Тематикалық парктер
КІРІСПЕ ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..3
1.ОЙЫН . САУЫҚ ИНДУСТРИЯСЫНДАҒЫ ТЕМАТИКАЛЫҚ ПАРКТЕРДІҢ РӨЛІ ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 5
1.1.Ойын.сауық индустриясының мәні ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..5
1.2 Ойын . сауық индустриясындағы тематикалық парктердің рөлі ... ..7
2. ТЕМАТИКАЛЫҚ ПАРКТЕРДІ ДАМЫТУДЫҢ ӘЛЕМДІК ТӘЖІРИБЕСІ
2.1 Американдық Дисней Ленд ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .12
2.2. Еуропалық ойын.сауық парктері ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 16
2.3 Азиядағы тематикалық парктер ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...23
2.4 Аттракциондарды құрудағы Ресейлік тәжірибе ... ... ... ... ... ... ... ... .25
3.ОЙЫН.САУЫҚ ПАРКТЕРІН ДАМЫТУ МҮМКІНДІКТЕРІ МЕН ПЕРСПЕКТИВАЛАРЫ ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .28
ҚОРЫТЫНДЫ ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 36
ПАЙДАЛАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТТЕР ТІЗІМІ ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..37
1.ОЙЫН . САУЫҚ ИНДУСТРИЯСЫНДАҒЫ ТЕМАТИКАЛЫҚ ПАРКТЕРДІҢ РӨЛІ ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 5
1.1.Ойын.сауық индустриясының мәні ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..5
1.2 Ойын . сауық индустриясындағы тематикалық парктердің рөлі ... ..7
2. ТЕМАТИКАЛЫҚ ПАРКТЕРДІ ДАМЫТУДЫҢ ӘЛЕМДІК ТӘЖІРИБЕСІ
2.1 Американдық Дисней Ленд ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .12
2.2. Еуропалық ойын.сауық парктері ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 16
2.3 Азиядағы тематикалық парктер ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...23
2.4 Аттракциондарды құрудағы Ресейлік тәжірибе ... ... ... ... ... ... ... ... .25
3.ОЙЫН.САУЫҚ ПАРКТЕРІН ДАМЫТУ МҮМКІНДІКТЕРІ МЕН ПЕРСПЕКТИВАЛАРЫ ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .28
ҚОРЫТЫНДЫ ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 36
ПАЙДАЛАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТТЕР ТІЗІМІ ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..37
Қазақстандық және шетелдік азаматтардың әртүрлі туристік қызметтерге қажеттілігін қанағаттандыру үшін кең мүмкіндіктерді қамтамасыз ететін қазіргі заманғы тиімділігі жоғары және бәсекеге қабілетті туристік кешен құру, саланы дамытудың экономикалық және құқықтық тетіктерін әзірлеу әрі Қазақстанның туристік өнімінің сапасын қамтамасыз ету біздің алдымызда тұрған ең маңызды мәселелердің бірі болып табылады.
Бүгінгі таңда туризм әлемдегі көптеген адамдардың күнделікті қажеттілікке айналып отыр. Туризмнің басты мотивтерінің бірі болып ойын –сауық табылады. Ойын –сауық демалыс пен жаңа әсер алу ғана емес, ол сонымен қатар жылдан жылға өсіп келе жатқан миллиондаған айналымы бар әлемдік индустрия. Ойын сауық туризмнің басты түрткісі болып келеді, оларсыз ешқандай саяхат жасалайды. Адамдар саяхатқа жаңа, қызықты және ұмытылмас әсер алу үшін шығады. Ойын – сауық индустриясының басты мақсаты ойын – сауық жағдайларын құра отырып туристерді тарту болып табылады.
Әр түрлі негізгі және қосымша туристік қызметтері бар тартымды туристік өнімді құру ең басты мақсат болып табылады. Сондықтан да туристік өнімді құру ең алдымен тұтынушылардың сұранысын зерттеуден басталады. Әрине, туристік өнімді жоспарлаған кезде, біз жергілікті ресурстардың мүмкіншілігін есепке аламыз, бірақ бүгінгі халықаралық туризм (тематикалық парктер, сафари, рафтинг, шоу, фестивальдар сияқты қосымша ресурстарды қолдана отырып ) ілгерілеген. Осылардың барлығы туристерді қызықтыратын түрткілердің бірі.
Ойын – сауық индустриясы материалдық, қаржылық, еңбек ресурстарын біріктіретін экономикалық жүйенің салыстырмалы жеке буыны. Туризмді дамыту үшін демалыс және ойын – сауық парктері сияқты туристік өнімді құру әрбір елдің басты міндеті болып табылады.
Әлемнің ойын –сауық индустриясында ерекше орында тематикалық парктер алады. Соңғы кезде олар тарихи мәдени ескерткіштерге бәсеке құрды. Олар түрлі жастағы адамдарды біріктіреді. Үлкендерді өзінің ақпараттық танымдық сипатымен, балаларды қызықтырумен. Тематикалық парктерде адамдар көптеген қызықтарды танып біледі, олар бір уақыттанг басқа уақытқа ауықандай болады. Жоғарыда айтылғандардың барлығы зерттеліп отырған тақырыптың өзектілігін анықтайды.
Курстық жұмыстың мақсаты ойын-сауық индустриясының қазіргі таңда дамуын зерттеу табылады.
Бүгінгі таңда туризм әлемдегі көптеген адамдардың күнделікті қажеттілікке айналып отыр. Туризмнің басты мотивтерінің бірі болып ойын –сауық табылады. Ойын –сауық демалыс пен жаңа әсер алу ғана емес, ол сонымен қатар жылдан жылға өсіп келе жатқан миллиондаған айналымы бар әлемдік индустрия. Ойын сауық туризмнің басты түрткісі болып келеді, оларсыз ешқандай саяхат жасалайды. Адамдар саяхатқа жаңа, қызықты және ұмытылмас әсер алу үшін шығады. Ойын – сауық индустриясының басты мақсаты ойын – сауық жағдайларын құра отырып туристерді тарту болып табылады.
Әр түрлі негізгі және қосымша туристік қызметтері бар тартымды туристік өнімді құру ең басты мақсат болып табылады. Сондықтан да туристік өнімді құру ең алдымен тұтынушылардың сұранысын зерттеуден басталады. Әрине, туристік өнімді жоспарлаған кезде, біз жергілікті ресурстардың мүмкіншілігін есепке аламыз, бірақ бүгінгі халықаралық туризм (тематикалық парктер, сафари, рафтинг, шоу, фестивальдар сияқты қосымша ресурстарды қолдана отырып ) ілгерілеген. Осылардың барлығы туристерді қызықтыратын түрткілердің бірі.
Ойын – сауық индустриясы материалдық, қаржылық, еңбек ресурстарын біріктіретін экономикалық жүйенің салыстырмалы жеке буыны. Туризмді дамыту үшін демалыс және ойын – сауық парктері сияқты туристік өнімді құру әрбір елдің басты міндеті болып табылады.
Әлемнің ойын –сауық индустриясында ерекше орында тематикалық парктер алады. Соңғы кезде олар тарихи мәдени ескерткіштерге бәсеке құрды. Олар түрлі жастағы адамдарды біріктіреді. Үлкендерді өзінің ақпараттық танымдық сипатымен, балаларды қызықтырумен. Тематикалық парктерде адамдар көптеген қызықтарды танып біледі, олар бір уақыттанг басқа уақытқа ауықандай болады. Жоғарыда айтылғандардың барлығы зерттеліп отырған тақырыптың өзектілігін анықтайды.
Курстық жұмыстың мақсаты ойын-сауық индустриясының қазіргі таңда дамуын зерттеу табылады.
1. Александрова А.Ю. «Международный туризм» М 2001
2. Браймер Р.А. Основы управления в индустрии гостеприимства/ пер. С англ.- М:Аспект Премм,1995.
3. «Валхалпа» / Журнал «Большая игра» №10, 2000 с.60.
4. «Вода, Вода, Вода» / Журнал «Большая игра» №6, 1999. С.88-89.
5. В.А.Квартальнов, А.А. Романов. Международный туризм: политика развития.Учебное пособие.-М. 1998
6. Гостиничный и туристский бизнес. Под редакцией проф. Чудновского А.Д. Учебник. -Москва 1998.
7. Джон Уокер. Введение в гостеприимство. Учебник. М. "ЮНИТИ", 1999.
8. Евгений Фадеев «Европейский ответ Диснейленду» / Журнал «Большая игра» % 5, 1999 С.90,
9. Ердавлетова С.Р. «Актуальные вопросы теории и практики туризма»
10. Журнал «Большая игра» №1 912) с .92-93.
11. Ильина Е.Н. «Туризм – путешествия. Создание туристической фирмы» Агенство бизнес : Учебник для туристических колледжей и ВУЗов – М: Р МАТ, 1998 г.
12. Кварталов В.А. «Туризм» М, 2000
13. О.Малов «Москва нырнет под воду « / Журнал «Большая игра» №4, 2000. С.50-51.
14. Пирохин И.И. «Международный туризм в мировом хозяйстве» : Учебное пособие, Минск 1996.
15. «Парки культуры и отдыха « / Журнал «Большая игра» №9, 1998 с.98.
16. «Русская кобра» / Журнал «Большая игра»№10, 1998. С98.
17. Пузакова Е.П., Честникова В.А. Международный туристический бизнес.-М.: Экспертное бюро-М,1997.
18. Сенин В.С.Организация международного туризма.- Москва 1999.
19. Сенин В.С. Введение в туризм. М.:РИПРИКТ.,1993.
20. Харрис Р, Коиз К.М. «Стимулирование международного туризма в 21 веке» (Берсан) М, 2000 г.
21.Ю.Н. Борисов, Н.И. Гаранин, Ю.В. Забаев, А.И. Сеселкин. Маркетиг в туризме. Учебное пособие. -Москва 1996.
2. Браймер Р.А. Основы управления в индустрии гостеприимства/ пер. С англ.- М:Аспект Премм,1995.
3. «Валхалпа» / Журнал «Большая игра» №10, 2000 с.60.
4. «Вода, Вода, Вода» / Журнал «Большая игра» №6, 1999. С.88-89.
5. В.А.Квартальнов, А.А. Романов. Международный туризм: политика развития.Учебное пособие.-М. 1998
6. Гостиничный и туристский бизнес. Под редакцией проф. Чудновского А.Д. Учебник. -Москва 1998.
7. Джон Уокер. Введение в гостеприимство. Учебник. М. "ЮНИТИ", 1999.
8. Евгений Фадеев «Европейский ответ Диснейленду» / Журнал «Большая игра» % 5, 1999 С.90,
9. Ердавлетова С.Р. «Актуальные вопросы теории и практики туризма»
10. Журнал «Большая игра» №1 912) с .92-93.
11. Ильина Е.Н. «Туризм – путешествия. Создание туристической фирмы» Агенство бизнес : Учебник для туристических колледжей и ВУЗов – М: Р МАТ, 1998 г.
12. Кварталов В.А. «Туризм» М, 2000
13. О.Малов «Москва нырнет под воду « / Журнал «Большая игра» №4, 2000. С.50-51.
14. Пирохин И.И. «Международный туризм в мировом хозяйстве» : Учебное пособие, Минск 1996.
15. «Парки культуры и отдыха « / Журнал «Большая игра» №9, 1998 с.98.
16. «Русская кобра» / Журнал «Большая игра»№10, 1998. С98.
17. Пузакова Е.П., Честникова В.А. Международный туристический бизнес.-М.: Экспертное бюро-М,1997.
18. Сенин В.С.Организация международного туризма.- Москва 1999.
19. Сенин В.С. Введение в туризм. М.:РИПРИКТ.,1993.
20. Харрис Р, Коиз К.М. «Стимулирование международного туризма в 21 веке» (Берсан) М, 2000 г.
21.Ю.Н. Борисов, Н.И. Гаранин, Ю.В. Забаев, А.И. Сеселкин. Маркетиг в туризме. Учебное пособие. -Москва 1996.
КІРІСПЕ
... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
... ... ... ... ... ... ... ... ... ...3
1.ОЙЫН – САУЫҚ ИНДУСТРИЯСЫНДАҒЫ ТЕМАТИКАЛЫҚ ПАРКТЕРДІҢ
РӨЛІ ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
... ... ... ... ... ... 5
1.1.Ойын-сауық индустриясының
мәні ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...5
1.2 Ойын – сауық индустриясындағы тематикалық парктердің рөлі ... ..7
2. ТЕМАТИКАЛЫҚ ПАРКТЕРДІ ДАМЫТУДЫҢ ӘЛЕМДІК ТӘЖІРИБЕСІ
2.1 Американдық Дисней Ленд
... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..12
2.2. Еуропалық ойын-сауық
парктері ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .16
2.3 Азиядағы тематикалық
парктер ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...23
2.4 Аттракциондарды құрудағы Ресейлік
тәжірибе ... ... ... ... ... ... ... ... ..25
3.ОЙЫН-САУЫҚ ПАРКТЕРІН ДАМЫТУ МҮМКІНДІКТЕРІ МЕН
ПЕРСПЕКТИВАЛАРЫ ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
... ... ... ... ... ... ... 28
ҚОРЫТЫНДЫ
... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
... ... ... ... 36
ПАЙДАЛАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТТЕР ТІЗІМІ
... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...37
КІРІСПЕ
Қазақстандық және шетелдік азаматтардың әртүрлі туристік қызметтерге
қажеттілігін қанағаттандыру үшін кең мүмкіндіктерді қамтамасыз ететін
қазіргі заманғы тиімділігі жоғары және бәсекеге қабілетті туристік кешен
құру, саланы дамытудың экономикалық және құқықтық тетіктерін әзірлеу әрі
Қазақстанның туристік өнімінің сапасын қамтамасыз ету біздің алдымызда
тұрған ең маңызды мәселелердің бірі болып табылады.
Бүгінгі таңда туризм әлемдегі көптеген адамдардың күнделікті
қажеттілікке айналып отыр. Туризмнің басты мотивтерінің бірі болып ойын
–сауық табылады. Ойын –сауық демалыс пен жаңа әсер алу ғана емес, ол
сонымен қатар жылдан жылға өсіп келе жатқан миллиондаған айналымы бар
әлемдік индустрия. Ойын сауық туризмнің басты түрткісі болып келеді,
оларсыз ешқандай саяхат жасалайды. Адамдар саяхатқа жаңа, қызықты және
ұмытылмас әсер алу үшін шығады. Ойын – сауық индустриясының басты мақсаты
ойын – сауық жағдайларын құра отырып туристерді тарту болып табылады.
Әр түрлі негізгі және қосымша туристік қызметтері бар тартымды
туристік өнімді құру ең басты мақсат болып табылады. Сондықтан да туристік
өнімді құру ең алдымен тұтынушылардың сұранысын зерттеуден басталады.
Әрине, туристік өнімді жоспарлаған кезде, біз жергілікті ресурстардың
мүмкіншілігін есепке аламыз, бірақ бүгінгі халықаралық туризм (тематикалық
парктер, сафари, рафтинг, шоу, фестивальдар сияқты қосымша ресурстарды
қолдана отырып ) ілгерілеген. Осылардың барлығы туристерді қызықтыратын
түрткілердің бірі.
Ойын – сауық индустриясы материалдық, қаржылық, еңбек ресурстарын
біріктіретін экономикалық жүйенің салыстырмалы жеке буыны. Туризмді дамыту
үшін демалыс және ойын – сауық парктері сияқты туристік өнімді құру әрбір
елдің басты міндеті болып табылады.
