Корпоративтік табыс салығы: алыну механизмі және жетілдіру мәселелері жөнінде

Қазақстан Республикасының білім және ғылым министрлігі

әл-Фараби атындағы Қазақ Ұлттық Университеті

«Экономика және бизнесң факультеті

«Қаржың кафедрасы

ДИПЛОМ ЖҰМЫСЫ

Корпоративтік табыс салығы: Алыну механизмі және жетілдіру мәселелері

Орындаған: Мүбараков Б. Ғ.

Ғылыми жетекшісі :

аға оқытушы Досжан Р. Д.

Норма бақылаушы : Садыханова Д. А.

Қорғауға жіберілді:

«Қаржы кафедрасы»

меңгерушісі

э. ғ. к., доцент Арзаева М. Ж.

Алматы 2010

Реферат

Мемлекеттің материалдық мүддесі мен қоғам өмірінің айрықша экономикалық аясының тоғысатын жері, көбінесе объективті қаржылық құбылыс ретінде жарқын көрініс табатын салық салу саласы әрқашанда мемлекеттің жарқын экономиканы реттеуші ықпалының ауқымы ретінде көрініс табады.

Нарықтық экономика жағдайындағы Қазақстан Республикасында қоғамдағы қандай болмасын процесcтерге мемлекеттік әкімшілік жүргізу арқылы тікелей ықпал ету мүмкіндігінің тарыла бастағаны бүгін баршаға аян. Бұл орайда халықаралық өркениетті стандарттар мен нарық талаптарына сай келетін, қоғамдық және мемлекеттік мүдделерге қол жеткізуге жол ашатын әлеуметтік - экономикалық жанама ықпал етудің елеулі құралы - салық жүйесі.

Салық жүйесі бұл мемлекеттің өмір сүруінің және нарықтық экономиканың реттелуінің бірден-бір кепілі болып табылады. Ал салықтар мемлекеттің егемендігінің бір көрінісі.

Тақырыптың өзектілігі. Мемлекет өмірінде өзекті мәселелердің бірі болып әлі күнге дейін мемлекеттің кірісін қалыптастыру көздері жөнінде мәселе табылады. Тәуелсіздік алғалы бергі он жеті жыл ішінде республика салық жүйесі дербес қызмет етіп келеді. Салық жүйесі мемлекетке елдің экономикалық және әлеуметтік дамуындағы басты мәселелерді жүзеге асыру үшін, сондай-ақ өндірістің үйлесімді дамуын және қарқынын реттеуге бақылау жүргізу үшін қажет.

Экономикалық ғылымда салықтардың экономикалық мәні туралы білімдердің маңызды көлемі, берілген қызметті пайдалану бойынша маңызды тәжірибе бар. Дегенмен, салықтардың фискалдық қызметін зерттеу классикалық экономикалық ғылым деңгейінде болуда, ал салықтарды алу механизмі, өзінің негізгі бөлігінде, аса маңызды өзгерістерге ұшырамады. Дамыған нарықтық экономикасымен дамыған елдерде салық жүйелері ақырындап, мемлекеттің саяси және әлеуметтік шарттарына сәйкес эволюциялық түрде өзгере отырып, қалыптасты.

Дипломдық жұмыстың мақсаты - ҚР-дағы салық жүйесінің қазіргі кездегі жағдайын және оның даму перспективаларын талдау болып табылады.

Жұмыстың негізгі міндеттері келесілер болып табылады:

• Салықтың экономикалық мәні мен маңызын қарастыру;

- Қазақстан Республикасындағы салық жүйесінің даму кезеңдері;

• Дамыған шетел мемлекеттерінде салық жүйесін құру;
• ҚР-ның қазіргі кездегі салық жүйесін талдау және Бостандық ауданы бойынша салық комитетінің бюджетті толтырудағы орнын талдау;

- ҚР-ғы салықтардың қызмет ету мәселелері мен оларды жетілдіру әлеуеттері;

• Оңтайлы салық базасын үлгілеу мен қос қабат салық салу мәселесін шешу.

Жұмыс кіріспеден, үш тараудан және қорытындыдан тұрады.

