Салық жүйесі туралы ақпарат
Кіріспе ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 3
1 Тарау. Салық жүйесі ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 4
1.1 Салықтардың экономикалық мазмұны және маңызы ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..4
1.2 Салық салу механизмі ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .7
1.3 Салық қызметінің құрылымы ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .11
2 Тарау. Салықтардың салыстыру түрі ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .14
2.1 Қазақстан Республикасының салық жүйесі. ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...14
2.2 Шет мемлекеттердің салықтар жүйесі ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..25
2.3 Салық жүйесі тауқыметін бөлу және тиімділігі ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..29
Қорытынды ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 35
Қолданылған әдебиеттер ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..36
1 Тарау. Салық жүйесі ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 4
1.1 Салықтардың экономикалық мазмұны және маңызы ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..4
1.2 Салық салу механизмі ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .7
1.3 Салық қызметінің құрылымы ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .11
2 Тарау. Салықтардың салыстыру түрі ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .14
2.1 Қазақстан Республикасының салық жүйесі. ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...14
2.2 Шет мемлекеттердің салықтар жүйесі ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..25
2.3 Салық жүйесі тауқыметін бөлу және тиімділігі ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..29
Қорытынды ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 35
Қолданылған әдебиеттер ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..36
Салықтар барлық елдерде олардың қоғамдық экономикалық құрылысы мен салал іс бағытына қарамастан ұлттық мемлекет кірістерінің негізгі көзі – ұлттық табысты қайта бөлудің басты қаржылық инструменті, мемлекеттің кірістерін және бюджеттің кірістерін қалыптастырудың шешуші көзі болып табылады.
Салықтар мемлекетпен бірге пайда болды және мемлекеттің өмір сүріп, дамуының негізі болып табылады. Мемлекет құрылымының өзгеруі, өркендеуі әрқашан салық жүйесінің қайта құрылуымен, жаңаруымен қабаттаса жүреді.
Салықтардың экономикалық мәні мемлекеттің заңды және жеке тұлғалармен қалыптасатын ақша қарым-қатынастарымен сипатталады, сондықтан салықтар экономикалық категория ретінде қаралуы мүмкін. Салықтарда мемлекеттің экономикалық мазмұны нақты түрде көрінеді, ал салықтардың әлеуметтік – экономикалық мәні, олардың түрлері мен рөлі қоғамның экономикалық құрылысымен , мемлекеттің табиғатымен және функцияларымен айқындалады. Белгілі филосов Френсис Бэкон салықтарды төлеу әрбір азаматтың қасиетті борышы деген еді.
Қазақстан Республикасы Конституциясының 35-бабында: заңды түрде белгіленген салықтарды, алымдарды және өзге де міндетті төлемдерді төлеу әркімнің борышы әрі міндеті болып табылады, - деп жазылған.
Бірақ, нарық экономикасының кейбір объективті және субъективті жағдайларына байланысты салықтан жалтару мәселелері туындалады. Қазіргі уақытта салықтан жалтару – еліміздің негативті факторы болып саналады. Осы мәселенің маңызы зор болғандықтан және зерттеуге тұратындығынан, таңдаған тақырыптың актуалдығы белгіленеді. Курс жұмыстың мақсаты салықтың экономикалық мәні мен табиғатын көрсету.
Салықтар мемлекетпен бірге пайда болды және мемлекеттің өмір сүріп, дамуының негізі болып табылады. Мемлекет құрылымының өзгеруі, өркендеуі әрқашан салық жүйесінің қайта құрылуымен, жаңаруымен қабаттаса жүреді.
Салықтардың экономикалық мәні мемлекеттің заңды және жеке тұлғалармен қалыптасатын ақша қарым-қатынастарымен сипатталады, сондықтан салықтар экономикалық категория ретінде қаралуы мүмкін. Салықтарда мемлекеттің экономикалық мазмұны нақты түрде көрінеді, ал салықтардың әлеуметтік – экономикалық мәні, олардың түрлері мен рөлі қоғамның экономикалық құрылысымен , мемлекеттің табиғатымен және функцияларымен айқындалады. Белгілі филосов Френсис Бэкон салықтарды төлеу әрбір азаматтың қасиетті борышы деген еді.
Қазақстан Республикасы Конституциясының 35-бабында: заңды түрде белгіленген салықтарды, алымдарды және өзге де міндетті төлемдерді төлеу әркімнің борышы әрі міндеті болып табылады, - деп жазылған.
Бірақ, нарық экономикасының кейбір объективті және субъективті жағдайларына байланысты салықтан жалтару мәселелері туындалады. Қазіргі уақытта салықтан жалтару – еліміздің негативті факторы болып саналады. Осы мәселенің маңызы зор болғандықтан және зерттеуге тұратындығынан, таңдаған тақырыптың актуалдығы белгіленеді. Курс жұмыстың мақсаты салықтың экономикалық мәні мен табиғатын көрсету.
1. Ермекбаева Б.Ж. Салықтар және салық салу. Оқу құралы. Алматы 2000
2. Гацер Линвуд Т. Макроэкономическая теория и переходная экономика. Учебник М.: ИНФРА-М, 1996
3. Ермекбаева Б.Ж. Құлжабаева М.Т. Бурабаев О.Б. Жергілікті салықтар мен алымдар. Оқу құралы. Алматы 2001
4. Ермекбаева Б.Ж. Арзаева М.Ж. Шет мемлекеттердің салықтары. Оқу құралы. Алматы 1999
5. Григорук Н.Е. Статистика внешнеэкономических связей . М.: Финансы и статистика, 1993.
6. Ермекбаева Б.Ж. Жалпы мемлкеттік салықтар. Оқу құралы. Алматы 2001
7. Зоркальцев В.И. Индексы цен и инфляционные процессы. Новосибирск: Наука, 1996.
8. Ермекбаева Б.Ж. Салық салу негіздері. Оқу құралы, Алматы 1999
9. www.NALOG. kz
10. Мамыров Н.Қ. Тілеужанова М.Ә. Макроэкономика. Оқу құралы. Алматы 2002
2. Гацер Линвуд Т. Макроэкономическая теория и переходная экономика. Учебник М.: ИНФРА-М, 1996
3. Ермекбаева Б.Ж. Құлжабаева М.Т. Бурабаев О.Б. Жергілікті салықтар мен алымдар. Оқу құралы. Алматы 2001
4. Ермекбаева Б.Ж. Арзаева М.Ж. Шет мемлекеттердің салықтары. Оқу құралы. Алматы 1999
5. Григорук Н.Е. Статистика внешнеэкономических связей . М.: Финансы и статистика, 1993.
6. Ермекбаева Б.Ж. Жалпы мемлкеттік салықтар. Оқу құралы. Алматы 2001
7. Зоркальцев В.И. Индексы цен и инфляционные процессы. Новосибирск: Наука, 1996.
