Turbo Pascal жүйесінде файлдармен жұмысты ұйымдастыру технологиясы

КІРІСПЕ
І НЕГІЗГІ БӨЛІМ

1.1 Файлдық типтер ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .5.7
1.2 Файлдармен жұмыс істеу ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 7.10
1.3 Деректер файлдары ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 11.12

ІІ ЕСЕПТІҢ ҚОЙЫЛЫМЫ

2.1 Есепті шығару ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..13

2.1.1 Есептің берілгені ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 13.14
2.1.2 Есептің алгоритмі ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...14.18
2.1.3 Программалау бөлімі ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .18.20
2.1.4 Есептің жауабы ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...20.21

III ҚОРЫТЫНДЫ ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .22.23
IV ҚАЖЕТТІ ТЕХНИКАЛЫҚ ЖАБДЫҚТАР ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .24
V ПАЙДАЛАНҒАН ӘДЕБИЕТТЕР ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .25

Паскаль программалау тілінің алғашқы нұсқасын 1968-1970 жылдары Стэнфорд университетінің информатика кафедрасының профессоры, швейцариялық ғалым Никлаус Вирт жасады. Оны Borland корпорациясының қызметкерлері жетілдірді (олардың құрған тілдері Turbo Pascal, Borland Pascal және Object Pascal деп аталды). Delphi жүйесінде Object Pascal программалау тілі пайдаланылады. Turbo Pascal стандартты паскальдың барлық құралдарын қамтитын және жаңа құралдармен толықтырылған, кеңейтілген нұсқасы (біз оны кейде Паскаль деп те атаймыз).
Ал 1975 жылы стандартты Паскальдың компиляторымен Турбо Паскаль (3.0 нұсқысы) программалау тілі пайда болды. Содан бері Паскаль жалпы білімдік, кәсіптік-техникалық мектептерде және жоғарғы оқу орындарында «бірінші» программалау тілі ретінде қолданыла бастады.
Турбо Паскаль тілін пайдаланудың қарапайымдылығынан пайдаланушылар арасында кең орын ала дастады.
Келе-келе Турбо Паскаль 4.0, ТП 5.0, ТП 6.0, және ТП 7.0 нұсқаларының дүниеге келуі кәсіпкер қолданушының еңбектегі өнімділігін арттыруға мүмкіндік беруге, қолданбалы есептерді шығаруда қолдануға үлкен үлес қосты. Енді осы тілдің ерекшелігі бірсыпыра мүмкіндіктерге толы болып келетінін ерекше атап өту қажет.
Бағдарламалау тілі дегеніміз – адам мен компьютердің (ЭЕМ) өзара байланыс жасасу құралы. Бағдарламалау тілі екі топқа бөлінеді: таза машиналық кодпен, не белгілі бір машина кодына арналып ассамблерде жазылған тіл- төменгі дәрежедегі және жоғарғы дәрежедегі адам тіліне жақындатылған Basic, Qbasic, Ci, Turbo Pascal т.б. көптеген бағдарламалау тілдері. Мемлекеттік бағдарлама бойынша осы тілдерден Basic, Turbo Pascal, Visual Basic тілдерінің бірін меңгеру ұсынылған. Паскаль бағдарламалау тілі француз математигі Блез Паскаль құрметіне аталған. Ол 1968-1971 жылдарда Никлаус Вирттің Цюрихтағы Жоғарғы Техникалық мектепте оқыту тілінің бірі ретінде жазылған. Кең қолдана бастауы 1984 жыл, себебі осы жылдары қарапайым қолдануға ыңғайлы Турбо Паскаль компиляторы пайда болады. Ол Borland International компаниясында жасалды. Компилятор дегеніміз транслятордың бір түрі, ал транслятор дегеніміз белгілі бір компьютер мен бағдарламалау тілі түріне арналып жазылғанбағдарлама, оның міндеті жазылған бағдарламаны машиналық кодқа айналдыру. Турбо Паскаль жүйесі — компьютердің жабдықтық және бағдарламалық қорларын басқаруға арналған бағдарлама. Жүйенің негізгі тапсырмалары есептеулерді үйлестіру, әмірлердің орындалуын реттеу, енгізу және шығару құрылғыларын бақылау, желі қызметін жеңілдету және файлдарды басқару болып табылады. Осы заманғы жалпы тапсырмаларды атқаруға арналған компьютерлер, соның ішінде жеке компьютерлерде, бағдарламаларын жегу үшін программалау жүйесін қажетсінеді. Қандай да бiр кеңiстiкке орналасқан коммуникация жүйесi. Компьютерде орын алатын әр әрекет, артта өтетін қызмет болсын, бағдарлама болсын, үдіріс ретінде өтеді.