Әлемнің ойын –сауық индустриясында ерекше орында тематикалық парктер
алады. Соңғы кезде олар тарихи мәдени ескерткіштерге бәсеке құрды. Олар
түрлі жастағы адамдарды біріктіреді. Үлкендерді өзінің ақпараттық танымдық
сипатымен, балаларды қызықтырумен. Тематикалық парктерде адамдар көптеген
қызықтарды танып біледі, олар бір уақыттанг басқа уақытқа ауықандай болады.
Жоғарыда айтылғандардың барлығы зерттеліп отырған тақырыптың өзектілігін
анықтайды.
Курстық жұмыстың мақсаты ойын-сауық индустриясының қазіргі таңда
дамуын зерттеу табылады.
Мақсатқа жету үшін келесідей міндеттер анықталады:
- тематикалық парктердің даму тарихын зерттеу;
- қазіргі кезде тематикалық парктердің дамуын талдау;
- тематикалық парктердің қазіргі жағдайы мен даму перспективалары;
Курстық жұмыстың теориялық негізін А.Ю.Александрова, Р. Браймер, Дж.
Уокер, В.Г. Гуляев, В.А. Квартальнов, Г.А. Папирян, В.С. Семенов, А.Д.
Чудновский, Л.Ф. Ходорков, С.Р. Ердавлетовтың шетел, ресей және
қазақстандық ғалымдар мен практиктердің еңбектері құрады.
Туристік қызмет кәсіпорын шаруашылық әрекетімен ғана шектеліп
қоймайды, ол әр түрлі қоғамдық және кәсіби ассоциациялар мен
бірлестіктердің,аймақтық, ұлттық, халықаралык институттар, мемлекеттік және
мемлекет аралық реттеу ұйымдарының қызметімен өте тығыз байланысты болады.
Туристік сапардағы адамдар қажеттілігін қанағаттандыруға бағытталған
барлық осы элементтер әрекетінің жиынтығы туризмнің әлеуметтік -
экономикалық құбылыс ретіндегі түсінігін қалыптастырады.
Курстық жұмыста қойылған міндеттерге жету үшін формалдық логика,
талдау және синтез, аналогтау, жүйелеу, салыстырмалы, экономикалық-
статистикалық, сипаттау сияқты түрлі әдістемелік тәсілдер қолданылды.
1.ОЙЫН – САУЫҚ ИНДУСТРИЯСЫНДАҒЫ ТЕМАТИКАЛЫҚ ПАРКТЕРДІҢ РӨЛІ
1.1. Ойын-сауық индустриясының мәні
Ойын-сауық индустриясына адамдардың ойын-сауық қажеттілігін
қанағаттандыратын кәсіпорындар жатады, яғни цирктер, зообақтар,
аттракциондар, игротекалар, демалыс саябақтары, кинотеатрлар, спорт залдар,
демалыс зоналары, тарихи құндылықтар және т.б. сәйкес құрал-жабдықтар мен
мүлік шығаратын өндірістік салалар да ойын-сауық индустриясына жатады.
Ойын – сауық индустриясы материалдық, қаржылық, еңбек ресурстарын
біріктіретін экономикалық жүйенің салыстырмалы жеке буыны. Бұл тұрғыда ойын-
сауық индустриясының кәсіпорындары өзіндік технологиялармен, басқару
жүйесімен, персоналдық қызметін ұйымдастырумен ерекшеленеді.
Ойын-сауық процесінің келесідей негізгі ерекшеліктерін атап өтуге
болады: адамның ойын- сауық түрін дербес таңдауы; тұлғаның ойын-сауықты
тұтынуға алдын-ала дайындығы; ойын-сауықты жиі алмастыруы; ойын-сауық
түрлерінің шектелмеуі; ойын-сауықты өзге де демалыспен (мысалы, демалыс пен
ойын-сауық, спорт пен ойын-сауық, ойын-сауық пен білім және т.б.)
үйлестіру; ойын-сауықты тұтыну кезеңдігі (адамның өмірлік, жылдық, апталық,
тәуліктік цикліне тураланғаны).
Ойын-сауықты жалпылама немесе жеке түрін бөлуге болады. ойын-сауық
арнайы немесе күтпеген жерден ұйымдастырылуы мүмкін.
Көңіл көтеру – адамға қуаныш, шаттық әкеліп, көңіл көтеріп қызығушылық
тудыратын құбылыс. Көңіл көтеру – уақытты тамаша әрі қызықты өткізу деген
мағынаны білдіреді.
Көңіл көтеру адам өмірінде әрқашан маңызды рөл атқарып келген. Көңіл
көтеру барысында адам өзінің қажеттіліктерін қанағаттандырады, жеке
тұлғасын бағалайды, әр тұрлі әлеуметтік жүйе масштабында өз ролін
зерделейді.
Көңіл көтеру кәсіпорындарына мыналар жатады:
- цирктер, хайуанаттар бағы, ойынханалар, демалыс бағы;
- театр, кинотеатр, изостудия, концерттік мекемелер, филармония,
оркестр, ансамбль, мюзик холлдар;
- физикалық мәдениет мекемелері (бассейн, спорт зал, клубтар, трек,
т.б.);
- спорттық іс-шараларға қатысу;
- мәдени мекемелер (кітапханалар, мұражайлар, көрмелер);
- ойын мекемелері (казино, бильярд, т.б.);
Сонымен қатар демалыс зоналары мен тарихи жерлер жатады.
Көңіл көтеру процесі келесі қасиеттермен сипатталады:
- көңіл көтеру түрінің молдығы және әр түрлілігі;
- өзіндік таңдау жасау;
- көңіл көтеруді басқа іспен үйлестіру;
- бос уақыттың циклдігі мен иерархиялығы.
Ғылыми әдебиеттерде рекреация термині АҚШ-та XIX ғасырдың 90
жылдарында пайда болды. Ол жұмыс күнінің нормалығы, екінші демалыс күні,
жазғы демалыстың пайда болуымен сипатталады.
Рекреация – ол физикалық, интеллектуалдық, эмоционалдық күшті қайта
қалпына келтіру.
Физикалық және ой-өріс шеңберінде күшін қалпына келтіруге арналған кез
келген ойын.
Демалыс – адамның тұрғылықты жерінде немесе ол жерден тыс аймақта
адамдардың күшін қайта қалпына келтіруге арналған:
- серуенге шығу, туризм, альпинизм;
- аңға шығу, балық аулау, саңырауқұлақ жинау;
- би, ойын;
- саяхаттау, экскурсия, өз рахаты үшін.
Бос уақыт – уақыттың ең маңызды бір қасиеті – иерархиялығы: әлеуметтік
уақыт = жұмыс уақыты + жұмыстан тыс уақыт. Ол бос уақытты қосқанда.
Әлеуметтік уақыт – үш сегіздік (жиырма төрт сағат): сегіз сағат ұйқы,
сегіз сағат жұмыс уақытына, сегіз сағат жұмыстан тыс уақытқа кетеді.
Жұмыстан тыс уақыт – табиғи қажеттіліктерден тұрады (ұйқы, тамақтану,
жеке тазалық).
Қазіргі ойын-сауық индустриясының келесідей маңызды мақсаттарын
ажыратып қарастыруға болады:
1.Жеке тұлғаның қалыптасуында ойын-сауық маңызды орын алатынын ескере
отырып ойын-сауық индустриясының заңдылықтары мен даму тенденциясын зерттеу
маңызды. Ойын-сауық индустриясының бара-бар моделін құру сәйкес процестерді
басқаруға, әлеуметтік саясаттың әрекетінің жоғарылауына тиімді әсер етеді.
2. Бірқатар елдердегі ойын-сауық индустриясы өзін - өзі аз уақыт
ішінде ақтап шығатын капитал салудың тиімді саласына айналды.
Кәсіпорындардың дамыған бәсекеге қабілетті желісі адамға ойын-сауықтың
белгілі-бір формалары мен тәсілдерін таңдаудағы талғамына сай үлкен
мүмкіндік береді.
3. Қазіргі өмір жылдам ырғақты, негативті жүрек стресі, адамдардың
эмоционалдық тұрақсыздығы байқалады. Адамдардың ақиқаттан алшақтауы,
адамның күнделік күйбең тіршіліктен арылуы ойын-сауық индустриясының басты
мақсаты болып табылады.
4. Адамның бір өзі немесе топпен көңіл көтерсін бұл ойын-сауықтың жеке
игілігі.
5. Ойын-сауық индустриясына деген сұраныс бос уақытты пайдалану
деңгейі мен көлеміне байланысты анықталады. Халықтың жеке кіріс табысы да
маңызды орын алады. Жеке және қоғамдық қажеттеліктің құрылуы, осы алғы
шарттардағы қажеттіліктің құрылуы мен пайда болуы ойын-сауықтың әлеуметтік
бағытталуы анықталады.
Сонымен ойын-сауық келесідей міндеттерді шешуге:
- тәрбие;
- тамаша көңіл-күйдің пайда болуы;
- білім;
- демалыс;
- тұлғаның мәдениетінің дамуына, тұлғаны қалыптасуы мен дамуына
көмектеседі [13].
1.2 Ойын-сауық индустриясындағы тематикалық парткердің рөлі
Әлемнің ойын –сауық индустриясында ерекше орынды тематикалық парктер
алады. Соңғы кезде олар тарихи мәдени ескерткіштерге бәсеке құрды. Олар
түрлі жастағы адамдарды біріктіреді. Үлкендерді өзінің ақпараттық танымдық
сипатымен, балаларды қызықтырумен. Тематикалық парктерде адамдар көптеген
қызықтарды танып біледі, олар бір уақыттан басқа уақытқа ауытқығандай
болады.
Тематкиалық парктерді құру идеясы Еуропада туындады және ХІХ ғасырдың
соңында Еуропаның көптеген атсналарында Копенгагендегі Теваль бағы,
Венадағы Пратер паркі сияқты ойын сауық парктері салынды. Тематикалық
парктердің жаңа моделдері де еуропада пайда болды, дегенмен оның құрушысы
болып Американдық режиссер, мультипликатор Уолт Дисней саналады.
Диснейлендтің ашылуынан 3 жыл бұрын 19520жылы де Эфтиленг коорпарациясы
Еуропалық ертегілер желісімен Нидерландияның оңтүстік батысында парк
салынды. Бірақ тематикалық практер ескі континетте өте жай кіші масштабта
дамыды. Тематикалық парктер нағыз шарықтуын АҚШ тан алады. Содан барып
дүние жүзіне таралады.
Алғашқы тематикалық парк АҚШ 50 жылдардың ортасында пайда болады, бұл
кезде дәстүрлі парктер құладырау кезеңін бастан кешіреді. Олар туристік
нарықтан бірітіндеп ығысып, олардың орнын диснейленд немесе Сикс Флэгс
сияқты қазіргі заманғы тематикалық парктер басады. Олардың құлдырауы
көбінесе ойланбай жасалған баға саясатымен байланысты. Пакркке келушілерге
өте төмен баға қойылды, бірақ әр атракционға жеке билет алуға тура келетін.
Бұл демалушыларға ыңғайсыздық туғызды. соынмен қатар қозғалыстың негізі
болып автокөлік қолданылғындықтан, американдықтардың демалысқа деген
сұраныстары мен қанағаттандырмағандықтан прарктер қайта құрыла алмады. Енді
уик энд күндері адамдар табиғатқа шығуды қалады. Парктер қала орталығында
орналысқандықтан өз автокөліктерімен келген американдықтар автотұрақтың
жетіспеуі сияқты проблемалармен кезікті.
Құрал жабдықтар мен жұмыс күшінің және жере бағасының көтерілуі
жағдайды қиындатты. Парктер басқа демалыс орындарымен (кинотеатр, катоктар,
жүзу бассейіндері) бәсекелестікті көтере алмай жаңа сауда орталықарын ашып
кеңейтті.
Парк шаруашылығының төмендеуі американдықтардың қызуғышылықтарының
жоғалғанын білдірмеді. Ойын сауыққа деген сұраныс болды, ол түбірімен
өзгерді және демалысты ұйымдастырудың бұрынғы жүйесіне кіре алмады [4].
Кішкентай және ересек балаларға арналған арзан атракцондар, кіші гірім
сауда және арзан тамақ дәстүрлі ойын сауық парктері өздерінің келушілеріне
тек осындай ғана қызмет көрсете алды.
Уақыт өте келе демалудың басқа концепциясын ұйымдастыру қолға алынды.
Тематикалық парктер – бұл жанұяға арналған демалыс пен ойын сауық
орталығы.
Тематикалық парктер ерекше концепциядан басқа дәстүрлі көңіл көтеру
парктеріне бірқатар ерешліктері болды. Көңіл көтеру мен демалыс
орталықтардан тематикалық парктер қала сыртында орналасуымен ерекшеленді.
Қаржыны көп табу мақсатында бұл парктер 20 млн қонақтар үшін екі сағаттық
жерде немесе ірі туристік орталықтан бір сағаттық жереж және 5-6 млн адам
тұратын мекендерден екі сағаттық жерде орналасы керек. АҚШтың Диснейленд
тематикалық паркі Лос АНджелесе қаласмынана оңт шығысқа 60 км жерде, ал өте
әйгілі американдың тематикалық парк Дисней Уорлд Орландо қаласынан Алсы
емес жерде орналасқан. Еуропаның ірі тематикалық паркі Евродиснейленд
Франция астанасынан 30 км жерде орналасқан. Финдляндияның Мумийтролбдар
әлемі Турку қаласынан 20 км жере ораналсқан.
Тематикалқы парктердің көбі жасыл далаларда салынған. Қалаға қарағанда
бұл жерлер арзан және үлкен аумақтарды алып жатыр. Дисней Уорлд 12 мың га,
ал Еуродиснейлендтің жер көлемі 2 мың га алапы жатар және мұнда 5 темір жол
станциялары енгізілген. Соынмен қатар парктерді салушылар өздерінің қиял
ғажайып ойларын өмірге келтіруге үлкен еркіндікке ие.
Тематикалық парктерді салынуындағы табысты сектордың бірі жоғарғы
технологияның қолданылуы. Диснейленд және Дисней Уорлд парктері өздерінің
атракциондарында ең бірініш болып компьтерлік басқару жүйесімен
мультипликациялық эффекті қолданды, осының арқасында паркке келушілер
таңғажайып әсералып кетуде.
Қазіргі кезде Диснейленде паркі өздерінің келушілеріне космостық
саяхат жасауды ұсынуда. Аттракционның әр креслосы арнайы компьютерлік
аудиожүйемін жабдықталған, бұл космота жүрген сияқты әсер тудыруда.
Тематикалық парктерге деген қызығушылық жыл өткен сайын жоғалмас үшін,
атракциондарды әркез жаңарту қажет.
Жыл бойы жұмыс істейтін аттракциондардың эксплуатациялық кезеңі 3-4
жылды құрайды. Бұдан кейін оларды жаңа құрал жабдықтармен алмастру қажет.
Мезгілдік парктердің қаржылық мүмкіндіктері а, сондықтан олар
аттракциондардың беткі түрін өзгертіп, жаңа тематикалық қойылымдар
ұйымдастырып отырады. Атракциондардың жүйелік жаңашыландыру мен ойын сауық
бағдарламалар арқасыда тематикалық парктер үлкен туристік ағымға ие.
Төменде кейбір тематикалық парктердің құрылысына жұмсалған құны
көрсетілген. Кесте [1]
Кесте 1.- Кейбір тематикалық парктердің құрылыс құны [1]
Парктер Орналасқан жері ашылғанинвестициялар млн.
жылы долл. (АҚШ)
Евродиснейленд Франция 1992 3150
Валиби Флево Нидерланды 1994 12,7
Порт Авентура Испания 1995 458,7
Уорнер Броз. Муви Уорлд Германия 1996 243,8
Лего Ленд Виндзор Великобритания 1996 130
Сега Уорлд Великобритания 1996 68,8
Уорнер Броз. Муви Уорлд Великобритания 1999 344
Тематикалық парктердің жоғары бәсекеге қабілеттілігі сауатты қаржы
саясатын құруды талап етеді. Басқа демалыс орындарына қарағанда, бұларда
бірегей кіру билеті енгізілген оның құрамына – паркке кіру, тамақтану,
тарнсфер, орналыстыру кіреді.