8. Ермекбаева Б.Ж. Салық салу негіздері. Оқу құралы, Алматы 1999
9. www.NALOG. kz
10. Мамыров Н.Қ. Тілеужанова М.Ә. Макроэкономика. Оқу құралы. Алматы 2002
ЖОСПАР
Кіріспе ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .
... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .3
1 Тарау. Салық
жүйесі ... ... ... ... ... ... ... . ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...
... ... ... ... ... ... 4
1.1 Салықтардың экономикалық мазмұны және
маңызы ... ... ... ... ... ... ... . ... ... .4
1.2 Салық салу
механизмі ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
... ... ... ... ... ..7
1.3 Салық қызметінің
құрылымы ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...
... ... ...11
2 Тарау. Салықтардың салыстыру
түрі ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..14
2.1 Қазақстан Республикасының салық жүйесі.
... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 14
2.2 Шет мемлекеттердің салықтар
жүйесі ... ... ... ... ... ... ... . ... ... ... ... ... ... ... ... .25
2.3 Салық жүйесі тауқыметін бөлу және
тиімділігі ... ... ... ... ... ... . ... ... ... ... ... .29
Қорытынды ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .
... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...35
Қолданылған
әдебиеттер ... ... ... ... ... ... . ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
... ... ... ... ... ... 36
Кіріспе
Салықтар барлық елдерде олардың қоғамдық экономикалық құрылысы мен салал
іс бағытына қарамастан ұлттық мемлекет кірістерінің негізгі көзі – ұлттық
табысты қайта бөлудің басты қаржылық инструменті, мемлекеттің кірістерін
және бюджеттің кірістерін қалыптастырудың шешуші көзі болып табылады.
Салықтар мемлекетпен бірге пайда болды және мемлекеттің өмір сүріп,
дамуының негізі болып табылады. Мемлекет құрылымының өзгеруі, өркендеуі
әрқашан салық жүйесінің қайта құрылуымен, жаңаруымен қабаттаса жүреді.
Салықтардың экономикалық мәні мемлекеттің заңды және жеке тұлғалармен
қалыптасатын ақша қарым-қатынастарымен сипатталады, сондықтан салықтар
экономикалық категория ретінде қаралуы мүмкін. Салықтарда мемлекеттің
экономикалық мазмұны нақты түрде көрінеді, ал салықтардың әлеуметтік –
экономикалық мәні, олардың түрлері мен рөлі қоғамның экономикалық
құрылысымен , мемлекеттің табиғатымен және функцияларымен айқындалады.
Белгілі филосов Френсис Бэкон салықтарды төлеу әрбір азаматтың қасиетті
борышы деген еді.
Қазақстан Республикасы Конституциясының 35-бабында: заңды түрде
белгіленген салықтарды, алымдарды және өзге де міндетті төлемдерді төлеу
әркімнің борышы әрі міндеті болып табылады, - деп жазылған.
Бірақ, нарық экономикасының кейбір объективті және субъективті
жағдайларына байланысты салықтан жалтару мәселелері туындалады. Қазіргі
уақытта салықтан жалтару – еліміздің негативті факторы болып саналады. Осы
мәселенің маңызы зор болғандықтан және зерттеуге тұратындығынан, таңдаған
тақырыптың актуалдығы белгіленеді. Курс жұмыстың мақсаты салықтың
экономикалық мәні мен табиғатын көрсету.
Салықтардың экономикалық мазмұны және маңызы.
Салықтар дегеніміз – мемлекеттік бюджетке заңды және жеке тұлғалардан
белгілі бір мөлшерде түсетін міндетті төлемдер.
Салықтар – шаруашылық жүргізуші субъектілердің, жеке тұлғалардың мемлекет
пен екі арадағы мемлекеттік бюджет арқылы жүзеге асырылатын, қаржы
қатынастарын сиппаттайтын экономикалық категория. Салықтардың экономикалық
мәні мынада: салықтар шаруашылық жүргізуші субъектілер мен халық табысының
қалыптасуындағы қаржылық қатынастардың бір бөлігін білдіреді. Сондай-ақ
шаруашылық жүргізуші субьектілер мен халық табысының белгілі бір мөлшерін
мемлекет үлесіне жинақтап, жиынтықтаудың қаржылық қатынастарын көрсетеді.
Салықтар мемелекеттің құрылуымен бірге пайда болады және мемлекеттің өмір
сүріп, дамуының негізі болып табылады. Мемлекет құрылымының өзгеруі,
өркендеуі қашан да болса оның салық жүйесінің қайта құрылуымен, жаңаруымен
бірге қалыптасады.
Мемлекет салықтарды экономиканы дамыту, тұрақтандыру барысында қуатты
экономикалық тетік ретінде пайдаланады. Салықтардың экономикалық маңызы
олардың атқратын қызметіне тікелей қатысты. Олардың негізгі қызметі
мыналар:
• Реттеушілік
• Фискалдық
• Қайта бөлу немесе бақылаушылық
Реттеушілік қызметі – салықтың ең негізгі қызметі. Осы қызмет арқылы
салықтар ел экономикасына өз ықпалын тигізеді, яғни салықтық реттеу жүзеге
асырылады. Салықтық реттеудің ең басты мақсаты - өндірістің дамуына ықпал
ету. Салық түрлері, салық ставкалар, салық жеңілдіктері, салық салу
әдістері салықтық реттеудің тетіктері болып саналады.
Жоғарыда көрсетілген салықтық реттеудің тетіктері тек қана өндірістің
дамуын реттеп қана қоймайды, сонымен қатар ақша және баға саясаты, шетелдік
инвесторларды ынталандыру, шағын және кіші кәсіпкерлікті дамыту жұмыстарын
жүзеге асырады. Салықтық реттеуде салық жеңілдіктерінің алатын орыны
ерекше. Себебі ғылыми негізделмеген, шектен тыс жоғары қойылған ставкалар
кәсіпкерлердің ынтасын төмендетіп, өндірістің қарқынын бәсеңдетеді, ал
шектен тыс төмен қойылған ставкалар салық тлеушілердің жауапкершілігін
азайтып, өндірістің төмендеуіне және мемлекеттік бюджет кірісінің азайуына
әкеліп соқтырады. Осы сияқты салық жеңілдіктерінің де тиімсіз жағы бар.
Дамыған елдердің тарихынан салық ставкалары жөнінде байқауға болады:
1. Егер төленетін салық мөлшері салық төлеуші табысының 50 процентінен
асып кетсе, онда ол өқндірістің тоқтап қалуына соқтырады.
2. Егер салық мөлшері салық төлеушінің табысының 45-50 проценті
аралығында болса, онда жай, ұдайы өндірісіне әкеледі.
3. Егер салық мөлшері, салық төлеуші табысының 35-40 проценті мөлшері
аралығында болса, онда ұлғаймалы ұдайы өндірісіне әкеледі.
