Ш.Айтматовтың “Қош бол, Гүлсары!” повесі және оның қазақша аудармасы

Пән: Тілтану, Филология
Жұмыс түрі: Курстық жұмыс
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 35 бет
Таңдаулыға:

Тақырыбы: Ш. АЙТМАТОВТЫҢ “ҚОШ БОЛ, ГҮЛСАРЫ!”

ПОВЕСІ ЖӘНЕ ОНЫҢ ҚАЗАҚША АУДАРМАСЫ.

Жұмыстың құрылысы: КІРІСПЕ

НЕГІЗГІ БӨЛІМ:

І ТАРАУ: “ҚОШ БОЛ, ГҮЛСАРЫ!”

ПОВЕСІНІҢ КӨРКЕМДІК-ИДЕЯЛЫҚ МӘНІ.

ІІ ТАРАУ: “ҚОШ БОЛ, ГҮЛСАРЫ!”

ПОВЕСІНІҢ АУДАРЫЛУ ӘДІС-ТӘСІЛДЕРІ.

ҚОРЫТЫНДЫ

ПАЙДАЛАНҒАН ӘДЕБИЕТТЕР ТІЗІМІ

Жұмыстың негізгі мақсаты:

“Қош бол, Гүлсары!” повесінің идеялық мәніне барлау жасап, қазақша тәржіманың өзіндік ерекшелігін, әдіс-тәсілдерін айқындап көрсету мақсат етілді.

Жұмыстың мазмұны:

“Қош бол, Гүлсары!” повесінің аударма жанрындағы маңдайы жарқыраған тәржіма екендігіне тоқталып, образдар өміршеңдігін, идея құндылығын тұлпар Гүлсарыға тіл бітіре отырып, Танабай бейнесімен астастыра қазақ тілінде сөйлеткен жазушы, аудармашы - Шерхан Мұртаза шығармашылық тілін, түпнұсқамен, Шыңғыс Айтматов шығармасы тілімен салыстыра отырып, қазақша аудармасының көркемдік жайы мен сыр-сипаттарын баяндады.

Жұмыстың негізгі қорытындысы:

Жұмыс барысында Ш. Айтматов шығармасының қазақ тіліне аударылуындағы жетістіктеріне тоқталып және Ш. Мұртаза тәржімалаған “Қош бол, Гүлсары!” повесінің тәржімасын орысша нұсқасымен салыстыра отырып, психологиялық, пәлсапалық, көркемдік жетістіктеріне шама-шарқымызша көз жеткіздік.

М А З М Ұ Н Ы

Андатпа4-5 бет

І. КІРІСПЕ 6-8 бет

ІІ. НЕГІЗГІ БӨЛІМ:

І ТАРАУ. “Қош бол, Гүлсары!” повесінің көркемдік-идеялық

мәні 9-18 бет

ІІ ТАРАУ “Қош бол, Гүлсары!” повесінің аударылу әдіс-

тәсілдері19-29 бет

ҚОРЫТЫНДЫ30-32 бет

ПАЙДАЛАНҒАН ӘДЕБИЕТТЕР 33 бет

Андатпа

Қазір күн тәртібінде Қазақстанның әлемдегі бәсекеге қабілетті 50 елдің қатарына кіру мәселесі тұрғанын білеміз.

Әрине, осы мақсатқа жету жолында өнердің, оның ішінде әдебиетіміздің адам өміріндегі маңызы қандай екені айтпаса да түсінікті.

Осы орайда, 10 “а” сынып оқушысы Ш. Атматовтың “Қош бол, Гүлсары!” повесі және оның қазақша аудармасы еңбегін яғни ғылыми жобасын ұсынып отыр.

Онда “Адамзаттың Айтматовы” атанған, миллиондаған оқырманды табындырған, көркемсөз шебері - Шыңғыс Айтматов туралы сөз болады.

Біреуі үшін біреуі өтеп парызды,

Біреуі үшін бірі өтеп қарызды.

Қырғыз, қазақ

Көп халықтың ішінде

Бір-бірінің көшірмесі тәрізді, деп

Қ. Мырзалиев шумағындағы қырғыз, қазақ достығын растағандай әңгімелер айтылады.

Аудармада:

-заман шындығы;

-адам табиғаты;

-еңбек;

-адам тіршілігі;

-достық;

-аударма жанрының табиғаты сөз болды.

