Өндіріс факторларының нарығы
Кіріспе
Өндіріс факторларының нарығы
Еңбек деген Сұраныс
Қорытынды
Пайдаланылған әдебиеттер
Өндіріс факторларының нарығы
Еңбек деген Сұраныс
Қорытынды
Пайдаланылған әдебиеттер
Ешбір қоғам материалдық игіліктер өндірмей тіршілік ете алмайды. Сондықтан нені қалай өндіру, өндірілген өнімдерді қалай бөлу керек екені кез келген қоғамның негізгі экономикалық мәселелері болып табылады. Әдетте экономика ғылымында өндірістің үш факторын бөліп айтады, еңбек, капитал және жер. Мұнда еңбек белгілі бір пайдалылыққа, нәтижеге мақсатталған адам қызметі, іс-қимылы. Капитал материалдық игіліктерді өндіруге қажетті жинақталган жабдықтар қоры. Жер туралы әңгімелегенде, нақты жердің өзімен шектелмей адам кәдесіне пайдаланылатын табиғат сыйлаған ауа, су т. б. игіліктер туралы сөз болуы керек.Қазіргі қоғамның экономикалық өмірінің шындығы кәсіпорындарда шығарылған енімдер жоспарлы түрде тауар формасына айналуында. Қазіргі шынайы емір фактілері адамзат қоғамының бүгінгі таңдағы экономикалық өмірінде әрі қарайғы даму жолын айқындау үшін теориялық тұрғыдан ой елегінен өткізілуі қажет. Саяси жүйеге, мемлеқет құрылысына тәуелді емес әр түрлі қоғамдық өндіріс формалары бар еқенін қөрсетіп отыр. Оқулықтарда және ғылыми әдебиеттерде адамзат қоғамының тарихында қоғамдық өндірістің екі ғана формасы натуралдық және тауарлы өндіріс болған және солай болуда деғен піқір терең тамыр жайған. Қоғамдық өндірістің жалпыға танылған формаларымен қатар әдебиеттерде тікелей қоғамдық өндіріс, сондай-ақ жоспарлы шаруашылықтар туралы да айтылады. Натуралдық шаруашылық түсінігіне жеке тұтынуға қажетті өнімді өз қолымен жасау жатады. Ол өндіргіш күштердің элсіз дамуымен, өндірілген өнімде қосымша еңбек үлесінің жоғары еместігімен сипатталады.
1. Экономическая теория национальной экономики и мирового хозяйства: Учебник / Под ред. Проф. А.Г. Грязновой, проф. Т.В. Чечелевой - М: Банки и биржи, ЮНИТИ, 1998 г.
2. Курс экономической теории. Под общей редакцией проф. Чепурина М.Н., проф. Кисилевой Е.А. Изд - во «АСАң.
3. Основы экономической теории. Учебное пособие / Под ред. Камаева В.Д. - М.: Изд - во МГТУ им. Н.Э. Баумана, 1996 г.
4. Макконелл К.Р., Брю С.Л. Экономикс: принципы, проблемы и политика -М.:ИНФРА-М,2001
5. С.М. Климов, А.П. Селин, Т.А. Федорова. Экономическая теория. Учебное пособие. С. - П., 2000
6. Ховард К., Әриашвили Н.Д., Никитин А.М. Экономическая теория: Учебник для вузов - 2-е издание, переработанное и дополненное - М.: ЮНИТИ-ДАНА, 2000
2. Курс экономической теории. Под общей редакцией проф. Чепурина М.Н., проф. Кисилевой Е.А. Изд - во «АСАң.
3. Основы экономической теории. Учебное пособие / Под ред. Камаева В.Д. - М.: Изд - во МГТУ им. Н.Э. Баумана, 1996 г.
4. Макконелл К.Р., Брю С.Л. Экономикс: принципы, проблемы и политика -М.:ИНФРА-М,2001
5. С.М. Климов, А.П. Селин, Т.А. Федорова. Экономическая теория. Учебное пособие. С. - П., 2000
6. Ховард К., Әриашвили Н.Д., Никитин А.М. Экономическая теория: Учебник для вузов - 2-е издание, переработанное и дополненное - М.: ЮНИТИ-ДАНА, 2000
Жоспар
Кіріспе
Өндіріс факторларының нарығы
Еңбек деген Сұраныс
Қорытынды
Пайдаланылған әдебиеттер
Кіріспе
Ешбір қоғам материалдық игіліктер өндірмей тіршілік ете алмайды.
