Жеке тұлғаның даму психологиясы

Әлеуметтік қатынастар субъекті әрі әлеуметтік мәнді қасиеттердің иегері ретінде әрбір адам- жеке тұлға болып сипатталады.
«Жеке тұлға» түсінігімен қатар біздің қолданымымызда «адам», «жеке адам», «даралық» терминдері бірге жүр. Бұл түсініктердің әрқайсысы өз ерекшеліктерімен ажыратылады, бірақ бір- бірімен тығыз байланысты. Осылардың ішінде ең жалпыланған, көп қасиеттердің бірігуін – «адам» түсінігі қамтилы. Адам- өмір дамуының ең жоғарғы деңгейінің көрінісі, қоғамдық еңбек барысының жемісі әрі табиғат пен әлеуметтік болмыс тұтастығын аңдататын тіршілік иесі. Алайда адам әлеуметтік текті мәнге ие болғанымен, ол жалпы табиғат туындысы ретінде- дара адамдық сипаты жағынан жады мақұлұқ дүниесіне бөлекткнбейді.
Дара адам- «Homo sapiens» тектілердің өкілі, адамдық даму нышандарының иесі- нақты адам.
Даралық- нақты адамның табиғи және әлеуметтік қабылдаған қайталанбас ерекшкліктері мен қасиеттері.
«Жеке тұлға» түсінігіне байланысты ең алдымен адамның қоғамдық мәнді сапалары еленеді. Адамның әлеуметтік мәні оның қоғаммен байланысында қалыптасады да көрініс береді.
Әрқандай қоғаға орай адамның қасиет, сапа өлшемдері әрқилы келеді. Қоғам социологиясы нақты қоғамның психологиялық ьипін анықтап отырады.

Жеке тұлға көп сатылы құрылымға ие. Осыдын жеке тұлға, адам психологиялық құрылымның ең жоғарғы да жетекші деңгеці қажнттілік себеп аймағы- жеке тұлғаның бағыт- бағдарынан, оның қоғамға,басқа тұлғаларға, озіне қатынасынан және қоғамдық, еңбектік міндеттерінен туындайды.
Сонымен бірге жеке адам үшін мәнді құбылыс тек оның ұстанған бағыттары ғана емес, оның өз қатынас мүмкіндіктерін іске асыру қабілеті де үлкен маңызға ие. Ал, бұл өз кезеңінде адамның іс- әрекеттік икемділігіне, оның қабілеті, білімі және ептілігіне, көңіл- күй, ерікті және ақыл- ой сапаларымен байланысып жатады.

Адам өмірге дайын қабілет, мінез және қызығуларымен келмейді, бұлардың бәрі белгілі табиғи негізде адамның өмір барысында қалыптасады. Адам тәнінің негізі, яғни генотипі оның анатомиялық- физиологиялық ерекшкліктерін, жүйке жүйесінің қозғалысын белгілейді. Биологиялық құрылым иесі - адам өткен әулеттердің білім, салт, заттай және рухани мәдениеті күйінде топталған өмір тәжірибесін игерумен ғана жеке тұлға дәрежесіне көтеріледі.

Жеке тұлға дамуы- өз мүмкіндіктерін үздіксіз кеңітіп қажеттіліктерін арттырып баруымен байланысты.