Желілердің құрылымы

Кіріспе

1.Тарау. Жергілікті желілер
1.1. Локальды компьютерлік желілер
1.2. Желілерге қойылатын халықаралық талаптар
1.3.. Желілердің сыныпталуы
1.4. Желідегі ДЭЕМ рөлі

2.Тарау. Желілердің құрылымы
2.1. Біртүйінді желілер
2.2. Шығыршықты желілер
2.3. Магистральдық желілер

Қорытынды
Әдебиеттер тізімі

Жұмысты орындаудың мақсаты жұмысты теориялық және практикалық дағдыларды лайықты түрде орындау және де әртүрлі компьютерлік технологиялардың кемшіліктерін толықтыру болып табылады.
Қазіргі күндері әлемде 130 млн-нан астам компьютерлер бар және де олардың 80%-дан астамы кеңселер мен үйлерде кішігірім жергілікті желілерден бастап, Интернет типінің басты желілеріне дейін әртүрлі ақпараттық есептеу желілерінде біріктірілген. Қазіргі кезде жергілікті желілер жөніндегі тақырып айтарлықтай өзекті, өйткені бүкіл әлемде мүмкіндігінше уақытты аз пайдаланатын жылжымалы, жылдамдық пен ыңғайлылық қатты бағаланады. Компьютерлерді желіге біріктіруге деген бүкіләлемдік бағыт - ақпараттық хабарларды жеткізуді жылдамдату, пайдаланушылар арасындағы ақпараттардың жылдам алмасу мүмкіндігі, жұмыс орнында отырып-ақ хабарлар (факс, е-mail, және басқалар) алу, компьютерлер арасындағы ақпараттардың көзді ашып жұмғанша алмасуы сияқты маңызды себептермен түсіндіріледі.
Есептеу желілеріндегі алып қуат мүмкіндіктері және сол қуатты ілгерілеу, осымен қатар ақпараттық кешен, өндірістік үрдістің айтарлықтай жылдамдығы бізге оларды іс жүзінде қолданбауға және әзірлемеге пайдаланбауға ешқандай да құқық бермейді.
Қазіргі кезде компьютерлік технология адамзат жұмысының барлық салаларында қатты дамып кетті. Әртүрлі салалардағы менеджерлер, есепшілер, экономистер, инженер-жобалаушылар, әртүрлі құжаттарды сақтаушылар мен құрастырушылар, журналистер мен баспагерлер, ғылыми қызметкерлер мен өзге де жұмысшылар өздерінің жұмыстарының тиімділігін тек қана дербес ЖК көмегімен жоғарылатады. Бұл үшін түрлі компьютерлік технологиялар пайдаланылады.

1. Балапанов., «Информатикадан 30 сабақ», Алматы, Жалын – 2003.
2. Бөрібаев., «Информатика», / Алматы «Жеті қазына» – 2000ж.
3. Камардинов О. «Информатика», Алматы «Карасай» баспасы, - 2006
4. Байжұманов М.Қ, Жапсарбаева Л.Қ, «Информатика» Астана - 2004ж.
5. Интернеттен алынған мәліметтер.

Пән: Информатика, Программалау, Мәліметтер қоры
Жұмыс түрі: Курстық жұмыс
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 20 бет
Таңдаулыға:

Мазмұны

Кіріспе

1-Тарау. Жергілікті желілер

1.1. Локальды компьютерлік желілер

1.2. Желілерге қойылатын халықаралық талаптар

1.3.. Желілердің сыныпталуы

1.4. Желідегі ДЭЕМ рөлі

2-Тарау. Желілердің құрылымы

2.1. Біртүйінді желілер

2.2. Шығыршықты желілер

2.3. Магистральдық желілер

Қорытынды

Әдебиеттер тізімі

Кіріспе

Жұмысты орындаудың мақсаты жұмысты теориялық және практикалық
дағдыларды лайықты түрде орындау және де әртүрлі компьютерлік
технологиялардың кемшіліктерін толықтыру болып табылады.
Қазіргі күндері әлемде 130 млн-нан астам компьютерлер бар және де
олардың 80%-дан астамы кеңселер мен үйлерде кішігірім жергілікті желілерден
бастап, Интернет типінің басты желілеріне дейін әртүрлі ақпараттық есептеу
желілерінде біріктірілген. Қазіргі кезде жергілікті желілер жөніндегі
тақырып айтарлықтай өзекті, өйткені бүкіл әлемде мүмкіндігінше уақытты аз
пайдаланатын жылжымалы, жылдамдық пен ыңғайлылық қатты бағаланады.
Компьютерлерді желіге біріктіруге деген бүкіләлемдік бағыт - ақпараттық
хабарларды жеткізуді жылдамдату, пайдаланушылар арасындағы ақпараттардың
жылдам алмасу мүмкіндігі, жұмыс орнында отырып-ақ хабарлар (факс, е-mail,
және басқалар) алу, компьютерлер арасындағы ақпараттардың көзді ашып
жұмғанша алмасуы сияқты маңызды себептермен түсіндіріледі.
Есептеу желілеріндегі алып қуат мүмкіндіктері және сол қуатты
ілгерілеу, осымен қатар ақпараттық кешен, өндірістік үрдістің айтарлықтай
жылдамдығы бізге оларды іс жүзінде қолданбауға және әзірлемеге
пайдаланбауға ешқандай да құқық бермейді.
Қазіргі кезде компьютерлік технология адамзат жұмысының барлық
салаларында қатты дамып кетті. Әртүрлі салалардағы менеджерлер, есепшілер,
экономистер, инженер-жобалаушылар, әртүрлі құжаттарды сақтаушылар мен
құрастырушылар, журналистер мен баспагерлер, ғылыми қызметкерлер мен өзге
де жұмысшылар өздерінің жұмыстарының тиімділігін тек қана дербес ЖК
көмегімен жоғарылатады. Бұл үшін түрлі компьютерлік технологиялар
пайдаланылады.

