Кәсіпорындардың маркетингтік іс-әрекет

Пән: Маркетинг
Жұмыс түрі: Дипломдық жұмыс
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 66 бет
Таңдаулыға:

РЕФЕРАТ

Бітіру жұмысы 61 беттен, 13 суреттен, 7 кестеден, 3 бөлімнен, кіріспеден, қорытындыдан, 30 пайдаланылған әдебиеттен тұрады.

Бітіру жұмысының мазмұнын сипаттайтын негізгі тіректік сөздер: маркетинг, маркетинг кешені, тауар, қызмет, баға, жылжыту, жарнама, өткізу, қажеттілік, тауар айналымы, жарнама құралдары, интернет, клиент, жабдықтаушы, паблик рилейшнз, өткізуді ынталандыру, сауда маркасы, рынок, бейне.

Жұмыстың мақсаты Қазақстан Республикасындағы шағын және орта кәсіпорындардың маркетингті қай дәрежеде қолданатындығын анықтау, маркетингтің мемлекеттегі қазіргі жағдайын білу. Сонымен бірге тамақ өндірісінің бүгінгі жағдайын анықтап, оны жетілдірудің жолдарын табу.

Жоғарыда айтылған мақсатқа байланысты жұмыста мынадай міндеттер қойылған және шешілген − кәсіпкерлік әрекеттегі маркетингтік қызметіндегі теоретикалық негіздерін ашып алу, кәсіпорынның маркетингтік ортасын зерттеу, кәсіпорын қызметі аясында маркетингті жетілдіру шараларын жасау

Жұмысты жазу барысында зерттелетін мәселе бойынша теориялық материалдар қарастырылып, Алматы қаласының «Беккер и К» ЖШС кәсіпорнының нақты деректері зерттеліп, қолданылған.

Жұмысты жазу нәтижесінде «Беккер и К» ЖШС кәсіпорнының маркетингті қолданудағы кемшіліктері анықталып, оны жетілдіру шаралары қарастырылған.

МАЗМҰНЫ

Кіріспе . . . 3

1. Кәсіпорындардың маркетингтік іс-әрекетінің теориялық негіздері

1. 1 Маркетинг ұғымы, мазмұны, функциялары . . . 6

1. 2 Тамақ өндірісінде маркетингті қолдану ерекшеліктері . . . 16

2. Қазақстан Республикасындағы тамақ өндірісінде маркетингті қолданудың қазіргі жағдайы

2. 1 Қазақстан Республикасындағы тамақ өндірісінің дамуы . . . 25

2. 2 «Беккер и К» ЖШС кәсіпорнының іс-әрекетіндегі маркетингті қолдануының қазіргі жағдайын талдау . . . 33

3. Қазақстан Республикасындағы тамақ өндірісінде маркетингтік қызметтің болашағы және оны жетілдіру

3. 1 ҚР кәсіпкерлікті дамытудағы маркетингтік қызметтің алатын орны . . . 41

3. 2 Тамақ өнімдерінің сапасын жақсартудың маркетингтік жолдары . . . 50

Қорытынды . . . 58

Пайдаланылған әдебиеттер тізімі . . . 60

КІРІСПЕ

Бітіру жұмыстың өзектілігі. Бүгінгі күн біздің маркетингті жан-жақты білуімізді, оның қыр-сырын ашып, сонымен бірге өмірде оны дұрыс қолдануымызды талап етеді. Бізге рыноктың не екенін, онда кім әрекет ететіндігін және рынок құрылымын білу керек. Маркетинг бағалық емес ережелер негізінде қайтіп бәсекелестікке түсу керектігіне жауап береді. Артық өндірудің салдарынан қазір маркетингтің маңыздылығы өте жоғары. Маркетинг пәні іскерлік ортамен де, қоғаммен де дұрыс түсіндірілмей келеді. Компаниялар маркетингті өндірісті шығарылған өнімнен босату үшін керек деп санайды. Компания әрқашан өз шығынын азайта алады. Бірақ компанияның табыстылығы мен өсуі оның маркетингтік идеялары мен ұсыныстарына байланысты болады.

