Несиелік серіктестік

Пән: Экономика
Жұмыс түрі: Реферат
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 10 бет
Таңдаулыға:

Жоспар

1. Кіріспе

2. Несиелік серіктестік туралы түсінік

3. Несиелік серіктестіктің қатысушылары және жүзеге асыратын операциялары

4. Ломбардтар

5. Қорытынды

6. Қолданылған әдебиеттер

Кіріспе

Экономиканың әр түрлі салаларында қызмет ететін қаржылық институттарға несиелік серіктестіктер, ломбардтар, қаржы компаниялары жатады.

Несиелік серіктестіктер, қоғамдар, одақтар Еуропада хх ғасырдың екінші жартысында, АҚШ-та алғаш рет хх ғасырдың басында пайда болды. Ххғ аяғында олар әлемнің 90 елінде жұмыс істеп, 95 млн адамды біріктірді.

Сонымен 55 мың несиелік одақтың тұтастай активінің көлемі 4, 3 трлн АҚШ долларынан артып отыр. Канада, АҚШ, Ирландия, Австралия, Оңтүстік Корея мен Тайванда несиелік одақтар барынша кең дамып отыр.

Шағын несиелік ұйымдар 6 наурыз 2003 ж. ҚР «Шағын несиелік ұйымдар»туралы заңына байланысты қатысушы-мүшелердің жарналары және өзінің капиталы есебінен несиелендіруді жүзеге асырады.

Осындай ұйымдарға несиелік кооперативтерді жатқызуға болады және де олардың қызметі ҚР «Несиелік кооперация туралы» заңымен іске асырылады.

Бұл ұйымдардың клиенттері негізінен тек қана ұсақ кәсіпкерлер, фермерлер мен кооперативтер болып табылады.

Жылжымалы мүліктердің кепіліне қарыз ақша беретін несиелік мекеме болып саналады. Тарихи тұрғыдағы ломбардтар өсімқорлардың несие беретін жеке кәсіпорындары ретінде пайда болады. Соңғы уақыттарда мемлекет пен жекеменшік капиталдың ломбардтар қызметіне қатысу дәрежесіне байланысты мемлекеттік, коммуналдық және жеке меншік ломбардтар мен аралас үлгідегі ломбардтар бөлініп шыға бастады.

Мен Ақтөбе облысындағы шағын және орта кәсіпкерлікке зерттеу жасадым, оған көшпес бұрын несиелік серіктестіктер, шағын несиелік ұйымдар жайлы мағлұмат алуымыз керек.

Несиелік серіктестік туралы ең негізгі міндетті орындайтын іс жүзінде барлық жерде қолданыстағы арнаулы заң бар:

- Өзара көмек көрсету үшін бірігетін несиелік серіктестіктердің, коммерциялық емес ұйым ретіндегі одақтардың азаматтардың мүдделерін қорғау;

- Несиелік одақтарды бақылау және жол берілген қызмет түрлерін белгіленген шектеу арқылы одақтың несиелік жарнашыларының өз мүдделерін қорғау;

1994 ж. Несие серіктестігі, қоғам одақтарының қызметтерінің негізгі принциптерін бекіткен Дүниежүзілік кеңес құрылды. Олар төмендегідей:

- Несиелік серіктестік демократиялық институттар болып саналады;

- Мүшеліктің еріктілігі мен ашықтығы. НС мүшелерінің барлығының мүдделерінің сақталуы, қызмет көрсетуді пайдалануға келісімі мен өзіне тиісті міндеттемені қабылдауға әзір екендігі.

- Бизнестің немесе жинақ ақшаның салынған мөлшеріне қарамастан НС істері бойынша дауыс бергенде бірдей құқықты пайдаланады.

Несиелік серіктестігі (НС) - өзінің қатысушыларына қызмет көрсететін несиелендіру мақсатымен құрылған банк болып табылмайтын заңды тұлға.

Несиелік серіктестік коммерциялық ұйым болып саналады, құрылады және жауапкершілігі шектеулі серіктестік ретінде ұйымдастыру-құқықты формасында қызметін жүзеге асырады.

