Ұлттық этникалық топтарды негізгі түрлері

Пән: Психология
Жұмыс түрі: Материал
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 8 бет
Таңдаулыға:

Ұлттық -этникалық топтардың негізі түрлері.

Ұлттық этникалық топ дегеніміз- бұл миллион мыңдаған адамдардың психологиялық қырлары және жалпы ішкі және сыртқы байланыстары жақын адамдардың тобын айтамыз.

Алдымен біз тарихи жағынан қарастырсақ, тұқым- бұл туыстарының қанының тобы. Осы күнге дейін Африка мен Азияның арасында мемлекеттік билікке орналасуда тұқым қуалаушылық үлкен рөл атқарады. Тұқым қуалаушылық тайпамен бейнеленеді.

Тайпа- бұл ұлттардың қиын жағдайда бірігуі болып табылады. Азия Африка елдерінде өте қажетті, себебі олардың әлуметтік өмірінде сақталып қалған. Зерттеулердің көрсетуінде халықтардың тайпалық зонасы бұл адамдардың спецификалық салт-дәстүрімен ерекшеленеді.

Саяси психолоияның негізінде тәуелсіздік бар. Бұл адамдардың психологиясында ешқандай мемлекетке админстрацияға бағынбайды. Мысалы, тарихтағы адамдардың көшіп - қонуы, т. б. Осы кездегі адамдардың тәрбиесі 2-ге бөлінген: «своих» (өзіндегілер) және «чужих» (бөтендер) . «Свой» өзіндік -бұл тайпалардың әдеп-ғұрпындағы заңдарды ұстауы және сақтауы болып табылады. Бұған (тайпаға) -достары, туыстары, ағайын бауырлары болады. Олардың өздерінің діндері әдеп-ғұрыптары салт-дәстүрлері бір болады.

«Бөтендер» -бұл саясатқа қарма-қарсы тұрады. Мұнда басқа саяси ұйымдар салт-дәстүрлері басқаша болады. Негізінен туыс-тайпалардың бәрі қосылып халықты құрайды. Халық - бұл туыстан құралады. Этнопсихолоияда «туыс» бұл өзінің мәдениетінде жеке символдармен анықталады. Саясатта «халық» түсінігі үлкен эмоционалды публистикалық орынды алады.

Тарихта туыс пен тайпа біріктіріліп, ұлтты құрайды. « natio » -латын сөзінен тайпа, халықты білдіреді. Тайпа - белгілі бір территорияны мекендеген, экономикалық байланыста болатын таихи қалыптасқан адамдар тобын айтамыз.

«Ұлт» түсінігі қазіргі ғылыми тілге жақын, «халықтық», «ұлттық» сөздерімен түсіндіріледі. Ұлт әлеуметтік жағынан кең мағынада түсіндіріледі, себбі әр түрлі ұлттық әлеуметтік -саяси ұйымдастырудан тұрады.

Нәсіл - бұл адамдардың физиологиялық және морфологиялық жағынан тұқым қуалаушылық арқылы берілетін адамдардың жиынтығы. Олардың өздріне тән психологиялық ерекшеліктері бар. Кейбір жағдайда нәсілдер саяси әрекеттер субьектісіне қарап біріктіріледі. Мысалы, Азияда, Африкада колланизацияларға бөлініп біріктіріледі.

Соңғы түсінік бұл- этнос. Бұл кең мағынада да түсіндіріледі. Этнос және этникалық қауымдастық түсінігінің астарында тайпа, ұлт немесе топтық ұлт арқылы көрінетін адамдар қоғамының тұрақты түрінің тарихи пайда болуы. Көп жағдайда этнос түсінігін жалпы біріккн ареальда өмір сүретін және жалпы мәдени психологиялық және мінез-құлық қырлары бар ұлттық лингвистикалық топтарды айтады.

Ұлттық -этникалық психологияның негізгі 2 фактор арқылы көрінеді: ұлттық мінез иррационалдығы және ұлттық сананың рационалдылығы.

