Қоңыраттардың шығу тегі және этнонимі

Кіріспе 3.бет
I тарау Қоңыраттардың шығу тегі және этнонимі туралы
ежелгі дерек көздерінен
1.1 Рашид ад.Дин деректері бойынша қоңыраттардың арғы тегін 8.бет
моңғолдармен байланыстыру
1.2 Моңғол тарихшысы Санан.Сесена еңбегі бойынша
қоңыраттардың шығу тегі
1.3 Әбілғазы мен Мұхаммед . Салих зерттеулерінен 10.бет
II тарау Қоңыраттардың шығу тегі туралы орыс зерттеушілерінің еңбектерінен
2.1 Радлов, А.И.Тевкелев, А. И.Левшин, Г. Волкоискийдің зерттеулерінен 10.бет
ІІІ тарау Қоңыраттардың шығу тегі туралы қазақ зерттеушілерінің
еңбектерінен
3.1 М. Тынышбаев пен М.Мұқанов еңбектері бойынша 11.бет
3.2 М. Ақынжанов пен Т. Сұлтанов еңбетерінен талдау 12.бет
Қорытынды 13.бет
Пайдаланылған әдебиеттер тізімі 14.бет

Қазақ халқының рулары мен тайпаларының атының (этнонимінің) шығу тегі, мән-мағынасы мен сөз төркіні тұманды мәселе, қай қашанда тарихнамада талай пікір туғызып, айтыстар көтеретін, сан алуан жорамал-жоруларды жарыққа шығаратын және бірауызды шешімге келе қоюы қиын күрделі мәселе. Бейне сол сияқты «қоңырат» атауының шығу тегі, оның мән-мағынасы туралы мәселе де сонау Иран тарихшысы Рашид-ад Диннің зерттеген «Жамиғат тауарих» (Жылнамалар жинағы) атты еңбегінен ХІІІ-ХІV ғғ. белгілі бола бастады. Одан кейін де талай моңғол,қытай, орыс, қазақ зерттеушілерінің қаламын тербеткен бұл мәселе төңірегінде көптеген еңбектер жарыққа шықса да, әлі де өз шешімін таба алмауда. Өйткені бір тайпаның тарихи қалыптасуы мен оның атының тарихи деректемелерде жарыққа шығуы үнемі бір уақытта бола бермейді, ілгерінді-кейінді болып отырады. Алайда бір тайпаның атының шығу тегін, мән-мағынасын анықтау, сол ұлттың арғы тегі мен алғашқы кездегі тарихын түсінуге көмегі көп, маңызды мәселенің бірі.
Жалпы, қазіргі уақытқа дейінгі ғалымдарымыздың зерттеулері нәтижесінде ежелгі моңғолдардан бастау алатын кейін түркіленіп кеткен «қоңырат» тайпалық одағын түсіндіретін түпкілікті пікір қалыптаса қойған жоқ. Сондықтан «қоңырат» атауы туралы бұрын-соңды айтылған болжал пікірлер мен дәлел-деректердің басты-бастыларына тоқталуды жөн көрдім.
Менің ойымша, жалпы Қазақстанда тұратын, өзін қазақпын деп есептейтін әр азамат пен азаматша өз шығу тегін тайға таңба басқандай білу керек. Ежелгі бабаларымыз «тегін білмеген тексіз» деп бекер айтпаса керек. Қазіргі ақпарат әлемінде сан ойды сан салаға алып ұшыратын зерттеулер де, оны зерттеуші ғалымдардың саны да көбеюде. Қазіргі кезде қолы босаған қарияларымыз қолына қалам алып өзінің білген, көрген, естіген, әр жерден оқыған шала білімін қағазға түсіруге де шебер болған. Осылай өз тарихымызды, шығу тегімізді сан салаға бұрып кеткен ойлардан аулақ болып, керісінше жойылып бара жатқан ұлттық құндылықтармызды сақтап, тарихымызға барынша жарқын көзқараспен қарағанымыз жөн болар. Себебі, біз болашақ Қазақстанның туын көкке желбіретер, қазақ халқы тарихының болашақ жанашыр ұландырымыз.Сондықтан менің бұл алып отырған тақырыбым қазіргі қоғамдағы зерттеушілер мен жастарды елеңдетерлік өзекті мәселеде жазылған деп ойлаймын.

1. Рашид ад-Дин, Сборник летописей.- Л.
2. Әбілғазы Бахадүр. Түрік шежіресі. –Алматы, 1992.
3. Бартольд В.В. Очерк истории Семиречья. –Фрунзе, 1943.
4. Уәлиханов Ш.Ш. Шығармалар жинағының V кітабы. – Алматы, 1968.
5. Ақынжанов М. Қазақтың тегі туралы. – Алматы,1957.
6. Тынышбаев М. История казахского народа. – Алматы, 1998.
7. Бартольд В.В. Тюрки двенадцать лекции по истории турецких народов Средней Азии. – Алматы, 1998.
8. Сұлтанов Т.М. Кочевые племена Приаралья. – Алматы, 1982.
9. Аристов Н.А. Түрік тайпалары мен халықтарының ата тегі және олардың саны жайлы. – П., 1898.
10. Алпамыс батыр өзбек нұсқасы «Алпамыш».
– Ташкент, 1974.
11. Сартқожаұлы Қ. Объединенный каганат тюрков. – Астана, 2002.
12. Левшин А.И. Описание киргиз-казачьих, или киргиз- кайсацких, орд и степей. – Алматы, 1996.
13. Рычков П.И. . Топография оренбургскии губернии сочинение. – Оренбург, 1872.
14. Андреев И.Г. Описание Средны Орды киргиз кайсаков. – Алматы 1998.
15. Вастров, Мұқанов. Радоплименной состав и роселение казахов конец ХІХ в начало ХХ веке. - Алматы 1968.
16. Арғынбаев, Мұқанов, Вастров. Қазақ шежіресі хақында.