Банк мекемесіндегі кассалық операциялардың есебі мен ұйымдастырылуы туралы

КІРІСПЕ ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..3

1.ТАРАУ. БАНК МЕКЕМЕСІНДЕГІ КАССАЛЫҚ ОПЕРАЦИЯЛАРДЫҢ ЕСЕБІ МЕН ҰЙЫМДАСТЫРЫЛУЫ ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..4.9
1.1. Банк мекемесінде кассалық жұмысты ұйымдастыру, ақша қаржылары мен құндылықтардың сақталуы үшін жауапты тұлгалардың жауаптылығы ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..4
1.2. Ақша мен касса тексеруі, оның қорытындысын
безендіру ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..5
1.3. Кешкі касса жұмысын ұйымдастыру және түсімді инкассациялау ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...9

2.ТАРАУ. АҚША ҚАРЖЫЛАРЫ МЕН ҚҰНДЫЛЫҚТАРДЫ КАССА БОЙЫНША АЙНАЛЫМДАРДЫ САЛЫСТЫРУ ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..10.22
2.1. Ақша қаржылары мен құндылықтарды қабылдау жене беру, касса бойынша айналымдарды салыстыру және кұн қорытындысы ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 10
2.2. Есеп айырысу операциялары, олардың жіктелуі ... ... ... ... ... .13
2.3. Банктік шотты ашуды ұйымдастыру тәртібі ... ... ... ... ... ... ... ... .15
2.4. Есеп айырысу формалары мен құралдары ... ... ... ... ... ... ... 17
2.5. Кассалық операциялар ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...18

ЌОРТЫНДЫ ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..23

ЌОЛДАНЫЛЃАН ЄДЕБИЕТТЕР ТІЗІМІ ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..25

Соңғы жылдары Қазақстан Республикасының экономикасында болып жаткан көптеген өзгерістер банк саласына да жана банктік операциялар, құжаттар ала келді, мұның барлығы банктің бухгалтерлік есебінде еркін бейнеленуі тиіс.
Қазақстанның бухгалтерлік есеп жүйесі мен есеп беруі халықаралық өлшемдер мен стандарттарға негізделіп жетілдірілдіруде. Өзгерістер тек бухгалтерлік есеп шот жоспарында ғана емес, сонымен қатар 11 деңгейлі банктер ұсынатын қаржылық есеп беруде де жүргізілуде.
Банк есебі экономиканың басқа да салаларындағы есеппен тығыз байланысты. Банктегі бухгалтерлік есеп пен құжат айналымын ұйымдастыру көсіпорындағы бухгалтерлік есептің жүргізілуі мен экономиканың материалдык. және материалдык, емес саласына міндетті түрде эсер етеді. Бұл байланыс кәсіпорындар мен мекемелерге, ұйымдарға есеп айыруда, кассалық, несиелік және инвестициялық кызметтер көрсетуде байқалады. Банктер күнделікті клиенттермен жүргізілген есеп айыру, кассалық және басқа да операциялар бойынша аналитикалық есептің дербсс бет есебінің көшірмесін дайындап, клиенттерге ұсынып отырады.
Банктің бухгалтерлік есебі өзінің жеделділігімен ерекшеленеді, яғни жүргізілген операциялар сол күнгі аналитикалық және синтетикалық есепте бейнеленеді және күн соңында жасалатын банктің бухгалтерлік балансы аркылы бақыланады. Банк есебінің нақтылығы мен жеделдігі ақша каржыларының сақталуын, ақша айналымы мен есеп-несие катынастарын қадағалауға мүмкіңдік береді.

1. Закон РК «О бухгалтерском учете и финансовой отчетности» от 24 июня 2002 г. № 329-II
2. Закон РК «Об аудиторской деятельности» от 20 ноября 1998 года №304-1 (с изменениями и дополнениями, внесенными Законом РК от 15 января 2001 года №139-II).
3. Типовой план счетов бухгалтерского учета. Приказ Министра финансов Республики Казахстан от 18 сентября 2002 года, № 438.
4. Большаков С. В. Финансы предприятий и кредит // Деньги и кредит. 1994. №1. 6. Технологические инструкции по процессам высокой печати, М., Книга, 1982г.
5. Дюсембаев К.Ш. «Аудит и анализ финансовой отчетности» – Алматы: Каржы - Каражат, 1998г.
6. Радостовец В.К. «Финансовый и управленческий учет на предприятии» – Алматы, 1997г.
7. Радостовец В.К. и др. «Бухгалтерский учет на предприятии» - Алматы 2002.
8. Бухгалтерский учет и аудит № 2, 3, 4, 8 за 2002-2003 г.
9. «Бюллетень бухгалтера» № 12 (310), март 2000г., №42 (340) октябрь 2000.

