Қазақстан републикасының индустриалды – инновациялық дамуы

Пән: Экономика
Жұмыс түрі: Дипломдық жұмыс
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 118 бет
Таңдаулыға:

Глоссарий

Индустрия - Мемлекеттің өндіріс саласының жетекші құрылымға ие болуын атайды. Өндіріс қуаты жоғары елдері индустриялы елдер санатынан жатады.

Инвестиция - лизинг шартын жасаған кезден бастап қаржы лизингі заттарын, сондай - ақ оларға құқықтарды қоса алғанда, заңды тұлғаның жарғылық капиталына инвестор салатын мүліктің барлық түрлері (жеке тұтынуға арналған тауарлардан басқа) немесе кəсіпкерлік қызмет үшін пайдаланылатын тіркелген активтерді ұлғайту, сондай - ақ концессионердің концессия шарты шеңберінде жасаған жəне алған тіркелген активтері.

Инвестор - инвестициялық қызметті жүзеге асыратын жеке және заңды тұлғалар.

Салық - мемлекет тарапынан біржақты шығарылған заңдардың негізінде, Республикалық немесе жергілікті бюджетті олардың кірістерін қалыптастыру үшін, нақты салық төлеушілер - заңды және жеке тұлғалардан айқындалған мөлшерде, белгіленген мерзімде, сондай - ақ жүйеленген тұрақты түрде мемлекет (немесе жергілікті мемлекеттік басқару органдарының) қарамағына алынатын жекелей - баламсыз, қайтарымсыз, ақшалай міндетті төлем.

Экономика - қоғамның шаруашылық жұмысы, сонымен бiрге өндiрiс, үлестiрiлу, айырбас және тұтынуды қатынастардың жиынтығы.

Инновация - бұл процесстердiң тиiмдiлiгiнiң сапалы өсуi немесе нарық қажеттi өнiм қамтамасыз ететiн енгiзiлген жаңалықтар. Адамның зияткерлiк қызметi, оның қиялы, творчестволық процесс, ашулар, өнертабыстар және рационализация түпкi нәтижесi болып саналады. Инновациялар мысал жаңа тұтынушы қасиеттерi немесе өндiрiстiк жүйелердiң тиiмдiлiгiнiң сапалы жоғарылатуымен өнiм бiржола жою базарға болып табылады.

Преференция - мемлекеттің кәсiпорындарға және ұйымдарға өз қызметтерін жүзеге асыруға қолайлы жағдайлар жасау мақсатындағы жеңiлдiктер және басымдылықтар, артықшылықтар беруі.

Бюджет - мемлекеттің өз міндеттері мен функцияларын іске асыруды қаржылық қамтамасыз етуге арналған орталықтандырылған ақша қоры.

Бюджеттік инвесторлар - бюджеттен қоса қаржыландыру шартымен бюджеттік инвестициялық жобаларды, концессиялық жобаларды іске асыру арқылы заңды тұлғалардың жарғылық капиталдарын қалыптастыру және ұлғайту, мемлекеттің активтерін құру есебінен мемлекет активтерінің құнын ұлғайтуға бағытталған республикалық немесе жергілікті бюджеттен қаржыландыру.

Бюджеттік жоба - белгілі бір уақыт кезеңі ішінде бюджет қаражаты есебінен іске асырылатын және аяқталған сипаттағы жаңа объектілерді тұрғызуға (салуға) не қолда барларын реконструкциялауға бағытталған іс - шаралар жиынтығы.

