Халық банкі филиалында кассалық операциялар және оларды дамыту жолдары
Кіріспе 3
І.бөлім. Коммерциялық банк туралы заңдармен нормативтік актілерге шолу.
1.1. Екінші деңгейдегі банктердің құқықтары мен міндеттері.
8
1.2. «Халық банкінің» құрылымы және қаржылық операциялар
жүйесі 16
II . бөлім. Банктегі кассалық операциялары.
2.1 Банк кассасына қолма.қол ақшаларды қабылдау және беру
есебі 38
2.2. Ақша және басқа да құндылықтарды сақтау 47
2.3 Қолма.қол ақша инкассациясы және құндылықтарды тасымалдау.
58
Ш.бөлім. Коммерциялық банк операцияларының ішкі аудиті.
3.1. Банк операцияларының аудиті 69
3.2. Кассалық операцияларды аудиторлық тексеру 75
Қорытынды 84
Пайдаланған әдебиеттердің тізімі 87
І.бөлім. Коммерциялық банк туралы заңдармен нормативтік актілерге шолу.
1.1. Екінші деңгейдегі банктердің құқықтары мен міндеттері.
8
1.2. «Халық банкінің» құрылымы және қаржылық операциялар
жүйесі 16
II . бөлім. Банктегі кассалық операциялары.
2.1 Банк кассасына қолма.қол ақшаларды қабылдау және беру
есебі 38
2.2. Ақша және басқа да құндылықтарды сақтау 47
2.3 Қолма.қол ақша инкассациясы және құндылықтарды тасымалдау.
58
Ш.бөлім. Коммерциялық банк операцияларының ішкі аудиті.
3.1. Банк операцияларының аудиті 69
3.2. Кассалық операцияларды аудиторлық тексеру 75
Қорытынды 84
Пайдаланған әдебиеттердің тізімі 87
Еліміздегі алғашқы жинақ кассасы сонау 1923 жылы, төңкеріс жылдарынан кейінгі жаңа экономикалық қарым-қатынастар қалыптаса бастаған кезеңде, Ақтөбе қаласында ашылған болатын, кейіннен ұжымдандыру және индустрияландыру науқандары жүргізілген тұста, 1936 жылы, Алматы қаласында КСРО Жинақ банкінің филиалы ашылды. Ақтөбедегі жинақ кассасы ашылғаннан кейін небәрі 4 жылдың ішінде республикадағы мұндай кассалар саны 335-ке жетті. 1929 жылы Республикалық жинақ кассасы құрылып, ол Қазақстандағы барлық кассалар қызметіне жалпы басшылықты іске асырды. Касса салымшыларының қатарына жұмысшыларды, қызметкерлер мен колхозшыларды неғұрлым көбірек тарту мақсатында жинақ кассаларын тікелей зауыт-фабрикалардың өзінен, колхоз-совхоздарда, байланыс мекемелері мен кәсіпорындардан ашу қолға алынды.
Жинақ кассалары сонымен қатар мемлекеттік қарыз блигацияларының, басқа да бағалы қағаздардың кепілдігімен мерзімдік несиелер берумен йналысты. Сондай-ақ оларға қор операцияларын, басқа да бірқатар қаржылық және банктік операциялар жүргізуге рұқсат етілді.
1960 жылдың аяғына қарай жинақ кассаларындағы салымшылар саны 1 770 мың адамға жетті, ал салым ақшаның көлемі 322,7 млн сомды құрады, салымның бір адамға шаққандағы орташа мөлшері 182 сом болды. Жинақ кассаларының саны 1950 — 1960 жылдар арасында 1,8 есеге өсіп, 1960 жылдың аяғында 2805-ке жетті. Қазақстандағы жинақ ісі мен жинақ кассалары желісінің кеңінен қанат жаюы ең алдымен еліміздегі тың және тыңайған жерлердің игерілуі нәтижесінде халық шаруашылығының қарқынды дамуымен, еңбекшілердің материалдық тұрмыс жағдайының айтарлықтай жақсаруымен байланысты болды [10; 13 бет].
Жинақ кассалары сонымен қатар мемлекеттік қарыз блигацияларының, басқа да бағалы қағаздардың кепілдігімен мерзімдік несиелер берумен йналысты. Сондай-ақ оларға қор операцияларын, басқа да бірқатар қаржылық және банктік операциялар жүргізуге рұқсат етілді.
1960 жылдың аяғына қарай жинақ кассаларындағы салымшылар саны 1 770 мың адамға жетті, ал салым ақшаның көлемі 322,7 млн сомды құрады, салымның бір адамға шаққандағы орташа мөлшері 182 сом болды. Жинақ кассаларының саны 1950 — 1960 жылдар арасында 1,8 есеге өсіп, 1960 жылдың аяғында 2805-ке жетті. Қазақстандағы жинақ ісі мен жинақ кассалары желісінің кеңінен қанат жаюы ең алдымен еліміздегі тың және тыңайған жерлердің игерілуі нәтижесінде халық шаруашылығының қарқынды дамуымен, еңбекшілердің материалдық тұрмыс жағдайының айтарлықтай жақсаруымен байланысты болды [10; 13 бет].
«Қазақстан Республикасындағы банктер және банк қызметі туралы» Қазақстан Республикасының 1995 жылғы 31 тамыздағы № 2444 Заңы.
Қазақстан Республикасының ¥лттық Банк Басқармасының бекіткен «Жеке тұлғалардың салымдарына міндетті үжымдық кепілдік беру жүйесінің жұмыс істеуі және оған Қазақстан Республикасының екінші деңгейдегі банктерінің қатысу ережесі» 2003 жылғы №201 қаулысы.
Сейтқасымов Ғ.С. Ақша несие Банктер «Несиелік ресурстар және
олардың қалыптасу көздері», Алматы , 2001 ж (119- 126 беттер). Сейтқасымов Ғ.С. Ақша несие Банктер «Уақытша бос ақшалай
қаражаттарды жинақтау», Алматы , 2001 ж (297- 304 беттер). Тасыбаев А. «Банкілік құқық», Алматы , 2000 ж.
Көшенова Б. Ақша, несие, банктер, валюта қатынастары, Алматы, 2000 ж. Мақыш С.Б., Ілияс А.Ә. Банк ісі, Алматы, 2004 ж. Ахметова А. «Роль системы гарантирования вкладов населения в процессе
увеличения депозитной базы банков второго уровня», «Банки
Казахстана», 2003 г. №11. Тулепов К. «Надежный друг - депозит», «Кызылординские вести», 2002 Тулепов К. «Как дела, банки?», «Кызылординские вести», 2003 г.8 ноября.
Міржақыпова Банктегі бухгалтерлік есеп Алматы 2000ж
О.И. Лаврушина Деньги, Кредит банки Алматы 1999г
И.Т Балабанов Финансовый менеджмент 1994г
Тулепов К. "Как дела, банки?" "Кызылоринские вести", 2003
Мыргыясова М. "Капитальная база банков и сбережения населения -
основа потребительского и жилищного кредитования", "Аль Пари", № 4-
5 2002
Жамаубаев Е. "Где выгодно хранить деньги населению?", "Аль Пари", №
1,2 2001 Предварительные итоги 2003 года", "Банки Казахстана" №1 2004 Маженова Б. "Системе гарантирования депозитов три года",
"Казахстанская правда" 2003 "Облыстық банк жүйесі", "Статистикалық бюллетень" №1 2003 Толепов Қ "2004-2006 жылдарға арналған ақша - несие саясатының негізгі
бағыттары", "Сыр бойы" 2003 Рамазанов Н. "Без выбора", Деловая неделя" 2004 Мұхамеджанова А. "Банк салымдарын сақтандыру: ережелері мен кейбір
сәттері", "Егемен Қазақстан" 2002 Рамазанов Н. «Без выбора», «Деловая неделя» 2004 г. 23 апреля. Мұхамеджанова А. «Банк салымдарын сақтандыру: ережелері мен кейбір
сәттері», «Егемен Қазақстан» 2002 ж. 17 сәуір.
Қазақстан Республикасының ¥лттық Банк Басқармасының бекіткен «Жеке тұлғалардың салымдарына міндетті үжымдық кепілдік беру жүйесінің жұмыс істеуі және оған Қазақстан Республикасының екінші деңгейдегі банктерінің қатысу ережесі» 2003 жылғы №201 қаулысы.
Сейтқасымов Ғ.С. Ақша несие Банктер «Несиелік ресурстар және
олардың қалыптасу көздері», Алматы , 2001 ж (119- 126 беттер). Сейтқасымов Ғ.С. Ақша несие Банктер «Уақытша бос ақшалай
қаражаттарды жинақтау», Алматы , 2001 ж (297- 304 беттер). Тасыбаев А. «Банкілік құқық», Алматы , 2000 ж.
Көшенова Б. Ақша, несие, банктер, валюта қатынастары, Алматы, 2000 ж. Мақыш С.Б., Ілияс А.Ә. Банк ісі, Алматы, 2004 ж. Ахметова А. «Роль системы гарантирования вкладов населения в процессе
увеличения депозитной базы банков второго уровня», «Банки
Казахстана», 2003 г. №11. Тулепов К. «Надежный друг - депозит», «Кызылординские вести», 2002 Тулепов К. «Как дела, банки?», «Кызылординские вести», 2003 г.8 ноября.
Міржақыпова Банктегі бухгалтерлік есеп Алматы 2000ж
О.И. Лаврушина Деньги, Кредит банки Алматы 1999г
И.Т Балабанов Финансовый менеджмент 1994г
Тулепов К. "Как дела, банки?" "Кызылоринские вести", 2003
Мыргыясова М. "Капитальная база банков и сбережения населения -
основа потребительского и жилищного кредитования", "Аль Пари", № 4-
5 2002
Жамаубаев Е. "Где выгодно хранить деньги населению?", "Аль Пари", №
1,2 2001 Предварительные итоги 2003 года", "Банки Казахстана" №1 2004 Маженова Б. "Системе гарантирования депозитов три года",
"Казахстанская правда" 2003 "Облыстық банк жүйесі", "Статистикалық бюллетень" №1 2003 Толепов Қ "2004-2006 жылдарға арналған ақша - несие саясатының негізгі
бағыттары", "Сыр бойы" 2003 Рамазанов Н. "Без выбора", Деловая неделя" 2004 Мұхамеджанова А. "Банк салымдарын сақтандыру: ережелері мен кейбір
сәттері", "Егемен Қазақстан" 2002 Рамазанов Н. «Без выбора», «Деловая неделя» 2004 г. 23 апреля. Мұхамеджанова А. «Банк салымдарын сақтандыру: ережелері мен кейбір
сәттері», «Егемен Қазақстан» 2002 ж. 17 сәуір.
БІЛІМ ЖӘНЕ ҒЫЛЫМ МИНИСТРЛІГІ
ОРТА-АЗИЯЛЫҚ УНИВЕРСИТЕТІ
Экономика факультеті Экономика жэне менеджмент кафедрасы
ДИПЛОМДЫҚ ЖҰМЫС
Тақырыбы: Халық банкі филиалында кассалық операциялар және
оларды дамыту жолдары
орындаған:
Ғылыми жетекшісі:
Қорғауға жіберілді: Экономика және менеджмент кафедрасының меңгерушісі:
2008 ж
АЛМАТЫ - 2008 ж.
МАЗМҰНЫ.
Кіріспе 3
І-бөлім. Коммерциялық банк туралы заңдармен нормативтік актілерге шолу.
1.1. Екінші деңгейдегі банктердің құқықтары мен
міндеттері.
8
1.2. Халық банкінің құрылымы және қаржылық
операциялар
жүйесі 16
II - бөлім. Банктегі кассалық операциялары.
2.1 Банк кассасына қолма-қол ақшаларды қабылдау және
беру
есебі 38
2.2. Ақша және басқа да құндылықтарды сақтау 47
2.3 Қолма-қол ақша инкассациясы және құндылықтарды тасымалдау.
58
Ш-бөлім. Коммерциялық банк операцияларының ішкі аудиті.
1. Банк операцияларының аудиті 69
2. Кассалық операцияларды аудиторлық тексеру 75
Қорытынды 84
Пайдаланған әдебиеттердің тізімі 87
Кіріспе
Еліміздегі алғашқы жинақ кассасы сонау 1923 жылы, төңкеріс жылдарынан
кейінгі жаңа экономикалық қарым-қатынастар қалыптаса бастаған кезеңде,
Ақтөбе қаласында ашылған болатын, кейіннен ұжымдандыру және
индустрияландыру науқандары жүргізілген тұста, 1936 жылы, Алматы қаласында
КСРО Жинақ банкінің филиалы ашылды. Ақтөбедегі жинақ кассасы ашылғаннан
кейін небәрі 4 жылдың ішінде республикадағы мұндай кассалар саны 335-ке
жетті. 1929 жылы Республикалық жинақ кассасы құрылып, ол Қазақстандағы
барлық кассалар қызметіне жалпы басшылықты іске асырды. Касса
салымшыларының қатарына жұмысшыларды, қызметкерлер мен колхозшыларды
неғұрлым көбірек тарту мақсатында жинақ кассаларын тікелей зауыт-
фабрикалардың өзінен, колхоз-совхоздарда, байланыс мекемелері мен
кәсіпорындардан ашу қолға алынды.
Жинақ кассалары сонымен қатар мемлекеттік қарыз блигацияларының, басқа
да бағалы қағаздардың кепілдігімен мерзімдік несиелер берумен йналысты.
Сондай-ақ оларға қор операцияларын, басқа да бірқатар қаржылық және банктік
операциялар жүргізуге рұқсат етілді.
1960 жылдың аяғына қарай жинақ кассаларындағы салымшылар саны 1 770
мың адамға жетті, ал салым ақшаның көлемі 322,7 млн сомды құрады, салымның
бір адамға шаққандағы орташа мөлшері 182 сом болды. Жинақ кассаларының саны
1950 — 1960 жылдар арасында 1,8 есеге өсіп, 1960 жылдың аяғында 2805-ке
жетті. Қазақстандағы жинақ ісі мен жинақ кассалары желісінің кеңінен қанат
жаюы ең алдымен еліміздегі тың және тыңайған жерлердің игерілуі нәтижесінде
халық шаруашылығының қарқынды дамуымен, еңбекшілердің материалдық тұрмыс
жағдайының айтарлықтай жақсаруымен байланысты болды [10; 13 бет].
Жинақ кассаларында тұрғындардан пәтерге, коммуналдық қызметттерге
төлейтін төлемақыларын қабылдау операцияларын жүргізу
қолға алынды. Сонымен бірге жинақ кассаларының құзырына зауыт-
фабрикалардың, жергілікті кәсіподақ комитеттерінің, өзара көмек
кассаларының және шаруашылықпен айналыспайтын қоғамдық ұйымдардың ағымдағы
шоттарын жүргізу берілді. 1963 жылдан бастап жинақ кассалары Қаржы
министрлігінің құрамынан шыгарылып, Мемлекеттік банк қарамагына берілді,
халық салымдарының қаржысы бүдан былай банктің кредит ресурсын толықтыруга
жұмсалатын болды.
1963 жылдан бастап жинақ кассалары Қаржы министрлігінің құрамынан
шыгарылып, Мемлекеттік банк қарамагына берілді, халық салымдарының қаржысы
бүдан былай банктің кредит ресурсын толықтыруга жұмсалатын болды.
Қазақстан Республикасының мемлекеттік тәуелсіздік пен егемендіккке қол
жеткізуімен жинақ ісінің дамуында үшінші қайта құру кезеңі басталды — дәл
осы кезден бастап Қазақстан Халық Банкінің құрылымдық банкингке және
функционалдық қайта багдарлауға негізделген ісі қолға алынды. 1990 жылдың
желтоқсанынан бастап Қазақстан өзінің нарықтық экономика талаптарына жауап
бере алатын банк жүйесін құруға кірісті. 1991 жылдың қаңтарында-ақ Қазақ
ССР-індегі банктер және банк қызметі туралы деген заң қабылданды, мұның
өзі тәуелсіз Қазақстанның банк ісіндегі реформа жұмысының алғашқы қадамы
болған еді.
Мемлекеттік тәуелсіздігіміз ресми түрде жария етілген соң бір жылдан
кейін, 1992 жылы Қазақстан Республикасының Жинақ банкі құрылды, оның заңды
түрдегі ресми құқық иеленушісі бүгінгі Қазақстан Халық Банкі болды [10;
14бет].
