Мұнай және газ өндіру компаниясы қызметінің техника-экономикалық көрсіткіштерін анықтау есебі

КІРІСПЕ ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 3
1 МҰНАЙ ӨНДІРУШІ КОМПАНИЯНЫҢ ИНВЕСТИЦИЯЛЫҚ ШЕШІМДЕРІНІҢ ЭКОНОМИКАЛЫҚ ТИІМДІЛІГІ ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 4
2 МҰНАЙГАЗ ӨНДІРУШІ КОМПАНИЯНЫҢ ТЕХНИКА.ЭКОНОМИКАЛЫҚ КӨРСЕТКІШТЕРДІ АНЫҚТАУ КЕЗЕҢДЕРІ ... ... ... ... .5
2.1 Мұнайға баға құру және өндірілген өнім көлемі ... ... ... ... ... ... ... ... ... 5
2.2 Негізгі іс.әрекеттен түскен табыс (НӘТТ) және оларға салынатын
салық түрлері ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .7
2.3 Роялти сомасы ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...11
2.4 Басқа да іс.әрекеттен түскен табыс (БӘТТ) және оларға салынатын
салық түрлері ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 11
2.5 Жалпы жылдық жиынтық табыс (ЖЖЖТ) және оларға салынатын
салық түрлері ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 13
2.6 Тазартылған жалпы жылдық жиынтық табыс ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...16
2.7 Өндірістік шығындар ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..17
2.8 Күрделі қаржылар немесе Бастапқы инвестициялар ... ... ... ... ... ... ...20
2.9 Қарыздалған және меншік қаражаттары ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...20
2.10 Салық салынатын табыс және Корпоративті табыс салығы ... ... ... 21.
2.11 Инвесторға төленетін пайыз сомасы және қарыздалған
қазіргі ақшаның болашақтағы құны ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .22
2.12 Мұнай компаниялардың акционерлеріне төленетін дивиденд
көлемі ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...23
2.13 Дивиденд және бағалы қағаздарға салынатын салық ... ... ... ... ... ... .24
2.14 Нетто табыс ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 24
2.15 Өткен жылда төленген жоғары пайдаға салық ... ... ... ... ... ... ... ... ... 25
2.16 Таза табыс ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 25
2.17 Күтіліп отырған ақша қаражаттарының таза ағыны (КОАҚТА) ... ...26
3 ИНВЕСТИЦИЯЛЫҚ ЖОБАНЫҢ ТИІМДІЛІГІН АНЫҚТАУДЫҢ НЕГІЗГІ
КРИТЕРИЙЛЕРІ ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .28
3.1 Таза ағымдағы құн (ТАҚ) ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 28
3.2 Пайданың ішкі нормасы (ПІН) ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 31
3.3 Күрделі қаржылардың экономикалық тиімділігі ... ... ... ... ... ... ... ... .34
3.4 Күрделі қаржылардың қайтып келу уақыт мерзімі ... ... ... ... ... ... ... ...34
3.5 Залалсыздық нүкте ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...35
4 ЖОҒАРЫ ПАЙДАҒА САЛЫНАТЫН САЛЫҚ ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .36
5 ӨЗІНДІК ҚҰН ЖӘНЕ ТИІМДІЛІГІ ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .37
6 ТАЗА ҚАЛДЫҚ ПАЙДА ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..38
7 БРУТТО ЖӘНЕ НЕТТО ПАЙДА ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 39
8 КУМУЛЯТИВТІ ТАБЫС ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..41
9 ИНВЕСТЖОБАНЫҢ ҚОСЫМША БАҒАЛАУ КРИТЕРИЯЛАР ... ... ... ... .41
10 ТЕХНИКА.ЭКОНОМИКАЛЫҚ КӨРСЕТКІШТЕР ... ... ... ... ... ... ... ... 43
ҚОРЫТЫНДЫ ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...46
ПАЙДАЛАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТТЕР ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..48

Қазақстан экономикасының дамуының алғышарты мұнай және газ саласының дамуы болып табылады. Шикізат қорларын, соның ішінде, мұнайды экспорттау Республика экономикасының өсуі қамтамасыздандырылады. Мемлекеттің өнеркәсіптік саясаты, минералды-шикізат қорларының қайта қалыптаспайтындығынан және олар барлық ұрпақтың ұлттық байлығы болып табылатындығынан шығады. Сондықтан стратегиялық табиғи қорларын тиімді өңдеу мен пайдаланудың алдын-ала шаралар жиынтығы қабылдануда.
Қазіргі ғылым, экономиканың маңызды құрамдас бөлігінің бірі – тартылған инвестициялар туралы білімдердің елеулі жиынтығын қамтиды. Барлық салалардан экономико-заңдық танып білуді өкілдерінің ғылымдағы көптеген дискуссияларынан кейін, осы жағдайдың спецификасы мен оны құқықтық реттеу қажеттілігі мойындалды.
Инвестиция – кең мағынада алғанда бұл әртүрлі формадағы қаржылық және материалдық құндылықтарға бос ақша қаражаттарын салу. Экономикадағы инвестициялау процесі ақша қаражаттарын оларды иемденушіден қажетсінетіндерге қайта бөлу формасында жүзеге асырылады.
Алдын-ала шаралар жиынтығына, әрине, ең алдымен, инвестжобаны құру, оның тиімділігін есептеу, тиімді болса, капитал тарту, оны тиісті орындарға шоғырландыру, одан пайда табу кіреді. Мұнай өндіруге кететін шығындары, компанияның өндірістік шығындары және оның табыстары анықталады.
Бұл курстық жұмыстың зерттеу мақсаты – тиімділікті қамтамасыз ететін өндірілген өнімнің жылдық көлемін анықтау және де инвестициялық жобаның тиімділігін басты критерийлер бойынша анықтау, яғни, таза ағымдағы құн(ТАҚ), пайданың ішкі нормасы(ПІН), күрделі қаржының өтеу уақыт мерзімі, күрделі қаржының экономикалық тиімділігі(КҚЭТ), залалсыздық нүкте(ЗН), болашақта күтіліп отырылған ақша қаражаттарының таза ағыны және тағы басқа .
Негізгі зерттеу объектісі – мұнай өндіруші компанияның негізгі іс-әрекеті.
Зерттеу пәні – инвестициялық жобаға салынған ақша қаражаттары
Зерттеу құралы – инвестжобанының құрылуы, оны құру қаншалықты тиімді екендігіне көз жеткізу және оған күрделі салымдарды тарту.
Осы курстық жұмыстың мазмұны инвестицияға түсінік беру және шығындар шегерілімінен, мұнай өндіру компанияның өндірістік-шаруашылық қызметінің техника-экономикалық көрсеткіштерін анықтау есебінен тұрады.

