Мемлекеттік үкімет органдарының жергілікті өзіндік басқару аясындағы өкілеттілігі

Мазмұны

Кіріспе ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .3

І Қазақстан Республикасының мемлекеттік үкімет органдары
1.1. Жерілікті атқарушы органдардың жалпы құрылымы ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...5
1.2. Жергілікті атқарушы органдардың жүйесі мен өзіндік басқару қызметінің өкілеттілігі ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 9
1.3. Жергілікті басқару органдарының функционалдық құрылымы ... ... ... ... ...12

ІІ Жергілікті өзін.өзі басқару туралы
2.1. Жергілікті өзін.өзі басқарудың принциптері мен функцялары ... ... ... ... ... 15
2.2. Жергілікті өзін.өзі басқаруды енгізудің маңызы мен проблемалары ... ... ...18
2.3. Жергілікті мемлекеттік басқару және өзін.өзі басқару жүйесін жетілдіру жолдары ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..21

Қорытынды ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 25

Пайдаланылған әдебиеттер ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 27

Кіріспе
Кіріспеге келер болсақ мемлекеттік үкімет органдарының жергілікті өзіндік басқару аясындағы өкілеттілігі бұл мемлекеттік органдар әдеттегідей, өкілетті сипатта болады және белгілі әкімшілік – аумақтар көлемінде қызмет етеді.
Муниципалды кеңестер префекторлық жиналыстар, халық депуттарының ұлттық кеңестер, ұжымдық кеңестер. Жергілікті өкілетті органдар тікелей әкімшілік әкімшілік – аумақтар тұрғындарымен сайланады. Оларға заңды белгіленген мөлшердегі жергілікті кәсіпорындар, жергілікті бюджет, көлік сумен жабдықтау, жергілікті тұрғындардың тұрмыс қажетін өтеу, халық білімі, денсаулық, құқықтық тәртіпті сақтау азаматтық қорғаныс жатады.
Әкім аудан әкімдерінің және қала әкімінің қызметін үйлестіреді және жергілікті жерлерді аудан әкімі арқылы басқарады. Әкімдер өз орынбасарларын аппарат жетекшілерін және оның бөлімше бастықтарын тағайындауға құқылы. Орталық атқарушы органның аймақтық бөлімшесі орталық атқарушы органның фунцияларын жүзеге асыратын аймақтық әкімшілік деңгейдегі құрылымы болып табылады. Аймақтық бөлімшенің бастығын тиісті орталық органның басшысы әкімнің келісімінсіз тағайындалады. Бұл аймақтық деңгейде кадр мәселелерін шешуде үкімет мүшелерінің персоналының жауапкершілігін растайды.
Жергілікті бюджеттен қаржыландыратын облыс әкімі қалауымен құрылады. Облыстық атқарушы органдарының құзырына төмендегілер жатады:
- әкім аппараты бөлімдері, мұрағат, мемлекеттік қызметтер, денсаулық, өнеркәсіп, бизнес, кәсіпкерлікті дамыту, коммуналды шаруашылық, коммуналдық меншік, мәдениет, білім, ауылшарушылығы, туризм, спорт, қаржы, ішкі істер және әкім жұмыстарын басқару.
Сонымен қатар орталық атқаратын органдарының аймақтық бөлімшесіне ұлттық қауіпсіздік бөлімі, мемлекеттік мүлік және жекешелендіру, табиғи монополияның реттеу және таза бәсекелесті қорғау, жер ресурстарын басқару, салық комитеті, көшіп-қон демография бөлімі, өсімдік және жануарды қорғау, қоғамдық мәміле және ақпарат, қазынашылық, салық полициясы, орман аңшылық және балық шаруашылығы, әділет министрінің бөлімдері, қоршаған ортаны қорғау, төтенше жағдайлар, статистикалық әкімшілік және ауыл шаруашылығына министрлік басқаруда кіреді. Қазақстан Республикасындағы жергілікті мемлекеттік басқару жергілікті өкілді органдар мен жергілікті атқарушы оргондардан тұрады. Ол мемлекеттің құрамдас бөлігі болып табылады және Республика үшін біртұтас мемлекеттік қызмет принциптерін басшылыққа алады. Демек жергілікті мемлекеттік басқару мемлекеттік биліктің туындысы. Бұл жергілікті мемлекеттік басқару жалпы жергілікті ерекшеліктерді есепке алмайды және жергілікті проблемаларды шешпейді дегенді білдірмейді. Қазақстан Республикасындағы жергілікті мемлекеттік басқару мемлекеттік тетігінң ерекше бөлшегі болып табылады және белгілі бір дербестікке ие болды. Бірақ дербестік жергілікті өкілді органдар мен жергілікті атқарушы органдарда ұйымдық және құзыреттілік тұрғысынан өзіндік ерекшелігімен көрінеді. Жергілікті өкілді органдар –мәлихаттар республиканың өкілді органдар жүйесінің бір бөлігі жүйесінің бір бөлігі болып табылады. Қазақстан Республикасының Парламенті жергілікті өкілді органдар мәлихаттармен ұйымдық тұрғыдан да, құзыреттілік тұрғысынан да байланыспаған. Жергілікті атқарушы органдар-әкімшіліктер, керісінше біп тұтас атқарушы органдар жүйесінің құрамдас бір бөлігі болып табылады және олардың ұйымдағы мен қызметі жоғары тұрған атқарушы органдармен, сондай-ақ Қазақстан Республикасының Президенті мен байланысты және оларға тәуелді. Бұл бірақ, жергілікті атқарушы органдардың белгілі бір дербестігін жоққа шығармайды. Жергілікті өкілді органдардың бір еркшелігі олардың заңдарға сәйкестікте жұмыс істеуі болып табылады

