Инвестициялық шешімдерді қолдайтын ақпараттық жүйелерді құру

Пән: Қаржы
Жұмыс түрі: Дипломдық жұмыс
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 65 бет
Таңдаулыға:

қазақстан республикасы

білім және ғылым министрлігі

әл-фараби атындағы қазақ ұлттық университеті

Механика-математика факультеті

Ақпараттық жүйелер кафедрасы

Кафедра меңгерушісінің міндетін атқарушы У. А. Тукеев

(Қолы)

рұқсатымен қорғауға жіберілді

(Күні)

Дипломдық жұмыс

«ИНВЕСТИЦИЯЛЫҚ ШЕШІМДЕРДІ ҚОЛДАЙТЫН АҚПАРАТТЫҚ ЖҮЙЕЛЕРДІ ҚҰРУ»

050703 - «Ақпараттық жүйелер» мамандығы

Орындаған Г. Т. Харесова

(Қолы)

Ғылыми жетекшісі

ф. м. ғ. кандидаты, доцент Л. М. Алимжанова

(Қолы)

Норма бақылаушы А. М. Қожанова

(Қолы)

Алматы 2012

МАЗМҰНЫ

1 ИНВЕСТИЦИЯ ҰҒЫМЫ6

1. 1 Инвестиция және анықтама6

1. 2 Инвестицияның түрлері және формасының жіктелуі8

1. 3 Капиталды салым формасында жүзеге асырылатын инвестицияларды жіктеу11

2 ИНВЕСТИЦИЯ КӨЗДЕРІ14

2. 1 Салымның ішкі көздері14

2. 1. 1 Табыс салым көзі ретінде15

2. 1. 2 Амортизациялық төлемдер15

2. 1. 3 Бюджеттік қаржыландыру16

2. 1. 4 Банктік несие16

2. 1. 4 Халық қаражаты16

2. 2 Инвестицияның сыртқы көздері17

2. 2. 1 Акционерлік инвестициялық қор18

2. 2. 2 Үлеспұлдық инвестициялық қор20

2. 2. 3 Мемлекеттік емес зейнетақы қоры20

3 ИНВЕСТИЦИЯЛАУДЫҢ ӘДІСТЕРІ МЕН ҰСТАНЫМДАРЫ22

3. 1 Сылақ ұстанымы22

3. 2 Бейімделу шығыны ұстанымы22

3. 3 Мультипликатор (көбейткіш) ұстанымы23

3. 4 Өлшеу ұстанымы23

4 ИНВЕСТИЦИЯНЫҢ ЭКОНОМИКАЛЫҚ МӘНІ, МАҢЫЗЫ ЖӘНЕ ҚҰРАМЫ, ОЛАРДЫҢ ЭКОНОМИКАЛЫҚ ЖҮЙЕДЕГІ ОРНЫ29

5 ИНВЕСТИЦИЯЛЫҚ ЖОБАЛАРДЫ БАҒАЛАУ31

5. 1 Нақты инвестициялардың тиімділігін бағалау әдістері. 32

5. 1. 1 Таза дисконтталған пайда әдісі. 32

5. 1. 2 Пайданың ішкі норма әдісі33

5. 1. 3 Табыс индексі әдісі34

5. 1. 4 Инвестицияның тиімділік коэффициентін есептеу әдісі. 36

5. 2 Пайданың жаңартылған ішкі нормасы. 37

6 Жобаларды көрсеткіштердің өзгерісіне сезімталдығын тексеру42

7 ПРОГРАММА ҚҰРЫЛЫМЫ44

7. 1 Интернеттегі сайттардың құрылымы44

7. 1. 1 Сайт құрудың негізгі кезеңдері44

7. 2 Есептеу программасының құрылымы45

ҚОРЫТЫНДЫ51

ҚОЛДАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТТЕР ТІЗІМІ52

ҚОСЫМША53

КІРІСПЕ

Экономиканы инвестициялау мәселесін зерттеу әрқашанда экономикалық ғылымның басты назарында болды. Бұл инвестиция экономикалық өсу үрдісін түбегейлі анықтай отыра, шаруашылық қызметтің ең терең негізін қозғайтынымен шарттандырылған. Инвестицияның әр түрлі бағыттары бойынша құрылымының маңызды ғылыми және практикалық мәні бар. Берілген талдаудың практикалық мәні инвестиция құрылымы өзгерісінің беталысын анықтауға және соның негізінде әсершілдеу және тиімдірек инвестициялық саясат құруға мүмкіндік беруіне негізделеді. Инвестиция құрылымының теориялық мәні бұл анализдің негізінде инвестицияны қолдану