Мазмұны

КІРІСПЕ . . . 6

1 ҚАЗАҚСТАН РЕПУБЛИКАСЫНЫҢ ИНДУСТРИАЛДЫ - ИННОВАЦИЯЛЫҚ ДАМУЫНЫН ТЕОРИЯЛЫҚ НЕГІЗДЕРІ . . . 7-24

1. 1 Үдемелі индустриалды-инновациялық қаржы - экономикалық өсудің негізі . . . 18

1. 2 Қазақстан Республикасының индустриалды және инновациялық даму кезеңдері мен оның экономикадағы ролі . . . 24

2. ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫНЫҢ ИНДУСТРИЯЛДЫ - ИННОВАЦИЯЛЫҚ ДАМУ ЖАҒДАЙЫНА ТАЛДАУ ЖҮРГІЗУ . . . 25-47

2. 1 Қазақстан Республикасының индустриялды-инновациялық даму қаржылары мен үдемелі индустриалды-инновациялық бағдарламаның бағыттарына талдау . . . 47

2. 2 Қазақстан экономикасының үдемелі индустриалды-инновациялық дамуының негізі ретінде ұлттық корпорациялар ролін талдау . . . 71

3. ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫНЫҢ ИНДУСТРИАЛДЫ ИННОВАЦИЯЛЫҚ ДАМУ ЖОЛЫНДАҒЫ БАСЫМ БАҒЫТТАРЫНЫҢ МӘСЕЛЕЛЕРІ МЕН СЫРТҚЫ ЭКОНОМИКАЛЫҚ САЯСАТТЫ ДАМЫТУ . . . 71-86

3. 1 Қазақстан Республикасының индустриалды инновациялық даму жолындағы проблемалары мен басым бағыттары . . . 80

3. 2 Сыртқы экономикалық саясат және оның даму бағытының сипаттамасы . . . 86

ҚОРЫТЫНДЫ . . . 88

Пайдаланған әдебиеттер тізімі . . . 89

Қосымша

КІРІСПЕ

Зерттеу жұмысының өзектілігі . Қазақстан Республикасы өзiнiң дамуы барысында XXI ғаысрға күрделi өзгерiстермен аяқ басты. Глобализация мен халақаралық бәсекелестiктiң күшеюi соңғы кездерi ұлттық экономикалардың бәсекелестiкке қабiлетiлiгi мәселесiн өршiтiп жiбердi. Ел экономикасының бәсекелестiкке қабiлеттiлiгi экономиканы басқарудың түрлi деңгейлерiнде қалыптасатын көптеген факторлар мен шарттарға тәуелдi болады. Дегенмен, елдiң бәсеке қабiлеттiлiгiнiң негiзi оның тауар өндiрушiлерi болып табылады. Олардың қаншалықты бәсеке қабiлеттiлiгiнен өнiмнiң сапасы және сәйкесiнше шығарылатын өнiм көлемi белгiленедi. Сондықтан, қазiргi уақытта өнiмнiң сапасы мен бәсекелестiкке қабiлеттiлiгiн арттыру мәселес кәсiпорын үшiн және де бүкiл ел үшiн аса маңызды мiндеттердiң бiрi болып табылады.

Елбасы Қазақстан халқына 2013 жылғы «Болашақтың іргесін бірге қалаймыз» атты Жолдауында «Біздің экономикамыздың бәсекеге қабілеттілігі қуат шығындарын азайтуды қамтамасыз ететін тиімді технологияларға негізделуі керек. Индустрияландыру өңірлік саясаттың жаңа парадигмасын қалыптастырады. Біз өзіміздің индустрияландыру және экономиканы технологиялық тұрғыдан дамыту жөніндегі жоспарларымызды нақпа-нақ айқындап алдық»-деді[1, 56 б] .

Осы мәселенi шешу жолдарының бiрi экономикалық дамудың бүгiнгi таңдағы шикiзаттық бағытынан қол үзiп, тиiмдi экономикалық өсудi қамтамасыз ететiн дамудың “индустриялық-инновациялық” сатысына өтуiмiз керек. Бұл мәселенiң өзектiлiгi әлемдiк экономикалық қауымдастықта елiмiздiң нарықтық бағытта дамушы ел деп танылуымен арта түстi. Себебi Елбасымыз “мемлекетiмiз әлем таныған, алдыңғы қатарлы елдер қатарына қосылуы керек” деп атап көрсеттi.