Пайдаланылған әдебиеттер
1. Ахметов. К. Ғ. «Менеджмент негіздері» Ақтөбе-2005ж
2. Ағдарбеков. Т. «Мемлекет және құқық теориясы»Алматы-2003ж
3. Баянов. Е. «Қ.Р-ның мемлекеті мен құқығының теориясы» Алматы-2003ж
4. Баянов Е. ред. "Мемлекеттік және құқық негіздері", Оқулық, Алматы, "Жеті жарғы", - 2001ж.
5. "Қазақстан Республикасындағы жергілікті мемлекеттік басқару туралы" Қазақстан Республикасының заңы., "Заң", №3, 2001ж. .
6. Нүкенов А.: "Жергілікті басқаруды жетілдіру мәселелері". "Саясат" №7., 2003ж.
7. Танкиева А.: "Жергілікті басқаруда экономикалық механизмдерді қолдану жолдары". "Саясат" №4
8. «Қ.Р. конститутциясының құқық неіздері» Алматы-2003ж

Пән: Мемлекеттік басқару
Жұмыс түрі: Курстық жұмыс
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 26 бет
Таңдаулыға:

Қазақстан Республикасы Білім және ғылым министрлігі

Курстық жұмыс

Тақырыбы: Мемлекеттік үкімет органдарының жергілікті өзіндік басқару
аясындағы өкілеттілігі

Қабылдаған:

Орындаған:

Мазмұны

Кіріспе ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
... ... ... ... ... ... ... ... ... .3
І Қазақстан Республикасының мемлекеттік үкімет органдары
1.1. Жерілікті атқарушы органдардың жалпы
құрылымы ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 5
1.2. Жергілікті атқарушы органдардың жүйесі мен өзіндік басқару қызметінің
өкілеттілігі ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .9
1.3. Жергілікті басқару органдарының функционалдық
құрылымы ... ... ... ... ...12
ІІ Жергілікті өзін-өзі басқару туралы
2.1. Жергілікті өзін-өзі басқарудың принциптері мен функцялары
... ... ... ... ... 15
2.2. Жергілікті өзін-өзі басқаруды енгізудің маңызы мен
проблемалары ... ... ...18
2.3. Жергілікті мемлекеттік басқару және өзін-өзі басқару жүйесін жетілдіру
жолдары ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..21
Қорытынды
... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
... ... ... ... 25
Пайдаланылған
әдебиеттер ... ... ... ... ... ... . ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
... ... ..27