тиімділігіне және инвестициялық қызметке әсер етуші, бұрын белгісіз, жаңа факторлар анықталуына негізделеді, және де бұл инвестициялық саясатты құру үшін өте маңызды. Қазіргі заманғы шарттарда олар туындаған экономикалық дағдарыстан шығу шарттарын қамтамасыз етудің, халық шаруашылығының құрылымдық қозғалысының, техникалық прогрессті қамтамасыз етудің, шаруашылық қызметінің микро және макро деңгейлеріндегі сапалы көрсеткіштерін көтерудің маңызды құралы ретінде қарастырылады. Инвестициялық үрдістің активизациясы әлеуметтік-экономикалық түрлендірудің әсершілдеу механизмдерінің бірі болып табылады. Маңызды мәселе болып инвестициялық шығындардың, экономикадағы капиталды салымдар мен құрылымдық қозғалыстың өзара байланысының және өзара шарттылығының тиімділік өлшемдерінің теориялық дәйектемесі табылады. Инвестицияны есептеу, инвестицияны қаржыландыру көздерін зерттеу, олардың келешегі және қазіргі кездегі күйін бағалау және инвестициялаудың әдістері мен ұстанымдарын қарастыру берілген жұмыстың міндеті болып табылады. Бұл зерттеу жұмысында бірнеше жоба, және бірнеше инвестициялық жобалардан ең қолайлы және тиімді жобаны қалай дұрыс таңдау керектігі қарастырылады. Зерттеу жұмысындағы жаңалық табыстың өзгертілген ішкі мөлшері және сезгіштігіне талдау, осылардың көмегімен бірнеше жобалардың ішінен ең тиімді нұсқасын таңдауға болады.

1 ИНВЕСТИЦИЯ ҰҒЫМЫ

1. 1 Инвестиция және анықтама

XX ғасырдың 80-жылдарына дейінгі экономикалық әдебиеттерде әлеуметтік қайта өндіріс үрдістерін талдау үшін «инвестиция» термині тіптен қолданбаған, оның негізгі қолдану ортасы шетелдік авторлардың аудару жұмыстары және капиталистік экономика саласындағы зерттеулер болды. Инвестициялық қызметтің негізгі түсінігі капиталдық салым ұғымы болды. Бірақ «капиталдық салым» термині «инвестицияға» қарағанда тар түсіндіріледі. Атына сәйкес капиталдық салым тек негізгі капиталға салым болып табылады, ақпараттық қорлар, бағалы қағаздар, рухани капитал, материалдық қорлар сияқты экономикалық қорлардың басқа да түрлерін капиталдық салыммен атау қабылданбаған. Кейінгі кезеңде «инвестиция» термині ғылыми айналымда кеңінен таратылу алды, үкіметтік және нормативті құжаттарда қолданыла бастады. Қайткенмен инвестицияның көп бөлігі капиталдық салымдармен теңдестірілді. Инвестициялар (капиталдық салым) 2 арнада: негізгі қорларды қайта құру барысында баға қозғалысын бейнелейтін үрдіс ретінде, және экономикалық категория - ақшалай қаржыны мобилизациялау кезінен оларды қайтару кезеңіне дейін негізгі қорға несиелендірілген баға қозғалысымен байланысты экономикалық қатынастар жүйесі ретінде қарастырылған. Қарастырылатын кезеңдегі инвестицияның аса кеңірек түсіндірілімі инвестиция тек негізгі қорға ғана емес, сонымен бірге айналма құралдардың өсіміне де салым ретінде қарастырылатын ұстанымда көрінеді [4] .