Ал әлемдiк тәжiрибе көрсетiп отырғандай бүгiнде әлемде дамыған және даму жағынан жоғары болып отырған елдердiң барлығы дамудың сервистiк-технологиялық бағытына өтiп кеткен, ал шикiзаттық өндiрiспен даму жағынан артта қалған және өте тиiмсiз экономикадағы дамушы елдер жатады. Сондықтан елiмiз жоғары дамыған елдер қатарына өтуi үшiн экономикалық дамудың индустриялы-инновациялы жолына түсуi қажет. Осы мақсатта елiмiзде бүгiнде алғашқы iс-шаралар жүзеге асуда. Оның негiзгi елiмiзде 2012-2014 жылдарға арналған үдемелі инновациялы-индустриялық дамудың мемлекеттік бағдарламасының қабылдануы болып табылады.

Елбасының елімізді индустрияландыру саясатын жүзеге асыру мақсатында 2012-2014 жылдарға арналған Қазақстан Республикасының үдемелі үдемелі индустриалды-инновациялық даму мемлекеттік бағдарламасы экономиканың шикізаттық емес саласының бәсекеге қабілеттілігін арттыру және экономиканы әртараптандыру арқылы ұдайы ілгерілеуін қамтамасыз етуге бағытталған.

Дипломдық жұмыстың тақырыбын таңдауға Қазақстан Республикасы экономикасының инновациялы-индустриялық дамуының айқындалған жоспарлары ықпал жасады.

Зерттеу жұмысының мақсаты мен міндеттері : Дипломдық жұмыстың мақсаты - Қазақстан Республикасы экономикасының инновациялы-индустриалды дамуын жүзеге асыруға талдау жасай отырып, Қазақстанның инновациялық-индустриалды даму келешегін айқындау, сыртқы экономикалық қызметін талдау.

Қойылған мақсатқа жету үшін дипломдық жұмыста келесі міндеттер қойылды:

Инновация ұғымын ашып және оның жiктелуiн қарастыру;
Қазақстанның тәуелсіздік алғаннан кейінгі экономикасының даму ерекшелігі мен индустриалды инновациялық даму тенденциясын айқындау;
Инновациялық іс-әрекеттің өңірлер индустриясының дамуындағы ролін ашып көрсету;
Индустриялы - инновациялы саясаттың елiмiз экономикасы дамуы үшiн маңыздылығы және оны дамыту шараларын айқындау;
Қазақстанның үдемелі инновациялы-индустриялық даму бағдарламаның мақсаты мен мiндеттерi және оның негiзгi бағыттарына талдау жасау;
2012-2014 жылдарға арналған Қазақстан Республикасының үдемелі үдемелі индустриалды-инновациялық даму мемлекеттік бағдарламасының негiзгi бағыттарын көрсету;
Осы тақырыпта зерделнген мемлекетіміздің сыртқы экономикалық саясатына қатысты дерек көздері мен мәліметтерді талдау;

Зерттеу нысаны: Зерттеу нысаны ретінде Қазақстан Республикасының экономикасы алынған.

Жұмыстың зерттелу деңгейі: Жұмыстың зерттелу деңгейіне Қазақстан Республикасының мемлекеттің индустриялық-инновациялық саясатын жүргізуге бағытталған стратегиялық бағдарламалары мен Президенттің халыққа жолдаулары жатады. Н. Ә. Назарбаевтің 2013 жылғы халыққа жолдауы «Болашақтың іргесін бірге қалаймыз» атты стратегиялық жоспарымен тұжырымдалды. Осы жоба аясында индустриялық-инновациялық іс-әрекеттің өңірлерді дамытудағы рөліне айқын тоқталған болатын. Қазақстан республикасының индустриялдық-инновациялық дамуының 2010-2015жылдарға арналған ұзақ мерзiмдi стратегиясы Президенттің 2012 жылғы 19 наурыздағы № 958 жарлығы бойынша бекітілген болатын. Осы жарлықтың негізінде индустриялық-инновациялық даму сферасы тағы да жаңа сатыға көтерілді. Сонымен қатар, «Бизестің жол картасы» атты бағдарлама құжаты негізінде тақырыбымыз аз зерделенбеді.