Пән: Банк ісі
Жұмыс түрі: Курстық жұмыс
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 18 бет
Таңдаулыға:

жоспар

Кіріспе ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..3

1-Тарау. БАНК МЕКЕМЕСІНДЕГІ КАССАЛЫҚ ОПЕРАЦИЯЛАРДЫҢ ЕСЕБІ МЕН ҰЙЫМДАСТЫРЫЛУЫ ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..4-9
1.1. Банк мекемесінде кассалық жұмысты ұйымдастыру, ақша қаржылары мен құндылықтардың сақталуы үшін жауапты тұлгалардың жауаптылығы ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..4
1.2. Ақша мен касса тексеруі, оның қорытындысын
безендіру ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..5
1.3. Кешкі касса жұмысын ұйымдастыру және түсімді инкассациялау ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .. ... ... .9

2-тарау. Ақша қаржылары мен құндылықтарды касса бойынша айналымдарДЫ САЛЫСТЫРУ ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... 10-22
2.1. Ақша қаржылары мен құндылықтарды қабылдау жене беру, касса бойынша айналымдарды салыстыру және кұн қорытындысы ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .10
2.2. Есеп айырысу операциялары, олардың жіктелуі ... ... ... ... ... .13
2.3. Банктік шотты ашуды ұйымдастыру тәртібі ... ... ... ... ... ... ... ... .15
2.4. Есеп айырысу формалары мен құралдары ... ... ... ... ... ... ... 17
2.5. Кассалық операциялар ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...18

ЌОРТЫНДЫ ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... . .23

ЌОЛДАНЫЛЃАН ЄДЕБИЕТТЕР ТІЗІМІ ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..25

КІРІСПЕ

Соңғы жылдары Қазақстан Республикасының экономикасында болып жаткан көптеген өзгерістер банк саласына да жана банктік операциялар, құжаттар ала келді, мұның барлығы банктің бухгалтерлік есебінде еркін бейнеленуі тиіс.
Қазақстанның бухгалтерлік есеп жүйесі мен есеп беруі халықаралық өлшемдер мен стандарттарға негізделіп жетілдірілдіруде. Өзгерістер тек бухгалтерлік есеп шот жоспарында ғана емес, сонымен қатар 11 деңгейлі банктер ұсынатын қаржылық есеп беруде де жүргізілуде.
Банк есебі экономиканың басқа да салаларындағы есеппен тығыз байланысты. Банктегі бухгалтерлік есеп пен құжат айналымын ұйымдастыру көсіпорындағы бухгалтерлік есептің жүргізілуі мен экономиканың материалдык. және материалдык, емес саласына міндетті түрде эсер етеді. Бұл байланыс кәсіпорындар мен мекемелерге, ұйымдарға есеп айыруда, кассалық, несиелік және инвестициялық кызметтер көрсетуде байқалады. Банктер күнделікті клиенттермен жүргізілген есеп айыру, кассалық және басқа да операциялар бойынша аналитикалық есептің дербсс бет есебінің көшірмесін дайындап, клиенттерге ұсынып отырады.
Банктің бухгалтерлік есебі өзінің жеделділігімен ерекшеленеді, яғни жүргізілген операциялар сол күнгі аналитикалық және синтетикалық есепте бейнеленеді және күн соңында жасалатын банктің бухгалтерлік балансы аркылы бақыланады. Банк есебінің нақтылығы мен жеделдігі ақша каржыларының сақталуын, ақша айналымы мен есеп-несие катынастарын қадағалауға мүмкіңдік береді.