Инвестицияның жалпы түрінде болашақта өсу мақсатымен салынған капитал ретінде түсіндіріледі. Шетелдік экономикалық әдебиеттердегі инвестициялар экономикалық сананың әр түрлі мектептері және бағыттарында «инвестиция» ұғымы анықтамасы жалпы маңызды белгісі - инвесторды мақсатты қалыптастыру ретінде инвестицияның табыс алумен байланысын қамтиды. «Инвестиция» ұғымы анықтауда осындай үйлесім тек еуропалық әдістемеде ғана емес, сонымен қатар америкалық әдістемеде де үстемдік етеді. Сонымен қатар «инвестиция» категорияларын ажырату, бір жағынан «капиталды салу», екінші жағынан оның өкілдерінің пікірлері бойынша инвестицияның айрықша белгісі берілген категорияның өнімді сипаты болып табылатыны негізінде ұсынылатын ұстаным кездеседі. Сонымен қатар инвестиция астарында өндіріс құралдарын алу түсіндіріледі, ал капиталдық салымның астарында қаржылық активтерді сатып алу түсіндіріледі. Ерекшелігі «инвестиция» терминінің түсіндірілімінің әр түрлілігіне қарамастан «Экономикс» оқу курстарында авторлардың көбі инвестицияның материалды-заттық мағынасын, немесе «жаңа кәсіпорынның құрылысына шығындар, ұзақ мерзімді қызметті құрал» ретінде, немесе «кез-келген материалдық құндылықтардың өсімі - экономикалық жүйедегі капиталдың жалпы мөлшеріне тікелей себеп болатын барлық шығындар» ретінде көрсетеді. Инвестицияны анықтаудың тағы басқа нарықтық экономикасы дамыған елдерде шынайы капиталды орташаландырылған орын ауыстыру механизмі ретінде бағалы қағаздар нарығының арттырылған маңыздылығымен қамтамасыз етілген үйлесімі бар. Оның аймағында инвестициялар бағалы қағаздарға салым ретінде анықталады.

Инвестициялау мәселелеріне арналған ерекше зерттеулерде инвестициялар капитал құнының өсуін немесе сақталуын қамтамасыз етуі және табыс әкелуі тиіс капиталды орналастыру әдісі ретінде анықталады. Мұндай үйлесім инвестицияның маңызды белгісі ретінде салым сипаттамасын емес, капиталдың өсуімен инвестицияның байланысын белгілейді.

Сондықтан батыстың экономикалық әдебиеттерінде инвестициялар тұтас 2 аспектте қарастырылады: қорлар және салымдар. Мұндай үйлесім Дж. М. Кейнстің жұмыстарында көрсетіледі, оның пікірі бойынша инвестициялар - ағымдағы кезеңде тұтыну үшін қолданылмаған табыстың бір бөлігі, қазіргі кезеңдегі өндірістік әрекеттің нәтижесінде капиталды мүлік құндылықтарының ағымдағы өсімі. Бұл жеткілікті емес анықтама инвестицияның 2жағын: капиталды мүліктің өсімін қамтамасыз ететін қорларды (табысты жинау мақсатымен топтастыру) және салымдарды (қорларды қолдану) жеткілікті айқын ажыратады [10] .

Ресей экономикасында нарықтық қатынастарды қалыптастыру жаңа шарттарға сәйкес «инвестиция» категориялары түсінігін қайта қарау қажеттілігі туды.

Инвестицияның маңыздылығын түсіну үшін қалыптасқан нарықтық үйлесімге тән белгілері болып табылады:

Инвестициялық әрекеттің дәлелі ретінде табысты алу мен инвестицияның байланысы; Инвестицияны толық 2 жағынан қарастыру: қорлар (капиталды құндылықтардың) және салымдар (шығындар) ; «Инвестиция» категориялары шеңберінде қорларды, салымдарды және бөлінген қаржыны қайтарып алуды біріктірудің себебі ретінде біріктіруге мүмкіндік беретін өзгерістегі инвестицияны талдау; Инвестициялаудың объектілерінің құрамына экономикалық пайда әкелетін кез-келген салымдарды қосу [10] .

ХХ ғасырдың 80-жылдарына дейінгі экономикалық әдебиеттерде термин тіптен қолданбаған. Қазіргі кезде экономикалық жүйеде макро және микро деңгейлерде ең жиі қолданылатын категория. Бірақ зерттеушілердің бұл экономикалық категорияға ерекше көңіл аударғанымен әлі күнге дейін инвестицияның әмбебеп анықтамасы жасап шығарылмаған. Инвестицияның бірнеше анықтамасы бар.