Тақырыбымызға қатысты ғылыми зерттеулер жүргізіп, өзіндік пікір-ұсыныстарымен ерекшеленетін ғалымдар тобынан М. Байгісиевтің «Ұлттық Экономиканы мелекеттік реттеу» атты құралы жарыққа шықты. Бұл еңбек индустриялық-инновациялық дамудың келешегін болжап, мемлекеттік саясаттың нақты мүмкіндіктерін ашып көрсетті. Экономика ғылымдарында еллеулі еңбек сіңіріп жүрген С. Т. Купешова «Теория и практика инновационного процесса в переходной экономике Республике Казахстан» атты мақаласын 2004 жылы жарыққа шығарды. Бұл мақаланыда зерттеу жұмысымызда тиісті деңгейде пайдаланыпи қажетті әдіснамаларды қабылдаған болатынбыз.

Сонымен бірге, тақырыбымыздың мемлекеттің экономикалық сыртқы саясатына қатысты Н. Ә. Назарбаевтің «На пороге ХХ века» атты еңбегі 1996 жылы жарыққа шықты. Қ. К. Тоқаевтің 1995 жылы «Внешняя политика Казахстана» атыт еңбегінде мемлекетіміздің экономикасының сыртқы келбеті мен бағыттары жан-жақты талданған.

Зерттеу жұмысының ғылыми - әдістемелік негіздері: Зерттеу жұмысының мақсаты мен міндеттерінде көрсетілген басымдықтарды ғылыми тұрғыда жүзеге асыру барысында логикалық, салыстырмалылық, статистикалық және диалектикалық-құқықтық әдістерді кеңінен қолдандық. Сонымен бірге, жалпы пәндерге ортақ пәнаралық классикалық әдісті де өз деңгейінде енгіздік.

Зерттеу жұмысының тәжірибелік маңызы: Зерттеу жұмысының тәжірбиелік маңызы ретінде диплом жұмысының қорғалуын атауға болады. Зерттеу жұмысын профессор-оқытушылар алдында таныстырып, талапқа сай қорғау барысында сұрақ-жауап арқылы, пікір алмасу нәтижесінде оған тиісті бағасы беріледі. Соынмен бірге, осы тақырып аясында ғылыми басылымдарға мақала беру және магистратура оқу сатысында жалғасыру арқылы теорияны тәжірбиеге айналдыру көзделінуде.

Зерттеу жұмысының нысаны: Қазақстан Республикасындағы үдемелі индустриялы-инновациялық бағдарламалар мен олардың жүзеге асыру жолдары және ҚР экономикалық сыртқы саясаты.

Зерттеу жұмысының пәні. Үдемелі индустриялы-инновациялық бағдарламалырдың нәтижелері және мемлекеттің сыртқы экономикалық негізі бағыттары.

Зерттеу жұмысының ғылыми жаңалығы: Зерттеу жұмысының ғылыми жаңалығы ретінде инновациялық-индустриялық дамудың үдемелі сатыға көшуін зерделеу мен оған жан-жақты салыстырмалы тұжырымдар мен мәліметтерді сабақтастыруды атаймыз. Себебі Президенттің Жолдауынан кейін индустрия мен инновация терминіне үдемелі сөзі қосылды. Зерттеу жұмысымыз үдемелі дамудың бағыттары мен жүзеге асу тиімдіктерін жүйелі түрде айқындай білді.

Зерттеу жұмысының құрылымы: Зерттеу жұмысы кіріспе бөлімінен және 3 тарау мен қорытынды, пайдаланылған әдебиеттер бөлімінен тұрады. Кіріспе бөлімі іштей бірнеше анықтаушы критерилерге бөлінсе, 3 тарау өзара 2 тараушадан 6 тараушадан құралады.