1993 жылы Жинақ банкі Қазақстан Республикасының үкіметіне қарайтын
дербес заңды құрылым — Қазақстан Халық Банкі болып үйымдастырылды. Ал
1995 жылы Банк жабық түрпаттағы акционерлік қоғам болып қайта күрылды. 1995
лшлдың аяғында-ақ Қазақстан Халық Банкі республикадағы ірі операциялық банк
болып танылды.
Қазіргі уақытта Банк қаржы рыногындағы өзінің сол айқындамасынан
ауытқымай, қол жеткізген жетістіктерін сақтап қалуға ұмтылып келеді.
1998 жылдың шілдесінде акционерлердің жалпы жиналысының шешімімен
Банк жабық тұрпаттағы акционерлік қоғамнан Үкіметтің қатысуы 100 пайызды
құрайтын Қазақстан Халық жинақ банкі ашық акционерлік қоғамына
айналдырылды.
Қазақстан Халық Банкі еліміздегі ірі әмбебап әрі жетекші коммерциялық
банктердің бірі болып келеді. 80 жылдан астам өз клиенттеріне қалтқысыз
қызмет етіп, сенімді қаржылық мекемеге айналып отыр.
Активтері мен меншікті капиталының көлемі жағынан Халық банкі
Қазақстан Республикасындағы екінші деңгейлі ірі банктердің үштігіне
кіреді. 2006 жылғы 1 сәуірдегі жағдай бойынша Банктің активтері 651,7 млрд
теңге, жарғылық капиталы 29,9 млрд теңге, меншікті капитал мөлшері 64,5
млрд теңге, тапқан таза пайда көлемі — 3,4 млрд теңге шамасында болды.
2001 жылы жүргізілген Халық банкін жекешелендіру рәсімі нәтижесінде
Банк өз клиенттеріне кең ауқымды және барынша сапалы қызметтер спектрін
ұсыну мүмкіндігін беретін бизнес күрылымын жасауға қол жеткізді.
Банк УІ8А ІШегпаііопаІ және МазіегСагсІ ІШегпаІіопаІ төлем жүйесінің
карточкаларын шығарады және қазақстандық пластикалық карточкалар .
рыногының тұрақты көшбасшысы болып келеді. Банктің айналымдағы
карточкаларының жалпы саны 2 млн бірліктен асып түсті, ал екінші деңгейдегі
банктер арасындағы Банктің бүл көрсеткіш бойынша үлесі 70 пайызды құрайды.
Банк клиенттеріне көрсетілетін негізгі қызмет түрлерінің арасында
кассалық операциялар үлкен маңызға ие. Оларға: банкноттар мен монеталарды
қабылдау, беру, қайта есептеу, үсату, айырбастау жатады.
Банк өз клиентінің қолма-қол ақшасы мен шаруашылық қызметтен алынған
түсімін оның банк шоттарына қабылдап отырады. Клиенттің
өткізген қолма-қол ақшасы операциялық күннің ішінде түскен болса, сол күні
бірден шоттарға аударылады, егер ақша операциялық күн аяқталған соң келіп
түссе, клиент шотына келесі жұмыс күнінен кешіктірілмей есепке алынады
[12; 11 бет].
Клиенттерге қолма-қол ақша беру алдын ала берілген өтінімге сәйкес
орындалады, сонымен қатар Банк қолма-қол ақшаны өтінім түскен күні бірден
бере алады, бірақ бүл жағдайда үсталатын комиссиялық сыйақының тарифі
жоғары болады. Кассалық аппараттарын салық органдарында тіркеуден өткізуге
тиіс клиенттерге Банк олардың шотқа түсірген қолма-қол ақшасының сомасы
туралы растамалық анықтама береді.
Қоғамның даму деңгейі саясий жүйенің мүлтіксіздігімен ғана қоймай,
азаматтардың қолындағы әлеуметтік қепілдіктермен, экономиканың жағдайымен
де байланысты. Нарық субьектілерінің қызметтерінің
. экономикалық тиімділігінің обьективті жағдайы - төлемдерді кепілдікпен
және мерзімімен алу. Бүл жұмысты Қазақстан Республикасының Банк кеңсе және
кредит үйымдар атқарады.
Екінші деңгейдегі банктердің бірқалыпты қызмет жасау ушін, әсіресе,
ақшаны айырбастауда, салымдарды қайтаруда, ссудаға сүранысты
қанағаттандыруда, операция шығындарын жабу мақсатында, қызметкерлерге
еңбекақыны, әртүрлі материалдарды және қызметтерді төлеуде керекті жағдай
- бүл касса активтерінің керекті мөлшерде барлығы. Ақша қорына келесілер
әсер етеді: банктердің ағымдық міндеттемелердің көлемі,
. клиенттерге ақша беру мерзімі, өзіндік персоналмен есептесу, бизнестің
дамуы. Қолдағы ақша мөлшеріне инфляция да әсер етеді. Ақша құнсыздануына
кауіп туғызып оларды тезрек айналымға, табысты активтерге салуын керек
етіп қолдагы ақшаны көбейтуін талаб етеді.
Кассалық операциялар - қолма-қол ақша жүргізумен, әртүрлі актив
шоттарда ақша құралдарының қалыптасу, орналастыру және пайдалану мен
байланысты операциялар.
Шаруашылықта кассадағы ақшаның қалыптасуы, ақша құралдарының әртүрлі
активтер, баптар арасындағы қарымқатынасы, қағаз массасы, несие купюра және
биллон монеталар арасындағы пропорциялар банктегі кассалық операциялармен
тығыз байланыста.
Ақша құралдарының бухгалтерлік есебі, кассалық операциялардың дүрыс
жүргізілуі қаржы ресурстарды тиімді пайдалануда, ақша айналымын дүрыс
үйымдастырылуда маңызды орынға ие. Ақша құралдарын тиімді тарату арқылы әр
бір кәсіпорын қосымша табыс табуына болады. Сондықтан, пайда табу
мақсатында ұақытша бос ақша құралдарын рационалды салу жөнінде үнемі ойлау
қажет.
Бүл мәселенің экономикалық және көкейкестігі - кассалық
операциялардың жүргізу мәселелер диплом жұмысының жазылуына себеб болып,
оның мақсаты - екінші деңгейдегі банктердің кассалық операцияларының мәнін
және маңыздылығын теориялық тұрғыдан зерттеп, осы операциялардың орындалуын
практикасын талдау. Тақырыптың өзектілігі нарықты экономика жағдайында
екінші деңгейдегі банктер басқа шаруашылық субьектілермен байланысы және
есеп-айырысуларды нақты үйымдастыру арқылы айналым құралдарының
айналымдылығын жылдамдатуға, ақша құралдарының өз уақытында түсуі негізінде
банктердің жұмысының тиімділігін арттыруға көмектеседі.
Диплом жұмысында келесі міндеттер қойылған:
* екінші деңгейдегі банктердегі кассалық операциялардың негізін
анықтау;
* олардың құрылымын айқындап, қысқаша сипаттама беру;
* кассалық операциялардың негізгі аспектілерімен танысу;
* оларды жетілдіруде негізгі мәселелерін айқындау.
* І-бөлім. Коммерциялық банк туралы заңдармен нормативтік
актілерге шолу 1.1. Екінші деңгейдегі
банктердің құқықтары мен міндеттері
Қазақстан Республикасындағы банктер және банк қызмет туралы
Қазақстан Республикасы Заңының 15-бабына сәйкес банктер акционерлек
қоғамдар нысанында қурылады. Банктер құрылтай шарты негізінде құқықтық
құқықтық құрылады және өзінің жарғысы және Қазақстан Республикасының
Заңнамасына сәйкес әрекет етеді. Банк оның Жарғысында жазылған атауды
өзінің атауы ретінде пайдаланады. Банктің атауында банк сөзі немесе одан
шығатын туынды сөз болуы тиіс [1; 3 бет].
¥лттық Банктен басқа банктерге ұлттық, орталық деген сөздер оның
атауында кез келген тілде толықтай немесе қысқарған турде пайдалануға тыйым
салынады.
Барлық банктерге өзінің атауында мемлекеттік деген сөздің кез келген
тілде толықтай немесе қысқарған турде пайдалануга тыйым салынады. Бүрын
құрылған банктердің онын ішінде банктер — Қазақстан Республикасы резидент
еместердің атауын алмастыратындай үқсас атаулар, белгілер пайдалануга,
еншшес банктерден баскасына, жол берілмейді. Еншілес банктер өзінің
атауында бас банкісінің атауын пайдалануға міндетті.
Банк несие берушілерінің. мүдделерін қоргау және республика банк
жүйесінің тұрақтылығын камтамасыз ету мақсатында уәкілетті орган Қазақстан
Республикасының Үкіметімен келісім бойынша капиталыныц теріс мөлшері болған
ретте банк акцияларын келсі үш күнтізбелік ай бойы банктің қаржы жағдайының
қажетінше жақсартылуына кепілдік беретін жаңа инвесторға сатып алынған баға
бойынша кейіннен міндетті турде дереу сату шартымен мәжбүрлеп сатып алулы
жүзеге асыруға құқылы.
Банктің Жарғысы қолданыстағы заңнамаларда көрсетілген мәліметтерден
басқа міндетті түрде мыналарды қамтуы тиіс:
• банктін толық және қысқартылған атауы;
банк қорларын пайдаланудың түрлері мен тәртібі туралы мәліметтер;
* банк органдарынын шешім қабылдау тәртібі;
Банк операцияларының жекелеген түрлерін жүзеге асыратын үйымдар банк
болып кайта күрылған жағдайда:
құрылтай шарты, жарғы, сонғы есеп беру құніндегі қаржылық есепттік;
банк операцияларының жекелеген түрлерін жүзеге асыратын үйымдардың қаржы
мекемесінің қаржы жағдайы туралы аудиторлық үйымның есебі. Банк
заңнамаларының талаптарға сәйкес банктің басшы қызметкерлері лауазымына
тағайындау үшін үсынылатын адамдар туралы мәліметтер.
* жаңадан күрылатын банкінің егжейтегжейлі үйымдық құрылымы.
* жаңадан құрылатын банкінің ішкі аудит қызметі жөніндегі ереже.
* жаңадан құрылатын банкінің несие комитеті жөніндегі ереже;
жаңадан құрылатын банкітің қызмет стратегиясын, қызмет бағыты мен ауқымын
ашып керсететіп бизнес жоспары, қаржылық перспективасын жылындағы пайда мен
залалдар есебі, маркетинг жоспары, енбек ресурстарын тарту жоспары;
үсынылған бизнес-жоспарына сәйкес құрылтайшылар өткізген әзірлік шаралары
жөніндегі есеп;
өтініш берушінің құрылтайшылар атынан өтініш беруге өкілеттін растайтын
нотариалдық не өзге заңды түрде куәландырылған күжат:
Ішкі аудит қызметі туралы ереже несие комитеті туралы ереже бизнес-
жоспар банктің уіклетті органымен бекітілуі тиіс.
Аудиторлық үйымның есебі оны куәландыратын күжаттарды беру жағдайында
жарамды деп танылады:
• тексерілетін банктердің құрылтайшыларынан және онын лауазымды
тулғаларынан тәуеліз;
• уәкілетті органның немесе мемлекеттің құзыретті органының
лицензиясына сәйкес, оның резиденті болып табылатын, банк қызметте аудит
жұргізуге уәкілетті.
Банкіні мемлекеттік тіркеуді уәклетті органның банк ашуға рұқсаты
негізінде әділет органдары жүзеге асырады. Оның құрылтай қүжаттарының
мәліметтері уәкілетті органмен куәландырылады [1; 13 бет].
Банкті әділет органдарында мемлекеттік тіркегеннен кейін банк он төрт
күнтізбелік күн ішінде уәклетті органға тіркеген күрылтай шарты мен
Жарғының банкті мемлекеттік тіркеу туралы куәліктің нотариаттық
куәландырылған көшірмелерін беруге міндетті.
Банктердің басшы қызыметкерлері төраға және Директорлар кеңесінің
мүшелері төраға және басқарма мүшелері банктің күрылымдық, бөлімшесінің
қызметінің үйлестіру мен бақылауды жүзеге асыратын және банк операцияларын
жүргізуге орай құжаттарға құқығы бар өзге де банк басшылары, банктің бас
бухгалтері мен оның орынбасарлары, банк филиалының бірінші басшысы және бас
бухгалтері банктің басшы қызметкерлері деп танылады.
Төраға және Директорлар кеңесінің мүшесін, банк баскармасының төрағасы
және оның орынбасарларын, сондай-ақ банк атынан қүжаттарға қол қою құқығын
немесе олардың атынан банк активтерін бөтеннің иелігіне аударатын
қүжаттарға қол қою құқығын иеленетін банктің басшыларын тағайындау үшін
олардың жоғары білімді болуы міндеті шарт болып табылады. Банктің бас
бухгалтері, филиалдың бірінші басшысы және бас бухгалтері жоғары білімді
немесе мамандығына сәйкес арнайы орта білімді болуы тиіс.
Банк Басқармасының төрағасының және оның орынбасарларының, банктің бас
бухгалтері мен оның орынбасарларының, банк филиалының бірінші басшысы мен
бас бухгалтерінің банк жүйесінде еңбек стажы болуы тиіс: Төраға және бас
бухгалтер - кемінде үш жыл, Басқарма төрағасының
орынбасары мен бас бухгалтердің орынбасары - кемінде екі жыл, банк
филиалының бірінші басшысы мен бас бухгалтері кемінде бір жыл.
Банктің басшы қызметкерлері - банктің төрағасы және Директорлар
кенесінің мүшелері, Басқарма төрағасы, оның орынбасарлары және оларға
теңестірілген банктің, құрылымдық бөлімшелеріне басшылық ететін басшы
қызметкерлер, банктің бас бухгалтері немесе оған теңестірілген бухгалтерлік
есепті жүргізетін банктің құрылымдық жетекшісі, сондай-ақ оның
орынбасарлары банк филиалының бірінші басшысы және бас бухгалтері немесе
оған теңестірілген бухгалтерлік есепті жүргізетін банк филиалының
құрылымдық бөлімшесінін жетекшісі олардың кандидатурасы бойынша уәкілеті
органның келісімімен ғана лауазымға сайланады. Жекелеген жағдайларда,
қызметкер банктін басшы қызметкері лауазымына оның кандидатурасы уәкілетті
органмен алдын ала келісілімей сайланған немесе тағайындалған кезде банк
басшы қызметкерді тағайындау немесе сайлау туралы банктің уәкілетті
органмен шешім қабылданған күннен бастап отыз күн ішінде белгіленген
тәртіппен оны уәкілетті органмен келісу үшін қажетті қүжаттарды үсынады.
Уәкілетті органмен келісу үшін қүжаттарды үсынудың күні белгіленген
талаптарға сәйкес толық қүжат пакеттері уәкілетті органға түскен күннен
бастап есептелінеді [ 1; 18 бет].
Уәкілетті орган банктің басшы қызметкерін тағайындауға берілген
келісімді мынадай негіздер бойынша:
а) келісім бергенде негізге алынған мәліметтердің бүрыстығы
анықталғанда;
б) банк қызметіне байланысты қүық бүзушылықтар жасағаны үшін
жыл ішінде екі және одан да көп рет әкімшілік жауапқа тартылғаны туралы
деректер болғанда;
в) банктің басшы қызметкерлерінің іс-әрекетінің, қолданылып жүрген
заңталаптарына сай келмейтінін танута жеткілікті мәліметтер негізінде
оларды қызметтік міндеттерін атқарудан шеттету;
г) банк заңнамасында көзделген талаптарға сәйкес келмейтіндігі
анықталганда қайта қарауга хақылы.
Банктік күпия банк депозиторлары клиенттері мен корреспонденттері банк
шоттарының бар екендігі, олардың иелері мен нөмірлері туралы, сол
есепшоттар мен банкінің өз есепшоттарындагы ақшанын қалдыгы мен козгалысы
туралы, банк операциялары туралы сондай-ақ банкіі , сейф жәшіктеріне,
шкафтары мен үй жайларындасақтаулы жаткан клиенттер мүліктерінің бар
екендігі, олардың нелері, сипаты мен құны туралы мәліметер кіреді. Таратылу
процесіндегі банк берген несиелер туралы мәліметтер банк қүпиясына
жатпайды. [1; 21 бет].