1. О.А.Меженный. Turbo Pascal. – М.:Издательский дом «Вильямс», 2001.. – 448с.
2. А.М.Епанешников, В.А.Епанешников. Turbo Pascal 7.0 – М «Диалог-Мифи», 2002.
3. Г.Рапаков, С.Ржеуцкая. Turbo Pascal для студентов и школьников – Санкт-Петербург, 2002.
4. Эллиот Б. Коффман. Turbo Pascal – М*Санкт-Петербург*Киев, 2002.
5. В.Шелест. Программирование – Санкт петербург “БХВ-Петербург”, 2002.
6. О.П.Зеленяк. Практикум программирования на Turbo Pascal – М* Санкт-Петербург*Киев, 2002.
7. С.А.Немнюгин. Turbo Pascal практикум – Санкт-Петербург «Питер», 2001.
8. А.Н.Моргун. Решение задач средствами языка Turbo Pascal 7.0 – Киев «ЮНИОР», 2002.
9. Г.Григас. Начало программирования, - Turbo Pascal. «Просвещение», 1982.

Пән: Информатика, Программалау, Мәліметтер қоры
Жұмыс түрі: Курстық жұмыс
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 20 бет
Таңдаулыға:

ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫНЫҢ
БІЛІМ ЖӘНЕ ҒЫЛЫМ МИНИСТРЛІГІ

Тұрар Рысқұлов атындағы Қазақ экономикалық
университеті

Қолданбалы информатика кафедрасы

Курстық жұмысы
Тақырыбы: “Turbo Pascal жүйесінде файлдармен жұмысты ұйымдастыру
технологиясы”

Тексерген: аға оқытушы

Миркасимова Т.Ш.

Орындаған: Ақпараттық

жүйелер 1 курс 102-топ

студенті

Жанибекова Айгерім

Алматы 2008
МАЗМҰНЫ

КІРІСПЕ
І НЕГІЗГІ БӨЛІМ

1.1 Файлдық
типтер ... ... ... ... ... ... ... . ... ... ... ... ... ... ... ... .
... ...5-7
1.2 Файлдармен жұмыс
істеу ... ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ..7-10
1.3 Деректер
файлдары ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .
11-12

ІІ ЕСЕПТІҢ ҚОЙЫЛЫМЫ

2.1 Есепті
шығару ... ... ... ... ... ... ... . ... ... ... ... ... ... ... ... ... .
... ... .13

2.1.1 Есептің
берілгені ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ... ... ... .
..13-14
2.1.2 Есептің
алгоритмі ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ... ... ... .
.14-18
2.1.3 Программалау
бөлімі ... ... ... ... ... ... ... . ... ... ... ... ... ... ... 18-20
2.1.4 Есептің
жауабы ... ... ... ... ... ... ... . ... ... ... ... ... ... ... ... ... .
..20-21

III
ҚОРЫТЫНДЫ ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
... ... ... ... ..22-23
IV ҚАЖЕТТІ ТЕХНИКАЛЫҚ
ЖАБДЫҚТАР ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ...24
V ПАЙДАЛАНҒАН
ӘДЕБИЕТТЕР ... ... ... ... ... ... . ... ... ... ... ... ... ... ... ... .25