ҚАЗАҚСТАН РЕПУБЛИКАСЫНЫҢ ИНДУСТРИАЛДЫ - ИННОВАЦИЯЛЫҚ ДАМУЫНЫН ТЕОРИЯЛЫҚ НЕГІЗДЕРІ

Үдемелі индустриалды-инновациялық қаржы - экономикалық өсудің негізі

XXI ғасырда әлемде мемлекеттiк экономика жүйесiнiң дамуының үш түрi айқын көрiндi. Оларға:

Шикiзаттық бағыттағы экономика;
Дамушы экономика;
Индустриядан кейiнгi қоғам экономикасы.

Мұнда шикiзаттық елдерге жер қойнауында қазба байлықтары көп елдер жатады және олардың экономикасы экономика дамуында тұрақсыз шикiзаттық бағытқа негiзделген. Дамушы экономика елдерге жаңа технологияларды қолданушы елдердi жатқызамыз және олардың дамуына тiкелей шетел инвестициялары әсер етедi. Ал экономика дамуында ең тиiмдi жол болып табылатын индустриядан кейiнгi қоғам экономикасы ғылыми-техникалық потенциялы жоғары дамыған елдерде орын алуда. Бұл экономиканы бiлiмге негiзделген экономика деп атауға да болады. Бiздiң елiмiз әлi де болса индустрияға дейiнгi және индустриялы қоғамды бiрге басынан өткеруде. Ал бiздiң мақсатымыз алдынғы қатарлы, индустриядан кейiнгi елдер қатарына қосылу болып отыр.

Ұлттық экономикадағы өнеркәсіптің рөлі және тиімді өнеркәсіптік саясатты қалыптастырудың қажеттігі

Кез келген елдің экономикалық жағдайы елеулі түрде өнеркәсібінің даму деңгейіне байланысты болады. Елдің өнеркәсіптік кешенінің жағдайы мен даму динамикасы, экономикалық тәуелсіздік пен ұлттық қауіпсіздікті күшейту, халықтың жоғары өмір сүру деңгейін қамтамасыз ету, қоғамның экономикалық ортасын сауықтыру, тең құқықты және езара тиімді жағдайда әлемдік экономикаға бірігу секілді үзақ және қысқа мерзімді міндеттердің сәтті шешілу мүмкіншіліктерін анықтайды.

Ұлттық экономикалық өміріндегі индустриялық кешеннің маңызы мен рөлі келесі факторлармен анықталады:

Біріншіден, өнеркәсіптік өндіріс объективті түрде ЖІӨ-ні және ішкі тұтыну мен экспорт үшін жалпы тауарлар көлемін өндірудің негізгі көзі болып табылады. Тұрақты дамушы экономикада ЖІӨ-ні өндіруде өнеркөсіптің үлесі 40%-ға жақын. 90 ж. басында бұрынғы КСРО елдеріндегі бұл көрсеткіш 60%-ды құраған болатын. Экономиканың тұрақты даму кезеңінде өнеркәсіптік кәсіпорындарда еңбекке жарамды халықтың 40% жұмыспен қамтылған[1, 98 б] .

Екіншіден, экономиканың маңызды саласы ретінде өнеркәсіптің жетекші рөлі қоғамдық өндірістің барлық басқа салалары мен сфераларын индустрияландырушы басты фактор болуымен сипатталады, олардың техника-технологиялық деңгейін, ғылыми- техникалық базасы мен және сала аралық кешендердің жағдайын анықтайды. Сол арқылы өнеркәсіп бұл сфералардағы өндіріс көлеміне белсенді ықпал етеді, олардың ұлттық ЖІӨ-ні өндіруге қатысуын мемлекеттік бюджетті қалыптастыру, жұмыспен қамту деңгейлерін анықтайды, нәтижеде халықтың өмір сүру деңгейі мен сапасын қалыптастырады.