Коммерциялық күпия дегеніміз өндіріспен технологиялық ақпаратпен,
баскарумен, қаржымен және өзгеде шаруашылық субъектілерінің қы етімсн
байланысты мемлекеттік қүпия болып есептелмейтін қүпияларын айтады. осы
аталгандарды жариялау оныңмүдесіне залалын тигізуі мүмкін. Коммерциалық
қүпианы құрайтын мәліметтердің құрамы мен көлемін шаруашылық субъектелері
айқындайды, бүл туралы мүдделі тү; аларга жазбаша хабарланады
Уәкілетті орган банклердің қаржы түрақтылыгын қамтама: з ету, олардын,
депозиторларының мүдделерін қоргау, сондай-ақ I? ақстан Республикасының
ақша-несие жүйесінің түрақтылыгын үстап түру мақсатында уәкілетті орган
банкілердің қызметін реттеуді, соның ішінде:
күдікті және сенімсіз активтерге қарсы провизияларды қоса,
пруденциалдық қалыптарды және банкілер сақтауга міндетті баска да нормалар
мен лимиттерді белгілеу;
банкілер орындауга міндетті нормативтік құқықтық қүжаттарды басып
шыгару;
банкілердің, қызметін инспекциялау;
банкінің қаржы жагдайын сауықтыру жөніде үсыныстар беру;
банкілерге немесе олардың лауазымды адамдарына ықпв %,дің шектеулі
шараларын қолдану;
Банкілерге санкциялар салу арқлы реттеуді жузеге асырады.
Банктердің қызметін реттеу жекелеген банктерге қатысты да,
шоғырландырылған негізде де, яғни банк тобына қатысты да жұзеге асырылады.
Шоғырландырылған қадағалау ережелерін уәкілетті орган белгілейді.
Банкілер міндетті түрде сақтау үшін уәкілетті орган белгілейтін
пруденциалдық қалыптардың құрамына:
Банкінің жарғылық капиталының ен теменгі мелшерін өз капиталы
жеткіліктілігінің коэффиценті;
бір заемшыға жасалатын тәуекелдің ең көп мөлшері;
өнімділік коэффиценті;
ашық валюталык позиция лимиттері енеді.
Банктер тобы міндетті түрде сақтау үшін уәкілеті орган белгілейтін
пруденциалдық нормативтердің құрамына:
жарғылық капиталдың ең аз мөлшері, өз капиталы жеткіліктілігінін,
коэффиценлі;
бір заемшыға жасалатын тәуекелдін ең көп мөлшері енеді.
Банктің қаржы жағдайының қойылатын талаптарға сәйкестігі туралы
мәселені шешу мақсатында уәкілетті орган белгілі бір күнге банк және банк
тобы капиталының мөлшерін белгілеуге құқылы.
Банктің қаржы жағдайы нашарлаған реттерде уәкілетті орган оның
акционерлері алдына қаржыны сауықтыру, басшылықты ауыстыру қажетгігі туралы
немесе:
депозиттер қабылдауды шектеу туралы;
жарғылық капиталды үлғайту туралы;
дивидендтер төлеуді тоқтатып, провизияларды үлғайту туралы;
жекелеген филиалдар мен өкілдіктерді жабу арқылы, сондай-ақ
қызметкерлерді қосымша жалдауды тоқтату немесе шектеу арқылы шығындарды
азайту туралы;
банктің кез келген лауазымды адамдарын немесе қызметкерлерін мүлдем
немесе уақытша қызметтен шеттету туралы;
жоғары тәуекел денгейлі банк операцияларының кейбір түрлерін тоқтата
түру немесе шектеу туралы үсыныстар беруді қоса, банкті қайта күру
қажеттігі женінде мәселе қоюға құқылы.
Уәкілетті органның пруденциалдық қалыптарының және сақталуға міндетті
басқа да нормалары мен лимиттерінің бүзылғанын, нормативтік құқықтық
қүжаттарының бүзылғанын уәкілетті орган тапқан, банкінің лауазымды адамдары
мен қызметкерлерінің оның қаржы қауіпсіздігі мен түрақтылығына, сондай-ақ
оның депозиторларының, клиенттері мен корреспондентерінің мүдделеріне қауіп
төндіретіндей заңсы зәрекеттерін немесе әрекетсіздігін анықтаған реттерде
уәкілетті орган банкіге мынадай шектеулі ыкпал ету шараларының бірін
қолдануға:
а) міндеттеме - хат талап етуга;
ә) банкімен жазбаша келісім жасасуға;
б) ескерту жасауға;
в) атқарылуға міндетті жазбаша нүсқама беруге құқылы.
Банктің міндеттеме - хатында орын алып отырған кемшіліктерді мойындау
фактісі және банк басшылығының жоспарланған шаралар тізбесін көрсете
отырып, оларды қатаң белгіленген мерзімде қоятындығы туралы кепілдемесі
болуға тиіс.
Жазбаша келісім - бүл анықталған кемшіліктерді дереу жою қажеттігі
туралы және осыған байланысты бірінші кезектегі шараларды бекіту туралы
банк пен уәкілетті орган арасындағы келісім [2; 11 бет].
Жазбаша нүсқама — анықталған кемшіліктерді белгіленген мерзімде жоюга
бағытталған орындалуы міндетті түзету шараларын қолдану туралы банкке
нүсқау.
Уөкілетті органның жазбаша нүсқамасына сотқа шағым жасау оның
орындалуын тоқтата түрмайды.
Банк міндеттеме - хаттың, жазбаша келісімнің немесе жазбаша нүсқаманың
осы құжатта көрсетілген мерзімде орындалғаны туралы уәкілетті органды
хабардар етуге міндетті.
Банк операцияларын жүргізуге банктік лицензияларын қайта алу туралы
шешім оны қабылдаған күннен бастап күшіне енеді.
Банк операцияларын жүргізуге банктің лицензияларын қайтып алғаннан
кейін уәкілетті орган банктің уақытша әкімшілігін тағайындайды, оған оның
қарамағына барлық басқару органының өкілеттігі өтеді. Банктің бүрын жұмыс
істеп келген басқару органдарының өкілетіктері тоқтатылады.
Банктердің басқа коммерциялық үйымдарға қарағанда өзінің қызметінде
жоғары көтерілуі де төмен түсуі де қиын емес мұндай қүбылыс несиелердің
банктің өзге де активтерінің сапасына оның пайда тусірушілігіне,
қаражапардың түсу көздеріне және т.б. тәрізді көптеген фокторларға қатысты
болады. Банктің қаржы жағдайын сауықтыру жөне оның қызметінің сапасын
жақсарту мақсатыңда уәкілетті орган банкке консервациялау жүргізуге құқылы
[1; 26 бет].
1.2. Халық банкінің құрылымы және каржылық операциялар жуйесі
Басқарма құрылымы 10.07.1998.Ж. №281-1 ҚР 3 Акционерлік қоғам туралы
Қазақстан Республикасының заңына және Банк басқармасы орындарының жарғысына
сәйкес мыналар болып табылады:
- жарғы орын басқармасы -акционерлердің ортақ жиналысы.
- басқарма орны - Директорлар Кеңесі.
- атқарушы орын - Басқарма .
бақылаушы орын - Ревизиялық комиссия. Акционерлердің ортақ
жиналысы. Дайындық тәртібі мен олардың кезектен тыс және қайталанған
Акционерлердің ортақ жиналыстың өткізілуі.
Ортақ жинлысты өткізілу туралы мәліметтердің жеткізілуі және кворум
анықтамасы 10.07.1998.Ж. №281-1 ҚР 3 Акционерлік қоғам туралы Қазақстан
Республикасының заңына сәйкес және банк жарлығының талаптарына байланысты
жүзеге асады.
10.07.1998.Ж. №281-1 ҚР 3 Акционерлік қоғам туралы
Қазақстан Республикасының заңына катысты сүрақтарды шешу мәселесімен
банк қызметін және акционерлердің ортақ
жиналысының
компетенциясын шығарушы Банк Жарлығын ортақ басшылық
жүзеге асырады.
Сайлау тәртібі мен директорлар кеңесінің құрамы. Банк жарлығы мен
заңдар талабына негізделген акционерлердің ортақ жиналысымен
анықталады.
Банк қызметінің қазіргі басшыларын коллегиалық атқарушы орын басқарма
атқарады. Басқарма акционерлердің ортақ жиналысымен Банк директолар
кеңесінің Шешімін орындайды. Басқарма заңдар бойынша қалыптасқан банк
тәртібі атынан әрекет етеді, және акционерлердің ортақ жиналысымен банк
директорлар кеңесінде қабылданған басқа да қүжаттармен және ережелермен
айналысады.
Банк басқармасының қаржылық шаруашылық қызметін бақылауын ревизиялық
комиссияның функциясын жүзеге асуын акционерлердің ортақ жиналысында
бакітілген тәуелсіз аудитор атқарады. Ревизиялық комиссия мүшесі болып
директорлар кеңесі мен банк басқармасы мүшелері сайлана алмайды.
Банк мыналардың қатысушысы болып табылады:
* Физикалық түлғалардың аманатына кепілдік беретін Қазақстандық
фондының:
* Қазақстандық фондтық биржаның:
* Қазақстан Республикасының финансистер Ассоциациясының:
- Халық Банктің финанстық өнеркәсіптік Ассоциациясының:
* 8\УІҒТ -тің дүние жүзілік төлемдік системасының:
* \ҮЕ8ТЕК]Ч ІЛЧІОМ ақшалай аударудың дүние
жүзілік системасының
А. Қ. Қазақстан Халық Банкі Прима банк акционерлік банкінің құқылы
орны басушы болып табылады.
Ең алғаш регистрация болған күні 10Л0.199ІЖ 1996ж.
Қазақстан Халық Банк Прима Банк Қарағанды акциясын сатып алды.
26.03.1996ж. акционерлердің ортақ жиналысында Қазақстан Халық Банк
акционерлік қоғам атына өзгертілді және 18.06.1996 ж. №1335-1930. А.
Қ.Юрист түлға ретінде Қазақстан Республикасының Юститция
Министерствовасының Қарағанды обылысындығы басқарма
юститциясындағы қайта тіркелді. 1999ж Қаңтар айында Ақмола Банк
Қазақстан Халық Банк А Қ-на 1 млрд теңге көлеміндегі копиталды өздігінен
қалыптастыруға қиындыққа байланысты бірігу туралы үсыныс жасады.
Қазақстан Республикасының Үлттық банк қағидалар негізінде 2-ші дәрежелі
банктердің халық аралық стандарттарға өту тәртібі туралы №292.
12.12.1996ж. Ақмола Банк ААҚ Финикс банкА Б базасы бойынша құрылған.
Қазақстан Халық Банк А Қ мен Ақмола банк ААҚ арасында Ақмола
банк ААқ-ның Қазақ Халық Банк АҚ қосылуы туралы келісімге қол
қойылды. 18.01.1999.ж. Банк Акционерлерінің кезектен тыс жиналысында
оған Ақмола БанкАА.Қ. қосылу жолымен реорганизация туралы шешеім
қабылданды [2; 5 бет].
16.04.1999ж. Қазақстан Республикасының Үлттық Банк
Басқармасының Ақмола Банк ААҚ-ның Қазақстан Республикасының Халық
Банкіне қосылу жолымен реорганизациясы туралы №71 қаулы қабылданды.
Қазақстанның Халық Банк АҚ юристік Қазақстан Республикасындағы
банктер мен банктік қызмет туралы Заңды күші бар. Қазақстан
Республикасының Президентінің жарлығына сәйкес комерциялық ұйым болып
табылатын Юристік тұлға банктік қызметті іске асыруға толық құқылы. Банктің
Ресми статусы Үлттық банктің оның ашылуына рұқсат беруімен министірлік
юститцияда банк есебіндегі юристік тұлғаның мемлекеттік регистратциясы және
банктік ашылуна рұқсат беруші министірлік Ресми статусы ¥лттық банктің оның
ашылуына рұқсат беруімен министірлік юститцияда банк есебіндегі юристік
тұлғаның мемлекттік регистрациясы және банктік операция жургізу үшін
Қазақстан Республикасының ¥лттық Банкінің қолдағы бар лицензиясымен
анықталады.
Қазақстан Республикасының Халық Банкі Республиканың түтас банктік
системасына кіреді, және депозиттік банк болып табылады. Үйымдық құқықтық
формасы акционерлік қоғам.
Банктің толық фирмалық атауы: Қазақ тілінде : Акционерлік қоғам Қ. X.
Б. Орыс тілінде : Акционерное общество Н. Б. К.
Банктің қысқартылған фирмалық атауы: Қазақ тілінде : А.Қ Қ.Х.Б Орыс
тілінде : А.О Н.Б.К-а
Қазақстан Республикасының Президентінің басқа актілермен,
халықарлық шарттармен, Қазақстан Республикасы бекіткен келісімдермен,
сонымен қатар негізгі жарлық бойынша оның комиетенциясына қатысты
сұрақтарды Қазақстан Республикасының Президенті Жарлығымен және заңдар
актілерімен шешу және қалыптастыру үшін шығарылған Қазақстан
Республикасының ¥лттық банктің нормативті актілерімен реттеледі.
. Банк мекен жайы Оңтүстік Қазақстан обылысы Жетісай қаласы Қожанов
көшесі н\ж. Банктің Жетісай қаласы басқармасындағы корреспонденциялық есеп
шоты №292199
. Банктің ресми тілдері қазақ тілі, орыс тілі болып табылады
. Банк шектеусіз уақытқа құрылады.
. Банктік қызмет.
. Банктік қызмет болып банктік операциялардың жүзеге асуы, сонымен
қатар Қазақстан Республикасындағы банктер мен банктік қызмет туралы заңды
күші бар. Қазақстан Республикасы Жарлығында қалыптасқан басқа да банктер
операциялары табылады. Үлттық Банк төмендегі операдцияларды жүргізу үшін
банкке лицензия беру құқығына ие.
* юристік түлғалардың депозитін қабылдау;
* физикалық түлғалардың депозитін қабылдау;
* банктердің корреспонденсиялық есебін және банктік емес финанстық
мекемелердің, сондай-ақ банктердің металдық есеп шотын ашу және
жүргізу.
* банкноттар мен монеттерді орау мен сақтау.
* аудармалық операциялар: юристік және түлғалардың ақшалай аудару жұмысы
бойынша тапсырыстарын орындау;
* есепке алу операдциялары: векселдерді және басқада юристік және
физикалық түлғалардың қарыздық міндеттерін есепке алу.
* несиелік операциялар кредиттердің ақшалай формада қойылуы;
* инвеститциялық қаражат Жарлықшыларының немесе иелерінің тапсырысы
бойынша капиталды салымдардың қаржыландыруы;
* сенімдік операциялар: сенушінін тапсырысы және қызығушылығы бойынша
ақшалай қаражатты басқару;
* клирингтік операциялар: теру, жинау, сортта және төлемді растау,
сондай-ақ оларды өзара зачетпен өткізу және клирингке қатысушылардың
таза позицияларын анықтау;
* сейфтік операциялар; құнды қағаздар, құжаттар мен клиенттермен
бағалыларын, оның ішінде себтік жәшік, шкаф және жайын арендаға беруін
қосып сақтау бойынша қызмет;
* чектердің эмиссиясы;
* инкассаға, акцептке және төлем құжаттарын растауға қабылдау.
* төлем карточкаларын шығару,
* банкнот, монета және құндылыктардың қайта жіберілуі мен
* инкассациясы;
* шетел валютасымен ұйымның айырбас операциялары;
Тек Үлттық Банк қана банктерге және басқа да тұлғаларға
аталған операцияларды өткізуге лицензия беруге құқылы.
. Негізгі жарғылықтың 2.2 пунктінде көрсетілген Банк Қазақстан
Республикасының Үлттық Банкінің лицензиясын алған кезде мына
операцияларды іске асыруға құқылы.
