СПИД ауруы туралы


М А 3 М Ұ Н Ы
КІРІСПЕ
1. СПИД кайдан пайда болды
2. СПИД коздырғышы
3. СПИД-ті коздыратын вирустың таралу жолдары
4. СПИД ауруының белгілері
5. СПИД-тің алдын алу
6. СПИД-ті емдеу мәселелері
Қорытынды
Қолданылған әдебиеттер
КІРІСПЕ
Соңғы жылдары жер шары халықтарының назары XX ғасыр обасы аталған - СПИД (синдром приобретенноғо иммунодефицита - иммуннтет жетіспеушілік синдромы) дертіне аууда. Қазірдің өзінде ондаған мың адамдардың өмірін жойған осы бір катерлі ауру жайында жүмыр жердін түкпіртүкпірінде күн сайын хабар бермей отырған бірдебір ғазет, журнал, теледидар немесе радио торабы жоқ. Бұл дерттін кара бұлты бүкіл жершарын басып келеді. Сондықтан да осы аурудың алғашқы және негізгі белгілері, одан сақтану жолдары, аурудың алдын алу және емделу тәсілдері сиякты мәселелер барша жұртты мазалап, ойландырып, толғандыруда.
Осы ұсынылып отырған жұмыстың максаты - аталған сұрактар жайында мағлұмат беру. Айтар сөзіміз түсінікті болу үшін жалпы жұкпалы аурулар қалай тарайтынына қысқаша тоқталып өту қажет сияқты.
1. СПИД ҚАЙДАН ПАЙДА БОЛДЫ
Жер шарының әр түкпіріндегі медицина ғылымынык тәжірибелі мамандары арасында «адам өміріне өте қатерлі осы ауру кайдан пайда болдың деген айтыстар күнібүгінге дейін жүріп келеді.
АҚШ ғалымдары СПИД туралы жүргізілген ғылыми жұмыстардың нәтижесіне сүйене отырып, «бұл ауру адам баласының белгілі бір бағытта жүргізген ісінің жемісің деген тоқтамра келді.
Франс пресс агенттігінің хабары бойынша Англиянын вирусолог докторы Д. Сили: «СПИД вирусы бактериологиялық кару жасаумен айналысып жатқан лабораториялардың бірінде жасалғанң, - деген батыл тұжырым айтты.
Париждегі Пастер атындағы институттың ғалымдары өздері жүргізген зерттеулердіқ арқасында мынадай тұжырымға токталады: «СПИД вирусы осы ғасырдың 70ші жылдарынын соңына дейін дүниеде болған емес және ол табиғи өзгерістерге түскен баска вирустарға да жатпайдың. Бұл ой СПИД вирусы «африкалықтарданң немесе «маймылданң шықты деген саудагерлік теорияларды жокка шығарады.
Кептеген ралымдардың ойынша, СПИД вирусы АҚШтың өзінде жасалран. Швейцарияның «Вохенцайтунгң газетінде вирус АҚШтын ФортДетриктегі (Мэриленд штаты) бактернологиялық соғыстын тәсілдерін зерттуге арналған лабораториядан шыруы мүмкін екені жазылған.
Америкаиың ксйбір документтерін тексере келіп, 1986 жылы Англияның «Гардианң газеті де осындай корытыидыға келді. Оның тұжырымы бойынша, 1969 жылы АҚШтың корғаныс министрлігінің. өкілі АКДІІ конгресінің бюджет комиссиясы мәжілісінде сөйлеген сөзінде: «Пентагон адам организмінде иммунитет жетіспеушілікке немесе оны мүлдем жойып жіберуге соқтыратын биологиялық әскеріі жаңа затты жасауға бар күшін салудаң, -деп көрсеткен. Әрине, кездейсоқ бір кателіктін аркасында бұл вирус сыртқы ортаға шығып, тарай бастауы да ғажап емес. СПИД ауруының АҚШ әскерн кызметкерлерінің арасында кен тарауы осыған байланысты болуы да мүмкін. Пентагон өкілдерінің аіітуынша әскери кызметтегі 1 миллион 200 мын, еркек пен әйел тексеріліп, олардың 2 мыңнан астамы СПИД вирусымен закымдалғаны анықталран.
