Рений туралы

Пән: Химия
Жұмыс түрі: Дипломдық жұмыс
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 42 бет
Таңдаулыға:

РЕФАРАТ

Дипломдық жұмысым 49 беттен, 10 кестеден, 11 суреттен, 41 қолданылған әдебиеттер тізімінен тұрады.

Түйінді сөздер: спектрофотометрия, комплекс, лиганд, комплекс түзуші, біртекті лигандты комплекс, перенат ионы, 2, 2-дипиридил, ИҚ-спектроскопия, рентгенофазалық талдау, рентгеноспектральды микроталдау, синтез, Цементациялық.

Тақырыптың өзектілігі: Техниканың дамуына байланысты соңғы жылдары ренийге қызығушылық арта түсті. Бұл металдың коррозиялық тұрақтылығы мен жоғары температурада балқуы өте бағаланады. Ренийді шашыраған металды кендерден бөліп алу және анықтау үшін оның әртүрлі қосылыстарының қасиеттерін (соның ішінде комплексті қосылыстарының қасиеттерін) зерттеудің маңызы зор. Ренийдің комплексті қосылыстарының түзілу реакциясының тепе- теңдігін және алынған қосылыстың физика- химиялық сипаттамаларын алу теориялық та, қолданбалы аспектте де қызығушылық тудырады.

Жұмыстың мақсаты: Ренийдің әр-түрлі дәрежеде тотыққан күйінің гетероциклді амин - 2, 2 ^' - дипиридилмен комплексті қосылыстарының түзілу жағдайларын спектрофотометрлік әдіспен зерттеу.

Зерттеу нысаны ретінде спектрофотометірлік әдісмен Re(VII) - 2, 2-дипиридил жұйесі

Жұмыстың нәтижесі: Спектрофотометрлік әдіспен ReO ₄ ^- - SnCI ₂ - HCI - 2, 2-dipy жүйесі зерктелді. Осы зерктеу нәтижесінде рений (V) -тің екі дипиридилді комплексіні: [ReODipy ₂ CI ₃ ] ; ал рений( IV) -тің [Re ₂ O ₂ Dipy ₄ CI ₂ ] ²⁺ димерленген дипиридилді комплексінің түзілетіндігі анықталды және олардың түрақтылық константалары анықталды.

МАЗМҰНЫ

МАЗМҰНЫ: КІРІСПЕ…… . . . 4

МАЗМҰНЫ:

ӘДЕБИ ШОЛУ . . . 5

МАЗМҰНЫ:

Ренийдың жалпы сипаттамасы, физикалық, химиялық қасиеттері және қолданылуы . . . 5

МАЗМҰНЫ:

Ренийдің тәжірибеде жиі қолданылатын комплексті қосылыстары . . . …… . . . 8

МАЗМҰНЫ:

1. 3. Ренийдің комилексті қосылыстарында дипиридил изомерінің лиганд ретінде колданылуы . . . 14

МАЗМҰНЫ: 1. 4. Комплексті қосылыстардың зерттеу әдістері . . . 17

МАЗМҰНЫ:

ТӘЖІРИБЕЛІК БӨЛІМ . . . 26

МАЗМҰНЫ: 2. 1. Аппаратура, реактивтер . . . 26

МАЗМҰНЫ:

Ерітінділерді дайындау. . . . 26

МАЗМҰНЫ:

НӘТИЖЕЛЕР ЖӘНЕ ОЛАРДЫ ТАЛҚЫЛАУ. . . 27

МАЗМҰНЫ:

Ренийдің 2, 2-дипиридилмен комплекс түзуін зерттеу…… . . . 27
Ренийдің 2, 2-дипиридилмен комплекс түзу тепе-теңдігіне қышқылдың әсерін зерттеу . . . 27
Рений мен 2, 2-дипиридилмен комплекс түзу процесіне тотықсыздандырғыш әсерін зертте . . . 29
Re(VII) : 2, 2-dipy жүйесіндегі комплекс түзілу процесінің тепе- теңдігін спектрофотометрлік әдістермен зерттеу . . . 32

