Қазақстанда балық өсірудің қазіргі жағдайы

Кіріспе
Қазақстанда балық өсірудің қазіргі жағдайы

Тұқының систематикасы және таралуы

Тұқының биологиялық сипаттамасы

Қортынды
Пайдаланған әдебиеттер

Адам қолымен су организмдерін немесе гидробионттарды өсіру тарихы өте ерте заманнан бері басталады. Балықтарды жасанды өсіру антикалық дәуірден басталған. Балық өсіруді арнайы жәшіктерде, бассейндерде, шарбақтарда жүзеге асырған. Бірақ балық өсіру тек бай, ауқатты адамдарға ғана тән болған және бұл көп күтімді талап ететін қымбат және қиын кәсіп болды. Одан кейн де балық өсіру кең таралған жоқ. Тек 19-20 ғасырларда балық өсіру саласы жаңадан дамып, үлкен жаңалықтар ашыла бастады. Балықтан алынатын өнімнің көлемдері жылдан-жылға өсе берді.
Балық аулаудың тоқырауы тұсында тауарлық аквакультураны дамыту жалпы әлемдік тенденция болып келеді. Сондықтан Қазақстан Республикасының агроөндірістік кешенін 2006-2010 жылдары қалыпты дамытудың негізгі міндеттерінің бірі-республикада тауарлы аквакультураны дамыту қажеттігі болып табылады [1]. Қазақстанның табиғи-климаттық жағдайлары тауарлы аквакультураның әр түрлі бағыттарын дамытуға мүмкіндік береді: тоғандық бағыты (оңтүстік және оңтүстік-шығыс Қазақстан), көл-тауарлы бағыт (солтүстік, оңтүстік және шығыс Қазақстан) және индустриялық бағыт (жылы су ресурстары немесе геотермальді суларының ресурстары бар кәсіптік мекемелердің бейімделген су қоймалары). Республикада тоған шаруашылығында тұқы, ақ дөңмаңдай және ақ амурды өсіруге бағытталған дәстүрлік технология пайдаланылады.
Қазіргі кезде тұқы балықтарын жасанды өсіру Қазақстанның бірнеше аудандарында жүзеге асырылады. Соның бірі – Шелек тоған шаруашылығы. Бұл шаруашылықта тұқы балықтарын өсімдік жегіш балықтармен біріктіріп, поликультура әдісімен тауарлы балықтарды өсіреді.
Аквакультураның жағымды қасиеті ретінде келесі көрсеткіштерді айтуға болады:
- балық өсіру үшін жер бетінің кез-келген учаскесі жарамды бола береді, мысалы, тасты карьерлер немесе тау су қоймалары, бұл жерде ауылшаруашылық саламен айналысу мүмкін емес, ал балықтарды өсіруге әбден болады;
- аквакультура ауыл шаруашылығымен салыстырғанда жыл бойы шығынды қажет етпейді, тек су қойманы ұйымдастыруға қажетті алдын-ала шығындар қажет болады;
- аквакультура объектілері жануарлар тәрізді көп күтімді қажет етпейді;
- гидробионттарды жыл он екі ай бойы азықтандырмаса болады, тек кейбір балық түрлері қыста жем іздеп су түбінде өзіне қажетті қоректік организмдерді тауып ала-алады;
- аквакультура өнімдерін жыл бойы жинақтауға болады, яғни жыл мерзіміне байланысты; -балықтарды және су әлемінің басқа да өкілдерімен біріктіріп өсіретін жағдай бар.

1. О Концепции развития рыбного хозяйства Республики Казахстан на 2007-2015 годы Постановление Правительства Республики Казахстан от 6 октября 2006 года N 963
2. Аквакультура.-М.: КолосС, 2006.-445 с.
3. Пономарев С.В., Грозеску Ю.Н. Курс лекций по дисциплине “Индустриальное рыбоводство”. –Астрахань, 2003. –С .7-12.
4. Мухачев И.С. Озерное рыбоводство.-М.: Агропромиздат, 1989.-161 с.
5. Галущак С.С. 2008. Наша марка - «Чиликский». в интернет сайте: www. mail.ru.
6. “О мерах по увеличению добычи рыбы и производства рыбной продукции” “Правда” газеті, 1962, 5 июнь
7. Баймбетов А.А., Темірханов С.Р. Определитель рыбообразных и рыб Казахстана.1999.
8. Сим До Тхен. Практическое пособие по заводскому разведению сазана и карпа.-М.: ВНИРО, 1991. –229 с.
9. Привезенцев Ю.А. Интенсивное прудовое рыбоводства. М,; агропромиздат 1991г. – С21 – 24.
Правдин И.Ф. Руководство по изучени