ӘЛ-ФАРАБИ АТЫНДАҒЫ ҚАЗАҚ ҰЛТТЫҚ УНИВЕРСИТЕТІ

Экономика және бизнес факультеті

Қаржы кафедрасы

Қаржы мамандығы

Диплом жұмысын орындауға арналған

ТАПСЫРМА

Сыдыков А. студентіне

Қазақстан Республикасының салық жүйесін басқару жұмыс тақырыбы

« 23ң 12. 2009 ж. № 4-2841 бұйрығымен бекітілді

Дайын жұмысты тапсыру мерзімі «30ң наурыз 2010 ж.

Жұмыстың бастапқы мәліметтері шетелдік және отандық ғалымдарының оқулықтары және оқу құралдары, ҚР Салық Кодексі

Диплом жұмысындағы толықтырылуы қажет сұрақтар тізімі немесе жұмыстың қысқаша мазмұны:

а) салық жуйесін басқарудың теориялық негіздері

б) Қазақстан Республикамының салық жуйесінің қызмет етуін талдау.

в ) _Қазақстан реуспубликасының салық жуйесінің даму перспективалары

Диплом жұмысын дайындау

ГРАФИГІ

Тапсырманың берілген күні

Кафедра меңгерушісі Арзаева М. Ж.

э. ғ. к., доцент

Жұмыс жетекшісі Мустафина А. К.

аға оқытушы

Тапсырманы орындауға алған студент Сыдыков А.

МАЗМҰНЫ

Кіріспе

Мемлекеттің материалдық мүддесі мен қоғам өмірінің айрықша экономикалық аясының тоғысатын жері, көбінесе объективті қаржылық құбылыс ретінде жарқын көрініс табатын салық салу саласы әрқашанда мемлекеттің жарқын экономиканы реттеуші ықпалының ауқымы ретінде көрініс табады.

Нарықтық экономика жағдайындағы Қазақстан Республикасында қоғамдағы қандай болмасын процесcтерге мемлекеттік әкімшілік жүргізу арқылы тікелей ықпал ету мүмкіндігінің тарыла бастағаны бүгін баршаға аян. Бұл орайда халықаралық өркениетті стандарттар мен нарық талаптарына сай келетін, қоғамдық және мемлекеттік мүдделерге қол жеткізуге жол ашатын әлеуметтік - экономикалық жанама ықпал етудің елеулі құралы - салық жүйесі.

Салық жүйесі бұл мемлекеттің өмір сүруінің және нарықтық экономиканың реттелуінің бірден-бір кепілі болып табылады. Ал салықтар мемлекеттің егемендігінің бір көрінісі.

Тақырыптың өзектілігі. Шаруашылық жүргізудің нарықтық типіне өту елімізде он жылдан астам уақыттан бері жүргізіліп келеді. Ал нарықтық экономика мен кез келген мемлекеттің салық саясатының негізгі мақсаты- бюджеттің кіріс бөлігін қаржы ресурстарымен қамтамасыз ету болып табылады. Мемлекет өмірінде басты мәселелердің бірі болып әлі күнге дейін мемлекеттің кірісін қалыптастыру көздері жөнінде мәселе табылады. Тәуелсіздік алғалы бергі он жеті жыл ішінде республика салық жүйесі дербес қызмет етіп келеді. Мемлекет өмірінде өзекті мәселелердің бірі болып әлі күнге дейін мемлекеттің кірісін қалыптастыру көздері жөнінде мәселе табылады. Тәуелсіздік алғалы бергі он жеті жыл ішінде республика салық жүйесі дербес қызмет етіп келеді. Салық жүйесі мемлекетке елдің экономикалық және әлеуметтік дамуындағы басты мәселелерді жүзеге асыру үшін, сондай-ақ өндірістің үйлесімді дамуын және қарқынын реттеуге бақылау жүргізу үшін қажет.

Экономикалық ғылымда салықтардың экономикалық мәні туралы білімдердің маңызды көлемі, берілген қызметті пайдалану бойынша маңызды тәжірибе бар. Дегенмен, салықтардың фискалдық қызметін зерттеу классикалық экономикалық ғылым деңгейінде болуда, ал салықтарды алу механизмі, өзінің негізгі бөлігінде, аса маңызды өзгерістерге ұшырамады. Дамыған нарықтық экономикасымен дамыған елдерде салық жүйелері ақырындап, мемлекеттің саяси және әлеуметтік шарттарына сәйкес эволюциялық түрде өзгере отырып, қалыптасты.

Дипломдық жұмыстың мақсаты - ҚР-дағы салық жүйесінің қазіргі кездегі жағдайын және оның даму перспективаларын талдау болып табылады.