1. «Мұнайгаз өнеркәсібіндегі кәсіпорын экономикасы »,Г.С. Тайкулакова Алматы қ., 2005 ж., КҚУ

2. «Салық кодексі» (Салық және бюджетке төленетін басқа да міндетті төлемдер туралы). Алматы қаласы, «Юрист», 2006 жылы

3. «Кәсіпорын экономикасы», Мейірбеков А.Қ., Әлімбетов Қ.Ә. Алматы қ., «Экономика»,2003 жылы

4. Дәріс жинақтарынан материалдар

5. Егемен Қазақстан, 15 ақпан 2007жыл

Пән: Мұнай, Газ
Жұмыс түрі: Курстық жұмыс
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 50 бет
Таңдаулыға:

ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫ БІЛІМ ЖӘНЕ ҒЫЛЫМ МИНИСТРЛІГІ

Каспий Қоғамдық Университеті

Экономика және басқару кафедрасы

КУРСТЫҚ ЖҰМЫС
Тақырыбы: Мұнай және газ өндіру компаниясы қызметінің техника-
экономикалық көрсіткіштерін анықтау есебі

Тексерген: Тайкулакова Г.С.

Орындаған: Э-05-01 студенті

Аткельтерова М.А

АЛМАТЫ 2007
МАЗМҰНЫ
КІРІСПЕ ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 3
1 МҰНАЙ ӨНДІРУШІ КОМПАНИЯНЫҢ ИНВЕСТИЦИЯЛЫҚ ШЕШІМДЕРІНІҢ ЭКОНОМИКАЛЫҚ
ТИІМДІЛІГІ ... ... ... ... ... ... . ... ... ... ... ...4
2 МҰНАЙГАЗ ӨНДІРУШІ КОМПАНИЯНЫҢ ТЕХНИКА-ЭКОНОМИКАЛЫҚ КӨРСЕТКІШТЕРДІ
АНЫҚТАУ КЕЗЕҢДЕРІ ... ... ... ... .5
2.1 Мұнайға баға құру және өндірілген өнім
көлемі ... ... ... ... ... ... ... . ... ...5
2.2 Негізгі іс-әрекеттен түскен табыс (НӘТТ) және оларға салынатын
салық
түрлері ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
... ... ... ... ... ... 7
2.3 Роялти
сомасы ... ... ... ... ... ... ... . ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
... ... ... ... ... .11
2.4 Басқа да іс-әрекеттен түскен табыс (БӘТТ) және оларға салынатын
салық
түрлері ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
... ... ... ... ... ...11
2.5 Жалпы жылдық жиынтық табыс (ЖЖЖТ) және оларға салынатын
салық
түрлері ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
... ... ... ... ... ...13
2.6 Тазартылған жалпы жылдық жиынтық
табыс ... ... ... ... ... ... ... .. ... ... .16
2.7 Өндірістік
шығындар ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
... ... ..17
2.8 Күрделі қаржылар немесе Бастапқы
инвестициялар ... ... ... ... ... .. ... .20
2.9 Қарыздалған және меншік
қаражаттары ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...20
2.10 Салық салынатын табыс және Корпоративті табыс
салығы ... ... ... 21.
2.11 Инвесторға төленетін пайыз сомасы және қарыздалған
қазіргі ақшаның болашақтағы
құны ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..22
2.12 Мұнай компаниялардың акционерлеріне төленетін дивиденд

көлемі ... ... ... ... ... ... ... . ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
... ... ... ... ... ... ... ... .23
2.13 Дивиденд және бағалы қағаздарға салынатын
салық ... ... ... ... ... ... .24
2.14 Нетто табыс
... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
... ... ... ... 24
2.15 Өткен жылда төленген жоғары пайдаға
салық ... ... ... ... ... ... ... .. ... ..25
2.16 Таза
табыс ... ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
... ... ... ... ... ... .25
2.17 Күтіліп отырған ақша қаражаттарының таза ағыны
(КОАҚТА) ... ...26
3 ИНВЕСТИЦИЯЛЫҚ ЖОБАНЫҢ ТИІМДІЛІГІН АНЫҚТАУДЫҢ НЕГІЗГІ

КРИТЕРИЙЛЕРІ ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
... ... ... ... ... ... ... ... .28
3.1 Таза ағымдағы құн
(ТАҚ) ... ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
.28
3.2 Пайданың ішкі нормасы
(ПІН) ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 31
3.3 Күрделі қаржылардың экономикалық тиімділігі
... ... ... ... ... ... ... ... .34
3.4 Күрделі қаржылардың қайтып келу уақыт
мерзімі ... ... ... ... ... ... ... ...34
3.5 Залалсыздық
нүкте ... ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
... ... ... 35
4 ЖОҒАРЫ ПАЙДАҒА САЛЫНАТЫН
САЛЫҚ ... ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ...36
5 ӨЗІНДІК ҚҰН ЖӘНЕ
ТИІМДІЛІГІ ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... . ... ... ... ... ... 3
7
6 ТАЗА ҚАЛДЫҚ
ПАЙДА ... ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
... ... ...38
7 БРУТТО ЖӘНЕ НЕТТО ПАЙДА
... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 39
8 КУМУЛЯТИВТІ
ТАБЫС ... ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
... ... ...41
9 ИНВЕСТЖОБАНЫҢ ҚОСЫМША БАҒАЛАУ КРИТЕРИЯЛАР ... ... ... ... .41
10 ТЕХНИКА-ЭКОНОМИКАЛЫҚ КӨРСЕТКІШТЕР ... ... ... ... ... ... ... ... .43
ҚОРЫТЫНДЫ ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
... ... ... ... ... ... ... ... ... .46
ПАЙДАЛАНЫЛҒАН
ӘДЕБИЕТТЕР ... ... ... ... ... ... . ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
48