Кіріспе
Кіріспеге келер болсақ мемлекеттік үкімет органдарының жергілікті
өзіндік басқару аясындағы өкілеттілігі бұл мемлекеттік органдар
әдеттегідей, өкілетті сипатта болады және белгілі әкімшілік – аумақтар
көлемінде қызмет етеді.
Муниципалды кеңестер префекторлық жиналыстар, халық депуттарының
ұлттық кеңестер, ұжымдық кеңестер. Жергілікті өкілетті органдар тікелей
әкімшілік әкімшілік – аумақтар тұрғындарымен сайланады. Оларға заңды
белгіленген мөлшердегі жергілікті кәсіпорындар, жергілікті бюджет, көлік
сумен жабдықтау, жергілікті тұрғындардың тұрмыс қажетін өтеу, халық білімі,
денсаулық, құқықтық тәртіпті сақтау азаматтық қорғаныс жатады.
Әкім аудан әкімдерінің және қала әкімінің қызметін үйлестіреді және
жергілікті жерлерді аудан әкімі арқылы басқарады. Әкімдер өз орынбасарларын
аппарат жетекшілерін және оның бөлімше бастықтарын тағайындауға құқылы.
Орталық атқарушы органның аймақтық бөлімшесі орталық атқарушы органның
фунцияларын жүзеге асыратын аймақтық әкімшілік деңгейдегі құрылымы болып
табылады. Аймақтық бөлімшенің бастығын тиісті орталық органның басшысы
әкімнің келісімінсіз тағайындалады. Бұл аймақтық деңгейде кадр мәселелерін
шешуде үкімет мүшелерінің персоналының жауапкершілігін растайды.
Жергілікті бюджеттен қаржыландыратын облыс әкімі қалауымен құрылады.
Облыстық атқарушы органдарының құзырына төмендегілер жатады:
- әкім аппараты бөлімдері, мұрағат, мемлекеттік қызметтер, денсаулық,
өнеркәсіп, бизнес, кәсіпкерлікті дамыту, коммуналды шаруашылық, коммуналдық
меншік, мәдениет, білім, ауылшарушылығы, туризм, спорт, қаржы, ішкі істер
және әкім жұмыстарын басқару.
Сонымен қатар орталық атқаратын органдарының аймақтық бөлімшесіне
ұлттық қауіпсіздік бөлімі, мемлекеттік мүлік және жекешелендіру, табиғи
монополияның реттеу және таза бәсекелесті қорғау, жер ресурстарын басқару,
салық комитеті, көшіп-қон демография бөлімі, өсімдік және жануарды қорғау,
қоғамдық мәміле және ақпарат, қазынашылық, салық полициясы, орман аңшылық
және балық шаруашылығы, әділет министрінің бөлімдері, қоршаған ортаны
қорғау, төтенше жағдайлар, статистикалық әкімшілік және ауыл шаруашылығына
министрлік басқаруда кіреді. Қазақстан Республикасындағы жергілікті
мемлекеттік басқару жергілікті өкілді органдар мен жергілікті атқарушы
оргондардан тұрады. Ол мемлекеттің құрамдас бөлігі болып табылады және
Республика үшін біртұтас мемлекеттік қызмет принциптерін басшылыққа алады.
Демек жергілікті мемлекеттік басқару мемлекеттік биліктің туындысы. Бұл
жергілікті мемлекеттік басқару жалпы жергілікті ерекшеліктерді есепке
алмайды және жергілікті проблемаларды шешпейді дегенді білдірмейді.
Қазақстан Республикасындағы жергілікті мемлекеттік басқару мемлекеттік
тетігінң ерекше бөлшегі болып табылады және белгілі бір дербестікке ие
болды. Бірақ дербестік жергілікті өкілді органдар мен жергілікті атқарушы
органдарда ұйымдық және құзыреттілік тұрғысынан өзіндік ерекшелігімен
көрінеді. Жергілікті өкілді органдар –мәлихаттар республиканың өкілді
органдар жүйесінің бір бөлігі жүйесінің бір бөлігі болып табылады.
Қазақстан Республикасының Парламенті жергілікті өкілді органдар
мәлихаттармен ұйымдық тұрғыдан да, құзыреттілік тұрғысынан да
байланыспаған. Жергілікті атқарушы органдар-әкімшіліктер, керісінше біп
тұтас атқарушы органдар жүйесінің құрамдас бір бөлігі болып табылады және
олардың ұйымдағы мен қызметі жоғары тұрған атқарушы органдармен, сондай-ақ
Қазақстан Республикасының Президенті мен байланысты және оларға тәуелді.
Бұл бірақ, жергілікті атқарушы органдардың белгілі бір дербестігін жоққа
шығармайды. Жергілікті өкілді органдардың бір еркшелігі олардың заңдарға
сәйкестікте жұмыс істеуі болып табылады

