Меншік экономикалық категория ретінде
I. КIРIСПЕ
II. НЕГІЗГІ БӨЛІМ
МЕНШІК ЭКОНОМИКАЛЫҚ КАТЕГОРИЯ РЕТІНДЕ
1. Меншік түсінігі және меншік қатынастарының орны
2.Нарықтық экономикадағы меншік нысандарының көптүрлілігі
III. ҚОРЫТЫНДЫ
ПАЙДАЛАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТТЕР
II. НЕГІЗГІ БӨЛІМ
МЕНШІК ЭКОНОМИКАЛЫҚ КАТЕГОРИЯ РЕТІНДЕ
1. Меншік түсінігі және меншік қатынастарының орны
2.Нарықтық экономикадағы меншік нысандарының көптүрлілігі
III. ҚОРЫТЫНДЫ
ПАЙДАЛАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТТЕР
Қазақстан Республикасының егемендік қатынасқа өтуіне байланысты нарықтық қатынастардың қалыптасып, күннен күнге дамуының алғышарты жоспарланған мемлекеттік меншікті жеке немесе ұжымдық меншікке айналдыру қажеттігі болып табылады.
Меншіктің экономикалық мазмұнын екі түсініктің сараптамасы негізінде алуға болады. Бір жағынан, қандай да бір қауымдастың өндіріс құралдары мен қызмет нәтижелерін иемденуінің механизмі мен нысаны, ал екінші жағынан, олардың басқа шаруашылық бірліктерден және тұтас қоғамнан шеттетудің сәйкес формалары.
Меншік – тарихи категория. Нақты бір өндіріс тәсіліне тән өндірістік қатынастар сипатына сәйкес, айрықша қасиеттеріне ие меншіктің тарихи типтері ажыратылып жүр. Қоғамдық еңбек бөлінісі дамуының түрлі сатыларындағы қандай да бір меншік типінің шеңберінде иемдену тәсілдерінің айрықшылықтары бар болатындықтан, түрлі иемдену нысандарын немесе меншік нысандарын ажыратады. Оларға:
1) жеке иемдену нысандары;
2) ұжымдық иемдену формалары;
3) қоғамдық иемдену нысандары жатады.
Осы аталғандардың ішінде меншікті иеленудің ұжымдық нысаны нарықтық экономикадағы қызмет етуші барлық ұйымдасқан серіктестіктер мен акционерлік қоғамдарға тән. Ал өз кезегінде бұл шаруашылық нысандары ұлттық экономика дамуының негізі болып табылады. Сондықтан осы шаруашылық нысандарының меншіктік формадағы қатынастарын, олардың нарықтық сипатта толық қызмет етуін қарастыру және меншік категориясының өзіне тоқталып өту осы тақырыптың негізгі мақсаттары болып табылады.
Меншіктің экономикалық мазмұнын екі түсініктің сараптамасы негізінде алуға болады. Бір жағынан, қандай да бір қауымдастың өндіріс құралдары мен қызмет нәтижелерін иемденуінің механизмі мен нысаны, ал екінші жағынан, олардың басқа шаруашылық бірліктерден және тұтас қоғамнан шеттетудің сәйкес формалары.
Меншік – тарихи категория. Нақты бір өндіріс тәсіліне тән өндірістік қатынастар сипатына сәйкес, айрықша қасиеттеріне ие меншіктің тарихи типтері ажыратылып жүр. Қоғамдық еңбек бөлінісі дамуының түрлі сатыларындағы қандай да бір меншік типінің шеңберінде иемдену тәсілдерінің айрықшылықтары бар болатындықтан, түрлі иемдену нысандарын немесе меншік нысандарын ажыратады. Оларға:
1) жеке иемдену нысандары;
2) ұжымдық иемдену формалары;
3) қоғамдық иемдену нысандары жатады.
