Жылдық бағдарламасы 50000 дана тісті дөңгелек бөлшегін өндіретін дайындама-жылумен өңдеу телімі
КІРІСПЕ
1. ЖАЛПЫБӨЛІМ ... ..10
1.1 Бүйымның жұмыстық белгіленуі және техникалық сүраныс
бойынша сарапталуы ...
1.2. МЕУЛ.ге сәйкес базалық бөлшек жадығатының қасиеті. . ... .
2 ДАЙЫНДАМАНЫ ТАҢДАУ ЖӘНЕ ОНЫ
САЛЫСТЫРМАЛЫ САРАПТАУ ЖОЛЫМЕН АЛУ
ТӘСІЛДЕРІ ... ... ... ..12
2.1Дайындама жадығатының қасиеті ...
2.2 Дайындаманы дайындау бойынша бағыттық технологияны
өңдеу (соғу,штамптау,құю цехтары) және дайын бөлшекті
соңғы механикалық өңдеу ... 15
3 ТЕХНОЛОГИЯЛЫҚ БӨЛІМІ ...16
3.1 Термиялық өңдеудің технологиялық процесін таңдау және
техника экономикалық қүрылуы ...
3.2 Бөлшекті термиялық өңдеудің бағыттық технологиясы. ... 17
3.3 Бүйымды термиялық өндеу операциясын орындау үшін
уақыттың есептелген нормасын анықтау ...
3.4 Бөлшекті қыздыруды есептеу бағдарының блоксхемасы... 20
4 КОНСТРУКТОРЛЫҚ БӨЛІМ ...23
4.1 Қондырғының тағайындалуы ..
4.2 Қондырғыларды есептеу ...
5 ӨНДІРІСТІ ҰЙЫМДАСТЫРУ ..25
5.1 Қондырғының қажетті санын есептеу және тандау. . . ... .
5.2 Жобалау участкелеріне қолданылатын қондырғылардың
мінездемесі ...26
5.3 Технологиянық қондырғыны таңдау ... ... ... .. ..40
6 ӨНІМНІҢ САПАСЫН БАҚЫЛАУ .45
6.1 Базалық бөлшекті термиялық дайындау өндірісі кезінде
пайда болатын ақаулар ..48
6.2 Термиялық бақылаудың бағыттық технологиясы ...
ДАЙЫНДАУШЫ ТЕРМИЯЛЫҚ БӨЛІМДІ ЖОСПАРЛАУ 52
7.1 Дайындаушы термиялық участкенің құрылысын жаңарту. . .
7.2 Еңтаңбасы, қуаты және үлкен өлшемдердің берілуімен
қолданылатын қондырғының, ванналардың және т.б
мінездемесі .53
7.3 Шекараларды көрсетілген өндірістік аудандар және қондырғылардың орналасуы ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..54
7.4 Ғимараттың биіктік өлшемдері және бөлімнің тұтынушы
өндірістік аудандарын есептеу ..56
7.5 Жалпы цехтық көтерме тасымалдау түрлерін тандау;
еңтаңбасы және жұмыс істеу тәртібі ...
ЭКОНОМИКАЛЫҚ БӨЛІМ ... ..59
8.1 Жаңа термиялық ағындағы шығындарын есптеу ... .. .
8.1.1 Өндірістік жұмысшылардың жалақысы, жаңа
экономикалық тиімділікті есептеу ... .
8.1.2 Жабдықты эксплуатациялауға кететін шығындар ... .. 61
8.1.3 Ғимараттармен қүрлыстарды сақтауға жүмсалатын
шығындар ... 63
8.1.4 Басқада цехтық шығындар ... ... 64
9 ЕҢБЕКТІ ҚОРҒАУ ... ..67
9.1 Еңбекті қорғаудағы үйымдастыру шаралары ... .
9.2 Еңбек қорғаудағы техникалық қауіпсіздік шаралары . . ... .68
9.2.1 Қауыпты өндіріс факторлардың талдауы ...
9.2.2 Цсхтарды үйымдастыру ... .
9.2.3 Жерге қосқыш қондырғыны есептеу ...69
9.3 Еңбек қорғаудағы өндірістік тазалық шаралары. . . . . ... 71
9.4 Еңбек қорғаудағы өртке қарсылық шаралары ...74
ӘДЕБИЕТТЕР ТІЗІМІ ..77
ҚОСЫМШАА ҚОСЫМША Б ҚОСЫМШАВ ҚОСЫМША Г
1. ЖАЛПЫБӨЛІМ ... ..10
1.1 Бүйымның жұмыстық белгіленуі және техникалық сүраныс
бойынша сарапталуы ...
1.2. МЕУЛ.ге сәйкес базалық бөлшек жадығатының қасиеті. . ... .
2 ДАЙЫНДАМАНЫ ТАҢДАУ ЖӘНЕ ОНЫ
САЛЫСТЫРМАЛЫ САРАПТАУ ЖОЛЫМЕН АЛУ
ТӘСІЛДЕРІ ... ... ... ..12
2.1Дайындама жадығатының қасиеті ...
2.2 Дайындаманы дайындау бойынша бағыттық технологияны
өңдеу (соғу,штамптау,құю цехтары) және дайын бөлшекті
соңғы механикалық өңдеу ... 15
3 ТЕХНОЛОГИЯЛЫҚ БӨЛІМІ ...16
3.1 Термиялық өңдеудің технологиялық процесін таңдау және
техника экономикалық қүрылуы ...
3.2 Бөлшекті термиялық өңдеудің бағыттық технологиясы. ... 17
3.3 Бүйымды термиялық өндеу операциясын орындау үшін
уақыттың есептелген нормасын анықтау ...
3.4 Бөлшекті қыздыруды есептеу бағдарының блоксхемасы... 20
4 КОНСТРУКТОРЛЫҚ БӨЛІМ ...23
4.1 Қондырғының тағайындалуы ..
4.2 Қондырғыларды есептеу ...
5 ӨНДІРІСТІ ҰЙЫМДАСТЫРУ ..25
5.1 Қондырғының қажетті санын есептеу және тандау. . . ... .
5.2 Жобалау участкелеріне қолданылатын қондырғылардың
мінездемесі ...26
5.3 Технологиянық қондырғыны таңдау ... ... ... .. ..40
6 ӨНІМНІҢ САПАСЫН БАҚЫЛАУ .45
6.1 Базалық бөлшекті термиялық дайындау өндірісі кезінде
пайда болатын ақаулар ..48
6.2 Термиялық бақылаудың бағыттық технологиясы ...
ДАЙЫНДАУШЫ ТЕРМИЯЛЫҚ БӨЛІМДІ ЖОСПАРЛАУ 52
7.1 Дайындаушы термиялық участкенің құрылысын жаңарту. . .
7.2 Еңтаңбасы, қуаты және үлкен өлшемдердің берілуімен
қолданылатын қондырғының, ванналардың және т.б
мінездемесі .53
7.3 Шекараларды көрсетілген өндірістік аудандар және қондырғылардың орналасуы ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..54
7.4 Ғимараттың биіктік өлшемдері және бөлімнің тұтынушы
өндірістік аудандарын есептеу ..56
7.5 Жалпы цехтық көтерме тасымалдау түрлерін тандау;
еңтаңбасы және жұмыс істеу тәртібі ...
ЭКОНОМИКАЛЫҚ БӨЛІМ ... ..59
8.1 Жаңа термиялық ағындағы шығындарын есптеу ... .. .
8.1.1 Өндірістік жұмысшылардың жалақысы, жаңа
экономикалық тиімділікті есептеу ... .
8.1.2 Жабдықты эксплуатациялауға кететін шығындар ... .. 61
8.1.3 Ғимараттармен қүрлыстарды сақтауға жүмсалатын
шығындар ... 63
8.1.4 Басқада цехтық шығындар ... ... 64
9 ЕҢБЕКТІ ҚОРҒАУ ... ..67
9.1 Еңбекті қорғаудағы үйымдастыру шаралары ... .
9.2 Еңбек қорғаудағы техникалық қауіпсіздік шаралары . . ... .68
9.2.1 Қауыпты өндіріс факторлардың талдауы ...
9.2.2 Цсхтарды үйымдастыру ... .
9.2.3 Жерге қосқыш қондырғыны есептеу ...69
9.3 Еңбек қорғаудағы өндірістік тазалық шаралары. . . . . ... 71
9.4 Еңбек қорғаудағы өртке қарсылық шаралары ...74
ӘДЕБИЕТТЕР ТІЗІМІ ..77
ҚОСЫМШАА ҚОСЫМША Б ҚОСЫМШАВ ҚОСЫМША Г
Машине жасау саласы өндірісін дамытуда , негізгі сұрақ болып Қазақстан Республикасына қатысты нарықты экономика кезеңінде бәсекелестік өнімді шығаруға жағдай туғызатын, озықты әдістерді іздестіріп табу қажет.
Ғылыми-техникалық революция өнеркәсіптің барлық салаларын , бірінші жағдайда мәшине және аспап жасауды қайта қарулануға себеп туғызды. Барлық өндірістік процестерді автоматтандыру мен механизациялауды дамыту қажет.
Осылардың бәрі әр түрлі механизмдерді қолдануын өсуін туғызады, осылардың ішінен тісті берілістер маңызды орын алады.
Тісті жетектің жұмыс жылдамдығын көтеру және бір редуктор агрегатында үлкен күш қуаттардың негізделуі, тісті Берілістердің сапасын, олардың беріктіктігін, ұзақ уақыттылығын көне лайындау дәлдік көрсеткіш талаптарын едәуір қатаңдатады.
Осы негізгі сұрақтарды шешуге ең тиімді және ұтымды металдармен қорытпаларды нығайту әдістері ретінде үлкен орын термиялық және химия-термиялық өңдеуге беріледі. Термиялық өңдеу мәшине бөлшектерін, аспаптар мен жартылай өнімдердің технологиялық процестерін дайындаудағы негізгі бөлігі болып табылады. Осының арқасында олардың қасиеттері жоғарлайды, бұл мәшине бөлшектері мен құрылғылардың массасын төмендетуге, металды едәуір үнемдеуге, бұйымдардың сенімділігі мен қолданулық беріктігін жоғарлатуға мүмкіндік туғызады. Сондықтан термиялық өндеу көптеген заводтарда кең қолданыс табуда. Құрылғылық болаттарда қорытпа мен термиялық өңдеу режимін дұрыс таңдауда жеткілікті деңгейде пластикалық және тұтқырлық сппапамаларын сақтап, уақытша кедергіні 2000МПа-ға дейін және оданда жоғары мәнге жеткізуге болады.
Бұл жобаның тапсырмасы, болат 20Х2Н4А маркасынан жылдық бағдарламасы 50000 дана тісті дөңгелекті жасау үшін термиялық дайындама бөлімін жобалау.
Ғылыми-техникалық революция өнеркәсіптің барлық салаларын , бірінші жағдайда мәшине және аспап жасауды қайта қарулануға себеп туғызды. Барлық өндірістік процестерді автоматтандыру мен механизациялауды дамыту қажет.
Осылардың бәрі әр түрлі механизмдерді қолдануын өсуін туғызады, осылардың ішінен тісті берілістер маңызды орын алады.
Тісті жетектің жұмыс жылдамдығын көтеру және бір редуктор агрегатында үлкен күш қуаттардың негізделуі, тісті Берілістердің сапасын, олардың беріктіктігін, ұзақ уақыттылығын көне лайындау дәлдік көрсеткіш талаптарын едәуір қатаңдатады.
Осы негізгі сұрақтарды шешуге ең тиімді және ұтымды металдармен қорытпаларды нығайту әдістері ретінде үлкен орын термиялық және химия-термиялық өңдеуге беріледі. Термиялық өңдеу мәшине бөлшектерін, аспаптар мен жартылай өнімдердің технологиялық процестерін дайындаудағы негізгі бөлігі болып табылады. Осының арқасында олардың қасиеттері жоғарлайды, бұл мәшине бөлшектері мен құрылғылардың массасын төмендетуге, металды едәуір үнемдеуге, бұйымдардың сенімділігі мен қолданулық беріктігін жоғарлатуға мүмкіндік туғызады. Сондықтан термиялық өндеу көптеген заводтарда кең қолданыс табуда. Құрылғылық болаттарда қорытпа мен термиялық өңдеу режимін дұрыс таңдауда жеткілікті деңгейде пластикалық және тұтқырлық сппапамаларын сақтап, уақытша кедергіні 2000МПа-ға дейін және оданда жоғары мәнге жеткізуге болады.
Бұл жобаның тапсырмасы, болат 20Х2Н4А маркасынан жылдық бағдарламасы 50000 дана тісті дөңгелекті жасау үшін термиялық дайындама бөлімін жобалау.
I. Калашников С.Н., Калашников А.С. Комплексная автоматизация
(изводства зубчатых колёс.-М.:Машиностроение,1991.288с.
2. СорокинаВ.Г. Марочник сталей и сплавов. Справочник.- М.:
Машиностроение, 1989. 639с.
3. Приданцев М.В., Давыдова Л.Н., Тамарина И.А. Конструкционные
:и. Справочник.- М.: Металлургия, 1980. 286с.
4. Охрименко Я.М. Технология кузнечно-штамповочного
гоігвдства. -М.: Машиностроение, 1976, 559с.
5.Брюханов А.Н. Ковка и объемная штамповка.- М.: Машиностроение, Ш07с.
6. Гуляев А.П. Металловедение. -М.: Металлургия, 1986. 541с.
7. Самохоцкий А.И., Парфеновская Н.Г. Технология термической
Іработкиметаллов. -М.: Машиностроение, 1976. ЗІОс.
8. Соколов К.Н., Коротич И.К. Технология термической обработки и
іирование термических цсхов. -М.: Металлургия, 1988. 383с.
9. Филинос С.А., Фиргир И.В. Справочник термиста. - Л.:
Машиностроение, 1975. 256с.
10. Ю.Дуйсемалиев У.К. Проектирование термических цехов и
астков.Алма-Ата, 1987. 15с.
II. П.Солодихин А. Г. Технология, организация и проектирование
термических цехов. -М.: "Высшая школа", 1987. 367с.
12. Инструкция по эксплуатации печей СШЦМ-6.12/10, СШЗ-6.12/10, ШЮ-6.12/10, эндогазовой установки ЭН-80,
ІЗ.Шубин Р.П., Прихотько. Технология и оборудования термического вха, -М.: Машиностроение, 1971. 277с.
Н.Мастрюков Б.С. Теплотехнические расчеты промышленных печей. -I: Моталлургия, 1972. 267с.
15.Касатонов В.Ф., Стрелков В.С., Темкин Б.О. Термическая обработка и ршсткапоковок. -Л.: Машиностроение, 1982. 66с.
іб.Мамаев В.С., Осипов Е.Г. Основы проектирования ишшостроительных заводов. -М.: Машиностроение, 1974. 294с.
П.Суворов И.К. Обработка металла давлением.- М.: "Высшая школа". Ш54с.
18.Ямпольскии Е.С. Проектирование машиностроительных заводов и цехов. Справочник. -М.: Машиностроение, 1974. 341с.
19. Методические указания по организации производства.
20.Ишмахамбетова Т.Р. Расчет себестоимости продукции. Алма-Ата.:
КазНТУ, 1989. ЗОс.
21.Ишмухамбетова Т.Р. Экономика, организация, планирование и .правление предприятием машиностроительной промышленности. Алма-Ата.:
НТУ, 1983. 12с.
22.Юдин Е.Я., Белова С.В. Охрана труда в машиностроении. -М.: Машиностроение, 1983.431.
23,Юдин Е.Я. Охрана труда в машиностроении. -М.: Машиностроение, )76.334с.
24.Гетия И.Г., Шумилин В.К. Безопасность труда термиста.- М.: Машинстроение, 1989. 79с.
25.Меркулова В.П. Охрана труда и окружающей среды в дипломном проекте. Алматы. Каз. НТУ, 1997'. 31 с.
(изводства зубчатых колёс.-М.:Машиностроение,1991.288с.
2. СорокинаВ.Г. Марочник сталей и сплавов. Справочник.- М.:
Машиностроение, 1989. 639с.
3. Приданцев М.В., Давыдова Л.Н., Тамарина И.А. Конструкционные
:и. Справочник.- М.: Металлургия, 1980. 286с.
4. Охрименко Я.М. Технология кузнечно-штамповочного
гоігвдства. -М.: Машиностроение, 1976, 559с.
5.Брюханов А.Н. Ковка и объемная штамповка.- М.: Машиностроение, Ш07с.
6. Гуляев А.П. Металловедение. -М.: Металлургия, 1986. 541с.
7. Самохоцкий А.И., Парфеновская Н.Г. Технология термической
Іработкиметаллов. -М.: Машиностроение, 1976. ЗІОс.
8. Соколов К.Н., Коротич И.К. Технология термической обработки и
іирование термических цсхов. -М.: Металлургия, 1988. 383с.
9. Филинос С.А., Фиргир И.В. Справочник термиста. - Л.:
Машиностроение, 1975. 256с.
10. Ю.Дуйсемалиев У.К. Проектирование термических цехов и
астков.Алма-Ата, 1987. 15с.
II. П.Солодихин А. Г. Технология, организация и проектирование
термических цехов. -М.: "Высшая школа", 1987. 367с.
12. Инструкция по эксплуатации печей СШЦМ-6.12/10, СШЗ-6.12/10, ШЮ-6.12/10, эндогазовой установки ЭН-80,
ІЗ.Шубин Р.П., Прихотько. Технология и оборудования термического вха, -М.: Машиностроение, 1971. 277с.
Н.Мастрюков Б.С. Теплотехнические расчеты промышленных печей. -I: Моталлургия, 1972. 267с.
15.Касатонов В.Ф., Стрелков В.С., Темкин Б.О. Термическая обработка и ршсткапоковок. -Л.: Машиностроение, 1982. 66с.
іб.Мамаев В.С., Осипов Е.Г. Основы проектирования ишшостроительных заводов. -М.: Машиностроение, 1974. 294с.
П.Суворов И.К. Обработка металла давлением.- М.: "Высшая школа". Ш54с.
18.Ямпольскии Е.С. Проектирование машиностроительных заводов и цехов. Справочник. -М.: Машиностроение, 1974. 341с.
19. Методические указания по организации производства.
20.Ишмахамбетова Т.Р. Расчет себестоимости продукции. Алма-Ата.:
КазНТУ, 1989. ЗОс.
