Монғолия

1. XXғ.бас кезеңіндегі Монғолия
2. Тәуелсіздік үшін күрес
3. 1921.1940 жылғы Монғолия
4. 1941.1945 жылғы Монғолия

1. XXғ. Бас кезеңінде Монғолия біртұтас мемлекет болған емес. Гоби шөлінің оңтүстігіндегі бөлігі ішкі Монғолия деп аталды, ал екінші бөлігі Сыртқы Монғолия деп аталды(Халха).
Ішкі Монғолия Қытай құрамында болды, ал Халха Қытайда 18 ғасырда Синьхай революциясы кезінде қосылған болатын. Ішкі Монғолия Жапониямен Ресей арасындағы тартыстың негізгі объекті болды. Бұл ел шетелдік державаларды өзінің тиімді географиялық орналасуымен қызықтырды, және тауарларын өткізу рыногы және арзан шикізат көзі ретінде пайдаланды. Европалық үлгі бойынша, Монғолия артта қалған ел болды. Халықтың негізгі айналысатын кәсібі көшпелі мал шаруашылығы болды. Өнеркәсіп мүлдем болмады, ал сауда қытай капиталының қолында болды. Ең ірі әкімшілік орталығы елдің астанасы Урга қаласы болды. Онда негізінен ламдар, Қытайдықтар және жергілікті Элита өмір сүрді. Халықтың көп бөлігі буддизмнің ламаистік тармағын ұстанды. Діни жетекші богдо – гэгэн. Ер адамдардың көбісі будда монастырларында Монах (Лама) ретінде өмір сүрді. Жоғарғы ламаистік дін басыларының иелігінде көптеген жерлермен тап болды. Және де көптеген шаруалар (арат) оларға бағынышты болды.
Буддизм, әсіресе оның ламаистік тармағы Моңғол қоғамына үлкен әсерін қалдырды. Шығыстың басқа мемлекеттерінен айырмашылығы, Моңғолияда хубилған (түрлену) принципі кезінен таралды. Ламалар өз мүліктері мен билігін мирас қорлыққа қалдырмайды. Олар мәңгі адамдар болып есептелінді және физикалық өлімінен кейін олардың жандары тибет нәрестелеріне қонады деп сенді.

«Новейшая история стран Азии и Африки», 20 век, 1945-2000, Москва-2001, под редакцией Родригеса.

Пән: Жалпы тарих
Жұмыс түрі: Материал
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 6 бет
Таңдаулыға:

Тақырып: Монғолия
Жоспар:
1. XXғ.бас кезеңіндегі Монғолия
2. Тәуелсіздік үшін күрес
3. 1921-1940 жылғы Монғолия
4. 1941-1945 жылғы Монғолия