КІРІСПЕ

Қазақстан экономикасының дамуының алғышарты мұнай және газ саласының
дамуы болып табылады. Шикізат қорларын, соның ішінде, мұнайды экспорттау
Республика экономикасының өсуі қамтамасыздандырылады. Мемлекеттің
өнеркәсіптік саясаты, минералды-шикізат қорларының қайта
қалыптаспайтындығынан және олар барлық ұрпақтың ұлттық байлығы болып
табылатындығынан шығады. Сондықтан стратегиялық табиғи қорларын тиімді
өңдеу мен пайдаланудың алдын-ала шаралар жиынтығы қабылдануда.
Қазіргі ғылым, экономиканың маңызды құрамдас бөлігінің бірі –
тартылған инвестициялар туралы білімдердің елеулі жиынтығын қамтиды. Барлық
салалардан экономико-заңдық танып білуді өкілдерінің ғылымдағы көптеген
дискуссияларынан кейін, осы жағдайдың спецификасы мен оны құқықтық реттеу
қажеттілігі мойындалды.
Инвестиция – кең мағынада алғанда бұл әртүрлі формадағы қаржылық
және материалдық құндылықтарға бос ақша қаражаттарын салу. Экономикадағы
инвестициялау процесі ақша қаражаттарын оларды иемденушіден
қажетсінетіндерге қайта бөлу формасында жүзеге асырылады.
Алдын-ала шаралар жиынтығына, әрине, ең алдымен, инвестжобаны құру,
оның тиімділігін есептеу, тиімді болса, капитал тарту, оны тиісті орындарға
шоғырландыру, одан пайда табу кіреді. Мұнай өндіруге кететін шығындары,
компанияның өндірістік шығындары және оның табыстары анықталады.
Бұл курстық жұмыстың зерттеу мақсаты – тиімділікті қамтамасыз ететін
өндірілген өнімнің жылдық көлемін анықтау және де инвестициялық жобаның
тиімділігін басты критерийлер бойынша анықтау, яғни, таза ағымдағы
құн(ТАҚ), пайданың ішкі нормасы(ПІН), күрделі қаржының өтеу уақыт мерзімі,
күрделі қаржының экономикалық тиімділігі(КҚЭТ), залалсыздық нүкте(ЗН),
болашақта күтіліп отырылған ақша қаражаттарының таза ағыны және тағы басқа
.
Негізгі зерттеу объектісі – мұнай өндіруші компанияның негізгі іс-
әрекеті.
Зерттеу пәні – инвестициялық жобаға салынған ақша қаражаттары
Зерттеу құралы – инвестжобанының құрылуы, оны құру қаншалықты тиімді
екендігіне көз жеткізу және оған күрделі салымдарды тарту.
Осы курстық жұмыстың мазмұны инвестицияға түсінік беру және
шығындар шегерілімінен, мұнай өндіру компанияның өндірістік-шаруашылық
қызметінің техника-экономикалық көрсеткіштерін анықтау есебінен тұрады.

1 МҰНАЙ ӨНДІРУШІ КОМПАНИЯНЫҢ ИНВЕСТИЦИЯЛЫҚ ШЕШІМДЕРІНІҢ ЭКОНОМИКАЛЫҚ
ТИІМДІЛІГІ

Капиталдың бір нысаны – қарыз капиталы. Бұл белгілі бір мерзімге
пайыз үстеме өсіру шартымен берілетін ақша капиталы. Қарыз – жеке адамның,
заңды ұйымның және мемлекеттің қайтарма негізден және белгілі бір мерзімге
ақшалай қаражат алуы. Қарыз пайызсыз, жеңілдікті қарыз және коммерциялық
шартқа негізделген қарыз болып бөлінеді.
Инвестициялық ресурстардың негізгі көздерін капитал құрайды. Заттық
нысанда капитал өндіріс құралдары болса, заттай емес нысанда – инвестиция.
Инвестиция, латын тілінен аударғанда салу немесе ұзақ мерзімді
салу дегенді білдіреді. Инвестициялар:
▪ Капиталдың ел ішіндегі және шетелдегі экономикаға ұзақ
мерзімді жұмсалымы. Қаржы инвестициясы және нақты инвестиция
түрлеріне бөлінеді.
▪ Кәсіпкерлік қызметтің және нәтижесінде пайда (табыс) құралатын
немесе әлеуметтік тиімділікке қол жеткізілетін қызметтің басқа
да түрлерінің объектілеріне жұмсалған мүліктік және
интеллектілік құндылықтарының барлық түрлері.
Қарыз капиталының көзі уақытша пайдаланбаған бос ақша қаражаты ,
соңғысы болса, кәсіпорын мен фирманың уақытша бос қаржыларымен халықтың
ақшалай қаражатынан тұрады. Несие арқылы осылардың барлығы қарыз капиталына
айналады. Қазіргі экономикада несиенің бірнеше түрі бар:
1. Коммерциялық ;
2. Банктық ;
3. Мемлекеттік ;
4. Мемлекетаралық.
Инвестициялық саясат – күрделі жұмсалымдарды экономикалық өрістері мен
салаларында пайдалану бағытын айқындайтын халық шаруашылығы шешімінің
жиынтығы. Қазіргі инвестиция саясатныі басты міндеттері – ресурстарды
өндіруші, өңдеуші және тұтынушы салаларға күрделі қаржы жұмсалымы
арасындағы ара салмақты көбейту; ҒТП-ті қамтамасыз ететін инестицияларды
қайта бөлу; әлеуметтік даму тағы басқа жұмсалатын қаржының үлесін арттыру.
Халықаралық тәжірибеде жобаларды негіздеу үшін бірнеше жалпылама
көрсеткіштері қолданылады. Олар күрделі салым тиімділігінің шешімдерін
даярлауға мүмкіншілік береді.
Халықаралық тәжірибеде жобаларды негіздеу үшін бірнеше жалпылама
көрсеткіштері қолданылады. Олар күрделі салым тиімділігінің шешімдерін
даярлауға мүмкіншілік береді:
-Таза ағымдағы құн (ТАҚ);
- Пайданың ішкі нормасы (ПІН);
- Күрделі қаржылардың қайтып келу уақыт мерзімі (ҚУМ);
- Инвестициялардың экономикалық тиімділігі;
- Залалсыздық нүкте (ЗН).
2 МҰНАЙГАЗ ӨНДІРУШІ КОМПАНИЯНЫҢ ТЕХНИКА-ЭКОНОМИКАЛЫҚ КӨРСЕТКІШТЕРДІ
АНЫҚТАУ КЕЗЕҢДЕРІ

Мұнай-газ өнеркәсібі елді отын - энергетикалық кешенін ең ірі және
маңызды секторының бірі болып табылады. Ол ірі ресурстардың база ретінде,
тұтынылатын кенорындарда үлкен қуаттылықтарға, мұнайды тасымалдау мен
өңдеуде, елде жене шетелде мұнай мен мұнай өнімдерін өткізу желімдерінің
біршама потенциалына ие.
Бұрын, шаруашылықтың жоспарлы-әкімшіліктік жүргізу жағдайында өнімге
бағалар жоспарлы түрде бекітілсе, нарықтық экономика жағдайында бағалар
негізінде сұраныс пен ұсыныстың арқасында, яғни құн заңы бойынша құрылады.
Экономикалық тұлғалар (кәсіпкерлер, капитал иелері, үй шаруашылығы,
фирмалар) үшін маңызды категория болып баға табылады.
Тауардың бағасы өндірушілер мен тұтынушылардың жеке мүдделерін
айқындауға қызмет етеді. Нарықта басты рөлдерді сатушы мен сатып алушы
ойнайды.
Тауар құнының ақшалай көрінісі – Баға болып табылады.