“Әңгімедегі адамзат дамуындағы өркениеттердің әдеби мұраларын біз аударма арқылы түсінеміз” деп келіп, осы “Қош бол, Гүлсары” повесі көтерген жүгі мен аудару шеберлігі талданады.

Annotation

The purpose of our country is to be among 50 competitive countries of the world. Certainly to achieve our aim, art mainly, literature also plays main role in the life of humanity.

So, the pupil of the 10”a” form presents her scientific work based on the translation of Sh. Aitmatov’s story “Goodbye bye, Gulsary!”

It is about Sh. Aitmatov, who was very famous and amazed millions of people by his stories and got the name “Mankind’s Aitmatov”.

One does another’s duty,

One pays another’s debt.

As if duplicate of each other

Among other nations

Kazakh and Kirghiz, -says K. Myrzaliev. And this poem attracts the meaning of the scientific work which has stories about friendship of Kazakh and Kirghiz.

In the translation we can see

-true life;

-nature of a person;

-labour;

-person’s life;

-friendship;

-genre of translation.

“We are able to understand the literary heritage of others through translations” -is said in the work.

К І Р І С П Е

Тәуелсіз Қазақстанда мақсат-мүддесі бір, арман-тілегі орайлас алуан тілде сөйлейтін ұлттар қазақ халқының төңірегіне берік топтасып, ынтымақтаса жұмыла қимылдап, жарқын болашаққа сеніммен қадам басып келеді. Сол ұшан-теңіз өмір дамуының барысында республикамызда тұрып жатқан әр тілде сөйлейтін халықтар мәдениетінен, қала берді дүниежүзілік ауқымдағы ұлт-ұлыстардың бір-бірінен ойдағыдай түсінісуі үшін көркем тәржіма жұмысының атқаратын ролі өте зор. Сондықтан аударма жұмысы біздің күнделікті өмірімізден үлкен орын алады. Қазақстанда күн сайын сан алуан материалдар орысшадан қазақшаға, қазақшадан орысшаға және өзге де тілдерге аударылып жатады. Олар түр жағынан да, мазмұны жағынан да алуан түрлі және өмірдің барлық саласын, бүгінгі адам баласының күллі ой-өрісін мол қамтиды. Олар жанр жағынан да аса күрделі болып келеді.

Аударма біздің ана тіліміздің өткірлігін, икемділігін, үйлесімділігін, бейнелеу қабілетінің шексіздігін көрсетеді. Тәржіма ісі біздің ана тіліміздің сөздік қорын байытып, дүниетану өрісімізді ұлғайтты. Аудару үстінде жеке сөздерге балама іздеу арқылы әрдайым ана тілінің бүкіл қазынасы кеңінен қолданылады, өсіп отырады, сонымен қатар ескіріп бара жатқан көне сөздер жаңғырып, қазіргі уақыттағы әдеби тіліміздің қатарына қосылып жатады.

Аударма қызметі жаңа сөздерді тілімізге енгізіп қана қоймай, күн сайын аударылып жатқан сансыз көп материалдарды орын-орнымен бұлжытпай қолдану арқылы тұрақтандыруға, халықтың ойы мен тіл байлығын аңғартып, үйретіп сол ұғымдық шегін қалыптастыруға себепші болып отырады.

Аударма саласы қазір көпшіліктің ісіне айналып барады. Қалада болсын, далада болсын, тек баспа орындарында, немесе мәдениет мекемелерінде ғана емес, барлық жерде керек десе өндіріс алаңдары мен егіс қостарында да орысшадан қазақшаға аударылмай тұрмайды.

Аударма жасау арқылы тілімізде сөз құраудың, ойды бейнелеудің неше алуан тәсілдері туды, жазу шеберлігі артты. Қазақ тілінде жазылған қандай бір шығарма болмасын шындап үңіле келгенде, орыс мәдениетінің ықпалын көрмеу мүмкін емес. Сонымен қатар, аударма оқушыны ылғи жаңа дүниеге жаңа өмірмен, жаңа ортамен таныстырып отырады. Аудармашы өзі аударып отырған автордың ойын түсініп, шеберлік сырларын дәл жеткізуі үшін аянбай еңбек етеді, махнат шегеді. Яғни ол аударылатын кітаптағы сол дүниені, сол өмірді, сол ортаны, ең әуелі көзімен көріп тұрғандай ойша қабылдап, оның әрбір ұсақ деталіне дейін бойына сіңіріп алуы керек те, тек сонан соң ғана ана тілінің бар мүмкіншілігімен оқушыларына айтып беруге күш салуы шарт.