Қазақстан Республикасыныңкорпорациялық табыс салығының қазіргі кездегі
ставкасы 30% , ал ауылшаруашылығындағы өндіріс орындары үшін 10%.
Шаруашылық субьектілер мен халықтар табысының бір бөлігін мемлекеттің
орталықтандырылған қаржы көздеріне айналдыру салықтардың ұдайы өндірістегі
қызметін көрсетеді.
Бұл қызметтің іс- әрекетінің көлемін жалпы ішкі өнімдегі салықтардың
алатын үлес салмағы арқылы көруге болады. Соңғы жылдардағы мәліметтер
бойынша, Қазақстан Республикасының жалпы ішкі өніміндегі салықтардың үлес
салмағы 20 пайыз шамасында.
ҚР мемлекеттік бюджетіндегі салықтардың жалпы ішкі өніміндегі үлесі, 1996-
2001 жж, паыйзбен
Атауы 1996 1997 1998 1999 2000
Барлық 17,1 16,7 17,5 19,5 22,6
түсімдер
Оның
ішіндегі, 12,6 12,2 12,4 16,4 20,2
салықтық
түсімдер
Салықтардың екінші қызметі – фискалдық немесе бюджеттік қызметі. Бұл
қызметі арқылы мемлекеттік бюджеттің кіріс бөлімі құрылып, салықтардың
қоғамдық міндеті артады. Себебі, салықтар мемлекеттік бюджеттің кірісін
топтастыра отырып, әлеуметтік, әскери қорғаныс, тағы басқа да шаралардың
іске асуын қамтамасыз етеді.
Мемлекеттің бюжеттің кіріс көзін ққұрайтын негізгі қаржылық көздер –
салықтар.
Қазіргі кезде Қазақстан Республикасының мемлекеттік бюджетіндегі салықтық
төлемдердің үлесі мына бірінші кестедегі мәліметтерден көруге болады.
Қазақстан Республикасы мемлекеттік бюджетінің жалпы кірісіндегі
салықтық түсімдердің үлес салмағы
1996
1-10 0,48-2,41
11-20 2,89-4,82
21-30 5,31-9,65
31-40 14,47-24,12
41-50 28,95-38,60
51-60 43,42-53,07
61-70 57,90-82,02
71-80 86,85-110,97
81-90 115,80-144,75
91-100 149,57-193,00
100-ден жоғары202,65
Жартылай шөлейт, шөлейт және тау бөктеріндегі шөлейт аумақтардағы
бозғылт қоңыр, қоңыр, сұрғылт қоңыр, бозғылт және кәдімгі сұр топырақты,
сондай-ақ таулы далалық, таулы шалғындық далалық, таулы альпілік және
субальпілік топырақты таулы аймақтардағы жерлерге бонитет балына бара-бар
жер салығының мынадай базалық ставкалары белгіленген.
Бонитет балы Базалық салық ставкасы,
теңгемен
1-10 0,48-0,96
11-20 1,45-4,82
21-30 5,31-9,65
31-40 10,13-14,47
41-50 14,96-19,30
51-60 19,78-24,12
61-70 24,61-30,07
71-80 30,69-36,15
81-90 36,71-42,17
91-100 42,18-48,25
100-ден жоғары50,18
Бонитет балын ауыл шаруашылық Минаистрлігі анықтайды.
Азаматтарға жеке қосалқы шаруашылық жүргізу, бақша өсіру және саяжай
салу үшін берілген жерлерге салық ставкасы мынадай мөлшерде белгіленеді :
- 0,50 гектарға дейінгі жер алаңы – 0,01 гектар үшін 20 теңге;
- 0,50 гектардан жоғары жер алаңы – 0,01 гектар үшін 100 теңге.
Жергілікті өкілді органдар өз құзыреті шегінде жер учаскесінің
орналасқан өңіріне, оның сумен қамтамасыз етілуіне, шаруашылық жүргізудің
өндірістік және де басқа жағдайларына байланысты жер салығының базалық
ставкасын азайтуға немесе көбейтуге құқылы, бірақ 20 пайыздан артық болмауы
тиіс.
Елді мекендердің жерлеріне салынатын салық ставкасы бір шаршы метр
алаңға есептеліп, төмендегі мөлшерде белгіленеді:
Елді мекеннің түрі Тұрғын үй қоры, соның Тұрғын үй қоры соның
ішінде оның іргесіндегіішінде оның іргесіндегі,
және олардың құрылыс пенолардың құрылыс пен
ғимараттар алып жатқан ғимараттар алып жатқан
жерді қоспағанда, елді жерге, салынатын
мекен жерлеріне салықтың базалық
салынатын салықтың ставкасы, теңгемне
базалық савкасы тг- мен
1 2 3
Қалалар:
Алматы 28,95 0,96
Астана 19,30 0,96
Ақтау 9,65 0,58
Ақтөбе 6,75 0,58
Атырау 8,20 0,58
Тараз 9,17 0,58
Қарағанды 9,65 0,58
Қызылорда 8,68 0,58
Көкшетау 5,79 0,58
Қостанай 6,27 0,58
Павлодар 9,65 0,58
Петропавл 5,79 0,58
Орал 5,79 0,58
Өскемен 9,65 0,58
Шымкент 9,17 0,58
Алматы облысы:
облыстық маңызы бар 6,75 0,39
қалалар
аудандық маңызы бар 5,79
қалалар 0,39
Ақмола облысы:
облыстық маңызы бар 5,79 0,39
қалалар
аудандық маңызы бар 5,02 0,39
қалалар
облыстық маңызы бар Облыс орталығы үшін 0,39
қалалар белгіленген ставканың 85
пайызы
аудандық маңызы бар Облыс орталығы үшін 0,19
қалалар белгіленген ставканың 75
пайызы
Поселкелер 0,96 0,13
Село 0,48 0,09
Бұл заңды тұлғалар мүліктерін жалға берсе, онда бір пайыздық
ставка бойынша мүлік салығын есептейді және төлейді. Жеке тұлғалардың мүлік
салығы объектілерінің құнына қарай мынадай ставкалар бойынша есептеледі:
1 1000 000 теңгеге дейін қоса Салық салу объектілері құнының 0,1
алғанда пайызы
2 1000 000теңгеден жоғары 2000 000 1000 теңге + 1 млн. Теңгеден асқан
теңгеге дейін қоса алғанда соманың 0,15 пайызы
3 2000 000 -3000 000 2500 + 2 0,2
4 3000 000 – 4000 000 4500 + 3 0,3
5 4000 000 – 5000 000 7500 + 4 0,4
6 5000 000 - 6000 000 11500 + 5 0,5
7 6000 000 – 7000 000 16500 + 6 0,6
8 7000 000 – 8000 000 22500 + 7 0,7
9 8000 000 – 9000 000 29500 + 8 0,8
10 9000 000 – 10 000 000 37500 + 9 0,9
11 10 000 000 теңгеден жоғары 46500 + 10 1
Салық салу объектісін бағалау дәрежесіне қарай көлік құралдарына
салынатын салықтар нақты салықтарға жатады. Өйткені бұл салық көлік
құралдарының сыртқы белгісіне қарай табыстың түсуін есептеместен салынады.