- сатып алу, аманатқа, есепке сақтауға және қымбат бағалы металдарды
түтастай түйіршік түрінде, үнтақтап, тұздап, қымбат бағалы Металдан
жасалған монеталарды, сондайақ қымбат тастар мен қымбат
металдардан түратын зергерлік бүйымдарды сату және қабылдау; -кепідемелік
операциялар; кепілдік басқа міндеттемелерді ақшалай түрде орындауды
қарастыратын үшінші түлғаға беру;
-келісілген мерзімге жалға берілетін жолдаушының меншігін
сақтау құқығымен мүлікті жалға беру; -меншіктік құнды қағаздар
эмиссиясын;
-факторлық операциялар; сатып алушыдан тауарды төлемеу тәеклімен қабылдап,
төлеу талабына құқықтық мүліктену;
-форфейтингтік операциялар; сатып алушының тауарларға, жұмыс қызметке
вексель сатып алу жолымен үзақ мерзімдік міндеттеме бойынша төлеу,
Нарықтағы күнды қағаздардың аралық операциялары Қазақстан
Республикасының ¥лттық комиссиясының құнды қағаздар бойынша олардың ¥лттық
Банк келісімен жүргізуге құқылы банктің нақты лицензиясы бойынша жүзеге
асады.
. Банктің акционерлері.
. Банктің үйымдастырушысы мен акционері болып юристік және физикалық
түлға - Қазақстан Республикасының резиденттері және резидент еместері бола
алады.
. Банк қызметі және қалыптастыру кезіде
оның
үйымдастырушысының ешқайсысы тікелей немесе жанама түрде дауыс құқығымен
банк акциясының 25%-нен артық басқарар немесе билей алмайды.
. Банк акционерлерінің мыныдай құқықтары бар:
- банк жарлығымен анықталған банк тәртібіндегі жұмыстарды басқаруға
қатыса алады;
банк қызметінен табыстың бір бөлігін алуға;
банк қызметі туралы мәліметтер алуға, соның ішінде бухгалтерлік есеппен
есептілікпен және басқада банк жарлығамен қарастырылған тәртіптегі
қүжатттармен танысуға;
- банк шешімімен қабылданған соттық тәртіпте дауласуға;
.Банк акционерлері үйымдастырылған қүжаттармен қарап
шығарылған тәртіп бойынша, келеді және тәсілмен акцияларды
төлеуге тиісті.
. Мүлік жасау тәртібі.
. Банк мүлігін негізгі фонттар мен айналым мүлігі, сондай-ақ банктің
өзіндік балансы түрінде көрінетін өзге мүліктер құрайды.
. Мүлік банктің жекеменшік құқығы ретінде жатады.
. Банк мүлкінің қалыптастырудың қайнар көзіболып мыналар табылады:
* қатысушылардың Жарғылық фондқа аманат салу;
* оның қызметінен алынған табыстар;
* заңдар актілерімен тыйым салынбаған өзге де негіздер. . Жарғылық
фонд .
. Банктің жарғылық фонды 36000000 теңге көлемінде жасалған.
. Жарғы фондтың кезектегі үлғаюы акцияның
номиналды бағасының үлайюы есебінен немесе қосымша акциялар шығару,
соның ішінде банк табысының капитализация есебінен және оның
акцияларына облигацияларды айыр бастауы ақшалай түрде
жүргізілу мүмкін.
.Жарғылық фонтың кішіреюі қызметтердегі заңдарға байланысты
шығарылады.
.Жарғылық фонд есебінен дивиденттер төлемі банктік қызметке байланысты
шығындарды жабу үшін Жарғылық фондтың үлғайюына жол берімейді және
шығарылмайды.
. Акциялар.
. Жарғылақ фонд 179000 қарапайым аталуы және және 1000 ерекше
артықшылығы бар акциялардың әрқайсысы 0 теңгеден бөлінген.
. Акция иелеріне акцияның жалпы номиналды бағасына сертификат
беріледі. Аталған акция қозғалысы акционерлердің реестерінде қойылады.
. Банк акциялары тек оның бағасымен толық төленгеннене кейін ғана
беріледі.
. Дивидентке оның төлемін жариялаған күнен ресми рүрде кеміне 30 күн
ішінде қалыптасқан акция құқылы.
. Банк акционерлері банктен қосымша шығарылған акцияларды сатып алуға
толық құқыққа ие.
. Акциялардың алғашқы сатылуы оның номиналды бағасынан
төмен емес бағада және барлық акционерлерге ортақ
бағада
шығарылуы мүмкін. Акцияларға тек ақшалай түрде төленеді.
. Табысты тарату және шығындардың орнын толтыру.
. Банктің баланстық және таза пайдасы заңдарында қаралған тәртіп
бойынша анықталады.
. Банктің таза табысы банктің басқаруында қалады және резедефтік
фондқа ауыстырылады, дивидент түрінде банк акционерлердің ортақ кеңесінде
қарастырылған шешім бойынша өндірістің дамуына және өзге мақсатқа
бағытталады.
. Банк қызметі кезінде туындауды мүмкін залалдар Резервтік
және басқа фондтардың немесе акционерлердің ортақ кеңесінің
шешімі бойынша толық жарналар есебінен бүркеледі.
. Дивидент болып оның меншігінде табылатын
акционерлер арасында пропоционалды акциялар санымен
таралған таза табыстың бір бөлігі табылады.
, Дивиденттер банк басқармасы үсынысы бойынша
акционерлердің оатақ жиналысында анықталған жылдық
қорытынды көлемінде төленеді. Дивидент үсынылғанынан үлкен бола
алмайды.
. Ерекше артықшылығы бар акциялар бекітілген дивиденттер және
облегациялар бойынша проценттер олардың шығарылуы мен қалыптасады.
. Дивиденттер Банк балансында болып табылатын немесе назар аударуға
шығарылмаған акциялармен төленбейді.
. Дивиденттер акционерлердің келісімімен ғана
облегациялармен, тауарлармен төлей алады.
. Дивиденттер көлемі олардың салығының есебінсіз
жарияланады.
. Бірақ төленбеген және алынбаған дивиденттерге процент шығарылмайды.
. Дивиденттер чекпен, төлемдік тапсырыспен почталық
аударыммен төленеді.
. Банк акционерлерінің ортақ жиналысының шешімімен өзінің
қызметкерлеріне жеңілдік жағдайда акциялардың белгілі көлеміде сатып алу
мүмкіндігін беру құқығына ие.
. Табыстың бір бөлігі банк қызметкерлерінің арасында марапаттау немесе
акция түрінде бөлініп таратылуы мүмкін.
Дивиденттердің аралық таралуы акционерлердің ортақ
жиналысының шешімімен жолға қойылады.
. Банк фондтары.
. Банк міндетті түрде дивиденттер төлегенге дейін табыс есебінен
Резервтік фонд қалыптастырады. Резервтік фондтың тәртібі мен кішкентай
өлшемі Үлттық Банкпен қалыптастырылады. Фондтың қаражаты Банктің
міндеттерімен банктік қызметтің іске асуына байланысты шығындардың орнын
толтырумен қамтамасыз ету үшін қолданылады.
. Банктің кредиттік қоры.
. Банктік кредиттік қоры мыналардың есебінде қалыптасады:
* Банктің өз қаражатымен, басқа банктердің акцияларын
және облигациялары бар негізгі фондтар шығарған бағаларды қоспағанда:
* банк есебіндегі, соның ішінде депозит түрінде
шығарылған қаражаттар, үйымдар қаражатымен;
белгілі бір мерзімге және талап еткенге дейінгі
қатысты
азаматтардың аманатымен;
Кредиттік қор есебінде Банк табысының сол жылғы таралмаған түрі есепке
алынуы мүмкін.
. Банктің несиелік операциялары Бақылаушы Кеңеспен
бекітілген оның ішкі кредиттік саясатына жүзеге асырушы ұйымы болып,
банктің кредиттік комитеті табылады.
. Кредиттердің қайтарылуы тұрақсыздықпен , кепідік және
аманат тапсыру және басқа да заңдар мен келісімдермен қаралған әдістермен
қамтамасыз етуі мүмкін.
. Банк мыналарға құқылы:
* кредит беретін ұйымдардан олардың төлей алатын мүмкіндігін растайтын
қүжаттар , баланстар және есеп алуға, сондай-ақ қойылатын кредиттерді
қалыптастыруға;
* Банк кредиттерімен қатысуымен жүзеге асатын ұйымдардың техникалық қайта
жабдықталуына және реконструкцияларына, кеңейтуге
. құрылыс бойынша проектілік шешімдерге экспертиза жүргізуді талап етуге;
сондай-ақ кредиттік келісім бойынша өзінің кредиттік келісім бойынша
міндеттерін орындамайтын қарыз алушыларға байланысты мыналарға құққылы;
* жаңа кредиттерді еркіне қоймауға;
* қарыз алушының кез- келген есеп-шотындағы ақшалай қаражатына шара
қолануға ;
- Қазақстан Республикасының сүйене отырып төлей алу мүмкіндігі жоқ
қарыз алушының банкротын мойындатуы туралы арызбен сотқа
арыздануға.
. Банктегі басқару.
. Банкте мынадай қызмет атқарылады:
* басқарманың жоғарғы орны- акционерлердің ортақ жиналысы.
* бақылаушы орын - Банктің Бақылаушы Кеңесі;
* атқарушы орын - Банк Басқармасы.
* тексеруші орын - ревизиялық комиссия.
. Акционерлердің ортақ жиналысының төтенше компктенциясына
мыналар жатады:
* Банк Жарғылығының өзгерісі туралы;
* Банк Жарғылық Фонд көлемінің өзгерісі туралы;
* Қосымша акциялардың шығарылуына, бұрын шығарылған акциялардың бөлінуі мен
қосылуы туралы;
* Облегациялық заемдарды шығару тәртібі туралы;
* Банктің Бақылаушы Кеңесіне, Банк Басқармасына, ревизиялық комиссия
мүшелеріне және банк аудиторына сайлау туралы, сонымен қатар олардың толық
құқығының бірден тоқтатуы туралы.
* Банк қызметінің жылдық нәтижесін бекіту, Банк Басқармасының есебі мен
ревизиялық комиссиясының қорытындысы, табысты тарату тәртібі мен
шығындардың орнын толтыру туралы;
* Банк регламентін қабылдау, оған өзгерістер мен толықтырулар енгізуін
қабылдау туралы;
* Банктің қайта құрылуы мен таратылуы туралы, комиссияның белгілеу, тарату
балансын растау туралы;
- Фондтарды жасау мен қолдану тәртібі туралы ережелерді мақұлдау.
Бақылаушы Кеңес пен Банк Басқармасының ықыласы бойынша акционердің
ортақ жиналысында қарастыруында Банк қыметінің басқа да сүрақтары енгізілуі
мүмкін.
Жылдық ортақ жиналыстар жыл сайын ең кем дегенде бір айдан кейін Банк
жылдық қоытындысын шығару үшін Басқарма тарапынан шақырылады. Ортақ
жиналыстар арасы 15 айсы өтімейді. Жылдықтан басқа барлық жиналыстар
төтенше болып табылады. Акционерлердің төтенше жиналыстары Банк
Басқармасымен, ревизиялық коиссиямен немесе кемінде 70 акциясы бар
акционерлермен шақырылады.
Ортақ жиналыстың келесі шақырылу туралы акция иелері
акционерлердің реестрде көрсетілген адресі бойынша арнайы тапсырыс хатымен
хабардар етеді.
Хабар акция бойынша барлық жарнасын төлеген барлық акционерлерге
сондай-ақ банк аудиторына жіберіледі.
Сондай-ақ жазбада жиналыстың өтетін жері, күні мен уақыты көрсетілген
ортақ хабар жасалуы тиіс. Көрсетілген хабарлама Акционерлердің Ортақ
Жиналысының шақырылуына кем дегенде 20 күн қалғанда жэасалуы керек. Ортақ
Жиналыс сол күні шақыру қазазға енбегендердің сүрақтарын қабылдамауға
құқылы.
Акционерлердің Ортақ Жиналысында онда 50 пайызын
акционерлер немесе дауыстың 60 пайызынан жоғарысына ие заңды
өкілдер қатысқанда ғана толық құқылы болып табылады. Кворум жоқ
жағдайда Банк Басқармасы қатысушы акционерлердің кез- келген
жағдайында шешім қабылдауға құқылы Акционерлердің Ортақ
Жиналысын шақыруға міндетті.
. Банктің Бақылаушы Кеңесі акционерлердің ортақ жэиналысымен
сайланады. Бмнктің Бақылаушы Кеңесінің мүшелері ішінен акционерлердің ортақ
жиналысы Банктің Бақылаушы Кеңесінің Төрағасы мен Төраға орынбасарын таңдап
алады.
Егер Банктің Бақылаушы Кеңесінің мүшесі қызметінен босатылған жағдайда
ол сайланған уақытқа дейін акционерлердің Ортақ жиналысының шешімімен, оның
орнына бақылаушы кеңестің қалған мерзімдегі құқығына Акционерлердің Ортақ
Жиналысы Бақылаушы Кеңеске жаңа мүше сайлайды.
Бақылаушы Кеңестің төтенше компетенциясы.
Банктің стратегиялық және тактикалық басқаруы және оның дамуы бойынша
өлшемін жасайды және бекітеді.
филиалдарды, банк өкілдіктерін ашу туралы сүрсқтарды шешеді және олардың
ережелерін бекітеді;
Банк Басқармасы Төрағасы қызметіне Банк акционерлерінің Ортақ жиналысына,
кандидатурасын үсынады.
Банктің штатық кестесімен құрылымын бекітеді;
Банк Басқармасының көрсетуі бойынша Банктің құрылымдық бөлімдеріне басшылық
қызметіне кандидатураларды бекітеді;
Банктің қалыптсуы мен дамуына кететін шығындар көлемі
мен эканомикалық нормативтерін бекітеді;
* кредиттік бақылаудағы қызметке бақылау жасайды;
* ішкі банктік аудит қыметіне бақылау жасайды;
* Басқарма қызметіне бақылау жасайды, ерекше жауапты шаруашылық
келісімге, кепілдік бітімге, аманат тапсыруды бітіруге рұқсат береді;
Банктің Бақылаушы Кеңесі айына бір рет оның төрағасы тарапынан
шақырылады. Банктің Бақылау Кеңесінің кезектен тыс отырысты Банктің Бақылау
Кеңесінің немесе Ревизиялық комиссиясының ең кемі 1,3 үсынысы бойынша
өткізіледі. Банктің Бақылау Кеңесінің шешімдері қарапйым көпшілік дауыспен
қабылданады. Дауыс тең түскен жағдайда, Банктің Бақылау кеңесінің дауысы
шешуші болып табылады. Банктің Бақылау Кеңесінің шешімі егер оның
отырысында Кеңес мүшелерінің ең кемі 2,3 қатысқан жағдайда толық құқылы
болып табылады.
. Банк акционерлерінің ортақ Жиналысы атқарушы орынның қызметін
бақылау мақсатымен Ревизиялық Комиссия жасайды.
Ревизиялық комиссия акционерлер ішінен құралады. Ревизиялық комиссия
мүшесі болып банк Басқармасы мүшелері сайлана алмайды.
Ревизиялық комиссия оның қызметін жүелейтін заңды және нормативті
актілердің Банкпен орындалуын, ішкі банктік бақылау, кредиттік есептік,
валюталық және басқа оперциялардың қойылуын тексереді.
Ревизиялық комиссия жылдық баланс және Банк
есебі
бойыншақортынды жасайды Акционерлердің ортақ жиналысы ревизиялық комиссия
шешімінсіз жылдық баланс пен банктің басқа есептерін бекіте алмайды және
оның табысы мен шығындарының таралуын шығара алмайды.
Ревизиялық комиссия Акционерлердің Ортақ жиналысында және Қазақстан
Республикасының облыстық басқармасына көшірме түрінде,
жетіспеушілікті жою бойынша керекті жағдайда ұсыныс жүргізілген ревизия
туралы есеп береді, сондай-ақ баланс бекітумен көрсетілген қортының
сәйкестігі мен Банк ісі жағдайының табысы мен шығындарының олардың
бекітумен ұсынылғаны туралы есеп береді.
Ревизиялық комиссияның өзінің ықыласы бойынша немесе 60% Акцияға ие
акционерлердің талабы бойынша тексеру жүргізу акционерлердің ортақ
жиналысының тапсырысы бойынша іске асырылады. Ревизия нәтижесі бойынша
ревизиялық комиссия Акционерлердің Ортақ жиналысының Бақылаушы Кеңестің
немесе Банк Басқармасының кезектен тыс жиналыс өткізу талап етуге құқылы.
Акционерлерді Ортақ жиналысы зандар актілермен көрсетілген жағдайда, Банк
қызметінің тәуелсіз аудиторлық тексеру ұйымдастыруға міндетті.