Инвестициялар - мемлекет ішінде пайда (табыс) алу мақсатымен ауыл шаруашылық өнеркәсібіне, транспорт және т. б. шаруашылық салаларына ұзақ мерзімді капиталды салым.

Инвестициялар - әр түрлі халық шаруашылығы салалары кәсіпорындарына (мемлекет ішіндегі немесе шетелдегі) ұзақ мерзімді капиталды салым.

Инвестициялар - мемлекет ішінде немесе шетелде әр түрлі салаларға өндірісті дамыту, пайда алу немесе басқа да түпкі нәтижелер мақсатымен құралдарды (ақшалай, материалды), интеллектуалды құндылықтарды ұзақ мерзімге салу (мысалы, табиғи ортаны қорғау, қоғамдық) .

Инвестициялар - пайда (табыс) алу мақсатымен әр түрлі программаларға және өндірістік, саудалық, қоғамдық, ғылыми, мәдени немесе басқа да ортадағы жобалардың іске асуына салынатын барлық ақшалай, мүліктік және интеллектуалды құндылықтардың жиынтығы.

Инвестициялар - пайда алу мақсатымен мемлекеттік немесе жеке капиталды ұзақ мерзімді салымдар.

Инвестицияның сипаттамасына келтірілген мысалдар экономиканың бұл категориясы қаншалықты көп аспектілі және күрделі екенін көрсетеді [12] .

1. 2 Инвестицияның түрлері және формасының жіктелуі

Инвестициялар әр түрлі формада іске асырылады. Инвестицияны талдауды және жобалауды жүйелендіру мақсатымен олар нақты жіктелу белгілері бойынша топтастырылуы мүмкін. Инвестицияны жіктеу оның негізіне салынған белгілерін таңдау арқылы анықталады. Инвестицияны жіктеу кезінде базистік типологиялық белгісі болып құралдарды салу объектісі табылады.

Нақты және қаржылық инвестициялар. Құралдарды салу объектілері бойынша инвестициялар нақты және қаржылық деп бөлінеді. Экономикалық әдебиеттерде қазіргі экономикалық формалардың құрылысы және маңыздылығын, олардың инвестицияның басқа да жіктеу топтармен ара қатынасын анықтауда әр түрлі көзқарастар болғандықтан, нақты және қаржылық инвестицияның маңызын нақтылау, олардың объектілерін анықтау қажет.

Нақты инвестициялар. Нақты инвестициялар нақты экономикалық активтер: материалды қорларға (физикалық капиталдың элементтері, басқа да материалды активтер) және материалды емес активтерге (ғылыми-техникалық, зайырлы өнім және т. б. ) салымдар жиынтығы ретінде қарастырылады. Нақты инвестицияның маңызды жасаушысы болып капиталды салымдар формасында жүзеге асырылатын инвестициялар немесе капитал құрушы инвестициялар табылады.

Қаржылық инвестициялар құралдар салымын әр түрлі қаржылық активтерге - бағалы қағаздар, үлеспұл және үлеске кіру, банктік депозиттер салады.

Тікелей және қоржындық инвестициялар.

Мақсатына қарай инвестицияларды тікелей және қоржындық (тікелей емес) деп бөледі.

Тікелей инвестициялар инвестициялаудың объектісін тікелей бақылау және басқаруды орнату мақсатымен кәсіпорынның (фирманың, компанияның) жарғылық капиталына салым салу ретінде қарастырылады. Олар тек табыс алу ғана емес, әсер ету ортасын кеңейтуге, болашақ қаржылық қызығушылықтарын қамтамасыз етуге бағытталған.