1-Тарау. Жергілікті желілер
1.1. Локальды компьютерлік желілер
Егер бір мекенде, ғимараттарда немесе ғимаратқа жақын кешендерде
бірнеше компьютерлер болса, оларды пайдаланушылар қандай да бір мәселені
бірігіп шешулері, ақпараттар алмасулары немесе жалпы мағлұматтарды
пайдаланулары қажет, болмаса осы компьютерлерді мақсатты түрде жергілікті
желіге біріктірулері тиіс.
Жергілікті желі – бұл бірнеше компьютерлердің тобы болып табылады.
Олар компьютерлер арасындағы жіберуге арналып пайдаланылатын кабельдермен
өзара байланысып жатады. Компьютерлерді жергілікті желіге қосу үшін желілік
құрал-жабдық пен бағдарламалық қамтамасыз ету қажет.
Жергілікті желі мыналарды қамтамасыз етуге жағдай жасайды:
▪ Желіге жалғанған компьютерлерді пайдаланушылар мағлұматтарды
өңдеуді ұжым болып жасайды және осы пайдаланушылар арасындағы
мағлұматтардың алмасуы;
▪ Программаларды біріге пайдалану;
▪ Принтерлерді, модемдер мен өзге құрылғыларды біріге пайдалану;
Сондықтан да іс жүзінде бірден аса компьютерлері бар барлық фирмалар
жергілікті желіге топтасады. Ықшам компьютерлерді пайдаланушылардың көбісі
фирманың жергілікті желісіне қосылады, болмаса модем арқылы телефон арнасы
бойынша фирманың компьютеріне қосылады.
Компьютерлерді жергілікті желіге жалғау үшін мыналар қажет:
▪ желіге жалғанған әрбір компьютерге желілік контролер орнату, бұл
компьютерге жергілікті желіден ақпараттар алуға және мағлұматтарды
желіге жіберуге мүмкіндік береді;
▪ компьютерлерді кабельдермен жалғау қажет, бұл кабельдер арқылы
компьютерлер арасындағы, сонымен қатар желіге жалғанған өзге де
құрылғылар арасындағы (принтерлер, сканерлер және т.б)
мағлұматтардың алмасуы жүреді.
Кабелдер желілердің бірқатар түрлеріне компьютерлерді тікелей жалғайды, ал
басқаларына кабелдердің жалғануы тек қана арнайы құрылғы-концентраторы,
коммутаторлар және т.б арқылы жүзеге асырылады.
Ескерту. Кейбір желілерде кабельдердің орнына мәліметтер радио
жиілікпен беріледі (радио-телефондардағыдай немесе ұялы
телефондардарғыдай). дегенмен ондай желілер қымбаттырақ тұрады және де
оларды пайдалану айтарлықтай күрделі. Жергілікті желінің қызметін
қамтамасыз ету үшін көбінесе арнайы компьютер – сервер, немесе сондай
компьютерлердің бірнешеуі бөлінеді. Серверлердің дискілерінде бірге
пайдаланылатын программалар, мәліметтер қоры және т.б орналасады.
Жергілікті желінің қалған компьютерлері көбінесе жұмысшы бекеттер деп
аталады. Сол жұмысшы бекеттерінде тек қана сервердегі мағлұматтарды өңдеу
талап етіледі (мысалыға алар болсақ, бірге пайдаланылатын мағлұматтар
қорына тапсырыстар мен сатылым жөніндегі мәліметтер енгізу), көбінесе
үнемдеуге арналған (қауіпсіздікті ескере отырып) қатты дискілер
орнатылмайды. 20-25 компьютерлерден тұратын желілерде сервер міндетті түрде
болуы керек, болмаса, әдеттегідей желінің өнімділігі қанағаттандырарлықсыз
болады. Сервер мағлұматтардың қандай бір қорымен қарқынды жұмыс істеген
кезде де қажет.
Кейде сервер белгілі бір ерекшелікті белгілейді (мағлұматтарды,
бағдарламаларды сақтау, модемдік және факсимальдық байланыстармен
қамтамасыз ету, баспаға шығару және т.б). Серверлер әдетте
пайдаланушылардың жұмысшы орны ретінде пайдаланылмайды. Жұмысты құнды
мағлұматтармен қамтамасыз етуші серверлер көбінесе оңашаланған орындарда
орнатылады, ондағы мүмкіндіктерге тек арнайы өкілетті адамдар ғана ие
(банкілік қоймадағы секілді).
Ескерту. Көптеген серверлер әдеттегі компьютерлерге қарағанда
айтарлықтай қымбат тұрады (10-20 және одан да жоғары есе). Олар үлкен
көлемде жедел және дискілік жадтары бар өте қуатты компьютерлер болып қана
қоймай, сонымен қатар оларда ерекше сенімділік, ену-шығыстың жоғары
өнімділігі, құрылғылар мен сақталатын мағлұматтардың екіленуі, сервердің
жағдайын бақылайтын құралдар, бірнеше құрылғылар жұмыс істемей қалған
жағдайда үзіліссіз жұмысты қамтамасыз ететін құралдар болып табылады.
Жергілікті желінің жұмысын қамтамасыз ету үшін дұрыс келетін
бағдарламалық қамтамасыз ету қажет, біз ол туралы қазір төменде айтып
береміз.
Windows for Workgroups, Windows XP, Windows NT Workstation
операциялық жүйелерінің бөлінген серверсіз жергілікті желілерді ұйымдастыру
бойынша орнатылған мүмкіндіктері бар. Әдетте ондай желілер бір рангілік деп
аталады, өйткені онда барлық компьютерлер тең құқықты, олардың әрқайсы
пайдалануышы жұмыс орнының рөлін де өзінің мағлұматтары мен ресурстарына
мүмкіндік алумен қамтамасыз ету бойынша сервердің рөлін де ойнайды. Расында
Windows for Workgroups немесе Windows XP пайдаланғанда мағлұматтарды
сақтаумен қамтамасыз ете алмайды, сондықтан да ондай желілерді тек қана
ұжымдарда, бір бірінен құпия сақталмайтын орындарда пайдалнған жөн. Бір
рангілік жергілікті желілерді ұйымдастыруға арналған өзге де құралдарды
пайдалануға болады. Мысалы, Artisoft фирмасының OC LANtastic бір рангілік
желіні құруға мүмкіндік береді, онда DOS Windows және Windows XP
ортасында жұмыс істеуге болады.
Ақпараттық технологиялар автономды жұмыс ітеуші ДЭЕМ-ді пайдалана
отырып, пайдаланушының пайдаланушының ақыл-өрісін айтарлықтай ұлғайтады.
Ұйымдардың, кәсіпорындардың, фирмалар-дың және т.б-дың жекелеген ДЭЕМ-ін
жергілікті компьютерлік желіге біріктірсек ДЭЕМ-ді пайдаланудан
айтарлықтай пайда көреміз, бұл фирманың бірыңғай күрделі жүйе ретінде жұмыс
істеуін қамтамасыз етеді. Жергілікті желілер фирманың барлық жұмыстарын
біріктіреді, құжат айналымын жеделдетеді, қажетті мағлұматтарды сақтайды
және оны фирманың қызметкерлеріне және т.б-ға ұсынып отырады. Ақпараттық
технология даму бағытының шынайы жалғасы компьютерлік телебайланыстар мен
барық елдердің ақпараттық қорларына пайдаланушыларды мүмкіндіктермен
қамтамасыз ететін жалпы желілер және де әлемдік ақпараттық кеңістікке шығу
болып табылады. Жалпы желілер үкіметтік мекемелерді, өндірістік
корпорациялардың, университеттер мен колледждердің, зерттеу орталықтарын,
коммерциялық компаниялар мен қоғамдық ұйымдардың басын біріктіреді. Қазіргі
әлемдік телебайланыстың маңызды рөлін ИНТЕРНЕТ ойнайды, ол іс жүзінде
барлық елдерді қамтып алған, адамзат жұмысының барлық жақтары жөніндегі
ақпараттарды қамтиды, бір жағынан ешқандай да шекаралық және тыйым салынған
шектеуліктерді білмейді.
Бастапқыда компьютерлік желілер кішігірім болды және де ондаған
компьютерлер мен принтерді ғана байланыстырды. Технология болса желі
көлемін шектеді, соның ішінде желіге жалғанатын компьютерлер мен оның
физикалық ұзындығын да. Мысалыға алар болсақ, 1980 жылдың басында
желілердің өте-мөте атақты типі ең көп дегенде нәбәрі 30 компьютерден
тұрды, ал кабелінің ұзындығы 60 футтан (185 метр) асқан емес. Ондай желілер
ғимараттың бір қабатының немесе кішігірім ұйымның шегінде ғана оңай түрде
орнатылды. Сондай құрастыру кішігірім фирмалар үшін бүгіндері де
пайдаланылады. Осындай желілер жергілікті есептеу желілері (ЛЕЖ немесе LAN)
деп аталады.
Жергілікті желілердің алғашқы түрлері ірі кәсіпорындардың, әртүрлі
орындарда орналасқан офистердің талаптарына сай келмеді. Дегенмен
компьютерлік желілердің артықшылығы теңдесіз бола салысымен желілік
бағдарламалық өнімдер нарықты толтыра бастады, корпорациялардың алдына
бәсекелестікті сақтап қалу үшін желілерді ұлғайту міндеттемесі қойылды.
Сонымен жергілікті желілер негізінде ірілеу жүйелер пайда болды.
Қазіргі күндері компьютерлік желілердің жағрафиялық ауқымы ұлғайып
жатқан кезде, әртүрлі қалалар мен елдердің пайдаланушыларын бір-бірімен
жалғастыру үшін ЛЕЖ жалпы есептеу жүйесіне (ЖЕЖ немесе WAN) айналуда, ал
желіге жалғанған компьютерлердің саны ондаған мыңнан бірнеше мыңға дейін
толқып отырады. Қазіргі кезде ұйымдардың көбісі жүйе шеңберінде өмірлік
маңызы бар мағлұматтарды сақтап бірге пайдаланады. Жазба машиналары мен
картатекалардың қажет болғанындай, желілер де міне сондықтан қажет болып
табылады.

