Үздіксіз экологиялық білім беру және оның сапалығы

Пән: Экология, Қоршаған ортаны қорғау
Жұмыс түрі: Курстық жұмыс
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 48 бет
Таңдаулыға:

ӘЛ-ФАРАБИ АТЫНДАҒЫ ҚАЗАҚ ҰЛТТЫҚ УНИВЕРСИТЕТІ

БИОЛОГИЯ ФАКУЛЬТЕТІ

ЭКОЛОГИЯ ЖӘНЕ ТОПЫРАҚТАНУ КАФЕДРАСЫ

ДИПЛОМДЫҚ ЖҰМЫС

ҮЗДІКСІЗ ЭКОЛОГИЯЛЫҚ

БІЛІМ БЕРУ ЖӘНЕ ОНЫҢ САПАЛЫҒЫ

Орындаушы: Төлешова А. Н.

5 курс студенті

Ғылыми жетекші:

б. ғ. д, профессор Бигалиев А. Б.

Норма бақылаушы: Костюк Т. П.

Қорғауға каф. меңгерушісімен Бигалиев А. Б.

жіберілді б. ғ. д, профессор

Алматы 2007

Реферат

Есеп-45 беттен, 30 пайдаланылған әдебиеттер тізімінен, 5 қосымшадан тұрады.

Кілтті сөздер: мектеп, мектепке дейінгі білім, қоршаған орта, экологиялық сана, экологиялық мәдениет, экологиялық жағдаяттар, экологиялық сауаттылық, экологиялық ойлау, экологиялық қауіпсіздік, экологиялық қылмыс, үздіксіз білім беру, экологиялық білім, тұжырымдама, эксперименттік зерттеулер.

Зерттеу объектісі: Алматы қаласының № 40, 81, 145 мектеп-гимназиялары.

Зерттеудің басты мақсаты : оқушыларға экологиялық білім берудiң қажеттiлiгiн теориялық-әдіснамалық тұрғыда негіздеу және бiлiм сапасын арттырудың тиiмдi жолдарын анықтау болып табылады

Осы мақсатты жүзеге асыру үшін алға қойылған міндеттер:

- Оқушылардың экологиялық білім мазмұнының әдіснамалық-теориялық негіздерін анықтау.

- Қазақстанда экологиялық білім жүйесiне, мазмұндық сипаттама беру.

- Оқушылардың экологиялық бiлiмділігін қалыптастыру жолдары және оны жүзеге асырудың алғышарттарын анықтау.

- Оқушылардың экологиялық білім мазмұнының тұжырымдамасын жасау.

- Оқушыларға экология пәнін оқытудың тиімділігін тәжірибелі-эксперимент жүзінде тексерістен өткізу

Зерттеу әдістері. Зерттеу жұмыстарын жүзеге асыруда теориялық (модельдеу, аналитикалық-синтетикалық; салыстырмалы, индуктивті-дедуктивтік талдау), эмпирикалық (сұрау, бақылау, педагогикалық эксперимент, педагогикалық іс-тәжірибелер) ; социологиялық (сауалнама) ; математикалық статистикалық есептеу әдістері қолданылды.

Алынған нәтижелер:

- Оқушыларға экологиялық білім беру мазмұнының әдіснамалық- теориялық негізі айқындалды.

-Экологиялық білім беру мақсаты, мiндеттерi мазмұнын анықтаудың дидактикалық ұстанымдары және оқушылардың экологиялық білімділігін қалыптастырудың жолдары анықталды.

- Оқушылардың экологиялық мәдениетiн қалыптастыру жолдары айқындалды. Оқушылардың экологиялық білім беру сапалығын және тиімділігін қамтамасыздандыратын тәжiрибелiк жұмыстар жүргiзiлдi

Зерттеудің болжамы : Оқушылардың экологиядан білімі артып, практикалық іскерлігі мен дағдысы шыңдалады, дүниетанымдық, адами-эстетикалық көзқарасы қалыптасады. Өйткені, бірегей табиғатты сақтау әр оқушының тікелей экологиялық мәдениетіне, табиғатты қорғаудағы сауатты көзқарасына байланысты.