21.Ишмухамбетова Т.Р. Экономика, организация, планирование и .правление предприятием машиностроительной промышленности. Алма-Ата.:
НТУ, 1983. 12с.
22.Юдин Е.Я., Белова С.В. Охрана труда в машиностроении. -М.: Машиностроение, 1983.431.
23,Юдин Е.Я. Охрана труда в машиностроении. -М.: Машиностроение, )76.334с.
24.Гетия И.Г., Шумилин В.К. Безопасность труда термиста.- М.: Машинстроение, 1989. 79с.
25.Меркулова В.П. Охрана труда и окружающей среды в дипломном проекте. Алматы. Каз. НТУ, 1997'. 31 с.
АҢДАТПА
Дипломдық жоба жылдық бағдарламасы 50000 дана тісті дөңгелек бөлшегін
өндіретін дайындама-жылумен өңдеу телімін жобалау аспектілеріне
арналған.
Дайындама-жылумен өңдеу телімін жобалау үшін базалық бөлшек ретінде
20Х2Н4А маркалы легерленген болат алынған. Оның жарақтылық және
кәсібілімділік қасиеттері келтірілген.
Дайындама сызбасын өңдеудің және өндірістің кәсібілімділік
ісамалдарының сонымен қатар ЭВМ блок-схемены қолдану арқылы пештің жылулық
балансының инженерлік есептеу жүмыстары жүргізілді. Базалық бөлшектің
жылумен өңдеу кәсібілімі жетезерттелді.
Жобаланатын телімдегі негізгі және көмекші жабдықтардың сипаттамалары
келтірілген.
Түсініктеме жазбасы 83 беттен, 10 кестеден, 10 сызбалардан, 2 суреттен,
5 қосымшалардан, 25 әдебиет пайдаланудан құралады.
АННОТАЦИЯ
Дипломный проект посвящен аспектам проектирования заготовительно-
термического участка для пройзводства зубчатого колеса с годовой программой
50000 штук.
Для проектирования заготовительно-термического участка в качестве
базовой детали была выбрана легированная сталь марки 20Х2Н4А. Приведены ее
механические и технологические своиства.
Произведены инженерные расчеты по разработке чертежа шготовки и
технологического процесса пройзводства, а также по тепловому балансу печи с
использованием ЭВМ с блоком-схемы. Разработана технология термичсской
обработки базовой детали. Изложены характеристики основного и
вспомогательного оборудования проектируемого участка.
Пояснительная записка в 83 страниц, 10 таблиц, 10 чертежей, 2 рисунка,
5 приложсний исполъзовано 25 литератур.
ANNOTATION
The course project of a purchasing - thepmal site on manufacture of a
cogwheel with the annual program 50000 pieces.
The purpose it is the pojection of a site en view of a base detail,
material anot annual program of manufacture. In design process were. The
necessary items of information on progertu steel 20C2N4A
for Rcvelopment of technological proctess of a base detail became
assembled.
The engineering accounts on development of the drawing of nresorm and
technological processes of a base detail's manufacturing had mode.
The technique of thermal hangdling of a base detail had developed.
The acconts necessary for the equipment's choice, plants and hoist
-transport machines of a designed site had made.
The designed project of a purchasingtnepma site can be applied on a
machine building sactory.
The volume of diploma work consists of 83 pages, 10 schemes, 10
tables, 2 pictures, 5 application and 25 literatures.
МАЗМҮНЫ
КІРІСПЕ
1. ЖАЛПЫБӨЛІМ ... ..10
1. Бүйымның жұмыстық белгіленуі және техникалық сүраныс
бойынша сарапталуы ...-
2. МЕУЛ-ге сәйкес базалық бөлшек жадығатының қасиеті. . ... -
2 ДАЙЫНДАМАНЫ ТАҢДАУ ЖӘНЕ ОНЫ
САЛЫСТЫРМАЛЫ САРАПТАУ ЖОЛЫМЕН АЛУ
ТӘСІЛДЕРІ ... ... ... ..12
2.1Дайындама жадығатының қасиеті ...-
2.2 Дайындаманы дайындау бойынша бағыттық технологияны
өңдеу (соғу,штамптау,құю цехтары) және дайын бөлшекті
соңғы механикалық өңдеу ... 15
3 ТЕХНОЛОГИЯЛЫҚ БӨЛІМІ ...16
3.1 Термиялық өңдеудің технологиялық процесін таңдау және
техника экономикалық қүрылуы ...-
2. Бөлшекті термиялық өңдеудің бағыттық технологиясы. ... 17
2. Бүйымды термиялық өндеу операциясын орындау үшін
уақыттың есептелген нормасын анықтау ...
3.4 Бөлшекті қыздыруды есептеу бағдарының блоксхемасы... 20
4 КОНСТРУКТОРЛЫҚ БӨЛІМ ...23
1. Қондырғының тағайындалуы .-
2. Қондырғыларды есептеу ..-
5 ӨНДІРІСТІ ҰЙЫМДАСТЫРУ ..25
1. Қондырғының қажетті санын есептеу және тандау. . . ... .
2. Жобалау участкелеріне қолданылатын қондырғылардың
мінездемесі ...26
3. Технологиянық қондырғыны таңдау ... ... ... .. ..40
6 ӨНІМНІҢ САПАСЫН БАҚЫЛАУ .45
6.1 Базалық бөлшекті термиялық дайындау өндірісі кезінде
пайда болатын ақаулар ..48
6.2 Термиялық бақылаудың бағыттық технологиясы ..-
ДАЙЫНДАУШЫ ТЕРМИЯЛЫҚ БӨЛІМДІ ЖОСПАРЛАУ 52
1. Дайындаушы термиялық участкенің құрылысын жаңарту. . -
2. Еңтаңбасы, қуаты және үлкен өлшемдердің берілуімен
қолданылатын қондырғының, ванналардың және т.б
мінездемесі .53
7.3 Шекараларды көрсетілген өндірістік аудандар және қондырғылардың
орналасуы ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...54
4. Ғимараттың биіктік өлшемдері және бөлімнің тұтынушы
өндірістік аудандарын есептеу ..56
5. Жалпы цехтық көтерме тасымалдау түрлерін тандау;
еңтаңбасы және жұмыс істеу тәртібі ...-
ЭКОНОМИКАЛЫҚ БӨЛІМ ... ..59
8.1 Жаңа термиялық ағындағы шығындарын есптеу ... .. -
1. Өндірістік жұмысшылардың жалақысы, жаңа
экономикалық тиімділікті есептеу ... -
2. Жабдықты эксплуатациялауға кететін шығындар ... .. 61
3. Ғимараттармен қүрлыстарды сақтауға жүмсалатын
шығындар ... 63
8.1.4 Басқада цехтық шығындар ... ... 64
9 ЕҢБЕКТІ ҚОРҒАУ ... ..67
1. Еңбекті қорғаудағы үйымдастыру шаралары ... .
2. Еңбек қорғаудағы техникалық қауіпсіздік шаралары . . ... .68
Қауыпты өндіріс факторлардың талдауы ...-
Цсхтарды үйымдастыру ... -
Жерге қосқыш қондырғыны есептеу ...69
3. Еңбек қорғаудағы өндірістік тазалық шаралары. . . . . ... 71
4. Еңбек қорғаудағы өртке қарсылық шаралары ...74
ӘДЕБИЕТТЕР ТІЗІМІ ..77
ҚОСЫМШАА ҚОСЫМША Б ҚОСЫМШАВ ҚОСЫМША Г
КІРІСПЕ
Машине жасау саласы өндірісін дамытуда , негізгі сұрақ болып
Қазақстан Республикасына қатысты нарықты экономика кезеңінде бәсекелестік
өнімді шығаруға жағдай туғызатын, озықты әдістерді іздестіріп табу қажет.
Ғылыми-техникалық революция өнеркәсіптің барлық салаларын , бірінші
жағдайда мәшине және аспап жасауды қайта қарулануға себеп туғызды. Барлық
өндірістік процестерді автоматтандыру мен механизациялауды дамыту қажет.
Осылардың бәрі әр түрлі механизмдерді қолдануын өсуін туғызады,
осылардың ішінен тісті берілістер маңызды орын алады.
Тісті жетектің жұмыс жылдамдығын көтеру және бір редуктор агрегатында
үлкен күш қуаттардың негізделуі, тісті Берілістердің сапасын, олардың
беріктіктігін, ұзақ уақыттылығын көне лайындау дәлдік көрсеткіш талаптарын
едәуір қатаңдатады.
Осы негізгі сұрақтарды шешуге ең тиімді және ұтымды металдармен
қорытпаларды нығайту әдістері ретінде үлкен орын термиялық және химия-
термиялық өңдеуге беріледі. Термиялық өңдеу мәшине бөлшектерін, аспаптар
мен жартылай өнімдердің технологиялық процестерін дайындаудағы негізгі
бөлігі болып табылады. Осының арқасында олардың қасиеттері жоғарлайды, бұл
мәшине бөлшектері мен құрылғылардың массасын төмендетуге, металды едәуір
үнемдеуге, бұйымдардың сенімділігі мен қолданулық беріктігін жоғарлатуға
мүмкіндік туғызады. Сондықтан термиялық өндеу көптеген заводтарда кең
қолданыс табуда. Құрылғылық болаттарда қорытпа мен термиялық өңдеу режимін
дұрыс таңдауда жеткілікті деңгейде пластикалық және тұтқырлық сппапамаларын
сақтап, уақытша кедергіні 2000МПа-ға дейін және оданда жоғары мәнге
жеткізуге болады.
Бұл жобаның тапсырмасы, болат 20Х2Н4А маркасынан жылдық бағдарламасы
50000 дана тісті дөңгелекті жасау үшін термиялық дайындама бөлімін жобалау.
1 ЖАЛПЫ БӨЛІМІ
1.1 Бұйымның жүмыстық белгіленуі және техникалық сұраныс бойынша
сарапталуы
Редуктор - деп тісті немесе червякты берілістен тұратын, бөлек
агрегат ретінде жасалған және қозғалтқыштан жұмыс мәшинесіне күш қуатты
беретін механизмды айтамыз. Жетектің кинематикалық сүлбесі, редуктордан
басқа ашық тісті берілістерді қосып алады.
Редуктордың тағайындалуы бұрыштық жылдамдықты азайтып жетектегі
біліктің айналу моментінің жылдамдығын жоіғарлату.
Редуктор тұрқыдан және оның ішіне орналасқан беріліс
элементтері, тісті дөңгелектер, біліктер т.б тұрады. Шапшаң
берілістің шестернясы кірер білікпен бірге дайындалған, аралық
білікте тісті дөңгелек орнатылған. Электрқозғалтқыштан айналу
моментін кірер білікке беру үшін онда призма тәрізді сына
орналасқан. Дөңгелектен білікке айналу моментін сына арқылы
жібереді. Бір остік сүлбе бойынша жасалған редукторлар кішкентай
габаритімен ерекшеленеді. Олар жетекті құрастырып жасауына
ыңғайлы. Кірер мен шығар біліктегі тісті дөңгелектердің
орналасуы симметриялы болып келеді. Редуктордың сүлбесін
таңдау олардың эксплуотациялық сұраныстары, жетектің құрылғылық құрастыруы
мен анықталады.
1.2 МЕУЛ-ге сәйкес базалық бөлшек жадығатының қасисті. Тісті
дөңгелектің жадығаты ретінде Болат 20Х2Н4А маркасын
аламыз. Химиялық қүрамы 1.1 кестеде келтірілген.
Болат 20Х2Н4А-аз көміртекті, жоғары легерленген жөне жоғары берікті
болаттар тобына жатады. Цементацияға ұшырайды. Көміртекпен қанығудан,
шынықтырудан және төменгі босатудан кейін, жоғары беттік қаттылыққа ие
болады (НКС,57-64).
Болаттағы хром қыздырылғыштығын жоғарлатады, пластикалық қасиеттерін
төмендетпей беріктігімен қапылығын ұлғайтады, босату морттылығымен кабыршақ
түзілуге тұрақтылығын көтереді. Хромды феррит жоғары механикалық
қасиеттерге ие. Хром аустенитті түрақтандырады, жоғары және біркелкі
қаттылықты алуға қамтамасыз жасайды.
Кесте 1.1 -Болат 20Х2Н4А маркасының химиялық қүрамы [2]
Болаттың Элементтердің мөлшері %
маркасы
СМп N1 Сг
1,6 70 3,2
1,6 345 6,3
1,6 110 3,2
1,6 210 6,3
1,6 300 6,3
Қалған өлшемдері симметриялы
Қосымша әдіптер ГОСТ 75-05-89 дан 2.2-ші кесте бойынша
анықталады. Штамптың беті бойынша ығысуы —0,7
Шындалманың өлшемдері және олардың мүмкіндік ауытқуы. Кесте 2.2-
Шындалманың өлшемдері
Өлшемдер, Шындалманың өлшемдері, мм.
мм
070 70+(1.6+0.4)*2=74
0345 345+(1.6+0.4)*2=349
0110 1І0+(1.6+0.4)*2=114
0210 210+(1.6+0.4)*2=214
0300 300+(1.6+0.4)*2=304
Қалған өлшемдер симметриялы
а) сыртқы дөңгелектену бұрышының радиусы 6мм,Г0СТ 75-05
7-ші бойынша;
б) штампалық еңістігі 5°.Г0СТ 75-05-89, 18-ші кесте бойынша;
в) Ішкі дөңгелектенудің радиусы 5мм. ГОСТ 75-05-89,
Кесте 2.3 -Мүмкіндік ауытқулар..
Болшектің Шыңдалманың мүмкіндік ауытқуларымен өлшемдері, мм
өлшемдері,мм
070 074
0345 0349
0110 0114
0210 0214
0300 0304
Қалған өлшемдер симметриялы
2.2 Дайындаманы дайындау бойынша бағыттық технологияны өңдеу (соғу,
штамптау, қүю цехтары) және дайын бөлшекті сонғы механикалық өңдеу
Дайындамаларды штамп және арнайы пресс көмегі арқылы қысыммен өндеу
арқылы алады. Штамптаудың алдында бастапқы металды өңдеуге дайындайды,
металлдың тазартуын жүргізеді. Болат 20Х2Н4А үшін ақауларды жою үшін,
фрезерлі станокта газарту әдісін тандайды. Тазартудың тереңдігі диаметр мен
щыңдықтың 5-6 пайызын құрайды. Кейінен бастапқы металлды дайындамаларға
бөлу операциясы жүреді. Олардың үнемқорлығы штамптаудың барлық
технологиялық процесінің тиімділігіне, голлдың шығынына әсер етеді. Бөлуді,
кескіш тісті аралармен немесе дискілі кейде таспалы ара көмегі арқылы
іске асырады.
Таспалы бөлгіш станоктары дайындама өндірісінде үлкен қолданыс табуда.
Олардың жылдамдығы 10-240 ммин дейін жете алады, фреза бетінің жақсы
сапасыз, жоғары өнімділікті, металдың : не энергияның аз шығынын қамтамасыз
етеді.
Қазіргі кезде машина жасау өндірісінде қолданылатын бөлшектердің 20
пайыздан астамы (салмағы жағынан) шындалған темірді ыстық күйде штамптау
әдісімен жасалады.
Металды ыстық күйде штамптау үшін, оны белгілі температураға дейін
қыздырып, формасы жасалынатын бөлшектің формасындай етіп жасалған
штампқа салып қысады. Нәтижесінде металға түсірілген күштің әсерінен
металл деформацияланып, штамптың ішкі қуыстарын толтырады да,
формасы штамптың ішкі кеңістігінің түріне сәйкес бөлшек пайда
болады. Металды ыстық күйде штамптау процесі жабық және
ашық штамптарда жүргізіледі. Ашық штамптарда өнделетін металл
штамптың ішкі кеңістігін толық толтырған соң, артық металл
штамптың екі бөлігінің қосылған жерінен сығылып сыртқа шығады, ал
жабық штампта артық металл штамптың ішкі қуысында қалады.
Ыстық күйде штамптау процесінің шикізаттары көлденең қимасы
дөңгелек, квадрат, тік төртбұрыш формалы сом темірлер мен әр түрлі
формалы периодты прокаттар болып табылады.
Металды иінді штамптау пресінде штамптаудың , балғамен
штамптауға қарағанда, бірқатар артықшылықтары бар: металл
сығындысы аз, бөлшектің дәлдігі мен жұмыс өнімділігі артық.
Штампта өңделген бөлшекті автоматты түрде итеріп шығаруға
арналған қондырғы бар. Қазіргі кезде елімізде металға 630-6300
тонналық күшпен әсер ететін престер бар.
Сурет і - Шықдалма
Өндіріс орындарында өндірілетін металдардың басым көпшілігі ыстык
күйде өңделетін болғандықтан, штамптау прцестерінің механикалаыдыру мен
автоматтандыруға көп көңіл бөлінеді
3 ТЕХНОЛОГИЯЛЫҚ БӨЛІМІ
3.1 Термиялық өңдеудің технологиялық процесін таңдау және техника
экономикалық құрылуы
Қыздырып, сонан соң тез немесе баяу түрде болат мөлшерін суыту арқылы
металдың құрылысын өзгертуге және бөлшектердің тиісті беріктілігі мен
технологиялық қасиетін сақтауға болады. Мұндай процесті болатты термиялық
өңдеу деп аталады. Болатты армиялық өңдеу белгілі бір температуруда және
уақытта жұргізіледі, әрі мүлде басқа құрылымды түзумен аяқталады.
Шыңдалмаларды алдын ала термиялық өндеуге түсірілетін ең көп таралған
операциялардың бірі қалыптастыру болып табылады.
Қалыптастыру деп жұқа қаңылтақты перлитті құрлымды алу мақсатымен
эвтектойдқа дейінгі болатты Ас3 нүктесінен 40-50 °С жоғары температураға
дейін қыздырудан кейінен ауада суынуынан тұратын термиялық өңдеу процесін
айтамыз.
Аз көміртекті болаттарды қалыптастыруға түсіргенде үйірлердің ұсақталуы
басталады. Қалыптастыру жасытумен салыстырғанда үнемді операция болып
табылады, өйткені ол пешпен бірге суытуды қажет етілдірмейді. Аз көміртекті
болаттар үшін қалыптастыру жасытуға қарағанда кеңінен қолданылады [7].