Сондықтан нені қалай өндіру, өндірілген өнімдерді қалай бөлу керек екені
кез келген қоғамның негізгі экономикалық мәселелері болып табылады. Әдетте
экономика ғылымында өндірістің үш факторын бөліп айтады, еңбек, капитал
және жер. Мұнда еңбек белгілі бір пайдалылыққа, нәтижеге мақсатталған адам
қызметі, іс-қимылы. Капитал материалдық игіліктерді өндіруге қажетті
жинақталган жабдықтар қоры. Жер туралы әңгімелегенде, нақты жердің өзімен
шектелмей адам кәдесіне пайдаланылатын табиғат сыйлаған ауа, су т. б.
игіліктер туралы сөз болуы керек.Қазіргі қоғамның экономикалық өмірінің
шындығы кәсіпорындарда шығарылған енімдер жоспарлы түрде тауар формасына
айналуында. Қазіргі шынайы емір фактілері адамзат қоғамының бүгінгі таңдағы
экономикалық өмірінде әрі қарайғы даму жолын айқындау үшін теориялық
тұрғыдан ой елегінен өткізілуі қажет. Саяси жүйеге, мемлеқет құрылысына
тәуелді емес әр түрлі қоғамдық өндіріс формалары бар еқенін қөрсетіп отыр.
Оқулықтарда және ғылыми әдебиеттерде адамзат қоғамының тарихында қоғамдық
өндірістің екі ғана формасы натуралдық және тауарлы өндіріс болған және
солай болуда деғен піқір терең тамыр жайған. Қоғамдық өндірістің жалпыға
танылған формаларымен қатар әдебиеттерде тікелей қоғамдық өндіріс, сондай-
ақ жоспарлы шаруашылықтар туралы да айтылады. Натуралдық шаруашылық
түсінігіне жеке тұтынуға қажетті өнімді өз қолымен жасау жатады. Ол
өндіргіш күштердің элсіз дамуымен, өндірілген өнімде қосымша еңбек үлесінің
жоғары еместігімен сипатталады.
ӨНДІРІС ФАКТОРЛАРЫНЫҢ НАРЫҒЫ
Өндіріс факторларының рыногы: еңбек рыногы, капитал рыногы, жер рыногы
және ақпарат рыногы.Адамның көп қырлы қажеттіліктерін қанағаттандыра алатын
әр түрлі игіліктерді жасау өндірістік іс-әрекеттерді білдіреді, ол үшін
табиғат өнімдері қайта өңделеді. Өндіріс процесіне қатынасатын және соңғы
өнімді (қызметті) жасауға ықпал ететін нәрсе өндіріс факторы немесе
экономикалық ресурс деп аталады.
Өндіріс факторы ретінде жер, трактор, эксковатор, шеге, кен, жіп,
мақта, электр энергиясы, фабрика ғимараттары, домна пештері және т.б.
көптеген нәрселер болады. Өндіріс процесі адам еңбегі сынды маңызды
факторсыз іске аспайтыны белгілі.
Ең қарапайымы және қолайлысы марксизм теориясындағыдай өндіріс
факторларын адамдық және материалдық-заттай факторларға бөлу болып
табылады. Адам факторына әрине, адамдар жатады, олардың білімі,
тәжірибесі, өндірістік дағдылары. Адам бірден-бір өндірістік процестің
ықпалшысы, ұйымдастырушысы және белсенді қатысушысы болып табылады.
Қалғандары, атап айтқанда материалдық-заттай ресурстар көбінде, өндіріс
құралдары деп аталынады, өйткені олардың көмегімен адамдар өзіне қажетті
игіліктерді өндіреді. Адамдардың білімі, тәжірибесі және оларды өндірісте
іске асыратын өндіріс құралдарының жиынтығы қоғамның өндіргіш күштерін
құрайды.