Банк тексеру үшін және қаржылық есептің дүрыстығын растауға Банктің
мүліктік қызығушылығы мен оның акционерлерімен байланыспаған профессионалды
аудиторды қатыстыру мүмкін. Банктің аудиторлық тексеруі он немесе одан да
көп проценттік үлесі бар акционерлердің талабы бойынша кез-келген барлық
уақытта жүргізілуі тиіс.
Банк қызметінің аудиторлық тексеру жүргізу тәртібі Банк жарлығымен,
банктер туралы, заңды күші бар. Қазақстан Республикасының Президентінің
Жарлығымен анықталады.
. Басқарма Банктің атқарушы орны болып
табылады,
Акционерлердің Ортақ Жиналысымен Банк Бақылаушы Кеңесінің
төтенше компетенциясына кірітіндерден басқа, оның қазіргі қызметінің барлық
мәселесін шешеді.
Басқарма Акционерлердің Ортақ Жиналысы мен Банктің Бақылау кеңесі
алдында өзіне жүктелген мәселелерді орындауға жауапкершілік алады.
Басқарма оған Басқарма Төрағасын Төраға орынбасарларын және
Басқарманың басқа мүшелері қосқанда 5 адамнан тұрады.
Банк басқармасы:
- Акционерлердің ортақ жиналысы мен Банктің Бақылау Кеңесі
қарастырған негізгі шынайы жарғыға байланысты алдын-ала жүргізілетін
тәртіп бойынша барлық мәселелері қарастырады, және солардың негізінде
тиісті материялдар мен ұсыныстар дайындайды;
* Келісімдердің, есептің, нақтылық және Банк қызметінің басқа да негізгі
мәселелерінің қортындысы мәселесін шешеді;
* Банк бөлімдерінің құрылымдық жұмысы сондай-ақ оның өкілдіктері мен
филиалының мәселелерін шешеді;
* Банктіңқұрылымдық бөліктері туралы ережелермен ішкі инструкцияларын
бекітеді;
* Кадрларды іріктеу, дайындау және пайдалану мәселелерін шешеді;
- Басқарма Төрағасы шешімі бойынша Басқармаға қарасты шығарылған
мәселелерді шепіеді;
- Акционерлердің ортақ жиналысы мен Банктің Бақылау Кеңесінің
төтенше компетенциясына кіретініне басқа, банктің қазіргі таңдағы
қызметінің барлық өзге мәселелерін шешеді.
Банк Басқармасы егер Басқарма отырысында Басқарма мүшелерінің
көпшілігі қатысып отырса, онда оның қарастыруына шығарылған мәселелерді
шешуге толық құқылы. Басқарма шешімі көпшіліктің даусымен қабылданады.
Басқама шешімі Басқарма төреғасымен, оның орынбасарымен, сондай-ақ
жиналыс хатшысының қолымен қойылған хаттамалармен хатталады.
. Банк Басқармасының Төрағасы.
* Өзінің өкілеттігіне байланысты Банктің барлық қызметін басқарады;
* Барлық үйымдарға Банкті көрсетеді және банк
Басқармасы Төрағасының орынбасарларына жүктеледі.
Қалыптасқан тәртіппен банк жұмысшылырын белгілейді және босатады,
дисциплиндік жазалар жүктейді;
- Бақылау Кеңесінің келісімі бойынша орынбасар арасындағы міндеттерді бөліп
таратады. Баскарма төрағасының Банк қызметіне толық арнайы
жауапкершілігінен бөлек, Төрагва орынбасарлары белгілі участоктерді жұмыс
жағдайына жауапкершілік атқарады.
. Банк қызметін тексеру.
. Банк қызметіне бақылау мен тексеру Қазақстан Республикасының ¥лттық
Банкімен іске асады. Банк қызметінің тексерілуі қазіргі таңда жүріп жатқан
заңдарға байланысты Қазақсьан Республикасының Ұлттық банккімен және басқа
да ұйымдармен іске асады.
. Банк есебімен есептілігі.
. Банктегі бухгалтерлік есеп қағидалары мен методологиялары,
банктік, бухгалтерлік және басқа да есептілік мерзім көсеткіштері,
түрлері және тізімі, сондай-ақ солардың бұзушылығына
жауапкершілік Қазақстан Республикасының Үлттық Банкімен
қалыптысады.
. Банк қызметінің қорытындылары кварталды және жылдық баланстарға,
табыс және шығындар туралы есепте, сондай-ақ Қазақстан Республикасының
Үлттық Банкі облыстық басқармасына ұсынатын жылдық ... жалғасы
Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.
ОРТА-АЗИЯЛЫҚ УНИВЕРСИТЕТІ
Экономика факультеті Экономика жэне менеджмент кафедрасы
ДИПЛОМДЫҚ ЖҰМЫС
Тақырыбы: Халық банкі филиалында кассалық операциялар және
оларды дамыту жолдары
орындаған:
Ғылыми жетекшісі:
Қорғауға жіберілді: Экономика және менеджмент кафедрасының меңгерушісі:
2008 ж
АЛМАТЫ - 2008 ж.
МАЗМҰНЫ.
Кіріспе 3
І-бөлім. Коммерциялық банк туралы заңдармен нормативтік актілерге шолу.
1.1. Екінші деңгейдегі банктердің құқықтары мен
міндеттері.
8
1.2. Халық банкінің құрылымы және қаржылық
операциялар
жүйесі 16
II - бөлім. Банктегі кассалық операциялары.
2.1 Банк кассасына қолма-қол ақшаларды қабылдау және
беру
есебі 38
2.2. Ақша және басқа да құндылықтарды сақтау 47
2.3 Қолма-қол ақша инкассациясы және құндылықтарды тасымалдау.
58
Ш-бөлім. Коммерциялық банк операцияларының ішкі аудиті.
1. Банк операцияларының аудиті 69
2. Кассалық операцияларды аудиторлық тексеру 75
Қорытынды 84
Пайдаланған әдебиеттердің тізімі 87
Кіріспе
Еліміздегі алғашқы жинақ кассасы сонау 1923 жылы, төңкеріс жылдарынан
кейінгі жаңа экономикалық қарым-қатынастар қалыптаса бастаған кезеңде,
Ақтөбе қаласында ашылған болатын, кейіннен ұжымдандыру және
индустрияландыру науқандары жүргізілген тұста, 1936 жылы, Алматы қаласында
КСРО Жинақ банкінің филиалы ашылды. Ақтөбедегі жинақ кассасы ашылғаннан
кейін небәрі 4 жылдың ішінде республикадағы мұндай кассалар саны 335-ке
жетті. 1929 жылы Республикалық жинақ кассасы құрылып, ол Қазақстандағы
барлық кассалар қызметіне жалпы басшылықты іске асырды. Касса
салымшыларының қатарына жұмысшыларды, қызметкерлер мен колхозшыларды
неғұрлым көбірек тарту мақсатында жинақ кассаларын тікелей зауыт-
фабрикалардың өзінен, колхоз-совхоздарда, байланыс мекемелері мен
кәсіпорындардан ашу қолға алынды.
Жинақ кассалары сонымен қатар мемлекеттік қарыз блигацияларының, басқа
да бағалы қағаздардың кепілдігімен мерзімдік несиелер берумен йналысты.
Сондай-ақ оларға қор операцияларын, басқа да бірқатар қаржылық және банктік
операциялар жүргізуге рұқсат етілді.
1960 жылдың аяғына қарай жинақ кассаларындағы салымшылар саны 1 770
мың адамға жетті, ал салым ақшаның көлемі 322,7 млн сомды құрады, салымның
бір адамға шаққандағы орташа мөлшері 182 сом болды. Жинақ кассаларының саны
1950 — 1960 жылдар арасында 1,8 есеге өсіп, 1960 жылдың аяғында 2805-ке
жетті. Қазақстандағы жинақ ісі мен жинақ кассалары желісінің кеңінен қанат
жаюы ең алдымен еліміздегі тың және тыңайған жерлердің игерілуі нәтижесінде
халық шаруашылығының қарқынды дамуымен, еңбекшілердің материалдық тұрмыс
жағдайының айтарлықтай жақсаруымен байланысты болды [10; 13 бет].
Жинақ кассаларында тұрғындардан пәтерге, коммуналдық қызметттерге
төлейтін төлемақыларын қабылдау операцияларын жүргізу
қолға алынды. Сонымен бірге жинақ кассаларының құзырына зауыт-
фабрикалардың, жергілікті кәсіподақ комитеттерінің, өзара көмек
кассаларының және шаруашылықпен айналыспайтын қоғамдық ұйымдардың ағымдағы
шоттарын жүргізу берілді. 1963 жылдан бастап жинақ кассалары Қаржы
министрлігінің құрамынан шыгарылып, Мемлекеттік банк қарамагына берілді,
халық салымдарының қаржысы бүдан былай банктің кредит ресурсын толықтыруга
жұмсалатын болды.
1963 жылдан бастап жинақ кассалары Қаржы министрлігінің құрамынан
шыгарылып, Мемлекеттік банк қарамагына берілді, халық салымдарының қаржысы
бүдан былай банктің кредит ресурсын толықтыруга жұмсалатын болды.
Қазақстан Республикасының мемлекеттік тәуелсіздік пен егемендіккке қол
жеткізуімен жинақ ісінің дамуында үшінші қайта құру кезеңі басталды — дәл
осы кезден бастап Қазақстан Халық Банкінің құрылымдық банкингке және
функционалдық қайта багдарлауға негізделген ісі қолға алынды. 1990 жылдың
желтоқсанынан бастап Қазақстан өзінің нарықтық экономика талаптарына жауап
бере алатын банк жүйесін құруға кірісті. 1991 жылдың қаңтарында-ақ Қазақ
ССР-індегі банктер және банк қызметі туралы деген заң қабылданды, мұның
өзі тәуелсіз Қазақстанның банк ісіндегі реформа жұмысының алғашқы қадамы
болған еді.
Мемлекеттік тәуелсіздігіміз ресми түрде жария етілген соң бір жылдан
кейін, 1992 жылы Қазақстан Республикасының Жинақ банкі құрылды, оның заңды
түрдегі ресми құқық иеленушісі бүгінгі Қазақстан Халық Банкі болды [10;
14бет].
1993 жылы Жинақ банкі Қазақстан Республикасының үкіметіне қарайтын
дербес заңды құрылым — Қазақстан Халық Банкі болып үйымдастырылды. Ал
1995 жылы Банк жабық түрпаттағы акционерлік қоғам болып қайта күрылды. 1995
лшлдың аяғында-ақ Қазақстан Халық Банкі республикадағы ірі операциялық банк
болып танылды.
Қазіргі уақытта Банк қаржы рыногындағы өзінің сол айқындамасынан
ауытқымай, қол жеткізген жетістіктерін сақтап қалуға ұмтылып келеді.
1998 жылдың шілдесінде акционерлердің жалпы жиналысының шешімімен
Банк жабық тұрпаттағы акционерлік қоғамнан Үкіметтің қатысуы 100 пайызды
құрайтын Қазақстан Халық жинақ банкі ашық акционерлік қоғамына
айналдырылды.
Қазақстан Халық Банкі еліміздегі ірі әмбебап әрі жетекші коммерциялық
банктердің бірі болып келеді. 80 жылдан астам өз клиенттеріне қалтқысыз
қызмет етіп, сенімді қаржылық мекемеге айналып отыр.
Активтері мен меншікті капиталының көлемі жағынан Халық банкі
Қазақстан Республикасындағы екінші деңгейлі ірі банктердің үштігіне
кіреді. 2006 жылғы 1 сәуірдегі жағдай бойынша Банктің активтері 651,7 млрд
теңге, жарғылық капиталы 29,9 млрд теңге, меншікті капитал мөлшері 64,5
млрд теңге, тапқан таза пайда көлемі — 3,4 млрд теңге шамасында болды.
2001 жылы жүргізілген Халық банкін жекешелендіру рәсімі нәтижесінде
Банк өз клиенттеріне кең ауқымды және барынша сапалы қызметтер спектрін
ұсыну мүмкіндігін беретін бизнес күрылымын жасауға қол жеткізді.
Банк УІ8А ІШегпаііопаІ және МазіегСагсІ ІШегпаІіопаІ төлем жүйесінің
карточкаларын шығарады және қазақстандық пластикалық карточкалар .
рыногының тұрақты көшбасшысы болып келеді. Банктің айналымдағы
карточкаларының жалпы саны 2 млн бірліктен асып түсті, ал екінші деңгейдегі
банктер арасындағы Банктің бүл көрсеткіш бойынша үлесі 70 пайызды құрайды.
Банк клиенттеріне көрсетілетін негізгі қызмет түрлерінің арасында
кассалық операциялар үлкен маңызға ие. Оларға: банкноттар мен монеталарды
қабылдау, беру, қайта есептеу, үсату, айырбастау жатады.
Банк өз клиентінің қолма-қол ақшасы мен шаруашылық қызметтен алынған
түсімін оның банк шоттарына қабылдап отырады. Клиенттің
өткізген қолма-қол ақшасы операциялық күннің ішінде түскен болса, сол күні
бірден шоттарға аударылады, егер ақша операциялық күн аяқталған соң келіп
түссе, клиент шотына келесі жұмыс күнінен кешіктірілмей есепке алынады
[12; 11 бет].
Клиенттерге қолма-қол ақша беру алдын ала берілген өтінімге сәйкес
орындалады, сонымен қатар Банк қолма-қол ақшаны өтінім түскен күні бірден
бере алады, бірақ бүл жағдайда үсталатын комиссиялық сыйақының тарифі
жоғары болады. Кассалық аппараттарын салық органдарында тіркеуден өткізуге
тиіс клиенттерге Банк олардың шотқа түсірген қолма-қол ақшасының сомасы
туралы растамалық анықтама береді.
Қоғамның даму деңгейі саясий жүйенің мүлтіксіздігімен ғана қоймай,
азаматтардың қолындағы әлеуметтік қепілдіктермен, экономиканың жағдайымен
де байланысты. Нарық субьектілерінің қызметтерінің
. экономикалық тиімділігінің обьективті жағдайы - төлемдерді кепілдікпен
және мерзімімен алу. Бүл жұмысты Қазақстан Республикасының Банк кеңсе және
кредит үйымдар атқарады.
Екінші деңгейдегі банктердің бірқалыпты қызмет жасау ушін, әсіресе,
ақшаны айырбастауда, салымдарды қайтаруда, ссудаға сүранысты
қанағаттандыруда, операция шығындарын жабу мақсатында, қызметкерлерге
еңбекақыны, әртүрлі материалдарды және қызметтерді төлеуде керекті жағдай
- бүл касса активтерінің керекті мөлшерде барлығы. Ақша қорына келесілер
әсер етеді: банктердің ағымдық міндеттемелердің көлемі,
. клиенттерге ақша беру мерзімі, өзіндік персоналмен есептесу, бизнестің
дамуы. Қолдағы ақша мөлшеріне инфляция да әсер етеді. Ақша құнсыздануына
кауіп туғызып оларды тезрек айналымға, табысты активтерге салуын керек
етіп қолдагы ақшаны көбейтуін талаб етеді.
Кассалық операциялар - қолма-қол ақша жүргізумен, әртүрлі актив
шоттарда ақша құралдарының қалыптасу, орналастыру және пайдалану мен
байланысты операциялар.
Шаруашылықта кассадағы ақшаның қалыптасуы, ақша құралдарының әртүрлі
активтер, баптар арасындағы қарымқатынасы, қағаз массасы, несие купюра және
биллон монеталар арасындағы пропорциялар банктегі кассалық операциялармен
тығыз байланыста.
Ақша құралдарының бухгалтерлік есебі, кассалық операциялардың дүрыс
жүргізілуі қаржы ресурстарды тиімді пайдалануда, ақша айналымын дүрыс
үйымдастырылуда маңызды орынға ие. Ақша құралдарын тиімді тарату арқылы әр
бір кәсіпорын қосымша табыс табуына болады. Сондықтан, пайда табу
мақсатында ұақытша бос ақша құралдарын рационалды салу жөнінде үнемі ойлау
қажет.
