Сұраныс пен ұсыныс теориясының негіздері туралы ақпарат

Пән: Экономика
Жұмыс түрі: Материал
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 8 бет
Таңдаулыға:

Сұраныс пен ұсыныс теориясының негіздері

Жоспары

Кіріспе

Сұраныс заңы, сұраныс қисығы. Сұраныстың бағадан тыс факторлардың ықпалынан өзгеруі.
Ұсыныс заңы, ұсыныс қисығы, ұсынысқа бағадан тыс факторларының ықпалынан өзгеруі.
Сұраныс пен ұсыныстың өзара байланыстығы. Нарық тепе -теңдігі.
Икемділік ұғымы. Сұраныс пен ұсыныс икемділігі.
Тұтынушылық мінез - құлық теориясының негіздері.

Кіріспе

Сұраныс пен ұсыныс бүкіл нарықтық экономикалық жүйенің ырғақты жұмыс жасауын көрсететін басқы тұтқа. Нарық, өндірушілер мен тұтынушыларды өзара байланыстыратын ерекше нысан ретінде өндіріс пен тұтыну арасындағы тепе- теңдікті қажет етеді. Бұл теңдік сұраныс пен ұсыныс арасындағы сәйкестік түрінде көрінеді. Әр экономикалық жүйе негізгі 3 сұраққа жауап береді:

Көптеген тауарлар мен қызмет қаншама мөлшерде, неөндіру керек.
Қоғамның өндіріс керек.
Өндірілген ұлттық өнім әртүрлі адамдар арасындакім үшінбөліну керек.

Нарық дегеніміз - сұраныс пен ұсыныстың арақатынастығынан көрінеді.

1. Сұраныс заңы, сұраныс қисығы. Сұраныстың бағадан тыс факторлардың ықпалынан өзгеруі.

Сұраныс дегеніміз - ақшамен қамтамасыз етілетін қажеттіліктер. Сұраныс

белгілі - бір мерзімде, белгілі бағамен сатып алынатын тауарлар мен қызметтердің мөлшері. Сұраныс - сатып алушылардың нарықта қалыптасқан бағаға және ақшалай табысына байланысты сатып алынатын қажеттіліктері. Сұраныс ұсынысқа қарсы тұратын нарықтың маңызды белгісі.

DEMAND (D) - сұраныс.

SUPPLY (S) - ұсыныс.

Тауар

Баға (price)

D=Q

S=Q (ұсыныс мөлшері)

Тауар: 1

Баға (price): 5

D=Q: 9

S=Q (ұсыныс мөлшері): 18

Тауар: 2

Баға (price): 4

D=Q: 10

S=Q (ұсыныс мөлшері): 16

Тауар: 3

Баға (price): 3

D=Q: 12

S=Q (ұсыныс мөлшері): 12

Тауар: 4

Баға (price): 2

D=Q: 15

S=Q (ұсыныс мөлшері): 8

Тауар: 5

Баға (price): 1

D=Q: 20

S=Q (ұсыныс мөлшері): 0

Сұраныс заңы бойынша - сұраныс мөлшері мен бағаның арақатынастығы кері, демек, баға жоғарылаған сайын халық кедейленеді, тұтыну азаяды. Және керісінше. Сұраныс заңы сұранысқа баға факторының әсерлігін білдіреді. Баға өзгергенде сұраныс қисығы да өзгереді. Сұранысқа әсер ететін баға емес факторлар өзгергенде сұраныс қисығы орнын өзгертеді (оңға, солға жылжиды)

Сұранысқа әсер ететін баға емес факторлар:

Халықтың табысының өзгеруі;
Елдің құрамының өзгеруі;
Алмастыруға болатын тауарлар немесе бірінің орына бірі жүретін тауарлар. Бірінің орнын бірі ауыстыратын тауарларды - субститут, ал толықтыратын тауарларды - комплимент деп атайды.
Өкіметтің экономикалық саясаты (мүгедек, жағдайлары жаман адамдарға көмектесу) ;
Жыл маусымы;
Табиғат апаттары;
Жарнама, моданың өзгеруі;

Сонымен, бағалар өзгергенде, сұраныс қисығының бойымен жылжу, қисықтың орны мен көлбеуі өзгермейді. Баға емес факторлар әсер еткенде, сұраныс қисығы орнын өзгертеді. Содан, бұрынғы қалыптасқан тепе - теңдік бұзылады.

2. Ұсыныс заңы, ұсыныс қисығы. Ұсыныстың бағадан тыс факторлардың әсерінен өзгеруі.

Ұсыныс дегеніміз - өндірушілер белгілі бір мерзімде, белгілі бір бағамен нарыққа өндіретін тауарлар мен қызметтердің мөлшері.