Ал салық салынатын огранға қарай көлік құралдарына салынатын салық
жергілікті салықтарға жатады.
Бұл салықты төлеушілер болып меншік құқығында салық салу объектілері
бар заңды тұлғалар, олардың құрылымдық бөлімшелері көлік құралдары салығын
төлеушілер болып табылады.
Салық салу объектілеріне уәкілетті органда мемлекеттік тіркелген
және есепте тұрған көлік құралдары (тіркемелерді қоспағанда) жатады.
Көлік құралдарына салынатын салық ставкалары
Салық салу объектісі Салық ставкасы (айлық
есептік көрсеткіш)
Двигатель көлемі мынадай жеңіл
автомобильдер текше см
1100-ге дейін қоса алғанда 4
100-ден жоғары 1500-ді қоса 6
1500-ден жоғары 2000-ды қоса 7
2000-нан жоғары 2500-ді қоса 12
2500-ден жоғары 3000-ді қоса 17
3000-нан жоғары 4000-ды қоса 22
400-нан жоғары 117
Жүк көрсеткіші мынадай жүк таситын
арнаулы автомобильдер тіркемелерді
есептемегенде
1 тоннаға дейін қоса алғанда 6
1 тоннадан жоғары 105 тоннаны қоса 9
1,5 тоннадан жоғары – 5 тоннаны қоса 12
5 тоннадан жоғары 15
Шынжыр табанды машиналар мен 3
механизмдерді қоспағанда, өздігінен
жүретін машиналар мен пневматиалық
жүрістегі механизмдер
Автобус
12 отыратын орынға дейін қоса алғанда 9
12-ден жоғары – 25 отыратын орынды қоса 14
25- отыратын орныннан жоғары 20
Мотоциклдер, мотороллер, мотошаналар, 1
көлемі шағын кемелер двигатель қуаты
55 – кВт-тан кем
Мотоциклдер (двигателінің қуаты 55 10
кВт-дан жоғары)
Катерлер, кемелер, буксирлер, баржалар,
яхталар двигательді қуаты мынадай ат
күшіне тең
160-қа дейін қоса алғанда 6
160-тан жоғары 500-ді қоса 18
500-ден жоғары 1000-ды қоса 32
1000 – нан жоғары 55
Ұшу аппараттары Әрбір кВт қуаттан
А.Е.К.-тен 4 пайызы
Салық төлеудің белгіленген мерзім аяқталғанға дейін пайдалану
мерзімі алты жылдан асқан жеңіл автокөлік құралдары бойынша мынадай түзету
коэффиценттері қолданылады:
ТМД елдерінде шығарылған автокөлік Түзету
құралдары үшін: коэффиценті
6-жылдан 15 жылға дейін қоса алғанда 0,3
15 жылдан жоғары 25 жылды қоса 0,2
25 жылдан жоғары 0,1
Двигатель көлемі мынадай басқа автокөлік
құралдары үшін:
3000 текше сантиметрге дейін қоса алғанда 0,5
3000-нан жоғары 4000 текше сантиметрді 0,7
қоса
4000-нан жоғары 1
Белгіленген салық төлеу мерзімі аяқталғанға дейін пайдалану мерзімі
жеті жылдан асқан ТМД елдеріне шығарылған жүк таситын, арнаулы автокөлік
құралдар бойынша мынадай түзету коэффиценті қолданылады:
ТМД елдеріне шығарылған жүк Түзету коэффиценті
таситын арнаулы автокөлік
құралдары үшін:
7 жылдан 14 жылға дейін қос 0,5
алғанда
14 жылдан жоғары 20 жылды қоса0,3
20 жылдан жоғары 0,1
Пайдалану мерзіміне байланысты ұшу аппараттарының салық ставкасына
мынадай түзету коэффиценті қолданылады:
Ұшу аппараттары үшін Түзету коэффиценті
1999 жылғы 1 сәуірден кейін сатып
алынған ұшу аппраттарына
Пайдалану мерзімі 5 жылға дейін қоса 1
алғанда
Пайдалану мерзімі 5 жылдан жоғары 15 2
жылды қоса
Пайдалану мерзімі 15 жылдан жоғары 3
1999 жылы 1 сәуірге дейін сатып
алынған ұшу аппраттарына
Пайдалану мерзімі 5 жылға дейін қоса 1
алғанда
Пайдалану мерзімі 5 жылдан жоғары 15 0,5
жылды қоса
Пайдалану мерзімі 15 жылдан жоғары 0,3
Көлік құралдарының пайдалану мерзімі көлік құралдарының паспортында
әуе кемесін ұшуда пайдалану жөніндегі нұсқамада көрсетілген көлк құралы
шығарылған мерзім негізге алына отырып, есептеледі.
Кеменің пайдалану мерзіміне қарай салық ставкларына мынадай түзету
коэффиценті қолданылады:
5 жылға дейін қоса алғанда 1
5 жылдан жоғары 10 жылды қоса алғанда 0,5
10 жылдан жоғары 20 жылды қоса алғанда 0,3
20 жылдан жоғары 30 жылды қоса алғанда 0,2
30 жылдан жоғары 0,1
Қазақстан Республикасында жер қойнауын пайдаланушыларға салық салу.
Роялти. Жер қойнауын пайдаланушы роялтиді Қазақстан
Республикасының аумағында өндірілетін пайдалы қазбалардың әр түрі бойынша,
оның сатып алушыларға өткізілгенінен немесе өз қажетіне пайдаланғанына
қарамасатан жеке төлейді.
Кең таралған пайдалы қазбалар мен жерасты сулары бойынша роялти
барлық жер қойнауын пайдаланушылар – оның ішінде пайдалы қазбалардың басқа
түрлерін өндірудегі жасалған келісім – шартар бойынша қызметті жүзеге
асыратындар үшін мынадай тіркелген ставкалар бойынша белгіленеді.