1-Тарау. БАНК МЕКЕМЕСІНДЕГІ КАССАЛЫҚ ОПЕРАЦИЯЛАРДЫҢ ЕСЕБІ МЕН ҰЙЫМДАСТЫРЫЛУЫ

1.1. Банк мекемесінде кассалық жұмысты ұйымдастыру, ақша қаржылары мен құндылықтардың сақталуы үшін жауапты тұлгалардың жауаптылығы

Қазақстан Республикасының "Қазақстан Республикасы Ұлттық Банкі туралы" заңына байланысты, екішні деңгейлі банктерден алынған өтінішке сәйкес уақтылы нақты ақша түсімдерін және ақша көлемін бекітуді қамтамасыз ететін бірыңғай кассалық орталық қызметі Ұлттық Банктің басқармасына жүктелген.
Кассалық жұмыстың дұрыс ұйымдастырылуы мен есептің дұрыс жүргізілуі және уақытылы есеп беруді жүзеге асыру үшін үш материалды жауапты тұлгага жауаптылық бекітілген:
1. Банк басшысы
2. Бас бухгалтер
3. Касса меңгерушісі.

Кассалық операциялар бойынша жұмыс кассалық жоспарға сәйкес ұйымдастырылады жөне операциялық бөлім қызметкеріне кассалық жоспар символдары бойынша қаржының мақсатты қолданылуының есебі жүктелген. Кассалық операция жұмысымен кассир айналысады. Ол банк алдында енгізілген ақша және құндылықтардың сақталуы үшін материалды жауапты тұлға болып саналады Кассир және инкассатор қызметкерлеріне мыналар рұқсат етілмейді:
1. Құндылықтармен орындалатын жұмысты басқа адамдарға тапсыруға және өз міндетіне кірмейтін жұмыспен айналысуға;
2. Банктегі шоттары бойынша тікелей нақты ақшаны алу және салу бойынша, кәсіпорынның, ұйымның, мекеме, азаматтардың тапсырысын орындауға, сондай-ақ олардан бухғалтерлік қызметкерлерді ескертпей тікелей ақшаларды алуға және салуға, құжаттарды қабылдауға;
Өз ақшалары мен құндылықтарын банк ақшасымен, құндылықтарымен бірге сақтауға.
Әрбір кассирге жеке іс жүргізіледі, онда жүмысқа қабылдау туралы бұйрықтың көшірмесі, материалды жауаптылық туралы міндеттеме, тұрғылықты жері туралы мәліметтер, соңғы жұмыс орнынан алынған мәліметтер, суреті (фотосы) сақталынады.
Орындалған жұмыс көлеміне байланысты келесі кассалар құрылуы мүмкін:
1. Кіріс кассасы
2. Шығыс кассасы
3. Кешкі касса
4. Қайта есептеу кассасы
5. Айырбас кассасы
6. Кітапша беру бойынша кассалар.

Кассирдің жұмыс орны міндетті түрде сейф, есептеу техникасымен, бір-бірінен алыстатылған арнайы үстелдермен жабдықталуы керек.
Әрбір банк мекемесінде кассадан тыс басқа да қоймалар болады, онда міндетті түрде сақталуда болатындар:
1. Операциялық күннің соңындағы ақша қалдығы
2. Шетел валютасы. Құнды металдар
3. Ағымды жылдағы кассалық құжаттар
4. Баланс, жылдық есеп беру формалары
5. Ұзақ мерзімді несие бойынша міндеттемелер
6. Қатаң есеп беру бланкілері.

1.2. Ақша мен касса тексеруі, оның қорытындысын безендіру

Ақша мен құндылықтардың сакталуын бақылау мақсатында әрбір банк мекемесінде кассаның және қойманың тексеруі жүргізіледі. Тексеру міндетті тәртіпте және кенеттен жүргізілуі мүмкін. Міндетті тексеру тоқсанда бір рет, бірінші қаңтарға белгіленген және материалды жауапты тұлганың ауысуы кезінде жүргізіладі. Кенеттен тексерулер шаруашылық ұйымның талабы бойынша, банк басшысының шешімі бойынша және жоғары тұрған мекеменің белгілеуі бойынша жүргізіледі.
Тексеруді банк басшысының бұйрығымен тағайындалған комиссия жүргізеді және тексеру материалды жауапты тұлғалардың қатысымен жүзеге асады. Тексеру қорытындысы актпен толтырылады және жоғары тұрған мекемеге жылдық есеппен бірге үсынылады. Онда комиссия мүшелері мен материалды жауапты түлғалардың қолдары қойылуы тиіс.
Егер міндетті тексеру кезінде есеп берілгендерінде ешқандай кателіктер табылмаса, онда акт құрылмайды. Тексерудің жүргізілгендігі туралы қойма кітабында белгі қойылады. Егер тексеру қорытындысында, есеп берілгендерінде қателіктер табылса, онда оның реттелу уақыты мен қорытындысына тәуелсіз сома есепте бейнеленуі тиіс. Нақты ақша жетіспеушілігі кінәлі түлғаға жіберіледі және касса бойынша нақты ақша қалдығы азаяды. Кінәлі түлғаға 1860 шот ашылған, егер сол күні жетіспеушілік жабылмаса, міндеттеме сомасы кассирдін жеке ісінде сақталады:
Дт-1860
Кт-1001.