Қоржындық инвестициялар табыс түсіру (инвестициялық объектілер, дивидендтер, пайыздар, басқа ақшалай төлемдер) және тәуекелділікті төмендету мақсатымен экономикалық активтерге салынған құралдарды ұсынады. Қоржындық инвестициялар әр түрлі эмитенттерге тән бағалы қағаздарды, басқа да активтерді алуға салынған салым болып табылады. Әдетте нақты және қаржылық инвестицияларды сәйкесінше тікелей және қоржындық инвестициялар ретінде қарастырады. Сонымен қатар бір жағдайларда тікелей инвестиция құралдарды өндіріске тікелей салуды білдірсе, ал қоржындық инвестиция бағалы қағаздарды алуын білдіреді, яғни бұл жағдайда инвестициялау объектісінің сипаттамасы жіктелудің белгісі қызметін атқарады. Біздің көзқарасымыз бойынша мұндай теңдестіру дұрыс емес, себебі нақты инвестициялар өндірістік капиталдың физикалық активтеріне салымдармен қатар нақты автивтердің басқа формаларына да салымды қосады, ал қаржылық инвестициялар бағалы қағаздармен қатар басқа қаржылық құралдарға салым салады. Бұдан басқа өндірістік салымдарға тек тікелей инвестицияны жатқызғанымыз дұрыс болуы екіталай, себебі қоржындық инвестицияның бөлігі де (алғашқы орналастыруы кезінде өндірістік кәсіпорынның бағалы қағаздарына салым) инвесторларды өндіріске назарын аударту үшін арналған [12] .

Басқа жағдайларда инвестицияның әр түрлі топтарының араласуы оларды жіктеу кезінде нақты белгілерінің жоқ болуының салдарынан болады. Жоғарыда көрсетілгендей инвестицияны тікелей және қоржындық деп бөлу негізінде өзге сапалы белгі - инвестициялаудың мақсаты қолданылатын уақытта нақты және қаржылық инвестицияларды ерекшелеу құралдарды салу объектісінен тәуелді жүзеге асырылады. Инвестициялау объектісін тікелей бақылау және басқаруды орнатуға бағытталған үлес болатын тікелей инвестициялар тек нақты экономикалық активтерде ғана емес, сонымен бірге қаржылық құралдарда жүзеге асырылады. Инвестициялау объектісін басқару мүмкіндігі акциялардың бақылау пакеттерін алуы, бақылауға қатысуының басқа формалары арқылы қол жеткізіледі. Қоржындық инвестициялар ағымдағы табысты алудан хабардар салымдар болады.

Сөйтіп, нақты және қаржылық инвестициялар бір жағынан, тікелей және қоржындық инвестициялар, екінші жағынан, инвестицияның типологиялық топтары бойынша әр түрлі сияқты көрінеді. Инвестициялық әрекеттің формалары сонымен қатар мерзімі, инвестициялық қорларға меншік формалары, аймақтары, салалары, тәуекелділіктері және басқа белгілері бойынша жіктелуі мүмкін. Салымдар мерзіміне бойынша қысқа мерзімді, орта мерзімді және ұзақ мерзімді инвестицияларды ерекшелейді.

Қысқа мерзімді инвестициялар астарында әдетте құралдарды бір жылға дейінгі кезеңге салу жатады. Қазіргі инвестициялар алыпсатарлық сипатқа ие. Орта мерзімді инвестициялар құралдарды бір жылдан үш жылға дейінгі мерзімге, ал ұзақ мерзімді - үш жылдан аса мерзімге салады.

Салым салу ортасы бойынша инвестициялар өндірістік және өндірістік емес болып бөлінеді.

Өндірістік инвестициялар - жаңа құрылысқа, қайта құруға, жұмыс істейтін кәсіпорындарды техникамен қайта қаруландыру және кеңейтуге бағытталған инвестициялар.

Өндірістік емес инвестициялар - қаржылық активтерге, әлеуметтік тағайындаулардың объекттеріне, соның ішінде тұрғын-үй құрылысына, сонымен қатар білімге және ақпаратқа салым (азаматтармен жүзеге асырылатын) . Сәйкесінше өндірістік емес инвестициялар қоғамдық материалды өндіріс үрдісіне қызмет көрсетпейді.

Өндірістік емес инвестицияның формасы болып өндірістік емес мақсатта жерді және табиғатты пайдалану объектілерін алу табылады:

Өндірістік қорлардың элементтерін одан әрі лизинг бойынша беру мақсатымен лизингтік компанияның өндірістік қорларының элементтерін алу; Әлеуметтік инфрақұрылысты, соның ішінде тұрғын-үй құрылысын құру; Депозитке құралдарды енгізу; Бағалы қағаздарды сатып алу; Заңды тұлғаның жарғылық капиталынан үлес сатып алу; Несиені ұсыну; Білім алу үшін тұрғындардың шығыны.