Осы аталғандардың ішінде меншікті иеленудің ұжымдық нысаны нарықтық экономикадағы қызмет етуші барлық ұйымдасқан серіктестіктер мен акционерлік қоғамдарға тән. Ал өз кезегінде бұл шаруашылық нысандары ұлттық экономика дамуының негізі болып табылады. Сондықтан осы шаруашылық нысандарының меншіктік формадағы қатынастарын, олардың нарықтық сипатта толық қызмет етуін қарастыру және меншік категориясының өзіне тоқталып өту осы тақырыптың негізгі мақсаттары болып табылады.
1. ҚР-ның Азаматтық кодексi. 2000 ж.
2. «Акционерлiк қоғам туралы» ҚР-ның заңы. 1998ж. 10-шiлде.
3. Указ Президента РК «О защите прав граждан и юридических лиц на свободу предпринимательской деятельности» от 27.04.98 г. / Биен, 21 мая 1998 г.
4. Фишер С., Дорнбуш Р., Шмалензи Р. Экономика. – М., 1993, гл. 25, 30.
5. С.Әкiмбеков, А.С.Баймұхаметова, У.А. Жанайдаров / Экономикалық теория. Оқу құралы. – Астана: 2002. – 446 б.
6. Экономическая теория./ А.И. Добрынина, Л.С. Тарасевича. Санк-Петербург – 2006г.
2. «Акционерлiк қоғам туралы» ҚР-ның заңы. 1998ж. 10-шiлде.
3. Указ Президента РК «О защите прав граждан и юридических лиц на свободу предпринимательской деятельности» от 27.04.98 г. / Биен, 21 мая 1998 г.
4. Фишер С., Дорнбуш Р., Шмалензи Р. Экономика. – М., 1993, гл. 25, 30.
5. С.Әкiмбеков, А.С.Баймұхаметова, У.А. Жанайдаров / Экономикалық теория. Оқу құралы. – Астана: 2002. – 446 б.
6. Экономическая теория./ А.И. Добрынина, Л.С. Тарасевича. Санк-Петербург – 2006г.
ЖОСПАР
I. КIРIСПЕ
II. НЕГІЗГІ БӨЛІМ
МЕНШІК ЭКОНОМИКАЛЫҚ КАТЕГОРИЯ РЕТІНДЕ
1. Меншік түсінігі және меншік қатынастарының орны
2.Нарықтық экономикадағы меншік нысандарының көптүрлілігі
III. ҚОРЫТЫНДЫ
ПАЙДАЛАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТТЕР
КІРІСПЕ
Қазақстан Республикасының егемендік қатынасқа өтуіне байланысты
нарықтық қатынастардың қалыптасып, күннен күнге дамуының алғышарты
жоспарланған мемлекеттік меншікті жеке немесе ұжымдық меншікке айналдыру
қажеттігі болып табылады.
Меншіктің экономикалық мазмұнын екі түсініктің сараптамасы негізінде
алуға болады. Бір жағынан, қандай да бір қауымдастың өндіріс құралдары мен
қызмет нәтижелерін иемденуінің механизмі мен нысаны, ал екінші жағынан,
олардың басқа шаруашылық бірліктерден және тұтас қоғамнан шеттетудің сәйкес
формалары.
Меншік – тарихи категория. Нақты бір өндіріс тәсіліне тән өндірістік
қатынастар сипатына сәйкес, айрықша қасиеттеріне ие меншіктің тарихи
типтері ажыратылып жүр. Қоғамдық еңбек бөлінісі дамуының түрлі
сатыларындағы қандай да бір меншік типінің шеңберінде иемдену тәсілдерінің
айрықшылықтары бар болатындықтан, түрлі иемдену нысандарын немесе меншік
нысандарын ажыратады. Оларға:
1) жеке иемдену нысандары;
2) ұжымдық иемдену формалары;
3) қоғамдық иемдену нысандары жатады.