Кінәлі түлғадан міндеттеме алынады, онда қарыздың қандай жолмен және қандай мерзімде қайтарылатыны көрсетілуі керек. Жетіспеушілік сомасы кінәлі тұлғаның депозитінен, жалақысынан ұсталынуы немесе нақты ақшамен құйылуы мүмкін. Жетіспеушілікті толтыруға ақша түскенде:
Дт-1001, 2211, 1854 "Банк кызметкерлерімен есеп айыру". Кт-1860
Егер тексеру қорытындысында акша артығы жабылса, онда касса бойынша кірістеледі және банк кірісіне есептеледі:
Дт-1001
Кт-4920 "Басқа да кірістер"

Ақша құндылықтарымен қатар құжаттар мен әр түрлі құндылықтардың нақты қалдығы тексеріледі. Есеп берілгендерімен сәйкессіздігі баланстан тыс кіріс немесе шығыс ордерлері бойынша, қайтару немесе кіріске алу тәртібімен реттеледі. Ұлттық Банк мекемесінде табылған артықшылық сомасы банк бөлімшесі кассасына кірістеледі және ҮІІ кластың кіріс шоттары бойынша есепке алынады:
Дт-10100, 10200
Кт-70900 "Қайта санау кезіндегі артықшылықтан кірістер".
Егер Ұлттық Банк бөлімшесін тексеру кезінде жетіспеушілік табылса және кассир кінәсі анықталса, онда соманы қайтару мерзімі мен сома көлеміне қарамастан, 27711 "Басқа да дебиторлармен операциялар бойынша анықталмаған сомалар" шоты бойынша, кінәлі тұлғаға қойылады:
Дт-27710
Кт-10100, 10200
Егер кассир кінәсі анықталмаса, онда жетіспеушілік сомасы себептер анықталғанға дейін, келесі шоттарға қойылады:
19611 -"Касса жетіспеушілігінен анықталған сомалар".
19612 -"Кассадағы төлемге жарамайтын және жалған банкноталар есебінен анықталған сомалар".
19613 -"Кассадағы жымкыру мен жетіспеушіліктен болған сомалар".
Дт-19611, 19612, 19613
Кт-10100, 10200
Ұлттық Банк бөлімшесі жетіспеушілік сомасын банк шығынына қайтару туралы хат-өтініш (ходатайство) жазып, Ұлттық Банктің орталық аппаратына жібереді.

Ұлттық Банктен банк шығынына қайтару туралы рұқсат алған соң, төмендегідей өткізбелер құрылады. Қабылданған төлемге жарамайтын жалған банкноталар сомасына:
Дт-90600 "Қабылданған төлемге жарамайтын жалған банкноталар бойынша шығындар".
Кт-19612.
Аныкталған жетіспеушілік сомасына:
Дт-90700 "Кассада аньщталған жетіспеушілік сомасына"
Кт-19611.
Банкноталардың жымқырылған жөне жетіспеген сомасына:
Дт-90800 "Жымқырылған сомаға". Кт-19613.

