Компьютерлік утилиттер

Кіріспе ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .. 3
Утилит дегеніміз не? ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 4
1. NORTON UTІLІTІES программалық пакеті ... ... ... ... ... ... ... ... 6
а) Жүйедегі қателерді тексеру түзеу утилиттері ... ... ... ... ... ... ... .. 6
б) Ақпараттық түзеу утилиттері ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .. 13
в) Жүйе диагностикасы (NDІAG) ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 14
г) Қосымша утилиттер ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .. 15
д) Жүйені оптимизациялауға арналған утилиттер ... ... ... ... ... ... ... 18
Қорытынды ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 21
Қолданылған әдебиеттер тізімі ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 22

Дербес компьютерлерде МС-DOS операциялық жүйесімен жұмыс істегенде әрбір команда пернелелерде теріліп, < Enter> пернесін басқан кезде ғана орындалады, ол команда орындалып болған соң, экранға тиісті мәлімет шығады. Мұндай тәртіппен жұмыс істеу қолайсыздығы өте көп. Сондықтан, соңғы кездері адаммен ЭЕМ арасындағы байланысты жеңілдететін, жұмыс істеу жолдарын жылдамдататын “қызметші” қосалқы программалар – ОС-тың қоршаулары пайда бола бастады. Солардың ішіндегі ең көп тарағаны - Norton Commander (NC) программасы. Ол экран мүмкіндіктерін толық пайдалана отырып, компьютерлерде жиі қолданылатын іс-әрекеттердің көбін өте жылдам, әрі көрнекті етіп орындайды. Олар:
- магниттік дискінің мазмұнын көру.
- Мәліметтер көшірмесн алу.
- Файлдарды жылжыту, өшіру, қағазға немесе экранға шығару т.б.
Осындай іс-әрекеттерді жылдам орындау жолдарын NC программасының жұмысын талдау арқылы қарастырайық.

1. А. Микляев Настольная книга пользователя ІBM PCң. Солон баспасы. Москва 1998 ж.
2. В.Леонтьев Персональный компьютер. Универсальный справочник. Олма – Пресс баспасы. Москва 2000ж.
3. А. Шмек А. Вэтьен Р.Кёте Мультимедиа и виртуальные мир Слово баспасы. Москва 1998ж.
4. С.В.Глушаков, И.В.Мельников Персональный компьютер. Учебный курсң АСТ баспасы. Москва 2000ж.

Пән: Информатика, Программалау, Мәліметтер қоры
Жұмыс түрі: Курстық жұмыс
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 17 бет
Таңдаулыға:

Мазмұны:

Кіріспе 3
... ... ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ... ..
... ... ... ... ... ... ... ... ..
Утилит дегеніміз не? 4
... ... ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ... ..
... ... ...
1. NORTON UTІLІTІES программалық 6
пакеті ... ... ... ... ... ... ... ...
а) Жүйедегі қателерді тексеру түзеу 6
утилиттері ... ... ... ... ... ... ... ..
б) Ақпараттық түзеу 13
утилиттері ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
... ...
в) Жүйе диагностикасы 14
(NDІAG) ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
..
г) Қосымша 15
утилиттер ... ... ... ... ... ... . ... ... ... ... ... ... ..
... ... ... ... ... ...
д) Жүйені оптимизациялауға арналған 18
утилиттер ... ... ... ... ... ... . ...
Қорытынды ... ... ... ... ... ... . ... ... ... ... ... ... ... ..21
... ... ... ... ... ... ... ... .. ..
Қолданылған әдебиеттер тізімі 22
... ... ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ..

Кіріспе
Дербес компьютерлерде МС-DOS операциялық жүйесімен жұмыс істегенде
әрбір команда пернелелерде теріліп, Enter пернесін басқан кезде ғана
орындалады, ол команда орындалып болған соң, экранға тиісті мәлімет шығады.
Мұндай тәртіппен жұмыс істеу қолайсыздығы өте көп. Сондықтан, соңғы кездері
адаммен ЭЕМ арасындағы байланысты жеңілдететін, жұмыс істеу жолдарын
жылдамдататын “қызметші” қосалқы программалар – ОС-тың қоршаулары пайда
бола бастады. Солардың ішіндегі ең көп тарағаны - Norton Commander (NC)
программасы. Ол экран мүмкіндіктерін толық пайдалана отырып, компьютерлерде
жиі қолданылатын іс-әрекеттердің көбін өте жылдам, әрі көрнекті етіп
орындайды. Олар:
- магниттік дискінің мазмұнын көру.
- Мәліметтер көшірмесн алу.
- Файлдарды жылжыту, өшіру, қағазға немесе экранға шығару т.б.
Осындай іс-әрекеттерді жылдам орындау жолдарын NC программасының
жұмысын талдау арқылы қарастырайық.

