Туризм инфрақұрылымы
Туризм инфрақұрылымы дегеніміз – туристік ресурстарды пайдалануды қамтамасыз ететін туркәсіпорындармен байланысты телекоммуникациялық байланыстар, жол тораптары, сондай-ақ туризм кәсіпорындарының қалыпты жұмыс істеуіне жағдай жасау, бұл автокөлік, теміржолдар, вокзалдар, терминалдар, көлік, әуе, теңіз қозғалысын реттеуші желілер, жылумен қамтамасыз ету жүйелері және т.б.
Яғни туристік инфрақұрылым деп туристтердің тіршілігіне жағдай туындататын өндірістік, әлеуметтік және рекреациялық инфрақұрылымның кешені.
Қазіргі күні әлемдік қызмет саудасында туризм үлесі 30 %-дан астам. Әлемдік нарықта туризм мұнаймен бірдей дейгейде тұр. Жыл сайынғы туризм индустриясына инвестицияның салынуының өсуі 35%-ға жуық. Бұл сала бизнестің неғұрлым тиімді саласына айналып қазіргі күні әлемдік капиталдың 7 %-ын иемденеді. Туризм жұмыспен 137 млн адамды қамтып отыр.
ДТҰ мәліметтері бойынша 2007 жылы тек шет елдік саяхаттардың саны 900 млн-ға жеткен. 2005 жылы Еуропаға – 444 млн, Азия-Тынықмұхиттық аймаққа – 156 млн, Солтүстік және Оңтүстік Америкаға – 133 млн, басқа аймақтарға 75 млн туристтер келген.
Туризм экономикалық маңызымен қатар әр дін және мәдениет адамдарының өзара қарым-қатынас орнатуына септігін тигізеді. Ол тек тауар және қызмет айналысын қамтамасыз етіп қана қоймай бейбітшіліктің сақталуына өз үлесін тигізеді.
Туризмді дамыту міндеті көптеген мәселелердің шешілуіне жол ашады, мысалы транспорт жүйесінің дамуы, қоғамдық тамақтану жүйесін дамыту, имиджді жақсарту, ақпараттық инфрақұрылымды дамыту.
Америка Еуропадан кейінгі екінші шет ел туристтерін қабылдайтын аймақ боылп табылады. Оның құрмына Оңтүстік, Орталық және Солтүстік Америка, Кариб бассейнінің аралдары кіреді. Аймақ бойынша бірінші орында АҚШ пен Канда тұр. АҚШ пен Канада – ірі ішкі туристік нарық болып табылады. Инфрақұрылым жақсы дамыған. Екінші орында Кариб аралдары, жылына 12 млн турист қабылдайды. Оңтүстік Американың туристік ағымы саяси тұрақсыздық пен экономикасына байланысты салыстырмалы түрде аз. Туризмнің негізгі түрлері – жағажай, спорттық, экскурсиондық, бизнес-туризм.
Яғни туристік инфрақұрылым деп туристтердің тіршілігіне жағдай туындататын өндірістік, әлеуметтік және рекреациялық инфрақұрылымның кешені.
Қазіргі күні әлемдік қызмет саудасында туризм үлесі 30 %-дан астам. Әлемдік нарықта туризм мұнаймен бірдей дейгейде тұр. Жыл сайынғы туризм индустриясына инвестицияның салынуының өсуі 35%-ға жуық. Бұл сала бизнестің неғұрлым тиімді саласына айналып қазіргі күні әлемдік капиталдың 7 %-ын иемденеді. Туризм жұмыспен 137 млн адамды қамтып отыр.
ДТҰ мәліметтері бойынша 2007 жылы тек шет елдік саяхаттардың саны 900 млн-ға жеткен. 2005 жылы Еуропаға – 444 млн, Азия-Тынықмұхиттық аймаққа – 156 млн, Солтүстік және Оңтүстік Америкаға – 133 млн, басқа аймақтарға 75 млн туристтер келген.
Туризм экономикалық маңызымен қатар әр дін және мәдениет адамдарының өзара қарым-қатынас орнатуына септігін тигізеді. Ол тек тауар және қызмет айналысын қамтамасыз етіп қана қоймай бейбітшіліктің сақталуына өз үлесін тигізеді.
Туризмді дамыту міндеті көптеген мәселелердің шешілуіне жол ашады, мысалы транспорт жүйесінің дамуы, қоғамдық тамақтану жүйесін дамыту, имиджді жақсарту, ақпараттық инфрақұрылымды дамыту.