Осы аталғандардың ішінде меншікті иеленудің ұжымдық нысаны нарықтық
экономикадағы қызмет етуші барлық ұйымдасқан серіктестіктер мен акционерлік
қоғамдарға тән. Ал өз кезегінде бұл шаруашылық нысандары ұлттық экономика
дамуының негізі болып табылады. Сондықтан осы шаруашылық нысандарының
меншіктік формадағы қатынастарын, олардың нарықтық сипатта толық қызмет
етуін қарастыру және меншік категориясының өзіне тоқталып өту осы
тақырыптың негізгі мақсаттары болып табылады.
II. Негізгі бөлім
МЕНШІК ЭКОНОМИКАЛЫҚ КАТЕГОРИЯ РЕТІНДЕ
1. Меншік түсінігі және меншік қатынастарының орны
Меншік – күрделі де көпқырлы құрылым. Ол экономикалық жүйенің негізгі
бөлігі болып табылады. Меншікті қатынастардың екі тәсілдемесін ажырата білу
керек.
Бірінші тәсілдеме меншікті нақты экономикалық категория ретінде
қарастырады. Меншік деген адамдар арасындағы өндіріс құралдары мен өндіріс
нәтижелерін иемдену тұрғысындағы қатынастар.
Екінші тәсілдеме меншікті құқықтық категория ретінде қарастырады. Бұл
категория экономикалық биліктің (иелену, пайдалану, билік ету) иесі кім
екенін көрсетеді.
Қоғамдық қатынастар жүйесіндегі меншіктің орны мен ролі
Меншіктің экономикалық мәні келесідей түсініктер арқылы сипатталады.
1. Екі жұп категорияларының өзара байланысы: иемдену және жатсыну;
2. Жекелену-қоғамдану сияқты жұп категориялардың өзара байланысы;
3. Өндірістің жеке және заттық факторларын біріктіру тәсілі;
4. Табыстарды үлестіру тәсілі;
5. Субъектілік-объектілік талдау.
1. Ең алдымен, меншіктің экономикалық мазмұнын екі түсініктің
сараптамасы негізінде алуға болады. Бір жағынан, қандай да бір
қауымдастың өндіріс құралдары мен қызмет нәтижелерін иемденуінің
механизмі мен нысаны, ал екінші жағынан, олардың басқа
шаруашылық бірліктерден және тұтас қоғамнан шеттетудің сәйкес
формалары.
2. Оқшауландыру – деген әрбір тауар өндіруші белгілі бір тауарды
өндіруге мамамндануын білдіреді. Еңбек бөлінісі неғұрлым терең
болса, оқшауланған тауар өндірушілер арасындағы өзара тәуелділік
те соғұрлым күшті.
3. Меншік қатынастарының ауқымды негізін өндіріс факторларын біріктіру
тәсілі құрайды. Біріктірудің екі тәсілі ажыратылып жүр: тікелей және
сатылы.
4.Табыстарды үлестіру өндіріс құралдарын меншіктеушілер мүддесі үшін жүзеге
асырылады.
5. Меншік субъектілері: жеке тұлғалар, отбасы, әлеуметтік топ, өндірістік
ұжым, халық, басқару органдары бола алады. Меншік объектілері: өндіріс
құралдары, мүлік, ақша, құнды қағаздар, ақпарат, интелект, жұмыс күші болып
табылады.
Меншіктің заңдық мазмұны құқықтық өкілдіктермен сипатталады. Меншік
құқықтары бұл адамдар арасындағы экономикалық пайдалануына байланысты
қалыптасатын билік ету құқықтарының санкцияланған тәртіп қатынастарының
жиынтығы.