1. XXғ. Бас кезеңінде Монғолия біртұтас мемлекет болған емес. Гоби
шөлінің оңтүстігіндегі бөлігі ішкі Монғолия деп аталды, ал екінші бөлігі
Сыртқы Монғолия деп аталды(Халха).
Ішкі Монғолия Қытай құрамында болды, ал Халха Қытайда 18 ғасырда
Синьхай революциясы кезінде қосылған болатын. Ішкі Монғолия Жапониямен
Ресей арасындағы тартыстың негізгі объекті болды. Бұл ел шетелдік
державаларды өзінің тиімді географиялық орналасуымен қызықтырды, және
тауарларын өткізу рыногы және арзан шикізат көзі ретінде пайдаланды.
Европалық үлгі бойынша, Монғолия артта қалған ел болды. Халықтың негізгі
айналысатын кәсібі көшпелі мал шаруашылығы болды. Өнеркәсіп мүлдем болмады,
ал сауда қытай капиталының қолында болды. Ең ірі әкімшілік орталығы елдің
астанасы Урга қаласы болды. Онда негізінен ламдар, Қытайдықтар және
жергілікті Элита өмір сүрді. Халықтың көп бөлігі буддизмнің ламаистік
тармағын ұстанды. Діни жетекші богдо – гэгэн. Ер адамдардың көбісі будда
монастырларында Монах (Лама) ретінде өмір сүрді. Жоғарғы ламаистік дін
басыларының иелігінде көптеген жерлермен тап болды. Және де көптеген
шаруалар (арат) оларға бағынышты болды.
Буддизм, әсіресе оның ламаистік тармағы Моңғол қоғамына үлкен әсерін
қалдырды. Шығыстың басқа мемлекеттерінен айырмашылығы, Моңғолияда хубилған
(түрлену) принципі кезінен таралды. Ламалар өз мүліктері мен билігін
мирас қорлыққа қалдырмайды. Олар мәңгі адамдар болып есептелінді және
физикалық өлімінен кейін олардың жандары тибет нәрестелеріне қонады деп
сенді.
1911ж. богдо –гэгэн Джебзун – Дамба – хутухта 8-ші таққа отырды, яғни
тек біни билікке емесе, сонымен қатар, зайырлы біликті де иеленді. Оған
дейін дін басы мемлекет басшысына тәуелді болған. Мұндай жағдайдың негізгі
себебі 20-шы ғасырдың бас кезеңіндегі ламаистік шіркеудің экономикалық
тұрғыдан күшейуі және Будда дінінің беделінің өсуі еді. Алайда мемлекетті
басқаруда, әсіресе билікті мирасқорлыққа беруде, көптеген қарама-
қайшылықтар пайда болды. Ішкі қайшылықтардан қауіптеніп, богдо-гэгэн өзінің
жаңа үкіметіне 5министрлерді тағайындайды. Оған 1911 жылғы белсенді
қатысушылар кірмейді. Монғолияның басшылары Қытайдан бөліну туралы шешім
қабылдайды және Николай ІІ-ден қолдау сұрайды. Мемлекет басында Шыңғыс
ханның ұрпағы болмағанына элита өз наразылығын білдірді. Алайда
шыңғысханның қалған ұрпақтар белгісіз жағдайда қаза болады. Жаңа үкіметте
богдо-гэгэнның қарамағына жиналған және орталықтанған мемлекетті қолдайтын
адамдар маңызды больді иеленді. Сонымен қатар, саяси өмірге шенеуліктер
және интеллигенция араласты.
Олар кеңес органын құруды қолдады. 2 палатадан тұратын мұндай орган
богдо-гэгэнның жарлығымен 1914ж. құрылды. Жоғарғы палатасының құрамында
зайырлы және діни басшылар болды. Ал төменгіде шенеуліктермен әкімшіліктік
қызметкерлер болды. 1913ж. Кяхтеде болған орыс-қытай келіссөздердің
нәтижесінде, Сыртқы Монғолияның өкілдерінсіз, бұл территория автономия
есебінде Қытайдың бір бөлігі деп жарияланған декларацияға қол қойылды. Бұл
тек формальность еді. Нақты түрде автономияны Ресей басқарды.
1915ж. Қытай, Ресей және Сыртқы Монғолия арасында үштік келісімге қол
қойылды. Ол бойынша, Сыртқы Монғолия Қытайдын вассалды түрде тәуелді ішкі
дербес мемлекет болып жарияланды. Сыртқы монғолияның үкіметі өзінде
мансжурлық заң шығарушы жүйесін және сословиелік сотынқа отырды. Басқа
мемлекеттермен келіссөз жасау правосынан айрылды. Ресей мен Қытай
Республикасы Монғолияның статусының гаранты болды.
Жергілікті шаруалардың жағдайы әлеуметтік-экономикалық қиындықтардың
нәтижесінде ауырлай түсті. Моңғол мемлекеттілігінің дамуы Ресейдегі 1917
жылғы оқиғаларға байланысты тоқталып қалды. Моңғол қоғамы Ресейден
оқиғаларды наразылықпен қарсы алды. 2 мемлекет арасындағы шекара жабылып,
сауда тоқталып қалды.
1918ж. Моңғол жетекшілерінің келісімімен, қытай әскерлері елді
оккупациялауға көшті. Жапонияда бұл оқиғаларға белсене қатысты. Қытайдың
негізгі мақсаты моңғол автономиясын жою болды. Сол жылы қараша айында богдо-
гэгэн автономияның жойылғанын жариялайды.
Жергілікті элитаға барлық құқықтарының сақталуына кепілдік берілді.
2. Елде Моңғолияда тыныштық орнату басқармасы құрылды.Оның құзырына
барлық мемлекеттік істер өтті. Қытай генералы Сюй Шучжэнның басқаруымен
әскери диктатура орнатылды. Моңғол әскері таратылып, мемлекеттік
басқармалар жойылды. 1919ж. билік Пекиннен тағайындалатын шенеуліктердің
басқаруына өтетіні туралы шешім қабылданды. Моңғолия Қытай әскерлерін
территориясында ұстауға міндетті болды. Жергілікті халықтың экономикалық
жағдайы нашарлай түсті. Наразы болғандай Кеңестік Ресейге жинала бастады.
Кеңес үкіметі Сыртқы Моңғолияны өз ықпалына қосу үшін осы жағдайды
пайдалану туралы шешім қабылдады. Оппозицияның басшысына моңғол әскерінің
командирі Д.Сухэ-Батор тағайындалды.1920ж. Ресейде болған азаматтық соғыста
большевиктер теңе бастаған уақытта, Кеңес Үкіметі Моңғолияға бақылау орнату
үшін, өз территориясында 1921ж. Наурыз айында Моңғол халық патриясын
құрды. (1925ж. – Моңғол Халық революциялық партияға ауыстырылды). Осы
кезеңде елге моңғол автономиясын қайта құру және қытайлықтарды қуып жіберу
үшін барон Унгерннің әскері кірді. 1921ж. ақпан айында ол Ургуды алып,
богдо-гэгэнды таққа қайта орнатты. Бұған жауап ретінде Кяхтеде Халықтық
Уақытша Үкіметі құрылды. Ол Моңғолияны ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.