Америка Еуропадан кейінгі екінші шет ел туристтерін қабылдайтын аймақ боылп табылады. Оның құрмына Оңтүстік, Орталық және Солтүстік Америка, Кариб бассейнінің аралдары кіреді. Аймақ бойынша бірінші орында АҚШ пен Канда тұр. АҚШ пен Канада – ірі ішкі туристік нарық болып табылады. Инфрақұрылым жақсы дамыған. Екінші орында Кариб аралдары, жылына 12 млн турист қабылдайды. Оңтүстік Американың туристік ағымы саяси тұрақсыздық пен экономикасына байланысты салыстырмалы түрде аз. Туризмнің негізгі түрлері – жағажай, спорттық, экскурсиондық, бизнес-туризм.
1. М. Б. Биржаков Введение в туризм: Учебное пособие. Изд-во Герда, 2004. — 37 с.
2. Туризм географиясы
3. Джеффри Бушнелл «Перу. От ранних охотников до империи инков»
4. Хуан де Самано. Доклад о первых открытиях Франсиско Писарро и Диего де Альмагро
5. Сенин В. С. Организация международного туризма: учебник. — М.: Финансы и статистика, 2000.
6. Папирян Г. А. Международные экономические отношения: маркетинг в туризме. — М.: Финансы и статистика, 2000.
7. http://ru.wikipedia.org/wiki/
8. http://www.carib.ru/countries/peru/
9. http://www.market.kz/
2. Туризм географиясы
3. Джеффри Бушнелл «Перу. От ранних охотников до империи инков»
4. Хуан де Самано. Доклад о первых открытиях Франсиско Писарро и Диего де Альмагро
5. Сенин В. С. Организация международного туризма: учебник. — М.: Финансы и статистика, 2000.
6. Папирян Г. А. Международные экономические отношения: маркетинг в туризме. — М.: Финансы и статистика, 2000.
7. http://ru.wikipedia.org/wiki/
8. http://www.carib.ru/countries/peru/
9. http://www.market.kz/
Кіріспе
Туризм инфрақұрылымы дегеніміз – туристік ресурстарды пайдалануды
қамтамасыз ететін туркәсіпорындармен байланысты телекоммуникациялық
байланыстар, жол тораптары, сондай-ақ туризм кәсіпорындарының қалыпты жұмыс
істеуіне жағдай жасау, бұл автокөлік, теміржолдар, вокзалдар, терминалдар,
көлік, әуе, теңіз қозғалысын реттеуші желілер, жылумен қамтамасыз ету
жүйелері және т.б.
Яғни туристік инфрақұрылым деп туристтердің тіршілігіне жағдай
туындататын өндірістік, әлеуметтік және рекреациялық инфрақұрылымның
кешені.
Қазіргі күні әлемдік қызмет саудасында туризм үлесі 30 %-дан астам.
Әлемдік нарықта туризм мұнаймен бірдей дейгейде тұр. Жыл сайынғы туризм
индустриясына инвестицияның салынуының өсуі 35%-ға жуық. Бұл сала бизнестің
неғұрлым тиімді саласына айналып қазіргі күні әлемдік капиталдың 7 %-ын
иемденеді. Туризм жұмыспен 137 млн адамды қамтып отыр.
ДТҰ мәліметтері бойынша 2007 жылы тек шет елдік саяхаттардың саны 900
млн-ға жеткен. 2005 жылы Еуропаға – 444 млн, Азия-Тынықмұхиттық аймаққа –
156 млн, Солтүстік және Оңтүстік Америкаға – 133 млн, басқа аймақтарға 75
млн туристтер келген.
Туризм экономикалық маңызымен қатар әр дін және мәдениет адамдарының
өзара қарым-қатынас орнатуына септігін тигізеді. Ол тек тауар және қызмет
айналысын қамтамасыз етіп қана қоймай бейбітшіліктің сақталуына өз үлесін
тигізеді.
Туризмді дамыту міндеті көптеген мәселелердің шешілуіне жол ашады,
мысалы транспорт жүйесінің дамуы, қоғамдық тамақтану жүйесін дамыту,
имиджді жақсарту, ақпараттық инфрақұрылымды дамыту.