2.1 Мұнайға баға құру және өндірілген өнім көлемі
Баға құрулуы- бағаның деңгейлерін, ара салмағын және құрылымын
қалыптастастырып, өзгерту процесі.
Баға құру тетігінің арқасында нарықты экономикада пайда болған
дефицитті жояды. Өте жоғары бағалар сұранысты азайтады және оған сәйкес
өнім өндіру көлемі қысқарады. Немесе керісінше, бағаны төмендетсе,сұраныс
көбейеді, және оған сәйкес өнім көлемін жоғарылатады.

Баға = Өзіндік құн + пайда

Әр жылдың 1т мұнай бағасын табу үшін бастапқы жылдың бағасын
бағаның өзгеру темпіне көбейтеміз.Нәтижесі 1-кестеде:
Кесте 1.
Көрсеткіштің 1 2 3 4 5 6 7
атауы жыл жыл жыл жыл жыл жыл жыл
Баст.Баға 260
Өзгеру темпі 1,2 1,35 1,6
1 жыл 260 32,74 1

7,941
2 жыл 351 44,201
3 жыл 416 52,386
4 жыл 299 37,653
5 жыл 364 45,838
6 жыл 325 40,926
7 жыл 403 50,749

Мұнайдың өндірілген өнім көлемі.
Нарықтық жағдайда әрбір кәсіпорынның табыс көздері - өндірілген
өнімнің қажеттілігі болып табылады. Өндірілген өнім қоғамда қажетті
болмаса, оған сұраныс төмен болған жағдайда кәсіпкерлер қаражат болмауы
себептен өзінің міндеттемелерін төлеуден бас тартады және шығындалған
ақшалай қаражаттарын өте алмаған жағдайда сәтсіздікке ұшырайды.
Келесі көрсеткіште мұнай өндіру көлемінің өзгеру темпі берілген. Бұл
көрсеткіш арқылы мұнай өндіру көлемін табамыз. Мұнай өндіру көлемі жылдан
жылға өзгеріп отырады.
Бұл жобада мұнай өндіру көлемі 1 жылға байланысты есептелінеді.
Инвестжоба бойынша 1 жылдың мұнай өндіру көлемі белгілі, ол 3
млн.т.жылға тең. 1 жылдың мұнай өндіру көлемін әр жылдың өндіру
коэффициентіне көбейту арқылы 7 жылдың өндіру көлемін анықтаймыз.

Мұнай өндіру көлемі= Бастапқы ж-ң мұнай өндіру көлемі * Өзгеру темпі
Кесте 3.
Көрсеткіш аты 1 жыл 2 3 4 5 6 7
жыл жыл жыл жыл жыл жыл
Бастапқы
ж-ң мұнай өндіру 3
көлемі млн.т.
Өзгеру темпі 1,4 1,85 2,05 1,75 1,35 1,45 1,55
Мұнай өндіру 3 5,55 6,15 5,25 4,05 4,35 4,65
көлемі;млн.т

2.2 Негізгі іс-әрекеттен түскен табыс (НӘТТ) және оларға салынатын
салық түрлері
Негізгі іс-әрекеттен түскен табыс кәсіпорындар, фирмалар мен басқа
да ұйымдар қызметінің аса маңызды экономикалық көрсеткіші, олардың
қызметінің барлық түрлерінен түскен қаржы түсімдерін көрсетеді.
НӘТТ – көлемі мұнай өндіру көлеміне тікелей байланысты. Ол бір тонна
мұнайдың бағасы (Б) мен өндірілген өнімнің көлемінің (Q) көбейтіндісімен
анықталады:

НӘТТ= Q(Өндірілген өнім көлемі)*Б ( 1 тонна мұнай бағасы)

Бұл табыс түрі келесідей жолмен анықталады:
Кесте 4
Көрсеткіштің атауы Негізгі іс-әрекеттен түскен табыс(НӘТТ)
1 жыл 3*260=780
2 жыл 5,55*351=1948,05
3 жыл 6,15*416=2558,4
4 жыл 5,25*299=1569,75
5 жыл 4,05*364=1474,2
6 жыл 4,35*325=1413,75
7 жыл 4,65*403=1873,95

Негізгі іс-әрекеттен түскен табыс қосымша құн салығынсыз
(НӘТТ ҚҚС-сыз)
Негізгі іс-әрекеттен түскен табысты тапқаннан соң, енді соның
құрамындағы қосылған құн салығын (ҚҚС-сіз) есептеу болып табылады. Негізгі
іс-әрекеттен түскен табыстың қосылған құн салықсыз негізгі іс-әрекеттен
түскен табыс пен қосылған құн салығының өтеу коэффициентіне көбейтіндісіне
тең. Қосылған құнға салынатын салық – жанама салықтың бір түрі.
2007 жылдан бастап Қазақстан Республикасының заңнамасындағы
өзгерістерге байланысты қосылған құнға салынатын салық мөлшерлемесі 14
пайызға тең. Түпкілікті тұтынушы тауарлар мен қызметтерді сатып алу
кезінде, сондай-ақ тауарларды өндіру мен өткізудің түрлі сатыларында
төлейді. Осы салық салынатын айналымға түсімнің бәрі емес, тек өндіру мен
өткізудің осы буынында қосылатын құн ғана кіреді. Қосылған құн құрамына
өтелім (амортизация), үстемелермен қоса жалақы, басқа да кейбір шығындар
(соның ішінде кредит үшін пайыз), сондай-ақ пайда кіреді. Ал, енді негізгі
іс-әрекеттен түскен табыстың ҚҚС-сыз табатын болсақ төмендегідей түрде
жүзеге асырылады:

НӘТТ ҚҚС-сыз=НӘТТ * ҚҚС өтеу коэффициенті

Яғни: НӘТТ ҚҚС-сыз=НӘТТ * 0,86
Немесе:

НӘТТ ҚҚС-сыз=НӘТТ 1,16279

Инвестжобамызда НӘТТ-ні ҚҚС-сызды мына жолмен табамыз:

Кесте 5
Көрсеткіштің атауы НӘТТ ҚҚС-сыз, млн.долл.
1 жыл 780*0,86=670,8
2 жыл 1948,05*0,86=1675,323
3 жыл 2558,4*0,86=2200,224
4 жыл 1569,75*0,86=1349,985
5 жыл 1474,2*0,86=1267,812
6 жыл 1413,75*0,86=1215,825
7 жыл 1873,95*0,86=1611,597

Сурет 1. НӘТТ мен НӘТТ ҚҚС-сыздың көрсеткіштер графигі.