Тематикалық парктер қызмет көрсетудің баға жүйесін ғана емес, сонымен
қатар оның көлемін де қарастырады. Дұрыс қойылған баға жұмыстың жақсы
бастамасы болып табылады.
Тематикалық парктердің табысы, билет бағасына, тамақтанудан,
сувинерлер мен ойыншықтарды сату бағасына құралады. Парктерде үлкен көлемде
сувинерлер сатылады, олар парктің символы болып табылады.
Идеяны сүзіп алу, рынокқа шығару және туристік өнімдерді орналастыру
үшін көп уақыт керек.
Жаңа өнімді жоспарлаудың негізгі бөлігі, яғни туризм индустриясында
маркетинг стратегиясын құру сауда маркаларын қонақ үй торлары, әуе
компаниялары және туристік оператор белсенді түрде құрады. Ірі компаниялар
әр түрлі сауда маркаларына байланысты әр түрлі рынок сегменттерінде қызмет
етеді [12].
Туризм индустриясында компания қызмет аясына байланысты әлуетті сатып
алушыларды тартудың әр түрлі әдістерін қолданады.
Туризм индустриясында күшті бәсекелестік ортада көптеген туристік
компаниялар әр түрлі тарату формаларын қолданады немесе тікелей өз
аймағында сатады. Туристік өнімді өткізуде үлкен көмекті туроператорлар
шығарған брошюраларды белсенді тарататын туристік агенттіктер көрсетеді.
Туроператорлар жаңа туристік қызмет пакетін жасап, оларды түпкі
тұтынушыларға сатпас бұрын, агенттік белгілі бір бағамен сатады. Осы
агенттік торапқа тур оператормен келісім шартта отырған барлық туристік
агенттіктер кіреді.
Туристік қызметтер аумағындағы тауар саясатының өзгешелігі жоғарыда
айтып өткендей, қызметтердің материалдық өнімдерден келесі жалпы белгілі
ерекшеліктерімен түсіндіріледі: сезілмеушілігі, өндірушіден бөлінбеуі, сапа
тұрақсыздығы және сақтау қабілетсіздігі. Қызметтер сапасы бойынша
жылдамдық, білгірлік, әдептілік, қамқоршылық, тауарлар жекеленуі сияқты
параметрлерге сәйкес ерекшеленеді.
Тұтынушы күтуі туристік қызметтің құрылуы, персоналдың қаншалықты
дайындығы, ынталандырылуы мен бақылануына тәуелді ақталады. Қызметтің
жекелей ұсынылуына қарай оның жүзеге асырылуы ұйымдағы көптеген адамдардың
жұмыстарына тәуелді болады. Сол себепті туристік қызмет көрсететін
компанияның өз деңгейінде мәдениетін құру арқылы персоналдың тұтынушымен
жекелей қатынасында сапалы қызметтер көрсетуі мен талап етілетін
стандарттарға сәйкес келуін ынталандыру айрықша маңызды.
Кез келген қызмет түрін тұтыну оның өндірісімен бірге жүреді. Осы бір
уақыттылық туристік қызмет көрсететін компанияның нақты тұтынушы сұранысына
қызметтерді максималды жақындату жолымен тұтынушының қажеттіліктерін
неғұрлым кең қанағаттандыруға ықпал етеді. Тұтынушыға жекелей туристік
қызмет көрсету бойынша мәселе сапа мен шығындарды бақылау аумағында
операциялық менеджерлер үшін ірі қиындықтар туғызумен түсіндіріледі. Егер
туристік қызмет стандартталмаған болса, онда оған стандарттарды белгілеу
қиынға түсіп, ізінше стандарттарға сәйкес келуін қадағалау ауыр болады. Осы
сипатта операциялық менеджерлер жаңа тауарларды құруға қарағанда жаңа
қызметтерді құру кезінде көбірек роль атқарады, себебі маркетинг бойынша
менеджерлерге қарағанда тұтынушылармен олардың қатынастары жақын болуына
орай тұтынушыға дейін қызметті жеткізу механикасын жақсы меңгеріп, осы
үрдісті қызметкерлер өз орындарында атқара алу мүмкіндігін анықтауға
қабілетті [2].
Қазіргі уақытта АҚШ-та 600 астам тематикалық парктер бар. Қиялдар
әлемі болып Флорида табылады. Бұл штатта Американың ең керемет парктері
орналасқан Дисней Уолд пен Юниверсал Стыодиас. Бұл парктер әлемдік туристік
бизнесте сәйкес номинациялар бойынша бірнеше рет жүлдегер болған. Жыл сайын
дүниежүзінде тематикалық парктерге келушілер саны артуда. Олардың саны млн.
адамнан асуда. Әсіресе, Америка, Еуропа және Оңтүстік Шығыс Азия елдеріне
келушілер саны көп, оны төмендегі кестеден көруге болады. Кесте 2
көрсетілген.
Кесте 2.- Тематикалық паркке келушілер саны (млн. адам) [22].
Еуропада аквапарктерді санамағанда, 20-ға жуық ірі тематикалық
парктер салынған, мысалы ЕуроДиснейленд, Леголенд, , Фютюроскоп –
киносүйер қауымға арналған болса, Валиби Франс и Астерикс балалар
мультфильм желісінде құрылған. Германия, Дания, Нидерланды елдерінің
тематикалық парктері туристердің үлкен қызығушылығына ие.
2. ТЕМАТИКАЛЫҚ ПАРКТЕРДІ ДАМЫТУДЫҢ ӘЛЕМДІК ТӘЖІРИБЕСІ
1. Американдық Дисней Лэнд.
Алғашқы тематикалық парк АҚШ 50 жылдардың ортасында пайда болды. Бұл
кезде дәстүрлі парктер құлдырау кезеңін бастан кешіреді. Олар туристік
нарықтан бірітіндеп ығысып, олардың орнын Диснейленд немесе Сикс Флэгс
сияқты қазіргі заманғы тематикалық парктер басады.
Тематикалық парктер – бұл жанұяға арналған демалыс пен ойын сауық
орталығы. Олар түрлі жастағы адамдарды біріктіреді. Үлкендерді өзінің
ақпараттық танымдық сипатымен, балаларды қызықтырумен.
XIX ғасырда көңіл көтеру индустриясының орталығы Америкаға ауысты.
Осы кездегі бұл ойдың негізгі мақсаты осындай орталықтарды қаланың
шетіне орналастырып, барлық адамдарға барынша көңіл көтеруге мүмкіндік беру
болды. Осындай көңіл көтеру парктері үлкен жетістікке ие болып, Америкада
қарөынды түрде дами бастады. Мұндай демалу түрінің даңқы 1893 жылы Чикагода
халықаралық жәрмеңке өткеннен кейін жүзеге асты. Бұл жаңалық өзге
континенттерде саябақтардың ашылуына жол ашты. Үшінші онжылдықта саябақтар
әр елде қарқынды дами бастады. Әлемнің әр түкпірінде көңіл көтеру орындары
ашыла бастады. XIX ғасырдың соңында мұндай саябақтар мен өзге де көңіл
көтеру орындарының саны көптеп болды. Алайда бұл ұзаққа созылмады. II
Дүниежүзілік соғыстың басталуы көптеген саябақтардың жабылуына себеп болды.
Тек соғыстан кейін ғана қайтадан бой көтере бастады. Өйткені халықтың
қалағаны демалу болды 11.
50-жылдардың жаһандану процесінің басталуымен халық мұндай жай
саябақтардан алшақтай бастады, өйткені оларға жаңа басқа көңіл көтеру
орталықтарының түрлері керек болды.
Диснейлендтегі экспозициялар Американың тарихы және басқа да
халықтардың мәдениеті туралық айтып береді. Калифорния штатындағы Си Уорлд
паркінен су асты әлемімен танысуға және теңіз жәндіктерінің қатысуымен
қойылған қызықты шоуларды көруге болады. Сонымен қатар, олар дельфиндерді,
касаткаларды, тюлендерді жаттықтыру кезінде алынған құнды ғылыми
мәліметтерге де ие.
Тематикалық парктер жасанды рекреациялық ресурстар жынағы. Бұндай
парктер шығармашылық ойлардан туындаған бір немесе бірнеше тақырыптарды
біріктіретін туристерді қызықтыру мақсатында ойлап табылған парктер болып
табылады.
1955 жылы американдық Уолт Дисней әлемде атын әйгілі еткен тұңғыш
Диснейленд тематикалық саябақ ашылды. Кейіннен бұндай саябақтпар әлемнің
түкпір түкпіріне таралды.
Бұл ойдың иегері Уолт Дисней қонақтарға бес бағыт бойынша саяхат түрін
ұсынды. Ал гид қызметін мультфильм кейіпкерлері атқарды.
Осындай тематикалық паркке келушілердің 80 пайызы ересек адамдар
болғаннан кейін, У. Дисней 1980 жылы Дисней Уорлд паркінде ЭПКОТ ақпараттық
ойын сауық орталығын ашты. Эпкот орталықы ғылым және техника
жетістіктерінің көрмесі болды. Жалға алынған бұл жерлерде көптеген
компаниялар өздерінің экспозицияларын көрсетті. Көрсетілгендердің барлығы
ойын сауық бизнесімен байланысты болды және компания өзін жарнамалауда
қолданылды. Эпкот және көптеген ақпараттық танымдық, ғылыми бағдарламалар
келушілер арасында үлкен сұранысты болды, бұл мамандардың ойы бойынша
тематикалық парктерді ағарту орталықтарына айналдыру тенденциясы болды.
Диснейленд Калифорниядағы әлемдегі ең бірінші саябақ болып саналады.
Бұл Американың ең таңдаулы да, қалаулы көрікті жері мен жанұямен
демалушыларға таптырмас кереметтердің бірі болып саналады. Диснейлендті
өзгеше әлемдегі ең бақытты жер деп тегін атамаған. Келген қонақтарды қош
келдіңіз деген жарқын жүзді күлкілер қарсы алып, ертегінің кіршіксіз
әлеміне ала жөнеледі.
Қазіргі Диснейленд кешенінің территориясында:
Disneyland Park – Уолт Диснейдің бастапқы тематикалық паркі;
Disney California Adventure Park– Алтын Штат тарихын бейнелейтін жаңа
тематикалық парк.
Downtown Disney – мейрамхана, бар, ойын залдарымен, театрлармен
ерекшеленген кешен.
Disneyland Resort Hotls – Диснейленд қонақ үйлері.
Сурет 1.- Американдық Диснейленд картасы [21]
Тематикалық парктерді салынуындағы табысты сектордың бірі жоғарғы
технологияның қолданылуы. Диснейленд және Дисней Уорлд парктері өздерінің
атракциондарында ең бірініш болып компьтерлік басқару жүйесімен
мультипликациялық эффекті қолданды, осының арқасында паркке келушілер
таңғажайып әсер алып кетуде.
Қазіргі кезде Диснейленде паркі өздерінің келушілеріне космостық
саяхат жасауды ұсынуда. Аттракционның әр креслосы арнайы компьютерлік
аудиожүйемін жабдықталған, бұл космота жүрген сияқты әсер тудыруда.
Тематикалық парктерге деген қызығушылық жыл өткен сайын жоғалмас үшін,
атракциондарды әркез жаңарту қажет.
Жыл бойы жұмыс істейтін аттракциондардың эксплуатациялық кезеңі 3-4
жылды құрайды. Бұдан кейін оларды жаңа құрал жабдықтармен алмастыру қажет.
Мезгілдік парктердің қаржылық мүмкіндіктері аз, сондықтан олар
аттракциондардың беткі түрін өзгертіп, жаңа тематикалық қойылымдар
ұйымдастырып отырады. Атракциондардың жүйелік жаңашыландыру мен ойын сауық
бағдарламалар арқасыда тематикалық парктер үлкен туристік ағымға ие.
Жаңа атракциондардың ашылуы және қазіргілерді жаңашаландыру үлкен
инвестицияны керек етеді. Кейбір үлкен атракциондар өздерінің қожайындарына
ондаған миллион ақш долларын талап етеді. Мысалы, 1994 жылы немістің
Фантазиа ленд тематикалық паркінде салынған. Галактика аттракционы 20,8
млн ақш доллары, ал Колорадо Эдвенчур паркіндегі жаңа аттракцион 17,6 млн
тұрады.
Тематикалық парктердің жоғары бәсеке қабілеттілігі сауатты қаржы
саясатын құруда жетеді.. Басқа демалыс орындарына қарағанда, бұларда
бірегей кіру билеті енгізілген оның құрамына – паркке кіру, тамақтану,
тарнсфер, орналыстыру кіреді.
Дисней Флекс паспорт деп талатын билеттің жаңа типін ұсынды. Ол
паркке келушілерге үлкен мүмкіндік береді. Бұл билетті иеленушілер
Диснейлендте 5 күн бойы және ашылуынан 1,5 сағат бұрын кіре алады. Бұл
паспорт Оңтүстік Калифорнияның бассейндері мен жағажайларында қосымша
ақысыз кіруге мүмкіндік береді [9].
Тематикалық парктердің табысы, билет бағасына, тамақтанудан,
ескеткіштер мен ойыншықтарды сату бағасына құралады. Парктерде үлкен
көлемде сувинерлер сатылады, олар парктің символы болып табылады.
Диснейлендтің символы болып әдемі Ертегі сарайы болып табылады. Оның
прототипі болып Бавариядағы Найшванштоинг сарайы болып табылады. Оынң
әдемілігімен тамсанған Дисней сатып алып, бұрын Америкаға алып кеткісі
келген. Бірақ жергілікті билік рұқсат бермеген. Сондықтан Диснейге өзінідік
америкалық найшванштоингін құруға тура келді. Сонымен қатар символы болып
Микки Маус болып табылады.
Ең алғаш құрылған Дисней Ленд 1955 жылы Лос-Анджелестен оңтүстікке
қарай Анажеймде (Колифорния штаты) ашылды. Бұл Дисней Лендің ұраны –
таңғалып ағарту, ойнап-тәрбиелеу. Негізінен балаларға арналған ертегі
әлемі. Негізі салушы – американдық кинорежисер, мультипликатор Уолт Дисней
(1901-1966 жж). қиял ғажайып әлемін У. Дисней қағазға мультқаһармандарды
жасаумен аша бастады. Бірақ оның жобасы қаржыгерлерден қолдау таппады, көп
күтпей өзінің апельсин плантациясының қаржысына құрылысын бастайды.
Құрылысты өзі басқарып, аз уақыт ішінде 2,5 мың жұмысшылар бір
мемлекеттен екінші мемлекет сала берді. Олардың ең сүйікті жұмыстары Аврам
Линкольннің мүсіні мен 300 мың жапырақтары бар пластмассалы баобаб. Бұған
адамдарды тарту үшін жарнаманың қажеті болмады. Жалпы көлемде алғанда 17
млн доллар шығындалды. Дисней Лендке кіре берісте келушілерді ең атақты
персонаж - Микки Маус күтіп тұрады.
Бұл елге саяхат газды фонарлардан тұратын екі қабатты кірпіш үйлерден
басталады. Көшелерде шериф, сақалды полиция қызметкері, аңшы, ұста, ковбой,
лоумен тұрады. Бұл көшеден қамал бойынша кез-келген елге түсуге болады:
бастан кешер оқиға, экзотика, қиял-ғажайып, шекара, болашақ елдері. Жолда
қамалдар, желкенді қайық, қасынан поезд өтіп, паровоз гүрілі естіледі.