Ұлттық мінез- бұл әр ұлттың ішкі рухани дүниесінің неізгі бір компоненті ол жеке адамның мінезі секілді бірсыдырғы сипатта болады. Ұлттық мінез бір ұлттың өмір сүру стилін көрсету мақсатында қолданылады.

Ұлттық мінез дегеніміз-оның жекелеен өкілдрі мінезінің мөлшері немесе шамасы емес, ол индивидтердің белілі бір сәйкестілікпен, әр түрлі деңгейде кездесетін типтік қасиеттерін белгілеу анықталған. Ұлттық мінез ұлттық темпераменттен көрінеді.

Аналитикалық контексте «ұлттық мінез» базалық деңей элементтерінен тұрады. Ұлттық мінез эмоцияналдылықпен өзара тығыз байланысты ұлттық психологиямен қабаттасып келеді. Ұлттық мінездің қайнар көзі адам ағзасындағы биологиялық және психологиялық функционалды ерекшеліктерімен орталық жүйке-жүйесінің жылдамдығында болады.

Ұлттық мінездің қалыптасуы көптеен ғасырлар бойы тарихи-психология нәтижесінен көрінді. Ұлттық мінезде кейбір авторлар темпераментке, енді біреулері тұлғалық қасиеттерге көңіл бөлсе, ал неді біреулері құндылықтарға, билікке, еңбекке қатыстары жатқызылады.

Ұлттық мінездің структурасы келесі элементтерден тұрады: 1-ші ұлттық темперамент -ол қозғыш және баяу болуы мүмкін.

2-шіден ұлттық эмоция-ұлттық қуанушылық және ұлттық скептицизм.

3-шіден ұлттық сезім мысалы, ұлттық мақтаныш.

4-ші ұлттық сенім.

Ұлттық мінезді зерттеудің негізгі кезңдері (этаптары)

Ұлттық мінез мәселесін жан-жақты зерттген зерттеулер өте көп.

1-ші ХIХ ғасырдың ортасы Германиядағы халықтық психология мектебі ( В. Вундт, М. Лацарус, Х. Штейнталь т. б. ) . Олардың негізгі идеялары халықты рухани мақсатқа негіздейді, өзін жасанды ету, дінін, тілін т. б.

Ұлттық мінезді «халық жанымен» көрсетеді. Ал американдық этнопсихология мектебі ХХғасыр ортасы (А. Кардинер, Ф. Бенедикт, М. Мид, Р. Мертон, Р. Липто т. б. ) . Олар концепциясындағы түрлі-этникалық топтардың ұлттық мінезі тұлғаның жеке психологиялық қырларымен «мәдени мінез-құлқымен» ерекшеленеді.

Ұлттық мінездің ішіндегі ең қиын түсінік бұл «этноцентризм» -өз тобын салт-дәстүрін абырой мақтанышпен жоғары бағалап және басқа топ мүшелерін басқаша көз қараспен қарай отырып өздерін жоғары бағалады.

1906ж «этноцентризм» терминін алғаш рет Дж. Самнер ашып шығып, оған анықтама берді. Адамдардың өздерінің топ мүшелеріне дұрыс көз қараспен қарап, ал басқа топ мүшелерінің намысына тиіп, беделін түсіруге даяр екенін ескереді.

50 -ші жылдардың басында этнопсихологиялық мектепте ұлттық мінезді зерттеу біршама төмендей түсті. М. Мид орыс - қытай мәдениетін зерттеді. Ол «тіл алғыш» сияқты ұлттық мінезді қалыптасуын анықтағанда, ұлттық мәдениетке яғни баланы жас кезінен аяқ-қолының қозғалыстары үйрету арқылы демократиялық ұлттық мінезді қалыптастырды.

Ұлттық сана -сезім - бұл ұлттық этникалық топтардың рухани дамуындағы ерекшеліктер мен деңгейлер, философиялық діи көз-қарастармен сипатталатын саяси-экономикалық, әлеуметтік -эстетикалық жиынтықтардан тұруын айтамыз. Ұлттық сана-сезім 2 негізгі құраушыларда тұрады: күнделікті ұлттық сана және теориялық ұлттық сана. Күнделікті ұлттық сана -бұл өзінің шығу тегімен, тілімен, тілімен, экономиалық жағдайымен, этникалық санасыан көрінетін адамдардың ерекше қауымы. Теориялық ұлттық сана - бұқаралық халықтардың күнделікті ұлттық санасының қалыптасуы.