Негізгі іс-әрекеттен түскен табыс қосымша құн салығы сомасымен (НӘТТ
ҚҚС ∑-сы)
Қосылған құнға салынған салық Қазақстан Республикасының салық
кодексінде бекітілген 14 % (пайыз) мөлшерінде негізгі іс-әрекеттен түскен
табысқа салынады. Негізгі іс-әрекеттен түскен табысқа қосылған құнға
салынған салық сомасы:

НӘТТ-қа салынған ҚҚС сомасы = НӘТТ – НӘТТ ҚҚС-сыз

Немесе:

НӘТТ-қа салынған ҚҚС сомасы = НӘТТ *0,14

Кесте 6

Көрсеткіштің атауы НӘТТ НӘТТ ҚҚС-сыз НӘТТ ҚҚС ∑-сы,
млн.долл. млн.долл млн.долл.
1 жыл 780 670,8 109,2
2 жыл 1948,05 1675,323 272,727
3 жыл 2558,4 2200,224 358,176
4 жыл 1569,75 1349,985 219,765
5 жыл 1474,2 1267,812 206,388
6 жыл 1413,75 1215,825 197,925
7 жыл 1873,95 1611,597 262,353

Сурет 2. Техника, экономикалық көрсеткіштердің өзара байланыс графигі

Негізгі іс-әрекеттен түскен табыс ҚҚС-сыз, роялтисіз (НӘТТ ҚҚС-сыз,
роялтисіз) келесідей жолмен анықталады. НӘТТ ҚҚС-сыз және роялти сомасы
арасындағы айырмамен:

НӘТТ ҚҚС-сыз, роялтисіз = НӘТТ ҚҚС-сыз – роялти сомасы

Кесте 7
Көрсеткіштің атауы НӘТТ ҚҚС-сыз Роялти сомасы, НӘТТ ҚҚС-сыз,
млн.долл млн.долл роялтисіз,
млн.долл
1 жыл 670,8 39 631,8
2 жыл 1675,323 97,4025 1577,9205
3 жыл 2200,224 127,92 2072,304
4 жыл 1349,985 78,4875 1271,4975
5 жыл 1267,812 73,71 1194,102
6 жыл 1215,825 70,6875 1145,1375
7 жыл 1611,597 93,6975 1517,8995

2.3 Роялти сомасы
Роялти – қойнаупайдаланушылардың ең негізгі салығы. Ол жер байлығын
пайдалану құқығына салынатын тұрақты салық (өнім өндіру көлеміне тікелей
байланысты). Роялти салығын әр-бір мұнай компанилар жылына бір рет және тек
қана ақшалай түрде төленеді. Роялтиге салық салу обьектісі өндірілген өнім
көлемі болып табылады. Роялти ставкасы өндірілген өнім көлемінеқарай
диференциялды есептеледі. Роялти салық ставкасы- 1-6% дейін. Инвестжобада
роялти сомасы 5 % -ға тең деп алынды.

Роялти сомасы = ЖЖЖТ * 0,05 (пайыз ставкасы)

Кесте 8
Көрсеткіштің атауы ЖЖЖТ Роялти Роялти сомасы,
млн.т пайыз ставкасы млн.долл
1 жыл 780 39

0,05
2 жыл 2279,2185 97,4025
3 жыл 2558,4 127,92
4 жыл 1836,6075 78,4875
5 жыл 1474,2 73,71
6 жыл 1654,0875 70,6875
7 жыл 1873,95 93,6975

2.4 Басқа да іс-әрекеттен түскен табыс (БӘТТ) және оларға салынатын салық
түрлері
Басқа да іс-әрекеттерден түскен табыс – кәсіпорынның негізгі
өндірістік қорларды және пайдаланбаған мүліктерді сатудан түскен табыс
болып табылады. Басқа да іс-әрекеттерден түскен табыс тыс өткізу
операциялардан түскен табыстан, өнеркәсіптік жұмыстар мен өндірістік
қызметтерден тұрады.

Ал, тыс өткізу операцияларынан түскен табыстың өзі бағалы
қағаздардың дивидендтері, жалғаудан түскен төлемдері мен айыптар, өсімдер
және тұрақсыздық айыппұлдар қосындысынан құралады. Кәсіпорынның ағымдағы
табысы жалпы жиынтық табыстан бастапқы инвестициялар мен ағымдағы
шығындарды шегеріп тастаған көрінісі болып табылады.

Тыс өткізу жылжымайтын жылжитын бағалы қа-
операцияларынан = мүліктен жал- + мүліктен жал- + ғаздардан

түскен табыс герлік ақы герлік ақы
дивиденд

несие, қарыз
және валюта-
+ лық операция- + айыппұлдар,
лардан түскен пениялар
табыс

Бұл инвестжобада басқа да іс-әрекеттерден түскен табысты, яғни БӘТТ-ні
2-ші , 4-ші , және 6-шы жылдары аламыз.БӘТТ-ні есептеу үшін негізгі іс-
әрекеттен түскен табыстан, НӘТТ-дан 17% аламыз.

БӘТТ=НӘТТ*0,17

Кесте 9
Көрсеткіштің атауы Басқа да іс-әрекеттерден түскен табыс,
млн.долл.
1 жыл 0
2 жыл 331,1685
3 жыл 0
4 жыл 266,8575
5 жыл 0
6 жыл 240,3375
7 жыл 0

Басқа да іс-әрекеттерден түскен табыс ҚҚС ∑-сы (БӘТТ ҚҚС ∑-сы)
Басқа да іс-әрекеттен түскен табысқа салынған қосылған құн
салынатын салық сомасы басқа да іс-әрекеттен түскен табысқа қосылған құн
ставкасының көбейтіндісіне тең.

БӘТТ-қа салынған ҚҚС сомасы = БӘТТ * ҚҚС ставкасы (0,14)

Кесте 10
Көрсеткіштің атауы БӘТТ ҚҚС сомасымен, млн.долл.
1 жыл 0
2 жыл 46,36359
3 жыл 0
4 жыл 37,36005
5 жыл 0
6 жыл 33,64725
7 жыл 0

Басқа да іс-әрекеттерден түскен табыс ҚҚС-сыз (БӘТТ ҚҚС-сыз)
Басқа да іс-әрекеттен түскен табыстың қосылған құн салықсыз сомасы
басқа да іс-әрекеттен түскен табыс пен басқа да іс-әрекеттен түскен табысқа
салынған қосылған құн салығы сомасының айырмасына тең болады:

БӘТТ ҚҚС-сыз = БӘТТ *0,86

Кесте 11
Көрсеткіштің атауы БӘТТ ҚҚС-сыз, млн.долл.
1 жыл 0
2 жыл 284,80491
3 жыл 0
4 жыл 229,49745
5 жыл 0
6 жыл 206,69025
7 жыл 0