Үшіншіден, көп салалы өнеркәсіптік кешен қоғамдық өндірістің барлық басқа салалары мен сфераларының өнімдерін, қызметтерін негізгі тұтынушы болып табылады. Сол арқылы қоғамда төлем қабілеті бар сұранысты туындата отырып, ЖІӨ-ң өсуін ынталандырады. Экономикалық өмірдегі өнеркәсіптің осындай маңызды және көп қырлы рөлін ескере отырып, дамыған елдердің өзінде өнеркәсіптік- өндірістік кешенді дамытуды бірінші басымдылық деп таниды. Өнеркәсіп ұлттық экономиканың жетекші бөлімі, елдің экономикалық даму деңгейін анықтайтын "бас нүкте" екендігін дәл айқындайды. Сондықтан да олар белсенді, жан- жақты және қисынды өнеркөсіптік саясат жүргізеді. Қазақстан үшін өнеркәсіптік саясатты дайындау мен жүзеге асыру мәселесі аса өзекті. Бұл мәселенің өзектілігі кез келген елдің экономикалық өміріндегі өнеркәсіптік саясаттың үлкен және көпқырлы рөлімен ғана емес, сонымен қатар еліміздегі экономикалық дағдарыс кезінде өнеркәсіптің қатты залал шеккендігімен де байланысты[2, 65 б] .

Сонымен бірге өнеркәсіптің шикізаттық бағытының күшеюі жалғасуда және шикізат өндіруші салалардың жедел дамуы арқылы оның құрылымы «нашарлай» түскен. Атап айтқанда, 2004ж. тау-кен өндірісі өнеркәсібінің ғана үлесі 46, 8% - ды құраған, оның ішінде ішкі мұнай мен оның құрамындағы газ өндірісі- 38, 2%.

Өнеркәсіптің барлық салаларының өндірістік - техникалық аппаратында ескірген негізгі қорлар басым, техника мен құрал - жабдықтардың орташа қызмет еткен мерзімі 20 жылдан жоғары, тозу деңгейі 45 - 55%. Бірқатар аймақтардағы шикізаттық маманданудың тереңдеуі оларды жалғыз салалы аймақтарға айналдыруда, ал ішкі рынокқа бағдарланған салалар одан зиян шегуде. Осының салдарынан бірқатар әлеуметтік- экономикалық қайшылықтар ушығып, аймақтағы түрғындардың өмір сүру деңгейі мен сапасы республикалық орташа көрсеткішпен салыстырғанда темендеген. Елдің өнеркәсіп кешеніндегі осы және басқа да теріс көріністер қалыптасқан жағдайлар бойынша мемлекет тарапынан белсенді іс- әрекеттерді шұғыл талап етеді, өнеркәсіптегі қалыптасқан экономикалық қатынастарды да, елдің болашақ мүдделерін де, халықаралық еңбек бөлінісіне қатысуын да ескеретін мемлекеттің мақсатты бағытталған өнеркәсіптік саясатын қалыптастырудың қажеттігін ескертеді. Мұндай саясатты дайындаудың алғашқы қадамы 1998 жылы жасалынды. ҚР Үкіметі "1999 - 2005 жылдарға арналған ҚР өнеркәсіптік саясаты" мемлекеттік бағдарламасын бекіткен болатын. Бұл құжатта басты мақсаттар ретінде келесідей мәселелерді шешу көзделді:

а) экспортпен импортты алмастыруды дамыту;

б) жаңа ғылымды қажетсінетін өндірісті дамыту және техникалық жаңарту;