МАЗМҰНЫ: ҚОРТЫНДЫ . . . 42

МАЗМҰНЫ: ПАЙДАЛАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТТЕР ТІЗІМІ . . . 43

КІРІСПЕ

Ерекше физика-химиялық қасиеттерінің арқасында рений халық шаруашылығының әртүрлі салаларында кеңнен қолданылыды. Техниканың дамуына байланысты соңғы жылдары рениге деген қызығушылық арта түсті. Бұл металдың коррозиялық тұрақтылығы жоғары бағаланады. Агрессивті металлдарға қатысты реакциясы бойнша ол платина тобындағы металдарға жақын. Рений концентрлі тұз қышқылы, күкірт қышұылы, фтор қышқылында ермейді, сондықтан оны гальванотехникада антидетонаторлық қаптауларда қолдануға болады.

Физикалық қасиеттері жағынан бұл металл волфрам мен молибденге жақын, балқу темпераотурасы бойнша (3190 ⁰ С) волфрамнан кейнгі қиын балқитын металл болып табылады. Алайда, вольфраммен салыстрғанда рений едәуір иілгіш және тапталғыштығы жақсы. Механикалық беріктілігі, қаттылығы, жоғары электіркернеулік және басқада қасиеттеріне байланысты рений және оның құймаларын техникалық әр түрлі аймақтарында кеңнен пайдалануға мүмкіндік туды. Рений басқа металдармен құймалары электронды, электрөлшеуіш, авиа және ғарштық техникада (ракета ұшы), атомдық реакторлар (конструкциялық деталдар, радиациядан қорғау құрлғылары) техникаларында қолданылады.

Кейінірек мұнай өңдеу өнеркәсібі рений қолданудың жаңа аймағына айналды. Мұнда ренийдің платинамен құймасы жоғары октандық бензин алу - риформинг процесіне котолизатор ретінде қолданыла бастады.

Қортындылай келсек, ренийді қолдану салалары көп: катализаторлар, балқымалар, резисторлар дайндау, аса қымбат металды жасанды жолмен алу. Оны өндіру шикізат қорына байланысты, бірақ ренийдің жер қыртысындағы мөлшері өте аз. Сондықтан бұл шашырағын металды рудалардан бөліп алып, анықтаудың және оның химиялық қасиеттері мен әртүрлі қосылыстарының қасиеттерін, түзілу жағдайларын зеттеу маңызы зор.

Ренийдің комплекістік қосылыстарының түзілу реакциясының тепе-теңдігін және алынған қосылыстың физика-химиялық сипаттамаларын алу теориялық та қолданбалы аспектте де қызығушылық тудырады.

1. ӘДЕБИ ШОЛУ

Рений Жалпы сипаттамасы

1937жылы Э. Сегре мен К. Перье молибденді нейтронмен атқылау арқылы жаңа элементті жасанды түрінде алған және нөмері 75 элементті рентгенспектральдық әдіспен анықтады. 1922 жылы немістің ағайынды химиктері Вольтер мен Ида Ноддак рентген спектрінің көмегімен колумбит минералының құрамынан нөмер 75 элементті тапқан. 1925ж оны рений деп жариялаған[1] . Ал 1927 жылы олар ренийді молибден концентратының құрамынан бөліп алуға болатындығын айтқан. Бірінші рет ренийді 1930ж Германияда Мансфельд заводында өндірген. Рений - периодтық жүйенің VII тобының элементі маргенец пен технецийдің аналогы. Ең жақын ренийдің аналогы - технеций, оның атомдық нөмер 43 элемент[2, 3] . Ренийдің атомдық массасы 186, 027 ядроның зарияды - 75. Оның тұрақты екі изотопы бар: Re-187 (62, 9%), Re-185 (37, 1%) бар. Электрондардың орналасуы келесідей : 2, 8, 18, 32, 13, 2. Электрондық құрылысына байланысты рений ауыспалы валенттік көрсетеді.