Америка Еуропадан кейінгі екінші шет ел туристтерін қабылдайтын аймақ
боылп табылады. Оның құрмына Оңтүстік, Орталық және Солтүстік Америка,
Кариб бассейнінің аралдары кіреді. Аймақ бойынша бірінші орында АҚШ пен
Канда тұр. АҚШ пен Канада – ірі ішкі туристік нарық болып табылады.
Инфрақұрылым жақсы дамыған. Екінші орында Кариб аралдары, жылына 12 млн
турист қабылдайды. Оңтүстік Американың туристік ағымы саяси тұрақсыздық пен
экономикасына байланысты салыстырмалы түрде аз. Туризмнің негізгі түрлері –
жағажай, спорттық, экскурсиондық, бизнес-туризм.
Перу (исп. Perú, кечуа Piruw, аймара Piruw) – Перу Республикасы -
Оңтүстік Америкада орналасқан мемлекет. Солтүстік-батысында Эквадормен,
солтүстігінде – Колумбиямен, шығысында – Бразилиямен, оңтүстік-шығысында –
Боливия және Чили мемлекеттерімен шекаралас. Батысын Тынық мұхиты шайып
жатыр.
Тәуелсіздік алған жылы 1821 жыл 28 шілде (Испаниядан)
Ресми тілдері Испан, кечуа
Астанасы Лима
Басқару формасы Конституциялық республика
Президент Алан Гарсия Перес
Премьер-министр Хосе Антонио Чанг
Территория Әлемде 19-орында
Аумағы 1 285 216 км²
Халқы
Саны (2010) 29 461 933 адам (41-орын)
Тығыздығы 23 адамкм²
ЖІӨ
Барлығы (2010) $269 142 млн (47-ші)
Жан басына шаққанда $9107
Валюта Жаңа соль
Интернет-домен .pe
Телефон коды +51
Сағаттық белдеу -5
Қысқаша тарихы
Қазіргі Перу аумағында тұрғындар б.э.д. Х ғасырдан бастап тұра
бастаған. Олар өзен жағалауларында тұрған. Ең алғашқы елді мекені - Норте-
Чико орталық-солтүстік жағалаудан табылған. Б.э.д. 3000-1800 жылдарға
жатады.
Инктер мемлекеті. ХІІ ғасырда Урубамба өзенінің аңғарында инктер
мемлекеті пайда болды. Инктер – бұл этнос емес, олар билеуші класс болып
табылады. Бес ғасырдың ішінде Тауантинсуйу инктер мемлекетінің аумағы Патия
(Колумбия) өзені, оңтүстігінде Мауле (Чили) өзені, ал шығысында қазіргі
Бразилии, Парагвай және Аргентина елдерінің аумағында билік жүргізді.
Негізгі шаруашылығы – жер иелену. Қоғамның көп бөлігі жер иеленушілер
болды.
Испан жаулау жорықтары. 1524 жылдан бастап конкистадорлар: Франсиско
Писарро, Диего де Альмагро және Эрнандо де Луке Перуды жаулап алуды
бастады. 1535 жылы Писарро Перудың астанасы болған Лима қаласының негізін
салды.
1544 жылы Перудың вице-корольдігі құрылды, оның бірінші вице-королі
болып Испаниядан келген Бласко Нуньес Вела болды. Ол конкистадорлардың
өлімінен кейін үндістер олардың ұрпақтарына емес, испан коронасының
қарамағына өтетіндігі туралы заң шығарды. Үндістер бірнеше рет көтеріліске
шығып отырды. Олардың ішіндегі ең ірісі 1780-81 жылдары Хосе Габриэлдің
(өзін инк-басшысы Тупак Амарудың ең соңғы ұрпағы деп жариялаған)
басшылығымен болған болатын. Бұл көтеріліс басқа көтерілістер секілді
басылған болатын, ал басшысы өлім жазасына кесілді.
Тәуелсіздік үшін күрес. Оңтүстік Америкада ХІХ ғасырда Перуден
корольдік әскерлер Аргентина, Чили, Колумбияға испан колониализмінің
атынан жіберіліп отырды. 1820 жылы Перуге Сан-Мартина генералының
басшылығымен 4,5 мың десант көтерілісшілер Чилиден келеді. Ол Лиманы алып,
1821 жылдың 28 шілдесін Перу тәуелсіздік күні деп жариялап, диктатор
(протектор) болады. Алайда Лимада көтеріліс тұтанып Сан-Мартина Чилиге
қайтуға мәжбүр болады. 1823 жылы маусымда испандықтар Перудегі билікті өз
қолына алады.
