Валюта қатынастырын рыноктық және мемлекеттік реттеу

Жоспар
Кіріспе

Кіріспе
Халықаралық және Ұлттық валюта жүйесі
Халықаралық валюта қоры
Валюта жүйесі

Халықаралық валюта қатынастары дегеніміз – дүниежүзілік шаруашылықта орын алатын валюталық іс - әрекеттер кезінде қалыптасқан және ұлттық шаруашылықта қызметі нәтижелерінің өзара айырбасын жүзеге асыратын қоғамдық қатынастар жиынтығы.
Халықаралық экономиканың ең динамикалық нысанының бірі - әлемдік шаруашылық байланыстарда ақшаны пайдалану кезінде пайда болатын және экономикалық қатынастардың ерекше түрі болып саналатын халықаралық валюталық қатынастар болып табылады.Көп жағдайда шаруашылық қызмет нәтижелерімен өзара алмасу және осыған байланысты халықаралық есеп – айырысулар ақша нысанына жүзеге асады. Сондықтан елдің ақша бірлігіне басқа елдің ақша бірліктері қарсы тұрады.
Халықаралық валюта қатынастарының өркендеуі өндіргіш күштердің қарқынды өсуімен , дүниежүзілік рыноктың өсуімен , халықаралық еңбек бөлінісінің тереңдеуімен і шаруашылық байланыстардың жахандануымен сипатталады.
Валюталық қатнастар жағдайы ұлттық және дүниежүзілік экономиканың дамуынан , саяси себептермен тәуелді , сондай – ақ халықаралық қатынастарға тән әріптестік және қайшылық сияқты неше түрлі процестер арақатынасына да тығыз байланысты болып келеді. Сыртқы экономикаылықлық байланыстарда , соның ішінде валюталық байланыстар да бар , саясат пен экономика , дипломатия мен коммерция , өнеркәсіп өндірісі мен сауда араласып жататындықтан валюталық қатынастар ұлттық және дүниежүзілік шаруашылықта ерекше орын алады.
Шаруашылықтың интернационалдануы жағдайында ұдайы өндірістің сыртқы факторлардан – дүниежүзілік өндірістің динамикасынан , шетелдік ғылым мен техника деңгейінен , халықаралық сауданың дамуы себептермен , шетелдік капиталдардың біздің мемлекетке келуі күшейе бастады. Сондықтан халықаралық сауда қатынастары мен мемлекетаралық шаруашылық байланыстардың күшею негізінде халықаралық іс - әрекеттер бірте – бірте достастық формаларға көше бастайды. Нәтижесінде біздің мемлекетімізде валюталық жүйе қалыптаса бастады.
Валюталық жүйе дегеніміз – ұлттық заңнамамен немесе мемлекетаралық келісімдермен бектілген валюталық қатынастарды ұйымдастыру және реттеу формасы. Жалпы ұлттық , дүниежүзілік , халықаралық немесе аймақтық валюталық жүйелер болып бір – бірінен өзара ажырытылады.

Пән: Қаржы
Жұмыс түрі: Материал
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 8 бет
Таңдаулыға:

Кіріспе

Халықаралық валюта қатынастары дегеніміз – дүниежүзілік шаруашылықта орын
алатын валюталық іс - әрекеттер кезінде қалыптасқан және ұлттық
шаруашылықта қызметі нәтижелерінің өзара айырбасын жүзеге асыратын қоғамдық
қатынастар жиынтығы.
Халықаралық экономиканың ең динамикалық нысанының бірі - әлемдік шаруашылық
байланыстарда ақшаны пайдалану кезінде пайда болатын және экономикалық
қатынастардың ерекше түрі болып саналатын халықаралық валюталық қатынастар
болып табылады.Көп жағдайда шаруашылық қызмет нәтижелерімен өзара алмасу
және осыған байланысты халықаралық есеп – айырысулар ақша нысанына жүзеге
асады. Сондықтан елдің ақша бірлігіне басқа елдің ақша бірліктері қарсы
тұрады.
Халықаралық валюта қатынастарының өркендеуі өндіргіш күштердің қарқынды
өсуімен , дүниежүзілік рыноктың өсуімен , халықаралық еңбек бөлінісінің
тереңдеуімен і шаруашылық байланыстардың жахандануымен сипатталады.
Валюталық қатнастар жағдайы ұлттық және дүниежүзілік экономиканың дамуынан
, саяси себептермен тәуелді , сондай – ақ халықаралық қатынастарға тән
әріптестік және қайшылық сияқты неше түрлі процестер арақатынасына да тығыз
байланысты болып келеді. Сыртқы экономикаылықлық байланыстарда , соның
ішінде валюталық байланыстар да бар , саясат пен экономика , дипломатия мен
коммерция , өнеркәсіп өндірісі мен сауда араласып жататындықтан валюталық
қатынастар ұлттық және дүниежүзілік шаруашылықта ерекше орын алады.
Шаруашылықтың интернационалдануы жағдайында ұдайы өндірістің сыртқы
факторлардан – дүниежүзілік өндірістің динамикасынан , шетелдік ғылым мен
техника деңгейінен , халықаралық сауданың дамуы себептермен , шетелдік
капиталдардың біздің мемлекетке келуі күшейе бастады. Сондықтан халықаралық
сауда қатынастары мен мемлекетаралық шаруашылық байланыстардың күшею
негізінде халықаралық іс - әрекеттер бірте – бірте достастық формаларға
көше бастайды. Нәтижесінде біздің мемлекетімізде валюталық жүйе қалыптаса
бастады.
Валюталық жүйе дегеніміз – ұлттық заңнамамен немесе мемлекетаралық
келісімдермен бектілген валюталық қатынастарды ұйымдастыру және реттеу
формасы. Жалпы ұлттық , дүниежүзілік , халықаралық немесе аймақтық
валюталық жүйелер болып бір – бірінен өзара ажырытылады.
Тарихқа көз жүгіртсек , ең алдымен халықаралық нормаларға сәйкес ұлттық
заңнамамен бекітілген ұлттық валюта жүйелері пайда болды. Ұлттық валюта
жүйесі елдің ақша жүйесінің құрамдас бір бөлігі болып табылады , бірақ ол
ұлттық шеңберден әрқашан аутқып отырады. Ұлттық валюта жүйесінің ерекшелігі
экономиканың дамуына мен елдің сыртқы экономикалық байланыстары деңгейімен
анықталады.
Сол себепті де ұлттық валюта жүйесі дүниежүзілік валюта жүйесімен тығыз
байланыста.Сонымен , дүниежүзілік валюта жүйесі – мемлекетаралық
келісімдермен бекітілген халықаралық валюталық қатынастарды ұйымдастыру
болып табылады.
Ақша бірліктерін әр түрлі салаларда қолдану валюта терминнің келесідей
көп мәнділігінің негізі болып табылады:
• Сол елдің ақша бірлігі
• Шет елдердің ақша бірлігі
• дүниежүзілік валюталық есептеу бірліктері (заем)алудың арнайы құқығы ,
еуропалық валюта бірлігі (ЭКЮ).
Қазақстан азаматы үшін валюта түсінігі психологиялық түрде теңгемен емес
, АҚШ доллары, неміс маркасы , ресей рублі сияқты басқа да елдердің ақша
бірліктермен байланысты. Сонымен қатар басқа мемлекет үшін теңге шетелдік
валютасы болып табылады.
Халықаралық валюта қатынастары – ақшалардың әлемдік ақша ретінде қызмет
атқару барысында пайда болатын қатынастар жиынтығы. Ақшалар әлемдік ақша
ретінде сыртқы сауда мен қызметтерге , капитал миграциясына , инвестицияға
кірісті аударуға , қарыздар мен субсидиялар беруге , ғылыми – техникалық
алмасу , туризм , мемлекеттік және жеке ақша аударымдарына қызмет
көрсетеді.