Меншік құықтарының жүзеге асуы үшін меншік құқықтарының айрықшалануы
өте маңызды. Меншік құқықтарының айрықшалануы – бұл меншіктің объектісін,
субъектісін және меншік формасына өкілдіктерін анықтау. Жалпы экономикалық
теорияда меншіктің толық “құқықтар шоғыры” 11 элементтен тұрады (Р. Коуз,
А. Алчиан теориясы):
• Иелік ету құқығы, яғни игіліктерге айрықша нақты бақылау жасау құқығы;
• Пайдалану құқығы, яғни игіліктердің пайдалы қасиеттерін өзі үшін
пайдалану құқығы;
• Басқару құқығы, яғни игіліктерді пайдалану кім ... жалғасы
I. КIРIСПЕ
II. НЕГІЗГІ БӨЛІМ
МЕНШІК ЭКОНОМИКАЛЫҚ КАТЕГОРИЯ РЕТІНДЕ
1. Меншік түсінігі және меншік қатынастарының орны
2.Нарықтық экономикадағы меншік нысандарының көптүрлілігі
III. ҚОРЫТЫНДЫ
ПАЙДАЛАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТТЕР
КІРІСПЕ
Қазақстан Республикасының егемендік қатынасқа өтуіне байланысты
нарықтық қатынастардың қалыптасып, күннен күнге дамуының алғышарты
жоспарланған мемлекеттік меншікті жеке немесе ұжымдық меншікке айналдыру
қажеттігі болып табылады.
Меншіктің экономикалық мазмұнын екі түсініктің сараптамасы негізінде
алуға болады. Бір жағынан, қандай да бір қауымдастың өндіріс құралдары мен
қызмет нәтижелерін иемденуінің механизмі мен нысаны, ал екінші жағынан,
олардың басқа шаруашылық бірліктерден және тұтас қоғамнан шеттетудің сәйкес
формалары.
Меншік – тарихи категория. Нақты бір өндіріс тәсіліне тән өндірістік
қатынастар сипатына сәйкес, айрықша қасиеттеріне ие меншіктің тарихи
типтері ажыратылып жүр. Қоғамдық еңбек бөлінісі дамуының түрлі
сатыларындағы қандай да бір меншік типінің шеңберінде иемдену тәсілдерінің
айрықшылықтары бар болатындықтан, түрлі иемдену нысандарын немесе меншік
нысандарын ажыратады. Оларға:
1) жеке иемдену нысандары;
2) ұжымдық иемдену формалары;
3) қоғамдық иемдену нысандары жатады.
Осы аталғандардың ішінде меншікті иеленудің ұжымдық нысаны нарықтық
экономикадағы қызмет етуші барлық ұйымдасқан серіктестіктер мен акционерлік
қоғамдарға тән. Ал өз кезегінде бұл шаруашылық нысандары ұлттық экономика
дамуының негізі болып табылады. Сондықтан осы шаруашылық нысандарының
меншіктік формадағы қатынастарын, олардың нарықтық сипатта толық қызмет
етуін қарастыру және меншік категориясының өзіне тоқталып өту осы
тақырыптың негізгі мақсаттары болып табылады.
II. Негізгі бөлім
МЕНШІК ЭКОНОМИКАЛЫҚ КАТЕГОРИЯ РЕТІНДЕ
1. Меншік түсінігі және меншік қатынастарының орны
Меншік – күрделі де көпқырлы құрылым. Ол экономикалық жүйенің негізгі
бөлігі болып табылады. Меншікті қатынастардың екі тәсілдемесін ажырата білу
керек.
Бірінші тәсілдеме меншікті нақты экономикалық категория ретінде
қарастырады. Меншік деген адамдар арасындағы өндіріс құралдары мен өндіріс
нәтижелерін иемдену тұрғысындағы қатынастар.
Екінші тәсілдеме меншікті құқықтық категория ретінде қарастырады. Бұл
категория экономикалық биліктің (иелену, пайдалану, билік ету) иесі кім
екенін көрсетеді.
Қоғамдық қатынастар жүйесіндегі меншіктің орны мен ролі
Меншіктің экономикалық мәні келесідей түсініктер арқылы сипатталады.
1. Екі жұп категорияларының өзара байланысы: иемдену және жатсыну;
2. Жекелену-қоғамдану сияқты жұп категориялардың өзара байланысы;
3. Өндірістің жеке және заттық факторларын біріктіру тәсілі;
4. Табыстарды үлестіру тәсілі;
5. Субъектілік-объектілік талдау.