Нарықтық қатынастарға өту жағдайларында нарықта қалыптасқан қатаң бәсекелестiк күресте жеңiп шығу үшiн фирманы басқару жүйесiнде оның әрекетiн ұтымды реттеуiнде қазiргi кезде маркетинг жетекшi рөл атқарады. Маркетингтiң заңдылықтарын жете бiлу елдiң сыртқы, iшкi саудасында кездесетiн кедергілер мен қиыншылықтарды жеңуге көмектеседi.

Бүгiнгi таңда қалыптасқан экономикалық жағдайларға байланысты кәсiпорындар алдында тұрған жаңа мәселелердi пайымды шешу маркетинг принциптерi мен әдiстерiн қолдану арқылы жүзеге асады.

Қазақстанда маркетинг ғылым бағыты, шаруашылық қызмет ауданы және өндiрiстi өткiзу қызметiн басқару жүйесi ретiнде республиканың нарықтық қатынастарға өтуiнен бастап қалыптасты.

Елдегі нарықтық экономикадағы қаржылық дағдарысқа байланысты оңды экономикалық саясат жасап, алдыңғы қатарлы, озық қоғамдық сана деңгейіне көтеріліп, жан-жақты өркендеп, ғылыми-техникалық прогресті барынша дамытып, нәтижелерін пайдаланып, қоғамның сапалық жаңа экономикалық көшу кезінде, яғни қазіргі таңдағы нарықтық экономикалық жағдайда, тұтынушылардың қажеттіліктері жоғары деңгейге көтерілуі барысында тауарды тиімді өндіріп, тиімді сату жеткіліксіз. Сол өндірілген тауарлар мен қызметтерді нарыққа ендіріп, тұтынушыларды, клиенттерді тауарлармен, қызметтермен жете таныстырып, хабардар етіп, сатып алуға ынталандырып, фирма мен оның тауары жайлы жақсы қарым-қатынасты қалыптастыру - маркетинг жүйесіндегі тауар жылжытудың ең негізгі міндеті мен мақсаты болып табылады.

Тауар тарату мен жылжытуды қолданбай еш фирма немесе кәсіпорын өзінің маркетингтік іс-әрекеттерін тиімді жүргізе алмайды, табысқа жетуі қиынға соғады. Фирмада тауар жылжыту - тауарды сату, жоғары қарқында өткізуде, фирманың беделін көтеру мақсатында маңызды да, ерекше орын алады. Маркетинг жүйесіндегі тауар жылжыту өзінің төрт түрлі әдісінсіз жүзеге асырылмайды, яғни жарнама, насихат, өткізуді ынталандыру мен жеке сату. Жылжытудың осы әдістерін дұрыс жоспарлап, тиімді, жан-жақты жүргізуде ғана фирма тауарлары мен фирма аты- тұтынушылар арасында әйгілі болып, пайдалы, жақсы қарым-қатынасқа ие болды.

Қазіргі кезде компанияларда, нақты бір кәсіпорында маркетингтік қызмет және оның жағдайы өзекті болып табылады, өйткені маркетингтік қызмет процесінің өзі әр түрлі шаралардың жүйесі ретінде көрсетіледі. Маркетинг - бұл рыноктың ұсыныс нәтижелерінің мониторингі. Маркетингті қолдана отырып кәсіпорын немесе ұйым өзінің алдына қойған мақсатына жетеді, жоспардан тыс шығындардан қаша отырып, пайдалылықты арттырады және әрекеттерді батыл жүзеге асырады. Компанияның бәсекелестікке қабілеттілігі және өміршеңдігі маркетингті дұрыс қолдана білуіне байланысты.