Цементация деп қатты, газ тәрізді және сұйық зат көмегі арқылы
көміртегімен қанықтыру. Көміртегіге бай цементацияға қолданылатын затты
карбюризаторлар деп атайды. Цементацияланған абапағы көміртегінің құрамы
температураға, газ қысымына байланысты. Цементацияланған қабаттың тереңдігі
процестің жүру ақтығына тәуелді. Егер пештің жұмыс көлемінде газ құрамының
іртектілігі және температура түрақтылығы сақталса, процесс дұрыс жүреді.
Цементацияланған бөлшектің сапасы қабаттың тереңдігіне байланысты, болатта
көміртегінің мөлшері көбейген сайын, қабат ереңдігі соншама аз болады[7].
Шынықтыру деп, өндеу нәтижесінде металдармен
қорытпаларда теңсіздік құрылым түзетін термиялық өңдеу түрін айтамыз.
Термиялық өңдеу кезіндегі теңсіздік құрылымды орытпаларда тек қатты күйдегі
түрлену болатын жағдайда ғана алуға болады. Ондай түрленулерге мыналар
жатады: айнымалы ерігіштік, атты ерітіндінің полиморфтық түрленуі, жоғарғы
температурадағы қатты ерітіндінің эвтектойдтық әсерлестік бойынша ыдырауы
және т.б.
Теңсіздік құрылымды шығарып алу үшін корытпаны қатты күйдегі фазалық
түрлену температурасына дейін қыздырады, сонан кейін суыту кезіндегі тепе-
теңдік түрленуді болдырмау үшін оны тез қындатады. Мысалы эвтектойдқа
дейінгі және эвтектойдтық құрамды болаттарды шынықтыру үшін қыздыру
температурасы АсЗ сызығынан 30-50°С жоғары болады. Ал эвтектойдтан
кейінгі болаттардың қыздыру температурасы Ас 1 -ден 30-50°С
жоғары алынады. Әрі болаттардың барлығын қыздыру үшін
суыту жылдамдығы керекті құрылымға байланысты тағайындалады [7].
Босату деп өңдеу нәтижесінде алдын ала шынықтырылған қорытпаларда
құрылымы тепе-теңдік құрылымға жақындай түсетін фазалық түрленулер
болатын термиялық өңдеу түрін айтады. Жасытылған күймен
салыстырғанда шынықтыруды босатумен немесе ескіртумен үйлестіргенде
қорытпа қасиеттерінің (каттылығынан, беріктік сипаттамасының, коэрцитивтік
күшінің, меншікті электр кедергісін және т.б) ең жоғарғы деңгейіне жету
мақсаты көзделеді.
Төменгі босату болатты 250°С төмен қыздырудан кейінен алудан
турады, босату мартенситін алу үшін және ішкі кернеуді жою үшін
қолданылады.
Төменгі босатудың нәтижесінде болаттың морттылығы азайып, қаттылығы
мен тозуға тұрақтылығы жоғары деңгейде сақталады (НҒІС58-64), егерде
бөлшек тұтқырлы орталыққа ие болмаса, ол динамикалық жүктемелерге
шыдай алмайды. Сондықтанда төменгі босатуда бөлшектерді термиялық
өңдеуден кейін түсіреді [7].
3..2. Бөлшекті термиялық өңдеудің бағыттық технологиясы
Ең тиімді эксплуатациялық қасиеттерге жету үшін, қажуға жоғары
карсыластық, жоғары тозуға тұрақтылық, жемірілуге жоғары тұрақтылық келесі
технологиялық операцияларды жүргізу керек:
-кривошипты ыссыштампты престе штамптау (КГШП);
-95()°С температурада цементацияны жүргізу;
-910°С температурада қалыптастыруды жүргізу;
-830°С температурада беттік шынықтыруды, кейінен
төменгі босатуды жүргізу керек.
3..3. Бұйымды термиялық өңдеу операциясын орындау үшін
уақыттың есептелген нормасын анықтау
Термиялық өндеудің мақсаты болаттан жасалған тісті дөңгелектердің
эксплуотацияға қажетті қасиеттерін жақсаратын белгілі бір құрлымға
келтіру. Термиялық өңдеу ұзақ уақыттылыққа әсер етеді.
Қыздыру уақытын есептеу үшін ең алдымен тісті дөңгелектің қай денелерге
жататынын анықтау керек.
- егер Ві0,25 болса, онда кесек денелерге жатады;
-егер Ві0,25 болса, онда жіңішке денелерге жатады және келесі
теңдікпен анықталады:
Ві=Sάλ (3.1)
Мүндағы: S-дененің өлшемі, м;
ά-жылу беру коэфиценті;
λ -жылу өткізгіштік коэфиценті, ол 28Вт(м2к)тең. Био айқын
өлшемінің мәнін анықтау үшін, металға жылу беру коэфицент қосындысының
мәнін табу керск.
(3.2)
Мүндағы, акопв -конвекциямен жылу беру коэфиценті, пеш үшін оның орташа
мәнін 11.8Вт(м2 к)деп аламыз а иіл - сәулеленумен жылу беру
коэфиценті, оның мәні келесі теңдікпен анықталады.
Мүндағы: С1КМ -алыну коэфиценті (электр пешінде қыздыруда) ол 1,5Втм2
деп алынады.
1000 + 293 4 20 + 273 4 1000 + 273 4+ 920 + 273
а =
1000-20)* (1000-920)]
а,пл = 54,32 Вт(м2хК) Осыдан: ао6щ=66,12 Вт(м2хК)
8-дененің қалыңдығы цилиндр үшін 0.085 м Алынған мәндерді 3.1
теңдеуге қойып
Ві =0,085*66,1228-0,28
Ві-0,25-тен үлкен болғандықтан кесек денеге жатады. Дененің қыздыру
уақытын анықтау.
Мүндағы: Мб- бөлшектің массасы кг;
С- жылусыймдылығы 0,59 кдж(кг к);
Тс- металл ортасының темперасы °С;
Тнач жәнеТкон —металдың бастапқы және соңғы
температурасы, °С;
Ғ- бұйымның активті ауданы келесі, м2
тендеумеумен анықталады:
(3.5)
Ғ=2*3,14*172,8*(172,8+85)=279863,5м м2=0,27м2 Табылған бұйымның активті
ауданын (3.4) теңдеуіне қойып тісті дөңгелектің цементацияға 950 С
қыздыру
уақытын табамыз.
Тн= 19,2*0,5978,9*0,27 Лп(1000-201000-950)=1,57=94,4мин
910°С темепратурада қалыптастыру үшін
Тн=19,2*0,978,9*0,27*1п(10ОО-2О10 О0-91О)=1,25=75, З мин
200°С температурада төменгі босату үшін,
Тн=19,2*0,5978,9*0,27*1п(230-2023 0-200)=1,02=61,6мин Цементация
кезіндегі ұстау уақыты келесі теңдеумен анықталады:
(3.6)
Т¥=14-1,57+6О-33,31ОО=2Ос=12ООмин
Цементациядан кейінгі суыту уақыты б0 мин. Қалыптастыру
үшін ұстау уақыты келесі теңдікпен анықталады:
(=10+1 мин1мм қалың
(3.7)
(=10+172=182 мин .
Қалыптастырудан кейінгі суыту уақыты 110 мин.
Төменгі босату үшін ұстау уақыты :
(=10+ 1мин1мм қалың=68мин.
Төменгі босатудан кейінгі суыну уақыты б0 минут.
830 °С температурада беттік шынықтыруда, бөлшектің қыздыру уақытын
есептейміз.
Тоқтың жилігін анықтаймыз, 2 мм қалыңдыққа кіретін.
Ғ=(60бк)2
(3.8)
Мүндағы: бк- қабат калындығы мм.
Ғ=(6ОО,23)2=7О кГц 20-73О°С температура интервалында
тоқтың жилігі 70000 Гц
Кюри нүктесіне дейін, бетті келесі теңдеу бойынша қыздырамыз.
V =
V п
мүндағы: g-меншікті қуат, Втм2;
λ - жылу өткізгіштік коэфицент, Вт(м2-К)
а - температура өткізгіштік коэфицент а=0,9х10-5м2сек.
3.4 Бөлшекті қыздыруды есептеу бағдарының блок-схемасы Технологиялық
есептеулерде ЭВМ-ды қолдану арқылы процесстерді тездетуге болады.
Program nagrev;
Uses crt, dos;
Label out, big, plast;
Var
t, tn, ts, integer;
Bi,Fo,e,c,P, m2, NO, UO, tz, tp:real;
Q1,Q2, as, at, Aluc, Asum, Akonv,
Atemp, cnag, Ytep: real;
Begin
Clrscr;
Writeln (Қыздыру (суыту) уақытын есептейтін программа))
Write (Есептеу үшін кестелер мен сүлбелерді қолдану керек);
Write (Жылумен өңдеу технологиясы бойынша кітаптар);
Write ln (Цилиндрлк бөлшектің есептелуі);
Write ln (Пластинаны есептеу үшін г орнына S);
Write ( Бөлшектердің өлшемдерін еңгізу);
Read ln (t);
Write (Бөлшектің қыздырылу(суыну) температурасын еңгіз)
Read ln (t)
Write (Бөлшектің бастапқы температурасын еңгіз);
Read ln(tn);
Write (орта температурасы 30-50 градусқа);
ts:=t+40
Write ln (бөлшектің жоғары кыздыру температурасы тең);
(ts, градус);
(температуралық критерий
(жылу беру коэфиценті Аsum есептеледі);
(ол жылу беру коэфиценті Аlus құралады);
(конвекция Аkonv);
( Стефана-Больцмана заңы бойынша Аlus тең);
(Аlus =С[(Т8100)х4-(Т100)х4](Тз-Т));
( С- сәулелену коэфиценті с=5,7е);
(е-қаралық дәрежесі);
(Тs и Т - орта мен материалдың температурасы);
(материалдың қаралық дәрежесін енгіз е=);
read (е)
аs:=((ts+273)100)х((ts+273)100)х( (ts+273)ІОО);
аt: = ((ts+273)100)х((ts+273) 100)х((ts+273)100);
Аluc:=5.7е(as-аt)(ts-t);
(Конвекциямен жылу беру коэфиценті Аkonv
осылайша есептеледі:);
( пештегі ауа қабатының айналу жылдамдығының
теңдeуі бойынша:);
(сәулетарату арқылы жылуберу коэфиценті Аluc);
( конвкция арқылы есептелген жылуберу
коэфицентін Аkonv еңгіз);
Read ll n(Akonv);
Аsum:=Аkonv+Аluc;
(жалпы жылуберу коэфиценті Аsum тең, Аsum);
(жылу өткізгіш коэфицентін Ytep eңгіз:);
Read (Ytep);
Bi: Asum rYtep;
(Критерий Био тең, Ві);
If Bi 0.25 then goto big;
( био критериі 0,25 аз болғандықтан жіңішке
дененің есебін еңгіземіз);
(Био, Ві критериін біліп);
(және температуралық критерий Q1);
(номограмма арқылы критерий Фурье,
табамыз);
( критерий Фурье еңгізу:);
Read(Ғ(І);
( Фурье критерий мәні бойынша қыздыру
(суыту) уақытын есептейміз );
( Спад=Ғпг 2Аtemp теңдеуі бойынша);
(мұндағы, Аtemp=Үtерс р - температура өткігіштік
коэфиценті);
(с –жылусыймдылық,);
(р - материалдың тығыздығы);
(дайындама материалының жылу сыймдылығын
Енгіз:);
Readln(c);
(материалдың тығыздығын еңгіз);
Readln(Р);
Atemp:= Үtерс р;
(температура өткізгіш коэфицент Аtemp тең, Аtemp);
Спад:=Ғ(І ггАіtemp;
(қыздыру суыту уақыты тең: Спад, ч);
Goto out;
Out:repeat until keypressed;
END
4 КОНСТРУКТОРЛЫҚ БӨЛІМ
4..1 Айлабұйымның тағайындалуы
Айлабұйым пісірмелі құрылғыдан тұрады. Ол бұйымдарды газды,
нитроцементация немесе азоттау кезінде шахталы пештерге
орналастыру үшін қызмет атқарады. Айлабұйым бөлшектерді пештік
жұмыс ортасында жүктеу мен тасымалдауға ыңғайлы болып жасалған.
Айлабұйым ішінде жоғары температураларда жұмыс істейтіндігінен,
сенімділік пен ұзақ уақыттылық талаптары жоғарылайды..
Осыған байланысты оларды ыстыққа берікті болаттардан жасайды.
4.2 Айлабұйымды есептеу
Айлабұйымның қима диаметрін, жүктеменің өзгермелі қосымшасының
жағдайынан анықтаймыз (жүктеме 0 ден максимумға дейін жоғарылайды).
Созу кезіндегі кернеуі [б]с=90 Мпа
Түсірілстін жүктеме Р келесі теңдеумен анықталады
Р=гтС (4.1)
Мүндағы: п- жүктердің саны
С - жүктердің ауырлық күші.
Онда жүктеме келесі теңдікпен анықталады:
Р=п-т-§=8-19,2-10=1536 Н
Тұтқаның көлденең қимасының ауданы келесі теңдеумен анықталады.
Ғ=Рбс= 17 см ;
Дөңгелек қиманың ауданы келесі теңдеумен анықталады.
_ Ғ=ясі2
(4.2)
Ід р
осыдан 6= — =4,6см=46мм V п
Бөлшектерді пешке жүктету үшін арнайы ыстыққа берікті
12X13 маркалы болаттан жасалған кәрзенкені таңдап аламыз.
Бөлшектің ең үлкен диаметрі 345 мм. Барлығы 8 бөлшек
сүктеледі. Кәрзенкенің диаметрін 500 мм, биіктігін 800 мм,
қабырғаның қалыңдығын 20 мм деп аламыз
Сурет 2 Айлабұйымның кұрассызбасы.
Айлабұйымның өлшемдерін келесі тендеумен анықтаймыз:
На-Нш х п=95х8=760 мм
Мұндағы: На-айлабұйымның биіктігі;мм
Нш - шыңдалманың қалыңдығы; мм
n-жүктеменің саны;
с1а-(Зб+Ас1к+2 ДсІ=349+2х25+2х50,5=500 мм
Мұндағы : dа-айлабұйымның сыртқы диаметрі; мм
dқ-қабырғаның калыңдығы; мм
d-қабырғамен бөлшектің арасындағы кашықтығы; мм
5 ӨНДІРІСТІ ҮЙЫМДАСТЫРУ
5.1 Қондырғының қажетті санын есептеу және таңдау Шыңдалмаларға
термиялық өңдеуді жүргізу үшін, қондырғыны таңдап
алуымыз қажет. Цементация үшін шахтылы снтациялық СШЦМ-6.1210
пешті таңдап аламыз, беттік шынықтыру үшін ТВЧ
қондырғысын, қалыптастыру үшін шахталы шынықтыру СШЗ 6.1210
пешін және босату үшін СШЗ-6.1210 пешін аламыз.
Қажетті жабдықты келесі теңдеумен анықтаймыз:
К=пҒд
(5.1)
Мундағы: п-жабдықтың қажетті жұмыс істеу уақыты
Ғд- жабдыктың нақтылы жұмыс істеу
фондының уақыты.
п=рР(5.2)
Мүндағы: Q- өнімнің жылдық көлемі, кг
Р- пештің өнімділігі кгсағ.
0=50000*19,2=960000кг
Цементациялық пеш үшін Р-200 кгсағ
Р=960000200=4800
істеу фондыны
(5.3)
Қондырғының нақтылы жылдық жұмыс
ҒД=(365-В-П)*С*1*КР
Мүндағы: В-демалыс күндердің саны;
П-мереке күндердің саны;
t-алмасулардың үзақтылығы;
Кр-қондырғыны пайдаланудың коэфиценті.
Ғд=(365-104-8)*2*8*0,9=3643,Зсағ
5.1 теңдеуіне қойып цементация үшін жабдықтардың санын анықтаймыз:
К=48ОО3643,3=1,3
Демек цементация үшін 1 пеш аламыз.
Жабдықты жүктету коэфиценті келесі теңдеумен анықталады.
К3=КрКпр(5.4)
Мүндағы: Кр-жабдықтардьщ есептелген саны;
КпР-жабдықтардың алынған саны.
Осыдан Кз=1.21*100%=114%
Қалыптастыру және төменгі босатуда жабдықтардың саны.
Шынықтыру және босату үшін Р—250кг
Р=960О0О25О=384О кгсағ
К=38403643.3=1,05
Қалыптастыру үшін 1 пеш, төменгі босату үшін 1 пеш Өйткені
пештердің өнімділігі бірдей.
К3=1,051*100%=105% ІНЧ шынықтыруда жабдықтардың саны:
ТВЧ қондырғысының өнімділігі 10 данасағ тісті дөңгелек және ол
137кгсағ тең.
п=960000137=7007
К=70073643,3=1,9
Демек беттік шынықтыру үшін бір ТВЧ қондырғысын аламыз
К3= 1,91*100%=190
5.2 Жобалау участкслерінде қолданылатын қондырғылардың
(агрегаттар,пештер) мінездемесі СШЦМ-6-1210 Электірлі пеш
5.1-ші кестеде СШЦМ 6-1210 электірлі пештің негізгі
техникалық сипаттамалары келтірілген [12]
Кесте 5.1 -СШЦМ 6-1210 электірлі пештің негізгі техникалык
сипаттамалары
Өлшемшаманың аталуы Норма
І.Белгіленген қуаты, кВт 93.2
2.Номиналды температура,°С 900
З.Қоректенетін сеть кернеуі,В 380
4.Жилік,Гц 50
5.Фазалар саны 3
б.Жылулық аймақтар саны 2
7.Аймақтардың қуаттылығы,кВт
1-аймак 30
2-аймақ 60
8.Бейтарап жүрістің қуаты,кВт 17.5-1.75
9.Садканың массасы,т 0.8
10.Жұмыс аймағындағы орта қадағаланат
11.Жұмыс аймағының көлемі колемі,мм
диаметр
биіктігі 600
12.Электрлі пештің массасы,т 1200
ІЗ.Астардың массасы,т 4.92
2.47
СШЦМ 6.1210 электрлі пеш цементация,
цементация, шынықтыруға қыздыру, бақыланатын ауа вта
бұйымдарды жасыту мен қалыптастыру үшін және онда немесе
газтәрізді карбюризаторды қолдануымен юлогиялық процестерді
жүргізуге арналған. СШЗ-6.1210 Электрлі псш
5.2 кестеде СШЗ-6.1210 негізгі техникалық
тсхникалық гірілген 12].
