Этикадан дәрістер

Жоспар
Кіріспе

1. Этиканың табиғаты мен маңызы
2. Адамгершілік мінез.құлықтың қалыптасуы
3. Бизнес этикасындағы негізгі тұжырымдамалар
4. Кәсіби этика

Мораль (латын тілінен аударылғанда әдет-ғұрып, дәстүр, салт сөзін білдіреді, бұдан моралис –дұрыс, әдептілік) - қоғамдық негізгі құндылықтар және нормативті реттелуінің негізгі әдістері (адам қызметі мен мінез құлқының)
Мораль қоғамдық сананың негізгі формасы және қоғамдық қатынас түрі, сондай-ақ этиканы арнайы үйрену пәні.
Мораль-мәдени қоғамның мүшелерін бөліп тұратын стандарттар жүйесінен тұрады(жақсылық немесе жамандық).
Этика (этика философиясы ,моральды философия) әлеуметтік моральды зерттейтін ғылыми пәнді білдіреді (нені істеу, нені істемеу қажет, не дұрыс, не бұрыс).
Батыс елдерінде бизнес этикасы құқықпен тығыз байланысты. Моральды және құқықтық реттеу центрінде әлеуметтік өмір сүрудің негізгі мәселесі тұрады; мораль да, құқық та жалпы қағидаларға, критерийлерге, құқықтар, түсініктер, міндеттер мен дәлелдеулерге сүйенеді.
Моральды зерттеу әдістері :
1.дескриптевті(сипаттау);
2.концептуалды;
3.прескриптивті (нормативті);
Сипаттау әдісіне мысал ретінде корпорацияның жоғарғы басқарушылық бөлім өкілдігінің-моральдық тұрғыдан жіберілген және жіберілмеген қателіктер туралы іскерлік газеттер менжурналдарда жарияланатын мақалалар мен сұрақ жауаптарды айтуға болады. 2.Әдіс негізгі этикалық терминдерді, мысалы; құқық,, міндеттемелер , әділеттілік , игілік , жетістіктер , жауапкершіліктер талданады .
3-амалды (нормативті) жақтаушыларға өз алдына моральдың негізгі нормаларын құру және оның ақиқаттығын дәлелдеуді мақсат қояды.
Мораьды ой-сана дегеніміз –сезімдер , елестетулердің ерекше жинақталуы ( синтезі ) ,яғни бұл «жақсылық» және « жамандық», « әділдік», «ұят-ар» , «намыс» түсініктерімен сипатталады.
Моральдың қызметтері ( орыс зерттеушісі А. Паповтың ойынша).
1.Бағалау қызметі.
2.Танымдық қызметі.
3.Әлемдік көзқарас қызметі.
4.Тәрбиелік қызмет.
5.Регулятивті қызмет (барлық қызметтердің өзімдік жинақталуы)
Діни этиканың негізіне (иуда-христандық дәстүрдегі) абсолютті әдептілік құндылықтар (ұрлама, өтірік айтпа, жақыныңа қарсы жалған куә болма) кіреді. Ең алғашқы кәсіпкерлер өте діндар адамдар болған.
Кез келген моральды проблемаларды көшіруде адам кейбір абсолютты әдептілік құндылықтарды пайдалануы тиіс, бизнесте діни этиканы тікелей пайдаланудың белгілі бір шек қоюлары болады. Бірінщіден, бизнестің қазіргі кең етек жаюы іскерлік қарым-қатынас агенттерінің әртүрлі діни дәстүрге жататын адамдар тобынан құрылуына себеп болды (христиан, мұсылман, иудаизм, конфуцианства).
Екіншіден, абсолютты әдептілік құндылықтар адамға нақты әдептілік таңдау жағдайларында аз көмегін тигізеді. Бұл үшін бизнесмен діни әдептілік құндылықтарға сүйене отырса да, қазіргі заманғы кәсіпкерлік тәжірибеде күрделенген проблемаларды шешу және талдауда белгілі бір этикалық тетіктерді қажет етеді.

Пән: Психология
Жұмыс түрі: Материал
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 8 бет
Таңдаулыға:

Лекция 2. Этиканың табиғаты мен маңызы

1.Мораль және этика.

