Остеохондроз

Пән: Медицина
Жұмыс түрі: Материал
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 7 бет
Таңдаулыға:

Остеохондроз.

Омыртқа аралық шеміршектің, буындардың, сіңір мен сүйектің өзгеруінен пайда болған ауру- остеохондроз деп аталады.

Остеохондроздың белгілері сан алуан. Оның функциональды және морфологиялы деп екіге бөлуге болады. Оның біліну белгілері зақымданған омыртқа бөлігіне, адамның тұлғасының жетілуіне, жасына тіклей байланысты.

Остеохондроз мойын, кеуде, бел омыртқаларын қамтиды. Сондықтан осы аталған бөліктердің остеохондрозы дейді.

Қазіргі кезде дәрігерлер көптеген неврологиялық белгілерді анықтады. Кейбір еңбектерге сүйенсек оның 52 түрі кездеседі. Организмдегі функционалды өзгерісті науқас адам елемей жүре беруі мүмкін. Дәл сол кезлен бастап емдік гимнастиканы қолданса үлкен жетістікке жетуге болады.

Функционалды белгілерге мыналар жатады: мойын бұлшық еті салдырап, тез талып қалады. Қадалып күні бойы қозғалмай столда отыру, жазу, ой еңбегімен шұғылдану осы белгілерді асқындырып жібереді. Сол сияқты мойын, арқа еттері шымырлап ауыра бастайды. Бұл жұлыннан шыққан нерв талшығының қысылуы, бұлшық еттердің жиырылуы.

Органикалық өзгеріс болғанда: мойын омыртқа тұсында, иық пен жауырын буындарында құяң ауруларының белгісі білініп, бұлшық ет қабынғандай болады.

Остеохондроз түрлері.

Мойын омыртқа остеохондрозы.

Емдік гимнастика тағайындағанда еске ұстайтын методикалық жағдайлар бар. Олар:

Омыртқалар бұлғақтап бір жағына шығып кетпес үшін мойынға мақта дәкеден жасалған тіреуіш жаға кигізеді. Бұл мойынға киілген қамыт бүкіл бір емдеу курсы біткенше шешілмейді. Осы арқылы мойын омыртқаның тыныштығын сақтап, артық қимыл- қозғалыстан аулақ болады.
Алғашқы және негізгі бөлімдерде кейін омыртқаны өз еркімен қозғауға болмайды. Тек қорытынды бөлімде 15-20 минут баяу қарқынмен қозғайды.
Барлық жаттығулар бұлшық етті босаңсытумен қатарласып келіп отырады. Әсіресе, иық, жауырын, белдеуіндегі еттерді босатса, шаншып, ұйып ауырғаны басылады.
Бірінші күнне бастап мойын бұлшық еттерін жетілдіруге ықпал жасайды. Ол үшін қарсыласу жаттығуларын орындайды. Мәселен, дәрігер не көмекші адам алақанымен басты артқа итергенде, ауру алға итеру керек. Оны кейін ер адам өзі орындайды (маңдайға екі алақанды тіреп немесе иектің астынан тіреп отырып, басты алға итереді) . Мойын бұлшық еттерін жетілдіруге жатқан бойда басты көтеріп 2-5 секунд ұстап тұру да үлкен әсер етеді. Оны шалқадан, етпеттен, бір қырынан жатып жасауға болады.
Науқас мойнының ауырғанын қорғаншықтап, көкіректің кең дем алуна кедергі келтіреді. Сондықтан тыныс алу жаттығуларын қосқан абзал.
Жаттығулар жасағанда адам шаршамауы, еш жері ауырмауы керек. Ал жаттығу үстінде мойын тұсы шаншып ауырса, жаттығу мөлшерін азайтады.

Емдік гимнастиканың негізгі мақсаты : жауырын белдеуіндегі бұлшық еттерді босаңсытып, ауруын азайту, қан айналымын жақсарту, вестибуллярлы өзгерістерді қалпына келтіру: тканьдердің ісігін басу, жалпы организмді нығайту болып табылады. Оны аурудың жедел түрінде, алғаш басталған кезінде қолдана береді. Жаттығулар қолдың басына, ұсақ және орта буындарға тағайындалады.

Кеуде остеохондрозы.

Омыртқа аралық шеміршектің тозуы салдарынан көкірек қуысы өзгеріп кетеді. Кеуде омыртқалары сыртқа теуіп, дөңестік пайда болады. Ол ауыртып қоймай өкпенің қызыметін дем алуға ықпал ететін қабырға еттерін өзгертеді. Сонымен денедегі газ алмасуын бұзып оттегі тапшы болады.

Кеуде артқа кеткенде дененің тік қалыпын сақтау үшін бел омыртқалары алға ығысады. Содан оларды ұстап тұратын еттермен нерв талшықтарына әсерін тигізеді. Сол кезде бел омыртқаларда еш өзгеріс болмаса да ауыра бастайды.