Пайдалы қазбалардың аты Роялти
ставкасы
(%)
1 Металургияға арналған руда емес 1
шикізат
2 Қалыпқа салынған құм, әк, доломит, 1
әк-доломит жыныстары глиноземді
жыныстар
3 Тамақ өнеркәсібіне арналған әк 1
4 Басқа да руда емес шикізат 3,5
5 Отқа берік сазбалшықтар, каолин, 3,5
вермукилит
6 Ас тұзы 3,5
7 Жергілікті құрылыс материалдары 4,5
8 Ауа кіретін кеуек жыныстар, құрамында4,5
суы бар ауа кіретін шынылар мен шыны
тектес жыныстар, малта тас пен
қиыршық тас, қиыршық тас құм қоспасы,
гипс, гипсиік тас, ангидрит, гажа,
саз балшық және саз балшықты
жыныстар, кварцты-далалық шпатты
мергель, мергельді-борлы жыныстар,
шой тас, шөгінді, атқылаудан кейінгі
және метаморфозалық жыныстар, қалыпқа
салынатынг басқа күм, күм тас, табиғи
пигменттер, улытас
9 Жерасты сулары 10
Салық ставкасын есептеу
Үстеме пайдаға салынатын салық, салық кезеңінің аяғанда қол жеткен
ішкі пайда нормасының деңгейі негізге алына отырып, салық кодексінде
белгіленген ставкалар бойынша есептеледі. Пайданың ішкі нормасы жер
қойнауын пайдаланушының инфляция индексінде түзетілген жылдық ақша ағыны
негізінде мына формула бойынша есептеледі:
KTK (r1)
ПІН=r1+ ————————— x (r2-r1)
KTK (r2) – KTK (r1)
ПІН – пайданың ішкі нормасы
КТІ – келтірілген таза құн ақша құнының уақыт және дисконттау
ставкасына қарай өзгертіліп түзетілген, қолма-қол ақша ағынына орай
есептелген, салынған инвестициялардың қайтарылым құнының есеп айырысу
көрсеткіші;
r1-КТІ – ең төменгі щң мәнге (КТІ(r1)) тең болатын дисконттау
ставкасы (пайыздық ставка)
r2 – КТІ ең төменгі щң мәнге (КТІ r2)) тең болатын дисконттау
ставкасы (пайыздық ставка).
Пайданың ішкі нормасының неғұрлым дәл нәтижесін алу үшін КТІ ең
төменгі оң және ең төменгі теріс мәнге тең болған кездегі дисконттау
ставкалары бір-біріне жақын болуы қажет.
Келтірілген таза құн мына формула бойынша белгіленеді:
ТАА1 ТАА2 ТАА
КТК@r= ——— + ———— + ... ... ...+ ————
(1+r)^1 (1+r)^2 (1+r)^n
мұнгдағы:
КТІ – келтірілген таза құн
@r-КТІ ең төменгі оң мәнге КТІ (r1) және теріс мәнге КТІ (r2) тең
болған кездегі дисконттау ставкасы
r – дисконттау сатвкасы (проценттік ставка)
1,2 ... п – уақыт кезеңі (жыл)
Жер қойнауын пайдаланушының жылдық ақша ағыны олардың алған жиынтық
жылдық табысы мен келісім шарт шеңберінде жүзеге асырылатын қызметі бойынша
шығарған шығыны арасындағы айырма ретінде анықталады.
Мына формула бойынша келісім шарт күшіне енгеннен кейінгі екінші
жылдан бастап жер қойнауын пайдаланушының жылдық ақша ағынына ... жалғасы
Кіріспе ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .
... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .3
1 Тарау. Салық
жүйесі ... ... ... ... ... ... ... . ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...
... ... ... ... ... ... 4
1.1 Салықтардың экономикалық мазмұны және
маңызы ... ... ... ... ... ... ... . ... ... .4
1.2 Салық салу
механизмі ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
... ... ... ... ... ..7
1.3 Салық қызметінің
құрылымы ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...
... ... ...11
2 Тарау. Салықтардың салыстыру
түрі ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..14
2.1 Қазақстан Республикасының салық жүйесі.
... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 14
2.2 Шет мемлекеттердің салықтар
жүйесі ... ... ... ... ... ... ... . ... ... ... ... ... ... ... ... .25
2.3 Салық жүйесі тауқыметін бөлу және
тиімділігі ... ... ... ... ... ... . ... ... ... ... ... .29
Қорытынды ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .
... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...35
Қолданылған
әдебиеттер ... ... ... ... ... ... . ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
... ... ... ... ... ... 36
Кіріспе
Салықтар барлық елдерде олардың қоғамдық экономикалық құрылысы мен салал
іс бағытына қарамастан ұлттық мемлекет кірістерінің негізгі көзі – ұлттық
табысты қайта бөлудің басты қаржылық инструменті, мемлекеттің кірістерін
және бюджеттің кірістерін қалыптастырудың шешуші көзі болып табылады.
Салықтар мемлекетпен бірге пайда болды және мемлекеттің өмір сүріп,
дамуының негізі болып табылады. Мемлекет құрылымының өзгеруі, өркендеуі
әрқашан салық жүйесінің қайта құрылуымен, жаңаруымен қабаттаса жүреді.
Салықтардың экономикалық мәні мемлекеттің заңды және жеке тұлғалармен
қалыптасатын ақша қарым-қатынастарымен сипатталады, сондықтан салықтар
экономикалық категория ретінде қаралуы мүмкін. Салықтарда мемлекеттің
экономикалық мазмұны нақты түрде көрінеді, ал салықтардың әлеуметтік –
экономикалық мәні, олардың түрлері мен рөлі қоғамның экономикалық
құрылысымен , мемлекеттің табиғатымен және функцияларымен айқындалады.
Белгілі филосов Френсис Бэкон салықтарды төлеу әрбір азаматтың қасиетті
борышы деген еді.
Қазақстан Республикасы Конституциясының 35-бабында: заңды түрде
белгіленген салықтарды, алымдарды және өзге де міндетті төлемдерді төлеу
әркімнің борышы әрі міндеті болып табылады, - деп жазылған.
Бірақ, нарық экономикасының кейбір объективті және субъективті
жағдайларына байланысты салықтан жалтару мәселелері туындалады. Қазіргі
уақытта салықтан жалтару – еліміздің негативті факторы болып саналады. Осы
мәселенің маңызы зор болғандықтан және зерттеуге тұратындығынан, таңдаған
тақырыптың актуалдығы белгіленеді. Курс жұмыстың мақсаты салықтың
экономикалық мәні мен табиғатын көрсету.
Салықтардың экономикалық мазмұны және маңызы.
Салықтар дегеніміз – мемлекеттік бюджетке заңды және жеке тұлғалардан
белгілі бір мөлшерде түсетін міндетті төлемдер.
Салықтар – шаруашылық жүргізуші субъектілердің, жеке тұлғалардың мемлекет
пен екі арадағы мемлекеттік бюджет арқылы жүзеге асырылатын, қаржы
қатынастарын сиппаттайтын экономикалық категория. Салықтардың экономикалық
мәні мынада: салықтар шаруашылық жүргізуші субъектілер мен халық табысының
қалыптасуындағы қаржылық қатынастардың бір бөлігін білдіреді. Сондай-ақ
шаруашылық жүргізуші субьектілер мен халық табысының белгілі бір мөлшерін
мемлекет үлесіне жинақтап, жиынтықтаудың қаржылық қатынастарын көрсетеді.
Салықтар мемелекеттің құрылуымен бірге пайда болады және мемлекеттің өмір
сүріп, дамуының негізі болып табылады. Мемлекет құрылымының өзгеруі,
өркендеуі қашан да болса оның салық жүйесінің қайта құрылуымен, жаңаруымен
бірге қалыптасады.