Көпшілік халықтардың айтуынша ұлттық этникалық білім қалған ұлттық мінездерден жоғары болады деп айтқан. Ұлттық мінез - бұл әр ұлттық ішкі рухани дүниесінің негізгі бір компоненті, ол жеке адамның мінезі секілді, бір сыдырғы тұрлаулы және тұрақты сипат. Ол қоғам дамуының белестерінде өзгерістерге түсіп отырады. Ұлттық мінездің құрамдас бірлігі ұлттық намыс. Ұлттық намыс-ұлт өкілдерінің атамекенінің тілін, тегін, салт-дәстүрін ерекше қадірлеп, оның абыройын кір жуытпай қызғыштай қору.

Ұлттық сана көптеген жерлерге таратылған. Ұлттық сана «тұрмыстық көз жеткізудің» аргументі. Олардың негізгі іс-әрекетінің психологиялық механизмі. Олармен байланыста ішкі бұхаралық топтық давлениенің феномені, адамның қажеттілігі үлкен топтағы өзіне деген идентификациясы. Ұлттық сана күделікті деңгейдегі басты негізгі ұлттық психологиялық және этникалық конфликтілі қатынаспен байланысты. Мәдениетпен байланысты ұлттық мінез, ұлттық вражда және тәуелсіздік. Ұлттық - этникалық предрассудни, стеоеотиптің жағымсыз бейнесі, ұлттық және шыдамсыздық.

Теориялық ұлттық сана-ғылыми көркемдік және нақты әлеуметтік саяси бақылау, ұлттық санамен бұқаралық байланыс нақты әлеуметтік-саяси позция екенін сезінеміз. Бұл ұлттық-этникалық топтар бүгінгі ұлттар дамуды құндылық және мінез-құлықтың бейнесінде әрбір индивидум дамуда.

Ұлттық өзіндік сана

Ұлттық өзіндік сана бағалар мен көзқарастардың ойлары мен қарым қатынастардың қосындысы. Ұлттық өзіндік сана рацоналды және эмоционалды компоненттерінен тұрады. Рацоналды компоненті- адам өзінің ұлтқа жатататынын сезінуі керек. Эмоционалды компоненті өзінің ұлттық этникалық топқа жататынын сезінуі керек.

Ұлттық өзіндік сана ұлттық сананың ядросы. Ұлттық өзіндік сана жекелеген түсінік, ұлттық этникалық топқа жатуы. Ұлттық сана -сезім - бұл ұлттық этникалық топтардың рухани дамуындағы ерекшеліктер мен деңгейлер, философиялық діи көз-қарастармен сипатталатын саяси-экономикалық, әлеуметтік -эстетикалық жиынтықтардан тұруын айтамыз. Ұлттық сана-сезім 2 негізгі құраушыларда тұрады: күнделікті ұлттық сана және теориялық ұлттық сана. Күнделікті ұлттық сана -бұл өзінің шығу тегімен, тілімен, тілімен, экономиалық жағдайымен, этникалық санасыан көрінетін адамдардың ерекше қауымы. Теориялық ұлттық сана - бұқаралық халықтардың күнделікті ұлттық санасының саяси-әлеуметтік түрде қалыптасуы

Ұлттық өзіндік сананың генезисі- ұзақ тарихи процесс, ең басты ұлттық өзіндік сана этнопсихологиялық деңгейде басталады.

«Біз және Олар» тезистер бір немесе бірнеше жақсы көрінетін тезистерден тұрады Ол физикалық бейне болуы мүмкін адам келбеті, бет бейнесі немесе әлеуметтік мәдени бейнелерден өзге тіл, мәдениет, традициялар, діни сенімділік немесеәлеуметтік -экономикалық, идеологиялық докторина болуы мүмкін.