МАЗМҰНЫ

Реферат . . . 3

Кіріспе . . . 4

І Бөлім. Әдебиеттерге шолу.

1. 1. Экологиялық білім мен тәрбиенің маңыздылығы . . . 5

1. 2. Экологиялық білім берудің бағыттары . . . 18

1. 3. Экологиялық мәдениетті қалыптастыру жолдары . . . 21

1. 4. Экологиялық білім мен тәрбиенің рөлі . . . 24

ІІ Бөлім. Экологиялық білім қалыптастырудың негіздері мен тәжірибелері . . . 26

2. 1. Экология - халықтық тәрбиенің бастауы . . . 29

2. 2. Тәжірибелік-эксперименттік жұмыстарының нәтижелері . . . 35

Қорытынды . . . 44

Пайдаланылған әдебиеттер тізімі . . . 45

Қосымшалар . . . 47

КІРІСПЕ

Зерттеудің көкейкестілігі.

Оқушыларға экологиялық білім мен тәрбие беру мәселелері бүгінгі таңда өзекті мәселелер қатарына жатады.

Экологиялық білім проблемасын А. Н. Захлебный, И. Т. Суравегина, И. Д. Зверев, Б. Г. Иоганзен, А. Н. Захлебный, И. Д. Зверев, А. С. Бейсенова, А. Б. Бигалиев, Г. К. Длимбетова, М. Н. Сарыбеков, А. Г. Сармурзина, В. И. Фурсов, В. М. Коликов, К. З. Бекенов жене т. б. зерттеген, олар экологиялық білімнің жалпы теориялық және әдіснамалық аспектілерін жасады .

Экологиялық білім тұжырымдамасының ұлттық-аймақтық деңгейде даму проблемасы бірқатар еңбектерде көрініс тапқан (Я. И. Габев, Н. В. Шкарбан, И. О. Байтулин, Г. К. Длимбетова, А. Б. Бигалиев, М. Ә. Құдайқұлов, А. С. Боранбаев және т. б. ) . [27; 28; 29; 30; 31] .

Оқушыларға экологиялық білім беру проблемалары бойынша да біршама еңбектер орындалды (И. Д. Зверев, С. В. Алексеев, И. В. Цветкова, Н. М. Чернова т. б; М. П. Ротанова т. б. ; Н. Н. Родзевич, И. Т. Суравегина, Д. И. Сенкеевич және т. б. ) .

Зерттеудің басты мақсаты : оқушыларға экологиялық білім берудiң қажеттiлiгiн теориялық-әдіснамалық тұрғыда негіздеу және бiлiм сапасын арттырудың тиiмдi жолдарын анықтау

Зерттеудің міндеттері:

Оқушылардың экологиялық білім мазмұнының әдіснамалық-теориялық негіздерін анықтау.
Қазақстанда экологиялық білім жүйесiне, мазмұндық сипаттама беру.
Оқушылардың экологиялық бiлiмділігін қалыптастыру жолдары және оны жүзеге асырудың алғышарттарын анықтау.
Оқушылардың экологиялық білім мазмұнының тұжырымдамасын жасау.
Оқушыларға экология пәнін оқыту әдістемесін негіздеу және оның тиімділігін тәжірибелі-эксперимент жүзінде тексерістен өткізу.