Емдік гимнастика міндетті : дене сымбатын сақтау үшін арқа бұлшық еттерін омыртқа жотасының табиғи иектері (лордоз, кифоз) қалпына келтіру.

Кеуде жабысып қалғанда іш бұлшық еттерін шынықтырып арқа бұлшық еттерін созады. Мұнда қалайда кеуде кифозын үлкейтуге ықпал жасайды. Кеуде қуысы артқа ауысып кетсе, арқа, іш, кеуде бұлшық еттерін жазуға арналған жаттығулар беріледі. Онда омыртқа жотасын қайқайтып, жауырындарды бір- біріне тигізеді. Мұндай жағдайжа бел омыртқа орнында қалуын қадағалау керек. Ол үшін етбетінен жатып, ішке жастық сала қояды. Сол арқылы алдын- ала ьел лордозын таяздайды. Тізе шынтаққа тіреліп төрт аяқта тұрып жасалған жаттығуларда омыртқа жотасының қалпына келуіне ықпал жасайды.

Бел омыртқа мен сегізкөз остеохондрозы.

Омыртқа аралық шеміршектің жаншылып ыдырауынан неврологиялық белгілері айқындалып бел омыртқаның қимылы шектеледі.

Қолданылатын емдеу әдістері өте көп. Олар: дәрі-дәрмекпен, хирургиялық, балшықпен емдеу, тоқпен емдеу, массаж және емдік гимнастика.

Шеміршек ішіндегі қысым жатқан кездетөмендейді (0, 5-1 кг см 2), ал тұрғанда ол екі есе жоғарылайды. Сондықтан аурудың алғашқы жартысында жаттығуларды шалқасынан, етбетінен, бір қырынан жасау керек.
Омыртқа аралық шеміршектің ыдырап сыртқа шығуы (грижа) нерв талшықтарына қиянат келтіреді. Бұзылған нерв түбірлері бұлшық еттің тастай болып қатып қалуына әкеліп соғады.
Денені алға еңкейтсе, омыртқа аралығы ашылып, одан шығатын нерв талшықтары босайды, бұлшықеттердің тартылуы кеміп қалпына келеді.

Емдік гимнастиканың негізгі мақсаты : бел омртқаның оның маңындағы бұлшықеттердің сыздап ауруын бәсеңдетіп, қан айналымын жақсартып, нерв талшықтарын жандандыру. Жаттығулардың бәрі бұлшық етті босаңсытуға арналған. Сондықтан қимыл- қозғалыс дұрыс тыныс алумен қабаттасып келіп отырады.

Қолданылған әдебиеттер.

А. Ф. Коптелин «Востановительное лечение при травмах и деформациях опорна- двигательного апарата»1990
А. Ф. Коптелин «гидрокинезо терапия в ортопедии и травмотолгии» 1986
И. М. Машков «Лечебная физическая культура в клинике нервных болезни» М 1991

Спорттық сабақтардағы жарақаттанулардың санын өте азайту қажет. Ол үшін әр түрлі жарақаттанулардың болуына мүмкіндік туғызатын негізгі себептерді, жағдайларды және ерекшеліктерді жақсы білу керек. Зақымданудың 30-60 дене шынықтыру сабақтарын өткізу кезіндегі кемшіліктерден пайда болады. Оның көпшілігіне тренердің шынығу кезінде негізгі дидактикалық принциптерді бұзуына болады. Негізгі принциптер- сабақ жүйелі түрде өткізідуі қажет, күш белсенділігін біртіндеп көбейтіп, жаттығуды да біртіндеп күрделі қылу, қимылды игерудегі сатылық, әрбір оқу шынығу сабақтарына жекелеген көзқарас. Осыларды бұзу мен мән бермеу көпшілік спорттық зақымданулардың себептері болып келеді. Сондықтан спорттық жаттығулардың негізгі алдын алу әдістері мынадай:

дене шынықтыру сабағының негізгі әдістеріне сай қолданылатын талаптарды мүлт еткізбей орындау.
сабақ жоспарын жасағанда және сабақтың әдісін таңдағанда, оны тек бағдарламаға ғана сай етіп қоймай, шынығушы адамның ден саулығына, дене және функциональдық даму жағдайына сәйкес қылып қамтамасыз ету керек.
сабақтың әдісін шынығатын адамның жағдайына, ауа- райының және де басқа жағдайлардың өзгеруіне сай етіп тез өзгертіп, үйлестіру.
біртіндеп шынықтыра бастайтын жаттығуларды кеңінен пайдалану.
сабақтың басында денені баптап, даярлайтын бөлімді дұрыс өткізуді қамтамасыз ету.
сабақта тез қарқынды күш белсенділігін түсірмеу.
жаттығуларды таңдағанда және мөлшерлегенде жеке үйлесімділікті қатаң сақтау керек.
сабақта бір- біріне қорғау көмектік сақтықты қамтамасыз ету керек.
жаттықтырушылардың мамандығын жүйелі түрде арттырып отыру керек.

... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.