Қазақ халқының ұлы жазушылары Ыбырай Алтынсарин мен Абай Құнанбаев өздерінің жазушылық және ағартушылық қызметтерімен өткен ғасырдың жетпісінші жылдарында орыс мәдениетіне жол ашты. Сондай-ақ көркем аударма тарихының алғашқы сүрлеу-соқпақтарын салды.

Негізінен аударманың үш әдісі бар:

Еркін аударма;
Сөзбе-сөз аударма ;
Балама аударма ;

Біздің ойымызша, еркін аударма түпнұсқаның тілін білмеуден немесе сол түпнұсқаның (оригиналдың) ұғымды болуынан гөрі өзіне тиімділігін-оңайлығын көбірек көздеуден туады.

Сөзбе-сөз аудару көбінесе түпнұсқаның тілін түсінбеуден болады, соның әуеніне еріп, құл болудан шығады. Бұл әдіс осы кейінгі кезде күшейді. Ал балама аударма - осының ең қиын түрі. Мұны екі тілді бірдей білумен қатар, сол алдында тұрған түпнұсқаның түпкі ойын сарқа түсінетіндер, дыбыс ырғағын, тіл әдемілігін, автордың сөз қолдану мәнерін зерттеп, жетік ұғынатындар жасайды. Соңғы аталған түрі бізде жиі кездеседі. Қазіргі уақыттағы ғалымдарымыздың, әдебиетшілеріміздің бір ауыздан қабылдап отырғаны да осы кейінгі түрі.

Аудармашыға қойылатын талап: ол екі тілді де барынша жақсы білуі тиіс. Оның үстіне, өзі тіл сырын, өзі мәнін, көркемдіктің қадірін білетін, өмірге суреткерше қарап, әрбір көрініс пен құбылысты көркем образдылық тұрғысынан ұғына салатын қиялы ұшқыр, ойы терең, жаны сергек те сезімтал, ақындық-жазушылық дарынның иесі болуы керек. Қосымша аудармашыға ауадай қажет нәрсе - нағыз энциклопедиялық жан-жақты білім, жоғары мәдениет. Ол түпнұсқаның тілінде сөйлейтін халықтың тарихынан, тұрмыс салтынан, әдет-ғұрпынан, қоғамдық қалыбынан мол хабардар болуға тиіс. Тіпті жалғыз сол халықтың ғана емес, жалпы адамзат тарихы мен мәдениетіне байланысты көп нәрселерден мағлұматсыз болмауы қажет. Өйткені ол әрбір ойдың түпкі төркіні қайдан шығып жатқанын біліп отырмаса, сөздің арғы сырын жеткізе алмайды. Бұл тұрғыдан аудармашыға ғылымдық ізденімпаздық, әр алуан сөздіктер мен энциклопедияларға үйірсектіктің мәні өте зор.

Аудармашы қаншалықты дарынды болғанымен, екі тілдің де сырына қанықтығымен қатар автордың ойы жеткен дәрежеге көтеріле алатындай жан-жақты білім иесі болмаса, екінші тілде оқушыларға түпнұсқаны бар қасиетімен ашып бере де алмас еді.

Көп жылдық тәжірибеден, жалықпай сызу, өшіру және қайта жазу негізінде дамылсыз машықтана беруден бірте-бірте ашылатын нағыз өнерпаздыққа тән нәзік шеберлік қосылса, әр автордың әуеніне, үніне айнытпай салып, автор боп күліп, автор боп жылап, автор боп қатулана білетін артистік құбылымпаздық, өзінің ішкі сезім дүниесін әрқашан ширатып ұстап, әр мақамға бұра алатын, әр саққа жүгіртіп, әр шыңға көтере алатын қабілеті болса; мұның бәрін істегендегі өзінің ең ардақты борышы - қасиетті ана тілінің өткірлігі, көріктілігін, икемді орамдылығын, мағыналығын, күллі сән-сәулетін арттыра әсемдей түсуге себеп тигізу екенін, ана тілінде оқитындардың ой-өрісін ұлғайта түсуге қызмет ету екенін нағыз азаматша түсінсе, міне аудармашылық өнердің қонғаны деп осыны айтуға болады. Аудармашы әрқашан өз ісінің белсенді қайраткері, аударманың жанашыр қамқоры, іскер ұйымдастырушысы, батыл жаңашылы болуы керек. Одан аударылатын еңбекті өз ыңғайына, қабілетіне, көңілінің сүюіне, қызығуына қарай таңдап алудан бастап, ақыры кітап болып шығып, көпке таратылуына дейінгі бар ауыртпалығын мойнына алу талап етіледі. Негізінен аудармашы түпнұсқаның екінші авторы болып саналады. Кітаптың жаңа тілде қайта тууына байланысты қуаныш, реніштің бәрін ол өзі көтеруі қажет. Сонымен бірге творчестволық толғану үстінде өзегін жарып шыққандай болып туған әрбір бейнелі сөзге оның шын авторша жаны ашиды, редакциялау кезінде туындылардың қалай өзгертілуіне енжар боп елеусіз қалуы мүмкін емес.