Несиелік серіктестігінің қатысушылары өкілдік, атқарушы және сот билігі органдарының, мемлекеттік кәсіпорындар мен ұйымдардың, мемлекетке жататын жарғылық капиталдың 50 пайыздан астамы, сонымен қатар оны тіркеген мемлекеттің заңдарына сәйкес офшорлық аймақта тіркелген компанияның мәртебесі бар заңды тұлғаны қоспағанда үш заңды және жеке тұлғадан аз болуы мүмкін.

Несиелік серіктестігі ҚР аумағында және одан сыртқары жерде филиалдар, өкілдіктер мен еншілес серіктестіктер құруға құқы жоқ.

Несиелік серіктестігі жүзеге асыру мыналарды алады:

Кассалық операциялар - қабылдау, қайта санау, ұсату, айырбастау, сұрыптау, монета мен банкнотты сақтау мен орау;
Қарыз операциялары несие серіктестігінің қатысушыларына ақшалай түрдегі несиелер ұсыну;
Аудару операциялары, ақша аудару бойынша несие серіктестігінің тапсырмасын орындау;
Сенімгерлік (трастовые) операциясы, сенімгердің тапсырмасы бойынша (Несие серіктестігінің қатысушы) және ақшанымүддеге сай басқару;
Несие серіктестігінің қатысушылары үшін клирингтік операциялар-алым, салыстырып тексеру, сұрыптау мен дәлелденген төлемдер, сонымен қатар олардың өзара есепке алуын және клиринг қатысушылары позициясын анықтау (Несие серіктестігі) ;
Сейфтік операциялар - бағалы қағаздарды клиенттің бағалы заттары мен құжаттарын сақтау үшін қызмет көрсету, үй-жай мен шкафтарды, сейф жәшіктерін жалға беру;
Заңды және жеке тұлғалардан депозиттерді қабылдау ;
Несие серіктестігіне қатысушылардың тапсырмасы бойынша олардың банкідегі шотымен есеп айырысуларын жүзеге асыру.

Жоғарыда аталған операциялармен қатар, ҰБ лицензиясы болған жағдайда несие серіктестігі келесі операцияларды жүзеге асыруға құқылы:

факторингілік операциялар - төленбеген төлемді тәуекелдікке барумен қабылдаудың тауар сатып алушының төлем талаптарының құқығын сатып алу (қызмет көрсету, жұмыс) ;
форфейтинг операциялары - сатушыға айналымсыз келмейтін вексельді сатып алу жолымен тауарларды сатып алушы борышқорлық міндеттемесін өтеу (төлеу) (қызмет көрсету, жұмыс) ;
Жалға берілген мүліктің келісімшарт күшінің барлық мерзімінде жалға берушінің жалға берілген мүлкіне меншіктік құқығының сақталуы (лизинг) .

НС кәсіпкерлік қызметпен айналысуына тыйым салынады. Қолданылып жүрген банкі заңдарында қарастырылғандай банкілік және өзге де операцияларды несие серіктестігі ҚР Ұлттық валютасы - теңгемен ғана жүзеге асырылады. Несие серіктестігі Ұлттық Банкіден немесе екінші деңгейдегі банкілерден оның келісімімен корреспонденттік шот ашуы мүмкін.

НС қатысушылардың жалпы жиналысында бекітілген ішкі несие саясатының ережесімен байланысты НС қарыз операцияларын жүзеге асырады. НС қатысушыларға берілетін несиенің барынша сомасы, несиелендірудің шектемесі, несиенің орнын жабу мен оның жағдайын қамтамасыз етуі мен оның мерзімі баяндалуы керек. Несие тек қана НС қатысушыларға беріледі.

НС қатысушыларға несие қамтамасыз етіліп немесе қамтамасыз етілмей берілуі мүмкін. Несиенің қайтарымын кепіл мен кепілдеме беруші қамтамасыз етуі мүмкін.

Несие комитетінің қорытындысы бойынша несие беріледі (НС жанынан несие комитеті құрылады) .

Өздерінің қызметтерін үйлестіру үшін, ұсынылатын жалпы мүдделерді қорғау, бірлескен жобаларды жүзеге асыру мен өзге де жалпы міндеттемелерді шешуде НС ассоциация түрінде несие серіктестігінің бірлестігін, сонымен қатар бірлескен қызмет туралы келісімшарттың негізінде, консорциум құра алады.