1824 жылы Перуге солтүстіктен Боливар басшылығымен Сукре әскерлері
басып кіріп, испандықтарды біржола қиратады. Боливар Перуды екі елге –
қазіргі Перу және Боливияға (оның атымен аталды) бөледі.
1877 — Пакоча бухтасындағы шайқас. Тарихтағы ең алғаш торпеданың
қолданылуы.
1932—1933 — Перуано-колумбиялық соғыс.
1941 — Перуано-эквадорлық соғыс.
1965 — Көтеріліс жылы, үкіметті биліктен тайдыру мақсатында бірден
үш көтеріліс топтарының соғыс әрекеттері.
1968 жылы – әскери төңкеріс.
1980 жылы - әскерилер азаматтық үкіметке билікті қайтарып берді.
1995 жылы - Альто-Сенепа сосғысы.
2001 —Фухимори жүйесінің құлауы.
2001-2006 — Президент Алехандро Толедоның билік еткен жылдары.
2006 — Алан Гарсия президенттікке тағайындалды.
Әкімшілік бөлінуі. Перудің әкімшілік бөлінуі Испаниядан ХІХ ғасырдың
басында тәуелсіздік алғаннан бастап үнемі өзгеріп тұрды. 2002 жылға дейін
мемлекет 24 департаментке бөлінді. 2002 жылдың 18 қарашасындағы жарғы
бойынша территория 25 аймаққа бөлінді. Бұол аймақтар провинциялардан
тұрады, ал провинциялар аудандардан тұрады. Осылай Перуде 195 провинция
және 1833 аудан бар. Ел жағалауының орталығында орналасқан Лима қаласы
жеке провинцияға жатады. Лима-Метрополитан провинциясының ерекшелігі ол 25
аймақтың құрамына кірмейді.
Перудің әкімшілік бөлінуі:
1. Амасонас
2. Анкаш
3. Апуримак
4. Арекипа
5. Аякучо
6. Кахамарка
7. Кальяо
8. Куско
9. Уанкавелика
10. Уануко
11. Ика
12. Хунин
13. Ла-Либертад
14. Ламбайеке
15.Лима-Метрополитана
16. Лима
17. Лорето
18. Мадре-де-Диос
19. Мокегуа
20. Паско
21. Пьюра
22. Сан-Мартин
23. Пуно
24. Такна
25. Тумбес
26. Укаяли
Географиясы. Батыста, Тынық мұхитының жағалауында жағалау жазықтары
(Коста) созылған. Шығысында Анд (Сьерра)тау белдеуі, биіктігі 6768 м
(Уаскаран тауы). Шығсында Амазонка жазығы (Сельва), ол тау алды жазығына
(Монтанья) жалғасып жатыр.
Жағалаудың орташа айлық температурасы 15-25°C, Анд тауларында 5-16°C,
жазықта 24-27 °C. Жылдық жауын-шашын мөлшері 700-3000 мм.
Өзендердің ішіндегі ең үлкені – Амазонка, көлдерден - Титикака, Хунин.
Перудің ең батыста орналасқан нүктесі – Париньяс.
Елдің барлық аумағы сейсмоқауіпті аймақта орнласқан, қатты жер
сілкіністері Перуде периодты түрде жылына бір рет болып тұрады. Бұл
жағалаудағы Оңтүстік Америка тақтасының Наска тақтасына жақындауының себебі
болып табылады.
Экономикасы. Перу — тау кен өнеркәсібі дамыған және өңдеуші өнеркәсібі
дамушы аграрлы ел. Жан басына шаққандағы ЖІӨ көлемі 2009 жылы – 8,6 мың
долл. (әлемде 115-орында). Жұмыссыздық - 9% ( 2009).
Ауыл шаруашылығы ЖІӨ-нің 8,5 %-ын береді. Басты тұтыну өнімдері
картоп(3,2 млн т), арпа , жүгері, техникалық мақта, қант құрағы. Ауыл
шаруашылығында маңызды орынды какао-боба(25,6 мың т.) және кофе (169,4 мың
т.) алады.
Өнеркәсіп. Өнеркәсіп (25 % ЖІӨ, 24 %жұмысшылар) – минералды қазбаларды
табу және өңдеу, болат және т.б. металлдарды балқыту, мұнай және газ табу
және өңдеу, балық өңдеу, тоқыма, киім, тамақ өнеркәсібі.