Еңбек заты – ол адамның еңбегінің бағдарлануы, ол өз кезегінде соңғы
өнім болып табылады. Ал еңбек құралдары адамның табиғи мүмкіндіктерінің
жалғасы болады және де адам мен еңбек заты арасындағы жалғастырушы ретінде
көрінеді.
Еңбек рыногы осы еңбек заттары мен еңбек құралдарын қолдана алатын
адамдардың білімі мен біліктілігі арқылы сипатталады. Адам еңбегі мақсатты,
қоғамды жасаушы болып табылады.
Еңбек рыногы – бұл бір-біріне тәуелсіз көптеген адамдардың білікті
еңбектік қызметтерін ұсынуы
Капитал бұрын өндірілген игіліктер болып келеді. Физиократтар капиталды
шикізат пен құралдар, А.Смит жинақталған еңбек және т.с.с. анықтаған.
Капитал физикалық және физикалық емес болып бөлінеді. Физикалық капитал
өндірістік және өндірістік емес құрылымдар, машиналар және құрал-жабдықтар,
шикізат және материалдар жатады. Физикалық емес капитал – адам капиталы:
адамның білімі, тәрбиесі, мамандығы, еңбекке деген қабілеттілігі, дағдысы,
шеберлігі, денсаулығы және т.б.
Капитал дегеніміз – бұл жалдамалы еңбекті пайдалану нәтижесінде қосымша
құн әкелетін авансыланған құн. Капиталдың натуралдық нысандары: ақшалай,
тауарлық, өндіргіш. Капитал рыногын өнеркәсіптік, сауда, қарыз капиталдары
құрайды.
Өнеркәсіптік капитал - өнеркәсіп саласына және ауыл шаруашылығына,
құрылысқа, көлікке бағдарланған капитал
Сауда капиталы – саудалық пайданы алу мақсатында сауданы ұйымдастырумен
айналысу.
Қарыз капиталы – қайтарымдық және пайызды төлеу шарттарында қарызға
берілетін капиталдың ерекше ақшалай нысанын көрсетеді.
Жердің мәні қазіргі кезде қолдан жасалынатын топырақты құнарландыру,
синтетикалық материалдар, бұрын адамның қолы жетпеген жаңа энергия түрлерін
алумен байланысты төмендеген. Бірақ өндірістік қызметтің экосфераны қатты
ластауына байланысты адамның табиғат күшіне тікелей тәуелді болуы
себебінен жердің мәні арта түсуде. Пайдалы қазбаларға қол жеткізу де үлкен
мәнге ие. Сондай-ақ адамның өмір сүру ортасы мен өндірістік объектілерді
орналастыру жағдайлары да маңызды.
Ал осы еңбек ұсынысын, сипатын және капитал түрлерін, пайыздық
деңгейлерді, жер бағаларын анықтау кезінде ақпараттар рыногының орнын
көруге болады.
Қоғамдық өндірістегі табыстардың құрылуының экономикалық механизмін
ұғыну үшін рыноктық экономикада өндіріс факторлары қалай бағаланады, соны
түсіну керек. Мұнда екі мәселе маңызды: біріншіден, өндірістің бүкіл
факторлары механикалық және технологиялық жағынан өзара байланысты, оларды
жеке дара пайдалануға болмайды. Тауар өндірісі үшін осы үш фактор өзара
белгілі бір қатынаста болуы шарт. Әрбір факторға деген сұраныс көлемі басқа
факторлардың баға дәрежесіне тәуелді. Мысалы, жұмыс күшіне деген сұраныс
жалақы дәрежесіне ғана емес, қанша машина, шикізат сатып алынады және
оларға деген баға қалай қойылады, міне, осыларға да тәуелді. Екіншіден,
өндіріс факторларына сұраныс пен олардың баға дәрежесі тұтыну сұранысынан
туындайды, түптеп келгенде өндіріс құрал-жабдықтары мен жұмыс күші адамға
қажетті тауар өндіру үшін керек. Өндіріс факторларына сұраныс осы факторлар
арқылы өндірілетін тауарларға деген сұранысқа тәуелді. Мысалы, астық өсетін
жерге сұраныс сол астыққа деген сұранысқа байланысты, белгілі мамандықтағы
жұмысшылар еңбегіне деген сұраныс, осы жұмысшылар өндіретін өнімге деген
сұраныспен байланысты.