Ұсыныс заңы - ұсынысқа да әсер ететін негізгі фактор - баға. Баға мен ұсыныс көлемінің арақатынастығы тіке. Баға өзгергенде ұсыныс қисығы орны мен көлбеуін өзгертпейді.

Ұсыныс қисығы.

баға емес факторлар:

Техникалық жаңалықтардың арқасында өндіріс шығындарының, ресурстар бұлақтарының және түрлерінің, салық саясатының өзгеруі.
Нарыққа жаңа фирмалардың шығуы бағаға байланыссыз ұсынысты жоғарлатылады және керісінше.
Табиғат апаттары, саяси және экономикалық тұрақсыздық, соғыстар, ұсынысты азайтады.

Қорытынды, сонымен қайткенде де бағалардың өсуі ұсынысты жоғарылатады, бірақ, ол өсудің шегі бар. Нарыққа ұсыныс тым көбейіп кетсе, бағалар төмендейді белсенді жұмыс істеу ынталары азаяды. Түбінде ұлттық өндіріс дағдарысқа ұшырауы мүмкін.

3. Сұраныс пен ұсыныстың арақатынастығы, нарықпен тепе - теңдіктің қалыптасуы.

тауар

баға

D=Q

S=Q

баға өзгеруі

тауар:

баға:

D=Q:

S=Q:

баға өзгеруі:

тауар: 3

баға: 3

D=Q: 12

S=Q: 12

баға өзгеруі: т. т. б.

тауар:

баға:

D=Q:

S=Q:

баға өзгеруі:

Е нүктесінде тепе -теңдік қалыптасады.

Е деген нүктеде сұраныс пен ұсыныс қиылысып нарықтың тепе - теңдік бағасын анықтайды. Осы бағамен сатушы белгілі мөлшеріндегі тауарларды сатуға дайын, ал тұтынушы сатып алуға дайын. Е нүктесінің жоғары жағы нарықтағы артықшылық жағдайды білдіріп бағалар төмендеуге мәжбүр. Е нүктесінің төмен жағы тапшылық бағалар өседі. Нарықтағы тепе - теңдік бірден қалыптаспайды. Сұраныс пен ұсыныстың тепе - теңдігі бұл теоретикалық абстракция, шынайы өмірде тепе - теңдіктің қалыптасуы өте қиын.

4. Икемділік.

Сұраныс пен ұсынысқа әсер ететін факторларға әртүрлі жауап береді. Сұраныс пен ұсыныстың сол факторларының өзгеруіне байланысты жауаптылығын икемділік деп атайды. Кейбір факторлар сұранысты төмендетеді (бағаны алмастыруға немесе бірінің орнына бірі жүретін тауарлардың көлемінің өсуі), ал басқа факторлар (табыстың өсуі) сұранысты жоғарлатады. Белгілі бір фактордың әсерімен баға өзгерсе, қандай мөлшерде сұраныс көлемінің өзгеруін икемділік көрсетеді.

Сұраныс көлемінің проценттік өзгеруі

Ер = Баға деңгейінің проценттік өзгеруі

Мысалы: Кір жуу сабынының бағасы 50% төмендесе, сұраныс проценті 10% өсіпті. Икемділік коэффиценті 2 тең. Егер, Еdp> 1, онда сұраныс икемді, демек, баға деңгейі белгілі бір мөлшерде өзгерсе сұраныс көлемі одан төмен мөлшерге өзгереді. Егер, Еdp=1 болса, бұл бірлік икемділігі, демек, баға қандай мөлшерге өзгерсе, тура сондай мөлшерде сұраныс та өзгереді. Мысалы: баға Р=300т. 200т төмендеді, ол 33 % құрапты, онда сұраныс 2 есе өсіпті, демек, 20 %.

Еdp=5, 200/33=6.

Мұндай жағдайда табыс та 2 есе өсіпті.

300х10=3000

200х30=6000

Бұл келесі тауарларға сай спорт тауарлары, гүл, такси, туалеттік заттар. Ал, күнделікті өте қажетсіз тауарларға сұраныс икемсіз.

Баға 100 теңгеге тқмендесе, сұраныс екі данаға ғана

өсіпті.

300х10=3000

200х12=2400

Осындай жағдайда мұндай тауарларды өндіретіндер

бағаны төмендетпейді. Ерекше 2 жағдай бар.

Еdp= ∞ баға бойынша сұраныс икемді шексіз, мұнда сұраныс мүлде икемді. Бағаның өзгеруі қанша өзгерсе де, сұранысқа ешқандай әсер етпейді.