І Қ.Р-ның мемлекеттік үкімет органдары

1.1. Жерілікті атқарушы органдардың жалпы құрылымы
Қазақстан Республикасындағы жергілікті мемлекеттік басқару жергілікті
өкілді органдар мен жергілікті атқарушы органдардан тұрады. Ол мемлекеттің
құрамдас бөлігі болып табылады және Республика үшін біртұтас мемлекеттік
қызмет принциптерін басшылыққа алады. Демек жергілікті мемлекеттік басқару
мемлекеттік биліктің туындысы. Бұл жергілікті мемлекеттік басқару жалпы
жергілікті ерекшеліктерді есепке алмайды және жергілікті проблемаларды
шешпейді дегенді білдірмейді. Қазақстан Республикасындағы жергілікті
мемлекеттік басқару мемлекеттік тетігінң ерекше бөлшегі болып табылады және
белгілі бір дербестікке ие болды. Бірақ дербестік жергілікті өкілді
органдар мен жергілікті атқарушы органдарда ұйымдық және құзыреттілік
тұрғысынан өзіндік ерекшелігімен көрінеді. Жергілікті өкілді органдар
–мәлихаттар республиканың өкілді органдар жүйесінің бір бөлігі жүйесінің
бір бөлігі болып табылады. Қазақстан Республикасының Парламенті жергілікті
өкілді органдар мәлихаттармен ұйымдық тұрғыдан да, құзыреттілік тұрғысынан
да байланыспаған. Жергілікті атқарушы органдар-әкімшіліктер, керісінше біп
тұтас атқарушы органдар жүйесінің құрамдас бір бөлігі болып табылады және
олардың ұйымдағы мен қызметі жоғары тұрған атқарушы органдармен, сондай-ақ
Қазақстан Республикасының Президенті мен байланысты және оларға тәуелді.
Бұл бірақ, жергілікті атқарушы органдардың белгілі бір дербестігін жоққа
шығармайды. Жергілікті өкілді органдардың бір еркшелігі олардың заңдарға
сәйкестікте жұмыс істеуі болып табылады.
Облыстық әкімият республикада біртұтас атқару жүйесіне бағынады.
Облыстық әкімият әкімдерден, оның орынбасарларынан, аппарат жетекшісінен
тұрады.
Әкім аудан әкімдерінің және қала әкімінің қызметін үйлестіреді және
жергілікті жерлерді аудан әкімі арқылы басқарады. Әкімдер өз орынбасарларын
аппарат жетекшілерін және оның бөлімше бастықтарын тағайындауға құқылы.
Орталық атқарушы органның аймақтық бөлімшесі орталық атқарушы органның
фунцияларын жүзеге асыратын аймақтық әкімшілік деңгейдегі құрылымы болып
табылады. Аймақтық бөлімшенің бастығын тиісті орталық органның басшысы
әкімнің келісімінсіз тағайындалады. Бұл аймақтық деңгейде кадр мәселелерін
шешуде үкімет мүшелерінің персоналының жауапкершілігін растайды.
Жергілікті бюджеттен қаржыландыратын облыс әкімі қалауымен құрылады.
Облыстық атқарушы органдарының құзырына төмендегілер жатады:
- әкім аппараты бөлімдері, мұрағат, мемлекеттік қызметтер, денсаулық,
өнеркәсіп, бизнес, кәсіпкерлікті дамыту, коммуналды шаруашылық, коммуналдық
меншік, мәдениет, білім, ауылшарушылығы, туризм, спорт, қаржы, ішкі істер
және әкім жұмыстарын басқару.
Сонымен қатар орталық атқаратын органдарының аймақтық бөлімшесіне
ұлттық қауіпсіздік бөлімі, мемлекеттік мүлік және жекешелендіру, табиғи
монополияның реттеу және таза бәсекелесті қорғау, жер ресурстарын басқару,
салық комитеті, көшіп-қон демография бөлімі, өсімдік және жануарды қорғау,
қоғамдық мәміле және ақпарат, қазынашылық, салық полициясы, орман аңшылық
және балық шаруашылығы, әділет министрінің бөлімдері, қоршаған ортаны
қорғау, төтенше жағдайлар, статистикалық әкімшілік және ауыл шаруашылығына
министрлік басқаруда кіреді.
Әкім облыстық бюджеттен қаржыландыратын атқарушы органдарының
басшыларының мәселелерін шешеді. Сонымен қатар, ҚР-ң заңына сай аудандық
әкімдердің тәртіптік жауапкершілігіне қарайды.