2.5 Жалпы жылдық жиынтық табыс (ЖЖЖТ) және оларға салынатын
салық түрлері
Кәсіпорынның жиынтық табысы – тауарлық өнімді өткізуден түскен
пайдадан, басқа да өткізуден түскен және тыс өткізу операциялардан түскен
табыстан құрылады. Жалпы табысты мұнай өндіру көлемінің құны, негізгі іс-
әрекеттерінен түскен табыс немесе тауарлық өнімді өткізуден түскен пайда
деп атауға болады.
Жалпы жылдық жиынтық табыс негізгі іс-әрекеттен түскен табыс пен
басқа да іс-әрекеттен түскен табыс қосындысына тең:

ЖЖЖТ = НӘТТ + БӘТТ

Кесте 12
Көрсеткіштің атауы НӘТТ БӘТТ ЖЖЖТ, млн.долл.
млн.долл. млн.долл.
1 жыл 780 0 780
2 жыл 1948,05 331,1685 2279,2185
3 жыл 2558,4 0 2558,4
4 жыл 1569,75 266,8575 1836,6075
5 жыл 1474,2 0 1474,2
6 жыл 1413,75 240,3375 1654,0875
7 жыл 1873,95 0 1873,95

Жалпы жылдық жиынтық табыс ҚҚС-сыз
Жалпы жылдық жиынтық табысқа қосылған құнның салықсыз сомасы –
жалпы жылдық жиынтық табыс пен қосылған құнның өтеу коэффициентінің
көбейтіндісі арқылы есептеледі:

ЖЖЖТ ҚҚС-сыз = ЖЖЖТ * 0,86

Кесте 13
Көрсеткіштің атауы ЖЖЖТ ҚҚС өтеу ЖЖЖТ ҚҚС-сыз;млн.т
млн.т коэффицент
1 жыл 780 670,8
0,86
2 жыл 2279,2185 1960,12791
3 жыл 2558,4 2200,224
4 жыл 1836,6075 1579,48245
5 жыл 1474,2 1267,812
6 жыл 1654,0875 1422,51525
7 жыл 1873,95 1611,597

Сурет 3 Жалпы жылдық жиынтық табыспен жалпы жылдық жиынтық
табыс қосылған құн салығынсыздың өзара әрекеттесу
графигі

Жалпы жылдық жиынтық табыс қосылған құн салығынсыз және
роялтисіз – негізгі іс-әрекеттен түскен табыс қосылған құнға салықсыз және
роялтисіз бен басқа да іс-әрекеттен түскен табыс қосылған құн салығынсыздың
қосындысынан тұрады.

ЖЖЖТ ҚҚС-сыз, роялтисіз = НӘТТ ҚҚС-сыз, роялтисіз + БӘТТ ҚҚС-сыз

Немесе:
ЖЖЖТ ҚҚС-сыз, роялтисіз= ЖЖЖТ ҚҚС-сыз- роялти сомасы

Кесте 14
Көрсеткіштің атауы ЖЖЖТ Роялти ЖЖЖТ ҚҚС-сыз,
ҚҚС-сыз;млн.тсомасы, роялтисіз,
млн.долл млн.долл
1 жыл 670,8 39 631,8
2 жыл 1960,12791 97,4025 1862,72541
3 жыл 2200,224 127,92 2072,304
4 жыл 1579,48245 78,4875 1500,99495
5 жыл 1267,812 73,71 1194,102
6 жыл 1422,51525 70,6875 1351,82775
7 жыл 1611,597 93,6975 1517,8995

Сурет 4. Техника, экономикалық көрсеткіштердің өзара байланыс графигі

2.6 Тазартылған жалпы жылдық жиынтық табыс
Тазартылған жалпы жылдық жиынтық табыс – жалпы жылдық жиынтық табысқа
қосылқан құнның салығынсыз, роялтисіз және инвесторларға төленетін жылдық
пайыз сомасының айырмасынан құралады.

ЖЖЖТтазартылған = ЖЖЖТ ҚҚС-сыз, – Инвесторларға
роялтисіз
төлененетін жылдық

пайыз сомасы

Кесте 15
Көрсеткіштің
атауы ЖЖЖТ ҚҚС-сыз, Инвесторға төленетін ЖЖЖТ
роялтисіз, жалпы пайыз (%) сомасы тазартылған
млн.долл
1 жыл 631,8 537,637718 94,1622817
2 жыл 1862,72541 1534,66628
3 жыл 2072,304 1325,08769
4 жыл 1500,99495 963,357232
5 жыл 1194,102 656,464282
6 жыл 1351,82775 814,190032
7 жыл 1517,8995 980,2617817

2.7 Өндірістік шығындар
Өндірістік шығындар, яғни, жұмсалған қаржы – бірлестіктердің,
кәсіпорындардың, ұйымдардың өнім шығаруға, қызмет көрсетуге, жұмыс атқаруға
және оларды өткізуге жұмсаған, шығындалған ақша түріндегі барлық
шығындарының жиынтығы айтады. Өндірістегі әр түрлі шығындарды бір жүйеге
келтіріп, оларды бөлек топтарға жинақтау мақсатымен барлық шығындар
жіктеледі:
1.өзіндік құнға жатқызу әдісіне байланысты:
- тура;
- қосалқы;
2.өндіріс көлемінің өзгеруіне байланысты:
- шартты-тұрақты;
- шартты-өзгермелі;
3.өндіріс процесіне қатысуына байланысты:
- негізгі;
- қосымша;
Инвестжобада өндірістік шығындар, оның ішінде амортизация және несие
мен қарыздар бойынша пайыздар берілген. Өндірістік шығындар ішінде
амортизацияның рөлі айтарлықтай зор болғандықтан, оған кеңірек тоқтала
кетсек.
Амортизацияны дұрыс пайдаланып, дұрыс саясат жүргізе білсе, оның
пайдасы мемлекетке өте зор. Амортизациялық төлем (өтелім жарнасы) негізгі
қордың тозығын толтыру үшін, яғни оны ұдайы өндіру үшін, осы қорлар құнының
бір бөлігін аударып отыру керек. Өнімнің өзіндік құнының және айналыс
шығындарының элементтерін құрайды. Амортизация бір қалыпты өткізіледі,
сондықтан жыл сайын төленетін амортизациялық төлемдер мөлшері негізгі
қорлардың құнына және қызмет ету мерзіміне байланысты болады.