Өндіріс факторларының бағасы сұраныс пен ұсыныстың ара қатынасына
тәуелді. Өз кезегінде баға дәрежесі мен оның өзгерісі сұраныс пен ұсыныстың
ара қатынасының динамикасына ықпал етеді. Бәсеке күресі барысында сұраныс
пен ұсыныстың, тауарлар бағасының ауытқуымен байланысты өндіріс
факторларының иелері арасында табыстарды бөлу орын алады.
Экономикалық теорияда екі тұжырымдама бар: 1. Жалақы еңбек бағасы
(еңбек пен жұмыс күшінің айырмашылығы ескерілмейді), оның дәрежесі мен
динамикасы рыноктық факторлар- сұраныс және ұсыныспен анықталады. 2. Жалақы
жұмыс күші- тауардың құнының ақшалай көрінісі (бағасы), еңбектің бағасы
емес, өйткені еңбек тауар бола алмайды, жалақы өндіріс жағдайымен де (жұмыс
күшінің құны), рыноктық факторлар- сұраныс, ұсыныспен де анықталады,
олардың ... жалғасы
Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.
Кіріспе
Өндіріс факторларының нарығы
Еңбек деген Сұраныс
Қорытынды
Пайдаланылған әдебиеттер
Кіріспе
Ешбір қоғам материалдық игіліктер өндірмей тіршілік ете алмайды.
Сондықтан нені қалай өндіру, өндірілген өнімдерді қалай бөлу керек екені
кез келген қоғамның негізгі экономикалық мәселелері болып табылады. Әдетте
экономика ғылымында өндірістің үш факторын бөліп айтады, еңбек, капитал
және жер. Мұнда еңбек белгілі бір пайдалылыққа, нәтижеге мақсатталған адам
қызметі, іс-қимылы. Капитал материалдық игіліктерді өндіруге қажетті
жинақталган жабдықтар қоры. Жер туралы әңгімелегенде, нақты жердің өзімен
шектелмей адам кәдесіне пайдаланылатын табиғат сыйлаған ауа, су т. б.
игіліктер туралы сөз болуы керек.Қазіргі қоғамның экономикалық өмірінің
шындығы кәсіпорындарда шығарылған енімдер жоспарлы түрде тауар формасына
айналуында. Қазіргі шынайы емір фактілері адамзат қоғамының бүгінгі таңдағы
экономикалық өмірінде әрі қарайғы даму жолын айқындау үшін теориялық
тұрғыдан ой елегінен өткізілуі қажет. Саяси жүйеге, мемлеқет құрылысына
тәуелді емес әр түрлі қоғамдық өндіріс формалары бар еқенін қөрсетіп отыр.
Оқулықтарда және ғылыми әдебиеттерде адамзат қоғамының тарихында қоғамдық
өндірістің екі ғана формасы натуралдық және тауарлы өндіріс болған және
солай болуда деғен піқір терең тамыр жайған. Қоғамдық өндірістің жалпыға
танылған формаларымен қатар әдебиеттерде тікелей қоғамдық өндіріс, сондай-
ақ жоспарлы шаруашылықтар туралы да айтылады. Натуралдық шаруашылық
түсінігіне жеке тұтынуға қажетті өнімді өз қолымен жасау жатады. Ол
өндіргіш күштердің элсіз дамуымен, өндірілген өнімде қосымша еңбек үлесінің
жоғары еместігімен сипатталады.
ӨНДІРІС ФАКТОРЛАРЫНЫҢ НАРЫҒЫ
Өндіріс факторларының рыногы: еңбек рыногы, капитал рыногы, жер рыногы
және ақпарат рыногы.Адамның көп қырлы қажеттіліктерін қанағаттандыра алатын
әр түрлі игіліктерді жасау өндірістік іс-әрекеттерді білдіреді, ол үшін
табиғат өнімдері қайта өңделеді. Өндіріс процесіне қатынасатын және соңғы
өнімді (қызметті) жасауға ықпал ететін нәрсе өндіріс факторы немесе
экономикалық ресурс деп аталады.