1.2. Жергілікті компьютерлік желілер
Жергілікті желі дегеніміз – кабелдермен жалғасып жатқан
компьютерлердің, перифериялық құрылғылардың (принтерлер және т.б) және
коммутациялық құрылғылардың жинағы болып табылады. Жергілікті желілер
мекемелік (фирмалардың кеңселік желілері, ұйымдасып басқарудың желілері
және терминология бойынша, дегенмен өзінің идеологиялық мәні жағынана іс
жүзінде бірдей өзге де желілер) кәсіпорындардағы технологиялық үрдістерді
басқарудың желілері болып бөлінеді.
Желі компоненттерінің арасындағы қашықтық салыстырмалы түрде онша
үлкен емес, әдетте бірнеше километрден аспайтындығы жергілікті желілерге
тән нәрсе. Жергілікті желілер рөлдері мен желідегі ДЭЕМ-дің мәні, құрылымы,
желіге пайдаланушылар мүмкіндіктерінің әдістері бойынша, желі
компоненттерінің арасындағы мағлұматтарды беру тәсілі бойынша ерекшеленеді.
Желіні таңдау қосылатын пайдаланушылардың санымен, олардың
артықшылықтарымен, мағлұматтарды берудің жылдамдығымен және ұзақтығымен,
талап етілетін өткізу қабілеттерімен, сенімділігімен және желінің құнымен
белгіленеді.

