Түркі дәуірі ескерткіштері

I.Кіріспе
II.Негізгі бөлім:
1.Түркі дәуірі ескерткіштерінің зерттелуі
2.Меркі ғибадатханасының ерекшеліктері
3.Жайсан ғибадатханасының ерекшелгі және зерттелуі
I.Қорытынды.

Қырғызстан территориясындағы ортағасырлық кезеңге жататын жартас суреттері мен көне түрік жазбалары бедерленген жартастарда пішіні осы таңбаларға ұқсас бірнеше таңбалар белгіленген. Аудармасы бір-бірін қайталайтын он оқ будун / он оқ халқының руникалық жазбалары мен қатар бейнеленген таңбалардың этномәдени тұрғыдан кімдерге тиесілі екендігін анықтауға мүмкіндік береді [2, с.293, табл. 3]. К.Ш. Табалдиевтің мәлімдеуінше Кочкор даласынан табылған мазмұндары ұқсас руникалық жазба ескерткіштері «Орталық Азия көшпелілерінің ортағасырлық түргештер билік құрған VIII ғасырларға тән жартасқа бейнелеу өнерінің туындысы
Жайсан ғибадатханасының жартастарында пішіні крест тәріздес, бірақ қиылысқан сызбасы сопақша болып бейнеленген таңба сомдалған. Қырғыздардың этнографиялық дәстүрінде осыған ұқсас таңбалар адигене, барғы, мунгуш руларында кездеседі және жағалмай таңба деген атауға ие [6, с. 111]. Осы таңбаға қатысты этнограф С.М. Абрамзон «жағалмай таңбасын (жағалмай – құстың аты) қара бағыш рулары, ал бөрі тайпасы (адигеннің бір тармағы) «бөрі таңбасын» жылқыға және басқа да заттарға белгі ретінде басқан деп көрсетеді.
Түрік тайпаларының ғұрыптық-мемориалды ескерткіштері шоғырланған қорықты территориясындағы жаңа ескерткіштерді табу, археологиялық кешенді зерттеу жұмыстарының қатарына жатады. Теректі I кешенінің территориясына жүргізілген барлау жұмыстары барысында бұлақ көздеріне жақын жерлерден қоныс орындары табылды. Топографиялық зерттеу жұмыстары ең ірі қоныс орнына жүргізілді.

1.Айман Досымбаева «Батыс Түрік Қағанаты» 2007ж. 2.У. Х.Шәлекенов «Түріктердің отырықшы өркениеті» 2003ж. т.б.
3. «Ақынжанов оқулары-2008» Алматы-2008ж.
4. А.М. Досымбаева. Мерке – Жетісу түркілерінің киелі жері. Тараз-2002ж.