АҚШ ғалымдарынын көрсетуінше СОНҒЫ жылдары СПИД ауруымен бұрынғыдай гомосексуалистер, нашақорлар және жезөкшелер жиірек ауырғанымен, бұл дерт халыктын басқа топтарында да кеңінен табыла бастаған. «АҚШ армиясында әр уакытта жүргізілетін тексерулер бұл вирусты семья кұрғандар мен кұрмағандар арасынаи тең шамада табура болатынын көрсеттің, - дейді Уолтер Ридтегі армиялық ғылымызерттеу институтынын кызметкері доктор Роберт Рэдфилд. Жоғарыда аталран Швейцариянын «Вохенцайтунгң апталық газетінің хабарына қарағанда, 1985 жылы көктемде АҚШтың Атланта қаласында өткен СПИД проблемаларына арналған халықаралық конгресте сөйлеген америкалық зерттеуші Макс Эссекстің сөзі жиылғандарға ортаға жай түскендей эсер еткен. Онын сөзіне қараранда кейбір аурулардан Орталык. Африкада өмір сүретін макака маймылдарында кездесетін SТL-Ү3 вирусы табылған. Эссекс жүргізген зерттеулерде кемшіліктер болғанына карамастан, кейбір ғалымдар мүмкін СПИД «маймылдан тарадың деген теорняға сене бастаған. Егер «макака вирусың тексерілгендердін жартысынан табылса, қалран жартысынан неге табылмайды?! Сонымен, Эссекс псн онын тобының «макака вирусынң денсаулығы жаксы африкалық азаматтардың. жартысынан табуы неліктен? Эссекстін бұл ибары көп елдерде тексерілді, бірақ еш қолдау таппады.
1985 жылдың жазында Дүниежүзілік Денсаулық сактау ұйымы «маймыл теориясынң тиянаксыз деп тауып, бұл шсшім 1986 жылы июнь айында Парижде өткен СПИД проблемаларына арналған конгресте бекітілді.
СПИД ауруын қоздырады деп есептелетін «НІҮ вирусы да Африкадан шыкқанң дейтін теория біршама үзақ өмір сүрді. Кейбір ғалымдардың зерттеулердің нәтижелері бұл теорияра дәлел окелгендей болды. Себебі, африкалык, азаматтардан алынран және 1984 жылдан бері сақталран қаидарды қайталап тексеру кезінде осы вируска қарсы организмде антитела, яғни, организмде оған қарсы күресетін қорраныш заттарынын пайда болғандығын дәлелдейтін реакция байқалран.
Кейіннен мұқият түрде жүргізілген тексерулер бұл тұжырымдардың теріс екенін көрсетті.
СПИД ауруының пайда болуы жайындағы осындай теріс пікірлердін жойылуына, Берлинде тұратын Лелли және Якоб Сегалдардың ғылымизерттеу жұмыстарынын нәтижесі зор болды. Олардың біреуі - биофизик, екіншісі - иммунолог. Бұл ғалымдардың тұжырымдауы бойынша НІҮ вирусы табиғи ортаның жемісі емес, оны жасаған адам.
Бұл ойларын олар былай деп түсіндіреді: НІҮ вирусы - АҚШта әскерибиологиялық ғылыми зерттеу кезінде адамға деген қатері онша түсінілмеген және бактериологиялык каруға жарамсыз танылған микроорганизм. Себебі, осы вируспен түрмеде отырғандарды «өз еркіменң зақымдағанда олар тез уақытта ауыра қоймаған. Лабораториялық зерттеулер кезінде орын алған кемшіліктердін кесірінен вирус адамдар арасында тарауға мумкіндің алған.
