Болгария Республикасы

1. Тарихи дамуы
2. Экономикасы
3. Әдебиеті
4. Өнері
5. Болгарлар
6. Болгар.түрік шарты
7. Болгар тілі

Болгария (България) Болгария Республикасы – Балкан түбегінің шығыс бөлігіндегі мемлекет, жері 110 мың км2. Негізгі халқы болгарлар 85%, бұған қоса түрік, сыған, армян, грек, т.б. ұлттар тұрады. Астанасы – София қаласы, 1,5 млн адам. Мемлекеттік тілі – болгар тілі. Халқының көпшілігі православия дінін ұстанады, 13%-і мұсылмандар (1995). Болгарияның – парламенттік республика мемлекет басшысы президент. Жоғарғы заң щығару органы – бір палаталы Халық жиналысы. Атқарушы билікті министрлер кеңесінің төрағасы жүргізеді. Жерінің солтүстігін Дунай жазығы, шығысын Добруджа үстірті және оңтүстігін Стара-Платина тауы алып жатыр. Климаты көп жерінде қоңыржай континенттік, тек оңтүстігінде ғана – жерортатеңіздік. Жауын-шашынның жылдық мөлшері – жазықтықта 450-600 мм, тауда 850-1300 мм. Болгария жерінде өзен көп. Басты өзендері: Дунай, Искыр, Маршуа, Струша, т.б. көлдердің басым көпшілігі Рина, Трин тауларында, жерінің 30%-і орманды. Қара теңіз жағалауында көптеген демалыс орындары орналасқан. Болгария з.б. 8-6 ғасырларда грек тіліндегі деректерге қарағанда, бұл жерлерді фракийлер қоныстанған. 1-ғасырда фракийлерді Рим империясы бағындырып, мұнда Мезше мен Фракия провинцияларын құрады. 395 жылы Болгария жері Византия империясының құрамына кірді. 7-ғасырдың 70 жылдарында Аспарух хан бастаған бұлғарлар Азов тайпалары маңы мен солтүстік Кавказ өңірінен көшіп, 680 жылы Балкан таулары мен Дунайдың төмен ағысында бұлғар тайпалары мемлекеттің негізін қалады. 9 ғасырда Сердиканы, Адрианопольді және т.б. аймақтарды қосып алу нәтижесінде бұл мемлекет шекарасы кеңейді. Бірінші Бапар патшалығы (1018-1186) Византияға бағынған. 1187-1996 жылдардағы екінші Бапар патшалығы алғашқыда Батуға салық төлесе, 13 ғасырдың аяғы мен 14 ғасырдың басында Ноғай ордасына тәуелді болды.

1. Қазақстан энциклопедиясы №1, №2 томы