КІРІСПЕ

Паскаль программалау тілінің алғашқы нұсқасын 1968-1970 жылдары
Стэнфорд университетінің информатика кафедрасының профессоры, швейцариялық
ғалым Никлаус Вирт жасады. Оны Borland корпорациясының қызметкерлері
жетілдірді (олардың құрған тілдері Turbo Pascal, Borland Pascal және Object
Pascal деп аталды). Delphi жүйесінде Object Pascal программалау тілі
пайдаланылады. Turbo Pascal стандартты паскальдың барлық құралдарын
қамтитын және жаңа құралдармен толықтырылған, кеңейтілген нұсқасы (біз оны
кейде Паскаль деп те атаймыз).
Ал 1975 жылы стандартты Паскальдың компиляторымен Турбо Паскаль (3.0
нұсқысы) программалау тілі пайда болды. Содан бері Паскаль жалпы білімдік,
кәсіптік-техникалық мектептерде және жоғарғы оқу орындарында бірінші
программалау тілі ретінде қолданыла бастады.
Турбо Паскаль тілін пайдаланудың қарапайымдылығынан пайдаланушылар
арасында кең орын ала дастады.
Келе-келе Турбо Паскаль 4.0, ТП 5.0, ТП 6.0, және ТП 7.0 нұсқаларының
дүниеге келуі кәсіпкер қолданушының еңбектегі өнімділігін арттыруға
мүмкіндік беруге, қолданбалы есептерді шығаруда қолдануға үлкен үлес қосты.
Енді осы тілдің ерекшелігі бірсыпыра мүмкіндіктерге толы болып келетінін
ерекше атап өту қажет.
Бағдарламалау тілі дегеніміз – адам мен компьютердің (ЭЕМ) өзара
байланыс жасасу құралы. Бағдарламалау тілі екі топқа бөлінеді: таза
машиналық кодпен, не белгілі бір машина кодына арналып ассамблерде жазылған
тіл- төменгі дәрежедегі және жоғарғы дәрежедегі адам тіліне жақындатылған
Basic, Qbasic, Ci, Turbo Pascal т.б. көптеген бағдарламалау тілдері.
Мемлекеттік бағдарлама бойынша осы тілдерден Basic, Turbo Pascal, Visual
Basic тілдерінің бірін меңгеру ұсынылған. Паскаль бағдарламалау тілі
француз математигі Блез Паскаль құрметіне аталған. Ол 1968-1971 жылдарда
Никлаус Вирттің Цюрихтағы Жоғарғы Техникалық мектепте оқыту тілінің бірі
ретінде жазылған. Кең қолдана бастауы 1984 жыл, себебі осы жылдары
қарапайым қолдануға ыңғайлы Турбо Паскаль компиляторы пайда болады. Ол
Borland International компаниясында жасалды. Компилятор дегеніміз
транслятордың бір түрі, ал транслятор дегеніміз белгілі бір компьютер мен
бағдарламалау тілі түріне арналып жазылғанбағдарлама, оның міндеті жазылған
бағдарламаны машиналық кодқа айналдыру. Турбо Паскаль жүйесі — компьютердің
жабдықтық және бағдарламалық қорларын басқаруға арналған бағдарлама.
Жүйенің негізгі тапсырмалары есептеулерді үйлестіру, әмірлердің орындалуын
реттеу, енгізу және шығару құрылғыларын бақылау, желі қызметін жеңілдету
және файлдарды басқару болып табылады. Осы заманғы жалпы тапсырмаларды
атқаруға арналған компьютерлер, соның ішінде жеке компьютерлерде,
бағдарламаларын жегу үшін программалау жүйесін қажетсінеді. Қандай да бiр
кеңiстiкке орналасқан коммуникация жүйесi. Компьютерде орын алатын әр
әрекет, артта өтетін қызмет болсын, бағдарлама болсын, үдіріс ретінде
өтеді. Компьютер Вон Ньюман құрылымына негізделген жағдайда, процессор бір
мезетте тек бір процесті өндей алады.
Орындаушыға алдына қойған міндетті шешу нақты және түсінікті етіп
берілген нұсқаулар жүйесін алгоритм дейміз. Алгоритм сөзі Орта Азиядағы
математик Әл Хорезми есімінің латынша – Algorithmi деп жазылуынан шыққан.
Алгоритм – информатика және математика пәндерінің негізгі ұғымдарының бірі.
Алгоритм орындаушысы деп – жазылған алгоритмді орындауға қабілетті
техникалық, не биологиялық жүйені айтамыз.
Алгоритмнің ең негізгі қасиеттері төмендегі анықтамалармен
көретілген:
Түсініктілігі – орындаушы алгоритмнің жүйелі жазылған әрбір
нұсқауларын орындай алу мүмкіндігі болуы тиіс. Нұсқау орындаушыға түсінікті
дәл жазылуы керек.
Үздіктілігі – яғни басқаша баламасы, дискреттілігі. Алгоритм
нұсқаулары ретімен, қарапайым бір жолы белгіленген бір ғана әрекетті
орындап аяқталатын қадамдарға бөлініп жазылуы керек. Одан кейін орындалу
келесі қадамға берілуі тиіс.
Анықтылығы – яғни алгоритм нұсқауы дәл, бір мәнді, тек бір ғана іс-
әрекетті орындайтын болуы керек. Көп мәнді түсінілетін нұсқаулар болмауы
тиіс. Келесі қадамда қай нұсқау орындалатыны анық көрсетіледі. Осы
қасиеттің арқасында алгоритм нұсқауларын орындау механикалық түрде, ешбір
қосымша талап пен себепсіз формальды түрде орындалу қамтамасыз етіледі.
Нәтижелілігі – алгоритмнің жүйелі жазылған нұсқаулары қадамдар бойынша
орындалып аяқталатын болуы тиіс. Соңында белгілі бір мақсатты нәтижені
беруі керек.
Жалпылылығы – алгоритм белгілі бір сәйкес қасиеттері бар тапсырмалар,
не есеп топтарына арналған түрде жалпылама жасалады. Ондай топтардағы
тапсырмалар алғашқы мәндерін бөлек-бөлек енгізумен ғана ерекшеленеді.
Алғашқы мәндер алгоритмнің қолданылу аймағына сәйкес шамалардың қабылдайтын
мүмкін мәндерінен алынады.