Тау кен өнеркәсібі.перуде пайдалы қазбалардың ірі кен орындары бар.
Олардың ішіндегі ең маңыздылары: мырыш, алтын, қорғасын, күміс болып
табылады. Солтүстікте мұнай өндіріледі. Шығысында табиғи газдың ірі кен
орындары табылуда.
Өңдеуші өнеркәсіп ЖІӨ-нің 40%-ын құрайды. Негізгі салалары: тоқыма,
тамақ, металлөңдеу, машина жасау.
Сауда
Экспорт: 22.69 млрд доллар
Экпорт салалары: алтын, мырыш, отын, кофе, катоп
Экспорт бойынша серіктестері: АҚШ 31.1%, Қытай 10.8%, Чили 6.6%,
Канада 5.9%, Швейцария 4.6%
Импорт: 15.38 млрд доллар
Импорт салалары: машина жабдықтары, автомобиль, болат, қағаз.
Импорт бойынша серіктестері: АҚШ 18.2%, Қытай 8.5%, Бразилия 8%,
Эквадор 7.4%, Колумбия 6.1%, Аргентина 5.1%, Чили 5.1%, Венесуэла 4.1%
(2005).
Қызмет көрсету саласы – ЖІӨ-нің 67 %-ын, жалпы жұмыс істеушілердің
75%ын құрайды.
Энергетика. Перу өзендерінің гидроэнергетикалық потенциалы өте
жоғары, бірақ жалпы энергия өндірудің тек 7%-ын ғана құрайды.
Үштен бірі мұнай мен табиғи газдан алынады, 13%-ы отын, ал қалғандары
қант және қант құрағы қалдықтарынан алынады.
Транспорт.Ел аумағының үлкендігінен және тексрілмеген жерлердің
болуынан транспорт көбінесе мұхит жағалауында жақсы дамыған.
Автожолдар: барлығы - 78829 км
қатты төсенішпен - 11351 км
қатты төсенішсіз – 67478км.
Аэропорттар: барлығы – 201
қатты төсенішпен - 57
қатты төсенішсіз - 144
Темір жолдар: барлығы – 1989 км,
кең жол - 1726 км
тар жол - 263 км
Су транспорты: барлығы – 4 кеме
жүк тасымалдау – 3
мұнай танкері – ... жалғасы
Туризм инфрақұрылымы дегеніміз – туристік ресурстарды пайдалануды
қамтамасыз ететін туркәсіпорындармен байланысты телекоммуникациялық
байланыстар, жол тораптары, сондай-ақ туризм кәсіпорындарының қалыпты жұмыс
істеуіне жағдай жасау, бұл автокөлік, теміржолдар, вокзалдар, терминалдар,
көлік, әуе, теңіз қозғалысын реттеуші желілер, жылумен қамтамасыз ету
жүйелері және т.б.
Яғни туристік инфрақұрылым деп туристтердің тіршілігіне жағдай
туындататын өндірістік, әлеуметтік және рекреациялық инфрақұрылымның
кешені.
Қазіргі күні әлемдік қызмет саудасында туризм үлесі 30 %-дан астам.
Әлемдік нарықта туризм мұнаймен бірдей дейгейде тұр. Жыл сайынғы туризм
индустриясына инвестицияның салынуының өсуі 35%-ға жуық. Бұл сала бизнестің
неғұрлым тиімді саласына айналып қазіргі күні әлемдік капиталдың 7 %-ын
иемденеді. Туризм жұмыспен 137 млн адамды қамтып отыр.
ДТҰ мәліметтері бойынша 2007 жылы тек шет елдік саяхаттардың саны 900
млн-ға жеткен. 2005 жылы Еуропаға – 444 млн, Азия-Тынықмұхиттық аймаққа –
156 млн, Солтүстік және Оңтүстік Америкаға – 133 млн, басқа аймақтарға 75
млн туристтер келген.
Туризм экономикалық маңызымен қатар әр дін және мәдениет адамдарының
өзара қарым-қатынас орнатуына септігін тигізеді. Ол тек тауар және қызмет
айналысын қамтамасыз етіп қана қоймай бейбітшіліктің сақталуына өз үлесін
тигізеді.