сипаттамалар
К 5.2-СШЗ 6.1210 электрлі псштің техникалық сипаттамасы
Өлшемшаманың аталуы номерлер
І.Белгіленген қуаты,кВт 85
2.Номиналды температура, С 700
З.Қоректену сеть кернеуі,В 380
4.Токжиілігі,Гц 50
5.Жылу аймақтарының саны 3
б.Аймақтың қуаты,кВт 1
7.Аймақтың қуаты,кВт 80+*
8.Қыздырғыштағы кернеулер ,В 380
9.Бейтарап жүрістің қуаты,квт 14.6+146
9а.Суыту судың шығыны,мч 0.4
ІО.Садканың массасы,т 1.1
11.Жұмыс аймағындағы орта қорғаныс газ
12.Жұмыс аймағының
өлшемдері,мм 600
диаметр 1200
биіктік 4,0
ІЗ.Электр пештің массасыд 1,8
14.Астардың массасы,т
Электрлі пеш үш фазалы айнымалы тоқтың торабынан
қоректенеді.
СШО 6.1210 Электрлі пеш
СШО 6.1210 электрлі пештің параметрлері және өлшемдері
жағынан СШЗ 6.1210 пешімен ұқсас келеді. Жұмыс істеу
ұстанымыда бірдей болып келеді. Айырмашылық тек қана пештің
қималды қыздыруында. СШО 6.1210 пешінің максималды
қызхдыру температурасы-750°С [12].
Технологиялық жабдықтарға жалынды пештер үшін жанғыш құрылғы, электр
қыздырғыштар, газ қысымының жылысалқындығын бақылау үшін құрал жабдықтар
жатады.
Жану құрылғылары бұйымды ашық жалынмен қыздыру кезіндегі табиғи
газды жағу ГНП түрлі екі өткізгішті жанғыштар қарастырады.
Жанғыштардың өндірілгіштігін реттеуші көлемі 1-8. Ауаның шығынынын
есептелген коэффиценті а= 1,05-1,15. Пештерде тотықтандырмайтын қыздыруды
қолданған кезде жанғыштардың құрылғысында ауа мен газдардың жақсы
араласуын қамтамасыз ететін өзгерістерді еңгізу қажет.
Карборундты электр қыздырғыштар жұмыс істеу
ісамалыпда кедергісі ұлғаяды, бұл дегеніміз оның тозуы. Қажетті
қуатты және жылысалқындықты қамтамасыз ету үшін кернеуді 40-100%
-ға көбейту қажет. Сондықтан кремний карбидінен жасалған
электр қыздырғыштарды жүйеге авто кернеу турлендіргіш немесе реттеуіш
кернеу түрлендіргіштер арқылы қосылады.
Барлық пештерде жылысалқындық, қысым және оларды реттеу сияқты
қажетті иараметрлсрді қарастырады.
Реттеуіштер ретінде жылысалқындык өлшеуіштерін
колданылады: 1000°С дейінгі жүмыс орнында хромалюминийлі тсрмопара, 1300°С-
ға дейін пластиналы термопаралар.
Электр пешінің жұмыс кеңістігін қажетті дәлдігімен бсрілген
жылысалқындықтың түрақты деңгейінде үстап отыру оның электр энергияны
жүмсайтын мөлшерін өзгерту жолымен іске асырылады.
Бұйымдардың жылумен өңделуі, тотығу ауа қабатында да жүруі мүмкін.
Электрлі пеш аумалы үш фазалы тоқ торабынан қоректенеді. Орнатылған
электрлі пештерде жүмыстық кеңістігінде қадағаланатын ауа қабатты алу үшін,
сұйық карбюризаторды қолдану арқылы бұйымдарды цементациялау ісамалы
көзделген.
Сұйық карбюризатор ретінде көмірсутекті жану сұйықтарын пайдалану
ұсынылады: керосин, пиробензол, уайспирит, триэталонамин және т.б.
Карбюризатор ретінде триэталонаминды қолданған кезде, беріліс түтікшесінде
коксты болдыртпау үшін, сумен суыну жүйесін еңгізу ұсынылады.
Газбен жұмыс істейтін электрлі пештерде газтәрізді карбюризатордың
орнына табиғи газ қоспасы бар немесе қоспасыз эндогаз қолданылуы мүмкін.
Эндогазды алу үшін газ дайындағыш қондырғының болуы тиіс, ол газ
қоспасын алу үшін жіберілетін
мөлшерін бакылау, газдың жіберілуі үшін кажет.
Бастапқы орналасуы-электрлі пеште жұмыс істеуге
дайындалған, муфель қақпағы мен электрлі пеш шахтасына ілінген
қысым жіберу патрубогы жабық, қыздырғыштар қосулы, муфель
сақинасын, желдсткіш ішпектерін суытуға арналғап су
жіберілген,әмбебап
ауыстырып қосқыштар "ПК" электрлі пештің басқару шахталарының
бірінші
және екінші аймақтарындаО келтірілген.
Садка цехтық көтеру құралдары арқылы жүктеледі. Жүктету
қақпақты муфельмен бекітетін алынбалы
бұранбекіткіштер ажыратылады,бұрылу тұтқасындағы көтеру
механизмінің басқару кнопкасын басу арқылы, муфель қақпағы и
жанына жылжытылады. Жүктету ден кейін муфель қақпағын жабу керек.
Желдеткіш пен қыздырғыштарды қосу қажет. Электр пештегі жылысалқындық
750 °С жеткен кезде,муфельге сұйық карбюризаторды жіберу
қажет. Бұйымдардың берілген жылыс алқындыққа
дейін қыздырылуы жүріп жатыр. Кабюризаторды
жіберуден кейін, U-тәрізді моновакууметр көмегі 1 электр пештегі
муфельдің қысымын бақылап отыру керек. Электр пештегі көміртектендіру ауа
қабатын анықтау үшін уақыт қажет. Электр пештің жұмыс істеуге дай
ындығы, муфельдегі ауа қабаттың құрамымен анықталады, ондағы СО мөлшері 1%
аспуы тиіс. Көміртектену ісамалы кезіндегі карбюризатор
шығынының көлемі бойынша үш кезеңге бөлуге болады [12]:
-садканы қыздыру;
-қанықтыру;
-диффузиялық ұстау;
Садканы қыздыру кезеңінде,қанығу кезеңімен салыстырғанда
шамамен екі есе аз карбюризаторды жіберу керек, ал диффузиялық
кезеңінде 3-4 есе аз,қанығу кезеңімен салыстырғанда. Әрбір
кезеңнің ұзақтылығы өңделетін бөлшектердің және химия -
термиялық өндеу ісамалының өлшемдерінің тәуелділігімен
анықталады.
Сұйық карбюризатордың салыстырмалы шығындары (газбен жұмыс істегенде-
газтәрізді) құрастыру сызбасында көрсетіледі.Ка рбюризатор
шығынын бақылау ротаметр немесе тамызғыш көмегі жүзеге асады.
Электрлі пеште қажетті жылысалқындыққа жеткен кезде
Қызыл түсті „ЛК" белгі шамдары өшіріледі де, жасыл түсті шам
қосылады. Барлық технологиялық ісамал кезеңінде „ЛК" және „ЛЗЛ"
шамдары қосылып өшіріліп отырылады, осы арқылы электр жылысалқындықты
берілген түзімдегімен реттеп отыруды
Жылумен өңдеу ісамалы аяқталғаннан кейін, сұйық
карбризатор берілісін тоқтатып, қыздырғыштарды өшіріп,
желдеткішті қысым түсіру қақпақшасын ашу керек. Электр пештен шығатын
газдың жоғары түтап жануын болдыртпау үшін, қақпақты абайлап жартылай ашу
керек. Газдың жануынан кейін қақпақты : жанына қойып қою қажет.
Бұйымдарды шығарып тастап, циклды қайтадан қайталау керек. Цикл
уақытының ұзақтылығы технологиялық ісамалға байланысты,
цех технологімен беріледі. Электр пештегі
жылысалқындықтың реттелуі-автоматикалық,екіпозициялы қ. Қыздырудың
қолменде басқарылуы 750°С қалпынан төмен жылысалқындықтың
апаттық төмендуі және жылысалқындықтың көтерілуінен түйісулердің
жабысу нәтижесінде "ЛЖ'1 белгі шамдары жанады.
Жұмысты қауыпсыздету мақсатымен және электрлі пеште жағдайларды
болдыртпау үшін келесі мәселелер қарастырылған; қақпақты
көтеру кезінде қыздырғыштармен желдеткіштердің
6) көтеру механизмі қыздырғыштың шеткі жоғары және қақпақтың
төменгі орналасу жағдайына өшірілуі; н) қорғаушы жерге қосу;
желдеткіш ішпектерін және муфель қақпағын суыту
үшін,судың жіберілуін тоқтату кезінде, қыздырғыштармен
желдеткіштердің өшірілуі.
Бұйымның құрастыру бөлшектерінің жұмысымен құрылысы. Электр пеш келесі
кұрастыру бөлшектерінен тұрады: шахта, муфель, газды құбырлар
құрасжинауларынан, сумен суыну жүйесі, қақпақты көтеру және бұру
механизмы, жүктету қондырғылары.
Шахта отқа төзімді және жылу жібермейтін қыштар мен
астарланған цилиндрлік кожухтан тұрады. Шахта астарының ішкі жағында
шиыршықты қыздырғыштар орналасқан. іыріыштардың қосылуы
сымдардың сыртқы қүрастырыуымен іасады.
Электрлі пеш муфелі - терметикалық, шахтаның ішіне ілулі ; Муфель
мойыны желдеткіші бар астарланған қақпақпен жабылады ол жұмыс
ортасындағы ауа қабаттың құрамын және жылысалқындықты бір қалыпты
ұстап түру үшін қажет.
Қақпақта, бақылаушы жылутүзілгішті еңгізетін құбырлар, шамға
шығуы, қысым түсіру қақпақшасы, сұйық карбираторлар
берілісі орнатылған.
Карбюризатордың жіберілуі және муфельдегі қысымның
реттелуі тамызғышпен газды шамнан тұратын газды кұбыр арқылы
іске асады.Тамызғыш сұйық карбюризаторға арналған бакпен
қосылады. Газды шамның газды талдауға таңдап алатын ниппельі бар
және ол моновакууметрге жалғанады.
Муфельдің қақпағы мен желдеткіштің ішпектері судың
көмегімен суытылады.
Муфельдің қақпағының көтерілуі және түсірілуі, қақпақты және бұру
механизмы арқылы іске асады,механизм-электромеханикалық, қақпағы
қолмен бұрылады.
Садка арнайы подставкада муфельде орналасатын кәрзеңкеде гіледі.
Кәрзенкелерді жүктету мен түсіру үшін, цехтық жүк механизмдері арнайы
цанголы ұстағыштармен жабдықталуы
Баскару шкафтары электрлі пешке электр энергияны жіберіп
Және оның ішіндегі жылысалқындықты бақылап реттеп отыру үшін қажет.
Басқару шкафының алдыңғы тақталарында жылу басқару
Аспаптары, әмбебап ауыстырып қосқыш тұтқалары және
т.б
Орнатылған.
Хромель-алюмелді түрлендіргіштер, электр пештегі
жылысалқындықтың көрсеткіш аспабы болып табылады да әр бір аймағында
орналастырылып, жылу басқару аспаптарымен жалғанады.
Бақылаушы өлшеуіш аспаптар жиынтығы [12] электрлі пештегі
жылысалқындық, жылутүрлендіргіш көмегі өлшенеді. Реттелуді бақылау
және жылысалқындықтың жазылуын басқару шкафында жылуды бақылау
аспаптары көмегі автоматты түрде орындалады.
Карбюризатордың шығынын бақылау ротаметр көмегімен
орындалады, электр пеш муфеліндегі қысым, моновакууметрмен
өлшенеді.
Суыну жүйесіндегі судың мөлшерін бақылау, ағын релесі арқылы іске
асады.
-Электрлі пештің жұмыс істеу тәртібі;
Бастапқы орналасуы,электрлі пеш жұмыс істеуге дайындалған, қақпағы
жабық,қыздырғыштар қосылулы,желдеткіш ішпектерін суытуға арналған
су жіберілген, басқару шкафындағы әмбебап ауыстып қосқыш "О"-ге
келтірілген.
Автоматикалық потенциометрлердің жылуреттеуіш
қондығырларын, сәйкес келетін кәсібілімділік
ісамалдың
жыпдығына келтіру.
Сары түсті НLЗ шамын және сиренаны қосатын болат
түйісулерін кәсібілімділік ісамалға сәйкес келетін ең аз мәнге келтіріп
реттеу керек. Басқару шкафында орнатылған антоматикалық қосқыштарды ҒІ.ОҒ2
қосу. Осының нәтижесінде шкафтың беткі тақтасында жасыл түсті белгі
шамы,НLЗ сары түсті белгі шамы жанады да сонымен бірге сиренада қосылады.
-SВ4 басқару кнопкасы арқылы желдеткішті қосу керек.
Оның нәтижесінде ақ түсті НL4 бслгі шамы жанады.
SА1 әмбебап ауыстырып қосқышты А орынға
келтіру.
қыздыруды автоматты басқару).Осының нәтижесінде
қыздырғыштар қосылады НL2 белгі шамы өшедіде,қызыл түсті HL1белгі шамы
жанады.НLЗ белгі шамы электр тпеш потенциометрлердің
белгі түйісулері реттелге жылысалкындыққа дейін қыздырғанда жанады.
Пештің қыздырылуы жүріп жатыр.
Электр пештің жұмыс ортасында берілген жылысалқындыққа жеткеннен кейін
,SА1 әмбебап ауыстырып қосқыштың тұтқасын қыздырғыштарды өшіру
керск.(НL1,НL2, белгі шамдары өшіріледі) желдеткішті өшіру (НL4 белгі шамы
сөнеді), қақпақты жанына бұрып қою керек.
Цехтық көтеру құралдары көмегі арқылы садканы жүктету. Желдеткішті,
қыздырғыштарды қосу,электрпештердің жанбайтын газбен жұмыс
істеген кезде, газды жіберу қажет. Жанатын газбен жұмыс істеген кезде,
газдың жарылып кетуін болдыртпау үшін, электр пешке жіберудің алдында
жұмыстық ортадағы ауаны шығарып тастау керек. Ол үшін электр пешті
жанбайтын газбен (азот : көміртекті газ) үздіксіз көп уақытты желдету
қажет. Желдетуге электр пештің 4-5 бос көлеміне тең газ мөлшері жіберіледі,
садканың қыздырылуы жүреді.
Қорғаныс газдың жіберілуінен кейін, U-тәрізді
моновакууметр арқылы электрпешегі қысымды бақылап отыру . Қысымды кран
көмегі арқылы 50ЮОПА шамасында ұстап отыру керек. Газ шығынын бақылау
ротаметр арқылы жүреді.
Электр пештегі жылысалқындық керекті мәніне жеткен кезде, қыздырғыштар
автоматты түрде өшіріледі(HL1 шамы сөнедіде, НL2 жанады).Барлық
кәсібілімділік ісамал кезендегі жылысалқындықтың сақталуы,
қыздырғыштардың қосылуы мен өшуі арқылы іске асады.
Жылумен өңдеу ісамалы аяқталғаннан кейін,электр пешке жіберілуін
тоқтату керек, қыздырғыштарды,желдеткіштерді электр пештегі қысымды
түсіру үшін, газды шамдағы кранды толығымен ашу қажет.
Элекрлі пештің жанбайтын газбен жұмыс істеген кезде, қақпақты
ашып жанына итеріп қою қажет.
Электрлі пештің жапатын газбен жұмыс істеген кезде, газ
жарылысын болдыртпау үшін, алдын ала жұмыс ортасын желдетіп, қақпақты
ашып шетке қою керек.
Бұйымды ашып шығарып циклды қайталау керек. Цикл уақытының
ұзақтылығы кәсібілімділік ісамалға байланысты цех технологымен
беріледі.
Электрлі пештегі жылысалқындықтың реттелуі автоматты орындалады
да, жәнеде екі позициялы болып табылады. Қыздырылудың жүруі
қолменде басқарылуы мүмкін. Жылысалқындық 920°С төмендсген кезде және
түйісулердің нәтижесінде, жылысалқындықтың жоғарылау кезінде НLЗ
шамы жанадыда, сирена өшіріледі.
Жұмысты қауыпсіздету мақсатымен және апатты жайдайларды болдыртпау
үшін, электрлі пеште келесі мәселелер ескерілген12]:
1. қақпақты көтеру кезінде қыздырғыштармен
желдеткіштердің толығымен өшірілуі;
2.көтеру механизмінің электр қозғалтқыштарының шеткі қақпағы жоғары
жәнс төменгі орналасуында тоқтатылуы;
3.желдеткіш ішпектерін суыту үшін судың жіберілуін тоқтату кезінде
қыздырғыштармен желдеткіштердің өшірілуі;
4) қорғаушы жерге қосу;
Электрлі пештің тотықтандырғыш ауа қабатымен жұмыс істеген кезінде,
жұмыстың орындалу тәртібі келесі [12]:
1.желдеткіш ішпектерін суытуға арналған суды жіберу;
2) желдеткіштерді және қыздырғыштарды қосу;
3.жұмыстық ортада қажетті жылысалқындыққа жеткен
қыздырғыштармен желдеткіштерді өшіріп, қақпақты ашып жанына қою
керек;
4.цехтың көтеру құралдары көмегі арқылы электр пешке садкаы жүктету;
5. қақпақты жабып, желдеткіштермен қыздырғыштарды қосу керек
6.садканы белгілі жылысалқындыққа дейін қыздырып кейінен оны түсіріп,
циклды қайталау керск;
ЭН-60-ИЗ газ дайындағыш қондырғысы
Негізгі техникалық мәліметтері мен сипаттамалары.Газ ;дай дайындаушы ЭН-
60-ИЗ қондырғысы эндотермиялық газ
дайындау үшін арналған. Бұл газ электр пеште орташа жәнжәне жоғары
көміртекті болатарды тотығудан сонымен бірге көміртексізденуден, рың химия-
термиялық өндсу кезінде кеңінен қолданылуда
Өнімділігі, нм3г
Белгіленген қуаттылығы,КВТ
Номиналды жұмыстық жылысалқындық, °С
Қоректену торабының кернсуі, В
Жилік, Гц
Фазалар саны
Қыздырғыштардағы ең жоғарғы кернеу,В
Төмендеткіш трансформатордың түрі
Су шығыны
Суға қойылатын талаптар:
-Жылысалқындық(жоғары болмауы керек)
-Қатаңдығы (жоғары болмауы керек) мм,эквл :
-рН фактор
-Басқа да көрсеткіштері сәйкес болуы тиіс
Генератордың нақтылы өнімділігін алынатын кәсібілімділік газдың соңғы
шығыны, нм3г-табиғи газдан(100% СН4);
пропан бутаннан(50%С2Нд+50% С4НШ)
Соңғы кәсібілімділік газдағы күкіртің
Мөлшері, мгм3
Дайын ауа қабатының құрамы,%
•Табиғи газдан(100% СН4)
Роса нүктесі ,С
Электр энергияның меншікті шығыны квт.чм3
Қондырғы ауасының газ қысымы,кПа 10-1501000-15000
Эндогаздың қондырғыдан шығатын кездегі қысымы,кпа 1-4
Сырт келбеттік өлшемдері,мм
- еніі 1300
-ұзындығы 1950
-биіктігі 2900
Қондырғы массасы (басқару шкафын және "иней-1"
трансформатор қондырғысын ескерумен),кг 3250
Тағайындалуы.