Бітіру жұмыстың мақсаты Қазақстан Республикасындағы шағын және орта кәсіпорындардың маркетингті қай дәрежеде қолданатындығын анықтау, маркетингтің мемлекеттегі қазіргі жағдайын білу. Сонымен бірге тамақ өндірісінің бүгінгі жағдайын анықтап, оны жетілдірудің жолдарын табу.

Алға қойылған мақсат арқылы басты міндеттерді анықтап алуға болады:

Кәсіпкерлік әрекеттегі маркетингтік қызметіндегі теоретикалық негіздерін ашып алу
Кәсіпорынның маркетингтік ортасын зерттеу
Маркетингтік қызметтің жағдайын зерттеу
Кәсіпорын қызметі аясында маркетингті жетілдіру шараларын жасау
Тамақ өнеркәсібіндегі ерекшеліктерді зерттеу

Зерттеу объектісі «Беккер и К» ЖШС кәсіпорны және елдегі тамақ өнеркәсібі болып табылады.

Бітіру жұмысының теориялық және ақпараттық негізі шағын және орта кәсіпкерліктегі, оның ішінде тамақ өндірісіндегі маркетингтік қызметті зерттеуде, осы салада еңбектенген адамдардың мәліметтері болып табылады.

Тамақ өнеркәсібі қашанда адам өмірінен маңызды орын алады. Оның ішінде "Беккер и К" ЖШС қызметінің негізгі бағыты - ет өңдеу өнеркәсібі кейінгі уақытта кең етек алып барады. Қазіргі таңда өндірістің бұл саласы өнім өндірудегі технологиялық процесстердің , жаңа технологияны енгізу мен өнім түрлерінің үнемі кеңеюімен көрсетіледі. Өнім өндірудегі сапаның артуы, өнім ассортиментінің ұлғаюы бүгінгі күнге тән құбылыс. Сонымен қатар тамақ өндірісінде бұл сала жоғары сұранысқа ие және маңыздылығы ерекше.

Бітіру жұмысын жазу барысында оның теориялық және методологиялық негіздеріне маркетингке және маркетингтік қызметті басқаруға қатысты қазақстандық, ресейлік және шетелдік шығарылым көздері қолданылды. Жұмыстың практикалық бөлімі рыноктың мамандары мен клиенттеріне, қызметкерлерге қойылған сұраулар арқылы және маркетингтік зерттеулерге негізделеді. Жұмыс нақты алынған статистикалық мәліметтерден, кәсіпорын қызметінің қай дәрежеде екендігі жайлы дәл мағлұматтардан тұрады.

Бітіру жұмыстың құрылымы. Бітіру жұмысы кіріспеден, үш негізгі бөлім, қорытындыдан және қолданылған әдебиеттерден тұрады және сурет, кестені қамтиды. Бірінші бөлімде маркетинг ұғымы, мазмұны, маркетинг қызметінің теориялық негіздері, функциялары, кәсіпкерліктің түсінігі, маркетинг пен кәсіпкерлік арасындағы байланыс, маркетинг бағыттары және ерекшеліктері, кәсіпкерлік қызметте маркетингті қолдану қарастырылады. Сонымен бірге тамақ өнеркәсібінің ерекшеліктері, оның жағдайы және онда маркетингті қолдану өзгешіліктері орын алады. Екінші бөлімде қазақстандық шағын және орта кәсіпорындардағы маркетинг қызметі, Қазақстан Республикасындағы тамақ өнеркәсібінің дамуы, оның қазіргі жағдайы зерттелінеді. ЖШС "Беккер и К" қазақ-герман кәсіпорнының қазіргі жағдай, ондағы маркетингтік қызметтің тиімділігі анықталады. Үшінші бөлімде Қазақстан Республикасында кәсіпкерлікті жетілдіру мәселелері, мемлекеттің кәсіпкерлік қызметті қолдауы, кәсіпорында маркетинг қызметінің тиімділігін арттыру жолдары қарастырылады.