Жануарлардың да дауысы естіледі. Бастан кешер қызықты әрі қиялды оқиғаға
түсу үшін кішкене параходтқа отырып, нағыз джунглийден (пальма, лотос,
бамбук, банан, лияна) өтеді. Орманда тукандар ән салады, суқоймаға пілдер
келеді, бұтақта маймылдар секіріп жүреді. Жолаушылар алаңдап, қорқа
бастаса, бір ғана капитаннның мылтықпен аспанға атқаны жеткілікті, бәрі де
өз үйлеріне қайтады. Суда теңіз шайқастары өтеді, пираттар қамалды алып,
мас болады. бұлардың барлығы ойыншықтар екеніне көз жеткізу қиын. Мұнда
динозаврлар мен қазына аралдары да, жас тұтқындарды сататын аукциондар да
адамдарды таң қалдырады. Егер альпинист болып сезінгін келсе, тік жартас
мойныңды тоқсан градусқа жоғары бұрып жібереді [6].
Кез келген қызмет түрін тұтыну оның өндірісімен бірге жүреді. Осы бір
уақыттылық туристік қызмет көрсететін компанияның нақты тұтынушы сұранысына
қызметтерді максималды жақындату жолымен тұтынушының қажеттіліктерін
неғұрлым кең қанағаттандыруға ықпал етеді. Тұтынушыға жекелей туристік
қызмет көрсету бойынша мәселе сапа мен шығындарды бақылау аумағында
операциялық менеджерлер үшін ірі қиындықтар туғызумен түсіндіріледі. Егер
туристік қызмет стандартталмаған болса, онда оған стандарттарды белгілеу
қиынға түсіп, ізінше стандарттарға сәйкес келуін қадағалау ауыр болады. Осы
сипатта операциялық менеджерлер жаңа тауарларды құруға қарағанда жаңа
қызметтерді құру кезінде көбірек роль атқарады, себебі маркетинг бойынша
менеджерлерге қарағанда тұтынушылармен олардың қатынастары жақын болуына
орай тұтынушыға дейін қызметті жеткізу механикасын жақсы меңгеріп, осы
үрдісті қызметкерлер өз орындарында атқара алу мүмкіндігін анықтауға
қабілетті.
Диснейлендте көрсетілетін қызметтер түрі адам қуанышын арттырады.
Жалпы поездбен Диснейленді 20 минутта айналып өтуге болады. Су
астында да қайықпен жүзіп, иллюминатордан киттерді, акуланы, сегізаяқты,
батып кеткен кемелерді көруге болады және карлсон деген тікұшақпенпен
қаланың шатырларын үстінен ұшып көтерілуге болады, сондай-ақ ғарыш кемесі
бар. Жалпы алғанда, көлік мұнда аттракцион рөлінде, жылжу рөлін де ойнай
береді. Диснейлендте сондай-ақ Том Сойердің аралы да бар.
Болашақ елінде техника ғажаптары демонстрацияланады. Мысалы, туристер
айға ұшып барып келе алады.
30 жыл ішінде (1955-1985 жж) ең алғаш Диснейлендке 250 млн адам келді,
ол орташа есеппен күніне 23 мың адам болып келеді. Қазір мұнда жыл сайын
500 млн. туристер балаларын өміріндегі ең есте қалатын жерге ертіп келеді.
1971 жылы Диснейленд Флоридада, Орландодан 24 км жерде ашылды. Жаңа
Диснейленд 1300 гектар жерді алып, әлемнің ең көңіл көтергіш паркі болып
табылады. Оның құрылысы 400 млн. доллар жұмсалды. Бұл паркте бірнеше
аудандарға бөлінеді
Жабайы Батыс – бұл аруақтарға, жын-перілерге толған қамаладыр бар ел.
Басқа ауданда екі тематикалық зоналар бар: Қазіргі әлем және Болашақ
әлем.
Ашылулар аралында гигантты галопагос тасбақаларымен кездесуге
мүмкіндік туады. Диснейлендтің қасында, Орландода туристерді тартатын
әлемдегі ең үлкен океанариум теңіз әлемі орналасқан. Мұнда 2000 кг
салмақты китті жыртқыш акулаларды көруге болады.
Қазіргі уақытта АҚШ-та 600 астам тематикалық парктер бар. Қиялдар
әлемі болып Флорида табылады. Бұл штатта Американың ең керемет парктері
орналасқан Дисней Уолд пен Юниверсал Стыодиас. Бұл парктер әлемдік туристік
бизнесте сәйкес номинациялар бойынша бірнеше рет жүлдегер болған.
Американдық тематикалық парктен әлемде ең танымал парктер болып
табылады, жыл сайын 90 млн астам туристер келеді. Канзас – Сити, штат
Миссуридегі Уорлдс ов Фан тематикалық паркі әлемнің 65 елінен және
Американың 50 штатынан қонақтар қабылдайды, ал Дисней Уорлд паркінде кез-
келген шетел тілін естуге болады [2].
2.2. Еуропалық ойын-сауық парктері
Еуропада көптеген аквапарктерді қоспағанда, 20 жуық ірі тематикалық
парктер салынған. Олардың ең ірілері жыл сайын 2-ден 10 млн дейін
қонақтарды қабылдайды. Бұл әрине Еуродиснейленд. Ол да американдық ағасы
сияқты У.Диснеймен салынып Евро Дисней компаниясының басқаруына берілген
[4].
Тематикалық парк құрылысы үшіне еуропалық аймақты таңдау кездейсоқ
емес. Потенциалды клиенттердің саны 350 млн адам, АҚШ тұрғындарынан 1,5
есеге дейін артық, жалпы аймақтағы туристік ағындар, қысқа мерзімді
саяхаттауға деген сұраныстың артуы еуропалықтардың арасында тематикалық
паркке деген қызығушылықтың артуы – мұның барлығы ескі континенттің соның
пайдасына шешілді [2].
Франциядан бөлек еуропалық Диснейлендті орналастыруда Испания мен
Ұлыбритания да үміткер еді. Өзге екі елден гөрі Ұлыбритания географиялық
орналасуы мен метерологиялық жағдайдың тұрақсыздығына байланысты, шансы
төмендеді. Испания жылдағы ашық күндер саны көп, комфортты климатпен
ерекшеленеді. Еуропаның континенталдық бөлігінде орналасқанымен,
перифериялық ораналасқан еді. Бұл мұнда тематикалық парктің орналасуына
басты кедергі болды.
Ал Франция болса, мұндай кемшіліктері жоқ. Паркті Батыс Еуропада халық
тығыз шоғырланған Париж қаласынан алыс емес жерде, елдің нақ ортасында салу
ұйғарылды. Париж ауданының Солтүстік және Оңтүстік Еуропа шекарасында
орналасуы басты артықшылығы болды. Ол арқылы екі субрегионды
байланыстыратын маңызды транзитті жолдар кесіп өтеді. Сонымен қатар,
У.Дисней компаниясы Франция елінің астансы 20 млн жуық туристерді
қабылдайтын әлемдік маңызы бар туристік орталық екенін де ескерді. Және де
Париж тематикалық парктің дұрыс қызмет атқаруы үшін қажетті дамыған
инфрақұрылым бар.
У. Дисней корпарациясы еуропалық Диснейлендтің оригиналды идеясын
ойлап тапты. Американдық тематикалық парктің аналогы ретінде ол балалар
ертегілерінің сүйікті кейіпкерлерінің орны ретінде ойластырылды. Компания
Ақшақар және жеті гном және Ұйқыдағы сұлу ертегілерінің қарапайым
сюжеттерінен бас тарты. Апробациядан өткен тематикалық парк концепциясын
ғасырлық тарихы бар еуропа мәдениетімен ұштастырғысы келді. Бұл мақсатқа
жету үшін атақты еуропалық ертегілер мен әдеби туындыларды (Сұлу және
құбыжық, Русалочка, В.Гюгоның Париж әулиеана соборы және т.б.)
таңдалынып алынып, олардың негізінде Еуродиснейлендте қойылатын көңілді
мюзклдар қойылды.
Бірақ та мұндай тематикалық парк концепциясы еуропа мәдениетінің
атақты қайраткерлері арасынан сын туғызды. Олар корпарация іс-әрекетінде
континенталдық менталитеттің бұзылуын, ұлттық дәстүрлердің жоғалуын және
американдық өмір стандарты енуін болжаған.
Евродиснейленд немесе Фантазаленд 1992 жылдың 12 сәуірінде Париж
қаласына жақын Мари ля Валеде, Марна өзенінің алабында ашылды. Ауданы
шамамен екі мың га. Алғашқы Диснейлендті қайда орналастыру туралы мәселе
ойластырылып жатқанда, Франция мен Испания арасында осы аттракциондар
паркінің иесі атану үшін аса қатты бәсекелестік жүрді. Соңында Франция
жеңімпаз болып шықты. Одан кейінгі екі жыл бойы Францияның премьер министрі
мен Уолт Дисней Продакшн компаниясының президенті Л. Фабиус арасында
келіссөздер жүрді, ақырында Лондон қаласында құрылыс туралы келісімге қол
қойды.
Үкіметтің бұл шешіміне көптеген адамдар бұндай үлкен территорияға
басқа ба игі мақсаттағы құрылыстар салуға болады деп қарсы болған.
Басқалары Виктор Гюгоның елін мұхиттық аттракциондар аймағына айналдырғысы
келмеді.
Алайда мұндай қарсылықтарға қарамастан американдық парктің құрылысы
1986 жылы желтоқсанда басталды. Құрылыс қызылша егістігінің орнына салынды.
Егістікке су тартатын мұнарадан өзге нысан болмаған еді. Кейіннен осы
мұнара Диснейленд сәулетшілері Ұйқыдағы ару мұнарасын салу идеясына өзек
болды.
Еуропа елдерінен, АҚШ және Канададан 300000 ағаштар әкелінді. Ұйқыдағы
Ару қамалы композициялық орталық ретінде таңдалып алынды. Оның басты себебі
бұл ертегі Францияда аса танымал еді. Ұйқыдығы Ару қамалында екі сәулеттік
стиль біріккен. Сәулетшілерге қазіргі заманғы фильдер негіз болды. Сондай
ақ Лувр пирамидасының сәулетшісі Пеннің ұсынысы бойынша XV ғасырдың Герцог
де Берри билік еткен заман атты миниатюралар манускриптің зерттеп оларда
аттракциондар элементінде пайдаланылады.
Алғашқы аттракциондар құрылғаннан кейін туристерді қабылдамас бұрын
бірнеше ай бойы экспериментальды келушілермен тексерілінді. Парк івке
қосылғаннан бірінші жылы ақ 11 млн астам турист келді. Министр Жан Мишель
Байенің айтуы бойынша бұл құрылыс француз туризмі үшін зор мүмкіндік болды.
өйткені паркке келушілердің 50%, қоноқүйлерде тұратын қонақтардың 80%
шетелдіктер. Сондықтан да Париждің туристік орталығы ретіндегі маңызы арта
түспек.
Көп адамдар паркке тек көңіл көтеру үшін ғана емес, каминдермен
жарақталған кафелерде ыстық кофе ішу үшін де келеді. Фантазиленд Президенті
Роберт Фитцпатрик бұл каминдердің пайда болуы туралы мынадай әңгіме айтады:
1988 жылдың наурызында Уолт Дисней компаниясының бас директоры Мишель
Эйснемен бірге Париж көшелерін аралап жүріп, қатты жауынға қалдық. Тремуй
қонақ үйінің ішіне кіруге мәжбүр болдық. Табалдырықтан бізді сытырлап
жанған бөренелердің иісі қарсы алды. Мишель маған қарап, Боб,
Евродиснейлендтің барлық мейрамхана мен қонақ үйлерінде осындай каминдер
болу керек деді. Бұл табылған ой болды. Себебі каминдегі от пен солғын
жарық жанға жайлы үй атмосферасын тудырады.
Фантазиленд ұйымдастырушылары осында көрсетілетін фильмдер арқасында
ұрпақтар арасындағы сабақтастықты көруге болады дейді. Өйткені,
Диснейлендтің шабыт көзі – еуропалық жазушылардың туындылары: Шарль Перро,
ағайынды Гримдер, Ганс Христриан Андерсон.
Евродиснейленд 5 негізгі зонаға бөлінеді:
1. Main Street – бас көше деп аударылатын бұл бөлімінде кәдімгі аттар
мен ең алғашқы трамвайлар жүреді. Басқаша айтқанда Алтын лихорадкасын
бастан кешуге болады. Алиса ертегілер әлемінде лабиринті бастау алады,
Баффало Билл шоуы ұйымдастырылады. Бұл шоуда Америкаға алғашқы
қоныстанушылар туралы айтылады. Шоудың кейіпкерлері: бизон аңшысы Баффало
Билл мен оның досы Ситтинг Будулл. Олармен қатар кавалеристер, дилижансқа
шабуылдаушы немесе бизон аулап жүрген үндістер.
2. Frontierland - өлгендер рухы ұшып жүретін тылысым қамал, Жабайы
Батыстың кейіпкерлері ұшырасатын Форт, үй жануарлары жиналған шағын ферма
бар. Балаларға арнап Покахонтас алаңы ұйымдастырылған. Қайықпен немесе
каноэмен өзен бойымен серуен арқылы Тарзан шоуды тамашалауға болады. Үлкен
Шулы Тауда кішкентай паравозбен сырғанау ұйымдастырылған.
3. Adventureland – қызықты оқиғалар әлемі. Секторға кіреберісте
Аладдин мультфильмінің кейіпкері тұрған қаланың шығыс базарын көресіз.
Аладдин мультфильмінен театрланған көріністер, шығыс базары, ағаш басына
орналастырлған Робинзон Крузоның үйін, қызықты оқиғалар аралындағы
таңғажайып үңгірлер, жер асты қаласының өзенімен қайықпен серуен – бұл
бөлімнің ұсынатын аттракциондары. Ескі қалада Индиана Джонстыі бастан
кешкен оқиғаларына өзіңнің қатысуыңа болады.
4. Fantasyland – қиял әлемі. Мұнда атақты ертегілер әлемінде жүресіз.
Ұйқыдығы Ару қамалындағы отты айдаһар, Ақшақар мен жеті гном, Пиноккио,
Питер Пенмен бірге түнгі Лондон үстімен ұшқыш кеме саяхаты, Ланселот ат
әткеншегі, Алиса ертегілер әлемінде лабиринті, сондай-ақ шағын қайықпен
жүріп, ертегілерден көріністер тамашалауға болады. Шағын әлем
аттракционында әлемнің қуыршақтары ән салады.
5. Discoveryland – жаңалықтар әлемі. Бұл әлемде уақыт көлігімен
жиырмасыншы ғасыр басына, жұлдыздарға саяхат, зымыранмен орбита бойын
тамашалап, су асты әлемін көріп, құмарың қанғанша компьтерлік ойындар мен
видеоойындар ойнауға болады. Тамақ ішіп отырып, Мулан цирктік шоуын
тамашалайсыз. Пушкадан ұшып, Джордж Лукастың Жұлдызды соғыстар
кейіпкерлерімен бірге Айды көру арқылы ұмытылмас сезімдерді бастан кешуге
болады.
Сурет 2. – Евродиснейленд [21]
Сынға қарамай, Еуродиснейлендтке келушілерді саны жыл артқан сайын
артуда, Францияда тематикалық парктердің желісі кеңеюде. Франциядағы
Еуродиснейлендпен қатар, өзге де тематикалық парктер жоғарғы қарқынмен
дамуда. Мысалы, Фютюроскоп – киносүйер қауымға арналған болса, Валиби
Франс и Астерикс балалар мультфильм желісінде құрылған.