Ерлі-зайыпты Сегалдардың ойынша, бұл вирустың тарауына лабораторияда болған авария себеп болуы да мүмкін. Дегенмен, вирустың белгілі бір мақсатпен даярланғанына олар еш күмән келтірмейді. Вирус шамамен 1978 жылы жасалған. Микробтарды белгілі бір касиетке бағдарлап өзгерту тек жоғарыда аталған Форт Детриктегі 1977 жылы ұйымдастырылған әскери лабораторияда ғана мүмкін екен. Ал азаматтық лабораторияларда вирусты осылай өзгертіп пайдаланудың еш қажеті жоқ еді.
2. СПИД КОЗДЫРҒЫШЫ
СПИД қоздырғышын немесе адамда иммунитет жетіспеушілікті туғызатын вирусты (ВИЧ-1) 1983 жылы ғалымы, вирусолог Л. Монтанье тапты. Ал, жылы америкалық ғалым Р. Галло вирустың барлық касиеттерін жанжакты тексеріп жариялады.
СПИД вирусы адам организмінде калай өмір суреді? Адам организміие енген ол қанның лимфоцит клеткаларының ішіне кіріп, клетканык генетикалық аппаратына жабысып, тез көбейе бастайды. Осынын әсерінек клетка жарылып өледі. Одан шыккан вирустар жаңа клеткаларға жабысып, өткен процесті қайталайды. Лимфоцит клеткаларының осылай өле беруі салдарынан күндердің-күнінде организмде иммуннтет жетіспеушілік пайда болады. Бұл жасырын кезең ондаған жылға дейін созылуы мүмкін. Айрықша еске салатын жай, осы жасырын кезең кезінде адам өзін аурумын деп есептемейді. Бірақ, ол өзімен қатынастағы адамдарға жұкпалы аурудың көзі ретінде СПИДті тарата береді.
СПИД вирусы химиялық немесе физикалык әсерлерге өте төзімсіз. Вирусты 57 градусқа дейін қыздырса өледі. Сондықтан вирус бар зат қайнатылса, оның шыдамайтыны анык. Әдеттегі медициналык тэжірибеде қолданылатын спирт, аңетон, эфир, гидрохлорид, натрий және т. б. дезинфекциялык заттар СПИД вирусын оп-оңай жоқ кылады. Жаракаттанбаған адам терісіне түскен вирус осындағы қорғаныш ферменттерікік немесе басқа да бактериялардың әсерінен тез уақытта өледі.
Өкінішке орай, СПИД вирусьш өлтіретін дәрілік заттар адам клеткаларына да зияндығын тигізеді. СПИД ауруын емдейтін тиімді дәрілер жасаудың бір қиындығы осыған байланысты.
1985-3986 жылдары СПИД вирусына (ВИЧ1) ұқсас төртінші типті маймыл ретровирусы мен ВИЧ2 (ВИЧ1ден кейбір генетикалық белгілері өзгешелеу вирус) вирустары табылды. Бұл екі вирустың адам үшін эпидемиологиялық маңызы онша жоғары емес деп саналады.
Соңғы кезде Сан-Францискодағы (АҚШ) Калифорния университеті ғалымдары СПИДтің ВИЧ1 және ВИЧ2 вирустарын бір адамнан табуға болады деген жаңалық ашты. Ассошиэйтед пресс агентінің хабары бойынша, Африканың батысында орналаскан Кот д Ивуар мемлекетінің 37 жастағы бір әйелінен СПИДтің екі вирусы бірдей табылған.
СПИДтің ВИЧ1 вирусынан АҚШта 45 мың адам қаза болды. Ал, СПИДтің ВИЧ2 вирусымен ауырғандар Батыс Африка мен Европаның кейбір мемлекеттерінде кездеседі.
СПИДтің тек бір вирусымен ғана күрес жургізу, оған профилактикалык шаралар ұйымдастыру өте киын. Бүгінде, адамзат баласынын СПИДтің екі бірдей вирусымен ауруы СПИД-ке карсы күресті одан әрі қиындата түседі.
3. СПИДТІ КОЗДЫРАТЫН ВИРУСТЫҢ ТАРАЛУ ЖОЛДАРЫ
Әдетте, СПИД вирусы үшін адам организмінің ішкі ортасы қажет. Ол хайуанаттардың организмінде өмір сүре алмайды. Оның өсіп-өнуіне, көбеюіне тек адам клеткасы мүмкіндік береді. Сондықтан да СПИД адамға жанжануарлардан жұқпайды. СПИД ауруын тарататын тек адам ғана.
