Радиация және олардың түрлері туралы

1. Кіріспе

2. Негізгі бөлім
Радиация және олардың түрлері

2.2. Тіршіліктің пайда болуының алғашқы кезеңіндегі сәулеленудің
маңызы.
2.3. Органикалық эволюцияға радиация мөлшерлерінің әресі.
2.4. Сәулеленудің генетикалық әсері.
2.5. Радио сезімталдық.
2.6. Радиациядан қорғанудың химиялық және биологиялық жолдары.

3.Қорытынды

4.Пайдаланылған әдебиеттер

Атом энергиясы – адам өмірінде маңызды орын алады. Энергия жеткілікті болғанда қоғамның дамуы қарыштап алға басады. Оған жиырмасыншы ғасыр дәлел. Бүгінгі күнгі негізгі энергия қоры болып саналатын – көмір, мұнай, газ бір кезде өзінің шегіне жетуі мүмкін. Соны болжай білген ғалымдар энергия көзін ашты. Бұл – атом энергиясы. Атом энергиясы адам өмірінде кең қолданылатын энергия түріне айналып келеді. Бұл энергия түрімен жұмыс істегенде, оның адам ағзасына тигізетін әсерін және соған байланысты физиологиялық өзгерістерді біліп, денсаулықты сақтау маңызды мәселе.
Биологияның барлық салаларының табиғи құбылыстарымен тығыз байланысты өріс алтынын ғылымның бүгінігі даму деңгейі айқын көрсетіп отыр. Өсімдіктер күн сәулесінің энергиясын өзіне сіңіріп, тіршілігін жалғастырса, жануарлар және адам организміндегі физиологиялық құбылыстардың өтіп тұруы да энергияны қажет етеді. Табиғи энергияның тым жоғары немесе төмен болуына байланысты тірі организмнің пайда болып, дамып, күрделенуі немесе Жер бетінен жойылып кетуі эволюциялық кезеңдерде кездесіп отырған.
Табиғи энергия және жасанды энергия /атомнан алынған/ әсерлері қатарлас келсе, онда тірі организмнің өмір сүруіне қауіп туатынын оқымыстылар зерттеулерінде ғылыми тұрғыдан дәлелдеп берді.

1) Н.Ә.Назарбаев «Бейбітшілік кіндігі» Астана, «Елорда», 2001

2) «Радиация және өмір» З.Ж.Асқарова, Алматы, 2000.

Пән: Химия
Жұмыс түрі: Реферат
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 10 бет
Таңдаулыға:

Жоспар
1. Кіріспе

2. Негізгі бөлім
1. Радиация және олардың түрлері

2.2. Тіршіліктің пайда болуының алғашқы кезеңіндегі сәулеленудің
маңызы.
2.3. Органикалық эволюцияға радиация мөлшерлерінің әресі.
2.4. Сәулеленудің генетикалық әсері.
2.5. Радио сезімталдық.
2.6. Радиациядан қорғанудың химиялық және биологиялық жолдары.

3.Қорытынды

4.Пайдаланылған әдебиеттер

Кіріспе

Атом энергиясы – адам өмірінде маңызды орын алады. Энергия
жеткілікті болғанда қоғамның дамуы қарыштап алға басады. Оған жиырмасыншы
ғасыр дәлел. Бүгінгі күнгі негізгі энергия қоры болып саналатын – көмір,
мұнай, газ бір кезде өзінің шегіне жетуі мүмкін. Соны болжай білген
ғалымдар энергия көзін ашты. Бұл – атом энергиясы. Атом энергиясы адам
өмірінде кең қолданылатын энергия түріне айналып келеді. Бұл энергия
түрімен жұмыс істегенде, оның адам ағзасына тигізетін әсерін және соған
байланысты физиологиялық өзгерістерді біліп, денсаулықты сақтау маңызды
мәселе.
Биологияның барлық салаларының табиғи құбылыстарымен тығыз байланысты
өріс алтынын ғылымның бүгінігі даму деңгейі айқын көрсетіп отыр. Өсімдіктер
күн сәулесінің энергиясын өзіне сіңіріп, тіршілігін жалғастырса, жануарлар
және адам организміндегі физиологиялық құбылыстардың өтіп тұруы да
энергияны қажет етеді. Табиғи энергияның тым жоғары немесе төмен болуына
байланысты тірі организмнің пайда болып, дамып, күрделенуі немесе Жер
бетінен жойылып кетуі эволюциялық кезеңдерде кездесіп отырған.
Табиғи энергия және жасанды энергия атомнан алынған әсерлері
қатарлас келсе, онда тірі организмнің өмір сүруіне қауіп туатынын
оқымыстылар зерттеулерінде ғылыми тұрғыдан дәлелдеп берді.