Мораль (латын тілінен аударылғанда әдет-ғұрып, дәстүр, салт сөзін
білдіреді, бұдан моралис –дұрыс, әдептілік) - қоғамдық негізгі құндылықтар
және нормативті реттелуінің негізгі әдістері (адам қызметі мен мінез
құлқының)
Мораль қоғамдық сананың негізгі формасы және қоғамдық қатынас түрі,
сондай-ақ этиканы арнайы үйрену пәні.
Мораль-мәдени қоғамның мүшелерін бөліп тұратын стандарттар жүйесінен
тұрады(жақсылық немесе жамандық).
Этика (этика философиясы ,моральды философия) әлеуметтік моральды
зерттейтін ғылыми пәнді білдіреді (нені істеу, нені істемеу қажет, не
дұрыс, не бұрыс).

2.Мораль және құқық, мораль әдістері және қызметтері.
Батыс елдерінде бизнес этикасы құқықпен тығыз байланысты. Моральды
және құқықтық реттеу центрінде әлеуметтік өмір сүрудің негізгі мәселесі
тұрады; мораль да, құқық та жалпы қағидаларға, критерийлерге, құқықтар,
түсініктер, міндеттер мен дәлелдеулерге сүйенеді.
Моральды зерттеу әдістері :
1.дескриптевті(сипаттау);
2.концептуалды;
3.прескриптивті (нормативті);
Сипаттау әдісіне мысал ретінде корпорацияның жоғарғы басқарушылық
бөлім өкілдігінің-моральдық тұрғыдан жіберілген және жіберілмеген
қателіктер туралы іскерлік газеттер менжурналдарда жарияланатын
мақалалар мен сұрақ жауаптарды айтуға болады. 2.Әдіс негізгі
этикалық терминдерді, мысалы; құқық,, міндеттемелер , әділеттілік , игілік
, жетістіктер , жауапкершіліктер талданады .
3-амалды (нормативті) жақтаушыларға өз алдына моральдың негізгі
нормаларын құру және оның ақиқаттығын дәлелдеуді мақсат қояды.
Мораьды ой-сана дегеніміз –сезімдер , елестетулердің ерекше
жинақталуы ( синтезі ) ,яғни бұл жақсылық және жамандық, әділдік,
ұят-ар , намыс түсініктерімен сипатталады.
Моральдың қызметтері ( орыс зерттеушісі А. Паповтың ойынша).
1.Бағалау қызметі.
2.Танымдық қызметі.
3.Әлемдік көзқарас қызметі.
4.Тәрбиелік қызмет.
5.Регулятивті қызмет (барлық қызметтердің өзімдік жинақталуы)

Өзін өзі бақылау сұрақтары.
1. Этика, мораль, әдептілік, өнегелілік термині қалай
пайда болды және нені анықтайды ?
2.Моральдың талаптары, нормалары мен принциптері дегеніміз не,
олардың маңыздылығы?
3.Мораль неліктен және қашан пайда болды ?
4.Қоғам, ұйым моральсыз өмір сүре алады ма ?
5.Моральдың негізгі фунициялары.

Лекция 3
Адамгершілік мінез-құлықтың қалыптасуы

1.Әлемдік көзқарас, адамгершілік құндылықтар, мінез-құлық..
2.Официалды және басқарылатын идеология.

1 .Адамгершіліктің даму деңгейі.
Адамның мінез-құлқы оның бойындағы құндылықтары мен қалауларымен
анықталады. Этикалық құндылықтар (жақсылық пен зұлымдық , әділдік,
әділетсіздік, не ұят,не құрметтеуге тән) адамның өте кең нормативті
жүйесі -әлемдік көзқарасына жатады .

Сурет 1. Адамның мінез-құлқының қалыптасуы.
Әлемдік көзқарас–обьективті әлемге көзқарастар жүйесі, адамның
ондағы алатын орны, қоршаған ортасына және өзіне тікелей қарым-қатынасы.
Қысқаша айтқанда, әлемдік көзқарас - әлем, адам мен қоғам туралы жалпы
түсінік.

Сурет2. Жалпы қабылданған көзқарастар, құндылықтар мен мінез-
құлықтардың өзара әрекет етуі.

2. Идеология дегеніміз - берілген біріккен қоғамдағы и деялар,
ұйғарымдар жүйесі
Официалды және басқару идеологияға мысал: Американ ғалымы В.Вейгль
былай жазады : Бостандық статуясында бейнеленген американ мәдениетінің
бір әйгілі официалды идеологиясы мынада, американдықтар- мейірімді
халықтар, олар кедейлердің құқығын қорғайды. Көп американдықтар үшін идея-
қорғалмаған адамдарды қорғау - біздің ұлттық өзіндік санамыздың негізгі
аспектісі. Бірақ мұны ұлт ретіндегі американдықтың нақты мінез-құлқына
қарасақ басқа сурет салынады. Мысалы, Американың түпкілікті халқына