СПИД вирусы ауырған адамнан сау адамға қалай жетеді? Ол үшін біріншіден, вирус ауырған адамнан сыртқа шығуы керек; екшшіден, сыртқа шыққан вируғ сау адам организміне жетуі қажет. Міне, осы екі процессті белгілі совет эпидемиологы СССР Медицина ғылымы академиясының академигі Л. В. Громашевский «жұк. палы аурулардың таралу механизмің, деп атаған.
Зақымдалған адам организмінде вирус канның лимфоциті мен канның түйірлері пайда болатын органдарда өсіп-өнеді. Сыртқы ортаға ол ұрықпен немесе әиелдердің жыныс мүшелерін ылғандандырып тұратын сұйықтармен бірге шығады. Қазіргі кезде вирустың осындай жолдармен таралуы ешкандай күмән туғызбайды.
Жыныстық жакындасу кезінде әріптестердің жыныс мүшелерінің шырышты сілекей қабығындағы жаракатқа, яғни, канға немесе сары суға СПИД-пен закымдалған адамнан шыкқан вирус түседі де, әріптесіне ауруды жұқтырады.
Егер жыныстық әріптестердін жыныс мүшелерінде созылмалы немесе таяуда пайда болған ауру болса, жұкпалы аурудың ауысуына мүмкіндік бар. Өйткені, олар жыныс мүшелсрінің тез жарақаттануына жағдай жасайды.
СПИД вирусынын гомосексуалистердін., бисексуалистердін (басқа жыныстағы адамдармен қатар өз жынысындағылармен де жыныстық катынас жасайтындар), гетеросексуалистердің немесе еркектер мен әйелдердін кайсысының қанында болса да өсіп-өнуіне жағдай бар. Мысалы, АКШ-тағы гомосексуалистер баскаларға карағанда СПИД-пен жиі ауырады. Біріншіден, оларда 80-ші жылдары өздеріне лайыкты жыныстық әріптестері көп болды (орта есеппен жылына 1200ге дейін, он жылда 15000ға дейін) ; екіншіден, ішектін шырышты сілекей қабығы қынаптарыдан көрі жүқалау келеді және онда қабыну процестері жиі болады.
СПИД ауруын таратуда маңызы жағынан екінші орын алатыи жол - вирустың ластанған шприц және оның инесі арқылы жетуі. Бұл қан құйғанда немесе нашақорлардың бір ғана лас шприцті пайдалануынан жиі болады. АҚШ-та СПИД-пен ауырғандардың -17, Батыс Германияда - 6, Италияда 40 проценті нашақорлар үлесіне тиеді.
Бүгінде көпшілік арасында бірнеше адамға дәрі салғанда тек инесін ғана ауыстырып, бір шприцті пайдалануға болады деген жаңсақ пікір бар. Бұл әрине, дұрыс емес. Себебі, тамырға дәрі жібергенде шприцке қанның көзге көрінбейтін майда тамшылары қайта сорылады. Яғни, инені тері астына немесе бұлшық етке салғанкан ғөрі қан тамырына салу едәуір қауіпті екенің ескерген жөн. Себебі, қанға жұкпалы ауру бірден туседі.
Бүгінде жыныстық өмірде әдепсіздікке жол бермейтін, наркотиктерге жуымайтын адамдарды «СПИД ауруына душар ететін басқа да жол бар ма?ң деген занды сұрақ ойландырады.