Радиация және оның түрлері.
Радиация латын тілінде радиус-сәуле деген сөз.
Радиацияға күнің сәулесі, ғарыштық сәуле, Жердің табиғи радиактивтік
заттарының сәуле шығаруы және жасанды радиоактивті изотоптар жатады.
Ғарыштық сәулелері және Жердің радиактивтік заттарының сәулеленуі
табиғи радиациялық фон құрады. Табиғи радиациялық фон Жер бетіндегі бүкіл
тірі жәндіктерге, жануарларға, адамға және өсімдіктерге әсерін тигізеді.
Оны зерттейтін ғылым саласын гелиобиология дейді.
Жердің табиғи радиактивтік заттарының сәуле шағаруы барлық химиялық
заттарға байланысты болмайды. Әр түрлі элементтердің табиғи 50 радиоактивті
изотобы бар. Көпшілік элементтердің тек біразы ғана радиоактивті. Кейбір
химиялық элементтерде тұрақты изотроптар жоқ, олар түгелдей радиоактивті,
мысалы, уран, торий, радий, полоний және т.б. Бұлардың атомдарының ядросы
өздігінен ыдырап, гамма- кванттың және корпускулярлық сәуленеді.

Тіршіліктің пайда болуының алғашқы кезеңіндегі сәулеленудің маңызы.
Тіршілік пайда болмас бұрын жер үстіндегі атмосферада түрлі құбылыстар
өтіп, жай қарапайым заттар күрделене бастаған, яғни жөнделу құбылыстары
басым болған.
Жердің даму тарихының алғашқы кезеңіндегі атмосфера сутегінен,
оттегінен, көміртегінен және азоттан құралған. Соған байланысты онда
мынадай молекулалар болған:

су Көмір қышқыл метан сутегі аммиак
газ

Күннің күлгін сәулелерінің, ғарыштық сәулелерінің, радитактивтік
минералдың, атмосефраның қозғалысқа келу әсерінен электрлік құбылыстар жиі
болып тұрған. Осылардың әсерінен С-Н, Н-О, Н-N, H-H байланыстары үзілген
және энергияға бай ортааралық заттар түзілген.
Заттар өзара әрекетенуінен тұрақты молекулалар құрылған.

Синил қышқылы Құмырсқа формальдегид Гликол Сірке қышқылы
қышқылы альдегиді

Жоғары энергия квантының әсерінен органикалық қосылыстар молекуласы
күрделі түгеайналған. Энергияның үлкен мөлшерінің одан әрі қарай әсер ете
беруі анағұрлым күрделі молекулалардың пайда болуына әкеліп жеткізілген.
Мысалы, амин қышқылдары

Глицирин аланин Аспаргин қышқылы

Органикалық молекулалардың көбейіп, топтасуы түрлі құбылыстардың
болуына себеп жасап, полисахаритердің, ДНК, белоктардың және т.б. пайда
болуына жеткізу. Бұлар өмірдің негізгі сипаттамасы- энергия және инфомация
қасиетін тасымалдайтын құрамдар.
Органикалық молекулалардың абиогендік түзілуін және өмірдің пайда
болуына ядролық энергия маңызды рол атқарған.