I НЕГІЗГІ БӨЛІМ

1.1 Файлдық типтер

Файл – бұл бір типті мәліметтердің ұйымдастырылған тізбегі. Файл талап
етілген жалпы белгілерді немесе қызмеьі бойынша құрылады. Бұ мәліметтер
қандай да бір ақпараттардың, мәліметтердің, деректердің көлемін құрайды.
Массив тәрізді файл да бір типті мәліметтерден құралады, бірақ файлда оның
мөлшері шектелмейді. Файлдың массивтерден айтарлықтай ерекшелігі бар: файл
массив тәрізді оперативті жадыда емес, сыртық жадыда ұйымдастырылады. Бұл
файлдың негізінен, өңделетін информацияны сақтау және жинақтау үшін
пайдаланылатындығымен түсіндіріледі.
Сондай-ақ файлда әртүрлі анықтамалық ақпараттар сақталады, мысалы,
сөздікте, түрліше анықтамалық кестелер. Әсіресе файлдар, мәліметтер қорын
Және банкін, программалар кітапханасын және компьютердің программалық
қамтамасыз етілуін сақтауда кеңінен қолданылады. Жалпы, компьютердің
программалық ұйымдастырылуы мен оның сыртқы құрылғыларымен байланысы осы
файлдық құрылымға негізделінген. Файл екі мәселені шеше алады. Кез келген
программалау тілі мәндерді келесі басқа программада пайдалану үшін сақтап,
қалыптастыра алады. Атап айтқанда, ақпараттық жүйелерде ақпараттың ұзақ
сақталуы талап етіледі.
Ал, программалау жүйесі енгізу-шығару, дипслей, принтер жіне т.б.
сыртқы құрылғыларымен программаның өзара байланысын қарастыруы тиіс.
Файл үшін логикалық және физикалық файл ұғымы енгізілді. Логикалық
файл – бұл ақпараттың қандай да бір абстаркт көлемі. Физикалық файл – бұл
физикалық тасымалдаушыда жазылған логикалық файл: диск, дискет, дисплей
экраны, магнитті лента, және т.б. көптегендер. Мысалы, сыныптағы
студенттердің аты-жөнінің тізімі логикалық файл болып есептеледі. Сондай-
ақ, қағазға немесе дискіге жазылған Паскаль программасының мәтіні де
физикалық файл болып табылады. Соңғы мысал, сол бір логикалық файлдың
әртүрлі тасымалдаушыда әртүрлі физикалық файл бола алатынын білдіреді.
Файлдарға төмендегідей ұғымдар тән:
← Файл атауы;
← Файл типі;
← Файл компоненті;
← Файлды жазу;
← Файлды жазудың соңы;
← Файл соңы.
Бұл ұғымдардың барлығы логикалық та, физикалық та бола алады. Мысалы,
файлдың логикалық атауы және файлдың физикалық атауы.
Сонымен қатар, физикалық файл үшін оның мүмкіндігі ұғымы енгізіледі.
Паскаль тілінде логикалық атау үшін идентификатор пайдаланылады. ДОЖ-
нің талабы бойынша файлдың физикалық атаы нүктеге дейін сегіз таңбадан
тұрады, нүктеден кейін үш таңбамен заты көрсетіледі, мысалы kosydu1.aaa.
Файл атауындағы оның заты файл класын, дәлірек айтсақ, физикалық
файлдағы ақпарат класын көрсетеді. ДОЖ-да файлдарға бекітілген стандартты
файл затының атаулары бар:

1. .exe және .com – машиналық кодпен жазылған программа файлдары үшін;
2. .txt және .doc – мәтіндік файлдар үшін пайдаланылады;
3. .pas – Турбо Паскаль жүйесіндегі Паскаль программаларының мәтіні
үшін және т.с.с.
Енді қалған ұғымдарды анықтайық.
Файл компоненті деп – файл жөніндегі дербес мәліметті айтады.
Файлды жазу (мұны күрделі тип record-пен шатастырмау керек) – амалдар
қолдану үшін файлдарды ақпарат бөлігін анықтайтын компоненттер тізбегі.
Файлды жазудың соңы – тасымалдаушыға физикалық жазудан кейін қойылатын
белгі. Ол EOL (End Of Line) деп аталады. Сондай-ақ, Паскальдың буль
айнымалы функциясы да осылайша аталады. Ол физикалық файлмен жұмыс
барысында жазудың соңы кездессе true мәнін қабылдайды.
Физикалық файлдар оның компонентіне кіру тәсіліне қарай тізбекті және
тікелей болып екіге бөлінеді. Осы бөлінуге сәйкес файлдар тікелей кіру және
тізбекті кіру мүмкіндігі бар файл деп аталады.
Файлға тікелей кіру жағдайында файлдың кез келген компоненттерімен
жұмыс істеу үшін тікелей күруге болады. Номер нольден басталады. Яғни 1-
компоненттің номері – 0, екінші компоненттің номері 1 және т.с.с. Бұдан,
файлдың соңында n+1-ші орынға n номерлі компонент орналасады. Тікелей кіру
компонентінің номері бойынша жүзеге асады. Сонымен тікелей кіру мүмкіндігі
бар файлды тасымалдаушының кез-келген бөлігіне тікелей кіруге мүмкіндік
беретін ақпарат тасымалдаушыларға ғана орналастыруға болады, мысалы,
магнитті дискілерге.
Тізбекті түрде кіру мүмкіндігі бар файл компоненттерін оқу тек бірінші
компоненттен басталады. Сондықтан, тасымалдаушының қандай да бір
компонентін оқу үшін өзделінді компонент табылғанынша алдыңғыларын өткізіп
отыру қажет. Тізбекті файлдың қарапайым мысалына магнитті лентада жазылған
файл жатады.
Біз осы уақытқа дейін мәліметтердің бірнеше типтерімен таныстық:
стандартты, саналатын, шектелетін. Мұндай типтер қарапайым есептерді шешуде
жиі кездеседі. Дегенмен де, бір типті мәліметтерді тізбекке топтаудың
қолайлы екені белгілі – массивтер, символ жолдары, әртүрлі типті
мәліметтерді бір обьектіге жазу түрінде біріктіруге болады. Сондай-ақ,
ұзындығы айнымалы болып келген бір типті шамалар тізбегін мәліметтер файлы
түрінде беруге болады және оларды әртүрлі программаларда пайдаланылатын
тасымалдағыштарға сақтауға болады.
Сөйтіп, құрама типтер құрама оператор тәрізді, басқа типтерден
құралады. Сондықтан, мұнда құрама типтің құрылымы немесе құрылу әдісі
маңызды роль атқарады.
Осы кезге дейін қарастырылған программаларда біз тек сандық мәндермен
ғана жұмыс атқардық. Ал қазіргі кездегі ЭЕМ-дердің және оларға жасалған
программаның символдық айнымалыларды өңдеуге, ЭЕМ-нің ішкі құрылғылары
арасында информация алмастыруға толық мүмкіндігі бар.
Мұндағы көрсетілген ішкі құрылғы қатарына дисплей, дискеттен енгізгіш,
баспа құрылғысы, телетайп, перфораторлар жатады.