1. Ең алдымен, меншіктің экономикалық мазмұнын екі түсініктің
сараптамасы негізінде алуға болады. Бір жағынан, қандай да бір
қауымдастың өндіріс құралдары мен қызмет нәтижелерін иемденуінің
механизмі мен нысаны, ал екінші жағынан, олардың басқа
шаруашылық бірліктерден және тұтас қоғамнан шеттетудің сәйкес
формалары.
2. Оқшауландыру – деген әрбір тауар өндіруші белгілі бір тауарды
өндіруге мамамндануын білдіреді. Еңбек бөлінісі неғұрлым терең
болса, оқшауланған тауар өндірушілер арасындағы өзара тәуелділік
те соғұрлым күшті.
3. Меншік қатынастарының ауқымды негізін өндіріс факторларын біріктіру
тәсілі құрайды. Біріктірудің екі тәсілі ажыратылып жүр: тікелей және
сатылы.
4.Табыстарды үлестіру өндіріс құралдарын меншіктеушілер мүддесі үшін жүзеге
асырылады.
5. Меншік субъектілері: жеке тұлғалар, отбасы, әлеуметтік топ, өндірістік
ұжым, халық, басқару органдары бола алады. Меншік объектілері: өндіріс
құралдары, мүлік, ақша, құнды қағаздар, ақпарат, интелект, жұмыс күші болып
табылады.
Меншіктің заңдық мазмұны құқықтық өкілдіктермен сипатталады. Меншік
құқықтары бұл адамдар арасындағы экономикалық пайдалануына байланысты
қалыптасатын билік ету құқықтарының санкцияланған тәртіп қатынастарының
жиынтығы.
Меншік құықтарының жүзеге асуы үшін меншік құқықтарының айрықшалануы
өте маңызды. Меншік құқықтарының айрықшалануы – бұл меншіктің объектісін,
субъектісін және меншік формасына өкілдіктерін анықтау. Жалпы экономикалық
теорияда меншіктің толық “құқықтар шоғыры” 11 элементтен тұрады (Р. Коуз,
А. Алчиан теориясы):
• Иелік ету құқығы, яғни игіліктерге айрықша нақты бақылау жасау құқығы;
• Пайдалану құқығы, яғни игіліктердің пайдалы қасиеттерін өзі үшін
пайдалану құқығы;
• Басқару құқығы, яғни игіліктерді пайдалану кім ... жалғасы
Ұқсас жұмыстар
Пәндер
- Іс жүргізу
- Автоматтандыру, Техника
- Алғашқы әскери дайындық
- Астрономия
- Ауыл шаруашылығы
- Банк ісі
- Бизнесті бағалау
- Биология
- Бухгалтерлік іс
- Валеология
- Ветеринария
- География
- Геология, Геофизика, Геодезия
- Дін
- Ет, сүт, шарап өнімдері
- Жалпы тарих
- Жер кадастрі, Жылжымайтын мүлік
- Журналистика
- Информатика
- Кеден ісі
- Маркетинг
- Математика, Геометрия
- Медицина
- Мемлекеттік басқару
- Менеджмент
- Мұнай, Газ
- Мұрағат ісі
- Мәдениеттану
- ОБЖ (Основы безопасности жизнедеятельности)
- Педагогика
- Полиграфия
- Психология
- Салық
- Саясаттану
- Сақтандыру
- Сертификаттау, стандарттау
- Социология, Демография
- Спорт
- Статистика
- Тілтану, Филология
- Тарихи тұлғалар
- Тау-кен ісі
- Транспорт
- Туризм
- Физика
- Философия
- Халықаралық қатынастар
- Химия
- Экология, Қоршаған ортаны қорғау
- Экономика
- Экономикалық география
- Электротехника
- Қазақстан тарихы
- Қаржы
- Құрылыс
- Құқық, Криминалистика
- Әдебиет
- Өнер, музыка
- Өнеркәсіп, Өндіріс
Қазақ тілінде жазылған рефераттар, курстық жұмыстар, дипломдық жұмыстар бойынша біздің қор #1 болып табылады.
Ақпарат
Қосымша
Email: info@stud.kz