Еуропадағы ойын-сауық парктердің өзге мысалы ретінде, даниялық
Леголендті айтуға болады. леголенд паркі Копенгагеннен 260 км қашықтықта,
Биллунд қаласында орналасқан. Жер шарының әртүрлі пейзажын және
қалашықтарын тұрғызу үшін 45 млн кубиктер пайдаланылды. Леголенд –
мыңдаған миниатюрлы ағаштары мен гүлден тұратын әсем бағы, қуыршықтар
мұражайы бар көңіл-көтеру паркі. Келушілер Лего конструкторларының көптеген
түрімен қолдана алады. Лего әлемі қауіпсіздің шараларына жоғары талап
қоюымен де әлемге әйгілі.
Леголенд паркі 1968 жылы маусым айында, 38 м ² аумақ жерде құрылған.
Барлық ғимараттары, пейзажы, транспорты Леголенд стандартты кірпішінен
тұрғызылды. Және бұл ойын әлемінің табысы ойлағаннан асып түсті, бірінші
жылдың өзінде оны 625 мың адам тамашалады.
Қазіргі таңда Леголенд 100 000 м² ауданды ала орналасқан, бүкіл әлемге
әйгілі аттракциондар орталығы. Бұл жерге жыл сайын 14 млн адам келеді.
Жартысынан астамы Германия, Швеция, Норвегия елдерінен келеді.
Парк 6 ауданға бөлінген: Мини-әлем (министрана), Дупло әлемі, Легоредо
қаласы, қарақшылар әлемі, шытырман оқиғалар әлемі, қамалдар әлемі.
Мини әлемде 1:20 масштабтағы тікұшақтар, параходтар және ғимараттар
макетін тамашалауға болады. бұл әлемде биіктігі 30 метрлік бақылау
мұнарасынан көруге болады, адамдар 600 м биіктіктегі ауада қалқып жүргендей
болады. сонымен қатар педальды немесе монрельсті машиналарды, Лего
қаласындағы машиналарды жүргізу құқығына ие болады. жүргізушілер 8 – 13 жас
аралығында. Толық бір алаңда әртүрлі құрылғылар, автобустар, жүк
машиналары, палаткалар орналасқан. Саяхта жасайтын орындар өте көп және
автотұрақтары да бар.
Дупло әлемі – парктің ең жас келушілеріне арналған. 17 жасқа дейін.
Оларға мұнда ұшақпен ұшуға, фермерлер мен олардың жанурларымен, үлкен ойын
алаңымен танысуға болады.
Легоред әлемі – вестерн мен үндістер туралы фильмдердің жас
жанкүйерлеріне арналған. өте қатал Шериф Леголенд заңдары мен тәртібін
бұзғандарды қамауға ала алады. Көптеген балалар осы шериф рөлінде болғылары
келеді. Сондықтан кейбір жас ковбойлар шерифтің жұлдыздарын сатып алып, бір
күні бойы осы атаққа ие болады. Кезекші шериф басты шерифпен келісім-
шартқа отырады. Легоред қаласында жабайы Батыстың адам қолы тимеген орманын
тамашалауға, тасқынды өзенге каноэмен жүзуге болады. жабайы жануарларды
кезіктіруге де болады [8].
Легоред қаласының жанында Роджер капитанының туған жері – қарақшылар
әлемі орналасқан. Мұнда қарақшылар үңгіріне жорық жасауға, флибустьерлердің
кемені жаулап алуы мен өздерінің олжаларын бөлуін қызықтыруға болады. 1
маусыммен 29 тамыз аралығында қарақшылар әлемінде Банбена және Тины шоуы
өткізіледі.
Қамалдар әлемі – ортағасырлық әлем. Рыцарлар қамалына келушілерді
айдаһар арқасына отырғызып алапы келеді. Бұл әлемде батыл рыцарлар,
жауыздар мен ханшайымның қатысуындағы шоу өткізіледі. Сценарий батыр
жауынгерлердің ханшайымды сиқыршыдан босатып алу негізінде жасалады.
Шытырман оқиғалар әлемі – биік таулар, ну орман мен джунглийдегі
жарыс аттракциондары әлемі. Жарысқа барлығы қатыса алады, ол үшін өте
қатты жылдамдықпен қараңғы тунельде жоғары, төмен бағытта жүру керек.
Паркте өзіңнің қалаған конструкцианды жасауға арналған павилион бар.
осы жерде техникалық модельді жасауға, компьютер ойындарын ойнауға,
Леголенд дүкендерінде Лего конструкторларының жаңа модельдерін сатып алуға
болады.
Паркке келушілер аттракциондарды тамашалаудан кейін, өздері ошақта
тағам әзірлей алады. Немесе әртүрлі асханалар тағамдарының дәмін тата
алады. Мейрамхана мен кафелерде келушілерге ковбойлар мен рыцарлар
кейіпіндегі қызметшілер қызмет көрсетеді.
Келушілер үш жұлдызды Леголенд қонақүйінде тұрақтана алады.
Қонақүйлердегі нөмерлер кілті тек балаларға ғана ... жалғасы
Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.
... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
... ... ... ... ... ... ... ... ... ...3
1.ОЙЫН – САУЫҚ ИНДУСТРИЯСЫНДАҒЫ ТЕМАТИКАЛЫҚ ПАРКТЕРДІҢ
РӨЛІ ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
... ... ... ... ... ... 5
1.1.Ойын-сауық индустриясының
мәні ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...5
1.2 Ойын – сауық индустриясындағы тематикалық парктердің рөлі ... ..7
2. ТЕМАТИКАЛЫҚ ПАРКТЕРДІ ДАМЫТУДЫҢ ӘЛЕМДІК ТӘЖІРИБЕСІ
2.1 Американдық Дисней Ленд
... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..12
2.2. Еуропалық ойын-сауық
парктері ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .16
2.3 Азиядағы тематикалық
парктер ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...23
2.4 Аттракциондарды құрудағы Ресейлік
тәжірибе ... ... ... ... ... ... ... ... ..25
3.ОЙЫН-САУЫҚ ПАРКТЕРІН ДАМЫТУ МҮМКІНДІКТЕРІ МЕН
ПЕРСПЕКТИВАЛАРЫ ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
... ... ... ... ... ... ... 28
ҚОРЫТЫНДЫ
... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
... ... ... ... 36
ПАЙДАЛАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТТЕР ТІЗІМІ
... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...37
КІРІСПЕ
Қазақстандық және шетелдік азаматтардың әртүрлі туристік қызметтерге
қажеттілігін қанағаттандыру үшін кең мүмкіндіктерді қамтамасыз ететін
қазіргі заманғы тиімділігі жоғары және бәсекеге қабілетті туристік кешен
құру, саланы дамытудың экономикалық және құқықтық тетіктерін әзірлеу әрі
Қазақстанның туристік өнімінің сапасын қамтамасыз ету біздің алдымызда
тұрған ең маңызды мәселелердің бірі болып табылады.
Бүгінгі таңда туризм әлемдегі көптеген адамдардың күнделікті
қажеттілікке айналып отыр. Туризмнің басты мотивтерінің бірі болып ойын
–сауық табылады. Ойын –сауық демалыс пен жаңа әсер алу ғана емес, ол
сонымен қатар жылдан жылға өсіп келе жатқан миллиондаған айналымы бар
әлемдік индустрия. Ойын сауық туризмнің басты түрткісі болып келеді,
оларсыз ешқандай саяхат жасалайды. Адамдар саяхатқа жаңа, қызықты және
ұмытылмас әсер алу үшін шығады. Ойын – сауық индустриясының басты мақсаты
ойын – сауық жағдайларын құра отырып туристерді тарту болып табылады.
Әр түрлі негізгі және қосымша туристік қызметтері бар тартымды
туристік өнімді құру ең басты мақсат болып табылады. Сондықтан да туристік
өнімді құру ең алдымен тұтынушылардың сұранысын зерттеуден басталады.
Әрине, туристік өнімді жоспарлаған кезде, біз жергілікті ресурстардың
мүмкіншілігін есепке аламыз, бірақ бүгінгі халықаралық туризм (тематикалық
парктер, сафари, рафтинг, шоу, фестивальдар сияқты қосымша ресурстарды
қолдана отырып ) ілгерілеген. Осылардың барлығы туристерді қызықтыратын
түрткілердің бірі.
Ойын – сауық индустриясы материалдық, қаржылық, еңбек ресурстарын
біріктіретін экономикалық жүйенің салыстырмалы жеке буыны. Туризмді дамыту
үшін демалыс және ойын – сауық парктері сияқты туристік өнімді құру әрбір
елдің басты міндеті болып табылады.
Әлемнің ойын –сауық индустриясында ерекше орында тематикалық парктер
алады. Соңғы кезде олар тарихи мәдени ескерткіштерге бәсеке құрды. Олар
түрлі жастағы адамдарды біріктіреді. Үлкендерді өзінің ақпараттық танымдық
сипатымен, балаларды қызықтырумен. Тематикалық парктерде адамдар көптеген
қызықтарды танып біледі, олар бір уақыттанг басқа уақытқа ауықандай болады.
Жоғарыда айтылғандардың барлығы зерттеліп отырған тақырыптың өзектілігін
анықтайды.
Курстық жұмыстың мақсаты ойын-сауық индустриясының қазіргі таңда
дамуын зерттеу табылады.
Мақсатқа жету үшін келесідей міндеттер анықталады:
- тематикалық парктердің даму тарихын зерттеу;
- қазіргі кезде тематикалық парктердің дамуын талдау;
- тематикалық парктердің қазіргі жағдайы мен даму перспективалары;
Курстық жұмыстың теориялық негізін А.Ю.Александрова, Р. Браймер, Дж.
Уокер, В.Г. Гуляев, В.А. Квартальнов, Г.А. Папирян, В.С. Семенов, А.Д.
Чудновский, Л.Ф. Ходорков, С.Р. Ердавлетовтың шетел, ресей және
қазақстандық ғалымдар мен практиктердің еңбектері құрады.
Туристік қызмет кәсіпорын шаруашылық әрекетімен ғана шектеліп
қоймайды, ол әр түрлі қоғамдық және кәсіби ассоциациялар мен
бірлестіктердің,аймақтық, ұлттық, халықаралык институттар, мемлекеттік және
мемлекет аралық реттеу ұйымдарының қызметімен өте тығыз байланысты болады.
Туристік сапардағы адамдар қажеттілігін қанағаттандыруға бағытталған
барлық осы элементтер әрекетінің жиынтығы туризмнің әлеуметтік -
экономикалық құбылыс ретіндегі түсінігін қалыптастырады.
Курстық жұмыста қойылған міндеттерге жету үшін формалдық логика,
талдау және синтез, аналогтау, жүйелеу, салыстырмалы, экономикалық-
статистикалық, сипаттау сияқты түрлі әдістемелік тәсілдер қолданылды.
1.ОЙЫН – САУЫҚ ИНДУСТРИЯСЫНДАҒЫ ТЕМАТИКАЛЫҚ ПАРКТЕРДІҢ РӨЛІ
1.1. Ойын-сауық индустриясының мәні
Ойын-сауық индустриясына адамдардың ойын-сауық қажеттілігін
қанағаттандыратын кәсіпорындар жатады, яғни цирктер, зообақтар,
аттракциондар, игротекалар, демалыс саябақтары, кинотеатрлар, спорт залдар,
демалыс зоналары, тарихи құндылықтар және т.б. сәйкес құрал-жабдықтар мен
мүлік шығаратын өндірістік салалар да ойын-сауық индустриясына жатады.
Ойын – сауық индустриясы материалдық, қаржылық, еңбек ресурстарын
біріктіретін экономикалық жүйенің салыстырмалы жеке буыны. Бұл тұрғыда ойын-
сауық индустриясының кәсіпорындары өзіндік технологиялармен, басқару
жүйесімен, персоналдық қызметін ұйымдастырумен ерекшеленеді.
Ойын-сауық процесінің келесідей негізгі ерекшеліктерін атап өтуге
болады: адамның ойын- сауық түрін дербес таңдауы; тұлғаның ойын-сауықты
тұтынуға алдын-ала дайындығы; ойын-сауықты жиі алмастыруы; ойын-сауық
түрлерінің шектелмеуі; ойын-сауықты өзге де демалыспен (мысалы, демалыс пен
ойын-сауық, спорт пен ойын-сауық, ойын-сауық пен білім және т.б.)
үйлестіру; ойын-сауықты тұтыну кезеңдігі (адамның өмірлік, жылдық, апталық,
тәуліктік цикліне тураланғаны).
Ойын-сауықты жалпылама немесе жеке түрін бөлуге болады. ойын-сауық
арнайы немесе күтпеген жерден ұйымдастырылуы мүмкін.
Көңіл көтеру – адамға қуаныш, шаттық әкеліп, көңіл көтеріп қызығушылық
тудыратын құбылыс. Көңіл көтеру – уақытты тамаша әрі қызықты өткізу деген
мағынаны білдіреді.
Көңіл көтеру адам өмірінде әрқашан маңызды рөл атқарып келген. Көңіл
көтеру барысында адам өзінің қажеттіліктерін қанағаттандырады, жеке
тұлғасын бағалайды, әр тұрлі әлеуметтік жүйе масштабында өз ролін
зерделейді.
Көңіл көтеру кәсіпорындарына мыналар жатады:
- цирктер, хайуанаттар бағы, ойынханалар, демалыс бағы;
- театр, кинотеатр, изостудия, концерттік мекемелер, филармония,
оркестр, ансамбль, мюзик холлдар;
- физикалық мәдениет мекемелері (бассейн, спорт зал, клубтар, трек,
т.б.);
- спорттық іс-шараларға қатысу;
- мәдени мекемелер (кітапханалар, мұражайлар, көрмелер);
- ойын мекемелері (казино, бильярд, т.б.);
Сонымен қатар демалыс зоналары мен тарихи жерлер жатады.
Көңіл көтеру процесі келесі қасиеттермен сипатталады:
- көңіл көтеру түрінің молдығы және әр түрлілігі;
- өзіндік таңдау жасау;
- көңіл көтеруді басқа іспен үйлестіру;
- бос уақыттың циклдігі мен иерархиялығы.
Ғылыми әдебиеттерде рекреация термині АҚШ-та XIX ғасырдың 90
жылдарында пайда болды. Ол жұмыс күнінің нормалығы, екінші демалыс күні,
жазғы демалыстың пайда болуымен сипатталады.
Рекреация – ол физикалық, интеллектуалдық, эмоционалдық күшті қайта
қалпына келтіру.
Физикалық және ой-өріс шеңберінде күшін қалпына келтіруге арналған кез
келген ойын.
Демалыс – адамның тұрғылықты жерінде немесе ол жерден тыс аймақта
адамдардың күшін қайта қалпына келтіруге арналған:
- серуенге шығу, туризм, альпинизм;
- аңға шығу, балық аулау, саңырауқұлақ жинау;
- би, ойын;
- саяхаттау, экскурсия, өз рахаты үшін.
Бос уақыт – уақыттың ең маңызды бір қасиеті – иерархиялығы: әлеуметтік
уақыт = жұмыс уақыты + жұмыстан тыс уақыт. Ол бос уақытты қосқанда.
Әлеуметтік уақыт – үш сегіздік (жиырма төрт сағат): сегіз сағат ұйқы,
сегіз сағат жұмыс уақытына, сегіз сағат жұмыстан тыс уақытқа кетеді.
Жұмыстан тыс уақыт – табиғи қажеттіліктерден тұрады (ұйқы, тамақтану,
жеке тазалық).
Қазіргі ойын-сауық индустриясының келесідей маңызды мақсаттарын
ажыратып қарастыруға болады:
1.Жеке тұлғаның қалыптасуында ойын-сауық маңызды орын алатынын ескере
отырып ойын-сауық индустриясының заңдылықтары мен даму тенденциясын зерттеу
маңызды. Ойын-сауық индустриясының бара-бар моделін құру сәйкес процестерді
басқаруға, әлеуметтік саясаттың әрекетінің жоғарылауына тиімді әсер етеді.