Туризмді дамыту міндеті көптеген мәселелердің шешілуіне жол ашады,
мысалы транспорт жүйесінің дамуы, қоғамдық тамақтану жүйесін дамыту,
имиджді жақсарту, ақпараттық инфрақұрылымды дамыту.
Америка Еуропадан кейінгі екінші шет ел туристтерін қабылдайтын аймақ
боылп табылады. Оның құрмына Оңтүстік, Орталық және Солтүстік Америка,
Кариб бассейнінің аралдары кіреді. Аймақ бойынша бірінші орында АҚШ пен
Канда тұр. АҚШ пен Канада – ірі ішкі туристік нарық болып табылады.
Инфрақұрылым жақсы дамыған. Екінші орында Кариб аралдары, жылына 12 млн
турист қабылдайды. Оңтүстік Американың туристік ағымы саяси тұрақсыздық пен
экономикасына байланысты салыстырмалы түрде аз. Туризмнің негізгі түрлері –
жағажай, спорттық, экскурсиондық, бизнес-туризм.
Перу (исп. Perú, кечуа Piruw, аймара Piruw) – Перу Республикасы -
Оңтүстік Америкада орналасқан мемлекет. Солтүстік-батысында Эквадормен,
солтүстігінде – Колумбиямен, шығысында – Бразилиямен, оңтүстік-шығысында –
Боливия және Чили мемлекеттерімен шекаралас. Батысын Тынық мұхиты шайып
жатыр.
Тәуелсіздік алған жылы 1821 жыл 28 шілде (Испаниядан)
Ресми тілдері Испан, кечуа
Астанасы Лима
Басқару формасы Конституциялық республика
Президент Алан Гарсия Перес
Премьер-министр Хосе Антонио Чанг
Территория Әлемде 19-орында
Аумағы 1 285 216 км²
Халқы
Саны (2010) 29 461 933 адам (41-орын)
Тығыздығы 23 адамкм²
ЖІӨ
Барлығы (2010) $269 142 млн (47-ші)
Жан басына шаққанда $9107
Валюта Жаңа соль
Интернет-домен .pe
Телефон коды +51
Сағаттық белдеу -5
Қысқаша тарихы
Қазіргі Перу аумағында тұрғындар б.э.д. Х ғасырдан бастап тұра
бастаған. Олар өзен жағалауларында тұрған. Ең алғашқы елді мекені - Норте-
Чико орталық-солтүстік жағалаудан табылған. Б.э.д. 3000-1800 жылдарға
жатады.
Инктер мемлекеті. ХІІ ғасырда Урубамба өзенінің аңғарында инктер
мемлекеті пайда болды. Инктер – бұл этнос емес, олар билеуші класс болып
табылады. Бес ғасырдың ішінде Тауантинсуйу инктер мемлекетінің аумағы Патия
(Колумбия) өзені, оңтүстігінде Мауле (Чили) өзені, ал шығысында қазіргі
Бразилии, Парагвай және Аргентина елдерінің аумағында билік жүргізді.
Негізгі шаруашылығы – жер иелену. Қоғамның көп бөлігі жер иеленушілер
болды.
Испан жаулау жорықтары. 1524 жылдан бастап конкистадорлар: Франсиско
Писарро, Диего де Альмагро және Эрнандо де Луке Перуды жаулап алуды
бастады. 1535 жылы Писарро Перудың астанасы болған Лима қаласының негізін
салды.
1544 жылы Перудың вице-корольдігі құрылды, оның бірінші вице-королі
болып Испаниядан келген Бласко Нуньес Вела болды. Ол конкистадорлардың
өлімінен кейін үндістер олардың ұрпақтарына емес, испан коронасының
қарамағына өтетіндігі туралы заң шығарды. Үндістер бірнеше рет көтеріліске
шығып отырды. Олардың ішіндегі ең ірісі 1780-81 жылдары Хосе Габриэлдің
(өзін инк-басшысы Тупак Амарудың ең соңғы ұрпағы деп жариялаған)
басшылығымен болған болатын. Бұл көтеріліс басқа көтерілістер секілді
басылған болатын, ал басшысы өлім жазасына кесілді.