Өндіріс факторы ретінде жер, трактор, эксковатор, шеге, кен, жіп,
мақта, электр энергиясы, фабрика ғимараттары, домна пештері және т.б.
көптеген нәрселер болады. Өндіріс процесі адам еңбегі сынды маңызды
факторсыз іске аспайтыны белгілі.
Ең қарапайымы және қолайлысы марксизм теориясындағыдай өндіріс
факторларын адамдық және материалдық-заттай факторларға бөлу болып
табылады. Адам факторына әрине, адамдар жатады, олардың білімі,
тәжірибесі, өндірістік дағдылары. Адам бірден-бір өндірістік процестің
ықпалшысы, ұйымдастырушысы және белсенді қатысушысы болып табылады.
Қалғандары, атап айтқанда материалдық-заттай ресурстар көбінде, өндіріс
құралдары деп аталынады, өйткені олардың көмегімен адамдар өзіне қажетті
игіліктерді өндіреді. Адамдардың білімі, тәжірибесі және оларды өндірісте
іске асыратын өндіріс құралдарының жиынтығы қоғамның өндіргіш күштерін
құрайды.
Еңбек заты – ол адамның еңбегінің бағдарлануы, ол өз кезегінде соңғы
өнім болып табылады. Ал еңбек құралдары адамның табиғи мүмкіндіктерінің
жалғасы болады және де адам мен еңбек заты арасындағы жалғастырушы ретінде
көрінеді.
Еңбек рыногы осы еңбек заттары мен еңбек құралдарын қолдана алатын
адамдардың білімі мен біліктілігі арқылы сипатталады. Адам еңбегі мақсатты,
қоғамды жасаушы болып табылады.
Еңбек рыногы – бұл бір-біріне тәуелсіз көптеген адамдардың білікті
еңбектік қызметтерін ұсынуы
Капитал бұрын өндірілген игіліктер болып келеді. Физиократтар капиталды
шикізат пен құралдар, А.Смит жинақталған еңбек және т.с.с. анықтаған.
Капитал физикалық және физикалық емес болып бөлінеді. Физикалық капитал
өндірістік және өндірістік емес құрылымдар, машиналар және құрал-жабдықтар,
шикізат және материалдар жатады. Физикалық емес капитал – адам капиталы:
адамның білімі, тәрбиесі, мамандығы, еңбекке деген қабілеттілігі, дағдысы,
шеберлігі, денсаулығы және т.б.
Капитал дегеніміз – бұл жалдамалы еңбекті пайдалану нәтижесінде қосымша
құн әкелетін авансыланған құн. Капиталдың натуралдық нысандары: ақшалай,
тауарлық, өндіргіш. Капитал рыногын өнеркәсіптік, сауда, қарыз капиталдары
құрайды.
Өнеркәсіптік капитал - өнеркәсіп саласына және ауыл шаруашылығына,
құрылысқа, көлікке бағдарланған капитал
Сауда капиталы – саудалық пайданы алу мақсатында сауданы ұйымдастырумен
айналысу.
Қарыз капиталы – қайтарымдық және пайызды төлеу шарттарында қарызға
берілетін капиталдың ерекше ақшалай нысанын көрсетеді.
Жердің мәні қазіргі кезде қолдан жасалынатын топырақты құнарландыру,
синтетикалық материалдар, бұрын адамның қолы жетпеген жаңа энергия түрлерін
алумен байланысты төмендеген. Бірақ өндірістік қызметтің экосфераны қатты
ластауына байланысты адамның табиғат күшіне тікелей тәуелді болуы
себебінен жердің мәні арта түсуде. Пайдалы қазбаларға қол жеткізу де үлкен
мәнге ие. Сондай-ақ адамның өмір сүру ортасы мен өндірістік объектілерді
орналастыру жағдайлары да маңызды.
Ал осы еңбек ұсынысын, сипатын және капитал түрлерін, пайыздық
деңгейлерді, жер бағаларын анықтау кезінде ақпараттар рыногының орнын
көруге болады.