Әкімдер мен маслихаттар арасындағы байланыстары конституцияда
көрсетілген. Мәселен, конституцияның 87-бабының 5- тармағында: Маслихат
депутат мүшелерінің жалпы 23 әкімге сенімділік білдіреді және Президент
немесе жоғары тұрған әкімшілікке әкімнің қызметінен кету туралы мәселені
қоя алады. Бірақ бұл мәселені алға қою үшін әкімнің жері бюджет
территорияны әлеуметтік-экономикалық тұрғысынан дамыту бағдарламасы және
жоспардың орындалуы туралы экономикалық есептері маслихаттық бекітуіне екі
рет өтпей қалу қажет.
Облыс әкімшілігі облысты экономикалық және әлеуметтік тұрғыдан дамыту
туралы жоспарды бағдарламаларды, жергілікті бюджеттің орындалуы туралы
есепті, сонымен қатар экононмикалық территорияның басқару схемасын бекітіп
қабылдайды. Әкімдердің персоналдарының құрамы облыстық маслихат сессиясының
шешімдерімен келісіледі. Маслихат аудан әкімінің, басшылардың есебін,
сонымен қатар маслихат шешімдерінің орындалмағанын қарайды. Сонымен бірге
әкімият халықты жұмыспен қамту және кедейшілікке қарсы күрес туралы
бағдарламасын дайындап, маслихаттың бекітуіне ұсынады және оны бекіткеннен
кейін оны жүзеге асырады.
Жергілікті басқарудағы жергілікті өзін-өзі басқару органдары мен
маслихаттың атқаратын қызметі
Әкім – ҚР-ң Президенті мен үкіметтің жергілікті атқарушы органдарды
басқаратын және тиісті аумақта мемлекеттік саясатының жүргізілуін ҚР-сы
орталық мемлекеттік органдардың барлық аумақтық бөлімшелерінің үйлесімді
қызмет істеуі тиісті, бюджеттен қаржыландырылатын атқарушы органдарға
басшылықты қамтамасыз ететін, ҚР –ың заңдарына сәйкес мемлекеттік басқару
өкілеттілігі берілген тиісті аумақтың әлеуметтік – экономикалық дамуының
жай – күйіне жауапты өкілі.
Әкім аппараты – жергілікті атқарушы органның және әкімінің қызметін
қамтамасыз ететін мемлекеттік мекеме.
Маслихат аппараты – тиісті маслихаттың оның органдары мен депуттартарының
қызметін қамтамасыз ететін мемлекеттік мекеме.
Жергілікті бюджеттен қаржыландыратын атқарушы орган – жергілікті
мемлекеттік басқарудың жекеленген міндеттерін жүзеге асыруға әкімдік
уәкілеттік берген, тиісті жергілікті бюджеттерден қаржыландыратын
мемелекеттік мекеме.
Маслихат сессиясының төрағасы – маслихат депутаттарының арасынан
сайланатын маслихат сессиясында ұйымдастырушылық билік ету қызметтерін
жүзеге асыратын, маслихаттың лауазымды адам.
Жергілікті мемлекеттік басқару – белгілі бір белгіленген құзырет шегінде,
жергілікті өкілетті және атқарушы органдар тиісті аумақта мемлекеттік
саясатты жүргізу, оны дамыту мақсатында жүзеге асыратын, сондай – ақ тиісті
аумақтағы істің жай – күйіне жауапты болатын қызмет.
Жергілікті атқарушы орган (әкімият) – облыстың, ауданның әкімі
басқаратын, өз құзыреті шегінде, тиісті аумақта жергілікті мемлекеттік
басқаруды жүзеге асыратын, алқалы атқарушы орган.
Жергілікті өкілетті орган (маслихат) - облыстың немесе ауданның халқы
сайлайтын, халықтың еркін білдіретін және ҚР заңдарына сәйкес оны іске
асыру үшін қажетті шараларды белгілейтін және олардың іске асырылуын
бақылайтын сайланбалы орган.
Маслихат сессиясы – маслихат қызметінің негізгі нысаны.
Әкімшілік – аумақтық бөліністі басқару схемасы – тиісті аумақта
орналасқан, тиісті әкімшілік – аумақтық бөліністің бюджетінен
қаржыландыратын атқарушы органдар жүйесі.
Орталық мемлекеттік органның аумақтық бөлімшесі - тиісті әкімшілік –
аумақтық бөлініс шегінде орталық атқарушы орган міндеттерін жүзеге асыратын
орталық атқарушы органның құрылымдық бөлімшесі.
1. Маслихаттар мен әкімияттар өз қызметінде:
1) Жалпы мемлекеттік сыртқы және ішкі саясатқа, қаржы және
инвестициялық саясатқа сәйкес келмейтін шешмдердің қабылдауына жол
бермеуге;
2) Ұлттық қауіпсіздікті қамтамасыз етуде ҚР-ң мүдделерін сақтауға;
3) Қызметтің қоғамдық маңызы бар салаларында белгіленген жалпы
мемлекеттік стандарттарды ұстануға;
4) Азаматтардың құқықтары мен заңды міндеттемелерінің
сақталуына міндетті
2. Маслихаттар және әкімияттарға ҚР-ның шегінде бірыңғай еңбек
рыногын капиталды, қаржыны қалыптастыруға, тауарлар мен қызметтерді
көрсетуде еркін алмасуға кедергі келтіретін, шешімдер қабылдауға тыйым
салынады.
3. Маслихаттар мен әкімияттар қабылдайтын аумақты дамыту
жоспарлары ҚР-ның стратегиялық даму жоспарларына сәйкес келуі тиіс