1. КӘСІПОРЫНДАРДЫҢ МАРКЕТИНГТІК ІС-ӘРЕКЕТІНІҢ НЕГІЗДЕРІ

1. 1 Маркетинг мәні, мазмұны, функциялары

«Маркетинг» сөзі ағылшынша «market», яғни нарық деген сөзден шыққан. Маркетинг ірі ауқымды өндірістің қалыптасуы және бәсекелестіктің шиеленіскен жағдайында өнімді өндіру мен өткізуді басқарудың әдісі ретінде бөлініп шықты. Маркетинг концепциясы тұтынушылардың қажеттіліктерін қанағаттандыруға негізделеді. Бұл концепцияның пайда болуы өткізу қызметіндегі қиыншылықтармен байланыстырылады. Өйткені тауардың артық болуы, сол рынокты зерттеуді талап етті. Маркетинг - бұл рынокқа жан-жақты қатысты адамдар қызметі. Маркетинг теориясы экономикалық ғылым жүйесінің қалыптасуымен тығыз байланысты. Маркетингті зерттей келе нарыққа тірелеміз. «Нарық» түсінігі экономикалық категориялардың кең тараған түрінің бірі екеніне қарамастан, оның бірыңғай түсініктемесі жоқ. Көп жағдайда нарықты «базар», сату орны ретінде қарастырады. Қоғамдық еңбек бөлінісінің тереңдеу шамасына қарай, маркетинг түсінігінің мәні дамып, неғұрлым күрделі мағынаға ие болды. Осыған орай, «нарық» түсінігін екі топқа бөліп қарастыруға болады. Біріншісі, нарықтың саяси-экономикалық мазмұнына қатысты, нарықты еркін кәсіпкерлікке және мемлекеттің ролін шектеуге негізделген қоғамдық өндірісті ұйымдастырудың әдісі ретінде қарастырамыз. Екіншісі, нарықтың нақты экономикалық мазмұнына сүйеніп, оны тұтынушылар мен жабдықтаушыларды айырбас мақсатында жақындататын механизм ретінде сипаттайды. Мұнда нарық тауарлар мен қызметтерге сұраныс пен ұсыныстың арақатынасын анықтауға мүмкіндік беретін механизм ретінде түсіндіріледі. Нарықты құраушы ретінде өз қажеттіліктеріне байланысты тауарды сатып алу мүмкіндігі бар тұтынушылар көрінеді. Осыған байланысты маркетингтің басты міндеті тұтынушылардың қажеттіліктері мен мұқтаждықтарын анықтау және оларды қанағаттандыру болып табылады. Маркетинг жүйесінде сұранысты зерттеу - нарықты кешенді зерттеудің басты кезеңі, ол нарықтың жалпылама сипаттамаларын анықтауға мүмкіндік береді. Фирманың нарықтағы табысты жұмысы тауарға сұраныстың сипатын және күйін мұқият анықтаумен және оның өзгеру тенденцияларын білумен тығыз байланысты. Негізінен маркетинг адамның жаратылысына тән табиғи қажеттіліктеріне емес, оның мәдени және әлеуметтік деңгейіне байланысты пайда болған қажеттіліктеріне әсер етеді. Өзінің эволюциясы кезінде маркетинг көптеген өзгерістерге ұшырады, соған сәйкес маркетинг мәніне деген көзқарастар өзгерді, оның көптеген анықтамалары пайда болды. Маркетинг теориясында анықтамалардың екі тобын бөліп көрсетеміз, ол заманауи және классикалық. Классикалық түсініктемеде тауарлар мен қызметтерді жылжыту процесіне баса назар аударылады. Маркетингтің дамуына орай, оған деген көзқарастар да өзгеріп отырады. Ғылыми әдебиеттегі маркетинг тұжырымдамаларының көптігі, оның маңызын жояды. Маркетинг анықтамасын кей авторлар келесідей бөліп қарастырады:

- кең мағынада маркетинг - бұл рынокқа қатысы бар адамдар қызметі;

- ал бір жақты мағынада - бұл басқару қызметінің жетекші бағыты, оның ішінде зерттеу, талдау, жоспарлау, жүзеге асыруды және тұтынушылар сұранысын бақылау мен тұтынушылардың да, өндірушілердің де талаптарын максималды түрде қанағаттандыратын, өнімдер мен бағалар үшін өндірісті оперативті түрде басқаруды жасау бағдарламасын жассауды бақылау;

- маркетинг анықтамаларының басқа да ғылыми пәндерге бағыттылығының өзгешелігіне байланысты - бұл анықтама экономикалық ауытқушылықты білдіреді; мысалы, Американдық маркетинг ассоциациясымен ресми түрде келесі анықтама қабылданды: маркетинг -бұл жоспарлау процесі және ойдағыны іске асыру, бағаның құрылуы, жеке тұлғалардың және ұйымдардың мақсаттарын қанағаттандыратын идеяларды, тауарларды және қызметтерді айырбас арқылы жылжыту және жүзеге асыру;

- әлеуметтік аспекті бойынша маркетинг анықтамасы - бұл әлеуметтік процесс, тауарлар мен қызметтерді өндіру, жылжыту және жүзеге асыру жолымен жорамалданады, кеңейеді және қанағаттандырылады [1] .

Британдық маркетинг және басқару институтының анықтауы бойынша маркетинг - «бұл шығармашылық басқару қызметінің бір түрі, ол тұтынушылар мен зерттеу ұйымдарының сұраныстарын табу жолымен өндіріс пен сауданың кеңеюіне, жұмысбастылықтың өсуіне көмектеседі; маркетинг өндіріс мүмкіншіліктерін тауарларды және қызметтерді жүзеге асыру мүмкіншіліктерімен ұштастырады, көп мөлшердегі өнімді соңғы тұтынушыға сату нәтижесінде пайда алу үшін керекті барлық жұмыстың бағыттарын, масштабын дәлелдейді». Бұл анықтама маркетинг мәнін басқарушылық қызмет ретінде көрсетеді.

Дж. Х. Бак «Юнилевер» фирмасында қабылданған маркетингтің келесі анықтамасын келтіреді: маркетинг - бұл өнімге қатысты, қолайлы бағада максималды тұтынуды қамтамасыз ету үшін тұтыушыға жақсы әсер қалдыру мақсатымен жан-жақты қызметті жоспарлау және жүзеге асыру және бұның нәтижесінде максималды ұзақ мерзімді пайда алу.

Бұл түсініктерде қайшылық жоқ, қорыту мен нақтылаудың түрлі деңгейлерін есепке ала отырып анықтамалардың көпшілігі жалпы бір-бірімен үйлеседі. Авторлардың әрқайсысы өз көзқарасы бойынша маркетинггің үзінділерін атап өткен.

Маркетинг тарих тұрғысынан рыноктың тауарлармен толып кетуі кезеңінде қалыптасты және әлемдік менеджменттің кезеңдік дамуының қоғам дамуының жоғарғы деңгейлігін білдіреді - бұл кәсіпорын және фирманың көптеген персоналдарының қозғалысты зерттеу-талдау процедуралары мен инновациондық белсенділікке негізделген технологиялары бар тұтас жүйе. Және маркетинг қағидаларының жүзеге асырылуы үшін, мұнымен тек бірнеше адамнан тұратын маркетинг бөлімі ғана емес, барлық персонал айналысуы керек және кәсіпорынның бүкіл қызметі осыған бағытталуы тиіс. Егер басшылықтың әр әрекеті маркетинг философиясына бағынса, егер кәсіпорын немесе ұйым дамудың негізгі жолы ретінде маркетингтік бағдарды таңдаса, мұндай қызмет нақты осы уақытқа ғана емес, болашаққа бағытталуы тиіс. Барлық келтірілген анықтамаларды келесідей етіп біріктіруге болады: маркетинг - бұл кәсіпорынның философиясы және стратегиясы, дәл осы уақытқа және болашаққа алдын-ала анықталып қойылған мақсатқа жету үшін оның шаруашылық қызметінің басқару саласын жүргізу.