Бүл мәселенің экономикалық және көкейкестігі - кассалық
операциялардың жүргізу мәселелер диплом жұмысының жазылуына себеб болып,
оның мақсаты - екінші деңгейдегі банктердің кассалық операцияларының мәнін
және маңыздылығын теориялық тұрғыдан зерттеп, осы операциялардың орындалуын
практикасын талдау. Тақырыптың өзектілігі нарықты экономика жағдайында
екінші деңгейдегі банктер басқа шаруашылық субьектілермен байланысы және
есеп-айырысуларды нақты үйымдастыру арқылы айналым құралдарының
айналымдылығын жылдамдатуға, ақша құралдарының өз уақытында түсуі негізінде
банктердің жұмысының тиімділігін арттыруға көмектеседі.
Диплом жұмысында келесі міндеттер қойылған:
* екінші деңгейдегі банктердегі кассалық операциялардың негізін
анықтау;
* олардың құрылымын айқындап, қысқаша сипаттама беру;
* кассалық операциялардың негізгі аспектілерімен танысу;
* оларды жетілдіруде негізгі мәселелерін айқындау.
* І-бөлім. Коммерциялық банк туралы заңдармен нормативтік
актілерге шолу 1.1. Екінші деңгейдегі
банктердің құқықтары мен міндеттері
Қазақстан Республикасындағы банктер және банк қызмет туралы
Қазақстан Республикасы Заңының 15-бабына сәйкес банктер акционерлек
қоғамдар нысанында қурылады. Банктер құрылтай шарты негізінде құқықтық
құқықтық құрылады және өзінің жарғысы және Қазақстан Республикасының
Заңнамасына сәйкес әрекет етеді. Банк оның Жарғысында жазылған атауды
өзінің атауы ретінде пайдаланады. Банктің атауында банк сөзі немесе одан
шығатын туынды сөз болуы тиіс [1; 3 бет].
¥лттық Банктен басқа банктерге ұлттық, орталық деген сөздер оның
атауында кез келген тілде толықтай немесе қысқарған турде пайдалануға тыйым
салынады.
Барлық банктерге өзінің атауында мемлекеттік деген сөздің кез келген
тілде толықтай немесе қысқарған турде пайдалануга тыйым салынады. Бүрын
құрылған банктердің онын ішінде банктер — Қазақстан Республикасы резидент
еместердің атауын алмастыратындай үқсас атаулар, белгілер пайдалануга,
еншшес банктерден баскасына, жол берілмейді. Еншілес банктер өзінің
атауында бас банкісінің атауын пайдалануға міндетті.
Банк несие берушілерінің. мүдделерін қоргау және республика банк
жүйесінің тұрақтылығын камтамасыз ету мақсатында уәкілетті орган Қазақстан
Республикасының Үкіметімен келісім бойынша капиталыныц теріс мөлшері болған
ретте банк акцияларын келсі үш күнтізбелік ай бойы банктің қаржы жағдайының
қажетінше жақсартылуына кепілдік беретін жаңа инвесторға сатып алынған баға
бойынша кейіннен міндетті турде дереу сату шартымен мәжбүрлеп сатып алулы
жүзеге асыруға құқылы.
Банктің Жарғысы қолданыстағы заңнамаларда көрсетілген мәліметтерден
басқа міндетті түрде мыналарды қамтуы тиіс:
• банктін толық және қысқартылған атауы;
банк қорларын пайдаланудың түрлері мен тәртібі туралы мәліметтер;
* банк органдарынын шешім қабылдау тәртібі;
Банк операцияларының жекелеген түрлерін жүзеге асыратын үйымдар банк
болып кайта күрылған жағдайда:
құрылтай шарты, жарғы, сонғы есеп беру құніндегі қаржылық есепттік;
банк операцияларының жекелеген түрлерін жүзеге асыратын үйымдардың қаржы
мекемесінің қаржы жағдайы туралы аудиторлық үйымның есебі. Банк
заңнамаларының талаптарға сәйкес банктің басшы қызметкерлері лауазымына
тағайындау үшін үсынылатын адамдар туралы мәліметтер.
* жаңадан күрылатын банкінің егжейтегжейлі үйымдық құрылымы.
* жаңадан құрылатын банкінің ішкі аудит қызметі жөніндегі ереже.
* жаңадан құрылатын банкінің несие комитеті жөніндегі ереже;
жаңадан құрылатын банкітің қызмет стратегиясын, қызмет бағыты мен ауқымын
ашып керсететіп бизнес жоспары, қаржылық перспективасын жылындағы пайда мен
залалдар есебі, маркетинг жоспары, енбек ресурстарын тарту жоспары;
үсынылған бизнес-жоспарына сәйкес құрылтайшылар өткізген әзірлік шаралары
жөніндегі есеп;
өтініш берушінің құрылтайшылар атынан өтініш беруге өкілеттін растайтын
нотариалдық не өзге заңды түрде куәландырылған күжат:
Ішкі аудит қызметі туралы ереже несие комитеті туралы ереже бизнес-
жоспар банктің уіклетті органымен бекітілуі тиіс.
Аудиторлық үйымның есебі оны куәландыратын күжаттарды беру жағдайында
жарамды деп танылады:
• тексерілетін банктердің құрылтайшыларынан және онын лауазымды
тулғаларынан тәуеліз;
• уәкілетті органның немесе мемлекеттің құзыретті органының
лицензиясына сәйкес, оның резиденті болып табылатын, банк қызметте аудит
жұргізуге уәкілетті.
Банкіні мемлекеттік тіркеуді уәклетті органның банк ашуға рұқсаты
негізінде әділет органдары жүзеге асырады. Оның құрылтай қүжаттарының
мәліметтері уәкілетті органмен куәландырылады [1; 13 бет].
Банкті әділет органдарында мемлекеттік тіркегеннен кейін банк он төрт
күнтізбелік күн ішінде уәклетті органға тіркеген күрылтай шарты мен
Жарғының банкті мемлекеттік тіркеу туралы куәліктің нотариаттық
куәландырылған көшірмелерін беруге міндетті.
Банктердің басшы қызыметкерлері төраға және Директорлар кеңесінің
мүшелері төраға және басқарма мүшелері банктің күрылымдық, бөлімшесінің
қызметінің үйлестіру мен бақылауды жүзеге асыратын және банк операцияларын
жүргізуге орай құжаттарға құқығы бар өзге де банк басшылары, банктің бас
бухгалтері мен оның орынбасарлары, банк филиалының бірінші басшысы және бас
бухгалтері банктің басшы қызметкерлері деп танылады.
Төраға және Директорлар кеңесінің мүшесін, банк баскармасының төрағасы
және оның орынбасарларын, сондай-ақ банк атынан қүжаттарға қол қою құқығын
немесе олардың атынан банк активтерін бөтеннің иелігіне аударатын
қүжаттарға қол қою құқығын иеленетін банктің басшыларын тағайындау үшін
олардың жоғары білімді болуы міндеті шарт болып табылады. Банктің бас
бухгалтері, филиалдың бірінші басшысы және бас бухгалтері жоғары білімді
немесе мамандығына сәйкес арнайы орта білімді болуы тиіс.
Банк Басқармасының төрағасының және оның орынбасарларының, банктің бас
бухгалтері мен оның орынбасарларының, банк филиалының бірінші басшысы мен
бас бухгалтерінің банк жүйесінде еңбек стажы болуы тиіс: Төраға және бас
бухгалтер - кемінде үш жыл, Басқарма төрағасының
орынбасары мен бас бухгалтердің орынбасары - кемінде екі жыл, банк
филиалының бірінші басшысы мен бас бухгалтері кемінде бір жыл.
Банктің басшы қызметкерлері - банктің төрағасы және Директорлар
кенесінің мүшелері, Басқарма төрағасы, оның орынбасарлары және оларға
теңестірілген банктің, құрылымдық бөлімшелеріне басшылық ететін басшы
қызметкерлер, банктің бас бухгалтері немесе оған теңестірілген бухгалтерлік
есепті жүргізетін банктің құрылымдық жетекшісі, сондай-ақ оның
орынбасарлары банк филиалының бірінші басшысы және бас бухгалтері немесе
оған теңестірілген бухгалтерлік есепті жүргізетін банк филиалының
құрылымдық бөлімшесінін жетекшісі олардың кандидатурасы бойынша уәкілеті
органның келісімімен ғана лауазымға сайланады. Жекелеген жағдайларда,
қызметкер банктін басшы қызметкері лауазымына оның кандидатурасы уәкілетті
органмен алдын ала келісілімей сайланған немесе тағайындалған кезде банк
басшы қызметкерді тағайындау немесе сайлау туралы банктің уәкілетті
органмен шешім қабылданған күннен бастап отыз күн ішінде белгіленген
тәртіппен оны уәкілетті органмен келісу үшін қажетті қүжаттарды үсынады.
Уәкілетті органмен келісу үшін қүжаттарды үсынудың күні белгіленген
талаптарға сәйкес толық қүжат пакеттері уәкілетті органға түскен күннен
бастап есептелінеді [ 1; 18 бет].
Уәкілетті орган банктің басшы қызметкерін тағайындауға берілген
келісімді мынадай негіздер бойынша:
а) келісім бергенде негізге алынған мәліметтердің бүрыстығы
анықталғанда;
б) банк қызметіне байланысты қүық бүзушылықтар жасағаны үшін
жыл ішінде екі және одан да көп рет әкімшілік жауапқа тартылғаны туралы
деректер болғанда;
в) банктің басшы қызметкерлерінің іс-әрекетінің, қолданылып жүрген
заңталаптарына сай келмейтінін танута жеткілікті мәліметтер негізінде
оларды қызметтік міндеттерін атқарудан шеттету;
г) банк заңнамасында көзделген талаптарға сәйкес келмейтіндігі
анықталганда қайта қарауга хақылы.
Банктік күпия банк депозиторлары клиенттері мен корреспонденттері банк
шоттарының бар екендігі, олардың иелері мен нөмірлері туралы, сол
есепшоттар мен банкінің өз есепшоттарындагы ақшанын қалдыгы мен козгалысы
туралы, банк операциялары туралы сондай-ақ банкіі , сейф жәшіктеріне,
шкафтары мен үй жайларындасақтаулы жаткан клиенттер мүліктерінің бар
екендігі, олардың нелері, сипаты мен құны туралы мәліметер кіреді. Таратылу
процесіндегі банк берген несиелер туралы мәліметтер банк қүпиясына
жатпайды. [1; 21 бет].
Коммерциялық күпия дегеніміз өндіріспен технологиялық ақпаратпен,
баскарумен, қаржымен және өзгеде шаруашылық субъектілерінің қы етімсн
байланысты мемлекеттік қүпия болып есептелмейтін қүпияларын айтады. осы
аталгандарды жариялау оныңмүдесіне залалын тигізуі мүмкін. Коммерциалық
қүпианы құрайтын мәліметтердің құрамы мен көлемін шаруашылық субъектелері
айқындайды, бүл туралы мүдделі тү; аларга жазбаша хабарланады
Уәкілетті орган банклердің қаржы түрақтылыгын қамтама: з ету, олардын,
депозиторларының мүдделерін қоргау, сондай-ақ I? ақстан Республикасының
ақша-несие жүйесінің түрақтылыгын үстап түру мақсатында уәкілетті орган
банкілердің қызметін реттеуді, соның ішінде:
күдікті және сенімсіз активтерге қарсы провизияларды қоса,
пруденциалдық қалыптарды және банкілер сақтауга міндетті баска да нормалар
мен лимиттерді белгілеу;
банкілер орындауга міндетті нормативтік құқықтық қүжаттарды басып
шыгару;
банкілердің, қызметін инспекциялау;
банкінің қаржы жагдайын сауықтыру жөніде үсыныстар беру;
банкілерге немесе олардың лауазымды адамдарына ықпв %,дің шектеулі
шараларын қолдану;
Банкілерге санкциялар салу арқлы реттеуді жузеге асырады.
Банктердің қызметін реттеу жекелеген банктерге қатысты да,
шоғырландырылған негізде де, яғни банк тобына қатысты да жұзеге асырылады.
Шоғырландырылған қадағалау ережелерін уәкілетті орган белгілейді.
Банкілер міндетті түрде сақтау үшін уәкілетті орган белгілейтін
пруденциалдық қалыптардың құрамына:
Банкінің жарғылық капиталының ен теменгі мелшерін өз капиталы
жеткіліктілігінің коэффиценті;
бір заемшыға жасалатын тәуекелдің ең көп мөлшері;
өнімділік коэффиценті;
ашық валюталык позиция лимиттері енеді.
Банктер тобы міндетті түрде сақтау үшін уәкілеті орган белгілейтін
пруденциалдық нормативтердің құрамына:
жарғылық капиталдың ең аз мөлшері, өз капиталы жеткіліктілігінін,
коэффиценлі;
бір заемшыға жасалатын тәуекелдін ең көп мөлшері енеді.
Банктің қаржы жағдайының қойылатын талаптарға сәйкестігі туралы
мәселені шешу мақсатында уәкілетті орган белгілі бір күнге банк және банк
тобы капиталының мөлшерін белгілеуге құқылы.
Банктің қаржы жағдайы нашарлаған реттерде уәкілетті орган оның
акционерлері алдына қаржыны сауықтыру, басшылықты ауыстыру қажетгігі туралы
немесе:
депозиттер қабылдауды шектеу туралы;
жарғылық капиталды үлғайту туралы;
дивидендтер төлеуді тоқтатып, провизияларды үлғайту туралы;
жекелеген филиалдар мен өкілдіктерді жабу арқылы, сондай-ақ
қызметкерлерді қосымша жалдауды тоқтату немесе шектеу арқылы шығындарды
азайту туралы;
банктің кез келген лауазымды адамдарын немесе қызметкерлерін мүлдем
немесе уақытша қызметтен шеттету туралы;
жоғары тәуекел денгейлі банк операцияларының кейбір түрлерін тоқтата
түру немесе шектеу туралы үсыныстар беруді қоса, банкті қайта күру
қажеттігі женінде мәселе қоюға құқылы.
Уәкілетті органның пруденциалдық қалыптарының және сақталуға міндетті
басқа да нормалары мен лимиттерінің бүзылғанын, нормативтік құқықтық
қүжаттарының бүзылғанын уәкілетті орган тапқан, банкінің лауазымды адамдары
мен қызметкерлерінің оның қаржы қауіпсіздігі мен түрақтылығына, сондай-ақ
оның депозиторларының, клиенттері мен корреспондентерінің мүдделеріне қауіп
төндіретіндей заңсы зәрекеттерін немесе әрекетсіздігін анықтаған реттерде
уәкілетті орган банкіге мынадай шектеулі ыкпал ету шараларының бірін
қолдануға:
а) міндеттеме - хат талап етуга;
ә) банкімен жазбаша келісім жасасуға;
б) ескерту жасауға;
в) атқарылуға міндетті жазбаша нүсқама беруге құқылы.
Банктің міндеттеме - хатында орын алып отырған кемшіліктерді мойындау
фактісі және банк басшылығының жоспарланған шаралар тізбесін көрсете
отырып, оларды қатаң белгіленген мерзімде қоятындығы туралы кепілдемесі
болуға тиіс.
Жазбаша келісім - бүл анықталған кемшіліктерді дереу жою қажеттігі
туралы және осыған байланысты бірінші кезектегі шараларды бекіту туралы
банк пен уәкілетті орган арасындағы келісім [2; 11 бет].
Жазбаша нүсқама — анықталған кемшіліктерді белгіленген мерзімде жоюга
бағытталған орындалуы міндетті түзету шараларын қолдану туралы банкке
нүсқау.
Уөкілетті органның жазбаша нүсқамасына сотқа шағым жасау оның
орындалуын тоқтата түрмайды.
Банк міндеттеме - хаттың, жазбаша келісімнің немесе жазбаша нүсқаманың
осы құжатта көрсетілген мерзімде орындалғаны туралы уәкілетті органды
хабардар етуге міндетті.
Банк операцияларын жүргізуге банктік лицензияларын қайта алу туралы
шешім оны қабылдаған күннен бастап күшіне енеді.
Банк операцияларын жүргізуге банктің лицензияларын қайтып алғаннан
кейін уәкілетті орган банктің уақытша әкімшілігін тағайындайды, оған оның
қарамағына барлық басқару органының өкілеттігі өтеді. Банктің бүрын жұмыс
істеп келген басқару органдарының өкілетіктері тоқтатылады.