Инвестициялық қорларға меншік формасы бойынша жеке меншік, мемлекеттік, шетелдік және бірлескен (араласқан) инвестицияларды ерекшелейді. Жеке меншік (мемлекеттік емес) инвестиция жеке инвесторлар: жеке меншіктің мемлекеттік емес формасы бар азаматтардың және мекеменің құралдарын салуы [19] .

Мемлекеттік инвестициялар - мемлекеттік өкімет және басқару орындарымен, мемлекеттік меншік формасы бар кәсіпорындармен жүзеге асырылатын салымдар.

Шетелдік инвестицияларға шетелдік азаматтардың, фирманың, ұйымдардың, мемлекеттің құралдар салуын жатқызады.

Бірлескен (араласқан) инвестициялар астарында отандық және шетелдік экономикалық субъекттермен жүзеге асырылатын салымдар жатады.

Аймақтық белгілері бойынша мемлекет ішіндегі және шетелдегі инвестициялар болып ажыратылады.

Ішкі инвестицияларда инвестициялау объектісіне құралдарды салу мемлекет ішінде орындалады. Шетелдегі инвестициялар (шетелдік инвестициялар) сол елдің территориялық шегінен тыс орналасқан инвестициялау объектілеріне құралдарды салу ретінде түсіндіріледі.

Салалық белгілері бойынша экономиканың әр түрлі салаларында инвестицияны бейнелейді. Мысалы, өнеркәсіп (отын, энергетикалық, химиялық, мұнай-химия, азық-түлік, жеңіл, ағаш өңдейтін және целлюлоза-қағаз, қара және түсті металлургия), ауыл шаруашылығы, құрылыс, транспорт және байланыс, сауда және қоғамдық тамақ.

1. 2. 1-кесте. Инвестиция формасының жіктелуі

Жіктелу белгілері

Инвестиция формалары

Жіктелу белгілері: Салым объектілері бойынша

Инвестиция формалары:

Нақты инвестициялар

Қаржылық инвестициялар

Жіктелу белгілері: Салым мерзімі бойынша

Инвестиция формалары:

Қысқа мерзімді инвестициялар

Орта мерзімді инвестициялар

Ұзақ мерзімді инвестициялар

Жіктелу белгілері: Инвестициялау мақсаты бойынша

Инвестиция формалары:

Тікелей инвестициялар

Қоржындық инвестициялар

Жіктелу белгілері: Салым ортасы бойынша

Инвестиция формалары:

Өндірістік инвестициялар

Өндірістік емес инвестициялар

Жіктелу белгілері:

Инвестициялық қорларға

меншік формасы бойынша

Инвестиция формалары:

Жеке меншік инвестициялар

Мемлекеттік инвестициялар

Шетелдік инвестициялар

Бірлескен инвестициялар

Жіктелу белгілері: Аймағы бойынша

Инвестиция формалары:

Мемлекет ішіндегі инвестициялар

Шетелдегі инвестициялар

Жіктелу белгілері: Тәуекелділік бойынша

Инвестиция формалары:

Басқыншы инвестициялар

Бір қалыпты инвестициялар

Кертартпа инвестициялар

Тәуекелділік бойынша басқыншы, бір қалыпты және кертартпа инвестициялар болып бөлінеді. Бұл жіктелу инвесторлардың сәйкесінше типтерін ерекшелеумен тығыз байланысты.

Басқыншы инвестициялар жоғары дәрежелі тәуекелділікпен сипатталады. Олар жоғары пайдалылықпен және төмен өтімділікпен сипатталады.

Бір қалыпты инвестициялар салымның жеткілікті өтімділігі және пайдалылығы кезінде орта (бір қалыпты) дәрежелі тәуекелділікпен ерекшеленеді.

Кертартпа инвестициялар сенімділігімен және өтімділігімен сипатталатын төмендетілген тәуекелділікті салым. Өсуге арналған үрдісте инвестиция рөлін анықтаудың маңыздылығы өндірістік және өндірістік емес инвестицияларды ерекшелеуге болатын салым ортасы сияқты жіктелу белгісін енгізу қажеттілігіне себепші болады. Экономикалық жүйе үшін анықтайтын мәнінің жеке және қоғамдық капиталдың өсуін және ұдайы өндірісті қамтамасыз ететін өндірістік инвестициялары болады.