Тәуелсіздік үшін күрес. Оңтүстік Америкада ХІХ ғасырда Перуден
корольдік әскерлер Аргентина, Чили, Колумбияға испан колониализмінің
атынан жіберіліп отырды. 1820 жылы Перуге Сан-Мартина генералының
басшылығымен 4,5 мың десант көтерілісшілер Чилиден келеді. Ол Лиманы алып,
1821 жылдың 28 шілдесін Перу тәуелсіздік күні деп жариялап, диктатор
(протектор) болады. Алайда Лимада көтеріліс тұтанып Сан-Мартина Чилиге
қайтуға мәжбүр болады. 1823 жылы маусымда испандықтар Перудегі билікті өз
қолына алады.
1824 жылы Перуге солтүстіктен Боливар басшылығымен Сукре әскерлері
басып кіріп, испандықтарды біржола қиратады. Боливар Перуды екі елге –
қазіргі Перу және Боливияға (оның атымен аталды) бөледі.
1877 — Пакоча бухтасындағы шайқас. Тарихтағы ең алғаш торпеданың
қолданылуы.
1932—1933 — Перуано-колумбиялық соғыс.
1941 — Перуано-эквадорлық соғыс.
1965 — Көтеріліс жылы, үкіметті биліктен тайдыру мақсатында бірден
үш көтеріліс топтарының соғыс әрекеттері.
1968 жылы – әскери төңкеріс.
1980 жылы - әскерилер азаматтық үкіметке билікті қайтарып берді.
1995 жылы - Альто-Сенепа сосғысы.
2001 —Фухимори жүйесінің құлауы.
2001-2006 — Президент Алехандро Толедоның билік еткен жылдары.
2006 — Алан Гарсия президенттікке тағайындалды.
Әкімшілік бөлінуі. Перудің әкімшілік бөлінуі Испаниядан ХІХ ғасырдың
басында тәуелсіздік алғаннан бастап үнемі өзгеріп тұрды. 2002 жылға дейін
мемлекет 24 департаментке бөлінді. 2002 жылдың 18 қарашасындағы жарғы
бойынша территория 25 аймаққа бөлінді. Бұол аймақтар провинциялардан
тұрады, ал провинциялар аудандардан тұрады. Осылай Перуде 195 провинция
және 1833 аудан бар. Ел жағалауының орталығында орналасқан Лима қаласы
жеке провинцияға жатады. Лима-Метрополитан провинциясының ерекшелігі ол 25
аймақтың құрамына кірмейді.
Перудің әкімшілік бөлінуі:
1. Амасонас
2. Анкаш
3. Апуримак
4. Арекипа
5. Аякучо
6. Кахамарка
7. Кальяо
8. Куско
9. Уанкавелика
10. Уануко
11. Ика
12. Хунин
13. Ла-Либертад
14. Ламбайеке
15.Лима-Метрополитана
16. Лима
17. Лорето
18. Мадре-де-Диос
19. Мокегуа
20. Паско
21. Пьюра
22. Сан-Мартин
23. Пуно
24. Такна
25. Тумбес
26. Укаяли
Географиясы. Батыста, Тынық мұхитының жағалауында жағалау жазықтары
(Коста) созылған. Шығысында Анд (Сьерра)тау белдеуі, биіктігі 6768 м
(Уаскаран тауы). Шығсында Амазонка жазығы (Сельва), ол тау алды жазығына
(Монтанья) жалғасып жатыр.
Жағалаудың орташа айлық температурасы 15-25°C, Анд тауларында 5-16°C,
жазықта 24-27 °C. Жылдық жауын-шашын мөлшері 700-3000 мм.
Өзендердің ішіндегі ең үлкені – Амазонка, көлдерден - Титикака, Хунин.
Перудің ең батыста орналасқан нүктесі – Париньяс.
Елдің барлық аумағы сейсмоқауіпті аймақта орнласқан, қатты жер
сілкіністері Перуде периодты түрде жылына бір рет болып тұрады. Бұл
жағалаудағы Оңтүстік Америка тақтасының Наска тақтасына жақындауының себебі
болып табылады.
Экономикасы. Перу — тау кен өнеркәсібі дамыған және өңдеуші өнеркәсібі
дамушы аграрлы ел. Жан басына шаққандағы ЖІӨ көлемі 2009 жылы – 8,6 мың
долл. (әлемде 115-орында). Жұмыссыздық - 9% ( 2009).
Ауыл шаруашылығы ЖІӨ-нің 8,5 %-ын береді. Басты тұтыну өнімдері
картоп(3,2 млн т), арпа , жүгері, техникалық мақта, қант құрағы. Ауыл
шаруашылығында маңызды орынды какао-боба(25,6 мың т.) және кофе (169,4 мың
т.) алады.