1.3. Желілерге қойылатын халықаралық талаптар

Қазіргі кезде стандарттардың халықаралық ұйым жергілікті желілерге
арнап 25-тен астам стандарт әзірледі. Құрылтайшы желілерген қойылатын
стандарттардың негізгі талаптарын қарастырайық.
▪ қазіргі, бұрын әзірленген және келешегі бар ДЭЕМ және де
перифериялық құрылғыларды қосу мүмкіндігі;
▪ мағлұматтарды беру жылдамдығы ең кем дегенде 1Мбитс болуы қажет;
▪ Желі компоненттерінің ауытқулары мен қосылулары желінің жалпы
жұмысын бұзуы ең көп дегенде 1 сағатты құрауы қажет;
▪ Желідегі бар қателерді табу құралдары 4 немесе одан жоғары
бұрмаланған биттерді қамтитын хабарларды анықтауы қажет;
▪ Желінің сенімділігі жылына тұрып қалудың 20 минутын қамтамасыз
етуі тиіс.
Халықаралық стандарттар жергілікті желілерге жоғары талаптар қояды.
Міне, сондықтан да халықарлық стандарттардың талаптары әлемнің алдыңғы
қатарлы электрондық фирмалары шығаратын тек қана бірқатар желілерін
қанағаттандырады.

1.4. Желілердің сыныпталуы

Ғылыми, басқару, ұйымдық және коммерциялық технологияларды кеңінен
пайдаланылатын жергілікті желілерді мынадай белгілері бойынша сыныптауға
болады:
1. Желідегі ДЭЕМ-дің рөлі бойынша:
▪ сервері бар желі;
▪ бір рангілік (тең құқықтық) желілер.
2. Желінің құрылымы (топология) бойынша:
▪ бір түйінді (жұлдыз);
▪ шығыршықты (сақина);
▪ магистральды (шоқсым);
▪ аралас.
3. Жүйенің қорлары мен абоненттеріне пайдаланушылар мүмкіндігінің тәсілі
бойынша:
▪ арналардың (жұлдыз) коммутация принципімен абоненттердің
көрсетілген мекен-жайлары бойынша пайдаланушы қосылған желілер;
▪ пайдаланушылардың желіге (сақина және шоқсым) қосудың
орталықтандырылған (бағдарламалық) басқаруы бар желілер;
▪ пайдаланушылардың (шоқсым) кездейсоқ тәртіптелген қызмет көрсетуі
бар желілер;
4. Байланыс ортасының түрі бойынша ақпараттарды беру:
▪ мекемелердің телефондық желілерін пайдаланатын желілер;
▪ байланыстың арнайы жүргізілген кабелдік жүйелеріне арналған
желілер;
▪ кабелдік жүйе мен радиоарналарды қатар ұстайтын аралас желілер;
5. Пайдаланушыларға қызмет көрсету тәртібі бойынша (пайдаланушылардың
желіге мүмкіндіктерінің тәсіліне):
▪ пайдаланушылар өздерінің артықшылықтарына сәйкес желіге мүмкіндік
алған кездегі берілетін ЖБО артықшылықтары;
▪ желінің барлық пайдаланушылары желіге теңдей құқыққа ие болғандағы
артықшылық болып табылмайтындар.

6. Желінің компоненттеріндегі мағлұматтарды тарату бойынша:
▪ мағлұматтардың орталық банкісімен бірге;
▪ мағлұматтардың үлестіріліп берілген банкісімен бірге;
▪ мағлұматтарды тарату дың комбинирленген жүйесімен;
Сервері бар желі
Желінің компоненттері жұмысшы ДЭЕМ (жұмысшы тораптар) және серверлер
болып табылады.
Сервер – бұл желіге арнайы бөлінген ДЭЕМ, оның міндетіне барлық желі
немесе желінің бір бөлігі (мысалы, комбинирленген желілерде), қабылдау,
сақтау, жаңарту және пайдаланушылардың жалпы ақпараттарды беруі, жоғары
сапалы принтерлер мен график құрушыларды басқару жатады. Сондықтан да
серверге өнімділігі, жадтың көлемі мен сенімділігі бойынша жоғары талап
қойылады.
Жұмысшы тораптар (клиенттер, абоненттер) – бұл қуаттылығы аздау ДЭЕМ,
олар сервердің ресурстарын (мысалы, дискілік кеңістік) пайдалана алады.
Желінің артықшылығы:
- желіні тиімді түрде орталықтандыра отырып басқару;
- тораптың жұмысшылары қарапайым да арзан болуы мүмкін;
- желінің (мысалы, Windows XP) жұмысына дем беретін операциялық жүйе тек
қана серверде ғана орналастырылады.
Кемшіліктері:
- ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.