Осындай қауіпке негіз жоқ деп айту киын. Бірақ ұзақ уақыт жүргізілген бақылаулар нәтижесінде бір семьяда вирус тасымалдаушымен бірге тұру, ыдыс-аяқты бірге пайдалану, бір дәретханаға бару, ортақ киімдерді кию, монша заттарын ортақ ұстау, сүйісу, тіпті бір төсекке жату да кауыпты емес. Яғни, ауру тек қана жыныстық қатынаска түскенде ғана жұғады. Сол сияқты мыңдаған СПИД ауруларымен жұмыс істейтін медицина қызметкерлері өз жұмысына жауапкершілікпен карауы тиіс. Мысалы, үш медицина қызметкертің СПИД-пен ауырғаны жайлы мәлімет бар. Олардың ауыру себептерін тексере келгенде, жыныстық қатынас екені анықталды. Әрине, СПИД ауруларымен жұмыс істейтін хирургтарға, тіс дәрігерлеріне, лаборанттарға, медсестраларға және өз жұмысына жауапсыздықпен қараған басқа да мамандарға қолдарында немесе басқа мүшелерінде кездесетін жарақаттар арқылы жұғуы мүмкін. Егер осындай жарақатка вирус түссе, адам ауруға шалдығады. Сондықтан қолға киетін тағы да басқа сақтық шараларды ұмытпау керек.
Ауыздағы сілекейден, көздің жасынан СПИД вирусы табылыпты деген хабар да біраз жұртшылықты дүрліктірді. Алайда, жоғарыда айтқанымыздәй, ауру жүру үшін вирус қанға түсуі керек. Мысалы, СПИД-пен ауырған, психикасы бұзылған бір адам медицина қызметкерлерін тістеген. Бірак олардың ешқайсысына ауру жұққан жок, яғни, көз жасы мен сілекейдің СПИД таратуда ешқандай роль атқармайтыны белгілі болды.
Маникюр жасау, ауру адаммен моншаға түсу, бассейнде шомылу немесе ауруханада бір палатада жату да ешқандай зиянсыз. Әрине, ол аурумен жыныстық қатынаста болмаса немесе екеуіне бір шприцпен дәрі салынбаса ауру жұғуы мүмкін емес.
Сол сияқты СПИД вирусы адамды шағатын маса, бүрге, кандала, бит тәрізді жәндіктер арқылы жұғады деген де тсріс пікір. Егер бұл жондіңтер аркылы тарау мүмкін болса, СПИД ауруымен тек «қауыпты топқаң жататындар ғана емес өмір бойы әдепті, салауатты өмір сүретіндер, оның ішінде жас балалар көп ауруы тиіс еді. Алайда, осы жәндіктер өте көп Африкада да СПИД-тің осындай жолмен тарауы негізсіз екенін өмірдің өзі көрсетті.
АҚШ-тың бір-қатар штаттарында вирус тасымалдаушылардан қолын қорғау үшін полиция қызметкерлері соңғы кездері резинкалық қолғап киеді. Осындай шараларды спорттық массажистер мен тренерлер де колдана бастады. Бірақ СПИД вирусының осы жолдармен тарауы да мүмкін емес. Бұл - резиналық қолғаптарды шығаратын фабрикалардың СПИД төңірегіне жиылған қорқынышты пайдалана отырып, өз товарларын кәптеп шығаруға бағытталған іс-әрекетінің нәтижесі. АҚШ-та жүргізілетін статистикалық зерттеулерге қарағанда СПИД вирусынын, 80 проценті жыныстық қатынас аркылы, 15 процекті нашақорлық арқылы тараған. Ал, 1 проценті ата-аналар арқылы балаларына жұкса, тек 1 процентінің, қалай жұққаны әлі-күнге белгісіз.
СПИД вирусы тек екі жолмен - жыныстық қатынас және қан аркылы тарайды. Бұл ғылымизерттеу жұжыстардың нәтижесімен және күнделікті жұмыс тәжірибесімен дәлелденген.