1. 3 Капиталды салым формасында жүзеге асырылатын инвестицияларды жіктеу

Капиталды салымдар формасында жүзеге асырылатын инвестициялар келесі түрлерге бөлінеді:

Шикізатты, толымдаушы бұйымдарды алу бойынша тәуекелділікті төмендетуге, баға деңгейін бір қалыпты ұстауға, бәсекелестерден сақтануға бағытталған біріккен инвестициялар.

Өндірілген өнімнің жоғары ғылыми-техникалық деңгейін сақтау мақсатымен жаңа технологиялар мен өңдеулерді іздеуге негізделген шабуылды инвестициялар.

Мақсаты қызметкер еңбегінің шарттарын жақсарту болып табылатын әлеуметтік инвестициялар.

Экологиялық стандарттардың, өнім қауіпсіздігінің, тек менеджменттің жетілдірілуі арқасында ғана қамтамасыз етілмейтін басқа да қызметтің шарттары бөліктерінде мемлекеттік талаптарды қанағаттандырумен байланысты қажеттілігі бар міндетті инвестициялар.

Кәсіпорынның мәртебесін сақтауға бағытталған көрнекілік инвестициялар.

Іс-әрекеттің бағытталуына байланысты:

Кәсіпорындарды алу немесе құру кезінде жүзеге асырылатын бастапқы инвестициялар (нетто-инвестициялар) ; Өндірістік потенциалды кеңейтуге бағытталған экстенсивті инвестициялар; Сатып алуға босатылған инвестициялық құралдардың салымы немесе өндірістің жаңа құралдарын жасау болып түсіндірілетін реинвестициялар; Нетто-инвестициялар мен реинвестицияларды біріктіретін брутто-инвестициялар.

Экономикалық талдауда инвестицияның капиталды салымдар формасында жүзеге асырылатын басқа да топтары қолданылады:

Физикалық және моральді тозған құрылғыларды ауыстыруға бағытталған инвестициялар; Жабдықты жаңартуға инвестициялар. Олардың негізгі мақсаты өндіріс шығындарын қысқарту немесе шығарылатын өнімнің сапасын жақсарту болып табылады; Өндірісті кеңейтуіне инвестициялар. Мұндай инвестициялаудың негізгі мақсаты қазіргі өндіріс шеңберінде бұрыннан құрылған нарықтар үшін тауарларды шығару мүмкіндіктерін үлкейту немесе өнімнің жаңа түрлерін шығаруға көшу болып табылады. Өтімнің жаңа нарықтарын ұйымдастырумен, өнімнің жаңа түрлерін өндірумен, өнім номенклатурасының өзгеруімен байланысты диверсификацияға инвестициялар; Ғылыми-техникалық прогресстің жетістіктеріне енуге, өнімнің бәсекеге қабілеттілік дәрежесін көтеруге, шаруашылық тәуекелділіктерін төмендетуге бағытталған стратегиялық инвестициялар [19] .

Стратегиялық инвестициялар көмегімен экономикадағы құрылыстық өзгерістер, маңызды импорт алмастыратын өндірістер немесе бәсекеге қабілетті экспортты-бағдарланған салалар дамиды. Инвестицияның бұл түрлерінің ішінен аз тәуекелділікті болып құрылғыларды ауыстыру және жаңарту есептеледі.

Инвестиция түрлері және тәуекелділік деңгейі арасындағы тәуелділік инвестицияның қандай да бір түрі жүзеге асырылғаннан кейін фирма әрекетінің нәтижесіне нарық реакциясының өзгерісі қауіптілігімен шарттандырылған. Инвестициялаудың келеңсіз салдары тәуекелділігі нарықпен ресми түрде мақұлданған тауарларды шығаруды жалғастыруда аз және жаңа өндірісті ұйымдастыру кезінде жоғары болады.

2 ИНВЕСТИЦИЯ КӨЗДЕРІ

2. 1 Салымның ішкі көздері

Қазақстанда капиталды салымдарды қаржыландыру негізінен ішкі көздер есебінен жүзеге асырылады. Шетелдік капиталды тартуды активизациялауға қарамастан олар болашақта да негізгі шешуші рөл атқарады деп болжаса болады. Әрбір отбасыға өз бюджетінің қандай бөлігін ағымдағы қолданысқа, қаншасын - болашаққа қалдыратын сияқты өмірлік мәселелерді әрқашанда шешуге тура келеді.

... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.