Маркетинг - бұл сапалы жоғары дәреже, бұл менеджменттің жоғары сапалы деңгейі. Маркетингті басқарудың жаңа концепциясы ретінде қарау, ол тарихи тұрғыдан өндіруші рыногында менеджментті ауыстырды және тұтынушы рыногында жалғыз альтернатива болды, бұл түсінік біздің шаруашылықтың теориясына және практикасына кіруі керек. Ал менеджментке келетін болсақ, қазіргі уақытта маркетинг және менеджмент, қызметтің альтернативті түрлері сияқты, бір-бірінен бөлек дамуға тиіс емес. Бірінші кезекте ұқыпты маркетингтік қызмет керек, оның ішінде маркетингтік зерттеулер, содан кейін барып маркетинг талаптарына сай кәсіпорынның басқару қызметі жасалу керек. Фирманың өміршеңдігі, оның басқару қызметінің маркетинг принциптеріне бағынуын талап етеді. Бұл екі ғылымның біріккен одағы, және ол маркетинг-менеджмент деп аталады. [2] .

Маркетингте маңызды орын алатын тауар, мәміле, айырбас, сұраныс, қажеттілік және мұқтаждық сияқты ұғымдарға тоқталып кеткен жөн.

Тауар - бұл адамдардың нақты қажеттіліктерін қанағаттандыратын және айырбасқа түсетін өнім. Тауарлар материалды, яғни шикізат, құрал-жабдықтар, азық-түлік және материалды емес - қызметтер, идеялар болып бөлінеді. Тауар төңірегінде маркетингтің саясаты мен стратегиясы жасалынады, ол маркетингтік іс-әрекеттің қозғаушы күші. Тауар - адамның мұқтаждықтарын, қажеттіліктерін және сұраныстарын қанағаттандыру құралы. Тауардың тұтынушы қалауына сай болуы, өндірушінің табысқа жетуіне кепіл болады. Сондықтан, өндірушілер алдымен тұтынушыларды тауып, олардың қажеттіліктерін анықтап алуы керек, содан кейін ғана сол қажеттіліктерді неғұрлым жоғары дәрежеде қанағаттандыратындай етіп тауар шығарулары қажет.

Тауар түсінігі тек затты ғана білдірмейді. Қызмет көрсету, яғни мұқтаждықты қанағаттандыра алатынның барлығын тауар деп айтуға болады. Өнімдер мен қызметтерден басқа тауар ретінде орындар, ұйымдар, қызмет түрлері мен идеялар да саналады. Тұтынушы теледидардан қандай бағдарлама көретінін, демалысқа қайда баратынын, қандай ұйымдарға көмек көрсететінін және қандай идеяны қолдайтынын өзі шешеді. Тауарды «қажеттілікті қанағаттандырушы», «төлеу құралы» немесе «ұсыныс» деп те айтуға болады.

Айырбас - бір затты беріп, орнына басқа бір затты алу әрекеті. Айырбас - керекті затты біреуден ұсыныс немесе орнына зат беру арқылы алу, жекелеген адамдардың қалауындағы затты алудың төрт әдісінің бірі. Мысалы, ашыққан адам тамақты келесі әдістер арқылы ала алады: аңға шығу арқылы өзін тамақтандыру, балық аулау және жеміс жинау арқылы (өз-өзін қамтамасыз ету), біреуден тамақты ұрлап алу (тартып алу), сұрап алу (тіленушілік), және соңғысы оған тамақ бергені үшін төлеу құралын ұсыну, ақша, басқа тауар немесе бір қызмет түрін көрсету (айырбас) .