ЭН"газ дайындаушы қондырғылар бірнеше түрі, өнімділігі 16; 30; 60; және
125 мч төрт түрөлшемдерден тұрады. Қондырғылар
Эндотермиялық бақыланатынауа қабатты, жартылай көмір сутекті
газдарды табиғи және пропан бутанды қоспаларды жағумен ауа шығынының
коэфиценті а=0,25-0,3 тең кезінде дайындау үшін арналған [12].
Қондырғының әр бір түрөлшемінің, газогенератордың
ретортасын электрлік немесе газды қыздырумен орындалулары болады.
Эндогаздың дайындалу ісамалына және бақыланатын ауа
қабатының сапасына күкіртті қосылыс газдары теріс ықпал жасайды. Соңғы
газдағы күкірттің мөлшері 5штм3-тен аспауы керек. Күкіртті қосылыстардың
көтеріңкі мөлшер шамасында қорытынды газ тазартылуға түсуі қажет.
Эндогазды ауа қабатты орташа және жоғары көміртекті
Болаттарды, легерленген болаттарды шынықтыруға,
қалыптастыруға, жасытуға, қатты дәнекерлермен дәнекерлеуде,
металлокерамикалық бұйымдарды жапсыруда көміртектің беттік қабатта
қайта қалпына келтіруде, газды көміртектендіру мен циандау кезінде
карбюризаторларды дайындауда қорғаушы ауа қабаты ретінде қолданнылады.
Бұйымның жұмысы мен құрылысы [12]
Табиғи газ немесе буланған пропан бутан қысым шарттылығында, кірер
шүмегінде сонан соң электромагнитті жетектің вентиль арқылы, қысым
реттеуішке, газ және ауаның коллекторы болатын құбыр жүйесіне жеткізіледі.
Көрсетілген коллекторға сонымен қатар бір мезгілде ротаметр және шүмектер
газға қатынасты қажетті мөлшерде ауа жеткізіледі.
Газ ауалы қоспа жалынды тосқауыл арқылы генератордың қыздырылатын
ретортасына жіберіледі.
Ретортадан шығатын жерінде эндогаз, реторта генераторына суық қоспа
ретінде жеткізіліп, шығатын жерінде теңеуірін өлшегіш көмегң арқылы
өлшенеді.
Эндогаздың тұрақты құрамын ұстап тұру үшін, генератордың шығатын
жерінде, генератор ретортасына газ ауалы беріліс шығынын тұрақтысы
қарастырылған.
Эндогаздың артықшылықтарын түсіру, шамға қысымды реттеуіш арқылы
жүреді кейінен төмендетіледі.
Эндогаздың бақылануы және берілген құрамының
бірқалыпты ұсталуы, газ ауалы қоспадағы ауа мен газдың қатынастарын
реттеу роса нүкгесі арқылы жүзеге асады [12].
Ылғалдылық берілген мәнінен ауытқыған кезде, эндогаз
Құрамын реттеуші шкафы орындаушы механизмге ауаның газ
желдеткішке кіретін жерінде жоғары немесе төмен ауа қоспасын жіберуге
бұйрық береді.
Қондырғының қосалқы бөлшектерінің жұмысы мен құрлысы [12].
Генератор эндотермиялық бақыланатын ауа қабатты дайындау
Үшін қызмет істейді, және ол жылу ажыратқыш отқа төзімді
жадығатпен астарланған кожухтан, электрлі қыздырғыштар,газды
шілтерлер және ретортадан тұрады. Генератордың кожухы цилиндртәрізді түбі
жабылған, табақты пішінді болаттан жасалынған.Кожухтың жоғарғы
бөлігі қақпақпен жабылады. Ретортаны газды жалынмен қыздыру жағдайында
кожухтың қабырға жағына газды шілдер кондырғыларын орнатуға арналған
тесіктер жасалынады.
Реюртаның электрлі қыздырылатын газды генераторда
жұмыстық камерасының ішкі жағында ХН70Ю қорытпасынан
жасалынған электрлі қыздырғыштар бекітілген.
Реортаныңгазды қыздырылу жағдайында электрлі
қыздырғыштардың орнына, кожухта жалынсыз жанатын
Инжекциялық шілтерлер орнатылған.
Қыздырғыштардың қоректенуі 380 В кернеуі бар айнымалы тоқ торабынан
төмендеткіш пештік трансформаторлар арқылы жүзеге асады. Генератордың
ретортасы ыстыққа берікті хромникельді қорытпасынан жасалынған
жәнеде сыртқы ішкі құбырлар жүйесінен тұрады. Құбырлар арасындағы кеңістік
ГИАП-25 католизаторларымен толтырылған. Сақина тәрізді газдың мәні 65 тен
75 мм аралығында жатыр.
Реторталардың шөркелері жылуөткізбейтін түтікшелері бар
қақпақпен нығыздалып жабылады.Төменгі түтікше арқылы газ ауалы беріледі, ал
эндогаз жоғарғы түтікше арқылы шығады. Эндогаздың ретортадан алыну ісамалы
төмснде келтірілген. Газды ауалы қоспа газ үрлеу арқылы генератордың
ретортасына жіберіледі, 1050°С жылысалқындықта ГИАП-25 және
ГИАП-8 эндотермиялык ауа қабаттың дайындалу ісамалы жүре
бастайды.
Эндогаздың генератордағы алыну ісамалы келесі түрде
көрсетіледі[12]
1-ші саты Металдың әссрлесу нәтижссіндс тотығуы.
CH4 +2О2 7,5N2=СО2+2Н2О+7,52N2+8550ккал.
2-шы саты Артық метанның бірінші әсерлестік өнімдерімен әрекеттесуі.
3cН4+С02+2Н2О+7,52N=4СО+8Н2+725N2-6 010
осы теңдіктен қоретініміз,тотығу қалпына келтіру әсерлестіктің қосынды
жылулық әсері оң.
Жылудың реторта генераторында тұтынуы жылу
жойылымдарына жұмсалатын жылудан және ісамалдық қажетті жылысалқындығын
қамтамасызданудан құрастырылады. Бірақта эндотаздың аздаған қалдық
мөлшеріндегі көміртегінің қостотығы
(СO3)cy булары (Н3О) және метанның (СН4) ісамалы толығымен жүру үшін
ретортаға қосымша жылудың берілуі қажет етіледі,ал ол электрлік
қыздырғыштар мен шілтерлер арқылы іске асады.
Эндотермиялық газ газдыгенератордың ретортасынан
шығатын жерінде тоңазытқышта суытылады да, сонан соң
тұтынушыға жіберіледі.
Газдың қондырғыдан шығатын жеріндегі ең жоғарғы қысым көрсеткіші
100400мм.вод.ст аралығында болады.
Газ араластырғыш аспаптар жиынтығының төсемтасы газ үрлегіштен, газ
желісіндегі қысым реттеуіштен, ротаметрлерден шүмек және
жылжымалар,тоңазытқыш басқада бөлшектер торабынан тұрады.
Қысым реттеуіш ауа мен газдың қатынасы.
Оның нольдік а жәнеб нүктелері арасындағы қысым
өзгерулерінің реттелуі, серіппенің кернеуін өзгерту арқылы жүзеге асады.
Қондырғыларда ротациялык газүрлегіштер қолданылады, олар реторта
эндогенераторын газ ауалы қоспасының берілуін қамтамасыз етеді.
Газ ауалы қоспаның түзілуіне жұмсалатын газбен ауаның шығыны
ротаметрлермен өлшенеді.
Газ араластырғыш аспаптар жиынтығының төсемтас басқару және
реттеу немесе басқада іс әрекеттерді үшін оларда газды
шүмектер, жылжыма және электромагнитті жетегі ... жалғасы
Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.
Дипломдық жоба жылдық бағдарламасы 50000 дана тісті дөңгелек бөлшегін
өндіретін дайындама-жылумен өңдеу телімін жобалау аспектілеріне
арналған.
Дайындама-жылумен өңдеу телімін жобалау үшін базалық бөлшек ретінде
20Х2Н4А маркалы легерленген болат алынған. Оның жарақтылық және
кәсібілімділік қасиеттері келтірілген.
Дайындама сызбасын өңдеудің және өндірістің кәсібілімділік
ісамалдарының сонымен қатар ЭВМ блок-схемены қолдану арқылы пештің жылулық
балансының инженерлік есептеу жүмыстары жүргізілді. Базалық бөлшектің
жылумен өңдеу кәсібілімі жетезерттелді.
Жобаланатын телімдегі негізгі және көмекші жабдықтардың сипаттамалары
келтірілген.
Түсініктеме жазбасы 83 беттен, 10 кестеден, 10 сызбалардан, 2 суреттен,
5 қосымшалардан, 25 әдебиет пайдаланудан құралады.
АННОТАЦИЯ
Дипломный проект посвящен аспектам проектирования заготовительно-
термического участка для пройзводства зубчатого колеса с годовой программой
50000 штук.
Для проектирования заготовительно-термического участка в качестве
базовой детали была выбрана легированная сталь марки 20Х2Н4А. Приведены ее
механические и технологические своиства.
Произведены инженерные расчеты по разработке чертежа шготовки и
технологического процесса пройзводства, а также по тепловому балансу печи с
использованием ЭВМ с блоком-схемы. Разработана технология термичсской
обработки базовой детали. Изложены характеристики основного и
вспомогательного оборудования проектируемого участка.
Пояснительная записка в 83 страниц, 10 таблиц, 10 чертежей, 2 рисунка,
5 приложсний исполъзовано 25 литератур.
ANNOTATION
The course project of a purchasing - thepmal site on manufacture of a
cogwheel with the annual program 50000 pieces.
The purpose it is the pojection of a site en view of a base detail,
material anot annual program of manufacture. In design process were. The
necessary items of information on progertu steel 20C2N4A
for Rcvelopment of technological proctess of a base detail became
assembled.
The engineering accounts on development of the drawing of nresorm and
technological processes of a base detail's manufacturing had mode.
The technique of thermal hangdling of a base detail had developed.
The acconts necessary for the equipment's choice, plants and hoist
-transport machines of a designed site had made.
The designed project of a purchasingtnepma site can be applied on a
machine building sactory.
The volume of diploma work consists of 83 pages, 10 schemes, 10
tables, 2 pictures, 5 application and 25 literatures.
МАЗМҮНЫ
КІРІСПЕ
1. ЖАЛПЫБӨЛІМ ... ..10
1. Бүйымның жұмыстық белгіленуі және техникалық сүраныс
бойынша сарапталуы ...-
2. МЕУЛ-ге сәйкес базалық бөлшек жадығатының қасиеті. . ... -
2 ДАЙЫНДАМАНЫ ТАҢДАУ ЖӘНЕ ОНЫ
САЛЫСТЫРМАЛЫ САРАПТАУ ЖОЛЫМЕН АЛУ
ТӘСІЛДЕРІ ... ... ... ..12
2.1Дайындама жадығатының қасиеті ...-
2.2 Дайындаманы дайындау бойынша бағыттық технологияны
өңдеу (соғу,штамптау,құю цехтары) және дайын бөлшекті
соңғы механикалық өңдеу ... 15
3 ТЕХНОЛОГИЯЛЫҚ БӨЛІМІ ...16
3.1 Термиялық өңдеудің технологиялық процесін таңдау және
техника экономикалық қүрылуы ...-
2. Бөлшекті термиялық өңдеудің бағыттық технологиясы. ... 17
2. Бүйымды термиялық өндеу операциясын орындау үшін
уақыттың есептелген нормасын анықтау ...
3.4 Бөлшекті қыздыруды есептеу бағдарының блоксхемасы... 20
4 КОНСТРУКТОРЛЫҚ БӨЛІМ ...23
1. Қондырғының тағайындалуы .-
2. Қондырғыларды есептеу ..-
5 ӨНДІРІСТІ ҰЙЫМДАСТЫРУ ..25
1. Қондырғының қажетті санын есептеу және тандау. . . ... .
2. Жобалау участкелеріне қолданылатын қондырғылардың
мінездемесі ...26
3. Технологиянық қондырғыны таңдау ... ... ... .. ..40
6 ӨНІМНІҢ САПАСЫН БАҚЫЛАУ .45
6.1 Базалық бөлшекті термиялық дайындау өндірісі кезінде
пайда болатын ақаулар ..48
6.2 Термиялық бақылаудың бағыттық технологиясы ..-
ДАЙЫНДАУШЫ ТЕРМИЯЛЫҚ БӨЛІМДІ ЖОСПАРЛАУ 52
1. Дайындаушы термиялық участкенің құрылысын жаңарту. . -
2. Еңтаңбасы, қуаты және үлкен өлшемдердің берілуімен
қолданылатын қондырғының, ванналардың және т.б
мінездемесі .53
7.3 Шекараларды көрсетілген өндірістік аудандар және қондырғылардың
орналасуы ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...54
4. Ғимараттың биіктік өлшемдері және бөлімнің тұтынушы
өндірістік аудандарын есептеу ..56
5. Жалпы цехтық көтерме тасымалдау түрлерін тандау;
еңтаңбасы және жұмыс істеу тәртібі ...-
ЭКОНОМИКАЛЫҚ БӨЛІМ ... ..59
8.1 Жаңа термиялық ағындағы шығындарын есптеу ... .. -
1. Өндірістік жұмысшылардың жалақысы, жаңа
экономикалық тиімділікті есептеу ... -
2. Жабдықты эксплуатациялауға кететін шығындар ... .. 61
3. Ғимараттармен қүрлыстарды сақтауға жүмсалатын
шығындар ... 63
8.1.4 Басқада цехтық шығындар ... ... 64
9 ЕҢБЕКТІ ҚОРҒАУ ... ..67
1. Еңбекті қорғаудағы үйымдастыру шаралары ... .
2. Еңбек қорғаудағы техникалық қауіпсіздік шаралары . . ... .68
Қауыпты өндіріс факторлардың талдауы ...-
Цсхтарды үйымдастыру ... -
Жерге қосқыш қондырғыны есептеу ...69
3. Еңбек қорғаудағы өндірістік тазалық шаралары. . . . . ... 71
4. Еңбек қорғаудағы өртке қарсылық шаралары ...74
ӘДЕБИЕТТЕР ТІЗІМІ ..77
ҚОСЫМШАА ҚОСЫМША Б ҚОСЫМШАВ ҚОСЫМША Г
КІРІСПЕ
Машине жасау саласы өндірісін дамытуда , негізгі сұрақ болып
Қазақстан Республикасына қатысты нарықты экономика кезеңінде бәсекелестік
өнімді шығаруға жағдай туғызатын, озықты әдістерді іздестіріп табу қажет.
Ғылыми-техникалық революция өнеркәсіптің барлық салаларын , бірінші
жағдайда мәшине және аспап жасауды қайта қарулануға себеп туғызды. Барлық
өндірістік процестерді автоматтандыру мен механизациялауды дамыту қажет.
Осылардың бәрі әр түрлі механизмдерді қолдануын өсуін туғызады,
осылардың ішінен тісті берілістер маңызды орын алады.
Тісті жетектің жұмыс жылдамдығын көтеру және бір редуктор агрегатында
үлкен күш қуаттардың негізделуі, тісті Берілістердің сапасын, олардың
беріктіктігін, ұзақ уақыттылығын көне лайындау дәлдік көрсеткіш талаптарын
едәуір қатаңдатады.
Осы негізгі сұрақтарды шешуге ең тиімді және ұтымды металдармен
қорытпаларды нығайту әдістері ретінде үлкен орын термиялық және химия-
термиялық өңдеуге беріледі. Термиялық өңдеу мәшине бөлшектерін, аспаптар
мен жартылай өнімдердің технологиялық процестерін дайындаудағы негізгі
бөлігі болып табылады. Осының арқасында олардың қасиеттері жоғарлайды, бұл
мәшине бөлшектері мен құрылғылардың массасын төмендетуге, металды едәуір
үнемдеуге, бұйымдардың сенімділігі мен қолданулық беріктігін жоғарлатуға
мүмкіндік туғызады. Сондықтан термиялық өндеу көптеген заводтарда кең
қолданыс табуда. Құрылғылық болаттарда қорытпа мен термиялық өңдеу режимін
дұрыс таңдауда жеткілікті деңгейде пластикалық және тұтқырлық сппапамаларын
сақтап, уақытша кедергіні 2000МПа-ға дейін және оданда жоғары мәнге
жеткізуге болады.
Бұл жобаның тапсырмасы, болат 20Х2Н4А маркасынан жылдық бағдарламасы
50000 дана тісті дөңгелекті жасау үшін термиялық дайындама бөлімін жобалау.
1 ЖАЛПЫ БӨЛІМІ
1.1 Бұйымның жүмыстық белгіленуі және техникалық сұраныс бойынша
сарапталуы
Редуктор - деп тісті немесе червякты берілістен тұратын, бөлек
агрегат ретінде жасалған және қозғалтқыштан жұмыс мәшинесіне күш қуатты
беретін механизмды айтамыз. Жетектің кинематикалық сүлбесі, редуктордан
басқа ашық тісті берілістерді қосып алады.
Редуктордың тағайындалуы бұрыштық жылдамдықты азайтып жетектегі
біліктің айналу моментінің жылдамдығын жоіғарлату.