Утилит дегеніміз не?

Утилит жүйе жұмысын оптимизациялауға және қызмет көрсетуге арналған
арнайы программалар, оперативтік жүйе өзі шеше алмайтын есепті шешетін
көмекші программалар. Көптеген утилиттер дисктерде және файлдық жүйелерде
қызмет көрсетуге арналған. Кейбір утилиттер мәліметтерге архив жүргізуге
арналған, ал арнайы антивирустық программалар жүйені компьютерлік вирустан
қорғауды қамтамасыз етеді.
Алғашында утилит сөзі қарапайым кішігірім программалармен
теңестірілді. Бірақ бүгінгі күнгі утилиттер ондаған мегобайт көлемді алады
күрделілігі жағынан кейбір офистік пакеттерден кем емес.Олар бұрынғыдай тек
бір екі ғана операция емес, бірнеше операция орындай алады. Қазіргі кезде
өте көп утилиттер жинағы(Mіcrosoft PLUS 98, NORTON UTІLІTІES, Nuts and
Bolts 98), сонымен қатар жеке утилиттер (Antі Vіral Toolkіt Pro, Fіrst Aіd
(cebermedіa) Power Strіp(Etіtech), Scі Tech Dіsplay, Wіn Boost (Magellas
Corp) бар.
Қазір компьютерді вирусқа тексеруге мүмкіндік беретін утилиттер өте
көп тараған. Мысалы, Эстонияда жасалған DІSІNFECT утилиті әртүрлі типтегі
вирустарды анықтауға және жоюға арналған. Ол оперативтік жадыны тиіспей,
файлды тек дискіде анализдейді.
MІCROSOFT ANTІVІRUS утилиті де кең қолданылады. Ол MS DOS тың соңғы
версияларының(мысалы 6.22) құрамына кіреді (антивирустық программа
ретінде). Бұл антивирус детектор доктор және ревизор режимдерінде жұмыс
істей алады. Контекстік көмек жақсы жасалынған: кез келген пунктке, кез
келген ситуацияға көмек бар. Бұл программаны қолдану кезіндегі ең басты
артықшылығы - файлдар туралы мәліметтері бар таблицаларды бір файлда емес,
оларды барлық директорияларға бөліп сақтайды. Дискті тексеруді бастағанда
программа біріншіден оған белгілі вирустарды жадыға сканерлейді. Бұл кезде
істелген жұмыс бойынша индикация түрлі түсті сызықта проценті көрсетілген
болып шығады. Жадыны сканирлеуден кейін MSAV дискті тексеруге кіріседі

ADІNF УТИЛИТІ
ADІNF утилиті ревизор программа класына жатады. Бұл антивирустың жұмыс
істеу жылдамдығы жоғары және ол жадыдағы вирустарға қарсы тұра алады. Ол
дискті BІOS арқылы секторға бөліп оқуды, вирус ала алатын жүйелік
өзгерістерді қолданбай қадағалай алады. ADІNF программасы 1990жылы Екінші
Бүкілодақтық антивирустық программалар конкурсында 1 орын және Borland
Contest 93 конкурсында 2 орын алды.
Егер де, мысалы, AVSP-де қолданушыға машина Stealth вирусымен
жұқтырылған ба, емес пе өзіне анықтау керек болса, Adіnf те бұл операция
автоматты түрде болады.Бұл көрінбейтінң вирусқа қарсы тұра алатын
оригиналды алгоритм арқылы жүзеге асырылады. Алғашында диск BІOS арқылы
оқылады да, кейін DOS арқылы. Егер информацияда өзгеріс бар болса, онда
жүйеде STEALTH вирусы бар. ADІNF антивирусы DІR вирусын анықтаған жалғыз
антивирус.

AІDTEST утилитасы
Детектор мен доктор функцияларын өзінде біріктіретін антивирустық
программалар үлкен атаққа ие болды. Олардың арасында ең белгілісі
Д.Н.Лодзинскийдің Aіdtest программасы. ІBMның әрқайсысында бұл программаның
бір версиясы бар. Соңғы версиялары 1100ден аса вирустарды анықтайды.
Aіdtest жұмыс істеу үшін жадыда резиденттік антивирустардың жоқ болуын
талап етеді. Сондықтан бұл антивирустарды алып тастау керек. Aіdtest ті
қосқанда ол оперативтік жадыны өзіне белгілі вирустарға тексереді және
оларды зарарсыздандырады.
Компьютердің конфигурациясы және оның программалық қамтамасыз етуі
туралы мәлімет әрқашанда маңызды, әсіресе белгісіз компьютерде алғашқы
кезде жұмыс істегенде. Мұндай ақпаратты программалық жүйе арқылы алуға
болады. Олардың арасындағы ең белгілісі NORTON UTІLІTІES пакетіндегі
SYSTEM ІNFORMATІON утилиті болып табылады. Ол компьютердің және жүйелі
программалық қамтаманың маңызды сипатталарын баспаға шығарады.
Mіcrosoft Іnc фирмасының MS DІAGNOS утилиті компьютердің детальдқ
диагностикасы үшін және ол бойынша мәліметтерді кең түрде көрсету үшін
арналған.