1.3. Кешкі касса жұмысын ұйымдастыру және түсімді инкассациялау

Ақша түсімін инкассациялаумен екінші деңгейлі банктің келісімі бойынша Ұлттық Банк айналысады, ал шаруашыльщ ұйымдар бойынша екінші деңгейлі банктер айналысады.
Ақша қаржыларының инкассациясы нақты ақшаны сақтау мақсатында және шаруашыльщ ұйымның шотына қаржылардың түсуін жеделдету мақсатында, яғни шаруашылық ұйымның шотына келесі жұмыс күнінің басына есептеу үшін жүргізіледі.
Инкассациялау үшін банк пен шаруашылық ұйым арасында келісім шарт жасалынады, онда бекітілген инкассациялық сөмке нөмірі (кемінде екі сан), әкеліп, әкету уақыты, инкассация бойынша қызметтерді төлеу шарты және тағы басқалары көрсетіледі.
Әрбір шаруашылық ұйымға ай сайын келу (явочная) карточкасы жүргізіледі, онда түсімді өткізу шарты бойынша инкассацияльщ сөмкені алу мерзімі, қандай уақытта және қандай сомада екендігі тіркеледі.
Оны клиент толтырады, сондай-ақ клиент инкассациялық түсім сомасына жолдаушы (препроводительная) ведомостің үш данасын толтырады. Ал темір жол бөлімдерін инкассациялау кезінде терт дана толтырылады:
1 -данасы — сөмкенің ішкі қалтасына салынады.
2-дана — "жөнелтпе құжат (наклодная)" — инкассатор қолына беріледі.
3-дана — шаруашылық ұйымда қалады.
4-дана — темір жол басшылығына жіберіледі.

Инкассацияльщ сөмкелер ақша түсімімен бірге қолхат бойынша кешкі кассаға, содан кейін қайта есептеу кассасына түседі. Қайта саналған түсім операциялық касса кірісіне алынады да, клиенттің ағымды шотына жазылады:
Дт- 031(1001)
Кт - Ағымды шот (2203).

Егер операциялық күнінің басында нақты ақша кайта саналмаса, онда жөнелтпе құжатқа сәйкес, көрсетілген сомада шаруашылық ұйымның шотына ақша қаржыларын алдын-ала есепке алуға жазба құрылады.
Транзитті 729 "Инкассациялық түсім" (1870 "Басқа да транзиттік шоттар") деген шот ашылады:
Дт-729 (1870)
Кт-Корреспонденттік шот (1051), 2203.

Нақты ақшаны қайта санаудан кейін мәліметтер операциялық бөлімге қайта санаудың қорытындысын кіріс кассалық журналға жазу үшін тапсырылады және бухгалтерлік есепте бейнеленуі үшін 729 шот жабылады және қаржы кассаға кірістелінеді:
Дт-031 (1001)
Кт-729 (1870).
Егер қайта санау кезінде жөнелтпе құжат берілгенінен қате табылса, онда жөнелтпе құжатқа акт толтырылады жөне оның қорытындысымен клиентті таныстыру қажет. Жетіспеушілік сомасы шаруашылық ұйымның шотынан ешіріледі:
Дт-ағымды шот (2203)
Кт-729 (1870).
Қайта санау бойынша артықтар қосымша клиент шотына есептелінеді:
Дт-729 (1870)
Кт-2203.
Келісім шартқа сәйкес банк клиенттен нақты ақшаны инкассациулау бойынша шығындарды жабу үшін комиссиондық төлемдер алады: Дт-2203
Кт-960 (4608 "Банктің басқа да комиссиондық кірістер").

2-тарау. Ақша қаржылары мен құндылықтарды касса бойынша айналымдарДЫ САЛЫСТЫРУ

2.1. Ақша қаржылары мен құндылықтарды қабылдау жене беру, касса бойынша айналымдарды салыстыру және кұн қорытындысы