1.2. Жергілікті атқарушы органдардың жүйесі мен өзіндік басқару қызметінің
өкілеттілігі
Облыстық әкімият республикада біртұтас атқару жүйесіне кіреді.
Облыстық әкімият әкімнен, оның орынбасарларынан әкім аппаратының
жетекшілерінен, атқару органдарының І-ші жетекшісінен тұрады. Облыс әкімі
ақпаратпен ұйымдастырушылық, сараптама, құқықтық және материалдық базамен
әкім аппараты қамтамасыз етеді. Орталық атқарушы органдарының аймақтық
бөлімшесі орталық атқарушы органның функциясының аймақтық-әкімшілік
деңгейдегі құрылымы болып табылады. Аймақтық бөлімшесінің бастығы тиісті
орталық органның басшысы әкімнің келісімінсіз тағайындайды. Бұл аймақтық
деңгейді кадр мәселесін шешуге үкімет мүшелерінің персоналды
жауапкершіліктерін жоғарылатады. Жергілікті бюджеттің қаржыларын атқарушы
орган облыс әкімінің қалауымен құрылады. Ол ұйымдық іс-әрекеттерімен
құзыреттерін анықтайды.
Жергілікті атқарушы органдарының аудандық деңгейі. Аудандық әкімиятты
ауданның әкімі құрады. Оның құрамында әкім орынбасарлары, әкім аппаратының
тиісті атқару органдарының І-ші басшылары болады. Сонымен қатар атқарушы
органның аймақтық бөлімшелерінің І-ші жетекшілері де болуы мүмкін. Аудан
әкімиятының жұмыстарына орталық атқарушы органның аймақтық бөлімшелерінің
басшылары қатыса алады. Аудан әкімі өзінің маслихатының функцияларын жүзеге
асыруға міндетті. Өзінің және аудан әкімиятының құзыреті бойынша ҚР-ң
Президенті және облыс әкімі алдында жауапты
Республикалық маңыздылыққа немесе қала (Астана) аудандағы қала, поселка,
ауылдар.
Республикалық маңызы бар қала (Астана) қалалық, аудандық, поселка,
ауылдық жерлерде әкімият болмайды. Олар заңға сәйкес азаматтық шағымдарын,
азаматтық еркіндігі мен құқықтары бойынша шешім қабылдайды. Салық және
басқа да бюджетке түсетін төлемдерді жинайды, сметаларды дайындап
маслихаттың бекіту үшін әкім аппаратына ұсынады, ҚР-ң жеке және заңды
тұлғаларының нормаларын жүзеге асырады, өзінің құқықтық шеңберінде жерді
реттейді, құрылысты ұйымдастырады және жөндеуден өткізеді. Сонымен бірге
тұрғын үй қорын ұйымдастыруға, жолды жөндеуге, шаруа қожалықтарын
ұйымдастыруға, кәсіпкерлікті дамытуға ықпал етеді, әскери борыш туралы
заңның жүзеге асыуын қамтамасыз етуді, азаматтық тұрмысы туралы актіні
тіркеуден өткізуді, тарихи және мәдени ошақтарын қорғауда іс-шараларын
ұйымдастырады, жергілікті жердің әлеуметтік құрылымын дамытуды қоғамдық
көлік қатынасын ұйымдастыруда, жергілікті басқару органдарын бірге жұмыс
жасауды қарастырады. Олар жоғары тұрған әкім алдында жауап береді,
республиканың маңызы бар қаладан аудан әкімін, аудандағы қала әкімі,
поселк, ауыл, ауылдық округтегі әкімдердің ҚР-ң Президентінің анықтаумен
тағайындалады немесе сайланады.
2. Жергілікті өзіндік басқару туралы заң жергілікті өзіндік
басқару органдарының және ондағы қызметтегі тұлғалардың шешімі міндетті
түрде орындалуының қамтамасыз етеді. Бұл заңдарды орындамау немесе толық
орындамау тиісті заңмен құдаланады.
ҚР-сы мемелекеттік үкімет органдарының өкілеттілігіне жататындар:
1. Жергілікті өзіндік басқаруды ұйымдастырудың жалпы принциптері
туралы заңды қабылдау, өзгерту және оның орындалуын бақылау.
2. Республикалық меншіктегі объектілерді муниципалды меншікке беру
тәртібін заңмен реттеу.
3. Төменгі әлеуметтік-меншіктік стандарттарды орнату.
4. Республикалық және жергілікті бюджет арасындағы арақатынасты
реттеу.
5. Жергілікті өзіндік басқаруды дамыту туралы мемлекеттік бағдарламаларды
қабылдау.
6. Мемлекеттік үкімет органдар қабылданған шешімдер нәтижесінде пайда
болатын қосымша шығындарға жергілікті өзіндік басқару органдарынабөлу.
7. Шекаралас территорияда жабық әкімшілік – территориялық
құрылымдардағы жергілікті өзіндік басқаруды ұйымдастыру ерекшеліктерін
реттеу.
8. Мемлекеттік өзіндік басқару оргадарының қаржылық дербестігіне
мемлекеттік кепелдемені қамтамасыз ету.
Мемлекеттік басқару органдарының аты және ондағы депуттартар санын
облыстық мемлекеттік үкімет органдары анықтайды. Атқарушы үкімет
органдарының аты мен олардың басшылары тарихи, ұлттық жағдайлар мен
дәстүрлерін есепке алып, тағайындалады.
Муниципалды құрылым – жергілікті өзіндік басқаруды іске асыратын
өзінің муниципалды меншігі, жергілікті бюджеті және сайланған жергілікті
басқару органы бар, жалпы территориямен біріктірілген қалалық, селолық елді
мекен. Жергілікті өзіндік басқару органдарының өкілеттілігі 1992 жылдын
басталған жекешелендіру процесін бастауымен айтарлықтай өсті. Мемлекеттік
меншік объектілерін муниципалды меншікке беруімен байланысты жанжалдар,
келісім процедуралары және сот тәртібі арқылы шешіледі.
Мемлекеттік жекешелендіру бағдарламаларына сәйкес аудандық және
қалалық мүлікті басқару комитеттері жергілікті жекешелендіру
бағдарламаларын әзірлейді. Муниципалды кәсіпорындарды сатушылар болып мүлік
қорлар табылады. Кәсіпорындардың жекешелендірудің нақты тәсілі –
жекешелендіру бойынша жұмыс комиссиясымен анықталынады.
Жекешелендіруден жергілікті бюджетке түскен қаржылар келесі
бағыттарға жұмсалады:
1. Жекешелендірген кәсіпорындардың мүліктік кешеніне кірмеген
әлеуметтік – мәдени және коммуналды – тұрмыстық бағыттағы объектілерді
ұстап тұруға;
2. халықты әлеуметтік қорғау бойынша іс – шараларды қаржыландыруға;
3. тиісті инвестициялық бағдарламаларды іске асыруға.
Сонымен муниципалды қызмет - өкілеттіктерді орындау бойынша жергілікті
басқару органдарындағы тұрақтылық негізіндегі кәсіби қызмет.
Муниципалды қызметтің негізгі міндеттері:
1. мемлекеттік қызметпен қатар муниципалды құрылым мен еркіндігін
қамтамасыз ету.
2. жергілікті маңыздағы сұрақтарды халықтың дербес шешуі қамтамасыз
етеді.
3. Жергілікті өзіндік басқару органдарының өкілеттілік шеңберінде
шешімдерді дайындау, қабылдау, орындау және басқару.
4. Муниципалды құрылымның құқықтық және заңды мүдделерін қорғау.
Муниципалды қызмет келесі принциптерге негізделеді:
1. Заңдылық.
2. Кәсіби дайындық қабілеттілігі, қызмет бойынша жетістіктеріне сәйкес
муниципалды қызметтегі бос орындарға азаматтардың тең құқылы қол
жетімділігі.
3. Муниципалды қызметті іске асырудағы жариялылық.
4. Муниципалды қызметкерлердің кәсіптілігі мен біліктілігі.
5. Муниципалды қызметтің әлеуметтік және құқықтық қорғалуы.