Банктердің басқа коммерциялық үйымдарға қарағанда өзінің қызметінде
жоғары көтерілуі де төмен түсуі де қиын емес мұндай қүбылыс несиелердің
банктің өзге де активтерінің сапасына оның пайда тусірушілігіне,
қаражапардың түсу көздеріне және т.б. тәрізді көптеген фокторларға қатысты
болады. Банктің қаржы жағдайын сауықтыру жөне оның қызметінің сапасын
жақсарту мақсатыңда уәкілетті орган банкке консервациялау жүргізуге құқылы
[1; 26 бет].
1.2. Халық банкінің құрылымы және каржылық операциялар жуйесі
Басқарма құрылымы 10.07.1998.Ж. №281-1 ҚР 3 Акционерлік қоғам туралы
Қазақстан Республикасының заңына және Банк басқармасы орындарының жарғысына
сәйкес мыналар болып табылады:
- жарғы орын басқармасы -акционерлердің ортақ жиналысы.
- басқарма орны - Директорлар Кеңесі.
- атқарушы орын - Басқарма .
бақылаушы орын - Ревизиялық комиссия. Акционерлердің ортақ
жиналысы. Дайындық тәртібі мен олардың кезектен тыс және қайталанған
Акционерлердің ортақ жиналыстың өткізілуі.
Ортақ жинлысты өткізілу туралы мәліметтердің жеткізілуі және кворум
анықтамасы 10.07.1998.Ж. №281-1 ҚР 3 Акционерлік қоғам туралы Қазақстан
Республикасының заңына сәйкес және банк жарлығының талаптарына байланысты
жүзеге асады.
10.07.1998.Ж. №281-1 ҚР 3 Акционерлік қоғам туралы
Қазақстан Республикасының заңына катысты сүрақтарды шешу мәселесімен
банк қызметін және акционерлердің ортақ
жиналысының
компетенциясын шығарушы Банк Жарлығын ортақ басшылық
жүзеге асырады.
Сайлау тәртібі мен директорлар кеңесінің құрамы. Банк жарлығы мен
заңдар талабына негізделген акционерлердің ортақ жиналысымен
анықталады.
Банк қызметінің қазіргі басшыларын коллегиалық атқарушы орын басқарма
атқарады. Басқарма акционерлердің ортақ жиналысымен Банк директолар
кеңесінің Шешімін орындайды. Басқарма заңдар бойынша қалыптасқан банк
тәртібі атынан әрекет етеді, және акционерлердің ортақ жиналысымен банк
директорлар кеңесінде қабылданған басқа да қүжаттармен және ережелермен
айналысады.
Банк басқармасының қаржылық шаруашылық қызметін бақылауын ревизиялық
комиссияның функциясын жүзеге асуын акционерлердің ортақ жиналысында
бакітілген тәуелсіз аудитор атқарады. Ревизиялық комиссия мүшесі болып
директорлар кеңесі мен банк басқармасы мүшелері сайлана алмайды.
Банк мыналардың қатысушысы болып табылады:
* Физикалық түлғалардың аманатына кепілдік беретін Қазақстандық
фондының:
* Қазақстандық фондтық биржаның:
* Қазақстан Республикасының финансистер Ассоциациясының:
- Халық Банктің финанстық өнеркәсіптік Ассоциациясының:
* 8\УІҒТ -тің дүние жүзілік төлемдік системасының:
* \ҮЕ8ТЕК]Ч ІЛЧІОМ ақшалай аударудың дүние
жүзілік системасының
А. Қ. Қазақстан Халық Банкі Прима банк акционерлік банкінің құқылы
орны басушы болып табылады.
Ең алғаш регистрация болған күні 10Л0.199ІЖ 1996ж.
Қазақстан Халық Банк Прима Банк Қарағанды акциясын сатып алды.
26.03.1996ж. акционерлердің ортақ жиналысында Қазақстан Халық Банк
акционерлік қоғам атына өзгертілді және 18.06.1996 ж. №1335-1930. А.
Қ.Юрист түлға ретінде Қазақстан Республикасының Юститция
Министерствовасының Қарағанды обылысындығы басқарма
юститциясындағы қайта тіркелді. 1999ж Қаңтар айында Ақмола Банк
Қазақстан Халық Банк А Қ-на 1 млрд теңге көлеміндегі копиталды өздігінен
қалыптастыруға қиындыққа байланысты бірігу туралы үсыныс жасады.
Қазақстан Республикасының Үлттық банк қағидалар негізінде 2-ші дәрежелі
банктердің халық аралық стандарттарға өту тәртібі туралы №292.
12.12.1996ж. Ақмола Банк ААҚ Финикс банкА Б базасы бойынша құрылған.
Қазақстан Халық Банк А Қ мен Ақмола банк ААҚ арасында Ақмола
банк ААқ-ның Қазақ Халық Банк АҚ қосылуы туралы келісімге қол
қойылды. 18.01.1999.ж. Банк Акционерлерінің кезектен тыс жиналысында
оған Ақмола БанкАА.Қ. қосылу жолымен реорганизация туралы шешеім
қабылданды [2; 5 бет].
16.04.1999ж. Қазақстан Республикасының Үлттық Банк
Басқармасының Ақмола Банк ААҚ-ның Қазақстан Республикасының Халық
Банкіне қосылу жолымен реорганизациясы туралы №71 қаулы қабылданды.
Қазақстанның Халық Банк АҚ юристік Қазақстан Республикасындағы
банктер мен банктік қызмет туралы Заңды күші бар. Қазақстан
Республикасының Президентінің жарлығына сәйкес комерциялық ұйым болып
табылатын Юристік тұлға банктік қызметті іске асыруға толық құқылы. Банктің
Ресми статусы Үлттық банктің оның ашылуына рұқсат беруімен министірлік
юститцияда банк есебіндегі юристік тұлғаның мемлекеттік регистратциясы және
банктік ашылуна рұқсат беруші министірлік Ресми статусы ¥лттық банктің оның
ашылуына рұқсат беруімен министірлік юститцияда банк есебіндегі юристік
тұлғаның мемлекттік регистрациясы және банктік операция жургізу үшін
Қазақстан Республикасының ¥лттық Банкінің қолдағы бар лицензиясымен
анықталады.
Қазақстан Республикасының Халық Банкі Республиканың түтас банктік
системасына кіреді, және депозиттік банк болып табылады. Үйымдық құқықтық
формасы акционерлік қоғам.
Банктің толық фирмалық атауы: Қазақ тілінде : Акционерлік қоғам Қ. X.
Б. Орыс тілінде : Акционерное общество Н. Б. К.
Банктің қысқартылған фирмалық атауы: Қазақ тілінде : А.Қ Қ.Х.Б Орыс
тілінде : А.О Н.Б.К-а
Қазақстан Республикасының Президентінің басқа актілермен,
халықарлық шарттармен, Қазақстан Республикасы бекіткен келісімдермен,
сонымен қатар негізгі жарлық бойынша оның комиетенциясына қатысты
сұрақтарды Қазақстан Республикасының Президенті Жарлығымен және заңдар
актілерімен шешу және қалыптастыру үшін шығарылған Қазақстан
Республикасының ¥лттық банктің нормативті актілерімен реттеледі.
. Банк мекен жайы Оңтүстік Қазақстан обылысы Жетісай қаласы Қожанов
көшесі н\ж. Банктің Жетісай қаласы басқармасындағы корреспонденциялық есеп
шоты №292199
. Банктің ресми тілдері қазақ тілі, орыс тілі болып табылады
. Банк шектеусіз уақытқа құрылады.
. Банктік қызмет.
. Банктік қызмет болып банктік операциялардың жүзеге асуы, сонымен
қатар Қазақстан Республикасындағы банктер мен банктік қызмет туралы заңды
күші бар. Қазақстан Республикасы Жарлығында қалыптасқан басқа да банктер
операциялары табылады. Үлттық Банк төмендегі операдцияларды жүргізу үшін
банкке лицензия беру құқығына ие.
* юристік түлғалардың депозитін қабылдау;
* физикалық түлғалардың депозитін қабылдау;
* банктердің корреспонденсиялық есебін және банктік емес финанстық
мекемелердің, сондай-ақ банктердің металдық есеп шотын ашу және
жүргізу.
* банкноттар мен монеттерді орау мен сақтау.
* аудармалық операциялар: юристік және түлғалардың ақшалай аудару жұмысы
бойынша тапсырыстарын орындау;
* есепке алу операдциялары: векселдерді және басқада юристік және
физикалық түлғалардың қарыздық міндеттерін есепке алу.
* несиелік операциялар кредиттердің ақшалай формада қойылуы;
* инвеститциялық қаражат Жарлықшыларының немесе иелерінің тапсырысы
бойынша капиталды салымдардың қаржыландыруы;
* сенімдік операциялар: сенушінін тапсырысы және қызығушылығы бойынша
ақшалай қаражатты басқару;
* клирингтік операциялар: теру, жинау, сортта және төлемді растау,
сондай-ақ оларды өзара зачетпен өткізу және клирингке қатысушылардың
таза позицияларын анықтау;
* сейфтік операциялар; құнды қағаздар, құжаттар мен клиенттермен
бағалыларын, оның ішінде себтік жәшік, шкаф және жайын арендаға беруін
қосып сақтау бойынша қызмет;
* чектердің эмиссиясы;
* инкассаға, акцептке және төлем құжаттарын растауға қабылдау.
* төлем карточкаларын шығару,
* банкнот, монета және құндылыктардың қайта жіберілуі мен
* инкассациясы;
* шетел валютасымен ұйымның айырбас операциялары;
Тек Үлттық Банк қана банктерге және басқа да тұлғаларға
аталған операцияларды өткізуге лицензия беруге құқылы.
. Негізгі жарғылықтың 2.2 пунктінде көрсетілген Банк Қазақстан
Республикасының Үлттық Банкінің лицензиясын алған кезде мына
операцияларды іске асыруға құқылы.
- сатып алу, аманатқа, есепке сақтауға және қымбат бағалы металдарды
түтастай түйіршік түрінде, үнтақтап, тұздап, қымбат бағалы Металдан
жасалған монеталарды, сондайақ қымбат тастар мен қымбат
металдардан түратын зергерлік бүйымдарды сату және қабылдау; -кепідемелік
операциялар; кепілдік басқа міндеттемелерді ақшалай түрде орындауды
қарастыратын үшінші түлғаға беру;
-келісілген мерзімге жалға берілетін жолдаушының меншігін
сақтау құқығымен мүлікті жалға беру; -меншіктік құнды қағаздар
эмиссиясын;
-факторлық операциялар; сатып алушыдан тауарды төлемеу тәеклімен қабылдап,
төлеу талабына құқықтық мүліктену;
-форфейтингтік операциялар; сатып алушының тауарларға, жұмыс қызметке
вексель сатып алу жолымен үзақ мерзімдік міндеттеме бойынша төлеу,
Нарықтағы күнды қағаздардың аралық операциялары Қазақстан
Республикасының ¥лттық комиссиясының құнды қағаздар бойынша олардың ¥лттық
Банк келісімен жүргізуге құқылы банктің нақты лицензиясы бойынша жүзеге
асады.
. Банктің акционерлері.
. Банктің үйымдастырушысы мен акционері болып юристік және физикалық
түлға - Қазақстан Республикасының резиденттері және резидент еместері бола
алады.
. Банк қызметі және қалыптастыру кезіде
оның
үйымдастырушысының ешқайсысы тікелей немесе жанама түрде дауыс құқығымен
банк акциясының 25%-нен артық басқарар немесе билей алмайды.
. Банк акционерлерінің мыныдай құқықтары бар:
- банк жарлығымен анықталған банк тәртібіндегі жұмыстарды басқаруға
қатыса алады;
банк қызметінен табыстың бір бөлігін алуға;
банк қызметі туралы мәліметтер алуға, соның ішінде бухгалтерлік есеппен
есептілікпен және басқада банк жарлығамен қарастырылған тәртіптегі
қүжатттармен танысуға;
- банк шешімімен қабылданған соттық тәртіпте дауласуға;
.Банк акционерлері үйымдастырылған қүжаттармен қарап
шығарылған тәртіп бойынша, келеді және тәсілмен акцияларды
төлеуге тиісті.
. Мүлік жасау тәртібі.
. Банк мүлігін негізгі фонттар мен айналым мүлігі, сондай-ақ банктің
өзіндік балансы түрінде көрінетін өзге мүліктер құрайды.
. Мүлік банктің жекеменшік құқығы ретінде жатады.
. Банк мүлкінің қалыптастырудың қайнар көзіболып мыналар табылады:
* қатысушылардың Жарғылық фондқа аманат салу;
* оның қызметінен алынған табыстар;
* заңдар актілерімен тыйым салынбаған өзге де негіздер. . Жарғылық
фонд .
. Банктің жарғылық фонды 36000000 теңге көлемінде жасалған.
. Жарғы фондтың кезектегі үлғаюы акцияның
номиналды бағасының үлайюы есебінен немесе қосымша акциялар шығару,
соның ішінде банк табысының капитализация есебінен және оның
акцияларына облигацияларды айыр бастауы ақшалай түрде
жүргізілу мүмкін.
.Жарғылық фонтың кішіреюі қызметтердегі заңдарға байланысты
шығарылады.
.Жарғылық фонд есебінен дивиденттер төлемі банктік қызметке байланысты
шығындарды жабу үшін Жарғылық фондтың үлғайюына жол берімейді және
шығарылмайды.
. Акциялар.
. Жарғылақ фонд 179000 қарапайым аталуы және және 1000 ерекше
артықшылығы бар акциялардың әрқайсысы 0 теңгеден бөлінген.
. Акция иелеріне акцияның жалпы номиналды бағасына сертификат
беріледі. Аталған акция қозғалысы акционерлердің реестерінде қойылады.
. Банк акциялары тек оның бағасымен толық төленгеннене кейін ғана
беріледі.
. Дивидентке оның төлемін жариялаған күнен ресми рүрде кеміне 30 күн
ішінде қалыптасқан акция құқылы.
. Банк акционерлері банктен қосымша шығарылған акцияларды сатып алуға
толық құқыққа ие.
. Акциялардың алғашқы сатылуы оның номиналды бағасынан
төмен емес бағада және барлық акционерлерге ортақ
бағада
шығарылуы мүмкін. Акцияларға тек ақшалай түрде төленеді.
. Табысты тарату және шығындардың орнын толтыру.
. Банктің баланстық және таза пайдасы заңдарында қаралған тәртіп
бойынша анықталады.
. Банктің таза табысы банктің басқаруында қалады және резедефтік
фондқа ауыстырылады, дивидент түрінде банк акционерлердің ортақ кеңесінде
қарастырылған шешім бойынша өндірістің дамуына және өзге мақсатқа
бағытталады.
. Банк қызметі кезінде туындауды мүмкін залалдар Резервтік
және басқа фондтардың немесе акционерлердің ортақ кеңесінің
шешімі бойынша толық жарналар есебінен бүркеледі.
. Дивидент болып оның меншігінде табылатын
акционерлер арасында пропоционалды акциялар санымен
таралған таза табыстың бір бөлігі табылады.
, Дивиденттер банк басқармасы үсынысы бойынша
акционерлердің оатақ жиналысында анықталған жылдық
қорытынды көлемінде төленеді. Дивидент үсынылғанынан үлкен бола
алмайды.
. Ерекше артықшылығы бар акциялар бекітілген дивиденттер және
облегациялар бойынша проценттер олардың шығарылуы мен қалыптасады.
. Дивиденттер Банк балансында болып табылатын немесе назар аударуға
шығарылмаған акциялармен төленбейді.
. Дивиденттер акционерлердің келісімімен ғана
облегациялармен, тауарлармен төлей алады.
. Дивиденттер көлемі олардың салығының есебінсіз
жарияланады.
. Бірақ төленбеген және алынбаған дивиденттерге процент шығарылмайды.
. Дивиденттер чекпен, төлемдік тапсырыспен почталық
аударыммен төленеді.
. Банк акционерлерінің ортақ жиналысының шешімімен өзінің
қызметкерлеріне жеңілдік жағдайда акциялардың белгілі көлеміде сатып алу
мүмкіндігін беру құқығына ие.
. Табыстың бір бөлігі банк қызметкерлерінің арасында марапаттау немесе
акция түрінде бөлініп таратылуы мүмкін.
Дивиденттердің аралық таралуы акционерлердің ортақ
жиналысының шешімімен жолға қойылады.
. Банк фондтары.