в) ішісі және сыртқы рыноктарда Қазақстандық кәсіпорындардың бәсекеге қабілеттілігін арттыру. Көріп отырғанымыздай бұл мақсаттар ұзак мерзімді болашаққа арналған және ұзақ мерзімге негізделген мемлекеттік іс-шаралар кешенін анықтайды. 2005 жылы осы құжатты дамыту мақсатында «2005- 2015 жылдарға арналған ҚР индустриалды - инновациялық даму стратегиясы» қабылданған болатын. Онда көрсетілген басты мақсаттар: «Экономика салаларын әртараптандыру арқылы елдің тұрақты дамуына жету, болашақта сервистік-технологиялық экономикаға өту үшін жағдайларды дайындау». Стратегияның негізгі міндеттері, сатылары және жүзеге асыру мерзімдері, қажетті ресурстар мен қаржыландыру көздері және күтілетін нәтижелері қарастырылған. Қорыта айтқанда, Қазақстан өз өнеркәсібін реформалау, оның шикізаттық бағытын өзгерту мен тең құқықты және өзара тиімді жағдайларда әлемдік экономикаға интеграциялану жолдарын іздеу үстінде. [2, 78 б]

Индустриялық саясаттың объектісі болып елдің барлық өнеркәсіптік кешені табылады, оның ішінде барлық салалардың жиынтығы, салалық құрылымы мен өнеркәсіп салаларының ғылыми- техникалық деңгейіне әсер ететін құрылымдық ұйымдар. Сондықтан индустриялық саясаты туралы сөз болғанда, міндетті түрде салалық, құрылымдық, ғылыми - техникалық және инновациялық саясат қарастырылады, өйткені олардың барлығы бір кешеннің элементтері болып табылады жөне мақсаттары бірдей. Индустриялық саясаттың субъектісі ретінде барлық деңгейдегі басқару органдарымен бірге мемлекеттің өзінен басқа көптеген шаруашылық субъектілері болуы мүмкін. Яғни, Индустриялық саясатқа әсер ету мүмкіншіліктері өз мүдделері мен мотивтері бар ірі корпорациялар, қаржылық-өнеркәсіптік топтар, акционерлік қоғамдар жөне ірі құрылымдық шаруашылықтар[3, 114 б] . Ірі капиталға иелік ете отырып, олардың өзіндік Индустриялық саясатты жүзеге асыруға мүмкіншіліктері жоғары.

Орта мерзімді мақсат - халық шаруашылығының индустриалды негізін құрылымдық және технологиялық қайта қүру, ұлғаймалы ұдайы өндірісті қалпына келтіру.

Қысқа мерзімді мақсат - өндірістің құлдырауының алдын алу, экономиканың тұрақты өсуін және орнықтылығын қамтамасыз ету секілді ағымдьщ міндеттерді шешеді. Көріп отырғанымыздай, бұл мақсаттар әртүрлі уақыт кезеңдерін сипаттайды және өнеркәсіптік саясаттың басты мазмұнын орындаудың логикалық сатылары ретінде көрінеді. Өнеркәсіптік саясатты жүзеге асырудың негізгі әдістері мен құралдарына жалпы экономикалық саясатта қолданылатын олардың барлық тобы жатады. Жоғарыда аталып өткендей, оларды келесідей үш топқа бөлуге болады: заң шығарушы- құқықтық, қаржылық- несиелік және әкімшілік. Бұл мемлекеттің қарамағындағы мемлекеттік реттеудің әртүрлі нысандары мен әдістерін пайдалану арқылы жүзеге асырылады.

Экономикалық әдебиеттерде мемлекеттік өнеркәсіптік саясаттың әртүрлі жіктемесі кездеседі:

а) экономикалық өсудің сипаты бойынша өнеркәсіптік саясат теңгерілген және теңгерілмеген тұрпатқа бөлінеді.

ә) өнеркәсіп кешеніне әсер ету төсілі бойынша - белсенді және нашар өнеркәсіптік саясат тұрпаты.

б) бағытталуы бойынша - жалпы жүйелік және таңдамалы өнеркөсіптік саясат тұрпаты.

в) мазмұны бойынша- экспортқа бағдарланған, импорт алмастырушы және инновациялық өнеркәсіп саясатының тұрпаты.