1.3. Жергілікті басқару органдарының функционалдық құрылымы
Мәслихат сессияның төрағасының, хатшысын сайлайды және босатады, сонымен
қатар есебін тыңдайды тұрақты комиссияны құрады және оның төрағасын
сайлайды, оның жұмысы туралы есебін тыңдайды және қызметтен босатады.
Маслихаттың жұмыстарына кететін шығынды анықтайды, ревизия комиссиясының
актілерін бекітеді, маслихат аппаратының құрылымымен материалдарды
техникалық базасына кететін шығындарды заң шеңберінде бекітеді. Маслихаттың
І-сессиясын маслихат сессия төрағасын сайланғанға дейін сайлау комиссиясы
өткізеді. Одан кейінгі сессиялар маслихат сессиясы төрағасы жүргізеді.
Шешімдердің маслихат депутаттарының көпшілік дауыспен қабылдайды. Маслихат
сессиясының төрағасының шақыртуымен жергілікті атқару органдарының
басшылары тиісті аймақтағы ұйымның басшылары сессияға қатысып, күн
тәртібіндегі мәселелер бойынша ақпарат береді. Маслихат өзінің мерзімі
бойынша тұрақты комиссиясын құрады. Тұрақты комиссия мүшесі 7 адамнан
аспауы тиіс, оның құрамын маслихат анықтайды және маслихат мүшелерінен
тұрады. Маслихат комиссия мүшелері өздерінің жасаған жұмыстары туралы
маслихат алдына келгенде бір рет есеп беріп отырады. Маслихат комиссия
жергілікті атқарушы органдардың басшыларының есептерін тыңдауға маслихаттың
сессиясын дайындауды және маслихатта қаралған мәселелерді қорытындылайды.
Маслихаттың жұмыстарында ревизия комиссиясы маңызды рөлге ие. Ревизия
комиссиясы маслихаттың мерзімі бойынша комиссия құрамы сайланады. Ревизия
комиссиясының құрамына депутат болмаған тұлғаларда кіре алады. Ревизия
комиссиясының негізгі міндетті жергілікті міндеттің орындалуын қадағалай
болып табылады. Маслихат немесе оның хатшысы маслихаттың талқылауына
жіберетін мәселелерді дайындау үшін уақытша комиссия құруға құқығы бар.
Оның құрамын, міндетін және мерзімін мемлекет анықтайды. Уақытша комиссия
мүшелерін еңбектері үшін жалақы төленбейді. Маслихат сессиясының төрағасы
маслихат сессиясында ашық дауыспен сайланады. Сессия төрағасы қатыспаған
жағдайда маслихат хатшысы жауапты тұлға болып табылады. Маслихат депутаты
жылына 2 рет төраға болып сайлана алады. Маслихаттың жұмыстарын қамтамасыз
ететін және ұйымдастық жұмыстары бойынша барлық ағымдық жұмыстарды
жүргізетін маслихат хатшысы болып табылады. Маслихат хатшысы маслихат
мерзімі (4 жыл) бойынша депутаттар ішінен сайланады және маслихат
сессиясында қызметтен босайды. Ол сессияның дайындық жұмыстарын
ұйымдастырады, маслихат аппараты жұмыстарын басқарады, аппараттағы
қызметкерлерді жұмысқа алады және босатады, ол тұрақты түрде маслихат
депутаттарына ақпарат жеткізіп тұрады, жергілікті өзін-өзі басқару
органдары қарым-қатынастарды ұйымдастырады, тұрақты комиссияны маслихаттың
басқа да органдармен арақатынасын үйлестіреді және өзінің құзыретінде шешім
қабылдап (және құзырет шеңбеоінде) маслихат шешімдерінің жариялануын
қамтамасыз етеді.
Хатшы тұрақты комиссия мүшесіне жатпайды, хатшы болмаған жағдайларда
маслихат төрағасының шешімімен тұрақты комиссия мүшелерімен бір депутат
хатшының қызметін уақытша атқарады. Маслихат өз функциясын жүзеге асыру
үшін кішігірім маслихат аппаратын оның құрылымы мен мүшелерінің жасайтын
жұмыс істеріне қарай құрылады. Маслихат аппараты (жергілікті мемлекет
басқару туралы заңның 25-бабы) маслихат пен оның органдарын материалдық
техникалық тұрғыдан құқықтық және ұйымдастырушылық жұмысын жүзеге асырады.
Маслихат аппараты жергілікті бюджеттік қаржыларын мемлекеттік мекеме.
Маслихат аппаратының мемлекеттік қызметкерлері депутат санына қарай
белгіленеді, яғни әрбір 7 депутатқа 1 қызметкер болады. Маслихат
атқарушының мемлекеттік қызметтері ҚР-ң Мемлекеттік қызмет туралы заңға
сәйкес болуы тиіс. Маслихат мерзімінің бітуі немесе мерзімі толмай тұрып
маслихат жұмысының тоқтатылуы жағдайда (қайта депутаттар сайлау)
аппаратының қызметкерлері өз жұмысын тоқтатпай жалғастыра береді.