«Біз және Олар» антитезалары психологиялық механизмдердің әсері көрінеді, осы жерде адам өзінің ұлттық этникалық, кейіннен әлеуметтік қасиеттерді сезінеді. Адам өзін топпен ұқсастырады, құндылықтарымен бөлініп, барлық жақсы қасиеттерімен теңестіреді. Топтың сананың ерекшеліктеріне байланысты олардың мүшелерін «біз тобы» және «олар тобы» болып екіге бөлінеді. Біз топтары олар бір-бірімен үлкен қобалжуларды, эмоцияларды сезінеді. Олар тобы біздер тобына қарама-қарсы.

Психолгиялық деңгейде консолидацияның шешілуі тағы бір тарихи бір ұлттық этникалық механизмдердің стереотипі болады.

Эмоционалды стереотип айқын және ішкі абстратты жалпылама болып келеді.

Мысалы қытайлардың ұзын мұрынды европеец Шығыстың физиогномикасымен салыстырсақ жіңішке мұрынды адам жамандық пен бұзықтықты білдіреді. Керісінше мұрыны үлкен және қалың ьолса адам ақкөңіл және кішіпейіл деп айтуға болады. Стереотиптер басқа да функцияны атқара алады. Француздар өзіне сенімді болуының себебі өзін сыйлай біледіөзін күте біледі, әйелі де еркегі де. Ағылшындар өзіне сенімді болуы өзін не істей білуін және де соны жақсы істейтініне сенімді болып келеді. Италияндықтар өзіне сенімді болуы оларөзін де басқаларды ұмыта біледі. Немістер өзгені де бәрін де білетініне сенімді.

Ұлттық өзіндік сананың дамуы- тікелей емес, толқын тәрізді болып келеді. Ұлттық өзіндік сананың дамуы не жоғарлауы не төмендеуі жоғарыда айтылып кеткен факторларға байланысты және ұлттық этникалық топқа да байланысты болып келеді. Ұлттық өзіндік сананың дамуы саяси жағынан қарастырғанда екі рөл атқаруы мүмкін Бір жағынан прогрессивті процесс атқаруы мүмкін . ұлттық этникалық топ жаңа деңгейде дамуы мүмкін Бірақ мұндай даму өзіндік абсолютизация жолымен, сананың дамуының басқа жолдарын жаппай, ұлттық этникалық ұқсастықты түсіну жолын жаппаса ғана орындалады.

Қазіргі өмірдегі ұлттық этникалық проблемалар

Саяси психологиялық көзбен қарағанда қазіргі өмірдегі ұлттық этникалық проблемалардың күшеюі ұлттық топтарды байланыстыратын жоғарғы байланыстың әлсізденуі. Мысалы 80 жылдары СССРдің шетелдік мемлекеттік байланыстың әлсізденуі ұлттық өзіндік сананың жоғарлауы мен ұлттық қозғалыстардың жоғарлануына әкелді.

Психологиялық тұрғыдан бәрі түсінікті. Барлық адамдар өздірін үлкен топпен теңестіреді . В. Маяковскийдің айтуы бойынша «Страшно человеку когда он один. Плохо одному, один не воин . . . »Топтық обручтар адамдарды топпен байланыстыратын, сананың тек ішінде ғана емес сыртында да орналасады. Байланыстар мықты болса ұлт ешқайдада кетпейді. Психолгиялық байланыстардың әлсізденуі басқа байланыстың күшеюіне алып келеді . Мысалы ұлттық жәнеде тұқымдық родовые . Чечняны алсақ өзін соғыстан кейін ұлттық санасын қайта құрмағандықтан өзінің ұлттық мемлекетін құрмағандықтан, родоплеменной формасына қайта оралды.

Ұлттық этникалық проблемалардың сыртқы себептері әр түрлі, әлеуметтік экономикалық немесе діни болуы мүмкін, ішкі себептері тек біреу ғана саяси психологиялық.

Адамдар өзін сенімді болуы үшін топпен қосылғысы келеді, екіншіден ол топтар супер топ болғысы келеді, кейін ерікті немесе еріксіз жолмен ұлттық этникалық психологияның шектеулерін жеңеді

Ұлттық достасу мен келісімге келу .

... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.