с) қамтылу көлемі бойынша - жалпы ұлттық, аймақтық өнеркәсіптік саясат тұрпаты[3, 141 б] .

Тәжірибеде олардың қолданылуы нақты жағдайлар мен ұлттық экономикалық ерекшеліктеріне, өнеркәсіптік кешеннің даму деңгейіне және қабылданатын стратегиялық мақсатты белгілеулерге тәуелді. Сондықтан нақты шаруашылық тәжірибеде өнеркәсіптік саясаттың әртүрлі тұрпаттарын белгілі бір жиынтық күйде және үйлесімділікте қолдануға болады.

Мысалы, өнеркәсіптік саясаттың экспортқа бағдарланған тұрпаты өнеркәсіптік дамуға әсер ету тәсілі бойынша белсенді, бағытталуы бойынша- жалпы жүйелік немесе таңдамалы, теңгерілген немесе теңгерілмеген болуы мүмкін. Оларды бір уақытта да, әртүрлі кәсіпорын, сала, аймақтарға қатысты сараланған күйде де қолдануға болады.

ҚР экономикалық саясатына қатысты кейбір экономистердің пікірінше өнеркәсіптік саясаттың аса қолайлы нұскасы теңгерілмеген өсу саясаты болып табылады, өйткені қаржылық ресурстардың шектеулілігі жағдайында өнеркәсіптің барлық салаларын бір уақытта қайта құру мүмкін емес. Сондықтан таңдамалы ынталандыру арқылы сыртқы рынокта жоғары бәсекелік қабілеттілікті қамтамасыз ете алатын салалар мен кәсіпорындарды ғана дамыту қажет. Іс жүзінде бұл экспортқа бағдарланған өнеркәсіптік саясатты қолдануды білдіреді. Оны жүзеге асыру кезінде нақты салалар мен өндіріске әсер етудің белсенді және нашар әдістерін қолдануға болады. Қорыта айтқанда өнеркәсіптік саясаттың жоғарыда айтылған барлық тұрпаты бір ғана саясаттың әртүрлі қырлары болып табылады.

Әлемдік тәжірибеде өнеркәсіптік саясаттың белгілі бір қағидалары пайдаланылады. Оларға:

ұлттық экономиканың сапалық өзгерістерге көздеуі;
өнеркәсіп өндірісінің әлемдік талаптарға бағдарлануы, :
өнеркәсіп өндірісінің басымдылықты салалары мен сфераларын айқындау;
өнеркәсіп өнімдеріне жаппай сұраныс және табыстылық;
өнеркөсіптік саясаттың барлық құрамдас элементтерінің өзара байланыстылығы;
өнеркәсіптік әлеуетке сүйену;
билік тармақтары, ведомствалар, кәсіпорындар арасында өнеркәсіптік саясатты жүзеге асыру бойынша қызметтердің бөлінуін айқындау.

Қазақстанның өнеркәсіпті қайта құруы ұзақ мерзімді және сатылы процесс болып табылады. Сондықтан өнеркәсіптік саясатты құру кезінде қалыптасқан жағдайларды ескеруі тиіс: елдің және оның аймақтарының мамандануын, өнеркәсіптің салалық құрылымын, оның техника - технологиялық деңгейін, шаруашылық байланыстарын, өнеркәсіп көсіпорындарының нысандарын, тұрпаты мен көлемін және т. б. Бұл жағдайлар объективті түрде өнеркәсіпті қайта құру процесінің ұзақтығын болжайды. Сондықтан өнеркәсіптік саясаттың қойылған мақсатты белгілеулерін жүзеге асыруда оны нақты кезендерге бөлу қажет болып табылады. Осыған орай "Стратегия" келесідей кезеңдерден тұрады:

1- кезең - 2005- 2007 жылдар;

2- кезең- 2008- 2012 жылдар;

3- кезең- 2013-2015 жылдар.

... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.