Зерттеудің көздері. Зерттеу проблемасы бойынша педагогтар мен психологтардың еңбектері; ҚР Білім және Ғылым министрлігінің ұсынған құжаттары (тұжырымдамалары, кешенді бағдарламалары, оқулықтар мен оқу-әдістемелік құралдар, электронды оқу-құралдары) ; (ҚР Конституциясы, “Білім туралы” Заңы, ҚР “Қазақстан 2030” даму стратегиясы; ҚР “Білім” мемлекеттік бағдарламасы; “ҚР экологиялық білім мен тәрбие берудің ұлттық стратегиясы”; “ҚР экологиялық қауіпсіздікті сақтау”; “Экологиялық білім бағдарламасы”; “Қазақстан Республикасының 2004-2015 жылға арнаған экологиялық қауіпсіздік тұжырымдамасы”; “Айнала қоршаған ортаны қорғау туралы” Заң және т. б.

І Әдебиеттерге шолу

1. 1. Экологиялық білім мен тәрбиенің маңыздылығы

Қазіргі уақытта адамзат экологиялық қиын жағдайда тұр, ал оны дұрыс шешу үшін экологиялық білім мен тәрбиенің маңызы аса зор.

Табиғи ресурстардың толықтай немесе кейбір бөліктердің жоғалуы, табиғи ландшафт өнімділігінің төмендеуі, топырақ, су жүйесінің құрғауы, қоршаған ортаның ластануы Қазақстандағы табиғи ортаның жалпы экологиялық жағдайының бұзылуын сипаттайды.

Аралдың апатты жағдайға ұшырауы, т. б. су көздерінің ластануы, энергетика мен ауыл шаруашылығы арасындағы байланыс барлық елдегі эколог-мамандардың біріккен жұмысы үшін перспективалық мәселелер болып табылады. Мұндай қарым-қатынастар суды сақтау, суды пайдалану және су көздерін қорғау бойынша барлық ұлттық бағдарламалардың бірігуіне әкеледі.

Қазақстанда экологиялық жағдайдың қалыптасуы халықтың денсаулығына әсер етпей қоймайды, экономикалық апатқа әкеледі, сондықтан экологиялық қауіпсіздік - мемлекет аймақтарының стратегиялық міндеттерінің бірі, ерекше атап айтқанда, халықтың тұрмыс жағдайының тұрақтылығы мен қалыпты өмір сүруін қамтамасыз ету. Экологиялық жағдайдың нашарлау себептерінің бірі халықтың экологиялық білім деңгейінің төмендігі немесе жеткіліксіздігін көрсетеді.

Ең бастысы, экологиялық мәселелер басқару шешімдерін қабылдау кезінде ескерілуі қажет, олай болмаған жағдайда қоғам оның себептерімен емес, ал олардың туындауымен күреседі.

Экологиялық білім берудің тиімді жүйесі - қоғам мен экономиканың даму тұрақтылығын қамтамасыз ететін құралдардың бірі.

Тұрақты даму ұстанымдарында экологиялық капитал қорларын болашақ ұрпаққа жеткізу мен сақтаудың қарастырылғаны белгілі: топырақтың құнарлығы, таза ауа, белгілі климат, озондық қабат, генетикалық биотүрлер. Әкімшілік басқару және табиғатты пайдалану саласындағы барлық мамандардың экологиялық дайыңдығының сапасы маңызды деңгейде анықталуы тиіс.

XXI ғасырдың күн тәртібінде экологиялық білім өзіндік мақсат емес, ол тұрақтылықты қамтамасыз ету үшін қажет, салауатты өмір, құндылықтар, білімді өзгертудің негізгі механизмі ретінде қарастырылады. Басқаша айтқанда, білім адам құқығының негізін қалаушы болып есептелінеді.

Экологиялық білім беру төмендегідей адам іс-әрекеттерінің дамуына негізделген:

табиғи ресурстарды үнемдеу;
қоршаған ортаның ластауын тоқтату;
табиғи экожүйені сақтау;
қабылданған экологиялық этиканы, тәртіп кодекстерін және халықаралық одақ нормаларын сыйлауды меңгеру;
қаржылық қолдау және қоршаган ортаны қоргауды жүзеге асыруға белсенді түрде қатысу, толық дайындықты қалыптастыру;

- ТМД мемлекеттеріндегі біріккен экологиялық саясатты жүзеге асыру және біріккен табиғатты қорғау әрекеттерін жүргізу.