Кейде көптеген шығармалардың аудармасы нашар болады. Оның себебі - кейбір аудармашылар өздері әдебиетші бола тұрып, екі тілді жақсы біле тұрып, аударма еңбегіне жоғары қарайды, тиісінше мән бермейді, аударылатын шығармада суреттелген халықтың өмірін, салтын, тұрмысын, әдет-ғұрпын жақсылап зерттемейді, шығарманың идеялық-көркемдік өзгешеліктерін айқын аңғармайды. Сондықтан олардың аудармасында түпнұсқаның рухы сақталмайды. Тағы да ешқандай принципті қолданбайтын, мәдениетсіздіктің, шалағайлықтың туындылары болып табылатын аудармалар да бар. Түпнұсқаның жігін жақсы білмейтін, көркем әдебиетке ешқандай қатысы жоқ екенін былай қойғанда, тіпті өзінің ана тілін жақсы білмейтін басқа тілдің көркем шығармасын өз ана тіліне қайта туғызу сияқты аса қиын өнерпаздық міндетті орындаймын дейтін аудармашылардың ұшырасып қалатындығы шындық.

Асылы, талантты туынды, оның рухани әлемі көпке ортақ. Аудармасы төрт аяғынан тең түсіп жатса, оның өзі - кенен ырысы. Бұл орайда, Шыңғыс Айтматовты бағы жанған жазушы суреткер десек әсте артық емес! Міне, өздеріңіз-ақ төрелігін айта беріңіз. “Жәмиланы”, “Құс жолын”, “Бетпе-бетті”, “Алғашқы ұстазды” қырғызшадан аударған белгілі сыншы Қалжан Нұрмаханов, “Шынарым менің”, “Шырайлым менің, шырайлым меніңді” орысшадан аударған белгілі сыншы, көрнекті ғалым Айқын Нұрқатов “Қызыл алманы” орысшадан аударған белгілі жазушы академик Зейнолла Қабдолов, “Ақ кемені” орысшадан аударған аса көрнекті жазушы Әбіш Кекілбаев, “Қош бол, Гүлсары!”, “Теңіз жағалай жүгірген тарғыл төбет”, “Боранды бекет”, “Жан пиданы” орысшадан аударған майталман жазушымыз Шерхан Мұртаза. Біз Шыңғыс Айтматовтың “Қош бол, Гүлсары!” повесі және оның қазақша аудармасы” деген ғылыми жұмысымда алдымен повестің оқиғалық мазмұндық желісін, оның түпкі идеялық мәнін және бұл шығарманың қазақ тіліне аударылуының жай-жапсарын сөз етеміз.

Сондықтан да жұмысымыз кіріспеден, екі тараудан және қорытындыдан тұрады.

І ТАРАУ

“ҚОШ БОЛ, ГҮЛСАРЫ!” ПОВЕСІНІҢ

КӨРКЕМДІК-ИДЕЯЛЫҚ МӘНІ.

Ежелден туыс, етене жақын, түбі бірге туысқан қырғыз халқының талантты ұлы - заманымыздың көрнекті жазушысы әрі қоғам қайраткері - Шыңғыс Айтматов. Жазушы шығармашылығы - телегей-теңіз, ол жан-жақты, терең байыпты талдауды қажет ететін сан қырлы құпиясы бар ғажайып дүние. Шыңғыс Айтматовтың әңгімелері, повестері, романдары - адам жан дүниесіне терең бойлайтын, оқырмандардың ішкі сезім күйлерін сырлы сазды, үнді шығармалар арқылы жеткізетін мол қазына.

Асылында жазушының қай шығармасында болмасын халықтың өмірімен, тыныс тірлігімен тығыз байланысып, біте қайнасып жатады. Сондай көркем шығармаларының бірі - “Қош бол, Гүлсары!”.