2. Бірқатар елдердегі ойын-сауық индустриясы өзін - өзі аз уақыт
ішінде ақтап шығатын капитал салудың тиімді саласына айналды.
Кәсіпорындардың дамыған бәсекеге қабілетті желісі адамға ойын-сауықтың
белгілі-бір формалары мен тәсілдерін таңдаудағы талғамына сай үлкен
мүмкіндік береді.
3. Қазіргі өмір жылдам ырғақты, негативті жүрек стресі, адамдардың
эмоционалдық тұрақсыздығы байқалады. Адамдардың ақиқаттан алшақтауы,
адамның күнделік күйбең тіршіліктен арылуы ойын-сауық индустриясының басты
мақсаты болып табылады.
4. Адамның бір өзі немесе топпен көңіл көтерсін бұл ойын-сауықтың жеке
игілігі.
5. Ойын-сауық индустриясына деген сұраныс бос уақытты пайдалану
деңгейі мен көлеміне байланысты анықталады. Халықтың жеке кіріс табысы да
маңызды орын алады. Жеке және қоғамдық қажеттеліктің құрылуы, осы алғы
шарттардағы қажеттіліктің құрылуы мен пайда болуы ойын-сауықтың әлеуметтік
бағытталуы анықталады.
Сонымен ойын-сауық келесідей міндеттерді шешуге:
- тәрбие;
- тамаша көңіл-күйдің пайда болуы;
- білім;
- демалыс;
- тұлғаның мәдениетінің дамуына, тұлғаны қалыптасуы мен дамуына
көмектеседі [13].
1.2 Ойын-сауық индустриясындағы тематикалық парткердің рөлі
Әлемнің ойын –сауық индустриясында ерекше орынды тематикалық парктер
алады. Соңғы кезде олар тарихи мәдени ескерткіштерге бәсеке құрды. Олар
түрлі жастағы адамдарды біріктіреді. Үлкендерді өзінің ақпараттық танымдық
сипатымен, балаларды қызықтырумен. Тематикалық парктерде адамдар көптеген
қызықтарды танып біледі, олар бір уақыттан басқа уақытқа ауытқығандай
болады.
Тематкиалық парктерді құру идеясы Еуропада туындады және ХІХ ғасырдың
соңында Еуропаның көптеген атсналарында Копенгагендегі Теваль бағы,
Венадағы Пратер паркі сияқты ойын сауық парктері салынды. Тематикалық
парктердің жаңа моделдері де еуропада пайда болды, дегенмен оның құрушысы
болып Американдық режиссер, мультипликатор Уолт Дисней саналады.
Диснейлендтің ашылуынан 3 жыл бұрын 19520жылы де Эфтиленг коорпарациясы
Еуропалық ертегілер желісімен Нидерландияның оңтүстік батысында парк
салынды. Бірақ тематикалық практер ескі континетте өте жай кіші масштабта
дамыды. Тематикалық парктер нағыз шарықтуын АҚШ тан алады. Содан барып
дүние жүзіне таралады.
Алғашқы тематикалық парк АҚШ 50 жылдардың ортасында пайда болады, бұл
кезде дәстүрлі парктер құладырау кезеңін бастан кешіреді. Олар туристік
нарықтан бірітіндеп ығысып, олардың орнын диснейленд немесе Сикс Флэгс
сияқты қазіргі заманғы тематикалық парктер басады. Олардың құлдырауы
көбінесе ойланбай жасалған баға саясатымен байланысты. Пакркке келушілерге
өте төмен баға қойылды, бірақ әр атракционға жеке билет алуға тура келетін.
Бұл демалушыларға ыңғайсыздық туғызды. соынмен қатар қозғалыстың негізі
болып автокөлік қолданылғындықтан, американдықтардың демалысқа деген
сұраныстары мен қанағаттандырмағандықтан прарктер қайта құрыла алмады. Енді
уик энд күндері адамдар табиғатқа шығуды қалады. Парктер қала орталығында
орналысқандықтан өз автокөліктерімен келген американдықтар автотұрақтың
жетіспеуі сияқты проблемалармен кезікті.
Құрал жабдықтар мен жұмыс күшінің және жере бағасының көтерілуі
жағдайды қиындатты. Парктер басқа демалыс орындарымен (кинотеатр, катоктар,
жүзу бассейіндері) бәсекелестікті көтере алмай жаңа сауда орталықарын ашып
кеңейтті.
Парк шаруашылығының төмендеуі американдықтардың қызуғышылықтарының
жоғалғанын білдірмеді. Ойын сауыққа деген сұраныс болды, ол түбірімен
өзгерді және демалысты ұйымдастырудың бұрынғы жүйесіне кіре алмады [4].
Кішкентай және ересек балаларға арналған арзан атракцондар, кіші гірім
сауда және арзан тамақ дәстүрлі ойын сауық парктері өздерінің келушілеріне
тек осындай ғана қызмет көрсете алды.
Уақыт өте келе демалудың басқа концепциясын ұйымдастыру қолға алынды.
Тематикалық парктер – бұл жанұяға арналған демалыс пен ойын сауық
орталығы.
Тематикалық парктер ерекше концепциядан басқа дәстүрлі көңіл көтеру
парктеріне бірқатар ерешліктері болды. Көңіл көтеру мен демалыс
орталықтардан тематикалық парктер қала сыртында орналасуымен ерекшеленді.
Қаржыны көп табу мақсатында бұл парктер 20 млн қонақтар үшін екі сағаттық
жерде немесе ірі туристік орталықтан бір сағаттық жереж және 5-6 млн адам
тұратын мекендерден екі сағаттық жерде орналасы керек. АҚШтың Диснейленд
тематикалық паркі Лос АНджелесе қаласмынана оңт шығысқа 60 км жерде, ал өте
әйгілі американдың тематикалық парк Дисней Уорлд Орландо қаласынан Алсы
емес жерде орналасқан. Еуропаның ірі тематикалық паркі Евродиснейленд
Франция астанасынан 30 км жерде орналасқан. Финдляндияның Мумийтролбдар
әлемі Турку қаласынан 20 км жере ораналсқан.
Тематикалқы парктердің көбі жасыл далаларда салынған. Қалаға қарағанда
бұл жерлер арзан және үлкен аумақтарды алып жатыр. Дисней Уорлд 12 мың га,
ал Еуродиснейлендтің жер көлемі 2 мың га алапы жатар және мұнда 5 темір жол
станциялары енгізілген. Соынмен қатар парктерді салушылар өздерінің қиял
ғажайып ойларын өмірге келтіруге үлкен еркіндікке ие.
Тематикалық парктерді салынуындағы табысты сектордың бірі жоғарғы
технологияның қолданылуы. Диснейленд және Дисней Уорлд парктері өздерінің
атракциондарында ең бірініш болып компьтерлік басқару жүйесімен
мультипликациялық эффекті қолданды, осының арқасында паркке келушілер
таңғажайып әсералып кетуде.
Қазіргі кезде Диснейленде паркі өздерінің келушілеріне космостық
саяхат жасауды ұсынуда. Аттракционның әр креслосы арнайы компьютерлік
аудиожүйемін жабдықталған, бұл космота жүрген сияқты әсер тудыруда.
Тематикалық парктерге деген қызығушылық жыл өткен сайын жоғалмас үшін,
атракциондарды әркез жаңарту қажет.
Жыл бойы жұмыс істейтін аттракциондардың эксплуатациялық кезеңі 3-4
жылды құрайды. Бұдан кейін оларды жаңа құрал жабдықтармен алмастру қажет.
Мезгілдік парктердің қаржылық мүмкіндіктері а, сондықтан олар
аттракциондардың беткі түрін өзгертіп, жаңа тематикалық қойылымдар
ұйымдастырып отырады. Атракциондардың жүйелік жаңашыландыру мен ойын сауық
бағдарламалар арқасыда тематикалық парктер үлкен туристік ағымға ие.
Төменде кейбір тематикалық парктердің құрылысына жұмсалған құны
көрсетілген. Кесте [1]
Кесте 1.- Кейбір тематикалық парктердің құрылыс құны [1]
Парктер Орналасқан жері ашылғанинвестициялар млн.
жылы долл. (АҚШ)
Евродиснейленд Франция 1992 3150
Валиби Флево Нидерланды 1994 12,7
Порт Авентура Испания 1995 458,7
Уорнер Броз. Муви Уорлд Германия 1996 243,8
Лего Ленд Виндзор Великобритания 1996 130
Сега Уорлд Великобритания 1996 68,8
Уорнер Броз. Муви Уорлд Великобритания 1999 344
Тематикалық парктердің жоғары бәсекеге қабілеттілігі сауатты қаржы
саясатын құруды талап етеді. Басқа демалыс орындарына қарағанда, бұларда
бірегей кіру билеті енгізілген оның құрамына – паркке кіру, тамақтану,
тарнсфер, орналыстыру кіреді.
Тематикалық парктер қызмет көрсетудің баға жүйесін ғана емес, сонымен
қатар оның көлемін де қарастырады. Дұрыс қойылған баға жұмыстың жақсы
бастамасы болып табылады.
Тематикалық парктердің табысы, билет бағасына, тамақтанудан,
сувинерлер мен ойыншықтарды сату бағасына құралады. Парктерде үлкен көлемде
сувинерлер сатылады, олар парктің символы болып табылады.
Идеяны сүзіп алу, рынокқа шығару және туристік өнімдерді орналастыру
үшін көп уақыт керек.
Жаңа өнімді жоспарлаудың негізгі бөлігі, яғни туризм индустриясында
маркетинг стратегиясын құру сауда маркаларын қонақ үй торлары, әуе
компаниялары және туристік оператор белсенді түрде құрады. Ірі компаниялар
әр түрлі сауда маркаларына байланысты әр түрлі рынок сегменттерінде қызмет
етеді [12].
Туризм индустриясында компания қызмет аясына байланысты әлуетті сатып
алушыларды тартудың әр түрлі әдістерін қолданады.
Туризм индустриясында күшті бәсекелестік ортада көптеген туристік
компаниялар әр түрлі тарату формаларын қолданады немесе тікелей өз
аймағында сатады. Туристік өнімді өткізуде үлкен көмекті туроператорлар
шығарған брошюраларды белсенді тарататын туристік агенттіктер көрсетеді.
Туроператорлар жаңа туристік қызмет пакетін жасап, оларды түпкі
тұтынушыларға сатпас бұрын, агенттік белгілі бір бағамен сатады. Осы
агенттік торапқа тур оператормен келісім шартта отырған барлық туристік
агенттіктер кіреді.
Туристік қызметтер аумағындағы тауар саясатының өзгешелігі жоғарыда
айтып өткендей, қызметтердің материалдық өнімдерден келесі жалпы белгілі
ерекшеліктерімен түсіндіріледі: сезілмеушілігі, өндірушіден бөлінбеуі, сапа
тұрақсыздығы және сақтау қабілетсіздігі. Қызметтер сапасы бойынша
жылдамдық, білгірлік, әдептілік, қамқоршылық, тауарлар жекеленуі сияқты
параметрлерге сәйкес ерекшеленеді.
Тұтынушы күтуі туристік қызметтің құрылуы, персоналдың қаншалықты
дайындығы, ынталандырылуы мен бақылануына тәуелді ақталады. Қызметтің
жекелей ұсынылуына қарай оның жүзеге асырылуы ұйымдағы көптеген адамдардың
жұмыстарына тәуелді болады. Сол себепті туристік қызмет көрсететін
компанияның өз деңгейінде мәдениетін құру арқылы персоналдың тұтынушымен
жекелей қатынасында сапалы қызметтер көрсетуі мен талап етілетін
стандарттарға сәйкес келуін ынталандыру айрықша маңызды.
Кез келген қызмет түрін тұтыну оның өндірісімен бірге жүреді. Осы бір
уақыттылық туристік қызмет көрсететін компанияның нақты тұтынушы сұранысына
қызметтерді максималды жақындату жолымен тұтынушының қажеттіліктерін
неғұрлым кең қанағаттандыруға ықпал етеді. Тұтынушыға жекелей туристік
қызмет көрсету бойынша мәселе сапа мен шығындарды бақылау аумағында
операциялық менеджерлер үшін ірі қиындықтар туғызумен түсіндіріледі. Егер
туристік қызмет стандартталмаған болса, онда оған стандарттарды белгілеу
қиынға түсіп, ізінше стандарттарға сәйкес келуін қадағалау ауыр болады. Осы
сипатта операциялық менеджерлер жаңа тауарларды құруға қарағанда жаңа
қызметтерді құру кезінде көбірек роль атқарады, себебі маркетинг бойынша
менеджерлерге қарағанда тұтынушылармен олардың қатынастары жақын болуына
орай тұтынушыға дейін қызметті жеткізу механикасын жақсы меңгеріп, осы
үрдісті қызметкерлер өз орындарында атқара алу мүмкіндігін анықтауға
қабілетті [2].
Қазіргі уақытта АҚШ-та 600 астам тематикалық парктер бар. Қиялдар
әлемі болып Флорида табылады. Бұл штатта Американың ең керемет парктері
орналасқан Дисней Уолд пен Юниверсал Стыодиас. Бұл парктер әлемдік туристік
бизнесте сәйкес номинациялар бойынша бірнеше рет жүлдегер болған. Жыл сайын
дүниежүзінде тематикалық парктерге келушілер саны артуда. Олардың саны млн.
адамнан асуда. Әсіресе, Америка, Еуропа және Оңтүстік Шығыс Азия елдеріне
келушілер саны көп, оны төмендегі кестеден көруге болады. Кесте 2
көрсетілген.
Кесте 2.- Тематикалық паркке келушілер саны (млн. адам) [22].
Еуропада аквапарктерді санамағанда, 20-ға жуық ірі тематикалық
парктер салынған, мысалы ЕуроДиснейленд, Леголенд, , Фютюроскоп –
киносүйер қауымға арналған болса, Валиби Франс и Астерикс балалар
мультфильм желісінде құрылған. Германия, Дания, Нидерланды елдерінің
тематикалық парктері туристердің үлкен қызығушылығына ие.
2. ТЕМАТИКАЛЫҚ ПАРКТЕРДІ ДАМЫТУДЫҢ ӘЛЕМДІК ТӘЖІРИБЕСІ
1. Американдық Дисней Лэнд.
Алғашқы тематикалық парк АҚШ 50 жылдардың ортасында пайда болды. Бұл
кезде дәстүрлі парктер құлдырау кезеңін бастан кешіреді. Олар туристік
нарықтан бірітіндеп ығысып, олардың орнын Диснейленд немесе Сикс Флэгс
сияқты қазіргі заманғы тематикалық парктер басады.
Тематикалық парктер – бұл жанұяға арналған демалыс пен ойын сауық
орталығы. Олар түрлі жастағы адамдарды біріктіреді. Үлкендерді өзінің
ақпараттық танымдық сипатымен, балаларды қызықтырумен.
XIX ғасырда көңіл көтеру индустриясының орталығы Америкаға ауысты.
Осы кездегі бұл ойдың негізгі мақсаты осындай орталықтарды қаланың
шетіне орналастырып, барлық адамдарға барынша көңіл көтеруге мүмкіндік беру
болды. Осындай көңіл көтеру парктері үлкен жетістікке ие болып, Америкада
қарөынды түрде дами бастады. Мұндай демалу түрінің даңқы 1893 жылы Чикагода
халықаралық жәрмеңке өткеннен кейін жүзеге асты. Бұл жаңалық өзге
континенттерде саябақтардың ашылуына жол ашты. Үшінші онжылдықта саябақтар
әр елде қарқынды дами бастады. Әлемнің әр түкпірінде көңіл көтеру орындары
ашыла бастады. XIX ғасырдың соңында мұндай саябақтар мен өзге де көңіл
көтеру орындарының саны көптеп болды. Алайда бұл ұзаққа созылмады. II
Дүниежүзілік соғыстың басталуы көптеген саябақтардың жабылуына себеп болды.