Жұмыстың негізгі міндеттері келесілер болып табылады:

• Салықтың экономикалық мәні мен маңызын қарастыру;

- Қазақстан Республикасындағы салық жүйесінің даму кезеңдері;

• Дамыған шетел мемлекеттерінде салық жүйесін құру;
• ҚР-ның қазіргі кездегі салық жүйесін талдау және Бостандық ауданы бойынша салық комитетінің бюджетті толтырудағы орнын талдау;

- ҚР-ғы салықтардың қызмет ету мәселелері мен оларды жетілдіру әлеуеттері;

• Оңтайлы салық базасын үлгілеу мен қос қабат салық салу мәселесін шешу.

Жұмыс кіріспеден, үш тараудан және қорытындыдан тұрады.

1. Салық ЖҮЙЕСІН басқарудың ТЕОРИЯЛЫҚ негіздері

1. 1. Салық жүйесінің экономикалық мәні мен мазмұны

Салықтар дегеніміз Қазақстан Республикасының «Салықтар және бюджетке төленетін басқада міндетті төлемдер туралың Заңының 1-бабына сәйкес, заңды және жеке тұлғалардан заңға сәйкес белгілі бір мөлшерде, белгілі бір мерзімде мемлекеттік бюджетке төленетін міндетті төлемдер[1] .

Салық салудың объективті қажеттігі бұл мемлекеттік бюджетті ақша қаражаттарымен қамтамасыз етудің қайнар көзі болуымен сипатталады. Салықтар арқылы мемлекеттік бюджетті қалыптастыру барысында шағын және орта бизнес субъектілерінің алатын орны ерекше. Себебі шағын және орта бизнес субъектілері нарықтық экономикаға бейім келеді.

Салықтар экономикалық категория ретінде жеке тұлғалар мен мемлекет арасындағы заңды тұлғалар мен мемлекет арасындағы мемлекеттің орталықтандырылған қаржы көздерін құруға байланысты туындайтын қаржылық қатынастардың жиынтығын білдіреді.

Салықтар мемлекеттің пайда болуымен бірге пайда болды және мемлекеттің өмір сүруінің негізгі шарты болып келеді. Салықтар мемлекет бюджетінің кірісін құрастыратын негізгі құрал ретінде мемлекеттің алға қарай қарыштап дамуында жетекші рольдердің бірін атқарады.

Сонымен бірге салық салудың объективтік қажеттілігі бұл мемлекеттің ішкі және сыртқы қауіпіздігін қамтамасыз ете отырып ұлттық байланысты қайта бөле отырып халықтың әлеуметтік әл-ауқатын көтеруге мемлекет тарапынан бөлініп отырады.

Салықтардың экономикалық мәні мынадай:

-Біріншіден, салықтар шаруашылық жүргізуші субъектілерінің халық табысының қалыптасуындағы қаржылық қатынастардың бір бөлігін көрсетеді.

-Екіншіден, шаруашылық жүргізуші субъектілермен халық табысының белгілі бір мөлшерін мемлекет үлесіне жинақтап, жинақтаудың қаржылық қатынастарын көрсетеді.

Сонымен қатар мемлекет салықтарды экономиканы дамыту, тұрақтандыру, барысында қуатты экономикалық тетік ретінде пайдаланылады.

Салықтың экономикалық мазмұны олардың негізгі функцияларымен сипатталады.

Салықтың ең негізгі функциясы болып - фискалдық саналады. Бұл функция салықтардың табиғатымен бірге пайда болған, яғни мемлекеттің қалтасын (бюджетті) толтыру үшін, кәсіпорындар мен азаматтардың ақшалай табысының бір бөлігін эквивалентсіз, мәжбүрлеп алу негізінде толтыру. Салықтың осы функциясының арқасында мемлекеттің ақшалай қоры пайда болады және мемлекет өмір сүруі мен ары қарай қызметін атқаруы үшін материалдық жағдайлар жасайды. Фискалдық функция мемлекеттің экономиканы реттеудегі рөлін арттырудың объективті алғышарттарын құрастырады. Ал бұл өз кезегінде, салықтың экономикалық функциясына сәйкестендіріледі.