Мемлекет салықтарды экономиканы дамыту, тұрақтандыру барысында қуатты
экономикалық тетік ретінде пайдаланады. Салықтардың экономикалық маңызы
олардың атқратын қызметіне тікелей қатысты. Олардың негізгі қызметі
мыналар:
• Реттеушілік
• Фискалдық
• Қайта бөлу немесе бақылаушылық
Реттеушілік қызметі – салықтың ең негізгі қызметі. Осы қызмет арқылы
салықтар ел экономикасына өз ықпалын тигізеді, яғни салықтық реттеу жүзеге
асырылады. Салықтық реттеудің ең басты мақсаты - өндірістің дамуына ықпал
ету. Салық түрлері, салық ставкалар, салық жеңілдіктері, салық салу
әдістері салықтық реттеудің тетіктері болып саналады.
Жоғарыда көрсетілген салықтық реттеудің тетіктері тек қана өндірістің
дамуын реттеп қана қоймайды, сонымен қатар ақша және баға саясаты, шетелдік
инвесторларды ынталандыру, шағын және кіші кәсіпкерлікті дамыту жұмыстарын
жүзеге асырады. Салықтық реттеуде салық жеңілдіктерінің алатын орыны
ерекше. Себебі ғылыми негізделмеген, шектен тыс жоғары қойылған ставкалар
кәсіпкерлердің ынтасын төмендетіп, өндірістің қарқынын бәсеңдетеді, ал
шектен тыс төмен қойылған ставкалар салық тлеушілердің жауапкершілігін
азайтып, өндірістің төмендеуіне және мемлекеттік бюджет кірісінің азайуына
әкеліп соқтырады. Осы сияқты салық жеңілдіктерінің де тиімсіз жағы бар.
Дамыған елдердің тарихынан салық ставкалары жөнінде байқауға болады:
1. Егер төленетін салық мөлшері салық төлеуші табысының 50 процентінен
асып кетсе, онда ол өқндірістің тоқтап қалуына соқтырады.
2. Егер салық мөлшері салық төлеушінің табысының 45-50 проценті
аралығында болса, онда жай, ұдайы өндірісіне әкеледі.
3. Егер салық мөлшері, салық төлеуші табысының 35-40 проценті мөлшері
аралығында болса, онда ұлғаймалы ұдайы өндірісіне әкеледі.
Қазақстан Республикасыныңкорпорациялық табыс салығының қазіргі кездегі
ставкасы 30% , ал ауылшаруашылығындағы өндіріс орындары үшін 10%.
Шаруашылық субьектілер мен халықтар табысының бір бөлігін мемлекеттің
орталықтандырылған қаржы көздеріне айналдыру салықтардың ұдайы өндірістегі
қызметін көрсетеді.
Бұл қызметтің іс- әрекетінің көлемін жалпы ішкі өнімдегі салықтардың
алатын үлес салмағы арқылы көруге болады. Соңғы жылдардағы мәліметтер
бойынша, Қазақстан Республикасының жалпы ішкі өніміндегі салықтардың үлес
салмағы 20 пайыз шамасында.
ҚР мемлекеттік бюджетіндегі салықтардың жалпы ішкі өніміндегі үлесі, 1996-
2001 жж, паыйзбен
Атауы 1996 1997 1998 1999 2000
Барлық 17,1 16,7 17,5 19,5 22,6
түсімдер
Оның
ішіндегі, 12,6 12,2 12,4 16,4 20,2
салықтық
түсімдер
Салықтардың екінші қызметі – фискалдық немесе бюджеттік қызметі. Бұл
қызметі арқылы мемлекеттік бюджеттің кіріс бөлімі құрылып, салықтардың
қоғамдық міндеті артады. Себебі, салықтар мемлекеттік бюджеттің кірісін
топтастыра отырып, әлеуметтік, әскери қорғаныс, тағы басқа да шаралардың
іске асуын қамтамасыз етеді.
Мемлекеттің бюжеттің кіріс көзін ққұрайтын негізгі қаржылық көздер –
салықтар.
Қазіргі кезде Қазақстан Республикасының мемлекеттік бюджетіндегі салықтық
төлемдердің үлесі мына бірінші кестедегі мәліметтерден көруге болады.
Қазақстан Республикасы мемлекеттік бюджетінің жалпы кірісіндегі
салықтық түсімдердің үлес салмағы
1996
1-10 0,48-2,41
11-20 2,89-4,82
21-30 5,31-9,65
31-40 14,47-24,12
41-50 28,95-38,60
51-60 43,42-53,07
61-70 57,90-82,02
71-80 86,85-110,97
81-90 115,80-144,75
91-100 149,57-193,00
100-ден жоғары202,65
Жартылай шөлейт, шөлейт және тау бөктеріндегі шөлейт аумақтардағы
бозғылт қоңыр, қоңыр, сұрғылт қоңыр, бозғылт және кәдімгі сұр топырақты,
сондай-ақ таулы далалық, таулы шалғындық далалық, таулы альпілік және
субальпілік топырақты таулы аймақтардағы жерлерге бонитет балына бара-бар
жер салығының мынадай базалық ставкалары белгіленген.
Бонитет балы Базалық салық ставкасы,
теңгемен
1-10 0,48-0,96
11-20 1,45-4,82
21-30 5,31-9,65
31-40 10,13-14,47
41-50 14,96-19,30
51-60 19,78-24,12
61-70 24,61-30,07
71-80 30,69-36,15
81-90 36,71-42,17
91-100 42,18-48,25
100-ден жоғары50,18
Бонитет балын ауыл шаруашылық Минаистрлігі анықтайды.
Азаматтарға жеке қосалқы шаруашылық жүргізу, бақша өсіру және саяжай
салу үшін берілген жерлерге салық ставкасы мынадай мөлшерде белгіленеді :
- 0,50 гектарға дейінгі жер алаңы – 0,01 гектар үшін 20 теңге;
- 0,50 гектардан жоғары жер алаңы – 0,01 гектар үшін 100 теңге.
Жергілікті өкілді органдар өз құзыреті шегінде жер учаскесінің
орналасқан өңіріне, оның сумен қамтамасыз етілуіне, шаруашылық жүргізудің
өндірістік және де басқа жағдайларына байланысты жер салығының базалық
ставкасын азайтуға немесе көбейтуге құқылы, бірақ 20 пайыздан артық болмауы
тиіс.