Экологиялық білім беру - ерекше қалыптасқан жүйе, болашақ ұрпақтың мүддесі мен қажеттілігін және алғышарттарын сақтау, жер жүзіндегі адам өмірінің жоғары бағалануы, ақпараттық-экологиялық қоғамның жүзеге асы-рылуы.

Экологиялық білім дегеніміз - үздіксіз оқу үрдісі және ғылыми-тәжірибелік білім мен іскерлік жүйесін қалыптастыруға бағытталған. Сонымен қатар, ол тұлғаның дамуы мен тәрбиеленуінің, экологиялық өмір салтын қалыптастырудың, тұрақты табиғатты пайдалану мен тұтынудың, қоршаған ортаны қорғау саласындағы қызметі мен тәртібінің құндылық бағдарлары болып табылады.

Экологиялық білім жүйесі ұйымдық формалардың іс-әрекетін үйлестіретін үздіксіз экологиялық білім жиынтығының міндеті мен мақсатын жүзеге асыру үшін керек. Олар - экологиялық білім инфрақұрылымы, басқарудың нормативтік-құқықтық, ғылыми-әдістемелік және экономикалық реттеу.

Экологиялық білім стратегиясы - экологиялық білім аймағындағы мемлекеттік саясат негізін құрайтын, оны жүзеге асырудың негізгі бағыттарын анықтайтын экологиялық мәдениетті қалыптастыру, яғни «адам-табиғат», «қоғам-табиғат» қарым-қатынас саласындағы қоғамдық ой-сана ғана емес, оның терең қажеттілігінің өзгерісін түсінетін ұстанымдар, мақсаттар, ойлар басымдығының жүйесі.

Экологиялық мәдениет - әрбір адамның және елдің экологиялық қауіпсіздігі, салауатты өмір салтын, тұрақты әлеуметтік-экономикалық дамуын қалыптастыру, қоршаған табиғи орта мен адам қызметі қарым-қатынасының ежелден келе жатқан тәжірибесі.

Мемлекеттік нормалардың қалыптасуы нәтижесінде қоғамдық мұратты көрсететін әр адамның экологиялық жауапкершілігі болады. Ол табиғи жүйені өзіндік реттеуді білдіреді.

Маңызды экологиялық білім беру негіздерінің экологиялық пәндері адамдардың даму тұрақтылығы мен жер жүзіндегі өмір сүру мәселелерін қамтиды. Оларды оқытудың нысандары - биоорталық және антропоорталық сипатын ұстанатын жүйелер. Мұндай жүйе түрлері қоғам мен адам, тірі табиғат дамуының өзіндік ұйымдастырылуын жүзеге асыруды қамтамасыз етеді.

Қазақстандағы экологиялық білім жүйесі Қоршаған ортаны қорғау министрлігімен және Білім министрлігімен реттеледі және үйлестіріледі.

Қазақстан Республикасының "Қоршаған ортаны қорғау" туралы заңының 73 және 74 баптарында экологиялық білім мен тәрбиенің үздіксіздігі мен жалпылығы қарастырылған. Ал біздің еліміздің білім беру жүйесінің құрылымына сәйкес қабылданған экологиялық білімнің бірнеше сатысы бар:

бірінші - мектепке дейінгі мекемелерде және отбасындағы тәрбие;

екінші - орта кәсіби оқу орындарында және бастауыш, жалпы орта мектептердегі білім беру;

үшінші-жоғары оқу орындарынан білім алу;

- төртінші - жоғары оқу орындарынан кейінгі дайындық саты.
Мектепке дейінгі экологиялық білім мен тәрбие беру бұл үздіксіз экологиялық білім жүйесінің бірінші сатысы, яғни балаларда экологиялық сауаттылықтың негізін қалыптастыру сатысы. Бұл кезеңде мына үш шарттың орындалуы тиіс.