1.2 Файлдармен жұмыс істеу

Паскаль тіліндегі логикалық файл ретінде мәліметтердің арнайы типі –
файл құрылымы енгізілген. Файлдың үш түрі бар:
1. текстік;
2. типтік;
3. типтік емес.
Ақпарат ASCII кодымен берілген файл текстік файл болып саналады.
Мәліметтердің кез келген қарапайым типі осылай беріледі. Жеке мәндер файлда
жол болып беріледі. Мұндай жазулар ақпараттың бөліктері болып бірігуі
мүмкін. Текстік физикалық файлдың атауы үшін оның заты .txt және .doc болып
беріледі. Программалау тілдеріндегі программа текстіндегі файлдар үшін заты
тілдің белгісін білдіреді, мысалы, .pas және .das. Физикалық тексттік файл
тізбекті кіру мүмкіндігі бар файл болып табылады.
Типтік файл – бұл компоненттері мәндері екілік кодпен берліген,
файлдық типтер, жай және құрылымдық типті файл. Мысалы, integer немесе real
типті файл. Типтік файлдың физикалық атауының затын пайдаланушы анықтайды.
Типтік файл тікелей кіру мүмкіндігі бар файл болып табылады, бірақ өзінің
клмпоненттеріне тізбекті түрде кіру мүмкіндігін де береді.
Типтік емес файл – бұл компоненттері 0 мен 1 екілік сандардан құралған
сегіз битті тізбек болып табылады. Мысалы, жадының кез келген ұяшығындағы
кез келген типті ақпарат түрінде көз алдымызға елестеуге болады.
Паскаль тілінде файлдармен төмендегідей жұмыс түрін ұйымдастыруға
болады:
- файл құру;
- мәліметтерді фалға жазу;
- мәліметтерді файлдан оқу;
- файлды түрлендіру.
Файлмен жұмыс істеу үшін логикалық атауы бойынша логикалық файл
сипатталуы тиісті. Одан кейін логикалық файл физикалық файлмен сәйкес
құрылғыда, ақпараттарды тасымалдаушыда байланысуы тиісті. Одан кейін
физикалық файлды ашуға мүмкіндік болуы қажет. Файл тек оқу үшін, тек жазу
үшін немес оқу және жазу үшін ашылады. Оператор арқылы логикалық файл мен
физикалықды байланыстырғанан кейін файлмен жұмыс істеуде файлдың логикалық
атауы пайдаланылады. Бұдан кейін жұмыс физикалық файлмен орындалады.
Файлдық тип, сыртқы тасымалдаушыда орналасқан бір типтегі компоненттер
тізбегінен тұратын Паскаль тіліндегі мәліметтер болып табылады. Ондағы
компоненттердің типі файлдық типтен басқа кез келген бола алады. Паскальда
файлдық типтегі айнымалыларды, ақпараттарды енгізу мен шығару үшін
қолданылады. Ақпаратты енгізу – шығару алдында файлдық айнымалы
процедурасын пайдалана отырып, соның көмегіне жүгінеміз. Бұл файл кез
келген дискіде, каталогта, болуы мүмкін. Осы файлды оқу немесе жазу үшін ол
ашық болуы керек. Сонан соң енгізу-шығаруды орындауға болады.
Паскальда ерекше орын алатын берілгендер – деректер файлы, яғни ДФ –
жазбалардан тұратын элементтер тізбегі. Жазбалар санын файлдың ұзындығы деп
атайды, оны алдын ала анықтап қою міндетті емес.
Тізім – үш жазбанң құрылуынан құралған деректер файлы, жазба – файлдың
төрт өрістен тұратын бір элементі.
Файл элементтерін дискіде жазудың ерекшеліктерінің бірі – олар 0-ден
бастап ретімен автоматты түрде нөмірленіп қойылады. Әдетте, файлды дискіге
тиеуді файлды жазу немесе файлды жүктеу деп атайды, сыртқы құрылғыдан оны
машиналық жадына ендіруді файлды оқу деп атайды. Файл элменттерін жазу мен
оқу әр жолы көрсеткіш тұрған элементтен басталады.
Оператор – нұсқаулардың машиналық тілде жазылуы. Сонда әрбір оператор
орындалуға қажетті әрекеттерді машинаға түсінікті түрде сипаттайды.
Программаның бір жолына бірнеше операторларды жазуға болады. Олардың
арасында (;) нүктелі үтір таңбасы, ал программаның соңын көрсететін ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.