Елді мекендердің жерлеріне салынатын салық ставкасы бір шаршы метр
алаңға есептеліп, төмендегі мөлшерде белгіленеді:
Елді мекеннің түрі Тұрғын үй қоры, соның Тұрғын үй қоры соның
ішінде оның іргесіндегіішінде оның іргесіндегі,
және олардың құрылыс пенолардың құрылыс пен
ғимараттар алып жатқан ғимараттар алып жатқан
жерді қоспағанда, елді жерге, салынатын
мекен жерлеріне салықтың базалық
салынатын салықтың ставкасы, теңгемне
базалық савкасы тг- мен
1 2 3
Қалалар:
Алматы 28,95 0,96
Астана 19,30 0,96
Ақтау 9,65 0,58
Ақтөбе 6,75 0,58
Атырау 8,20 0,58
Тараз 9,17 0,58
Қарағанды 9,65 0,58
Қызылорда 8,68 0,58
Көкшетау 5,79 0,58
Қостанай 6,27 0,58
Павлодар 9,65 0,58
Петропавл 5,79 0,58
Орал 5,79 0,58
Өскемен 9,65 0,58
Шымкент 9,17 0,58
Алматы облысы:
облыстық маңызы бар 6,75 0,39
қалалар
аудандық маңызы бар 5,79
қалалар 0,39
Ақмола облысы:
облыстық маңызы бар 5,79 0,39
қалалар
аудандық маңызы бар 5,02 0,39
қалалар
облыстық маңызы бар Облыс орталығы үшін 0,39
қалалар белгіленген ставканың 85
пайызы
аудандық маңызы бар Облыс орталығы үшін 0,19
қалалар белгіленген ставканың 75
пайызы
Поселкелер 0,96 0,13
Село 0,48 0,09
Бұл заңды тұлғалар мүліктерін жалға берсе, онда бір пайыздық
ставка бойынша мүлік салығын есептейді және төлейді. Жеке тұлғалардың мүлік
салығы объектілерінің құнына қарай мынадай ставкалар бойынша есептеледі:
1 1000 000 теңгеге дейін қоса Салық салу объектілері құнының 0,1
алғанда пайызы
2 1000 000теңгеден жоғары 2000 000 1000 теңге + 1 млн. Теңгеден асқан
теңгеге дейін қоса алғанда соманың 0,15 пайызы
3 2000 000 -3000 000 2500 + 2 0,2
4 3000 000 – 4000 000 4500 + 3 0,3
5 4000 000 – 5000 000 7500 + 4 0,4
6 5000 000 - 6000 000 11500 + 5 0,5
7 6000 000 – 7000 000 16500 + 6 0,6
8 7000 000 – 8000 000 22500 + 7 0,7
9 8000 000 – 9000 000 29500 + 8 0,8
10 9000 000 – 10 000 000 37500 + 9 0,9
11 10 000 000 теңгеден жоғары 46500 + 10 1
Салық салу объектісін бағалау дәрежесіне қарай көлік құралдарына
салынатын салықтар нақты салықтарға жатады. Өйткені бұл салық көлік
құралдарының сыртқы белгісіне қарай табыстың түсуін есептеместен салынады.
Ал салық салынатын огранға қарай көлік құралдарына салынатын салық
жергілікті салықтарға жатады.
Бұл салықты төлеушілер болып меншік құқығында салық салу объектілері
бар заңды тұлғалар, олардың құрылымдық бөлімшелері көлік құралдары салығын
төлеушілер болып табылады.
Салық салу объектілеріне уәкілетті органда мемлекеттік тіркелген
және есепте тұрған көлік құралдары (тіркемелерді қоспағанда) жатады.
Көлік құралдарына салынатын салық ставкалары
Салық салу объектісі Салық ставкасы (айлық
есептік көрсеткіш)
Двигатель көлемі мынадай жеңіл
автомобильдер текше см
1100-ге дейін қоса алғанда 4
100-ден жоғары 1500-ді қоса 6
1500-ден жоғары 2000-ды қоса 7
2000-нан жоғары 2500-ді қоса 12
2500-ден жоғары 3000-ді қоса 17
3000-нан жоғары 4000-ды қоса 22
400-нан жоғары 117
Жүк көрсеткіші мынадай жүк таситын
арнаулы автомобильдер тіркемелерді
есептемегенде
1 тоннаға дейін қоса алғанда 6
1 тоннадан жоғары 105 тоннаны қоса 9
1,5 тоннадан жоғары – 5 тоннаны қоса 12
5 тоннадан жоғары 15
Шынжыр табанды машиналар мен 3
механизмдерді қоспағанда, өздігінен
жүретін машиналар мен пневматиалық
жүрістегі механизмдер
Автобус
12 отыратын орынға дейін қоса алғанда 9
12-ден жоғары – 25 отыратын орынды қоса 14
25- отыратын орныннан жоғары 20
Мотоциклдер, мотороллер, мотошаналар, 1
көлемі шағын кемелер двигатель қуаты
55 – кВт-тан кем
Мотоциклдер (двигателінің қуаты 55 10
кВт-дан жоғары)
Катерлер, кемелер, буксирлер, баржалар,
яхталар двигательді қуаты мынадай ат
күшіне тең
160-қа дейін қоса алғанда 6
160-тан жоғары 500-ді қоса 18
500-ден жоғары 1000-ды қоса 32
1000 – нан жоғары 55
Ұшу аппараттары Әрбір кВт қуаттан
А.Е.К.-тен 4 пайызы
Салық төлеудің белгіленген мерзім аяқталғанға дейін пайдалану
мерзімі алты жылдан асқан жеңіл автокөлік құралдары бойынша мынадай түзету
коэффиценттері қолданылады:
ТМД елдерінде шығарылған автокөлік Түзету
құралдары үшін: коэффиценті
6-жылдан 15 жылға дейін қоса алғанда 0,3
15 жылдан жоғары 25 жылды қоса 0,2
25 жылдан жоғары 0,1
Двигатель көлемі мынадай басқа автокөлік
құралдары үшін:
3000 текше сантиметрге дейін қоса алғанда 0,5
3000-нан жоғары 4000 текше сантиметрді 0,7
қоса
4000-нан жоғары 1
Белгіленген салық төлеу мерзімі аяқталғанға дейін пайдалану мерзімі
жеті жылдан асқан ТМД елдеріне шығарылған жүк таситын, арнаулы автокөлік
құралдар бойынша мынадай түзету коэффиценті қолданылады:
ТМД елдеріне шығарылған жүк Түзету коэффиценті
таситын арнаулы автокөлік
құралдары үшін:
7 жылдан 14 жылға дейін қос 0,5
алғанда
14 жылдан жоғары 20 жылды қоса0,3
20 жылдан жоғары 0,1
Пайдалану мерзіміне байланысты ұшу аппараттарының салық ставкасына
мынадай түзету коэффиценті қолданылады:
Ұшу аппараттары үшін Түзету коэффиценті
1999 жылғы 1 сәуірден кейін сатып
алынған ұшу аппраттарына
Пайдалану мерзімі 5 жылға дейін қоса 1
алғанда
Пайдалану мерзімі 5 жылдан жоғары 15 2
жылды қоса
Пайдалану мерзімі 15 жылдан жоғары 3
1999 жылы 1 сәуірге дейін сатып
алынған ұшу аппраттарына
Пайдалану мерзімі 5 жылға дейін қоса 1
алғанда
Пайдалану мерзімі 5 жылдан жоғары 15 0,5
жылды қоса
Пайдалану мерзімі 15 жылдан жоғары 0,3
Көлік құралдарының пайдалану мерзімі көлік құралдарының паспортында
әуе кемесін ұшуда пайдалану жөніндегі нұсқамада көрсетілген көлк құралы
шығарылған мерзім негізге алына отырып, есептеледі.