Балаға экологиялық білімнің элементтерін жеткізу үшін білікті маман керек.

Бейне визуалды құралдар мен баспалар қажет.

Қалада тұратын балаларды тірі табиғатпен таныстыру үшін таным жорықтар ұйымдастыру.

Үздіксіз экологиялық білім жүйесінде орта мектептегі экологиялық білім екінші сатысы болып саналады. Бірақ, оқу үрдісінде қазіргі қолданылып жүрген оқулықтар мен әдістемелік нұсқаулар экологиялық мәселені толық карастыра алмайтынын мойындауға мәжбүрміз. Өйткені, мектеп пен гимназиядағы, лицейлердегі экологиялық білім беру жүйесінің жұмыстары 5 пайыздан аспайды және жалпы білім беретін мектептерде экологиялық білім факультативтік сабақтарда ғана жүзеге асырылады. Неге десеңіз, еліміздің жалпы білім беретін мектептерінде бұл мақсатта арнайы курстар әлі жоқ. Тек кейбір жоғары оқу орындарында ғана экологиялық білім әр түрлі жолдармен өтіп келеді.

Экобілім аймағы мамандарының пікірінше, табиғи ортада болып жатқан құбылыстарды дұрыс бағалай білетін сана-сезімі жетілген білікті кадрлар даярлау керек және олар тек табиғатты қорғап қана қоймай, табиғи ресурстарды дұрыс пайдалануды, қоршаған ортаны басқару және өзгерістерін қадағалауды меңгергендері ләзім.

Ал мұндай мамандарды жоғары оқу орындарында даярлау үшін теориялық-әдіснамалық және экологиялық білім тәжірибесіндегі басты ұстанымдарды іске қоса отырып, кәсіби бағыттылықты дұрыс жолға қою керек. Ол үшін мына төмендегі мәселелер шешімін табуы тиіс:

экологиялық білім беру және табиғатты қорғау жұмысы басқа елдердегідей "тұрақты дамуы " беделіне өту; экологиялық білім беруді тек қана білімді, іскерлікті, дағдыны қалыптастыру мен тәжірибеде қолдану ғана емес, оны баламалы экологиялық өмірге жаңалық енгізетін және табигатты қорғаудағы белсенді тәжірибелік қызмет деп қарастырғанымыз жөн.

1. 2. Экологиялық білім берудің бағыттары

Елбасының қолдауымен Қазақстанда қоршаған ортаны қорғау жөне қалыптасқан экологиялық ахуалды жақсартуға бағытталған бірнеше маңызды заңдар мен құжаттар қабылданды. Соның ең маңыздысы “Қазақстан Республикасының 2004-2015 жылдарға арналған экологиялық қауіпсіздігі тұжырымдамасы” (2003ж. ) көпшілікке экологиялық білім мен тәрбие берудің өміршең бағдарламасын нақтылап берді. Елбасының № 1241 (2003) Жарлығымен мақұлданған бұл тұжырымдама ҚР “Қазақстан Республикасыньң конституциясы”, “Білім туралы” заңына сәйкестендірілген бірден-бір мемлекеттік білім мен экологиялық саясатына қолдау көрсеткен шешуші құжаттардың бірі болды. Қазақстан Республикасы Президентінің бұйрығымен «Білім туралы» Заңы (1999), «Айналадағы ортаны қорғау туралы» Заңы (1997), «Қазақстан Республикасы стратегиялық тұрақты даму жолына арналған 2030 бағдарламасы» (1996), «Қазақстан Республикасы экологиялық қауіпсіздігі тұжырымдамасы» (1997), «Қазақстан Республикасы экологиялық білім мен тәрбие берудің ұлттық стратегиясы» (1998), «Экологиялық білім бағдарламасы» (1999), «Қазақстан Республикасы орта білім берудің мемлекеттік стандарттары» (1998), «Қазақстан Республикасы 2004-2015 жылдарға арналған экологиялық қауіпсіздікті сақтау тұжырымдамасы» (2004) және т. б. құжаттар қабылданды. Қазақстан Республикасы тұрақты дамудың жаңа жолына түскен кезеңде жас ұрпақты ізгілікке, эстетикаға, отансүйгіштікке баулитын экологиялық білім мен тәрбие берудің маңызы арта түсуде. Себебі, «Адам - қоғам - табиғат» жүйесіндегі қарым-қатынастардың шиеленісуі жылдан-жылға күшейіп, экологиялық зардаптар тіршілікке қауіп төндіріп отыр. Уақыт талабы педагогтарға адам бойындағы табиғатқа деген теріс көзқарасты өзгерту, қайта құру міндетін қойып отыр. Ұлы ойшыл, ғұлама философ, психолог-педагог, табиғат зерттеуші Әл-Фараби, Ж. Баласағүн, М. Қашқари, С. Бақырғани, т. б. сонау ерте кезден-ақ табиғатты жеке адамның ақыл-ойы мен сана-сезімін тәрбиелеудің сарқылмас қайнар көзі екендігін көре білді. Олар өздерінің педагогикалық идеяларында табиғатқа жауапкершілікпен қараудың, жеке адамның адамгершілік қатынасын қалыптастырудың маңызына ерекше мән берді.