Редуктор тұрқыдан және оның ішіне орналасқан беріліс
элементтері, тісті дөңгелектер, біліктер т.б тұрады. Шапшаң
берілістің шестернясы кірер білікпен бірге дайындалған, аралық
білікте тісті дөңгелек орнатылған. Электрқозғалтқыштан айналу
моментін кірер білікке беру үшін онда призма тәрізді сына
орналасқан. Дөңгелектен білікке айналу моментін сына арқылы
жібереді. Бір остік сүлбе бойынша жасалған редукторлар кішкентай
габаритімен ерекшеленеді. Олар жетекті құрастырып жасауына
ыңғайлы. Кірер мен шығар біліктегі тісті дөңгелектердің
орналасуы симметриялы болып келеді. Редуктордың сүлбесін
таңдау олардың эксплуотациялық сұраныстары, жетектің құрылғылық құрастыруы
мен анықталады.
1.2 МЕУЛ-ге сәйкес базалық бөлшек жадығатының қасисті. Тісті
дөңгелектің жадығаты ретінде Болат 20Х2Н4А маркасын
аламыз. Химиялық қүрамы 1.1 кестеде келтірілген.
Болат 20Х2Н4А-аз көміртекті, жоғары легерленген жөне жоғары берікті
болаттар тобына жатады. Цементацияға ұшырайды. Көміртекпен қанығудан,
шынықтырудан және төменгі босатудан кейін, жоғары беттік қаттылыққа ие
болады (НКС,57-64).
Болаттағы хром қыздырылғыштығын жоғарлатады, пластикалық қасиеттерін
төмендетпей беріктігімен қапылығын ұлғайтады, босату морттылығымен кабыршақ
түзілуге тұрақтылығын көтереді. Хромды феррит жоғары механикалық
қасиеттерге ие. Хром аустенитті түрақтандырады, жоғары және біркелкі
қаттылықты алуға қамтамасыз жасайды.
Кесте 1.1 -Болат 20Х2Н4А маркасының химиялық қүрамы [2]
Болаттың Элементтердің мөлшері %
маркасы
СМп N1 Сг
1,6 70 3,2
1,6 345 6,3
1,6 110 3,2
1,6 210 6,3
1,6 300 6,3
Қалған өлшемдері симметриялы
Қосымша әдіптер ГОСТ 75-05-89 дан 2.2-ші кесте бойынша
анықталады. Штамптың беті бойынша ығысуы —0,7
Шындалманың өлшемдері және олардың мүмкіндік ауытқуы. Кесте 2.2-
Шындалманың өлшемдері
Өлшемдер, Шындалманың өлшемдері, мм.
мм
070 70+(1.6+0.4)*2=74
0345 345+(1.6+0.4)*2=349
0110 1І0+(1.6+0.4)*2=114
0210 210+(1.6+0.4)*2=214
0300 300+(1.6+0.4)*2=304
Қалған өлшемдер симметриялы
а) сыртқы дөңгелектену бұрышының радиусы 6мм,Г0СТ 75-05
7-ші бойынша;
б) штампалық еңістігі 5°.Г0СТ 75-05-89, 18-ші кесте бойынша;
в) Ішкі дөңгелектенудің радиусы 5мм. ГОСТ 75-05-89,
Кесте 2.3 -Мүмкіндік ауытқулар..
Болшектің Шыңдалманың мүмкіндік ауытқуларымен өлшемдері, мм
өлшемдері,мм
070 074
0345 0349
0110 0114
0210 0214
0300 0304
Қалған өлшемдер симметриялы
2.2 Дайындаманы дайындау бойынша бағыттық технологияны өңдеу (соғу,
штамптау, қүю цехтары) және дайын бөлшекті сонғы механикалық өңдеу
Дайындамаларды штамп және арнайы пресс көмегі арқылы қысыммен өндеу
арқылы алады. Штамптаудың алдында бастапқы металды өңдеуге дайындайды,
металлдың тазартуын жүргізеді. Болат 20Х2Н4А үшін ақауларды жою үшін,
фрезерлі станокта газарту әдісін тандайды. Тазартудың тереңдігі диаметр мен
щыңдықтың 5-6 пайызын құрайды. Кейінен бастапқы металлды дайындамаларға
бөлу операциясы жүреді. Олардың үнемқорлығы штамптаудың барлық
технологиялық процесінің тиімділігіне, голлдың шығынына әсер етеді. Бөлуді,
кескіш тісті аралармен немесе дискілі кейде таспалы ара көмегі арқылы
іске асырады.
Таспалы бөлгіш станоктары дайындама өндірісінде үлкен қолданыс табуда.
Олардың жылдамдығы 10-240 ммин дейін жете алады, фреза бетінің жақсы
сапасыз, жоғары өнімділікті, металдың : не энергияның аз шығынын қамтамасыз
етеді.
Қазіргі кезде машина жасау өндірісінде қолданылатын бөлшектердің 20
пайыздан астамы (салмағы жағынан) шындалған темірді ыстық күйде штамптау
әдісімен жасалады.
Металды ыстық күйде штамптау үшін, оны белгілі температураға дейін
қыздырып, формасы жасалынатын бөлшектің формасындай етіп жасалған
штампқа салып қысады. Нәтижесінде металға түсірілген күштің әсерінен
металл деформацияланып, штамптың ішкі қуыстарын толтырады да,
формасы штамптың ішкі кеңістігінің түріне сәйкес бөлшек пайда
болады. Металды ыстық күйде штамптау процесі жабық және
ашық штамптарда жүргізіледі. Ашық штамптарда өнделетін металл
штамптың ішкі кеңістігін толық толтырған соң, артық металл
штамптың екі бөлігінің қосылған жерінен сығылып сыртқа шығады, ал
жабық штампта артық металл штамптың ішкі қуысында қалады.
Ыстық күйде штамптау процесінің шикізаттары көлденең қимасы
дөңгелек, квадрат, тік төртбұрыш формалы сом темірлер мен әр түрлі
формалы периодты прокаттар болып табылады.
Металды иінді штамптау пресінде штамптаудың , балғамен
штамптауға қарағанда, бірқатар артықшылықтары бар: металл
сығындысы аз, бөлшектің дәлдігі мен жұмыс өнімділігі артық.
Штампта өңделген бөлшекті автоматты түрде итеріп шығаруға
арналған қондырғы бар. Қазіргі кезде елімізде металға 630-6300
тонналық күшпен әсер ететін престер бар.
Сурет і - Шықдалма
Өндіріс орындарында өндірілетін металдардың басым көпшілігі ыстык
күйде өңделетін болғандықтан, штамптау прцестерінің механикалаыдыру мен
автоматтандыруға көп көңіл бөлінеді
3 ТЕХНОЛОГИЯЛЫҚ БӨЛІМІ
3.1 Термиялық өңдеудің технологиялық процесін таңдау және техника
экономикалық құрылуы
Қыздырып, сонан соң тез немесе баяу түрде болат мөлшерін суыту арқылы
металдың құрылысын өзгертуге және бөлшектердің тиісті беріктілігі мен
технологиялық қасиетін сақтауға болады. Мұндай процесті болатты термиялық
өңдеу деп аталады. Болатты армиялық өңдеу белгілі бір температуруда және
уақытта жұргізіледі, әрі мүлде басқа құрылымды түзумен аяқталады.
Шыңдалмаларды алдын ала термиялық өндеуге түсірілетін ең көп таралған
операциялардың бірі қалыптастыру болып табылады.
Қалыптастыру деп жұқа қаңылтақты перлитті құрлымды алу мақсатымен
эвтектойдқа дейінгі болатты Ас3 нүктесінен 40-50 °С жоғары температураға
дейін қыздырудан кейінен ауада суынуынан тұратын термиялық өңдеу процесін
айтамыз.
Аз көміртекті болаттарды қалыптастыруға түсіргенде үйірлердің ұсақталуы
басталады. Қалыптастыру жасытумен салыстырғанда үнемді операция болып
табылады, өйткені ол пешпен бірге суытуды қажет етілдірмейді. Аз көміртекті
болаттар үшін қалыптастыру жасытуға қарағанда кеңінен қолданылады [7].
Цементация деп қатты, газ тәрізді және сұйық зат көмегі арқылы
көміртегімен қанықтыру. Көміртегіге бай цементацияға қолданылатын затты
карбюризаторлар деп атайды. Цементацияланған абапағы көміртегінің құрамы
температураға, газ қысымына байланысты. Цементацияланған қабаттың тереңдігі
процестің жүру ақтығына тәуелді. Егер пештің жұмыс көлемінде газ құрамының
іртектілігі және температура түрақтылығы сақталса, процесс дұрыс жүреді.
Цементацияланған бөлшектің сапасы қабаттың тереңдігіне байланысты, болатта
көміртегінің мөлшері көбейген сайын, қабат ереңдігі соншама аз болады[7].
Шынықтыру деп, өндеу нәтижесінде металдармен
қорытпаларда теңсіздік құрылым түзетін термиялық өңдеу түрін айтамыз.
Термиялық өңдеу кезіндегі теңсіздік құрылымды орытпаларда тек қатты күйдегі
түрлену болатын жағдайда ғана алуға болады. Ондай түрленулерге мыналар
жатады: айнымалы ерігіштік, атты ерітіндінің полиморфтық түрленуі, жоғарғы
температурадағы қатты ерітіндінің эвтектойдтық әсерлестік бойынша ыдырауы
және т.б.
Теңсіздік құрылымды шығарып алу үшін корытпаны қатты күйдегі фазалық
түрлену температурасына дейін қыздырады, сонан кейін суыту кезіндегі тепе-
теңдік түрленуді болдырмау үшін оны тез қындатады. Мысалы эвтектойдқа
дейінгі және эвтектойдтық құрамды болаттарды шынықтыру үшін қыздыру
температурасы АсЗ сызығынан 30-50°С жоғары болады. Ал эвтектойдтан
кейінгі болаттардың қыздыру температурасы Ас 1 -ден 30-50°С
жоғары алынады. Әрі болаттардың барлығын қыздыру үшін
суыту жылдамдығы керекті құрылымға байланысты тағайындалады [7].
Босату деп өңдеу нәтижесінде алдын ала шынықтырылған қорытпаларда
құрылымы тепе-теңдік құрылымға жақындай түсетін фазалық түрленулер
болатын термиялық өңдеу түрін айтады. Жасытылған күймен
салыстырғанда шынықтыруды босатумен немесе ескіртумен үйлестіргенде
қорытпа қасиеттерінің (каттылығынан, беріктік сипаттамасының, коэрцитивтік
күшінің, меншікті электр кедергісін және т.б) ең жоғарғы деңгейіне жету
мақсаты көзделеді.
Төменгі босату болатты 250°С төмен қыздырудан кейінен алудан
турады, босату мартенситін алу үшін және ішкі кернеуді жою үшін
қолданылады.
Төменгі босатудың нәтижесінде болаттың морттылығы азайып, қаттылығы
мен тозуға тұрақтылығы жоғары деңгейде сақталады (НҒІС58-64), егерде
бөлшек тұтқырлы орталыққа ие болмаса, ол динамикалық жүктемелерге
шыдай алмайды. Сондықтанда төменгі босатуда бөлшектерді термиялық
өңдеуден кейін түсіреді [7].
3..2. Бөлшекті термиялық өңдеудің бағыттық технологиясы
Ең тиімді эксплуатациялық қасиеттерге жету үшін, қажуға жоғары
карсыластық, жоғары тозуға тұрақтылық, жемірілуге жоғары тұрақтылық келесі
технологиялық операцияларды жүргізу керек:
-кривошипты ыссыштампты престе штамптау (КГШП);
-95()°С температурада цементацияны жүргізу;
-910°С температурада қалыптастыруды жүргізу;
-830°С температурада беттік шынықтыруды, кейінен
төменгі босатуды жүргізу керек.
3..3. Бұйымды термиялық өңдеу операциясын орындау үшін
уақыттың есептелген нормасын анықтау
Термиялық өндеудің мақсаты болаттан жасалған тісті дөңгелектердің
эксплуотацияға қажетті қасиеттерін жақсаратын белгілі бір құрлымға
келтіру. Термиялық өңдеу ұзақ уақыттылыққа әсер етеді.
Қыздыру уақытын есептеу үшін ең алдымен тісті дөңгелектің қай денелерге
жататынын анықтау керек.
- егер Ві0,25 болса, онда кесек денелерге жатады;
-егер Ві0,25 болса, онда жіңішке денелерге жатады және келесі
теңдікпен анықталады:
Ві=Sάλ (3.1)
Мүндағы: S-дененің өлшемі, м;
ά-жылу беру коэфиценті;
λ -жылу өткізгіштік коэфиценті, ол 28Вт(м2к)тең. Био айқын
өлшемінің мәнін анықтау үшін, металға жылу беру коэфицент қосындысының
мәнін табу керск.
(3.2)
Мүндағы, акопв -конвекциямен жылу беру коэфиценті, пеш үшін оның орташа
мәнін 11.8Вт(м2 к)деп аламыз а иіл - сәулеленумен жылу беру
коэфиценті, оның мәні келесі теңдікпен анықталады.
Мүндағы: С1КМ -алыну коэфиценті (электр пешінде қыздыруда) ол 1,5Втм2
деп алынады.
1000 + 293 4 20 + 273 4 1000 + 273 4+ 920 + 273
а =
1000-20)* (1000-920)]
а,пл = 54,32 Вт(м2хК) Осыдан: ао6щ=66,12 Вт(м2хК)
8-дененің қалыңдығы цилиндр үшін 0.085 м Алынған мәндерді 3.1
теңдеуге қойып
Ві =0,085*66,1228-0,28
Ві-0,25-тен үлкен болғандықтан кесек денеге жатады. Дененің қыздыру
уақытын анықтау.
Мүндағы: Мб- бөлшектің массасы кг;
С- жылусыймдылығы 0,59 кдж(кг к);
Тс- металл ортасының темперасы °С;
Тнач жәнеТкон —металдың бастапқы және соңғы
температурасы, °С;
Ғ- бұйымның активті ауданы келесі, м2
тендеумеумен анықталады:
(3.5)
Ғ=2*3,14*172,8*(172,8+85)=279863,5м м2=0,27м2 Табылған бұйымның активті
ауданын (3.4) теңдеуіне қойып тісті дөңгелектің цементацияға 950 С
қыздыру
уақытын табамыз.
Тн= 19,2*0,5978,9*0,27 Лп(1000-201000-950)=1,57=94,4мин
910°С темепратурада қалыптастыру үшін
Тн=19,2*0,978,9*0,27*1п(10ОО-2О10 О0-91О)=1,25=75, З мин
200°С температурада төменгі босату үшін,
Тн=19,2*0,5978,9*0,27*1п(230-2023 0-200)=1,02=61,6мин Цементация
кезіндегі ұстау уақыты келесі теңдеумен анықталады:
(3.6)
Т¥=14-1,57+6О-33,31ОО=2Ос=12ООмин
Цементациядан кейінгі суыту уақыты б0 мин. Қалыптастыру
үшін ұстау уақыты келесі теңдікпен анықталады:
(=10+1 мин1мм қалың
(3.7)
(=10+172=182 мин .
Қалыптастырудан кейінгі суыту уақыты 110 мин.
Төменгі босату үшін ұстау уақыты :
(=10+ 1мин1мм қалың=68мин.
Төменгі босатудан кейінгі суыну уақыты б0 минут.
830 °С температурада беттік шынықтыруда, бөлшектің қыздыру уақытын
есептейміз.
Тоқтың жилігін анықтаймыз, 2 мм қалыңдыққа кіретін.
Ғ=(60бк)2
(3.8)
Мүндағы: бк- қабат калындығы мм.
Ғ=(6ОО,23)2=7О кГц 20-73О°С температура интервалында
тоқтың жилігі 70000 Гц
Кюри нүктесіне дейін, бетті келесі теңдеу бойынша қыздырамыз.
V =
V п
мүндағы: g-меншікті қуат, Втм2;
λ - жылу өткізгіштік коэфицент, Вт(м2-К)
а - температура өткізгіштік коэфицент а=0,9х10-5м2сек.
3.4 Бөлшекті қыздыруды есептеу бағдарының блок-схемасы Технологиялық
есептеулерде ЭВМ-ды қолдану арқылы процесстерді тездетуге болады.
Program nagrev;
Uses crt, dos;
Label out, big, plast;
Var
t, tn, ts, integer;
Bi,Fo,e,c,P, m2, NO, UO, tz, tp:real;
Q1,Q2, as, at, Aluc, Asum, Akonv,
Atemp, cnag, Ytep: real;
Begin
Clrscr;
Writeln (Қыздыру (суыту) уақытын есептейтін программа))
Write (Есептеу үшін кестелер мен сүлбелерді қолдану керек);
Write (Жылумен өңдеу технологиясы бойынша кітаптар);
Write ln (Цилиндрлк бөлшектің есептелуі);
Write ln (Пластинаны есептеу үшін г орнына S);
Write ( Бөлшектердің өлшемдерін еңгізу);
Read ln (t);
Write (Бөлшектің қыздырылу(суыну) температурасын еңгіз)
Read ln (t)
Write (Бөлшектің бастапқы температурасын еңгіз);
Read ln(tn);
Write (орта температурасы 30-50 градусқа);
ts:=t+40
Write ln (бөлшектің жоғары кыздыру температурасы тең);
(ts, градус);
(температуралық критерий
(жылу беру коэфиценті Аsum есептеледі);
(ол жылу беру коэфиценті Аlus құралады);
(конвекция Аkonv);
( Стефана-Больцмана заңы бойынша Аlus тең);
(Аlus =С[(Т8100)х4-(Т100)х4](Тз-Т));
( С- сәулелену коэфиценті с=5,7е);
(е-қаралық дәрежесі);
(Тs и Т - орта мен материалдың температурасы);
(материалдың қаралық дәрежесін енгіз е=);
read (е)
аs:=((ts+273)100)х((ts+273)100)х( (ts+273)ІОО);
аt: = ((ts+273)100)х((ts+273) 100)х((ts+273)100);
Аluc:=5.7е(as-аt)(ts-t);
(Конвекциямен жылу беру коэфиценті Аkonv
осылайша есептеледі:);
( пештегі ауа қабатының айналу жылдамдығының
теңдeуі бойынша:);
(сәулетарату арқылы жылуберу коэфиценті Аluc);
( конвкция арқылы есептелген жылуберу
коэфицентін Аkonv еңгіз);
Read ll n(Akonv);
Аsum:=Аkonv+Аluc;
(жалпы жылуберу коэфиценті Аsum тең, Аsum);
(жылу өткізгіш коэфицентін Ytep eңгіз:);
Read (Ytep);
Bi: Asum rYtep;
(Критерий Био тең, Ві);
If Bi 0.25 then goto big;
( био критериі 0,25 аз болғандықтан жіңішке
дененің есебін еңгіземіз);
(Био, Ві критериін біліп);
(және температуралық критерий Q1);
(номограмма арқылы критерий Фурье,
табамыз);
( критерий Фурье еңгізу:);
Read(Ғ(І);
( Фурье критерий мәні бойынша қыздыру
(суыту) уақытын есептейміз );
( Спад=Ғпг 2Аtemp теңдеуі бойынша);
(мұндағы, Аtemp=Үtерс р - температура өткігіштік
коэфиценті);
(с –жылусыймдылық,);
(р - материалдың тығыздығы);
(дайындама материалының жылу сыймдылығын
Енгіз:);
Readln(c);
(материалдың тығыздығын еңгіз);
Readln(Р);
Atemp:= Үtерс р;
(температура өткізгіш коэфицент Аtemp тең, Аtemp);
Спад:=Ғ(І ггАіtemp;
(қыздыру суыту уақыты тең: Спад, ч);
Goto out;
Out:repeat until keypressed;
END
4 КОНСТРУКТОРЛЫҚ БӨЛІМ
4..1 Айлабұйымның тағайындалуы
Айлабұйым пісірмелі құрылғыдан тұрады. Ол бұйымдарды газды,
нитроцементация немесе азоттау кезінде шахталы пештерге
орналастыру үшін қызмет атқарады. Айлабұйым бөлшектерді пештік
жұмыс ортасында жүктеу мен тасымалдауға ыңғайлы болып жасалған.