Ұлттық Банктің орталық басқармалары екінші деңгейлі банктер ұсынған тапсырыстар негізінде, нақты ақшаның түсуі мен бекітімнің берілуін қамтамасыз етуі тиіс. Орталық басқарма республика бойынша айналымға қажетті ақша мөлшерімен толық қамтамасыз етуі тиіс. Ол Ұлттық Банк пен екінші деңгейлі банктер қолданатын кассалық операциялар есебі мен ұйымдастырылуына байланысты қолданбалы нұсқау материалдарын дайындайды, бекітуге ұсынады. 209-шы нұсқаулыққа сәйкес Ұлттық Банк бөлімшелеріндегі кассалық операцияларды мыналар жүзеге асыруы тиіс:
- франт-офис
- бэк-офис
- бас бухгалтерия.
Франт-офис банкнот пен монеталарды дайындауға байланысты шығындар сметасын, кіріс пен шығыс сметасын дайындайды, нақты ақшаны жеткізуді жөне қаптардың, қару-жарақтың, байланыстың, формалық киімдердің және тағы сол сияқтылардың жеткіліктілігін қамтамасыз етеді.
Бэк-офис бастапқы құжаттар негізінде нақты ақшаны ұсыну мен қабылдау операцияларының есебін және бақылауды жүзеге асырады, касса қалдығы туралы күнделікті есеп беруді дайындайды, резерв қорының қалдығы мен накты ақша қозғалысы туралы айлық есеп берулерді өзірлейді.
Бас бухгалтерия эммиссионды-кассалық операциялардың бэк-офисте дұрыс жүргізілуін бақылайды және синтетикалық есепті жүзеге асырады. Аналитикалық нақты есеп бэк-офисте жүрізіледі. Ақша белгілері нұсқаулықта көрсетілгендей 100 купюрадан түбіртекке (корешок) және 10 түбіртектен бумага жинақталады.
Банкке нақты ақша заңды тұлғалардан нақты ақша жарнасының хабарламасы негізінде, ал жеке тұлғалардан аманат ретінде қосылған нақты ақша жарнасы 5136 форма бойынша, аманатқа қосымша жарналар 51-кіріс ордері негізінде қабылданады. Барлық аталған құжаттарда нақты ақша қабылданған күн көрсетілуі тиіс және белгіленген операцияның есебін жүргізуші бухгалтерге өткізілуі кажет. Бухгалтер құжаттың дүрыс толтырылуын, қолдардың қойылуын тексеріп, қатар нөмірін белгілейді және кассалық жоспар символына сәйкес белгі жасап, кіріс касса журналына тіркейді. Бухгалтер құжаттарды кірістер бойынша кіріс касса журналына тіркеп, ішкі тәртіппен кассага жолдайды. Кассир клиентті шақырып, нақты ақшаны қабылдайды және клиентке хабарламаның түбіртегі мен кіріс ордерінен талонды ұсынады. Аманат бойынша нақты ақша қабылдау кезінде:
Дт-1001
Кт-2203, 2211.
Банк мекемелері байланыс бөлімшелері арқылы қатаң есеп бланкілері жолданған сәлемдемелерді қабылдай алады. Алынған хабарламаға (извещение) сәйкес бір рет қолданылатын сенімхат беріледі және жүйеден тыс журналға тіркеліп, банк жетекшісі мен бас бухгалтер қолдарымен бекітіледі. Сәлемдеме қабылданған соң жазылған құжаттар негізінде байламдағы бланктердің толық, түгел болуы тексеріледі. Баланстан тыс ордер бойынша кіріске алынатын құндылықтар есебі төмендегі шоттарда есепке алынады:
7339 — "Әр түрлі құндылықтар мен құжаттар".
7345 — "Сақтаудағы бағалы металдар".
7360 — "Сақтаудағы акциялар және басқа да бағалы қағаздар".
Кассадан нақты ақшаларды босату, занды түлғалардың чектері мен жеке түлғалар аманаты бойынша жазылған шығыс ордері негізінде жүргізіледі. Акшалай чек он күн мерзімге жарамды болып табылады және чекті ұсынушы қолымен, мөрімен бекітуі тиіс. Аталған құжаттардың барлығьш бухгалтер тексереді, мұнда түлғалардың қол үлгісі мен мөр басылымы салыстырылып, мерзімнің сәйкестігі қаралады, клиент шотында қаржы жеткіліктілігіне көз жеткізіліп, қорға төлеулер бойынша карыздарының болмауы қарастырылады. Содан кейін бухгалтер чекті төлеуге рұқсат береді, яғни күнді белгілеп, өз қолын қояды және бақылаушы марканы клиентке беріп, чекті бақылаушыға береді. Бақылаушы чекті тексеріп, шығыс касса журналына тіркейді де, кассаға жолдайды. Кассир чек нөмірі бойынша клиентті шакырады, тексеру үшін чекте көрсетілген соманы анықтап сүрайды, қажет болса, төл құжатын талап етуіне болады. Бақылау маркасын клиенттен алғаннан соң, нақты ақшаны босатады. Бұл операция бойынша төмендегідей өткізбе құрылады: Дт-2203 клиенттің ағымды шоты Кт-031(1001).
Байланыс мекемелері арқылы банк мекемелері келесілерді жіберуі мүмкін:
1. Төлем қабілетін анықтауға белгіленген ақша белгілерін
2. Бастапқы құны бойынша бағаланған ақша белгілерін
3. Бір теңге есебімен бағаланған ақшалай немесе есеп айыру чек кітапшаларын
4. Инкассоға қабылданған шетел валютасын. Құндылықтарды бухгалтер пошта бойынша жіберу үшін өр сәлемдемеге жазбамен екі данадан регистр толтырады. Аталғандарға қоса баланстан тыс ордер толтырылып, банк өкіліне сенімхат беріледі. Байланыс бөлімшесі сәлемдемені қабылдағаны туралы түбіршек (квитанция) толтырып береді жөне регистрдің бір данасын белгімен қайтарады. Банкте бұл қүжаттар байланыс шығындарын өшіру үшін қолданылады:
Дт-5920
Кт-2203
Шығын 9959, 9961. 7339
Құндылықтар мен сәлемдемені алу үшін банк мекемесі кассирге немесе инкасссаторға банк жетекшісінің немесе орынбасары қолымен бекітілген бір реттік сенімхат береді. Сенімхат банк мекемесінің таңбалық мөрімен бекітіледі.
Банк мекемесі байламның, мөрдің, тығынның (пломба) бүтіндігін және жазбаны барысында тексеруі керек. Егер жетіспеушілік табылса, жіберуші банк, байланыс бөлімшесі және алушы банкті қамтамасыз ету үшін үш данадан акт толтырады. Егер ешқандай ауытқу болмаса, онда алынғандарды кірістеу үшін баланстан тыс 9957 — "Ашылмаған, құндылығы бар сәлемдемелер" шоты бойынша есептелінеді.
Күн соңында касса қызметкері операциялық бөліммен салыстыру үшін қолданылатын кассалық құжаттар бойынша айналымдар анықтамасын құрады. Кіріс кассасының кассирі әрбір бухгалтер бойынша өзара салыстырудан кейін, бекітілетін қабылданған нақты ақша көлемі мен сомасын, құжаттар санын көрсетеді және кіріс журналындағы қорытындымен салыстырады.
Шығыс касса кассирі өз мәліметтерін бақылаушы қорытындысымен салыстырады. Кассирлер ақша қалдығы мен барлық құжаттарды касса бойынша айналымдар қортындысын жасау үшін касса меңгерушісіне тапсырады, онда құжаттар саны, касса кірісі мен шығыс сомалары көрсетіледі. Бұл мәліметтер банктің қойма кітабында тіркеледі, қалған нақты ақша қалдығын үш материалды жауапты тұлғалардың қатысуымен банк қоймасында қалдырады, мөліметтерді қойма кітапшасына енгізеді.