Соңғы XX ғасырдың екінші жартысында адам баласының алдынан табиғатты қорғау мәселесі шығып, жастарды соған сай оқыту мен тәрбиелеудің қажеттілігі туды. Өйткені, экологиялық мәселелер қазір әлемде өзінің қоғамдық мәні жағынан алдыңғы қатардағы мәселенің біріне айналды. Сондықтан жас ұрпаққа экологиялық білім мен тәрбие беру бүгінгі күн тәртібіндегі бірден-бір қажетті кезек күттірмес міндет екендігі 1991 жылғы «Қазақстан Республикасының жалпы білім беретін мектептері тұжырымдамасында» және 1992 жылғы «Қазақстан Республикасының білім беру туралы» Заңында, 1996 жылғы «Қазақстан Республикасы экологиялық қауіпсіздігінің тұжырымдамасында» айқын көрсетілді.

Белгілі философтар В. Афанасьев, В. Журавлев, А. Хпиркин, Г. Смирнова, А. Қасабеков, Ж. Алтаев, т. б. жасөспірімдерге экологиялық ұғым-түсініктерді қалыптастыруды «қоғам - адам - табиғат» арасындағы дүниетанымдық сана формаларын саралау тұрғысынан қарастырады. Себебі, адамның тұрмыс-тіршілігінің әлеуметтік мәнге ие болуының нәтижесінде санасы дамып, жетіледі. Сана адамның іс-әрекеті мен мінез-құлқын реттеп, бағыт-бағдар беріп отырады. Ол жеке тұлғаның қызметін іске асырудан, оның шығармашылық ойлау әрекетінен көрініс табады. Жеке адамның басқа адамдармен, табиғи ортамен қарым-қатынаста болып, сана-сезімінің дамуы, өзіне, басқа адамдарға қоршаған заттық дүниеге көзқарас-пікірінің қалыптасуы жеке адамды жетілдірудің негізгі факторы болып саналады. Сонымен адамның ақыл-ойы мен сана-сезім бірлігін дәлелдейтін тұжырым жеке тұлғаның экологиялық мәселелерге жаңаша көзқараспен қарауына бағыттайды.