Айлабұйым ішінде жоғары температураларда жұмыс істейтіндігінен,
сенімділік пен ұзақ уақыттылық талаптары жоғарылайды..
Осыған байланысты оларды ыстыққа берікті болаттардан жасайды.
4.2 Айлабұйымды есептеу
Айлабұйымның қима диаметрін, жүктеменің өзгермелі қосымшасының
жағдайынан анықтаймыз (жүктеме 0 ден максимумға дейін жоғарылайды).
Созу кезіндегі кернеуі [б]с=90 Мпа
Түсірілстін жүктеме Р келесі теңдеумен анықталады
Р=гтС (4.1)
Мүндағы: п- жүктердің саны
С - жүктердің ауырлық күші.
Онда жүктеме келесі теңдікпен анықталады:
Р=п-т-§=8-19,2-10=1536 Н
Тұтқаның көлденең қимасының ауданы келесі теңдеумен анықталады.
Ғ=Рбс= 17 см ;
Дөңгелек қиманың ауданы келесі теңдеумен анықталады.
_ Ғ=ясі2
(4.2)
Ід р
осыдан 6= — =4,6см=46мм V п
Бөлшектерді пешке жүктету үшін арнайы ыстыққа берікті
12X13 маркалы болаттан жасалған кәрзенкені таңдап аламыз.
Бөлшектің ең үлкен диаметрі 345 мм. Барлығы 8 бөлшек
сүктеледі. Кәрзенкенің диаметрін 500 мм, биіктігін 800 мм,
қабырғаның қалыңдығын 20 мм деп аламыз
Сурет 2 Айлабұйымның кұрассызбасы.
Айлабұйымның өлшемдерін келесі тендеумен анықтаймыз:
На-Нш х п=95х8=760 мм
Мұндағы: На-айлабұйымның биіктігі;мм
Нш - шыңдалманың қалыңдығы; мм
n-жүктеменің саны;
с1а-(Зб+Ас1к+2 ДсІ=349+2х25+2х50,5=500 мм
Мұндағы : dа-айлабұйымның сыртқы диаметрі; мм
dқ-қабырғаның калыңдығы; мм
d-қабырғамен бөлшектің арасындағы кашықтығы; мм
5 ӨНДІРІСТІ ҮЙЫМДАСТЫРУ
5.1 Қондырғының қажетті санын есептеу және таңдау Шыңдалмаларға
термиялық өңдеуді жүргізу үшін, қондырғыны таңдап
алуымыз қажет. Цементация үшін шахтылы снтациялық СШЦМ-6.1210
пешті таңдап аламыз, беттік шынықтыру үшін ТВЧ
қондырғысын, қалыптастыру үшін шахталы шынықтыру СШЗ 6.1210
пешін және босату үшін СШЗ-6.1210 пешін аламыз.
Қажетті жабдықты келесі теңдеумен анықтаймыз:
К=пҒд
(5.1)
Мундағы: п-жабдықтың қажетті жұмыс істеу уақыты
Ғд- жабдыктың нақтылы жұмыс істеу
фондының уақыты.
п=рР(5.2)
Мүндағы: Q- өнімнің жылдық көлемі, кг
Р- пештің өнімділігі кгсағ.
0=50000*19,2=960000кг
Цементациялық пеш үшін Р-200 кгсағ
Р=960000200=4800
істеу фондыны
(5.3)
Қондырғының нақтылы жылдық жұмыс
ҒД=(365-В-П)*С*1*КР
Мүндағы: В-демалыс күндердің саны;
П-мереке күндердің саны;
t-алмасулардың үзақтылығы;
Кр-қондырғыны пайдаланудың коэфиценті.
Ғд=(365-104-8)*2*8*0,9=3643,Зсағ
5.1 теңдеуіне қойып цементация үшін жабдықтардың санын анықтаймыз:
К=48ОО3643,3=1,3
Демек цементация үшін 1 пеш аламыз.
Жабдықты жүктету коэфиценті келесі теңдеумен анықталады.
К3=КрКпр(5.4)
Мүндағы: Кр-жабдықтардьщ есептелген саны;
КпР-жабдықтардың алынған саны.
Осыдан Кз=1.21*100%=114%
Қалыптастыру және төменгі босатуда жабдықтардың саны.
Шынықтыру және босату үшін Р—250кг
Р=960О0О25О=384О кгсағ
К=38403643.3=1,05
Қалыптастыру үшін 1 пеш, төменгі босату үшін 1 пеш Өйткені
пештердің өнімділігі бірдей.
К3=1,051*100%=105% ІНЧ шынықтыруда жабдықтардың саны:
ТВЧ қондырғысының өнімділігі 10 данасағ тісті дөңгелек және ол
137кгсағ тең.
п=960000137=7007
К=70073643,3=1,9
Демек беттік шынықтыру үшін бір ТВЧ қондырғысын аламыз
К3= 1,91*100%=190
5.2 Жобалау участкслерінде қолданылатын қондырғылардың
(агрегаттар,пештер) мінездемесі СШЦМ-6-1210 Электірлі пеш
5.1-ші кестеде СШЦМ 6-1210 электірлі пештің негізгі
техникалық сипаттамалары келтірілген [12]
Кесте 5.1 -СШЦМ 6-1210 электірлі пештің негізгі техникалык
сипаттамалары
Өлшемшаманың аталуы Норма
І.Белгіленген қуаты, кВт 93.2
2.Номиналды температура,°С 900
З.Қоректенетін сеть кернеуі,В 380
4.Жилік,Гц 50
5.Фазалар саны 3
б.Жылулық аймақтар саны 2
7.Аймақтардың қуаттылығы,кВт
1-аймак 30
2-аймақ 60
8.Бейтарап жүрістің қуаты,кВт 17.5-1.75
9.Садканың массасы,т 0.8
10.Жұмыс аймағындағы орта қадағаланат
11.Жұмыс аймағының көлемі колемі,мм
диаметр
биіктігі 600
12.Электрлі пештің массасы,т 1200
ІЗ.Астардың массасы,т 4.92
2.47
СШЦМ 6.1210 электрлі пеш цементация,
цементация, шынықтыруға қыздыру, бақыланатын ауа вта
бұйымдарды жасыту мен қалыптастыру үшін және онда немесе
газтәрізді карбюризаторды қолдануымен юлогиялық процестерді
жүргізуге арналған. СШЗ-6.1210 Электрлі псш
5.2 кестеде СШЗ-6.1210 негізгі техникалық
тсхникалық гірілген 12].
сипаттамалар
К 5.2-СШЗ 6.1210 электрлі псштің техникалық сипаттамасы
Өлшемшаманың аталуы номерлер
І.Белгіленген қуаты,кВт 85
2.Номиналды температура, С 700
З.Қоректену сеть кернеуі,В 380
4.Токжиілігі,Гц 50
5.Жылу аймақтарының саны 3
б.Аймақтың қуаты,кВт 1
7.Аймақтың қуаты,кВт 80+*
8.Қыздырғыштағы кернеулер ,В 380
9.Бейтарап жүрістің қуаты,квт 14.6+146
9а.Суыту судың шығыны,мч 0.4
ІО.Садканың массасы,т 1.1
11.Жұмыс аймағындағы орта қорғаныс газ
12.Жұмыс аймағының
өлшемдері,мм 600
диаметр 1200
биіктік 4,0
ІЗ.Электр пештің массасыд 1,8
14.Астардың массасы,т
Электрлі пеш үш фазалы айнымалы тоқтың торабынан
қоректенеді.
СШО 6.1210 Электрлі пеш
СШО 6.1210 электрлі пештің параметрлері және өлшемдері
жағынан СШЗ 6.1210 пешімен ұқсас келеді. Жұмыс істеу
ұстанымыда бірдей болып келеді. Айырмашылық тек қана пештің
қималды қыздыруында. СШО 6.1210 пешінің максималды
қызхдыру температурасы-750°С [12].
Технологиялық жабдықтарға жалынды пештер үшін жанғыш құрылғы, электр
қыздырғыштар, газ қысымының жылысалқындығын бақылау үшін құрал жабдықтар
жатады.
Жану құрылғылары бұйымды ашық жалынмен қыздыру кезіндегі табиғи
газды жағу ГНП түрлі екі өткізгішті жанғыштар қарастырады.
Жанғыштардың өндірілгіштігін реттеуші көлемі 1-8. Ауаның шығынынын
есептелген коэффиценті а= 1,05-1,15. Пештерде тотықтандырмайтын қыздыруды
қолданған кезде жанғыштардың құрылғысында ауа мен газдардың жақсы
араласуын қамтамасыз ететін өзгерістерді еңгізу қажет.
Карборундты электр қыздырғыштар жұмыс істеу
ісамалыпда кедергісі ұлғаяды, бұл дегеніміз оның тозуы. Қажетті
қуатты және жылысалқындықты қамтамасыз ету үшін кернеуді 40-100%
-ға көбейту қажет. Сондықтан кремний карбидінен жасалған
электр қыздырғыштарды жүйеге авто кернеу турлендіргіш немесе реттеуіш
кернеу түрлендіргіштер арқылы қосылады.
Барлық пештерде жылысалқындық, қысым және оларды реттеу сияқты
қажетті иараметрлсрді қарастырады.
Реттеуіштер ретінде жылысалқындык өлшеуіштерін
колданылады: 1000°С дейінгі жүмыс орнында хромалюминийлі тсрмопара, 1300°С-
ға дейін пластиналы термопаралар.
Электр пешінің жұмыс кеңістігін қажетті дәлдігімен бсрілген
жылысалқындықтың түрақты деңгейінде үстап отыру оның электр энергияны
жүмсайтын мөлшерін өзгерту жолымен іске асырылады.
Бұйымдардың жылумен өңделуі, тотығу ауа қабатында да жүруі мүмкін.
Электрлі пеш аумалы үш фазалы тоқ торабынан қоректенеді. Орнатылған
электрлі пештерде жүмыстық кеңістігінде қадағаланатын ауа қабатты алу үшін,
сұйық карбюризаторды қолдану арқылы бұйымдарды цементациялау ісамалы
көзделген.
Сұйық карбюризатор ретінде көмірсутекті жану сұйықтарын пайдалану
ұсынылады: керосин, пиробензол, уайспирит, триэталонамин және т.б.
Карбюризатор ретінде триэталонаминды қолданған кезде, беріліс түтікшесінде
коксты болдыртпау үшін, сумен суыну жүйесін еңгізу ұсынылады.
Газбен жұмыс істейтін электрлі пештерде газтәрізді карбюризатордың
орнына табиғи газ қоспасы бар немесе қоспасыз эндогаз қолданылуы мүмкін.
Эндогазды алу үшін газ дайындағыш қондырғының болуы тиіс, ол газ
қоспасын алу үшін жіберілетін
мөлшерін бакылау, газдың жіберілуі үшін кажет.
Бастапқы орналасуы-электрлі пеште жұмыс істеуге
дайындалған, муфель қақпағы мен электрлі пеш шахтасына ілінген
қысым жіберу патрубогы жабық, қыздырғыштар қосулы, муфель
сақинасын, желдсткіш ішпектерін суытуға арналғап су
жіберілген,әмбебап
ауыстырып қосқыштар "ПК" электрлі пештің басқару шахталарының
бірінші
және екінші аймақтарындаО келтірілген.
Садка цехтық көтеру құралдары арқылы жүктеледі. Жүктету
қақпақты муфельмен бекітетін алынбалы
бұранбекіткіштер ажыратылады,бұрылу тұтқасындағы көтеру
механизмінің басқару кнопкасын басу арқылы, муфель қақпағы и
жанына жылжытылады. Жүктету ден кейін муфель қақпағын жабу керек.
Желдеткіш пен қыздырғыштарды қосу қажет. Электр пештегі жылысалқындық
750 °С жеткен кезде,муфельге сұйық карбюризаторды жіберу
қажет. Бұйымдардың берілген жылыс алқындыққа
дейін қыздырылуы жүріп жатыр. Кабюризаторды
жіберуден кейін, U-тәрізді моновакууметр көмегі 1 электр пештегі
муфельдің қысымын бақылап отыру керек. Электр пештегі көміртектендіру ауа
қабатын анықтау үшін уақыт қажет. Электр пештің жұмыс істеуге дай
ындығы, муфельдегі ауа қабаттың құрамымен анықталады, ондағы СО мөлшері 1%
аспуы тиіс. Көміртектену ісамалы кезіндегі карбюризатор
шығынының көлемі бойынша үш кезеңге бөлуге болады [12]:
-садканы қыздыру;
-қанықтыру;
-диффузиялық ұстау;
Садканы қыздыру кезеңінде,қанығу кезеңімен салыстырғанда
шамамен екі есе аз карбюризаторды жіберу керек, ал диффузиялық
кезеңінде 3-4 есе аз,қанығу кезеңімен салыстырғанда. Әрбір
кезеңнің ұзақтылығы өңделетін бөлшектердің және химия -
термиялық өндеу ісамалының өлшемдерінің тәуелділігімен
анықталады.
Сұйық карбюризатордың салыстырмалы шығындары (газбен жұмыс істегенде-
газтәрізді) құрастыру сызбасында көрсетіледі.Ка рбюризатор
шығынын бақылау ротаметр немесе тамызғыш көмегі жүзеге асады.
Электрлі пеште қажетті жылысалқындыққа жеткен кезде
Қызыл түсті „ЛК" белгі шамдары өшіріледі де, жасыл түсті шам
қосылады. Барлық технологиялық ісамал кезеңінде „ЛК" және „ЛЗЛ"
шамдары қосылып өшіріліп отырылады, осы арқылы электр жылысалқындықты
берілген түзімдегімен реттеп отыруды
Жылумен өңдеу ісамалы аяқталғаннан кейін, сұйық
карбризатор берілісін тоқтатып, қыздырғыштарды өшіріп,
желдеткішті қысым түсіру қақпақшасын ашу керек. Электр пештен шығатын
газдың жоғары түтап жануын болдыртпау үшін, қақпақты абайлап жартылай ашу
керек. Газдың жануынан кейін қақпақты : жанына қойып қою қажет.
Бұйымдарды шығарып тастап, циклды қайтадан қайталау керек. Цикл
уақытының ұзақтылығы технологиялық ісамалға байланысты,
цех технологімен беріледі. Электр пештегі
жылысалқындықтың реттелуі-автоматикалық,екіпозициялы қ. Қыздырудың
қолменде басқарылуы 750°С қалпынан төмен жылысалқындықтың
апаттық төмендуі және жылысалқындықтың көтерілуінен түйісулердің
жабысу нәтижесінде "ЛЖ'1 белгі шамдары жанады.
Жұмысты қауыпсыздету мақсатымен және электрлі пеште жағдайларды
болдыртпау үшін келесі мәселелер қарастырылған; қақпақты
көтеру кезінде қыздырғыштармен желдеткіштердің
6) көтеру механизмі қыздырғыштың шеткі жоғары және қақпақтың
төменгі орналасу жағдайына өшірілуі; н) қорғаушы жерге қосу;
желдеткіш ішпектерін және муфель қақпағын суыту
үшін,судың жіберілуін тоқтату кезінде, қыздырғыштармен
желдеткіштердің өшірілуі.
Бұйымның құрастыру бөлшектерінің жұмысымен құрылысы. Электр пеш келесі
кұрастыру бөлшектерінен тұрады: шахта, муфель, газды құбырлар
құрасжинауларынан, сумен суыну жүйесі, қақпақты көтеру және бұру
механизмы, жүктету қондырғылары.
Шахта отқа төзімді және жылу жібермейтін қыштар мен
астарланған цилиндрлік кожухтан тұрады. Шахта астарының ішкі жағында
шиыршықты қыздырғыштар орналасқан. іыріыштардың қосылуы
сымдардың сыртқы қүрастырыуымен іасады.
Электрлі пеш муфелі - терметикалық, шахтаның ішіне ілулі ; Муфель
мойыны желдеткіші бар астарланған қақпақпен жабылады ол жұмыс
ортасындағы ауа қабаттың құрамын және жылысалқындықты бір қалыпты
ұстап түру үшін қажет.
Қақпақта, бақылаушы жылутүзілгішті еңгізетін құбырлар, шамға
шығуы, қысым түсіру қақпақшасы, сұйық карбираторлар
берілісі орнатылған.
Карбюризатордың жіберілуі және муфельдегі қысымның
реттелуі тамызғышпен газды шамнан тұратын газды кұбыр арқылы
іске асады.Тамызғыш сұйық карбюризаторға арналған бакпен
қосылады. Газды шамның газды талдауға таңдап алатын ниппельі бар
және ол моновакууметрге жалғанады.
Муфельдің қақпағы мен желдеткіштің ішпектері судың
көмегімен суытылады.
Муфельдің қақпағының көтерілуі және түсірілуі, қақпақты және бұру
механизмы арқылы іске асады,механизм-электромеханикалық, қақпағы
қолмен бұрылады.