Шыңғыс Айтматовтың барлық шығармаларында адамның ішкі жан-дүниесі, ой-сезімі, қоғамдағы орны барынша терең де өте әсерлі бейнеленген. Жазушы басты кейіпкер арқылы қоғам өмірінің белгілі бір құбылыстарын ашып көрсетуді көздейді. Жазушының өмір сырларын жете білетіндігі соншалықты ол жеке адамдардың психологиясын өмір танымын, философиялық пайымдарын шынайы суреттеген. Әр жазушының өзіндік көркем стилінің ерекшелігі, типтік характерлер жасаумен бірге кейіпкердің ішкі жан дүниесін ашуы арқылы көрінеді. Осы тұрғыдан алғанда “Қош бол, Гүлсары!” повесі - ұлттық, өз тұсындағы әлеуметтік ахуалды бойына сіңірген шығарма. Бұл шығармада қырғыз колхозшыларының соғыстан кейінгі өміріне батыл талдау жасалған. “Қош бол, Гүлсары!” повесінің басталуының өзі айрықша қызық, жатқан бір сурет. “Қаусаған арбаның үстінде қарт адам келеді. Тайпалма жорға Гүлсары да ыңыршағы айналған кәрі жылқы еді”. Жазушы шығарманы басты кейіпкер Танабайдың ішкі монологы, оның ойлау, қабылдау, түйсінуі арқылы өрбітеді, көркем суреттейді, ғажап баяндайды. Осының өзі Шыңғыстың көркем сөздің шебері екендігін айқындай түседі. Бұл шығармада Танабайдан өзге де бірнеше кейіпкерлер бар. Атап айтсақ, Жайдар, Шора, Гүлсары, Бүбіжан және басқа да бір көрініп кететін образдар ұшырасады. Шыңғыс Айтматов кейіпкердің портретін жасау арқылы, оның кеудесінде қандай ойлар жатқанын, сол адамның өз тұсындағы болмыс-бітімін өте дәл көрсетеді. Сондай-ақ осы повесте халықтың қоғамдық өмірдегі тұрмыс күйі айрықша орын алған.

Қырғыз қазақ халықтары үшін ер серігі ат-тұлпар аса дәстүрлі орынға ие. Автор жануар Гүлсары арқылы тұтас бір кезеңнің аумалы-төкпелі қиын тағдырын, адамдар бастан кешкен тауқыметті көз алдымызға елестетеді. Жануар Гүлсарыны адамша толғандыра отырып, оны табиғат жайында ойлайтын, күрсінетін, қайғыратын, қаһарланатын тірі адамдай бейнелеуінің өзі ғажап құбылыс. Мәселен, Гүлсарының құлдыраңдаған құлыншағын еске алуын жазушы былай баяндаған:

“Енесінің емшегі тырсылдап, тәп-тәтті боп кететін, құлыншақтың аузын ақ көбік көміп, бұлақтай иіп аққан сүтке шашалып та қалушы еді. Апырай неткен кәусар, неткен желікті саумал сүті еді сол! Бір жұтым саумал сүттің ішіне күллі дүние - күн де, жер де, өзінің енесі де кіріп кеткендей көрінетін”. Әттең, бұл Гүлсарының басынан қас-қаққанша өте шығады. Алдында айтқандай жазушының тапқырлығы жануарға адамша тіл бітірді. Жануар да анасының ақ сүтін қадірлейді, құрметтейді. Осыны оқи отырып, оқырман қауым бұл құбылысты адам емес, Гүлсары, яғни тұлпар Гүлсары өмірінің ақырғы сәтінде есіне түсіріп тұрғанын сезбеуі әбден мүмкін. Міне жазушының қиыннан қиыстырып, оқырманына ұсынуында үлкен мән, пәлсапалық байлам жатыр десе де артық емес. Бір үлкен ойды қозғап, ата-ана мен перзент арасындағы бір-біріне деген шексіз сүйіспеншілікті ашып тастады десе де болғандай. Шешуі - ана. Анаға деген махаббаттың шарықтауы мен мәңгілігі болып шығады.