Сызба 1 Салықтардың функциялары*

* Үмбеталиев А. Д., Керімбек Ғ. Д. “Салық және салық салу”: Оқулық. - Алматы: Экономика, 2006

XX ғасырдың бірінші жартысында дүниежүзілік қаржы ғылымында экономикалық саясаттың ең қуатты құралы ретінде, салық салудың реттеу функциясын пайдалану қажеттілігі пайда болды. Бұл көз-қарастар А. И. Буковецк, П. П. Гензел, И. М. Кулишер, В. Н. Твердохлебов-тың «шетел мемлекеттерінің салығың (1926) атты монографиясында, П. В. Микеладзенің «Шетел мемлекеттеріндегі салық салу жүктемесің (1928) атты кітабында, К. Ф. Шмелевтың «Салық салудың жүктемелік мәселелерің (1928), А. А. Тривустың «Салық - экономикалық саясаттың құралы ретіндең (1925), В. В. Дитманның «Салықты аударуң (1930) атты еңбектерінде толық сипатталған.

Салық функциясы - бұл оның касиеттерін көрсететін тәсілі, яғни осы экономикалық категорияның қоғамдық міндеттемесін қалай жүзеге асыратынын бейнелейтін, салық мәнінің көрінісі. Барлық салық функцияларының мақсаты бір - ол, мемлекеттің салық жүйесінің және олардың бюджет саясатының тиімділігін анықтауы.

Салықтың реттеуші функциясы, олардың ұдайы өндіріс процесінің серпініне және көлеміне ықпал етуімен ерекшелінеді. Салықтың өзгеруі тауар (жұмыс, қызмет) ұсынысы мен сұранысының, сондай-ақ инвестиция мен жинақты арттыруына немесе қысқартуына әкеліп соғады. Сонымен қатар салықтың еңбек белсенділігін, ресурстар жинағын, инновацияны, қоршаған ортаны қорғау үшін экономикалық жағдайлар туғызады немесе керісінше жояды. Сондықтан да салық салу - мемлекеттің нарықтық шаруашылыққа араласуының анағұрлым белсенді кұралы. Ол экономикалық өсуді, әлеуметтік құрылымдарды жылдамдатуға немесе баяулатуға қабілетті.

Салықтың ынталандырушы функциясы, экономиканың жеке субъектілеріне салық салудың ерекше тәртібін (жеңілдетілген және қарапайымдатылған) қолдануымен байланысты. Жалпыға бірдей қойылған салық ставкасын төмендету, салық салынатын базаны ығыстыруды, салық төлемдерінің мерзімін ұзартуды (қысқартуды) енгізуді, бюджетті-салықтық несиені ұсынуды, салықтың бірнеше түрін бірыңғай міндетті жарнаға шоғырландыруды және басқа да ұқсас шараларды пайдалану арқылы, мемлекеттің салық салуды басқару органдарының, нақты кәсіпорындар мен азаматтардың иелігіне қосымша ақшалай қорын ұсынады. Бұл ресурстар, шаруашылық субъектілері мен жеке тұлғалардың өндірісті ұйымдастырудағы қаржы мүмкіншілігін және игіліктерді тұтынуын арттырады. Салық салудың жеңілдіктері мен қарапайымдылығы, мемлекеттің экономикалық және әлеуметтік артықшылықтарды қолдау әдісі болып табылады.

Осыдан жүздеген жылдан астам бұрынғы ғалым - экономистердің айтуы бойынша, мемлекеттің салық саясатының фискалдық, реттеуші, ынталандырушы функцияларымен қатар, тұрақтандырғыш функциясы да қолданыла бастады, яғни салық ұлттық рыноктың тұрақты қызмет етуінің материалдық негізі және әрекет етуші қоғамдық-саяси құрылымның қолдаушысы ретінде қарастырылды. Мәселен, АҚШ-та соғыстан кейінгі жылдары, салықтарға, экономикалық циклді тұрақтандырғыш рөлі ұсынылды. Елдің экономикалық жағдайына байланысты, басқару құрылымдары, салықты төмендете отырып, мемлекет сұранысын ынталандыруға, экономикалық өсу қарқынын арттыруға, кәсіпкерлерді инвестицияға қарай итермелеуге, ал салықты арттыра отырып инфляцияны әлсіретуге, экономикалық циклді тұрақ-тандыруға тырысты. Мұның бәрі кәсіпкерлерді, өндірістің анағұрлым жетілдірілген түріне қарай немесе шаруашылық ұйымдарын өндіргіш формаларына қарай бағыттауы үшін, қаржы ғылымдары, мемлекеттен, белгілі облыстардағы нақты жетістіктерге қол жеткізген тұлғалар мен фирмалар үшін салық жеңілдіктерін беруін өтінуді іске асырды.