Мұқтаждықты қанағаттандырудың осы төрт әдісінің ішінде айырбас тиімді болып табылады. Ол арқылы адам біреудің құқығына қол сұқпайды, біреудің қайырымдылығына тәуелді болмайды. Өзінің қолынан келмейтін бірінші қажеттілікті затты да өндіру керектігі болмайды. Өзінің бар күшін өзі өндіре алатын заттарға сала алады, сосын оларды өзіне керекті басқалар шығарған өнімдерге айырбастай алады. Нәтижесінде қоғамда тауар өндірісі артады. [3] .

Айырбас - ғылымдық пән ретіндегі маркетингтің негізгі түсінігі болып келеді. Айырбас жасау үшін алдымен бес шартты ескеру керек:

Айырбас жасаушылар кем дегенде екеу болуы керек.
Әр жақтың екінші жаққа ұсынатын құндылығы болуы керек.
Әр жақтың өз тауарын коммуникация және жеткізіп беретін мүмкіндігі болуы тиіс.
Әр жақ екінші жақтың ұсынысын қабылдау немесе қабылдамау еркіндігіне ие болуы қажет.
Әр жақ екінші жақпен байланысқанда мақсатқа лайықтылығы мен қалаулығына сенімді болуы керек.

Осы 5 шарт айырбастың тек әлеуетті мүмкіндігін құрады. Ал оның жүзеге асуы екі жақтың осы шарт жайлы келісулеріне байланысты. Егер келісім іске асса, онда айырбас нәтижесінде барлық қатысушылар пайда көрді немесе тіпті болмаса зиян шеккен жоқ деп айтуға болады, өйткені олардың әрқайсысы ұсынысты қабылдауына немесе қабылдамауына ерікті еді [4] .

Мәміле - бұл заңды немесе жеке тұлғалардың сатып алу-сату, сыйлық, сенімхат, өсиет қатынастарындағы әрекеттері. Мәмілені іске асырғанда екі немесе одан да көп адам қатысады және олар белгіленген шартқа байланысты тауар мен қызметті іске асыру үшін келіседі. Мәміленің екі түрі болады: ақшалай және бартерлік. Ақшалай мәміледе тауарлар ақшаға айырбасталады. Тұтынушы сатушыға тиісті ақша көлемін беріп орнына оған лайықты өнім алады. Ал бартерлік мәміледе ақша қаражаттары қолданылмайды, тек тікелей тауар айырбасы негізінде жүзеге асырылады. Әр жақ өздеріне қажетті заттарды өзінде бар затқа айырбастайды. Бартерлік мәміле барысында айырбас құралы ретінде қызметтерді қолдануға болады. Мұндай жағдайда бір жақ екінші жаққа қызмет көрсету арқылы оның қызметін өз мақсатына жұмсайды. Жалпы қызмет көрсету арқылы бартерлік мәмілені іске асырғанда қызмет түрлерін ескеру керек және екі жақтың қызмет көрсету сапасы есепке алынуы тиіс.

Мәміле келесі шарттар болғанда жүзеге асады:

- Кем дегенде екі маңыздылығы құнды бар зат болуы керек.

- Оны жүзеге асырудағы келісімді шарттар.

- Іске асырудағы уақыт келісімділігі.

- Орындау орнының келісімділігі.

Әдеттегідей, мәміле шарттары заңмен қолданады және қорғалады. Мәмілені жай беруден ажырата білу керек. Жай беру кезінде бір жақ екінші жаққа бір заттың орнына ештеңе алмай-ақ береді. Бұған сыйлықтарды, жәрдем ақша, қайырымдылық ақшалары жатады. Ал мәміле - бұл қайтарымы бар шарт. Екі жақ келісе отырып, өз еріктерімен мәміленің жүзеге асуын қолдайды [1] .

... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.