2005 ж. 1қаңтарындағы мәлімет бойынша Қазақстанда 80 астам несие серіктестігі жұмыс істейді, жиынтық активтерінің мөлшері 10 млрд теңгеден астам, міндеттемелері 5 млрд астам, баланс бойынша меншік капиталы 5 млрд теңгеден астам.

НС 2005 ж. 1қаңтарында несие қоржынындағы құрылымының стандарт несие үлесі 84 пайыз, күмәнді несиелер 15, 9 пайыз, үмітсіздер 0, 1 пайызды құрайды.

НС алуан түрлілігінің бірі ауыл шаруашылық несие серіктестігі болып табылады (АНС) . Олардың негізгі құрылтайшылары - ауыл шаруашылық кооперативтері, фермерлер, шаруа қожалықтары және т. б. Басты бағыттары - ауыл шаруашылығына несие-есеп айырысу үшін қызмет көрсетуге, мал сатып алу шығындарына, тұқым, тыңайтқыш, себу мен жинау жұмыстарына т. б. несие беруге жәрдемдесу. Негізгі операиясы - қысқа және орта мерзімді қарыздарды береді және салымдарды қабылдайды, сонымен қатар делдалдық қызметті де атқарады.

Несие серіктестігі, ломбардтармен, ипотекалық компаниялар және өзге ұйымдармен жекелеген банкілік операция түрлерін жүзеге асыратындығымен қатар несиелендіру жүйесіндегі екінші деңгейдегі болып саналады. Сонымен оның борышқорлығы болып шағын және орта бизнес, сонымен қатар жеке тұлғалар шыға алады.

Шағын несие - шағын несиелік ұйымдардың осы заңның шартында қарыз алушыға ақылылығы, қайтарымдылығы, мерзімділігі және көлемі мен тәртібі белгіленген ақшалар.

Шағын несиелік ұйым қарыз алушы адамға бір айлық есептік көрсеткішінің мың еселік мөлшерінен аспайтын, алайда ШНҰ меншік капиталы 25 пайыз мөлшерінен көп емес шағын несиелер ұсынады.

Шағын несиенің құқы бар:

Қамтамасыз етілген немесе қамтамасыз етілмеген түрде шағын несиелер беру, соның ішінде берілген шағын несиеге мүлікті кепілге қабылдауға;
Берілген шағын несие туралы келісімшарт бойынша міндетті орындау үшін қарыз алушыдан мәлімет сұрауға.

Коммерциялық шағын несиелік ұйым шаруашылық серікткстігі нысаны ретінде, ал коммерциялық емес ШН-қоғамдық қор нысаны ретінде құрыла алады.

Коммерциялық емес ШНҰ шағын кәсіпкерліктің субъектісі болып табылатын және оларға қаржылай қолдау көрсететін, заңды және жеке тұлғалардың қызметін ынталандыруға бағытталған міндеттерін айрықша қамтамасыз етудің мақсатымен құрылады.

Осы мақсатқа жету үшін Коммерциялық ШНҰ шағын несие беру бойынша кәсіпкерлік қызметін жүзеге асыруға, сонымен қатар қосымша қызмет түрлерін де жүзеге асыруға құқылы. Оның тапқан табыстары оның мүшелері арасында үлестірілуге тиіс емес, ол табыс өзінің активін көбейту үшін бағытталады.

ШНҰ құнды қағаз шығаруға тыйым салынады. ШНҰ құруға қатысушылардың барлығының салымдары мен жарғылық капиталының ең аз мөлшері шамадағы айлық есептік көрсеткіштің мың еселік мөлшерінен кем болмауы керек.

Ломбард - банк болып саналмайтын заңды тұлға (коммерциялық ұйым), ҚР ҰБ лицензиясы негізінде басқадай және банкілік операциялардың келесі түрін атқаруға құқылы:

Ломбардтық операциялар: жылжымалы мүліктер мен құнды қағаздардың оңай депозитке салынуын іске асуының кепіліне қысқа мерзімді несиелер беру;
Сейфтік операциялар: бағалы қағаздарды сақтау бойынша, құжаттар мен клиенттердің бағалы заттарына қызмет көрсету, сейф жәшіктерін, шкафтарын және бөлмелерін жалға беру;
Лизинг қызметін жүзеге асыру;
Зергерлік бұйымдар, бағалы металдар және тастарды сату мен сақтау, сатып алу, кепілге алу мен есептеу:
Ломбардтар шаруашылық серіктестік формасында құрылып, өз қызметін жүзеге асыра алады.