Осылайша, арада біраз уақыт өткеннен соң, салық салудың тұрақтандырғыш функциясы, салық жүйесінің халықтың әл-ауқаты нашар дамыған топтары үшін, оларды әлеуметтік қорғайтын кепілдік рөлін, яғни қоғамның әлеуметтік тұрақтылығын қамтамасыз ететін жаңа қызмет атқара бастады.

Қоғамның әлеуметтік жағдайы төмен топтары үшін жеңілдік жиынтығын ұсынумен қатар, әлеуметтік қорғау функциясын және азаматтардың табысына салық салудың үдемелі әдісін пайдалануға байланысты салықтың әлеуметтік теңестіру функциясының қызмет етуі қажет.

Қазіргі мемлекеттердің барлығында дерлік, азаматтарды экономикалық қиыншылықтан қорғауды қамтамасыз ететін әлеуметтік қолдау жүйесі бар. Әлеуметтік қолдау дегеніміз - қоғамның табысы аз мүшелеріне, қаржылай көмек ретінде көрсетілетін үкімет бағдарламасы. Оларға жұмыссыздық бойынша жәрдем ақы, қарттар мен мүгедектерге берілетін зейнетақы және әл-ауқаты нашар отбасыларына берілетін әлеуметтік көмектер мен әлеуметтік сақтандырудың басқа да түрлері жатады. Осындай бағдарламаларға мемлекеттің тегін медициналық қызмет көрсетуі, тегін пәтер беруі, сондай-ақ табысы аз отбасыларына әлеуметтік қызметтер көрсетуі және т. б. жатады. Әлеуметтік қорғау бағдарламасының мәні, қоғамдағы табысты қайта бөлумен іске асады. Осылардың негізінде біреулерден салық өндіріліп алынып, екінші біреулеріне жәрдем ақы ретінде беріледі. Қазіргі қоғамның әлеуметтік тұрақтылығын қамтамасыз ететін салық құралдарының негізгісі болып: жұмысты ұсынушылар мен жалданып жұмыс істеушілердің әлеуметтік салығы және жеке тұлғалардың табыс салығы бойынша салық жеңілдігінің жүйесі жатады.

Салықты қайта бөлу функциясының мәні, шаруашылықтың әртүрлі субъектілерінің табыс бөлігін, мемлекет пайдасына қайта бөлуінде. Бұл функцияның әрекет ету көлемі ЖІӨ-дегі салықтардың көлемімен анықталады.

XX ғасырдың аяғында мемлекеттің нарықтық экономиканы реттеу механизмі, салықтардың теориялық зерттеулерде бұрын соңды болмаған сапалық жаңа функциясын тапты. Салық салудың реттеуші функциясының бір бағытының көрінісі, дәлірек айтқанда сыртқы сауданы және сыртқы экономикалық қатынастарды реттеуі салық салудың жаңа, интеграциялық функциясына түрленді. Оның пайда болуы дүние жүзілік шаруашылықты дамытудың, яғни ұлттық экономика мен шаруашылық өмірді жан-жақты интернациона-лизациялау арасындағы өзара байланысты нығайту процесінің ерекшелігімен сипатталды. Салық мемлекет үшін өңірлік, шаруа-шылық және саяси көзқарастармен байланысқан, біртұтас экономика-лық кеңістікті қалыптастыру кұралдарының бірі болып қалды.

Мемлекеттің шаруашылық өмірінің өзара байланысының өсуі мен процесінің ең жарқын көрінісі болып ЕО ішіндегі экономикалық интеграция, яғни экономика мен саясаттың еуропалық өңірлер үшін де, жалпы дүние жүзі үшін де маңызды факторы болып саналды. ЕО-тың мүшелес елдерінің ұлттық салық жүйелерін сәйкестендіру мен үйлестіру саясаты, ЕО-тың ішкі интеграциялық процесін қамтамасыз етудің ең қуатты кұралы болды.

Салық салудың интеграциялық функциясы ұлттық салық саясатын өңдеу кезінде басқа елдердің салық климатының жағдайын, көршілес мемлекеттермен қолданылатын салық ставкалары, шет мемлекеттерде салық реформаларын жүргізудің болашақтағы бағыты мен тәжірибесі сияқты факторларды ескеруді қажет етеді.