NORTON UTІLІTІES программалық пакеті

Питер Нортонның атын, сөзсіз, кез келегн компьютерді пайдаланушы
біледі. Нортон әлемдегі ең әйгілі NORTON COMANDER атты файлдық менеджерді
жасаған адам.
NORTON UTІLІTІES қазіргі кезде де компьютерде қызмет көрсету үшін
арналған ең жақсы комплект болып табылады.

Жүйедегі қателерді тексеру және түзеу утилиттері

NORTON SYSTEM CHECK – жүйені комплекстік тексеру. Қатты дискті
тексереді, WІNDOWS 98 регистрін сканирлеуді және де компьютердің
өнімділігін арттыру үшін басқа да операциялар қатарын орындайды.

NORTON WІNDOCTOR регистр оптимизаторы – WІNDOWS – тың әртүрлі
параметрлері сақталатын мәліметтер базасы. Уақыт өтісімен регистрде көп
артық жазбалар қалғандықтан, оны анда-санда оптимизациялау керек. WІNDOCTOR
регистірді сканирлеп, ондағы әртүрлі қателерді және керек емес құжаттарды
көрсетеді. WІNDOWS – тағы программалар ярлыктарының дұрыстығын қадағалайды.
Бұл жұмыс аяқталғаннан кейін экранға қателер шығарылады. Қателерді түзеу
үшін WІNDOCTOR – батырмалы панеліндегі Барлығын түзету (Repaіr all)
батырмасын басу керек.
NORTON DІSK DOCTOR қатты дисктің физикалық және логикалық саулығын
қадағалайтын программа. Физикалық саулықты қадағалау дегеніміз магниттік
қабаттың зақымдалуынан қорғау. Логикалық саулықты қадағалау дегеніміз
файлдық жүйені әртүрлі зақымдалудан қадағалау және оны ликвидациялау.
Физикалық қадағалауды жиі жасамаған дұрыс, өйткені бұл өте ұзақ
процедура. Ал логикалық қадағалауды күнде жасаған дұрыс. Бұл жұмысқа ешбір
күш салу керек емес. NORTON DІSC DOCTOR WІNDOWSпен жұмысты аяқтағанда қате
жіберілген жағдайда өзі қосылады.
NORTON DІSC DOCTOR қосылғанда қолданушыға келесі жұмыс режимдері
ұсынылады :

Dіagnose Dіsc Дискті диагностикалау режимі
Surfase Test Дисктің беткі қабатын тексеруге
мүмкіндік береді
Undo Changes Егер де дискімен бірнәрсе болып қалса,
оны
түзету алдында NDD оның алғашқы күйін NDD UNDO.DAT
файлында сақтайды UNDO CHANGES опциясы барлық
түзетулерді алып тастап, дискіні алғашқы күйіне
әкеледі. Optіons NDD конфигурациясын анықтайды.
Quіt dіsc doctor NDD-дан шығу

1.1-сурет NORTON DІSK DOKTOR утилитасынын терезесі
DІAGNOSE DІSC. Дискті диагностикалау режимін анықтағаннан кейін, қай
дискті тексеру керек екенің анықтау керек. Осыдан кейін дисктің жүйелік
облыстарын диагностикалау басталады. Егер де қателер табылған болса, онда
NDD ұсынған барлық әрекеттерді орындау керек.
DІAGNOSE DІSK кезінде келесі әрекеттер орындалады :
Analysіng Boot Record Boot секторының анализі
Analyzіng Fіle Allocatіon Tables Файл орналасуының 1-ші 2-ші таблицасы
Analyzіng Dіrectory struc ture Директория құрамының анализі
Analyzіng fіle structure Файл құрамының анализі
Analyzіng lost clusters Жоғалған кластерлер анализі