Тек соғыстан кейін ғана қайтадан бой көтере бастады. Өйткені халықтың
қалағаны демалу болды 11.
50-жылдардың жаһандану процесінің басталуымен халық мұндай жай
саябақтардан алшақтай бастады, өйткені оларға жаңа басқа көңіл көтеру
орталықтарының түрлері керек болды.
Диснейлендтегі экспозициялар Американың тарихы және басқа да
халықтардың мәдениеті туралық айтып береді. Калифорния штатындағы Си Уорлд
паркінен су асты әлемімен танысуға және теңіз жәндіктерінің қатысуымен
қойылған қызықты шоуларды көруге болады. Сонымен қатар, олар дельфиндерді,
касаткаларды, тюлендерді жаттықтыру кезінде алынған құнды ғылыми
мәліметтерге де ие.
Тематикалық парктер жасанды рекреациялық ресурстар жынағы. Бұндай
парктер шығармашылық ойлардан туындаған бір немесе бірнеше тақырыптарды
біріктіретін туристерді қызықтыру мақсатында ойлап табылған парктер болып
табылады.
1955 жылы американдық Уолт Дисней әлемде атын әйгілі еткен тұңғыш
Диснейленд тематикалық саябақ ашылды. Кейіннен бұндай саябақтпар әлемнің
түкпір түкпіріне таралды.
Бұл ойдың иегері Уолт Дисней қонақтарға бес бағыт бойынша саяхат түрін
ұсынды. Ал гид қызметін мультфильм кейіпкерлері атқарды.
Осындай тематикалық паркке келушілердің 80 пайызы ересек адамдар
болғаннан кейін, У. Дисней 1980 жылы Дисней Уорлд паркінде ЭПКОТ ақпараттық
ойын сауық орталығын ашты. Эпкот орталықы ғылым және техника
жетістіктерінің көрмесі болды. Жалға алынған бұл жерлерде көптеген
компаниялар өздерінің экспозицияларын көрсетті. Көрсетілгендердің барлығы
ойын сауық бизнесімен байланысты болды және компания өзін жарнамалауда
қолданылды. Эпкот және көптеген ақпараттық танымдық, ғылыми бағдарламалар
келушілер арасында үлкен сұранысты болды, бұл мамандардың ойы бойынша
тематикалық парктерді ағарту орталықтарына айналдыру тенденциясы болды.
Диснейленд Калифорниядағы әлемдегі ең бірінші саябақ болып саналады.
Бұл Американың ең таңдаулы да, қалаулы көрікті жері мен жанұямен
демалушыларға таптырмас кереметтердің бірі болып саналады. Диснейлендті
өзгеше әлемдегі ең бақытты жер деп тегін атамаған. Келген қонақтарды қош
келдіңіз деген жарқын жүзді күлкілер қарсы алып, ертегінің кіршіксіз
әлеміне ала жөнеледі.
Қазіргі Диснейленд кешенінің территориясында:
Disneyland Park – Уолт Диснейдің бастапқы тематикалық паркі;
Disney California Adventure Park– Алтын Штат тарихын бейнелейтін жаңа
тематикалық парк.
Downtown Disney – мейрамхана, бар, ойын залдарымен, театрлармен
ерекшеленген кешен.
Disneyland Resort Hotls – Диснейленд қонақ үйлері.
Сурет 1.- Американдық Диснейленд картасы [21]
Тематикалық парктерді салынуындағы табысты сектордың бірі жоғарғы
технологияның қолданылуы. Диснейленд және Дисней Уорлд парктері өздерінің
атракциондарында ең бірініш болып компьтерлік басқару жүйесімен
мультипликациялық эффекті қолданды, осының арқасында паркке келушілер
таңғажайып әсер алып кетуде.
Қазіргі кезде Диснейленде паркі өздерінің келушілеріне космостық
саяхат жасауды ұсынуда. Аттракционның әр креслосы арнайы компьютерлік
аудиожүйемін жабдықталған, бұл космота жүрген сияқты әсер тудыруда.
Тематикалық парктерге деген қызығушылық жыл өткен сайын жоғалмас үшін,
атракциондарды әркез жаңарту қажет.
Жыл бойы жұмыс істейтін аттракциондардың эксплуатациялық кезеңі 3-4
жылды құрайды. Бұдан кейін оларды жаңа құрал жабдықтармен алмастыру қажет.
Мезгілдік парктердің қаржылық мүмкіндіктері аз, сондықтан олар
аттракциондардың беткі түрін өзгертіп, жаңа тематикалық қойылымдар
ұйымдастырып отырады. Атракциондардың жүйелік жаңашыландыру мен ойын сауық
бағдарламалар арқасыда тематикалық парктер үлкен туристік ағымға ие.
Жаңа атракциондардың ашылуы және қазіргілерді жаңашаландыру үлкен
инвестицияны керек етеді. Кейбір үлкен атракциондар өздерінің қожайындарына
ондаған миллион ақш долларын талап етеді. Мысалы, 1994 жылы немістің
Фантазиа ленд тематикалық паркінде салынған. Галактика аттракционы 20,8
млн ақш доллары, ал Колорадо Эдвенчур паркіндегі жаңа аттракцион 17,6 млн
тұрады.
Тематикалық парктердің жоғары бәсеке қабілеттілігі сауатты қаржы
саясатын құруда жетеді.. Басқа демалыс орындарына қарағанда, бұларда
бірегей кіру билеті енгізілген оның құрамына – паркке кіру, тамақтану,
тарнсфер, орналыстыру кіреді.
Дисней Флекс паспорт деп талатын билеттің жаңа типін ұсынды. Ол
паркке келушілерге үлкен мүмкіндік береді. Бұл билетті иеленушілер
Диснейлендте 5 күн бойы және ашылуынан 1,5 сағат бұрын кіре алады. Бұл
паспорт Оңтүстік Калифорнияның бассейндері мен жағажайларында қосымша
ақысыз кіруге мүмкіндік береді [9].
Тематикалық парктердің табысы, билет бағасына, тамақтанудан,
ескеткіштер мен ойыншықтарды сату бағасына құралады. Парктерде үлкен
көлемде сувинерлер сатылады, олар парктің символы болып табылады.
Диснейлендтің символы болып әдемі Ертегі сарайы болып табылады. Оның
прототипі болып Бавариядағы Найшванштоинг сарайы болып табылады. Оынң
әдемілігімен тамсанған Дисней сатып алып, бұрын Америкаға алып кеткісі
келген. Бірақ жергілікті билік рұқсат бермеген. Сондықтан Диснейге өзінідік
америкалық найшванштоингін құруға тура келді. Сонымен қатар символы болып
Микки Маус болып табылады.
Ең алғаш құрылған Дисней Ленд 1955 жылы Лос-Анджелестен оңтүстікке
қарай Анажеймде (Колифорния штаты) ашылды. Бұл Дисней Лендің ұраны –
таңғалып ағарту, ойнап-тәрбиелеу. Негізінен балаларға арналған ертегі
әлемі. Негізі салушы – американдық кинорежисер, мультипликатор Уолт Дисней
(1901-1966 жж). қиял ғажайып әлемін У. Дисней қағазға мультқаһармандарды
жасаумен аша бастады. Бірақ оның жобасы қаржыгерлерден қолдау таппады, көп
күтпей өзінің апельсин плантациясының қаржысына құрылысын бастайды.
Құрылысты өзі басқарып, аз уақыт ішінде 2,5 мың жұмысшылар бір
мемлекеттен екінші мемлекет сала берді. Олардың ең сүйікті жұмыстары Аврам
Линкольннің мүсіні мен 300 мың жапырақтары бар пластмассалы баобаб. Бұған
адамдарды тарту үшін жарнаманың қажеті болмады. Жалпы көлемде алғанда 17
млн доллар шығындалды. Дисней Лендке кіре берісте келушілерді ең атақты
персонаж - Микки Маус күтіп тұрады.
Бұл елге саяхат газды фонарлардан тұратын екі қабатты кірпіш үйлерден
басталады. Көшелерде шериф, сақалды полиция қызметкері, аңшы, ұста, ковбой,
лоумен тұрады. Бұл көшеден қамал бойынша кез-келген елге түсуге болады:
бастан кешер оқиға, экзотика, қиял-ғажайып, шекара, болашақ елдері. Жолда
қамалдар, желкенді қайық, қасынан поезд өтіп, паровоз гүрілі естіледі.
Жануарлардың да дауысы естіледі. Бастан кешер қызықты әрі қиялды оқиғаға
түсу үшін кішкене параходтқа отырып, нағыз джунглийден (пальма, лотос,
бамбук, банан, лияна) өтеді. Орманда тукандар ән салады, суқоймаға пілдер
келеді, бұтақта маймылдар секіріп жүреді. Жолаушылар алаңдап, қорқа
бастаса, бір ғана капитаннның мылтықпен аспанға атқаны жеткілікті, бәрі де
өз үйлеріне қайтады. Суда теңіз шайқастары өтеді, пираттар қамалды алып,
мас болады. бұлардың барлығы ойыншықтар екеніне көз жеткізу қиын. Мұнда
динозаврлар мен қазына аралдары да, жас тұтқындарды сататын аукциондар да
адамдарды таң қалдырады. Егер альпинист болып сезінгін келсе, тік жартас
мойныңды тоқсан градусқа жоғары бұрып жібереді [6].
Кез келген қызмет түрін тұтыну оның өндірісімен бірге жүреді. Осы бір
уақыттылық туристік қызмет көрсететін компанияның нақты тұтынушы сұранысына
қызметтерді максималды жақындату жолымен тұтынушының қажеттіліктерін
неғұрлым кең қанағаттандыруға ықпал етеді. Тұтынушыға жекелей туристік
қызмет көрсету бойынша мәселе сапа мен шығындарды бақылау аумағында
операциялық менеджерлер үшін ірі қиындықтар туғызумен түсіндіріледі. Егер
туристік қызмет стандартталмаған болса, онда оған стандарттарды белгілеу
қиынға түсіп, ізінше стандарттарға сәйкес келуін қадағалау ауыр болады. Осы
сипатта операциялық менеджерлер жаңа тауарларды құруға қарағанда жаңа
қызметтерді құру кезінде көбірек роль атқарады, себебі маркетинг бойынша
менеджерлерге қарағанда тұтынушылармен олардың қатынастары жақын болуына
орай тұтынушыға дейін қызметті жеткізу механикасын жақсы меңгеріп, осы
үрдісті қызметкерлер өз орындарында атқара алу мүмкіндігін анықтауға
қабілетті.
Диснейлендте көрсетілетін қызметтер түрі адам қуанышын арттырады.
Жалпы поездбен Диснейленді 20 минутта айналып өтуге болады. Су
астында да қайықпен жүзіп, иллюминатордан киттерді, акуланы, сегізаяқты,
батып кеткен кемелерді көруге болады және карлсон деген тікұшақпенпен
қаланың шатырларын үстінен ұшып көтерілуге болады, сондай-ақ ғарыш кемесі
бар. Жалпы алғанда, көлік мұнда аттракцион рөлінде, жылжу рөлін де ойнай
береді. Диснейлендте сондай-ақ Том Сойердің аралы да бар.
Болашақ елінде техника ғажаптары демонстрацияланады. Мысалы, туристер
айға ұшып барып келе алады.
30 жыл ішінде (1955-1985 жж) ең алғаш Диснейлендке 250 млн адам келді,
ол орташа есеппен күніне 23 мың адам болып келеді. Қазір мұнда жыл сайын
500 млн. туристер балаларын өміріндегі ең есте қалатын жерге ертіп келеді.
1971 жылы Диснейленд Флоридада, Орландодан 24 км жерде ашылды. Жаңа
Диснейленд 1300 гектар жерді алып, әлемнің ең көңіл көтергіш паркі болып
табылады. Оның құрылысы 400 млн. доллар жұмсалды. Бұл паркте бірнеше
аудандарға бөлінеді
Жабайы Батыс – бұл аруақтарға, жын-перілерге толған қамаладыр бар ел.
Басқа ауданда екі тематикалық зоналар бар: Қазіргі әлем және Болашақ
әлем.
Ашылулар аралында гигантты галопагос тасбақаларымен кездесуге
мүмкіндік туады. Диснейлендтің қасында, Орландода туристерді тартатын
әлемдегі ең үлкен океанариум теңіз әлемі орналасқан. Мұнда 2000 кг
салмақты китті жыртқыш акулаларды көруге болады.
Қазіргі уақытта АҚШ-та 600 астам тематикалық парктер бар. Қиялдар
әлемі болып Флорида табылады. Бұл штатта Американың ең керемет парктері
орналасқан Дисней Уолд пен Юниверсал Стыодиас. Бұл парктер әлемдік туристік
бизнесте сәйкес номинациялар бойынша бірнеше рет жүлдегер болған.
Американдық тематикалық парктен әлемде ең танымал парктер болып
табылады, жыл сайын 90 млн астам туристер келеді. Канзас – Сити, штат
Миссуридегі Уорлдс ов Фан тематикалық паркі әлемнің 65 елінен және
Американың 50 штатынан қонақтар қабылдайды, ал Дисней Уорлд паркінде кез-
келген шетел тілін естуге болады [2].
2.2. Еуропалық ойын-сауық парктері
Еуропада көптеген аквапарктерді қоспағанда, 20 жуық ірі тематикалық
парктер салынған. Олардың ең ірілері жыл сайын 2-ден 10 млн дейін
қонақтарды қабылдайды. Бұл әрине Еуродиснейленд. Ол да американдық ағасы
сияқты У.Диснеймен салынып Евро Дисней компаниясының басқаруына берілген
[4].
Тематикалық парк құрылысы үшіне еуропалық аймақты таңдау кездейсоқ
емес. Потенциалды клиенттердің саны 350 млн адам, АҚШ тұрғындарынан 1,5
есеге дейін артық, жалпы аймақтағы туристік ағындар, қысқа мерзімді
саяхаттауға деген сұраныстың артуы еуропалықтардың арасында тематикалық
паркке деген қызығушылықтың артуы – мұның барлығы ескі континенттің соның
пайдасына шешілді [2].
Франциядан бөлек еуропалық Диснейлендті орналастыруда Испания мен
Ұлыбритания да үміткер еді. Өзге екі елден гөрі Ұлыбритания географиялық
орналасуы мен метерологиялық жағдайдың тұрақсыздығына байланысты, шансы
төмендеді. Испания жылдағы ашық күндер саны көп, комфортты климатпен
ерекшеленеді. Еуропаның континенталдық бөлігінде орналасқанымен,
перифериялық ораналасқан еді. Бұл мұнда тематикалық парктің орналасуына
басты кедергі болды.
Ал Франция болса, мұндай кемшіліктері жоқ. Паркті Батыс Еуропада халық
тығыз шоғырланған Париж қаласынан алыс емес жерде, елдің нақ ортасында салу
ұйғарылды. Париж ауданының Солтүстік және Оңтүстік Еуропа шекарасында
орналасуы басты артықшылығы болды. Ол арқылы екі субрегионды
байланыстыратын маңызды транзитті жолдар кесіп өтеді. Сонымен қатар,
У.Дисней компаниясы Франция елінің астансы 20 млн жуық туристерді
қабылдайтын әлемдік маңызы бар туристік орталық екенін де ескерді. Және де
Париж тематикалық парктің дұрыс қызмет атқаруы үшін қажетті дамыған
инфрақұрылым бар.