4. СПИД АУРУЫНЫҢ БЕЛГІЛЕРІ
СПИД - жұкпалы ауру. 1981 жылы АҚШта Сан-Франциско қаласында гомосексуалистер арасында сирек кездесетін өкпе қабынуы (пневмоцисталық пневмония) және Капоши саркомасы жиі тіркеле бастады. Осы аурудың әр түрлі емдің шаралардан тез жазыла қоймайтыны, қатерлі екені аныкталды. Мысалы, өкпе қабынуы төменгі сатыдары жай организм (пневмоциста) көмегімен қоздырылып, тез аскынады. Әдетте бұл ауру онша қатерлі емес, тез жазылатын. Ал, оның жаңа түрі созылмалы, әрі адам өміріне қатерлі екені белгілі болды. Қапоши саркомасы - сирек кездесстін қатерлі ісік (рак) . Әдетте ол адамдардың табанында және басқа терілерінде бөртпе түрінде пайда болып ұзақ, уақыт жүреді. Жаңадан тіркеле бастаған Қапоши саркомасы жұмыс жасындағы жас азаматтарда да кездеседі. Ол өте кауыпты, тез арада басқа мүшелерге ауысады (метастаз) және оның аяғы казаға әкеліп соғады. Осы ауру кезінде адамдардың иммуналық жағдайында едәуір өзгешеліктердің кездесетіні, яғни, клеткалық иммунитеттің өте тәмендеп кететіні белгілі болды.
Аз уакыт ішінде осындай ауру АҚШ-тың Нью-Йорк, Лос-Анджелес және т. б. үлкен қалаларында, Батыс Европада, Африкада, Латын Америкасында, Австралияда табыла бастады. Дүниежүзілік Денсаулық сақтау ұйымы бұл ауруға шалдыққандарды тіркеп, олар жайында арнаулы эпндемиологиялык бюллетеньдер шығара бастады.
СПИД вирусы адамның иммуналык системасын, әсіресе, канның Т - лимфоцит, Т - хелпер жапе макрофагтар аталатын клеткаларын, нерв жүйесінің нейроглия клеткаларын зақымдайды.
Біз күнібүгінге дейін аурудың жасырын кезеңінің нақты канша уақытка созылатынын білмейміз. Бақылауларға карағанда, бұл кезен бірнеше жылдарға созылуы мүмкін. Тіпті, 3-4 айдан 5-6 жылға, одан да көп уакытка созылады екен.
Яғни, СПИД вирусының бас объектісі - адамнын иммуналық системасы. Аурудың иммунитет жетіспеушілік синдромы аталуы да осыған байланысты. Организмге СПИД вирусы түсксннси ксііін, бакторияларға, вирустарға, катерлі ісіктерге организмнің карсы тұру күіпі әлсірей береді. Ауру адам мұны сезбеуі мүмкін. Аурудың сонғы сатыларында кан түгелдей вируспен зақымдалғанда пневмониянын катаң түрі дами бастайды. Кейде онкологиялық аурулар да қатарласып жүреді.
СПИД вирусымен зақымдалған әрбір 100 адамнын отызға жуығы аурудың аскынған түріне, қырыққа таяуы женіл түріне душар болады. Ал, қалғандары үзак жылдар бойы, мүмкін бар тіршілігінде вирус тасымалдаушысы болып қалады. Әрине, вируспен закымдалған кейбіреулер тіпті ауырмауы да мүмкін немесе аяқ астынан қаза болуы да ғажап емес.
СПИД ауруының белгілері өте көп және әр түрлі. Иммунитеттің жетіспеушілігі ешкандай белгілермен білінбейтінін жоғарыда атап өттік. Соңғы кездердегі зерттеулерге қарағанда, аурудың алғашкы клиникалык белгілері вируспен зақымдалғаннан кейін бірнеше апта ішіндеақ біліне бастайды. Яғни, жалпы шаршампаздык, терлегіштік және бездердін, әсіресе, мойындағы буындары мен бұлшык етінің ісінуі, әр турлі бөртпелср, теріиің тез жаракаттануы, жиі және ұзақ қанауы, ыұрынның бітіп, дем алысынык қиындауы, тұракты жөтел және т. б. болуы мүмкін. Осы белгілер бірнеше аптаға созылып, СПИД ауруының өзіндің анық белгілері пайда болғанша кезектесіп жүре береді.