Қоғамдық өндірістегі табыстардың құрылуының экономикалық механизмін
ұғыну үшін рыноктық экономикада өндіріс факторлары қалай бағаланады, соны
түсіну керек. Мұнда екі мәселе маңызды: біріншіден, өндірістің бүкіл
факторлары механикалық және технологиялық жағынан өзара байланысты, оларды
жеке дара пайдалануға болмайды. Тауар өндірісі үшін осы үш фактор өзара
белгілі бір қатынаста болуы шарт. Әрбір факторға деген сұраныс көлемі басқа
факторлардың баға дәрежесіне тәуелді. Мысалы, жұмыс күшіне деген сұраныс
жалақы дәрежесіне ғана емес, қанша машина, шикізат сатып алынады және
оларға деген баға қалай қойылады, міне, осыларға да тәуелді. Екіншіден,
өндіріс факторларына сұраныс пен олардың баға дәрежесі тұтыну сұранысынан
туындайды, түптеп келгенде өндіріс құрал-жабдықтары мен жұмыс күші адамға
қажетті тауар өндіру үшін керек. Өндіріс факторларына сұраныс осы факторлар
арқылы өндірілетін тауарларға деген сұранысқа тәуелді. Мысалы, астық өсетін
жерге сұраныс сол астыққа деген сұранысқа байланысты, белгілі мамандықтағы
жұмысшылар еңбегіне деген сұраныс, осы жұмысшылар өндіретін өнімге деген
сұраныспен байланысты.
Өндіріс факторларының бағасы сұраныс пен ұсыныстың ара қатынасына
тәуелді. Өз кезегінде баға дәрежесі мен оның өзгерісі сұраныс пен ұсыныстың
ара қатынасының динамикасына ықпал етеді. Бәсеке күресі барысында сұраныс
пен ұсыныстың, тауарлар бағасының ауытқуымен байланысты өндіріс
факторларының иелері арасында табыстарды бөлу орын алады.
Экономикалық теорияда екі тұжырымдама бар: 1. Жалақы еңбек бағасы
(еңбек пен жұмыс күшінің айырмашылығы ескерілмейді), оның дәрежесі мен
динамикасы рыноктық факторлар- сұраныс және ұсыныспен анықталады. 2. Жалақы
жұмыс күші- тауардың құнының ақшалай көрінісі (бағасы), еңбектің бағасы
емес, өйткені еңбек тауар бола алмайды, жалақы өндіріс жағдайымен де (жұмыс
күшінің құны), рыноктық факторлар- сұраныс, ұсыныспен де анықталады,
олардың ... жалғасы
Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.
Ұқсас жұмыстар
Пәндер
- Іс жүргізу
- Автоматтандыру, Техника
- Алғашқы әскери дайындық
- Астрономия
- Ауыл шаруашылығы
- Банк ісі
- Бизнесті бағалау
- Биология
- Бухгалтерлік іс
- Валеология
- Ветеринария
- География
- Геология, Геофизика, Геодезия
- Дін
- Ет, сүт, шарап өнімдері
- Жалпы тарих
- Жер кадастрі, Жылжымайтын мүлік
- Журналистика
- Информатика
- Кеден ісі
- Маркетинг
- Математика, Геометрия
- Медицина
- Мемлекеттік басқару
- Менеджмент
- Мұнай, Газ
- Мұрағат ісі
- Мәдениеттану
- ОБЖ (Основы безопасности жизнедеятельности)
- Педагогика
- Полиграфия
- Психология
- Салық
- Саясаттану
- Сақтандыру
- Сертификаттау, стандарттау
- Социология, Демография
- Спорт
- Статистика
- Тілтану, Филология
- Тарихи тұлғалар
- Тау-кен ісі
- Транспорт
- Туризм
- Физика
- Философия
- Халықаралық қатынастар
- Химия
- Экология, Қоршаған ортаны қорғау
- Экономика
- Экономикалық география
- Электротехника
- Қазақстан тарихы
- Қаржы
- Құрылыс
- Құқық, Криминалистика
- Әдебиет
- Өнер, музыка
- Өнеркәсіп, Өндіріс
Қазақ тілінде жазылған рефераттар, курстық жұмыстар, дипломдық жұмыстар бойынша біздің қор #1 болып табылады.
Ақпарат
Қосымша
Email: info@stud.kz