Европаның қоныстанушылары (Солтүстік Америкадағы) бостандық сөзі , жеке
меншік құқығы Американың түпкілікті халқына емес, тек соларға ғана арналған
деп санады.
Адамгершіліктің даму деңгейі Лоуренс Кохлбергтің айтуынша жас
кезден қартайғанға дейін 6 әртүрлі сатыдан өтеді:

1. Жазалау және тыңдауға бағытталу.
(Егер мен сіңлімді ренжітсем , жазаланамын)
2. Өзара тәуелділікке бағытталған. Қоғамдық қатынастар өзіне
пайдалы болатын көзқарас бойынша қарастырылады .(Сен маған
көмектессең , мен де көмектесем ).
3. Жақсы бала немесе қызға бағытталу. Қоғам нәтиже күтулерді
қанағаттандырса, сол дұрыс әрекет болып табылады.
4. Заң мен тәртіпке бағытталу. (Билікке өзінің парызы мен
қарым қатынасы.)
5. Қоғамдық-құқылық келісімге бағытталу.
6. Жалпыға бірдей этикалық қағидаларға бағытталған.

Тақырып 4. Бизнес этикасындағы негізгі тұжырымдамалар

1. Религия (дін) және бизнес.
2. Утилитаризм теориясы.
3. Деонтикалық этика.
4. Әділеттілік этикасы.

1.Бизнес этикасында 4 этикалық бағытқа негізделген бизнестің
моральды проблемаларының 4 негізгі әдістер (көзқарастар) қалыптасқан.
1. Діни этика.
2. Утилитаризм.
3. Деонтикалық (парыз этикасы).
4. Әділеттілік этика.
Діни этиканың негізіне (иуда-христандық дәстүрдегі) абсолютті
әдептілік құндылықтар (ұрлама, өтірік айтпа, жақыныңа қарсы жалған куә
болма) кіреді. Ең алғашқы кәсіпкерлер өте діндар адамдар болған.
Кез келген моральды проблемаларды көшіруде адам кейбір абсолютты
әдептілік құндылықтарды пайдалануы тиіс, бизнесте діни этиканы тікелей
пайдаланудың белгілі бір шек қоюлары болады. Бірінщіден, бизнестің қазіргі
кең етек жаюы іскерлік қарым-қатынас агенттерінің әртүрлі діни дәстүрге
жататын адамдар тобынан құрылуына себеп болды (христиан, мұсылман, иудаизм,
конфуцианства).
Екіншіден, абсолютты әдептілік құндылықтар адамға нақты әдептілік
таңдау жағдайларында аз көмегін тигізеді. Бұл үшін бизнесмен діни әдептілік
құндылықтарға сүйене отырса да, қазіргі заманғы кәсіпкерлік тәжірибеде
күрделенген проблемаларды шешу және талдауда белгілі бір этикалық
тетіктерді қажет етеді.

2. Бизнес этикасындағы ең әсерлісі болып утилитаризм теориясы
табылады .Оның негізін қалаушы И.Бентам (1748-1832ж.). (Бентам –ағылшын
заң жүргізушісі мен моралист). Бентам өз еңбектерінде әлеуметтік саясат пен
қоғамдық заңдылықтың пара-пар, тепе-тең (адекванттылығын) анықтаудың
экономикалық көзқарасынан қарапайым және қанағаттанушылық мүмкіндігін
қамтамасыз ететін, құндылықтарды өлшеудің обьективті критерияларын іздеу
әдістемесін құрды. Оның ойынша ең тиімді критерия - әрекет ету образының
заңдарға сай болу дәрежесі және әрекет етудің пайдалылығы мен зияндылығының
дәрежесі.
Сонымен, утилитаризм қағидасы әрекет ету нәтижесінен алынған
игіліктерді сандық өлшеу мүмкіндігін, оларды қосу (сумма) мүмкіндігін,
игіліктер саны мен кері нәтижелер санының айырмасын есептеу мүмкіндігін,
яғни қай іс-әрекет максималды таза пайда береді және минималды абсолютті
шығыстар жұмсайды, соны анықтау мүмкіндігін ұсынады.
Утилитаризм қағидасын пайдалана отырып, кейбір әрекет ету
түрлері аморалды (өтірік айту, жанұялық айырбас, өлтіру ),ал кейбіреулері
керісінше моральды дәлелденген (шын айту, сенімді болу, міндеттемелерді
сақтау,) болып есептелетінін түсіндіруге болады. (Өтірік айту жақсы емес,
себебі бұл ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.