Халықаралық және Ұлттық валюта жүйесі

Ұлттық және жүниежүзілік валюта жүйесінің өзара байланысы алардың
ұқсастығын көрсетпейді , себебі олардың мақсаттары мен міндеттері , қызметі
мен реттелуі , жекелеген елдердің экономикасына және дүниежүзілік
шаруашылыққа әсер етеді.
Ұлттық деігейде жүзеге асырылатын валюталық қатынастар ұлттық валюта
жүйесін құрайды.
Ұлттық валюта жүйесі – бұл сол мемелкеттін валюталық заңдылығымен
анықталатын елдің валюталық қатынастарын ұйымдастыру нысаны. Ұлттық валюта
жүйесінің ерекшеліктері экономикалық , сондай – ақ , сыртқы экономикалық
байланыстардың ерекшелігімен және даму деңгейімен анықталады.
Ұлттық валюта жүйесінің негізгі элементтеріне мыналар жатады:
• Ұлттық валюта
• Ұлттық валютаның айырбасталуы , аударылу мүмкіндіктері
• Ұлттық валютаның паритеті
• Ұлттық валют курсының , бағамының режимі
• Валюталық шектеулердің бары немесе жоғы , валюталық бақылау
• Ел валютасының халықаралық өтімділігін реттеу
• Халықаралық кредиттік құралдар айналымын пайдалану ережелері
• Елдің халықаралық есептеулер ережелері
• Ұлттық валюталық рынок пен алтын рыногының режимі
• Елдің валюталық қатынастарын басқарушы және реттеуші ұлттық органдар
Халықаралық валюта жүйесі әлемдік шаруашылық аумағындағы валюталық
қатынастарды ұйымдастыру болып табылады. Ол әлемдік капиталыитік
шаруашылық эволюциясы нәтижесінде пайда болды және мемлекетаралық
келісімдермен заңды түрде бекітілген.
Халықаралық валютаның басты міндеті – тұрақты экономикалық өсуді
қамтамасыз ету үшін , инфляцияны тоқтату үшін , сыртқы экономикалық
айырбас пен төлем айналымының тепе – теңдігін ұстап тұру үшін
халықаралық есепайырысулар мен валюта нарықтарының салаларын реттеу.
Халықаралық валюта жүйесі халықаралық экономикалық қатынастардың кеңейіп
, дамуына жағдай жасайтын немесе керісінше оларды шектейтін маңызды
механизмдерінің бірі болып табылады.
Ал , дүниежүзілік валюта жүйесінің негізгі элементтері :
• Резервтік валюталар , халықаралық есептесуге арналған валюталық
бірліктер.
• Валюталардың өзара айырбасталу шарттары
• Валюталық паритеттің үйлестірген тәртібі
• Валюталық бағамдау тәртібінің ережелері
• Валюталық шектеулерді мемлекетаралық реттеу
• Халықаралық кредиттің құралдар айналымын пайдалану ережелерін
үйлестіру
• Дүниежүзілік валюта рыноктары мен алтын рыноктарының режимі
• Мемлекетарлық валюталық реттеуді жүзеге асыратын халықаралық
ұйымдар
Ұлттық валюта жүйесінің негізін осы мемлекеттің заңымен бекітілген
ұлттық валюта ақша бірлігі пайдалынады. Шетелдік валютадағы кез
келген құралы – девиз түсінігінің анықтаушысы болып табылады.
Резервтік валюта мәртебесін алудың объективті алғышарттары болып елдің
жүниежүзілік өндірістегі , тауарлар мен капиталдар экспортындағы , алтын
валюта резервтеріндегі жетекші позициясы , қарыз капиталдарының
ұйымдастырылған рыногы қарастырылады.
Ұлттық валютаның резервтік валюта ролін атқаруы үшін субьективті фактор –
ол белсенді сыртқы саясат , соның ішінде белсенді валюта саясаты .Ұлттық
валютаны резервтік валютаға айналудың институционалдық аспектіге ұлттық
валютаны банктер және халықаралық валюта – кредиттік , қаржылық ұйымдар
арқылы халықаралық айналымға енгізу жатады.
Сонымен қатар , ұлттық валютаны резервтік валюта роліне жоғарылату сол едің
экономикасына белгілі міндеттер жіктейді. Олар осы валютаның салыстырмалы
тұрақтылығын қамтамасыз ету , девальвацияға бармау , сондай ақ валюталық
және сауда шектеулер алып тастау.
Валюта жүйесінің келесі элементі оның шетел валютасынан айырбасталу
дәрежесі. Еркін айырбасталатын , валюталық шектеулері сақталған жартылай
айырбасталатын және айырбасталмайтын валюталар бар екендігі белгілі.
Валюта жүйесінің тағы бір элементіне валюталық паритет , яғни заңнама
арқылы рәсімделген екі арақатынасы жатады.
Валюта бағамының режимі де валюта жүйесінің элементі болып
табылады.Белгіленген , бір щеңберде тербелетін және рыноктың сұраныс пен
ұсыныстан тәуелді қалықтайтын валюталық бағамдар түрлері белгілі.
Паритет – бұл валюталардың алтын мөлшеріне сәйкес арақатынасы.
Паритет валюта бағамының негізінде болады , бірақ валюта бағамы ешқандай
паритетпен сәійкес келмейді.
Валюталық бағамының қалыптасуы келесідей факторлардың әсерінен жүзеге
асырылады :
1. тауарларға , қызметтерге деген орташа ұлттық бағаның деңгейіне ,
имнвестицияға , инфляцияға қарқынына , төлем балансының жағдайына
байланысты валютаның сатып алушылық қабілеті.
2. валюта алып сатарларды қызметі мен валюталық интервенция
3. ұлттық жән шетелдік валютасының сенімінің дәрежесі.
4. халық шаруашылығынығ әр түрлі салаларын әлемдік шаруашылық
байланыстарға тарту дәрежесі

Халықаралық валюта қоры

Халықаралық валюта қоры ең маңызды халықаралық валюталық – қаржылық ұйым
болып есептелінеді. Өзінің анықтамасына сәйкес , ол кооперативті
үкіметаралық валюталық қаржылық ұйым. Халықаралық валюта қорының
мүшелігіне тек қана мемлекеттер ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.