Өнеркәсіп. Өнеркәсіп (25 % ЖІӨ, 24 %жұмысшылар) – минералды қазбаларды
табу және өңдеу, болат және т.б. металлдарды балқыту, мұнай және газ табу
және өңдеу, балық өңдеу, тоқыма, киім, тамақ өнеркәсібі.
Тау кен өнеркәсібі.перуде пайдалы қазбалардың ірі кен орындары бар.
Олардың ішіндегі ең маңыздылары: мырыш, алтын, қорғасын, күміс болып
табылады. Солтүстікте мұнай өндіріледі. Шығысында табиғи газдың ірі кен
орындары табылуда.
Өңдеуші өнеркәсіп ЖІӨ-нің 40%-ын құрайды. Негізгі салалары: тоқыма,
тамақ, металлөңдеу, машина жасау.
Сауда
Экспорт: 22.69 млрд доллар
Экпорт салалары: алтын, мырыш, отын, кофе, катоп
Экспорт бойынша серіктестері: АҚШ 31.1%, Қытай 10.8%, Чили 6.6%,
Канада 5.9%, Швейцария 4.6%
Импорт: 15.38 млрд доллар
Импорт салалары: машина жабдықтары, автомобиль, болат, қағаз.
Импорт бойынша серіктестері: АҚШ 18.2%, Қытай 8.5%, Бразилия 8%,
Эквадор 7.4%, Колумбия 6.1%, Аргентина 5.1%, Чили 5.1%, Венесуэла 4.1%
(2005).
Қызмет көрсету саласы – ЖІӨ-нің 67 %-ын, жалпы жұмыс істеушілердің
75%ын құрайды.
Энергетика. Перу өзендерінің гидроэнергетикалық потенциалы өте
жоғары, бірақ жалпы энергия өндірудің тек 7%-ын ғана құрайды.
Үштен бірі мұнай мен табиғи газдан алынады, 13%-ы отын, ал қалғандары
қант және қант құрағы қалдықтарынан алынады.
Транспорт.Ел аумағының үлкендігінен және тексрілмеген жерлердің
болуынан транспорт көбінесе мұхит жағалауында жақсы дамыған.
Автожолдар: барлығы - 78829 км
қатты төсенішпен - 11351 км
қатты төсенішсіз – 67478км.
Аэропорттар: барлығы – 201
қатты төсенішпен - 57
қатты төсенішсіз - 144
Темір жолдар: барлығы – 1989 км,
кең жол - 1726 км
тар жол - 263 км
Су транспорты: барлығы – 4 кеме
жүк тасымалдау – 3
мұнай танкері – ... жалғасы
Ұқсас жұмыстар
Пәндер
- Іс жүргізу
- Автоматтандыру, Техника
- Алғашқы әскери дайындық
- Астрономия
- Ауыл шаруашылығы
- Банк ісі
- Бизнесті бағалау
- Биология
- Бухгалтерлік іс
- Валеология
- Ветеринария
- География
- Геология, Геофизика, Геодезия
- Дін
- Ет, сүт, шарап өнімдері
- Жалпы тарих
- Жер кадастрі, Жылжымайтын мүлік
- Журналистика
- Информатика
- Кеден ісі
- Маркетинг
- Математика, Геометрия
- Медицина
- Мемлекеттік басқару
- Менеджмент
- Мұнай, Газ
- Мұрағат ісі
- Мәдениеттану
- ОБЖ (Основы безопасности жизнедеятельности)
- Педагогика
- Полиграфия
- Психология
- Салық
- Саясаттану
- Сақтандыру
- Сертификаттау, стандарттау
- Социология, Демография
- Спорт
- Статистика
- Тілтану, Филология
- Тарихи тұлғалар
- Тау-кен ісі
- Транспорт
- Туризм
- Физика
- Философия
- Халықаралық қатынастар
- Химия
- Экология, Қоршаған ортаны қорғау
- Экономика
- Экономикалық география
- Электротехника
- Қазақстан тарихы
- Қаржы
- Құрылыс
- Құқық, Криминалистика
- Әдебиет
- Өнер, музыка
- Өнеркәсіп, Өндіріс
Қазақ тілінде жазылған рефераттар, курстық жұмыстар, дипломдық жұмыстар бойынша біздің қор #1 болып табылады.
Ақпарат
Қосымша
Email: info@stud.kz