Органикалық эволюцияға радиация мөлшерлерінің әресі.
Радиация мөлшері тіршілікке екі бағытта әсер еткен.
- тіршіліктің пайда болуына тигізген әсері;
- тірі жануарлардың жер бетіне жойылып кетуіне себеп болғаны;
Тірі органмзнің өлі табиғаттан дамуы радиация әсерінен болған деген
ғылыми қорытындылар бар.
Табиғи радиация мөлшері аса үлкен болған кезеңдер эволюциясының даму
жылдамдығына әсерін тигізіп оьтырған. Бор дәуірінің соңғы кезінде күн
маңайындағы жаңа жұлдыздардың біреуінің жарқылдауынан ғарыштың сәулелену
деңгейі ұзақ уақыт аса жоғары деңгейде болғаны өте ірі динозаврлардың
жаппай қырылуына себеп болған. Палеозой дәуірінің аяқ кезі және мезозой
дәуірінің басында жер үстінде бауырмен жорғалаушылар өте көп болған. Бар
дәуірінде олар кенет азайып, түрлері келіп, денелері ықшамдалған.
Жыл өткен сайын адамдардың радиоактивті сәулеленумен зақымдануы көбейе
түсуде. Өйткені, жыл сайын атом электр станциялары салынып, олар іске
қосылып жатыр. Сондай-ақ (ускорительдер) салынып, атом бомбалары жарылып
жатады. Олардан қаншама раиоактивті сәулелер бөлініп шығып, адамзат
баласына зиян келтірді. Сондықтан да адамзат баласын радиациядан қорғау
мәселесі осы кездегі кезек күттірмейтін мәселелердің біріне айналып отыр.
Адамдарды радиациядан қорғау үшін киімдер тігуді қажетті етеді.
Космостан келетін космостың сәулелерден практика жүзінде адамзат
баласының қорғануға ешқандай мүмкіндігі жоқ. Ол 1000 км атмосфералық
қабаттан лезде өтіп кетеді де жер шарына түгелдей таралады. Космонавтар
космос сәулесінен қорғау оңай шаруа емес.
Адамзат баласы Жер бетінде пайда болған кезден бастап, табиғи
радиоактивті заттардан қажетті дозасын алып отырған, әсіресе, радиактивті
сәулені жерден алады. Қалған бөлігі космос сәулесімен келеді. Жылына 200
мР радиация қабылдайды. Жер шарының әрбір аймақтарына тұратын халықтар әр
мөлшерде радиация алады.

Сәулеленудің генетикалық әсері.

Сәулелену ағзаның генетикалық жағдайына пайдалы және зиянды әсерін
тигізеді.
Пайдалы әсері. Сәулеленуді биологиялық заттарға қолданғандағы негізгі
мақсат- жаңа қасиеті бар тірі организмдердің түрін шығарып, оларды сұрыптау
және оның неғұрлым пайдасын таңдау үшін маңызды жағдай етіп қолдану.
-рентген және күлгін сәулелер химиялық заттар әсері арқылы
антибиотиктер түзетін саңырауқұлақтардың табиғи қсиетін өзгерту үшін
зерттеулер жүргізу;
- тіршілік ету жағдайларында антибиотиктер және В12 дәруменін түзетін
микроорганизмдердің жоғарғы активті штампаларын шығару және т.б.
- сәулелену әсерінен пайда болған тұқым қаулау қасиетін жібек
құраттарының өнімін, сапасын арттыру үшін сақтап, өндірісте кең пайдалану.
- жануарлар және өсімдіктер тұқымын жақсартуда және өнімін өсіруде
сәулелену қолданыладырадиациялық селекция тәсілі- методрадиационной
селекции.
Адам өміріне қажет, маңызды ферменттер, органикалық қышқылдарды
саңырауқұлақтарды және микробтарды сәулелендіру нәтижесінде алады генетика
және радиобиология бірлесуінен радиациялық генетика ғылым саласы адамның
практикалық іс-әрекетінде талай пайдалы табыстарға жеткізуде.
Зиянды әсері. Табиғи сәулелендіру, кейбір химиялық құрылымдар және
сыртқы ортаның температурасы тұқым қуалау қасиетінің құрылымна әсер ету
нәтижесінде ұрпақтарға таралатын табиғи мутацияға келтіріледі.
- табиғи сәулелену ғарыштық сәулелер және жердің минералдарының
сәуелеленуі ядролық сынақпен қатар келгенде тіршілікке үлкен қатерлі
жағдай туғызады, Жер үстіндегі тіршілікті жойып жібереді.
- табиғи сәулелену, кейбір химиялық құрылымдар, сыртқы ортаның
температурасы және ядролық сынақ әсерлерінен өмір сүру орасына қарай
ұрпақтарда 500 ден түрлі аурулар пайда болғаны анықталады. Солардың ішінде,
мысалы- ерге-жейлік, гемофилия,- түрлі –түстіні ажырата алмау соқырлығы,-
заттардың алмасуынан болатын ауру түрлері,- ұрпақтардың дене физикалық
және ой еңбегіне, сонымен қатар тіршілік етуге қабілетті әлсірейді, өмір
сүру мерзімі қысқарады және т.б.
Радио сезімталдық.
Табиғатта радиосезімталдық өте ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.