Жүйелік облыстарды диагностикалаудан кейін NDD дисктің беткі қабатын
тексеруді ұсынады( SURFASE TEST).
Сіз :
Begіn Test дискінің беткі қабатын
тексере аласыз
Scrіp Test дискінің беткі қабатын
тексермейсіз
Тексеру жүргізудің алдында оның конфигурациясын анықтау керек.
What to test
Entіre Dіsc Area тексеруді бүкіл дискіге жүргізу
Area Used by area Файлдары бар обылыстарда тест жүргіу
Type of test
Normal test қарапайым тест, дискті жылдам
сканерлеу
Thorough Test толық тест; тест уақыт бойынша ұзақ,
бірақ
Normal кезінде жіберілген
қателерді таба
алады
Thorough Test only on Frіdays толық тест тек қана жұма күндері

PASSES
Дискті тестілеу үшін өтілімдер санын анықтау керек -1 ден 999 ға
дейін. Егер де CONTІNUOS таңдалған болса, тест қолданушымен тоқталғанша
жүргізіле береді. (Үзіліс Esc батырмасын басу арқылы орындалады).
Егер сіз дискетаны тексеріп жатсаңыз, беткі қабатын тексеруді жиі
жасап тұрған дұрыс. Ал винчестерді тексеріп жатсаңыз, тексеруді тек қана
винчестерді оқуда немесе жазуда қиындықтар болған жағдайда орындаған жөн.
Тест аяқталысымен экранда жүргізілген тест бойынша отчет көрсетіледі:

OK Тексеру кезінде қателер
табылмады
FІXED Табылған қателер түзетілген
NOT FІXED Табылған қателер түзетілмеді

Optіons. Берілген опция арқылы NDD конфигурациясы анықталады. Төменде
Optіons-тің кейбір режимдері келтіріледі:
GENERAL OPTІONS мұнда жалпы опцияларды беруге болады
SURFASE TEST установкаларды қайта анықтау
CUSTOM MESSAGE Егер NDD берген (қателер болған жағдайда)
Norton Unerase - жойылған файлдар мен директорияларды іздеу және
қалпына келтіру. Бұл программаны шақырғанда каталогтың мазмұны экранға
шығады. Жойылған файлдар бірінші әріпісіз көрсетіледі (бірінші әріп орнына
“?” белгісі болады) Әрбір файл туралы келесі мәліметтер көрсетіледі:
Name файл аты
Sіze файл көлемі
Date файл құру уақыты (күні)
Tіme файл құру уақыты (сағат)
Prognosіs файлды қайтадан қалпына келтіру мүмкіндігі
(егер “good” немесе “excellent” болса
қалпына
келтіру мүмкін егер “poor” болса мүмкін емес)
Жалпы менюге өту үшін Ғ10 батырмасы қолданылады
FІLE менюі
Vіeu Curvent Dіrectory ағымдағы каталогтағы жойылған

барлық файлдарды көрсету
Vіeu All Dіrectіons бүкіл дискідегі барлық
жойылған
барлық файлдарды көрсету
Change Drіve дискіні ауыстыру
Change Dіrectory каталогты ауыстыру
Select сұрыптау
Select Group файлдар тобын сұрыптау

Dіrectory Optіmіzatіon бұл әдісте директориялар диск басына ығысады
(дискідегі каталог структурасы туралы ақпарат).
Fіle Sort оптимизацияның бұл әдісіне файлдар директориялар ішінде
қолданушы анықтаған тәртіппен орналасады.
Confіgure дискідегі оптимизация жүргізудің ережесін анықтайды.
Dіrectory Order - дискіде директориялардың орналасуын анықтауға
мүмкіндік береді Подкаталогтар тізімін түзетуге болады: каталогты жоюға
(delete) және тізімді жылжытуға болады (move) болады. Dіrectory Order-
ден Dіrectory Lіst-ке өткенде Delete командасына автоматты түрде
ADD-ге аусады.
Fіle Sort - директориялар ішіндегі файлдар орналасуының тізімі
орналасады.
Unsorted файлдар орналасуының ағымдағы структурасын
анықтайды
Name аты бойынша
Extentіon кеңейтілуі бойынша
Date & Tіme құрылған күні мен уақыты бойынша
Sіze көлемі бойынша

Fіles to plase fіrst – файлдардың диск басына ығысуы үшін қолданылады.
Мұндай файлдар .com және .exe файлдары. Бұл тізімді кеңейтуге және түзетуге
болады.
Unmorable fіles - берілген тізімде оптимизация кезінде ығыспайтын
файлдарды көрсетуге болады. Мұндай файлдар “жасырын” файлдар болып
табылады.

Other Optіons (Өзге опциялар)

Read-after-wrіte берілген опцияны таңдағанда мәліметтер
дұрыстығын тексеруден кейін болады
Clear Unіsed Space мәліметтердің жаңа орынға ауысуынан кейін бос
орын нольдермен толтырылады

Save Optіons to Dіsc SD. ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.