. Банк міндетті түрде дивиденттер төлегенге дейін табыс есебінен
Резервтік фонд қалыптастырады. Резервтік фондтың тәртібі мен кішкентай
өлшемі Үлттық Банкпен қалыптастырылады. Фондтың қаражаты Банктің
міндеттерімен банктік қызметтің іске асуына байланысты шығындардың орнын
толтырумен қамтамасыз ету үшін қолданылады.
. Банктің кредиттік қоры.
. Банктік кредиттік қоры мыналардың есебінде қалыптасады:
* Банктің өз қаражатымен, басқа банктердің акцияларын
және облигациялары бар негізгі фондтар шығарған бағаларды қоспағанда:
* банк есебіндегі, соның ішінде депозит түрінде
шығарылған қаражаттар, үйымдар қаражатымен;
белгілі бір мерзімге және талап еткенге дейінгі
қатысты
азаматтардың аманатымен;
Кредиттік қор есебінде Банк табысының сол жылғы таралмаған түрі есепке
алынуы мүмкін.
. Банктің несиелік операциялары Бақылаушы Кеңеспен
бекітілген оның ішкі кредиттік саясатына жүзеге асырушы ұйымы болып,
банктің кредиттік комитеті табылады.
. Кредиттердің қайтарылуы тұрақсыздықпен , кепідік және
аманат тапсыру және басқа да заңдар мен келісімдермен қаралған әдістермен
қамтамасыз етуі мүмкін.
. Банк мыналарға құқылы:
* кредит беретін ұйымдардан олардың төлей алатын мүмкіндігін растайтын
қүжаттар , баланстар және есеп алуға, сондай-ақ қойылатын кредиттерді
қалыптастыруға;
* Банк кредиттерімен қатысуымен жүзеге асатын ұйымдардың техникалық қайта
жабдықталуына және реконструкцияларына, кеңейтуге
. құрылыс бойынша проектілік шешімдерге экспертиза жүргізуді талап етуге;
сондай-ақ кредиттік келісім бойынша өзінің кредиттік келісім бойынша
міндеттерін орындамайтын қарыз алушыларға байланысты мыналарға құққылы;
* жаңа кредиттерді еркіне қоймауға;
* қарыз алушының кез- келген есеп-шотындағы ақшалай қаражатына шара
қолануға ;
- Қазақстан Республикасының сүйене отырып төлей алу мүмкіндігі жоқ
қарыз алушының банкротын мойындатуы туралы арызбен сотқа
арыздануға.
. Банктегі басқару.
. Банкте мынадай қызмет атқарылады:
* басқарманың жоғарғы орны- акционерлердің ортақ жиналысы.
* бақылаушы орын - Банктің Бақылаушы Кеңесі;
* атқарушы орын - Банк Басқармасы.
* тексеруші орын - ревизиялық комиссия.
. Акционерлердің ортақ жиналысының төтенше компктенциясына
мыналар жатады:
* Банк Жарғылығының өзгерісі туралы;
* Банк Жарғылық Фонд көлемінің өзгерісі туралы;
* Қосымша акциялардың шығарылуына, бұрын шығарылған акциялардың бөлінуі мен
қосылуы туралы;
* Облегациялық заемдарды шығару тәртібі туралы;
* Банктің Бақылаушы Кеңесіне, Банк Басқармасына, ревизиялық комиссия
мүшелеріне және банк аудиторына сайлау туралы, сонымен қатар олардың толық
құқығының бірден тоқтатуы туралы.
* Банк қызметінің жылдық нәтижесін бекіту, Банк Басқармасының есебі мен
ревизиялық комиссиясының қорытындысы, табысты тарату тәртібі мен
шығындардың орнын толтыру туралы;
* Банк регламентін қабылдау, оған өзгерістер мен толықтырулар енгізуін
қабылдау туралы;
* Банктің қайта құрылуы мен таратылуы туралы, комиссияның белгілеу, тарату
балансын растау туралы;
- Фондтарды жасау мен қолдану тәртібі туралы ережелерді мақұлдау.
Бақылаушы Кеңес пен Банк Басқармасының ықыласы бойынша акционердің
ортақ жиналысында қарастыруында Банк қыметінің басқа да сүрақтары енгізілуі
мүмкін.
Жылдық ортақ жиналыстар жыл сайын ең кем дегенде бір айдан кейін Банк
жылдық қоытындысын шығару үшін Басқарма тарапынан шақырылады. Ортақ
жиналыстар арасы 15 айсы өтімейді. Жылдықтан басқа барлық жиналыстар
төтенше болып табылады. Акционерлердің төтенше жиналыстары Банк
Басқармасымен, ревизиялық коиссиямен немесе кемінде 70 акциясы бар
акционерлермен шақырылады.
Ортақ жиналыстың келесі шақырылу туралы акция иелері
акционерлердің реестрде көрсетілген адресі бойынша арнайы тапсырыс хатымен
хабардар етеді.
Хабар акция бойынша барлық жарнасын төлеген барлық акционерлерге
сондай-ақ банк аудиторына жіберіледі.
Сондай-ақ жазбада жиналыстың өтетін жері, күні мен уақыты көрсетілген
ортақ хабар жасалуы тиіс. Көрсетілген хабарлама Акционерлердің Ортақ
Жиналысының шақырылуына кем дегенде 20 күн қалғанда жэасалуы керек. Ортақ
Жиналыс сол күні шақыру қазазға енбегендердің сүрақтарын қабылдамауға
құқылы.
Акционерлердің Ортақ Жиналысында онда 50 пайызын
акционерлер немесе дауыстың 60 пайызынан жоғарысына ие заңды
өкілдер қатысқанда ғана толық құқылы болып табылады. Кворум жоқ
жағдайда Банк Басқармасы қатысушы акционерлердің кез- келген
жағдайында шешім қабылдауға құқылы Акционерлердің Ортақ
Жиналысын шақыруға міндетті.
. Банктің Бақылаушы Кеңесі акционерлердің ортақ жэиналысымен
сайланады. Бмнктің Бақылаушы Кеңесінің мүшелері ішінен акционерлердің ортақ
жиналысы Банктің Бақылаушы Кеңесінің Төрағасы мен Төраға орынбасарын таңдап
алады.
Егер Банктің Бақылаушы Кеңесінің мүшесі қызметінен босатылған жағдайда
ол сайланған уақытқа дейін акционерлердің Ортақ жиналысының шешімімен, оның
орнына бақылаушы кеңестің қалған мерзімдегі құқығына Акционерлердің Ортақ
Жиналысы Бақылаушы Кеңеске жаңа мүше сайлайды.
Бақылаушы Кеңестің төтенше компетенциясы.
Банктің стратегиялық және тактикалық басқаруы және оның дамуы бойынша
өлшемін жасайды және бекітеді.
филиалдарды, банк өкілдіктерін ашу туралы сүрсқтарды шешеді және олардың
ережелерін бекітеді;
Банк Басқармасы Төрағасы қызметіне Банк акционерлерінің Ортақ жиналысына,
кандидатурасын үсынады.
Банктің штатық кестесімен құрылымын бекітеді;
Банк Басқармасының көрсетуі бойынша Банктің құрылымдық бөлімдеріне басшылық
қызметіне кандидатураларды бекітеді;
Банктің қалыптсуы мен дамуына кететін шығындар көлемі
мен эканомикалық нормативтерін бекітеді;
* кредиттік бақылаудағы қызметке бақылау жасайды;
* ішкі банктік аудит қыметіне бақылау жасайды;
* Басқарма қызметіне бақылау жасайды, ерекше жауапты шаруашылық
келісімге, кепілдік бітімге, аманат тапсыруды бітіруге рұқсат береді;
Банктің Бақылаушы Кеңесі айына бір рет оның төрағасы тарапынан
шақырылады. Банктің Бақылау Кеңесінің кезектен тыс отырысты Банктің Бақылау
Кеңесінің немесе Ревизиялық комиссиясының ең кемі 1,3 үсынысы бойынша
өткізіледі. Банктің Бақылау Кеңесінің шешімдері қарапйым көпшілік дауыспен
қабылданады. Дауыс тең түскен жағдайда, Банктің Бақылау кеңесінің дауысы
шешуші болып табылады. Банктің Бақылау Кеңесінің шешімі егер оның
отырысында Кеңес мүшелерінің ең кемі 2,3 қатысқан жағдайда толық құқылы
болып табылады.
. Банк акционерлерінің ортақ Жиналысы атқарушы орынның қызметін
бақылау мақсатымен Ревизиялық Комиссия жасайды.
Ревизиялық комиссия акционерлер ішінен құралады. Ревизиялық комиссия
мүшесі болып банк Басқармасы мүшелері сайлана алмайды.
Ревизиялық комиссия оның қызметін жүелейтін заңды және нормативті
актілердің Банкпен орындалуын, ішкі банктік бақылау, кредиттік есептік,
валюталық және басқа оперциялардың қойылуын тексереді.
Ревизиялық комиссия жылдық баланс және Банк
есебі
бойыншақортынды жасайды Акционерлердің ортақ жиналысы ревизиялық комиссия
шешімінсіз жылдық баланс пен банктің басқа есептерін бекіте алмайды және
оның табысы мен шығындарының таралуын шығара алмайды.
Ревизиялық комиссия Акционерлердің Ортақ жиналысында және Қазақстан
Республикасының облыстық басқармасына көшірме түрінде,
жетіспеушілікті жою бойынша керекті жағдайда ұсыныс жүргізілген ревизия
туралы есеп береді, сондай-ақ баланс бекітумен көрсетілген қортының
сәйкестігі мен Банк ісі жағдайының табысы мен шығындарының олардың
бекітумен ұсынылғаны туралы есеп береді.
Ревизиялық комиссияның өзінің ықыласы бойынша немесе 60% Акцияға ие
акционерлердің талабы бойынша тексеру жүргізу акционерлердің ортақ
жиналысының тапсырысы бойынша іске асырылады. Ревизия нәтижесі бойынша
ревизиялық комиссия Акционерлердің Ортақ жиналысының Бақылаушы Кеңестің
немесе Банк Басқармасының кезектен тыс жиналыс өткізу талап етуге құқылы.
Акционерлерді Ортақ жиналысы зандар актілермен көрсетілген жағдайда, Банк
қызметінің тәуелсіз аудиторлық тексеру ұйымдастыруға міндетті.
Банк тексеру үшін және қаржылық есептің дүрыстығын растауға Банктің
мүліктік қызығушылығы мен оның акционерлерімен байланыспаған профессионалды
аудиторды қатыстыру мүмкін. Банктің аудиторлық тексеруі он немесе одан да
көп проценттік үлесі бар акционерлердің талабы бойынша кез-келген барлық
уақытта жүргізілуі тиіс.
Банк қызметінің аудиторлық тексеру жүргізу тәртібі Банк жарлығымен,
банктер туралы, заңды күші бар. Қазақстан Республикасының Президентінің
Жарлығымен анықталады.
. Басқарма Банктің атқарушы орны болып
табылады,
Акционерлердің Ортақ Жиналысымен Банк Бақылаушы Кеңесінің
төтенше компетенциясына кірітіндерден басқа, оның қазіргі қызметінің барлық
мәселесін шешеді.
Басқарма Акционерлердің Ортақ Жиналысы мен Банктің Бақылау кеңесі
алдында өзіне жүктелген мәселелерді орындауға жауапкершілік алады.
Басқарма оған Басқарма Төрағасын Төраға орынбасарларын және
Басқарманың басқа мүшелері қосқанда 5 адамнан тұрады.
Банк басқармасы:
- Акционерлердің ортақ жиналысы мен Банктің Бақылау Кеңесі
қарастырған негізгі шынайы жарғыға байланысты алдын-ала жүргізілетін
тәртіп бойынша барлық мәселелері қарастырады, және солардың негізінде
тиісті материялдар мен ұсыныстар дайындайды;
* Келісімдердің, есептің, нақтылық және Банк қызметінің басқа да негізгі
мәселелерінің қортындысы мәселесін шешеді;
* Банк бөлімдерінің құрылымдық жұмысы сондай-ақ оның өкілдіктері мен
филиалының мәселелерін шешеді;
* Банктіңқұрылымдық бөліктері туралы ережелермен ішкі инструкцияларын
бекітеді;
* Кадрларды іріктеу, дайындау және пайдалану мәселелерін шешеді;
- Басқарма Төрағасы шешімі бойынша Басқармаға қарасты шығарылған
мәселелерді шепіеді;
- Акционерлердің ортақ жиналысы мен Банктің Бақылау Кеңесінің
төтенше компетенциясына кіретініне басқа, банктің қазіргі таңдағы
қызметінің барлық өзге мәселелерін шешеді.
Банк Басқармасы егер Басқарма отырысында Басқарма мүшелерінің
көпшілігі қатысып отырса, онда оның қарастыруына шығарылған мәселелерді
шешуге толық құқылы. Басқарма шешімі көпшіліктің даусымен қабылданады.
Басқама шешімі Басқарма төреғасымен, оның орынбасарымен, сондай-ақ
жиналыс хатшысының қолымен қойылған хаттамалармен хатталады.
. Банк Басқармасының Төрағасы.
* Өзінің өкілеттігіне байланысты Банктің барлық қызметін басқарады;
* Барлық үйымдарға Банкті көрсетеді және банк
Басқармасы Төрағасының орынбасарларына жүктеледі.
Қалыптасқан тәртіппен банк жұмысшылырын белгілейді және босатады,
дисциплиндік жазалар жүктейді;
- Бақылау Кеңесінің келісімі бойынша орынбасар арасындағы міндеттерді бөліп
таратады. Баскарма төрағасының Банк қызметіне толық арнайы
жауапкершілігінен бөлек, Төрагва орынбасарлары белгілі участоктерді жұмыс
жағдайына жауапкершілік атқарады.
. Банк қызметін тексеру.
. Банк қызметіне бақылау мен тексеру Қазақстан Республикасының ¥лттық
Банкімен іске асады. Банк қызметінің тексерілуі қазіргі таңда жүріп жатқан
заңдарға байланысты Қазақсьан Республикасының Ұлттық банккімен және басқа
да ұйымдармен іске асады.
. Банк есебімен есептілігі.
. Банктегі бухгалтерлік есеп қағидалары мен методологиялары,
банктік, бухгалтерлік және басқа да есептілік мерзім көсеткіштері,
түрлері және тізімі, сондай-ақ солардың бұзушылығына
жауапкершілік Қазақстан Республикасының Үлттық Банкімен
қалыптысады.
. Банк қызметінің қорытындылары кварталды және жылдық баланстарға,
табыс және шығындар туралы есепте, сондай-ақ Қазақстан Республикасының
Үлттық Банкі облыстық басқармасына ұсынатын жылдық ... жалғасы
Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.
Ұқсас жұмыстар
Пәндер
- Іс жүргізу
- Автоматтандыру, Техника
- Алғашқы әскери дайындық
- Астрономия
- Ауыл шаруашылығы
- Банк ісі
- Бизнесті бағалау
- Биология
- Бухгалтерлік іс
- Валеология
- Ветеринария
- География
- Геология, Геофизика, Геодезия
- Дін
- Ет, сүт, шарап өнімдері
- Жалпы тарих
- Жер кадастрі, Жылжымайтын мүлік
- Журналистика
- Информатика
- Кеден ісі
- Маркетинг
- Математика, Геометрия
- Медицина
- Мемлекеттік басқару
- Менеджмент
- Мұнай, Газ
- Мұрағат ісі
- Мәдениеттану
- ОБЖ (Основы безопасности жизнедеятельности)
- Педагогика
- Полиграфия
- Психология
- Салық
- Саясаттану
- Сақтандыру
- Сертификаттау, стандарттау
- Социология, Демография
- Спорт
- Статистика
- Тілтану, Филология
- Тарихи тұлғалар
- Тау-кен ісі
- Транспорт
- Туризм
- Физика
- Философия
- Халықаралық қатынастар
- Химия
- Экология, Қоршаған ортаны қорғау
- Экономика
- Экономикалық география
- Электротехника
- Қазақстан тарихы
- Қаржы
- Құрылыс
- Құқық, Криминалистика
- Әдебиет
- Өнер, музыка
- Өнеркәсіп, Өндіріс
Қазақ тілінде жазылған рефераттар, курстық жұмыстар, дипломдық жұмыстар бойынша біздің қор #1 болып табылады.
Ақпарат
Қосымша
Email: info@stud.kz