СПИД вирусымен зақымдалран бір жасқа дейінгі сәбилерде азып кету, аузының қайта-қайта уылуы, өкпе қабынуы сияқты белгілер сырқат басталған кезде-ақ білінеді. Бара-бара оларға ентігу, бауыр және кәк бауырдың ісуі, созылмалы ж; ше қайталай беретін іш өту, бактериялармен қанныи зақымдалуы (сепсис), ми қабығының қабынуы, бездердіқ ісінуі қосылады.
Бұдан жоғары жастағы балаларда ауру тәбетінің болмауынан, салмақ жоғалтуынан, тұрақты жөтелге душар болуынан білінеді. Бездердің ісінуі олардың 20 лроцентінде кездесіп, нерв жүйесі жиі зақымдалады. Осы жастағы балалардың 50 процентінің миы зақымдалып, өсіп-жетілуі тежеледі, сана-сезімнің толуы токталады, жиі-жиі денесі, кол-аяғы тырысып, бұлшык еттерінің калыпты жұмысы бұзылады.
Балаларда кездесетін белгілердің бірі - ішек-карын жолынын дұрыс жұмыс істемеуі, яғни, созылмалы іш өту және осылардың нәтижесінт, е баланың еалмағының өспеуі немесе төмендеуі, бауыр м; . н көк бауыр колемінің ұлғаюы, терідегі кан тамырларының қабынуы, қышыма жаралардың пайда болуы.
Жалпылап жүргізілстін лабораторнялық тексерулер тек СПИД-те кездесетін өзгерістерді ғана емес, сонымен қатар, қан түйірлсрінің, әсіресе, лимфоцит клетка ларының азаюы сияқты ауру белгілерін де табады. Жас балалардың үштсн бірінде қанпын тромбоцит клеткаларының азаятыны байқалады. Қанның сары суында Д және М иммуноглобулин клеткаларынын саны кәбейеді. Соңғы белгі СПИД диагнозын баска аурулардан ажыратуға көмектеседі.
Кейінгі 1 - 1, 5 жыл ішіндс «СПИД-тің мерез (сифилис) ауруымен катысы барң деген мәліметтер көбейе тусуде. Оған дәлел есебінде ғалымдар СПИД кең тараған АҚШ-та мерездің де көбейіп отырғанын айтады. Мысалы, Нью-Йорк каласының бір ауданында мерезбен ауырғандарды тексергенде, олардың 20 проценті СПИД-пен де ауыратыны анықталған. Әзірге бұл екі аурулын қайсысы бұрын басталатыны белгісіз.
... жалғасы- Іс жүргізу
- Автоматтандыру, Техника
- Алғашқы әскери дайындық
- Астрономия
- Ауыл шаруашылығы
- Банк ісі
- Бизнесті бағалау
- Биология
- Бухгалтерлік іс
- Валеология
- Ветеринария
- География
- Геология, Геофизика, Геодезия
- Дін
- Ет, сүт, шарап өнімдері
- Жалпы тарих
- Жер кадастрі, Жылжымайтын мүлік
- Журналистика
- Информатика
- Кеден ісі
- Маркетинг
- Математика, Геометрия
- Медицина
- Мемлекеттік басқару
- Менеджмент
- Мұнай, Газ
- Мұрағат ісі
- Мәдениеттану
- ОБЖ (Основы безопасности жизнедеятельности)
- Педагогика
- Полиграфия
- Психология
- Салық
- Саясаттану
- Сақтандыру
- Сертификаттау, стандарттау
- Социология, Демография
- Спорт
- Статистика
- Тілтану, Филология
- Тарихи тұлғалар
- Тау-кен ісі
- Транспорт
- Туризм
- Физика
- Философия
- Халықаралық қатынастар
- Химия
- Экология, Қоршаған ортаны қорғау
- Экономика
- Экономикалық география
- Электротехника
- Қазақстан тарихы
- Қаржы
- Құрылыс
- Құқық, Криминалистика
- Әдебиет
- Өнер, музыка
- Өнеркәсіп, Өндіріс
Қазақ тілінде жазылған рефераттар, курстық жұмыстар, дипломдық жұмыстар бойынша біздің қор #1 болып табылады.

Ақпарат
Қосымша
Email: info@stud.kz