Өндірістік шығындар=Өзіндік құн * Өндірілген өнім көлемі

Кесте 16
Көрсеткіштің Өзіндік құн Өндірілген өнім Өндірістік шығындар
атауы көлемі
1 жыл 72,2222222 3 216,666667
2 жыл 97,5 5,55 541,125
3 жыл 115,555556 6,15 710,666667
4 жыл 83,0555556 5,25 436,041667
5 жыл 101,111111 4,05 409,5
6 жыл 90,2777778 4,35 392,708333
7 жыл 111,9444444 4,65 520,5416667

Сурет 5. 7 жылдаға өндірістік шығындардың үлестік көрсеткіші

Шартты-тұрақты шығындар - өндіріс көлемінің өзгеруіне байланысты
шығындар, негізгі қорлардың өзгеріссіз болған жағдайындағы өнім өндіру
көлеміне байланысты болады және өндіріс күшейгенде өзінің тұрақтылығымен
ерекшеленеді, яғни өндіріс деңгейіне қарамастан, бір қалыптан айнымайтын
шығындар. Инвестжобада шартты-тұрақты шығындар 55% құрайды.

Кесте 17
Көрсеткіштің атауыӨндірістік Өндірістік Шартты-тұрақты
шығындар шығындардан 55% шығындар
1 жыл 216,666667 0,55 119,166667
2 жыл 541,125 297,61875
3 жыл 710,666667 390,866667
4 жыл 436,041667 239,822917
5 жыл 409,5 225,225
6 жыл 392,708333 215,989583
7 жыл 520,5416667 286,2979167

Шартты-өзгермелі шығындар - өндірілген өнім көлемі немесе атқарылған
жұмыстың бір бөлігіне қатысты. Олар өндіріс көлемінің өзгеруіне байланысты
өзгеріп отырады, яғни деңгейі өндіріс деңгейіне тікелей байланысты
шығындар. Бұл шығынның түрі өнім өндіру көлеміне тура пропорционал
болғандықтан, оның құрамы жыл сайын өзгеріп отырады. Ол инвестжобада 45 %
мөлшерінде берілген.

Кесте 18
Көрсеткіштің атауыӨндірістік Өндірістік Шартты-өзгермелі
шығындар шығындардан 45% шығындар
1 жыл 216,666667 97,5

0,45
2 жыл 541,125 243,50625
3 жыл 710,666667 319,8
4 жыл 436,041667 196,21875
5 жыл 409,5 184,275
6 жыл 392,708333 176,71875
7 жыл 520,5416667 234,24375

Амортизация – кешеннің негізгі объектілеріне байланысты құрал
жабдықтардың баланстық құны есептелінеді. Амортизация - өтеу деген мағынаны
білдіреді. Ескірген машиналар мен құрал-жабдықтарды жаңартуға немесе
қалпына келтіруге көмектеседі. Амортизацияны дұрыс пайдаланып, дұрыс саясат
жүргізсе, амотизацияның мемлекетке пайдасы өте зор. Амортизациялық мөлшері
бір типті жабдықтар бойынша қабылданады.
Ақша қаражатты мақсатты түрде жинақтау және оны тозған негізгі
қорлардың орнын толтыру үшін пайдалану. Пайдалану барысында негізгі қорлар
тозады, тұтыну құнын жоғалтады. Өндірілген өнім өткізілгеннен кейін алынған
кірістің бір бөлігі негізгі қорларды қалпына келтіруге (реновацияға)
арналған арнаулы амортизациялық қорға қосылады. Амортизацияны есептеу үшін
өндірістік шығындардан 59% -ды шегереміз.

Амартизация=Өндірістік шығындар * 59%

Кесте 19
Көрсеткіштің атауыӨндірістік Өндірістік Шартты-тұрақты
шығындар шығындардан 55% шығындар
1 жыл 216,666667 119,166667

0,55
2 жыл 541,125 297,61875
3 жыл 710,666667 390,866667
4 жыл 436,041667 239,822917
5 жыл 409,5 225,225
6 жыл 392,708333 215,989583
7 жыл 520,5416667 286,2979167

2.8 Күрделі қаржылар немесе Бастапқы инвестициялар
Күрделі жұмсалым, қаржылар – кейіннен пайда, табыс алу немесе
әлеуметтік нәтижеге қол жеткізу мақсатымен экономиканың объектілеріне
жұмсалатын мүліктік құндылықтардың барлық түрлері.
Күрделі қаржы 2432 млн. долл. (2,432 млрд.) бастапқы 3 жылға салынып
отырылды. Бірінші жылға – 50 % көлемінде, екінші жылы – 30% көлемінде,
үшінші жылы – 20 % көлемінде инвестиция салынды.

Кесте 20

Көрсеткіштің 1 жыл 2 жыл 3 жыл
атауы
Бастапқы 2432* 2432* 2432*
инвести-циялар (50100)=1216 (30100)=729,6 (20100)=486,4

Сурет 6. Күрделі қаражаттардың құрылымы

2.9 Қарыздалған және меншік қаражаттары
Қарыздалған ақша қаражаттары күрделі қаражаттардың – 70 % және
меншік ақша қаражаттарының - 30 % мөлшерін құрайды.

Кесте 21
Көрсеткіш 1 2 3 4 5 6 7
атауы жыл жыл жыл жыл жыл жыл жыл
Қарыздал-ған
және жеке Қарыздалған құралдар Жеке меншік құралдар
қаражаттар Ақша құралдар=БИ*70%= Ақша құралдар=БИ*30%=
1702,4 млн.долл. 729,6 млн.долл.

2.10 Салық салынатын табыс және Корпоративті табыс салығы

Салық – құрылған және анықталған заңмен белгіленген тәртіп бойынша,
мемлекет пайдасына алым алу, бұл алым – шаруашылық субъект табысының бір
бөлігі.
Салық салу – бұл табысты және қайнар көздерді, мемлекеттік құралдарды
торлықтыру үшін реттеуші құрал болып табылады.
Салықтың негізгі түрлеріне табыс салығы, одан басқа қоғамның құқықты
мүшелерінің табыстарына, корпорация пайдаларына салынатын салықтар жатады.
Табыс салығы – төте салық түрі. Оны жеке адамдар заңды түрде
белгіленген мөлшерлеме бойынша төлейді.
Заңды ұйымдар мен жеке тұлғалардың табысы, олардың қызметінің
түрлері, қаржы операциялары, мемлекеттік қызмет көрсетуі, заңды ұйымдар мен
жеке тұлғалардың мүлкі, өнім мен қызметтердің қосылған құны, тауарлардың
жекелеген түрлері мен топтары салық салынатын объектілер болып табылады.
Табыс салығын алу белгілі бір төменгі деңгейден басталады. Номиналдық
табыстың ұлғаюына сәйкес табыс салығын өсірудің базасы жасалады, салық
төлеушілердің саны артады, мемлекеттің шоғырландырылған жалпы қаржы –
қаражаттары көбейеді.
Салық салынатын табыс жалпы жылдық жиынтық табыс, өндірістік шығындар
және өткен жылдар залалдары айырмасынан тұрады:

Салық салынатын табыс = ЖЖЖТ тазартылған - Өндірістік шығындар

Кесте 22
Көрсеткіштің Салық салынатын
атауы ЖЖЖТ Өндірістік табыс, млн.долл
тазартылған шығындар
1 жыл 94,1622817 216,666667 -122,50438
2 жыл 1534,66628 541,125 783,962692
3 жыл 1325,08769 710,666667 823,999615
4 жыл 963,357232 436,041667 527,315565
5 жыл 656,464282 409,5 246,964282
6 жыл 814,190032 392,708333 421,481698
7 жыл 980,2617817 520,5416667 459,7201151

Корпоративті салық сомасы
Салық салу жүйесінің басты буыны – корпорациядан алынатын салық.
Салық акционерлік қоғамның таза пайдасынан алынады, яғни жалпы пайдадан
басқаларды шегергеннен кейін қалған пайдадан. Мысалы, жедел амортизация,
табиғи кендердің азаюы, қайырымдылық қорлары төлемдері және т.б. шығындар.
Корпоративті салық сомасы салық салынатын табыс пен корпоративті салық
ставкасының көбейтіндісіне тең. Корпоративті салық ставкасы – 30 %
мөлшерінде.

Корпоративті салық сомасы = Салық салынатын табыс * Кор-
поративті салық
ставкасы

Кесте 23
Кор
Көрсеткіштің атауыСалық салынатын поративті салық Корпоративті
табыс, млн.долл ставкасы салық сомасы
1 жыл -122,50438 -36,751315

0,3
2 жыл 783,962692 235,188808
3 жыл 823,999615 247,199885
4 жыл 527,315565 158,19467
5 жыл 246,964282 74,0892845
6 жыл 421,481698 126,44451
7 жыл 459,7201151 137,9160345

2.11 Инвесторға төленетін пайыз сомасы және қарыздалған
қазіргі ақшаның болашақтағы құны
Қарыз немесе несиеге ақша ұсынылған кезде, төлем сомасы жай немесе
күрделі процент пайдалану арқылы есептелінеді. Пайыз арқылы инвест жобаның
жалпы ұзақтылығы біткеннен кейін, қазіргі ақшаның болашақтағы құны төменгі
формула арқылы анықталады:

Кесте 24
Көрсеткіштің атауы 1 -7 жыл аралығында

Инвесторға төленетін жалпы пайыз (%)3763,46403 7= 537,637718
сомасы
млн.дол.

Инвестжобадағы күтіліп отырған пайданы есептеу үшін пайдаланылатын
негізгі әдіс – уақытты ескеретін ақша құны болып табылады. Қолма-қол ақша
ағымы әртүрлі уақыт кезеңінде келетін күрделі қаржы салымы және
қаржыландырумен байланысты кез келген шешім, уақыт факторын ескеретін ақша
құнының концепциясын түсінуді талап етеді.
Қарыз немесе несиеге ақша ұсынылған кезде, төлем сомасы жай немесе
күрделі процет пайдалану арқылы есептелінеді. I – пайыз арқылы
инвестжобаның жалпы ұзақтылығы біткеннен кейін, қазіргі ақшаның болашақтағы
құны төмендегі формула арқылы анықталады:

FVn = PVo * ( 1+i )

Инвестжоба бойынша қарыздалған ақша қаражаттардың болашақтағы құны
(12 %) келесідей жолмен есептеледі:

Көрсеткіштің атауы 1 -7 жыл аралығында

Қарыздалған ақша қаражаттардың FVn(7) = PV(1+0,12) ==
болашақтағы құны (12%) , млн. дол.
1702,4* (1+0,07) = 3763,46403

2.12 Мұнай компаниялардың акционерлеріне төленетін дивиденд
көлемі
Инвестжоба бойынша акционерлерге төленетін дивиденд көлемі соңғы 2
жылға белгіленген.

Акционерлерге төленетін дивиденд көлемі =НӘТТ*10% (0,1)

Кесте 25
Көрсеткіштің атауы НӘТТ 10% Акционерлерге тө-ленетін
млн.долл. дивиденд көлемі
1 жыл 780 0

0,1
2 жыл 1948,05 0
3 жыл 2558,4 0
4 жыл 1569,75 0
5 жыл 1474,2 0
6 жыл 1413,75 141,375
7 жыл 1873,95 187,395

2.13 Дивиденд және бағалы қағаздарға салынатын салық
Бағалы қағаздарға және дивидендтерге салынатын салық сомасы
акционерлерге төленетін дивиденд көлемі мен бағалы қағаздарға салынатын
салық ставкасының (15 %) көбейтіндісіне тең.

Бағалықағаздарға Акционерлерге
және дивидендтерге = төленетін ди- * 15 % (0,15)
салынатын салық виденд көлемі
сомасы

Кесте 26
Акционерлерге
Көрсеткіштің атауы тө-ленетін дивиденд15% БҚСс сомасы
көлемі млн.долл.
1 жыл 0 0

0,15
2 жыл 0 0
3 жыл 0 0
4 жыл 0 0
5 жыл 0 0
6 жыл 141,375 21,20625
7 жыл 187,395 28,10925

2.14 Нетто табыс
Нетто табыс салық салынатын табыс пен корпоративті салық сомасының
айырмасынан тұрады.

Нетто табыс = Салық салынатын табыс – корпоративті салық сомасы

Кесте 27

Көрсеткіштің Салық салынатын Корпоративті Нетто табыс
атауы табыс, млн.долл салық сомасы млн.долл
1 жыл -122,50438 -36,751315 -85,753069
2 жыл 783,962692 235,188808 548,773884
3 жыл 823,999615 247,199885 576,799731
4 жыл 527,315565 158,19467 369,120896
5 жыл 246,964282 74,0892845 172,874997
6 жыл 421,481698 126,44451 295,037189
7 жыл 459,7201151 137,9160345 321,8040805

2.15 Өткен жылда төленген жоғары пайдаға салық

Инвестжобада өткен жылда төленген жоғары пайдаға салық сомасы соңғы
үш жыл бойынша берілген:

Кесте 28
Көрсеткіштің атауы Өткен жылдағы ЖПС
5 жыл 42,55
6 жыл 39,25
7 жыл 29,95

2.16 Таза табыс
Таза табыс – корпоративті салық төлегеннен кейін қалған табыс,
бағалы қағаздарға және дивидендтерге салынатын салық сомасы мен
акционерлерге төленетін дивиденд көлемі және де өткен жылдағы жоғары
пайдаға салынатын соманың айырмасынан құралады.

Таза табыс= НТ-БҚС-ЖПС

Кесте 29

Көрсеткіштің Нетто табыс Өткен БҚСс сомасы Таза табыс
атауы млн.долл жылдағы ЖПС млн.долл
1 жыл -85,753069 0 0 -85,753069
2 жыл 548,773884 0 0 548,773884 ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.