Ломбардтар бағалы металдар және тастарды қосқанда тұтыну несиесінің жылжымалы мүлік түріндегі кепілінің қамтамасыз етілуіне маманданады. Қарыздар, негізінде салынатын мүлік құнына қарай, қысқа мерзімге (3 айға дейін) оның 50-80 пайызға дейінгі мөлшерінде беріледі. Қарыз берумен қатар кепілге клиенттердің бағалы заттарын сақтау боынша операциялар да қолданылады. Кепілге салынған мүліктерді арнайы дүкендерде сату тәжірибесі де бар.

Қазақстанда 2005 ж. Басында 75 ломбард есептелінген болатын.

Ақтөбе облысындағы шағын және орта кәсіпкерліктің ырғақты дамуына экономиканың осы секторын дамытуға және қолдауға бағытталған бірқатар мемлекеттік бағдарламалардың орындалуы ықпал етті. 2005 жыл шағын кәсіпкерлікті дамыту және қолдаудың, жалдамалы еңбек рыногын дамыту және тұрғындардың жұмыспен қамтылуына көмектесу, агроазық-түлік өңірлік бағдарламаларын жүзеге асырудың ақырғы сатысы болды. шағын кәсіпкерлікті дамыту мен қолдау бағдарламасына сәйкес мемлекеттік несиелік саясатын жетілдіруге және кәсіпкерлік қызметті қолдау инфрақұрылымын қалыптастыруға ерекше күш салынды. Өңірлік бағдарламаны жүзеге асыру жөніндегі іс-шаралар Жоспарына сәйкес 2005 жылы жергілікті бюджеттен 99, 7 млн. теңге бөлінді, оның 77, 7 млн. теңгесі шағын бизнес субъектілерінің перспективалы жобаларын жеңілдікпен несиелеуге, 22, 0 млн. теңгесі кәсіпкерлік қызметті қолдау инфрақұрылымын одан әрі дамытуға жұмсалды.

Несиелеу. Шағын кәсіпкерлікті дамытудың басты шарттарының бірі мемлекет тарапынан да, сол сияқты мемлекеттік емес қаржы институттары тарапынан да шағын бизнес субъектілерін экономикалық қолдау және несиелеу болып табылады.

Экономиканың осы секторын дамытуға бағытталған несиелік ресурстар көлемі 36, 9 млрд. теңге құрады. Қаржыландыру мына көздерден жүргізілді:

Республикалық бюджет:

- "Қазагросервис" АҚ арқылы ауыл шаруашылығы тауарларын өндірушілер үшін лизинг;
- көктемгі егіс және жинау жұмыстарын жүргізуге арналған тауар өндірушілерді несиелеу;
- "Ауыл шаруашылығын қаржылай қолдау қоры" АҚ;
- "Шағын кәсіпкерлікті дамыту қоры" АҚ.

Жергілікті (облыстық) бюджет:

- кәсіпкерлік және өнеркәсіп Департаментінің, ауыл шаруашылығы Департаментінің бюджеттік бағдарламалары;
- "Ақтөбе-Агросервис" МКК Жарғылық Қорын толықтыру.

Бюджеттен тыс көздер:

Екінші деңгейлі банктер;

- шағын несие ұйымдары, селолық несие серіктестіктері.

Шағын кәсіпкерлік субъектілерін несиелеу тетігін жетілдіру, Ақтөбе облысы бюджетінен шағын бизнесті қолдауға бөлінетін қаржы қаражаттарын пайдаланудың тиімділігін арттыру мақсатында және Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2005 жылғы 5 ақпандағы № 110 "Республикалық және жергілікті бюджеттерді пайдалану Ережесін бекіту туралы" қаулысына сәйкес облыс әкімдігі шағын кәсіпкерлікті дамытудың басым бағыттарының Тізбесін және шағын кәсіпкерлік субъектілерінің жобаларын іріктеу және қарау жөніндегі конкурстық комиссия құрамын бекітті.

Кәсіпкерлік және өнеркәсіп департаменті кәсіпкерлік қызметті несиелеуге арналған екінші деңгейлі банктерді іріктеу жөнінде конкурстер өткізді, олардың қорытындылары бойынша жеңімпаздар болып "Валют Транзит Банк" АҚ және "Каспий Банкі" АҚ анықталды.