2.2. Есеп айырысу операциялары, олардың жіктелуі

Отандық банк тәжірибесінде банктердің есеп айырысу-кас-салық операциялары мынадай түрлерге бөлінеді:
банктік шоттар ашу;
ұлттық немесе шетел валютасында аударым операциялары;
алдағы уақытта валюталау күні қойылуға тиісті, ұлттық валютадағы аударым операциялары;
төлемнің шартын өзгерту не қайтару;
валюталық операцияларға бақылау жасау;
шоттың архивін беру;
шоттан қолма-қол ақша беру;
ұсақ ақшаларды ірілеп беру;
банктен кеңсеге дейін немесе керісінше қолма-қол ақша-ларды инкассациялау;
құндылықтарды жеткізіп беру.
Отандық банктер есеп айырысу операцияларын ұйымдас-тырушылар болып табылады.
Есеп айырысу операциялары мынадай белгілеріне байланысты жіктеледі:
Есеп айырысу субъектілеріне қарай:
банктік емес секторлар (шаруашылық субъектілері) ара-сындағы банктер арқылы есеп айырысулар;
жеке сектор — үй шаруашылықтарының банктер арқылы есеп айырысулары;
банктік сектор — банкаралық есеп айырысулар. Есеп айырысу объектілеріне қарай;
тауарлы операциялар бойынша есеп айырысулар;
бюджет және басқа бюджеттен тыс қорлармен аударымдар;
банк несиелері, вексельдері және басқа да мінд-еттемелері бойынша төлемдер.
Есеп айырысу аумғына қарай.
I. Мемлекет ішіндегі есеп айырысулар, оның ішінде:
бір қаланың ішінде;
қаладан тыс жерлерде, аудандарда, ауылда ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.