У. Дисней корпарациясы еуропалық Диснейлендтің оригиналды идеясын
ойлап тапты. Американдық тематикалық парктің аналогы ретінде ол балалар
ертегілерінің сүйікті кейіпкерлерінің орны ретінде ойластырылды. Компания
Ақшақар және жеті гном және Ұйқыдағы сұлу ертегілерінің қарапайым
сюжеттерінен бас тарты. Апробациядан өткен тематикалық парк концепциясын
ғасырлық тарихы бар еуропа мәдениетімен ұштастырғысы келді. Бұл мақсатқа
жету үшін атақты еуропалық ертегілер мен әдеби туындыларды (Сұлу және
құбыжық, Русалочка, В.Гюгоның Париж әулиеана соборы және т.б.)
таңдалынып алынып, олардың негізінде Еуродиснейлендте қойылатын көңілді
мюзклдар қойылды.
Бірақ та мұндай тематикалық парк концепциясы еуропа мәдениетінің
атақты қайраткерлері арасынан сын туғызды. Олар корпарация іс-әрекетінде
континенталдық менталитеттің бұзылуын, ұлттық дәстүрлердің жоғалуын және
американдық өмір стандарты енуін болжаған.
Евродиснейленд немесе Фантазаленд 1992 жылдың 12 сәуірінде Париж
қаласына жақын Мари ля Валеде, Марна өзенінің алабында ашылды. Ауданы
шамамен екі мың га. Алғашқы Диснейлендті қайда орналастыру туралы мәселе
ойластырылып жатқанда, Франция мен Испания арасында осы аттракциондар
паркінің иесі атану үшін аса қатты бәсекелестік жүрді. Соңында Франция
жеңімпаз болып шықты. Одан кейінгі екі жыл бойы Францияның премьер министрі
мен Уолт Дисней Продакшн компаниясының президенті Л. Фабиус арасында
келіссөздер жүрді, ақырында Лондон қаласында құрылыс туралы келісімге қол
қойды.
Үкіметтің бұл шешіміне көптеген адамдар бұндай үлкен территорияға
басқа ба игі мақсаттағы құрылыстар салуға болады деп қарсы болған.
Басқалары Виктор Гюгоның елін мұхиттық аттракциондар аймағына айналдырғысы
келмеді.
Алайда мұндай қарсылықтарға қарамастан американдық парктің құрылысы
1986 жылы желтоқсанда басталды. Құрылыс қызылша егістігінің орнына салынды.
Егістікке су тартатын мұнарадан өзге нысан болмаған еді. Кейіннен осы
мұнара Диснейленд сәулетшілері Ұйқыдағы ару мұнарасын салу идеясына өзек
болды.
Еуропа елдерінен, АҚШ және Канададан 300000 ағаштар әкелінді. Ұйқыдағы
Ару қамалы композициялық орталық ретінде таңдалып алынды. Оның басты себебі
бұл ертегі Францияда аса танымал еді. Ұйқыдығы Ару қамалында екі сәулеттік
стиль біріккен. Сәулетшілерге қазіргі заманғы фильдер негіз болды. Сондай
ақ Лувр пирамидасының сәулетшісі Пеннің ұсынысы бойынша XV ғасырдың Герцог
де Берри билік еткен заман атты миниатюралар манускриптің зерттеп оларда
аттракциондар элементінде пайдаланылады.
Алғашқы аттракциондар құрылғаннан кейін туристерді қабылдамас бұрын
бірнеше ай бойы экспериментальды келушілермен тексерілінді. Парк івке
қосылғаннан бірінші жылы ақ 11 млн астам турист келді. Министр Жан Мишель
Байенің айтуы бойынша бұл құрылыс француз туризмі үшін зор мүмкіндік болды.
өйткені паркке келушілердің 50%, қоноқүйлерде тұратын қонақтардың 80%
шетелдіктер. Сондықтан да Париждің туристік орталығы ретіндегі маңызы арта
түспек.
Көп адамдар паркке тек көңіл көтеру үшін ғана емес, каминдермен
жарақталған кафелерде ыстық кофе ішу үшін де келеді. Фантазиленд Президенті
Роберт Фитцпатрик бұл каминдердің пайда болуы туралы мынадай әңгіме айтады:
1988 жылдың наурызында Уолт Дисней компаниясының бас директоры Мишель
Эйснемен бірге Париж көшелерін аралап жүріп, қатты жауынға қалдық. Тремуй
қонақ үйінің ішіне кіруге мәжбүр болдық. Табалдырықтан бізді сытырлап
жанған бөренелердің иісі қарсы алды. Мишель маған қарап, Боб,
Евродиснейлендтің барлық мейрамхана мен қонақ үйлерінде осындай каминдер
болу керек деді. Бұл табылған ой болды. Себебі каминдегі от пен солғын
жарық жанға жайлы үй атмосферасын тудырады.
Фантазиленд ұйымдастырушылары осында көрсетілетін фильмдер арқасында
ұрпақтар арасындағы сабақтастықты көруге болады дейді. Өйткені,
Диснейлендтің шабыт көзі – еуропалық жазушылардың туындылары: Шарль Перро,
ағайынды Гримдер, Ганс Христриан Андерсон.
Евродиснейленд 5 негізгі зонаға бөлінеді:
1. Main Street – бас көше деп аударылатын бұл бөлімінде кәдімгі аттар
мен ең алғашқы трамвайлар жүреді. Басқаша айтқанда Алтын лихорадкасын
бастан кешуге болады. Алиса ертегілер әлемінде лабиринті бастау алады,
Баффало Билл шоуы ұйымдастырылады. Бұл шоуда Америкаға алғашқы
қоныстанушылар туралы айтылады. Шоудың кейіпкерлері: бизон аңшысы Баффало
Билл мен оның досы Ситтинг Будулл. Олармен қатар кавалеристер, дилижансқа
шабуылдаушы немесе бизон аулап жүрген үндістер.
2. Frontierland - өлгендер рухы ұшып жүретін тылысым қамал, Жабайы
Батыстың кейіпкерлері ұшырасатын Форт, үй жануарлары жиналған шағын ферма
бар. Балаларға арнап Покахонтас алаңы ұйымдастырылған. Қайықпен немесе
каноэмен өзен бойымен серуен арқылы Тарзан шоуды тамашалауға болады. Үлкен
Шулы Тауда кішкентай паравозбен сырғанау ұйымдастырылған.
3. Adventureland – қызықты оқиғалар әлемі. Секторға кіреберісте
Аладдин мультфильмінің кейіпкері тұрған қаланың шығыс базарын көресіз.
Аладдин мультфильмінен театрланған көріністер, шығыс базары, ағаш басына
орналастырлған Робинзон Крузоның үйін, қызықты оқиғалар аралындағы
таңғажайып үңгірлер, жер асты қаласының өзенімен қайықпен серуен – бұл
бөлімнің ұсынатын аттракциондары. Ескі қалада Индиана Джонстыі бастан
кешкен оқиғаларына өзіңнің қатысуыңа болады.
4. Fantasyland – қиял әлемі. Мұнда атақты ертегілер әлемінде жүресіз.
Ұйқыдығы Ару қамалындағы отты айдаһар, Ақшақар мен жеті гном, Пиноккио,
Питер Пенмен бірге түнгі Лондон үстімен ұшқыш кеме саяхаты, Ланселот ат
әткеншегі, Алиса ертегілер әлемінде лабиринті, сондай-ақ шағын қайықпен
жүріп, ертегілерден көріністер тамашалауға болады. Шағын әлем
аттракционында әлемнің қуыршақтары ән салады.
5. Discoveryland – жаңалықтар әлемі. Бұл әлемде уақыт көлігімен
жиырмасыншы ғасыр басына, жұлдыздарға саяхат, зымыранмен орбита бойын
тамашалап, су асты әлемін көріп, құмарың қанғанша компьтерлік ойындар мен
видеоойындар ойнауға болады. Тамақ ішіп отырып, Мулан цирктік шоуын
тамашалайсыз. Пушкадан ұшып, Джордж Лукастың Жұлдызды соғыстар
кейіпкерлерімен бірге Айды көру арқылы ұмытылмас сезімдерді бастан кешуге
болады.
Сурет 2. – Евродиснейленд [21]
Сынға қарамай, Еуродиснейлендтке келушілерді саны жыл артқан сайын
артуда, Францияда тематикалық парктердің желісі кеңеюде. Франциядағы
Еуродиснейлендпен қатар, өзге де тематикалық парктер жоғарғы қарқынмен
дамуда. Мысалы, Фютюроскоп – киносүйер қауымға арналған болса, Валиби
Франс и Астерикс балалар мультфильм желісінде құрылған.
Еуропадағы ойын-сауық парктердің өзге мысалы ретінде, даниялық
Леголендті айтуға болады. леголенд паркі Копенгагеннен 260 км қашықтықта,
Биллунд қаласында орналасқан. Жер шарының әртүрлі пейзажын және
қалашықтарын тұрғызу үшін 45 млн кубиктер пайдаланылды. Леголенд –
мыңдаған миниатюрлы ағаштары мен гүлден тұратын әсем бағы, қуыршықтар
мұражайы бар көңіл-көтеру паркі. Келушілер Лего конструкторларының көптеген
түрімен қолдана алады. Лего әлемі қауіпсіздің шараларына жоғары талап
қоюымен де әлемге әйгілі.
Леголенд паркі 1968 жылы маусым айында, 38 м ² аумақ жерде құрылған.
Барлық ғимараттары, пейзажы, транспорты Леголенд стандартты кірпішінен
тұрғызылды. Және бұл ойын әлемінің табысы ойлағаннан асып түсті, бірінші
жылдың өзінде оны 625 мың адам тамашалады.
Қазіргі таңда Леголенд 100 000 м² ауданды ала орналасқан, бүкіл әлемге
әйгілі аттракциондар орталығы. Бұл жерге жыл сайын 14 млн адам келеді.
Жартысынан астамы Германия, Швеция, Норвегия елдерінен келеді.
Парк 6 ауданға бөлінген: Мини-әлем (министрана), Дупло әлемі, Легоредо
қаласы, қарақшылар әлемі, шытырман оқиғалар әлемі, қамалдар әлемі.
Мини әлемде 1:20 масштабтағы тікұшақтар, параходтар және ғимараттар
макетін тамашалауға болады. бұл әлемде биіктігі 30 метрлік бақылау
мұнарасынан көруге болады, адамдар 600 м биіктіктегі ауада қалқып жүргендей
болады. сонымен қатар педальды немесе монрельсті машиналарды, Лего
қаласындағы машиналарды жүргізу құқығына ие болады. жүргізушілер 8 – 13 жас
аралығында. Толық бір алаңда әртүрлі құрылғылар, автобустар, жүк
машиналары, палаткалар орналасқан. Саяхта жасайтын орындар өте көп және
автотұрақтары да бар.
Дупло әлемі – парктің ең жас келушілеріне арналған. 17 жасқа дейін.
Оларға мұнда ұшақпен ұшуға, фермерлер мен олардың жанурларымен, үлкен ойын
алаңымен танысуға болады.
Легоред әлемі – вестерн мен үндістер туралы фильмдердің жас
жанкүйерлеріне арналған. өте қатал Шериф Леголенд заңдары мен тәртібін
бұзғандарды қамауға ала алады. Көптеген балалар осы шериф рөлінде болғылары
келеді. Сондықтан кейбір жас ковбойлар шерифтің жұлдыздарын сатып алып, бір
күні бойы осы атаққа ие болады. Кезекші шериф басты шерифпен келісім-
шартқа отырады. Легоред қаласында жабайы Батыстың адам қолы тимеген орманын
тамашалауға, тасқынды өзенге каноэмен жүзуге болады. жабайы жануарларды
кезіктіруге де болады [8].
Легоред қаласының жанында Роджер капитанының туған жері – қарақшылар
әлемі орналасқан. Мұнда қарақшылар үңгіріне жорық жасауға, флибустьерлердің
кемені жаулап алуы мен өздерінің олжаларын бөлуін қызықтыруға болады. 1
маусыммен 29 тамыз аралығында қарақшылар әлемінде Банбена және Тины шоуы
өткізіледі.
Қамалдар әлемі – ортағасырлық әлем. Рыцарлар қамалына келушілерді
айдаһар арқасына отырғызып алапы келеді. Бұл әлемде батыл рыцарлар,
жауыздар мен ханшайымның қатысуындағы шоу өткізіледі. Сценарий батыр
жауынгерлердің ханшайымды сиқыршыдан босатып алу негізінде жасалады.
Шытырман оқиғалар әлемі – биік таулар, ну орман мен джунглийдегі
жарыс аттракциондары әлемі. Жарысқа барлығы қатыса алады, ол үшін өте
қатты жылдамдықпен қараңғы тунельде жоғары, төмен бағытта жүру керек.
Паркте өзіңнің қалаған конструкцианды жасауға арналған павилион бар.
осы жерде техникалық модельді жасауға, компьютер ойындарын ойнауға,
Леголенд дүкендерінде Лего конструкторларының жаңа модельдерін сатып алуға
болады.
Паркке келушілер аттракциондарды тамашалаудан кейін, өздері ошақта
тағам әзірлей алады. Немесе әртүрлі асханалар тағамдарының дәмін тата
алады. Мейрамхана мен кафелерде келушілерге ковбойлар мен рыцарлар
кейіпіндегі қызметшілер қызмет көрсетеді.
Келушілер үш жұлдызды Леголенд қонақүйінде тұрақтана алады.
Қонақүйлердегі нөмерлер кілті тек балаларға ғана ... жалғасы
Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.
Ұқсас жұмыстар
Пәндер
- Іс жүргізу
- Автоматтандыру, Техника
- Алғашқы әскери дайындық
- Астрономия
- Ауыл шаруашылығы
- Банк ісі
- Бизнесті бағалау
- Биология
- Бухгалтерлік іс
- Валеология
- Ветеринария
- География
- Геология, Геофизика, Геодезия
- Дін
- Ет, сүт, шарап өнімдері
- Жалпы тарих
- Жер кадастрі, Жылжымайтын мүлік
- Журналистика
- Информатика
- Кеден ісі
- Маркетинг
- Математика, Геометрия
- Медицина
- Мемлекеттік басқару
- Менеджмент
- Мұнай, Газ
- Мұрағат ісі
- Мәдениеттану
- ОБЖ (Основы безопасности жизнедеятельности)
- Педагогика
- Полиграфия
- Психология
- Салық
- Саясаттану
- Сақтандыру
- Сертификаттау, стандарттау
- Социология, Демография
- Спорт
- Статистика
- Тілтану, Филология
- Тарихи тұлғалар
- Тау-кен ісі
- Транспорт
- Туризм
- Физика
- Философия
- Халықаралық қатынастар
- Химия
- Экология, Қоршаған ортаны қорғау
- Экономика
- Экономикалық география
- Электротехника
- Қазақстан тарихы
- Қаржы
- Құрылыс
- Құқық, Криминалистика
- Әдебиет
- Өнер, музыка
- Өнеркәсіп, Өндіріс
Қазақ тілінде жазылған рефераттар, курстық жұмыстар, дипломдық жұмыстар бойынша біздің қор #1 болып табылады.
Ақпарат
Қосымша
Email: info@stud.kz
Реферат
Курстық жұмыс
Диплом
Материал
Диссертация
Практика
Презентация
Сабақ жоспары
Мақал-мәтелдер
1‑10 бет
11‑20 бет
21‑30 бет
31‑60 бет
61+ бет
Негізгі
Бет саны
Қосымша
Іздеу
Ештеңе табылмады :(
Соңғы қаралған жұмыстар
Қаралған жұмыстар табылмады
Тапсырыс
Антиплагиат
Қаралған жұмыстар
kz