Аталған повесте жылқышы Танабай мен ат бейнесі бір-бірімен қабыса байланысып, нағыз толыққанды образға айналған. Гүлсары туа жорға еді, сол даңқы асқан жорғалығына өз өмірінің ішінде көп рахат күндер кешті, көп жапа да шекті. Бұрын оны арбаға жегу ешкімнің ойына келмеген, олай ету күпірлік болар. “Ат басына күн туса ауыздықпен су ішер, ер басына күн туса етігімен су кешер” деген осы еді. “Тұяғының астынан тұрақсыз жылжып, сусыған қара жердің әсері Гүлсарының өлеусіреген шамдай сөніп бара жатқан санасында көмескі бір көріністерді оятты: алыста қалған жадыра жаздың күндері, тау ішінің шың басқан “көкорай шалғын” түс көргендей көз алдына келе берді”, сонда бұл Гүлсары деген ақымақ құлыншақ күнді қуып жеткен болып үйірдегі айғыр құлағын жымитып қайырып тастағанша шалғыннан, асау өзеннен, аршалы алқаптан айнала шауып өтіп, бара жататын. Сол бір сағымдай боп қалған сағынышты күндерде үйірдегі жылқылар көл түбіндегі сурет құсап, аяқтары аспанға қарап жүрер еді”. Повесте жорға жүрісі, табиғат көрінісімен, лиризмге толы сыршыл, шынайы көркемділігімен оқырманға әсер қалдырары сөзсіз.

“Кім мінбеді бұл Гүлсарыға? Кім қызығын көрмеді? Ал, сол Гүлсары қартайып еді, лезде бәрі ұмытты. Ендігі келе жатысы мынау. Шіркін, қандай ат еді!” - деп ойлады Танабай. Жастық шақтағы келеңсіз қылықтар мен әр жылдың әрбір белестері, Танабайдың кәрілікке бой алған шағында санасындағы сүбелі ойларды қозғайтын халге жеткені де сол еді. Кезіндегі қол жетпес, кез-келгеннің тақымы тие бермес жорға Гүлсары, асау Гүлсары, бүгінде міне көрінгеннен сескенген, жуасыған қалпын көргенде кемеліне келген кәрі тұлғаны елестетеді. Танабайға Гүлсары тел өскен кәрі құрдасындай, енді ешкімге де керегі болмай қалған “асылдың сынығына” аянышты да ойлы көзбен тесіле қарайды. Танабай болса жорғамен қоштасып, ақырғы сөздерін арнап отыр. “Сен, жануар жылқыда асқан тұлпар едің, Гүлсары. Менің ең жарқын жылдарым, өмірімнің ең шұрайлы кезеңі сенімен бірге кетіп барады, Гүлсары. Сен менің есімде мәңгі сақталасың, Гүлсары. Сен менің көз алдымда сөніп барасың, тұлпар туған Гүлсары” Танабай осыны айтып, өмірінің мына жорғаның шабысындай болып көзді ашып-жұмғанша өте шыққанына өкінді. Өзінің тым ерте қартайып қалғанына мұңайды. Өлейін деп жатқан жорғаның қасында отырып, Танабай бүкіл өз өмірін көңіл елегінен қайта бір өткізіп шықты да, кәрілікке мұнша тез берілгеніне өкінді.

Кәрілік жастық шақты сағындыратын, аңсатпай қоймайтын мұңлы шақ. Бірақ кәріліктен құтылмайтындығымыз хақ. Сол әр өмір кезеңін дұрыс, өз мәнінде қолдана білу керек деген шығар жазушы. Танабайдың өмірінің өткенін есіне алып отырғанына қарағанда, жазушының талантының шексіздігі соншалықты - ол оқырманының тереңнен ойлауына талап қояды әрі мүмкіншілік береді. Сонымен қатар, повесте монолог пен диалог кейіпкер болмысын бейнелеуде маңызды роль атқаратындығын байқаймыз. Көркемдік құралдардың бұл түрлері әлдеқайда бұрын дүниеге келгенін де жақсы білеміз. Алайда, қазіргі проза жанрында осы бір бейнелеу құралдарын барынша толық пайдалануда Айтматовпен теңесер жазушы көп емес шығар. Ол диалог пен монологты басқа да көркемдік тәсілдермен үнемі байытып отырады. Мысалға, Танабай мен Жайдар диалогын алайықшы. Жайдар - Танабайдың жан жары, қуанышы мен қайғысын бөлісетін өмірлік серігі.

“Ыбырайым күрсініп салып, Жайдарға қарап жалынғандай сөйледі. - Өзіңіз айтыңызшы, Жайдар бәйбіше, бір ат деген не ол, жарайды, жорға болсын?

... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.