ІІ Жергілікті өзін-өзі басқару туралы

2.1. Жергілікті өзін-өзі басқарудың принциптері мен функцялары
Жергілікті өзін-өзі басқару органдары дербестік ретінде Қазақстан
Республикасында 90 жылдардың басынан бастап, алдымен одақтық (1990),
артынан еліміздің (1993) жергілікті өкілді және атқарушы органдары туралы
Заңдары қабылданғаннан кейін қалыптаса бастады.

жергілікті өзін-өзі басқару дегеніміз, ҚР Конституциясы мен заңдарына
сәйкес жергілікті маңызы бар мәселелерді шешу жөнінде аумақтық құрылымдар
халқының қызметін дербес тұрғыда жүзеге асыратын халық билігін іске
асырудың нысаны.Бұл анықтамадан оның негізгі мынадай белгілерін айыруымызға
болады: бұл алдымен айтатынымыз жергілікгі өзін-өзі басқарудың ерекше
субъектісі - халық, азаматтар болып табылады. Жергілікті өзін-өзі басқаруды
жергілікті қауымдастықтар және өздерінің басқа да органдары арқылы жүзеге
асырады. Олар ауылдың (селоның), кенттің, ауылдық (селолық) округі,
аудандық маңызы бар қаланың аумағы шегінде, ал облыстық және республикалық
маңызы бар қалаларда, астанада көшелер, орамдар, шағын аудандар шегінде
ұйымдастырулары мүмкін. Одардың міңдетті түрде, мүлкі, жергілікті бюджеті,
сайланбалы органдары болуы тиісті.
Қауымдастық құрыдымдардың халқы жергілікті өзін-өзі ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.