Психологтар Л. Выготский, С. Рубинштейн, И. Кон, Е. Кудрявцева, В. Яс-вин, Л. Божович, М. Мұқанов, Т. Тәжібаев, т. б. өз еңбектерінде оқушылардың экологиялық ұғым-түсініктерін қалыптастыру қоршаған ортамен қарым-қатынаста психологиялық жас ерекшеліктерін ескергенде ғана нәтижелі болады деген пікірлер айтқан. С. Рубинштейн әрбір жеке адамның қоршаған ортамен байланысының басты бөліктерінің бірі - қарым-қатынас деп санайды. Ол табиғатқа адамгершілік қатынасы мен мінез-қүлық нормаларын қалыптастыру екенін қөрсете отырьш « . . . басқа адамдармен жарамды қатынасқа ену, басқа адамдардың адамша тіршілік етуіне жағдай жасай білу тек толы бағалы адамның гана қолынан келуі мүмкін, ал ол дегеніміз ~ дүниеге, өмірге, табиғатқа шын дос қатынастағы адам» дейді.

Ч. Дарвин «Түрлердің шығуы» еңбегінде органикалық дүниенің дамуына байланысты көптеген экологиялық байқауларын келтірген. Дегенмен, ғылымда «экология» деген ұғымды алғаш айтқан адам Эрнест Геккель. Ол «экология» деген сөзге анықтама беруге тырысты. 1866 жылы немістің табиғат зерттеушісі Эрнест Геккельдің өмірге енгізген «экология» сөзін дәлме-дәл аударғанда «Үй туралы ілім, тұрақ (мекен) туралы ғылым» деген грек сөзінен шыққан. Ендігі бір анықтамада экология «қоғамдық сананың формасы ретінде фауна мен флораның өзара әрекеті мен қатынасының зандылықтарын зерттейтін биология ғылымының бір бөлігі» деп беріледі. Келесі бір экологиялық сөздікте «экология (гректің ойкос - үй, мекен, тұрақ және логос - білім, ғылым, зерттеу деген екі сөзінен құралған) - қоршаған ортаны қорғаудың ғылыми негізі, тірі организмдердің өмір сүру жағдайларын, олардың өзара қатынастарын, табиғи ортамен байланыстарын зерттейтін ғылым» деп сипатталған.

Соңғы уақыттарда экологияның танымал сөзге айналғаны соншалық, оны не болса соған: тазарту ғимараттарын салуға, жерді пайдалануды аймақтық деңгейде жоспарлауға, қағазды қайта өндеуге, көкөністерді органикалық тыңайтқыштарды пайдалана отырып өсіруге айдар етіп таға салатын болды. « Осы іc-әрекеттің өзі аса қажет екендігіне ойынды әдеттегі талай сыннан өткен ережелер бойынша жүргізбей, табиғат заңдарын сорақылықпен бұзғанымыз үшін табиғаттың өз үкімімен бізге берер соққысын жеңілдету мен лайықты аз жазаны аз да болса кешеуілдетуге тырысуымыз жатыр» деп атап көрсеткен еді Америка экологы Р. Риклефс.

Е. Кудрявцева экологиялық тәрбиенің психологиялық табиғатын қарастырып, оны жүйелілік жолымен іске асырудың қажеттілігіне ерекше маңыз берді. Ол табиғатты қорғауға жұмылдырудағы адам бойыңдағы сенімге ерекше мән беріп, оның негізгі мына бөлігіне баса назар аударды. Олардың әрқайсысын іштей мына элементтерге мүшеледі.

Интеллектілік (ойлылық) бөлігі: сенім негізіндегі экологиялық білімді дүниетанымдық сипаттағы интеллектілік іскерлікті себепті ойлау тәсілдерін меңгеруі.

Жеке-даралық бөлігі: қатынас пен бағалаудың себебі табиғат қорғау әрекетіне мақсат қою және себептің дәлелі, моральдық бағыттылығы, табиғатты қорғау қажеттілігі және азаматтың бұл қажеттілікті ұғыну сенімі.
Ішкі дайындығы: ықылас, ниет, субъектінің өзіндегі бар біліміне сәй-кес әрекеттенуге байыптылығы ұстанған жолын нақты іске, әрекетке айнал-дырудағы дайындығы.

... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.