Салық, сондай-ақ экономиканың жағдайын тексеретін бақылау функциясын да атқарады. Бюджетке салықтардың түспеуі (уақытында келіп түспеген ақшалай төлемдер мен олардың жиналмаған сомасының есеп айырысу көлеміне қарсылығы) өндірісті ұйымдастыру мен басқаруға, тауар айналымының қалыптасуына, ақша-несие жүйесіне, әсіресе әлеуметтік саясатты жүргізуіге күрделі кедергісін тигізеді. Өндірістің шағын көлемі мен рентабелсіздігі, өніммен жабдықтау қиыншылығы, кәсіпорындар арасында ақшалай есеп айырысудың бұзылуы, жұмыспен қамту мен инвестицияның құлдырауы, төмен дәрежелі жалақы мен әлеуметтік жәрдемақылар - міне осындай экономикалық факторлар, бюджетке келіп түсетін салық көлемін төмендетеді. Мұның нәтижесі белгілі - мемлекеттің салықты жинауының тұрақтылығы мен артуы, ең алдымен іскерлік белсенділікті дамытумен, өндіріс тиімділігін арттыруымен және халықтың әл-ауқатын көтерумен тікелей байланысты. Қазынаның салықтық көздерін, салық төлеушілердің мүлкіне, табысына (пайдасына), шаруашылық айналымына салық талаптарын қатаңдату жолы арқылы емес, керісінше, бұларды дамыту үшін жағдайлар туғызу негізінде нығайтуы қажет.

Салық салудың бақылау функциясының арқасында салық механизмінің тиімділігі бағаланады, қаржы ресурстарының қозғалысын бақылау қамтамасыз етіледі, салық жүйесі мен бюджеттік саясатқа өзгерістер енгізу қажеттілігі анықталады. Бюджетті-салықтық, яғни фискалдық қатынастардың бақылау функциясы тек бөлу функциясының әрекет ету жағдайында ғана көрінеді. Осылайша, бұл екі функция шектелген бірлікте фискалдық қатынастар мен бюджеттік саясаттың тиімділігін анықтайды.

Қазақстан Республикасы нарықтық экономикаға көшкеннен кейін көптеген қиыншылықтарға тап болды. Оның бірі салық салу саясатының болмауы салық жүйесін мемлекет пен заңды және жеке тұлғалар арасындағы қаржы қатынастары және қатынасты анықтайтын салықтар. Салық механизімі яғни салық салу әдістерімен тәсілдерін қолдану және дұрыс ұйымдастыру міндеті тұрды.

Қолданылуына қарай салықтар жалпы және арнайы болып бөлінеді. Жалпы салықтар бюджетке түскен соң жалпы мақсаттарға жұмсалады, ал арнайы салықтар алдын-ала белгіленген нақты шараларға жұмсалады

Салық салу органына байланысты салықтар жалпымемлекеттік және жергілікті болып бөлінеді. Республикалық бюджетке түсетін салықтар жалпымемлекеттік болып табылса, жергілікті бюджетке түсетін салықтар жергілікті салықтарға жатады.

---

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.

• Іс жүргізу
• Автоматтандыру, Техника
• Алғашқы әскери дайындық
• Астрономия
• Ауыл шаруашылығы
• Банк ісі
• Бизнесті бағалау
• Биология
• Бухгалтерлік іс
• Валеология
• Ветеринария
• География
• Геология, Геофизика, Геодезия
• Дін
• Ет, сүт, шарап өнімдері
• Жалпы тарих
• Жер кадастрі, Жылжымайтын мүлік
• Журналистика
• Информатика
• Кеден ісі
• Маркетинг
• Математика, Геометрия
• Медицина
• Мемлекеттік басқару
• Менеджмент
• Мұнай, Газ
• Мұрағат ісі
• Мәдениеттану
• ОБЖ (Основы безопасности жизнедеятельности)
• Педагогика
• Полиграфия
• Психология
• Салық
• Саясаттану
• Сақтандыру
• Сертификаттау, стандарттау
• Социология, Демография
• Спорт
• Статистика
• Тілтану, Филология
• Тарихи тұлғалар
• Тау-кен ісі
• Транспорт
• Туризм
• Физика
• Философия
• Халықаралық қатынастар
• Химия
• Экология, Қоршаған ортаны қорғау
• Экономика
• Экономикалық география
• Электротехника
• Қазақстан тарихы
• Қаржы
• Құрылыс
• Құқық, Криминалистика
• Әдебиет
• Өнер, музыка
• Өнеркәсіп, Өндіріс