Садка арнайы подставкада муфельде орналасатын кәрзеңкеде гіледі.
Кәрзенкелерді жүктету мен түсіру үшін, цехтық жүк механизмдері арнайы
цанголы ұстағыштармен жабдықталуы
Баскару шкафтары электрлі пешке электр энергияны жіберіп
Және оның ішіндегі жылысалқындықты бақылап реттеп отыру үшін қажет.
Басқару шкафының алдыңғы тақталарында жылу басқару
Аспаптары, әмбебап ауыстырып қосқыш тұтқалары және
т.б
Орнатылған.
Хромель-алюмелді түрлендіргіштер, электр пештегі
жылысалқындықтың көрсеткіш аспабы болып табылады да әр бір аймағында
орналастырылып, жылу басқару аспаптарымен жалғанады.
Бақылаушы өлшеуіш аспаптар жиынтығы [12] электрлі пештегі
жылысалқындық, жылутүрлендіргіш көмегі өлшенеді. Реттелуді бақылау
және жылысалқындықтың жазылуын басқару шкафында жылуды бақылау
аспаптары көмегі автоматты түрде орындалады.
Карбюризатордың шығынын бақылау ротаметр көмегімен
орындалады, электр пеш муфеліндегі қысым, моновакууметрмен
өлшенеді.
Суыну жүйесіндегі судың мөлшерін бақылау, ағын релесі арқылы іске
асады.
-Электрлі пештің жұмыс істеу тәртібі;
Бастапқы орналасуы,электрлі пеш жұмыс істеуге дайындалған, қақпағы
жабық,қыздырғыштар қосылулы,желдеткіш ішпектерін суытуға арналған
су жіберілген, басқару шкафындағы әмбебап ауыстып қосқыш "О"-ге
келтірілген.
Автоматикалық потенциометрлердің жылуреттеуіш
қондығырларын, сәйкес келетін кәсібілімділік
ісамалдың
жыпдығына келтіру.
Сары түсті НLЗ шамын және сиренаны қосатын болат
түйісулерін кәсібілімділік ісамалға сәйкес келетін ең аз мәнге келтіріп
реттеу керек. Басқару шкафында орнатылған антоматикалық қосқыштарды ҒІ.ОҒ2
қосу. Осының нәтижесінде шкафтың беткі тақтасында жасыл түсті белгі
шамы,НLЗ сары түсті белгі шамы жанады да сонымен бірге сиренада қосылады.
-SВ4 басқару кнопкасы арқылы желдеткішті қосу керек.
Оның нәтижесінде ақ түсті НL4 бслгі шамы жанады.
SА1 әмбебап ауыстырып қосқышты А орынға
келтіру.
қыздыруды автоматты басқару).Осының нәтижесінде
қыздырғыштар қосылады НL2 белгі шамы өшедіде,қызыл түсті HL1белгі шамы
жанады.НLЗ белгі шамы электр тпеш потенциометрлердің
белгі түйісулері реттелге жылысалкындыққа дейін қыздырғанда жанады.
Пештің қыздырылуы жүріп жатыр.
Электр пештің жұмыс ортасында берілген жылысалқындыққа жеткеннен кейін
,SА1 әмбебап ауыстырып қосқыштың тұтқасын қыздырғыштарды өшіру
керск.(НL1,НL2, белгі шамдары өшіріледі) желдеткішті өшіру (НL4 белгі шамы
сөнеді), қақпақты жанына бұрып қою керек.
Цехтық көтеру құралдары көмегі арқылы садканы жүктету. Желдеткішті,
қыздырғыштарды қосу,электрпештердің жанбайтын газбен жұмыс
істеген кезде, газды жіберу қажет. Жанатын газбен жұмыс істеген кезде,
газдың жарылып кетуін болдыртпау үшін, электр пешке жіберудің алдында
жұмыстық ортадағы ауаны шығарып тастау керек. Ол үшін электр пешті
жанбайтын газбен (азот : көміртекті газ) үздіксіз көп уақытты желдету
қажет. Желдетуге электр пештің 4-5 бос көлеміне тең газ мөлшері жіберіледі,
садканың қыздырылуы жүреді.
Қорғаныс газдың жіберілуінен кейін, U-тәрізді
моновакууметр арқылы электрпешегі қысымды бақылап отыру . Қысымды кран
көмегі арқылы 50ЮОПА шамасында ұстап отыру керек. Газ шығынын бақылау
ротаметр арқылы жүреді.
Электр пештегі жылысалқындық керекті мәніне жеткен кезде, қыздырғыштар
автоматты түрде өшіріледі(HL1 шамы сөнедіде, НL2 жанады).Барлық
кәсібілімділік ісамал кезендегі жылысалқындықтың сақталуы,
қыздырғыштардың қосылуы мен өшуі арқылы іске асады.
Жылумен өңдеу ісамалы аяқталғаннан кейін,электр пешке жіберілуін
тоқтату керек, қыздырғыштарды,желдеткіштерді электр пештегі қысымды
түсіру үшін, газды шамдағы кранды толығымен ашу қажет.
Элекрлі пештің жанбайтын газбен жұмыс істеген кезде, қақпақты
ашып жанына итеріп қою қажет.
Электрлі пештің жапатын газбен жұмыс істеген кезде, газ
жарылысын болдыртпау үшін, алдын ала жұмыс ортасын желдетіп, қақпақты
ашып шетке қою керек.
Бұйымды ашып шығарып циклды қайталау керек. Цикл уақытының
ұзақтылығы кәсібілімділік ісамалға байланысты цех технологымен
беріледі.
Электрлі пештегі жылысалқындықтың реттелуі автоматты орындалады
да, жәнеде екі позициялы болып табылады. Қыздырылудың жүруі
қолменде басқарылуы мүмкін. Жылысалқындық 920°С төмендсген кезде және
түйісулердің нәтижесінде, жылысалқындықтың жоғарылау кезінде НLЗ
шамы жанадыда, сирена өшіріледі.
Жұмысты қауыпсіздету мақсатымен және апатты жайдайларды болдыртпау
үшін, электрлі пеште келесі мәселелер ескерілген12]:
1. қақпақты көтеру кезінде қыздырғыштармен
желдеткіштердің толығымен өшірілуі;
2.көтеру механизмінің электр қозғалтқыштарының шеткі қақпағы жоғары
жәнс төменгі орналасуында тоқтатылуы;
3.желдеткіш ішпектерін суыту үшін судың жіберілуін тоқтату кезінде
қыздырғыштармен желдеткіштердің өшірілуі;
4) қорғаушы жерге қосу;
Электрлі пештің тотықтандырғыш ауа қабатымен жұмыс істеген кезінде,
жұмыстың орындалу тәртібі келесі [12]:
1.желдеткіш ішпектерін суытуға арналған суды жіберу;
2) желдеткіштерді және қыздырғыштарды қосу;
3.жұмыстық ортада қажетті жылысалқындыққа жеткен
қыздырғыштармен желдеткіштерді өшіріп, қақпақты ашып жанына қою
керек;
4.цехтың көтеру құралдары көмегі арқылы электр пешке садкаы жүктету;
5. қақпақты жабып, желдеткіштермен қыздырғыштарды қосу керек
6.садканы белгілі жылысалқындыққа дейін қыздырып кейінен оны түсіріп,
циклды қайталау керск;
ЭН-60-ИЗ газ дайындағыш қондырғысы
Негізгі техникалық мәліметтері мен сипаттамалары.Газ ;дай дайындаушы ЭН-
60-ИЗ қондырғысы эндотермиялық газ
дайындау үшін арналған. Бұл газ электр пеште орташа жәнжәне жоғары
көміртекті болатарды тотығудан сонымен бірге көміртексізденуден, рың химия-
термиялық өндсу кезінде кеңінен қолданылуда
Өнімділігі, нм3г
Белгіленген қуаттылығы,КВТ
Номиналды жұмыстық жылысалқындық, °С
Қоректену торабының кернсуі, В
Жилік, Гц
Фазалар саны
Қыздырғыштардағы ең жоғарғы кернеу,В
Төмендеткіш трансформатордың түрі
Су шығыны
Суға қойылатын талаптар:
-Жылысалқындық(жоғары болмауы керек)
-Қатаңдығы (жоғары болмауы керек) мм,эквл :
-рН фактор
-Басқа да көрсеткіштері сәйкес болуы тиіс
Генератордың нақтылы өнімділігін алынатын кәсібілімділік газдың соңғы
шығыны, нм3г-табиғи газдан(100% СН4);
пропан бутаннан(50%С2Нд+50% С4НШ)
Соңғы кәсібілімділік газдағы күкіртің
Мөлшері, мгм3
Дайын ауа қабатының құрамы,%
•Табиғи газдан(100% СН4)
Роса нүктесі ,С
Электр энергияның меншікті шығыны квт.чм3
Қондырғы ауасының газ қысымы,кПа 10-1501000-15000
Эндогаздың қондырғыдан шығатын кездегі қысымы,кпа 1-4
Сырт келбеттік өлшемдері,мм
- еніі 1300
-ұзындығы 1950
-биіктігі 2900
Қондырғы массасы (басқару шкафын және "иней-1"
трансформатор қондырғысын ескерумен),кг 3250
Тағайындалуы.
ЭН"газ дайындаушы қондырғылар бірнеше түрі, өнімділігі 16; 30; 60; және
125 мч төрт түрөлшемдерден тұрады. Қондырғылар
Эндотермиялық бақыланатынауа қабатты, жартылай көмір сутекті
газдарды табиғи және пропан бутанды қоспаларды жағумен ауа шығынының
коэфиценті а=0,25-0,3 тең кезінде дайындау үшін арналған [12].
Қондырғының әр бір түрөлшемінің, газогенератордың
ретортасын электрлік немесе газды қыздырумен орындалулары болады.
Эндогаздың дайындалу ісамалына және бақыланатын ауа
қабатының сапасына күкіртті қосылыс газдары теріс ықпал жасайды. Соңғы
газдағы күкірттің мөлшері 5штм3-тен аспауы керек. Күкіртті қосылыстардың
көтеріңкі мөлшер шамасында қорытынды газ тазартылуға түсуі қажет.
Эндогазды ауа қабатты орташа және жоғары көміртекті
Болаттарды, легерленген болаттарды шынықтыруға,
қалыптастыруға, жасытуға, қатты дәнекерлермен дәнекерлеуде,
металлокерамикалық бұйымдарды жапсыруда көміртектің беттік қабатта
қайта қалпына келтіруде, газды көміртектендіру мен циандау кезінде
карбюризаторларды дайындауда қорғаушы ауа қабаты ретінде қолданнылады.
Бұйымның жұмысы мен құрылысы [12]
Табиғи газ немесе буланған пропан бутан қысым шарттылығында, кірер
шүмегінде сонан соң электромагнитті жетектің вентиль арқылы, қысым
реттеуішке, газ және ауаның коллекторы болатын құбыр жүйесіне жеткізіледі.
Көрсетілген коллекторға сонымен қатар бір мезгілде ротаметр және шүмектер
газға қатынасты қажетті мөлшерде ауа жеткізіледі.
Газ ауалы қоспа жалынды тосқауыл арқылы генератордың қыздырылатын
ретортасына жіберіледі.
Ретортадан шығатын жерінде эндогаз, реторта генераторына суық қоспа
ретінде жеткізіліп, шығатын жерінде теңеуірін өлшегіш көмегң арқылы
өлшенеді.
Эндогаздың тұрақты құрамын ұстап тұру үшін, генератордың шығатын
жерінде, генератор ретортасына газ ауалы беріліс шығынын тұрақтысы
қарастырылған.
Эндогаздың артықшылықтарын түсіру, шамға қысымды реттеуіш арқылы
жүреді кейінен төмендетіледі.
Эндогаздың бақылануы және берілген құрамының
бірқалыпты ұсталуы, газ ауалы қоспадағы ауа мен газдың қатынастарын
реттеу роса нүкгесі арқылы жүзеге асады [12].
Ылғалдылық берілген мәнінен ауытқыған кезде, эндогаз
Құрамын реттеуші шкафы орындаушы механизмге ауаның газ
желдеткішке кіретін жерінде жоғары немесе төмен ауа қоспасын жіберуге
бұйрық береді.
Қондырғының қосалқы бөлшектерінің жұмысы мен құрлысы [12].
Генератор эндотермиялық бақыланатын ауа қабатты дайындау
Үшін қызмет істейді, және ол жылу ажыратқыш отқа төзімді
жадығатпен астарланған кожухтан, электрлі қыздырғыштар,газды
шілтерлер және ретортадан тұрады. Генератордың кожухы цилиндртәрізді түбі
жабылған, табақты пішінді болаттан жасалынған.Кожухтың жоғарғы
бөлігі қақпақпен жабылады. Ретортаны газды жалынмен қыздыру жағдайында
кожухтың қабырға жағына газды шілдер кондырғыларын орнатуға арналған
тесіктер жасалынады.
Реюртаның электрлі қыздырылатын газды генераторда
жұмыстық камерасының ішкі жағында ХН70Ю қорытпасынан
жасалынған электрлі қыздырғыштар бекітілген.
Реортаныңгазды қыздырылу жағдайында электрлі
қыздырғыштардың орнына, кожухта жалынсыз жанатын
Инжекциялық шілтерлер орнатылған.
Қыздырғыштардың қоректенуі 380 В кернеуі бар айнымалы тоқ торабынан
төмендеткіш пештік трансформаторлар арқылы жүзеге асады. Генератордың
ретортасы ыстыққа берікті хромникельді қорытпасынан жасалынған
жәнеде сыртқы ішкі құбырлар жүйесінен тұрады. Құбырлар арасындағы кеңістік
ГИАП-25 католизаторларымен толтырылған. Сақина тәрізді газдың мәні 65 тен
75 мм аралығында жатыр.
Реторталардың шөркелері жылуөткізбейтін түтікшелері бар
қақпақпен нығыздалып жабылады.Төменгі түтікше арқылы газ ауалы беріледі, ал
эндогаз жоғарғы түтікше арқылы шығады. Эндогаздың ретортадан алыну ісамалы
төмснде келтірілген. Газды ауалы қоспа газ үрлеу арқылы генератордың
ретортасына жіберіледі, 1050°С жылысалқындықта ГИАП-25 және
ГИАП-8 эндотермиялык ауа қабаттың дайындалу ісамалы жүре
бастайды.
Эндогаздың генератордағы алыну ісамалы келесі түрде
көрсетіледі[12]
1-ші саты Металдың әссрлесу нәтижссіндс тотығуы.
CH4 +2О2 7,5N2=СО2+2Н2О+7,52N2+8550ккал.
2-шы саты Артық метанның бірінші әсерлестік өнімдерімен әрекеттесуі.
3cН4+С02+2Н2О+7,52N=4СО+8Н2+725N2-6 010
осы теңдіктен қоретініміз,тотығу қалпына келтіру әсерлестіктің қосынды
жылулық әсері оң.
Жылудың реторта генераторында тұтынуы жылу
жойылымдарына жұмсалатын жылудан және ісамалдық қажетті жылысалқындығын
қамтамасызданудан құрастырылады. Бірақта эндотаздың аздаған қалдық
мөлшеріндегі көміртегінің қостотығы
(СO3)cy булары (Н3О) және метанның (СН4) ісамалы толығымен жүру үшін
ретортаға қосымша жылудың берілуі қажет етіледі,ал ол электрлік
қыздырғыштар мен шілтерлер арқылы іске асады.
Эндотермиялық газ газдыгенератордың ретортасынан
шығатын жерінде тоңазытқышта суытылады да, сонан соң
тұтынушыға жіберіледі.
Газдың қондырғыдан шығатын жеріндегі ең жоғарғы қысым көрсеткіші
100400мм.вод.ст аралығында болады.
Газ араластырғыш аспаптар жиынтығының төсемтасы газ үрлегіштен, газ
желісіндегі қысым реттеуіштен, ротаметрлерден шүмек және
жылжымалар,тоңазытқыш басқада бөлшектер торабынан тұрады.
Қысым реттеуіш ауа мен газдың қатынасы.
Оның нольдік а жәнеб нүктелері арасындағы қысым
өзгерулерінің реттелуі, серіппенің кернеуін өзгерту арқылы жүзеге асады.
Қондырғыларда ротациялык газүрлегіштер қолданылады, олар реторта
эндогенераторын газ ауалы қоспасының берілуін қамтамасыз етеді.
Газ ауалы қоспаның түзілуіне жұмсалатын газбен ауаның шығыны
ротаметрлермен өлшенеді.
Газ араластырғыш аспаптар жиынтығының төсемтас басқару және
реттеу немесе басқада іс әрекеттерді үшін оларда газды
шүмектер, жылжыма және электромагнитті жетегі ... жалғасы
Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.
Ұқсас жұмыстар
Пәндер
- Іс жүргізу
- Автоматтандыру, Техника
- Алғашқы әскери дайындық
- Астрономия
- Ауыл шаруашылығы
- Банк ісі
- Бизнесті бағалау
- Биология
- Бухгалтерлік іс
- Валеология
- Ветеринария
- География
- Геология, Геофизика, Геодезия
- Дін
- Ет, сүт, шарап өнімдері
- Жалпы тарих
- Жер кадастрі, Жылжымайтын мүлік
- Журналистика
- Информатика
- Кеден ісі
- Маркетинг
- Математика, Геометрия
- Медицина
- Мемлекеттік басқару
- Менеджмент
- Мұнай, Газ
- Мұрағат ісі
- Мәдениеттану
- ОБЖ (Основы безопасности жизнедеятельности)
- Педагогика
- Полиграфия
- Психология
- Салық
- Саясаттану
- Сақтандыру
- Сертификаттау, стандарттау
- Социология, Демография
- Спорт
- Статистика
- Тілтану, Филология
- Тарихи тұлғалар
- Тау-кен ісі
- Транспорт
- Туризм
- Физика
- Философия
- Халықаралық қатынастар
- Химия
- Экология, Қоршаған ортаны қорғау
- Экономика
- Экономикалық география
- Электротехника
- Қазақстан тарихы
- Қаржы
- Құрылыс
- Құқық, Криминалистика
- Әдебиет
- Өнер, музыка
- Өнеркәсіп, Өндіріс
Қазақ тілінде жазылған рефераттар, курстық жұмыстар, дипломдық жұмыстар бойынша біздің қор #1 болып табылады.
Ақпарат
Қосымша
Email: info@stud.kz