Несиелер 3 жыл мерзімге дейін берілді, ақырғы борышқор үшін марапаттау ставкасы "Валют Транзит Банк" АҚ арқылы 8, 9%, ЕДБ-мен бірге қаржыландыру шарттарында - 10, 7% құрады. Екінші борышқор "Каспий Банкі" АҚ марапаттау ставкасы жылына 8, 67% құрады.

Несиелік комиссияның қарауына әртүрлі бағыттағы 73 жоба түсті, оның нәтижесінде тиісті салалық қорытындыдан және банктік сараптамадан кейін шағын бизнес субъектілерінің 21 жобасы жалпы сомасы 77, 7 млн. теңгеге қаржыландырылды. Несиелік қаржылар ауыл шаруашылығындағы, қызмет көрсету және сауда салаларындағы кәсіпкерлік қызметтерді дамытуға жұмсалды.

"Шағын кәсіпкерлікті дамыту қоры" АҚ өңірлік филиалы 2005 жылы 128, 1 млн. теңге сомасына 37 жобаға, оның ішінде шағын қалаларды дамыту бағдарламасы бойынша 31, 45 млн. теңге сомасына 13 жобаға несие берді.

"Ауыл шаруашылығын қаржылай қолдау қоры" АҚ филиалы арқылы 434 ауылдық тұрғын 43, 3 млн. теңге сомасына шағын несиелер алды.

Көрсетілген қаржы ауылдықтардың өзін-өзі жұмыспен қамтуына және өз ісін дамытуына жұмсалды.

Кәсіпкерлік қызметті несиелеуде мемлекеттік емес қаржылай құрылымдар мүмкіндіктері кеңінен қолданылды. Екінші деңгейлі банктердің несиелеу көлемі артқаны байқалады. Бүгінгі таңда облыстың банктік секторында екінші деңгейлі банктердің 15 филиалы, оның ішінде 8 аудандық өкілдіктер және 56 есеп айырысу-касса бөлімдері жұмыс істейді. Екінші деңгейлі банктер 2005 жылы берген несиелік ресурстар көлемі 32896, 5 млн. теңге құрады, бұл оның алдындағы жылдан 51%-ға көп. 5826 жобаға несие берілді.

Шағын кәсіпкерлікті қолдау жөніндегі жұмыстардың жаңа бағыттарының бірі шағын несиелік ұйымдар желілерін дамыту болып табылады.

Жыл басынан бері тұрғындарға шағын несие беру және шағын несие ұйымдарын құру жөнінде "Шағын кәсіпкерлікті дамыту қоры" АҚ және "Ауыл шаруашылығын қаржылай қолдау қоры" АҚ филиалдарымен тығыз жұмыс жүргізіледі.

Бүгінгі күні Ақтөбе облысындағы шағын қаржыландыру институттары кәсіпкерлік қызметті қолдау және тұрғындарды жұмыспен қамту мақсатында шағын несиелеудің оңтайлы үлгілерін әзірлеу үшін тәжірибе жинақтау, қалыптасу және эксперимент жүргізу сатысында түр. 2005 жылдың басынан бері 12 шағын несие ұйымдары, олардың 7-уі облыс аудандарында құрылды. Олар өткен мерзім ішінде жалпы сомасы 85, 6 млн. теңгеге 558 жобаны қаржыландырды. Берілген шағын несиелердің негізгі үлесі "Ауыл шаруашылығын қаржылай қолдау қоры" АҚ-на тиесілі, республикалық бюджеттен 43, 2 млн. теңге тартылды, Қобда, Мәртөк, Әйтеке би және Ырғыз, Қарғалы және Ойыл аудандары тұрғындарына 434 шағын несие берілді.

"ШКДҚ-Ақтөбе" ШНҰ ЖШС жалпы сомасы 29, 8 млн. теңгеге шағын кәсіпкерлік субъектілерінің 63 жобасын несиеледі.

"Алға ауданының кәсіпкерлікті дамыту қоры" ШНҰ қоғамдық қоры ауыл шаруашылығы саласындағы кәсіпкерлікті дамыту үшін жалпы сомасы 1, 5 млн. теңгеге 6 жобаны қаржыландырды.

... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.