Кеменің пайдалану мерзіміне қарай салық ставкларына мынадай түзету
коэффиценті қолданылады:
5 жылға дейін қоса алғанда 1
5 жылдан жоғары 10 жылды қоса алғанда 0,5
10 жылдан жоғары 20 жылды қоса алғанда 0,3
20 жылдан жоғары 30 жылды қоса алғанда 0,2
30 жылдан жоғары 0,1
Қазақстан Республикасында жер қойнауын пайдаланушыларға салық салу.
Роялти. Жер қойнауын пайдаланушы роялтиді Қазақстан
Республикасының аумағында өндірілетін пайдалы қазбалардың әр түрі бойынша,
оның сатып алушыларға өткізілгенінен немесе өз қажетіне пайдаланғанына
қарамасатан жеке төлейді.
Кең таралған пайдалы қазбалар мен жерасты сулары бойынша роялти
барлық жер қойнауын пайдаланушылар – оның ішінде пайдалы қазбалардың басқа
түрлерін өндірудегі жасалған келісім – шартар бойынша қызметті жүзеге
асыратындар үшін мынадай тіркелген ставкалар бойынша белгіленеді.
Пайдалы қазбалардың аты Роялти
ставкасы
(%)
1 Металургияға арналған руда емес 1
шикізат
2 Қалыпқа салынған құм, әк, доломит, 1
әк-доломит жыныстары глиноземді
жыныстар
3 Тамақ өнеркәсібіне арналған әк 1
4 Басқа да руда емес шикізат 3,5
5 Отқа берік сазбалшықтар, каолин, 3,5
вермукилит
6 Ас тұзы 3,5
7 Жергілікті құрылыс материалдары 4,5
8 Ауа кіретін кеуек жыныстар, құрамында4,5
суы бар ауа кіретін шынылар мен шыны
тектес жыныстар, малта тас пен
қиыршық тас, қиыршық тас құм қоспасы,
гипс, гипсиік тас, ангидрит, гажа,
саз балшық және саз балшықты
жыныстар, кварцты-далалық шпатты
мергель, мергельді-борлы жыныстар,
шой тас, шөгінді, атқылаудан кейінгі
және метаморфозалық жыныстар, қалыпқа
салынатынг басқа күм, күм тас, табиғи
пигменттер, улытас
9 Жерасты сулары 10
Салық ставкасын есептеу
Үстеме пайдаға салынатын салық, салық кезеңінің аяғанда қол жеткен
ішкі пайда нормасының деңгейі негізге алына отырып, салық кодексінде
белгіленген ставкалар бойынша есептеледі. Пайданың ішкі нормасы жер
қойнауын пайдаланушының инфляция индексінде түзетілген жылдық ақша ағыны
негізінде мына формула бойынша есептеледі:
KTK (r1)
ПІН=r1+ ————————— x (r2-r1)
KTK (r2) – KTK (r1)
ПІН – пайданың ішкі нормасы
КТІ – келтірілген таза құн ақша құнының уақыт және дисконттау
ставкасына қарай өзгертіліп түзетілген, қолма-қол ақша ағынына орай
есептелген, салынған инвестициялардың қайтарылым құнының есеп айырысу
көрсеткіші;
r1-КТІ – ең төменгі щң мәнге (КТІ(r1)) тең болатын дисконттау
ставкасы (пайыздық ставка)
r2 – КТІ ең төменгі щң мәнге (КТІ r2)) тең болатын дисконттау
ставкасы (пайыздық ставка).
Пайданың ішкі нормасының неғұрлым дәл нәтижесін алу үшін КТІ ең
төменгі оң және ең төменгі теріс мәнге тең болған кездегі дисконттау
ставкалары бір-біріне жақын болуы қажет.
Келтірілген таза құн мына формула бойынша белгіленеді:
ТАА1 ТАА2 ТАА
КТК@r= ——— + ———— + ... ... ...+ ————
(1+r)^1 (1+r)^2 (1+r)^n
мұнгдағы:
КТІ – келтірілген таза құн
@r-КТІ ең төменгі оң мәнге КТІ (r1) және теріс мәнге КТІ (r2) тең
болған кездегі дисконттау ставкасы
r – дисконттау сатвкасы (проценттік ставка)
1,2 ... п – уақыт кезеңі (жыл)
Жер қойнауын пайдаланушының жылдық ақша ағыны олардың алған жиынтық
жылдық табысы мен келісім шарт шеңберінде жүзеге асырылатын қызметі бойынша
шығарған шығыны арасындағы айырма ретінде анықталады.
Мына формула бойынша келісім шарт күшіне енгеннен кейінгі екінші
жылдан бастап жер қойнауын пайдаланушының жылдық ақша ағынына ... жалғасы
Ұқсас жұмыстар
Пәндер
- Іс жүргізу
- Автоматтандыру, Техника
- Алғашқы әскери дайындық
- Астрономия
- Ауыл шаруашылығы
- Банк ісі
- Бизнесті бағалау
- Биология
- Бухгалтерлік іс
- Валеология
- Ветеринария
- География
- Геология, Геофизика, Геодезия
- Дін
- Ет, сүт, шарап өнімдері
- Жалпы тарих
- Жер кадастрі, Жылжымайтын мүлік
- Журналистика
- Информатика
- Кеден ісі
- Маркетинг
- Математика, Геометрия
- Медицина
- Мемлекеттік басқару
- Менеджмент
- Мұнай, Газ
- Мұрағат ісі
- Мәдениеттану
- ОБЖ (Основы безопасности жизнедеятельности)
- Педагогика
- Полиграфия
- Психология
- Салық
- Саясаттану
- Сақтандыру
- Сертификаттау, стандарттау
- Социология, Демография
- Спорт
- Статистика
- Тілтану, Филология
- Тарихи тұлғалар
- Тау-кен ісі
- Транспорт
- Туризм
- Физика
- Философия
- Халықаралық қатынастар
- Химия
- Экология, Қоршаған ортаны қорғау
- Экономика
- Экономикалық география
- Электротехника
- Қазақстан тарихы
- Қаржы
- Құрылыс
- Құқық, Криминалистика
- Әдебиет
- Өнер, музыка
- Өнеркәсіп, Өндіріс
Қазақ тілінде жазылған рефераттар, курстық жұмыстар, дипломдық жұмыстар бойынша біздің қор #1 болып табылады.
Ақпарат
Қосымша
Email: info@stud.kz