Физикалық және химиялық қасиеттер; Рений - жылтыр ақ түсті, платинаға ұқсас металл. Тығысдығы жөнінен осмийден, ирийден және платинкадан кейінгі төртінші орында. Ренийдің тығыздығы 21, 02 г/см ³ (ең ауыр металдардың бірі ), балқу температурасы 3190 ^o c, қайнау температурасы 5600 ^o c . льфрамнан кейінгі ең қиын балқитын металдың бірі 20 ^o c температура шамасында ренийдің меншікті электркедергісі - 19, 14 $\bullet \ \$ $\bullet \ \$ 10 ^-6 ом. см қыздырғанда рений оттекпен, галогендермен, күкіртпен әрекеттесіп, ұнтақ түінде сутекті окклюзденеді.

Перренат иондарының тотықсыздану процестері W, Pt, Hg катодтарында зерттелінді[4] . Ренийдің тотықсыздану дәрежесі қолданылатын тотықсыздандырғыштың тотығу-тотықсыздану потенциалына, оның концентрациясы мен сутек иондарының қонцентрациясына, қышқыл анионының табиғатына, уақыт пен температураға тәуелді болады. Комплекстүзуші қышқылдардың ортасында тотықсыздану нәтижесінде ренийдің ерігіш комплекстері, ал комплекс түзбейтін қышқылдардың галогендермен, күкіртпен әрекеттесіп, ұнтақ түрін сутекті окклюзденеді.

Ауада үй температурасында тұрақты, ұнтақ түрінде ауада жануы мүмкін, сондықтан тотығып рений оксиді (Re ₂ O ₇ ) түзіледі/1/. Рений ауада тұрақты, тотығу процесі 300 ^o c - тан басталады да температура жоғарлаған (600 ^o c) сайын қарқынды жүріп ренийдің (VII) оксидін түзеді . Cутегімен рений балқу температурасына дейін әрекеттеспейді, броммен және иодпенде қосылысқа кірмейді.

Кесте 1. Тотығу дәрежесі әртүрлі рений қосылыстарының сипаттамасы[5] .

ТотығуДәреже:

Тотығу

Дәреже

Магнит моменті: Магнит моменті

Ерекшеліктері: Ерекшеліктері

ТотығуДәреже: Re (VII) (d°)

Магнит моменті: Диамагнит

Ерекшеліктері: Тұрақтылығы жоғары Re0 ₄ " ионы басым. Гидролиздің соңғы өнімі Re(VII) . Белгілі координациялық сан 4-тен 9-ға дейін. Комплексті қосылыстары аз, әлсіз тотықтырғыш.

ТотығуДәреже: Re(VI) (d ¹ ）

Магнит моменті: 1, 2-1, 7BM

Ерекшеліктері: Сирек және тұрақсыз рений(УІІ) және рений (ІV) -ке дейін диспропорцияланады. Аралас оксидтер түзеді, бірақ комплекстері аз. Бұрыс октаэдр құрылымды, бір Re=0 қысқа байланысы бар. Негізгі қосылыс типтері ReOX ₄ L және ReOX ₅ .

ТотығуДәреже: Re(V) (d ² )

Магнит моменті: Диамагнитті

Ерекшеліктері: Тұрақты октаэдрлі комплекстері көп. Онда рений оттегі және азотпен мультиплетті байланыстар түзеді. Негізгі қосылыс турлері: ReOX ₅ ^2- , ReOX ₃ L ₂ , Re0 ₂ L ₄ +, Re(NR) X ₄ L ₂ , ReNX ₃ L ₂ . т. б.

ТотығуДәреже: Re (IV) (d ³ )

Магнит моменті: 3, 1-3, 8 ВМ

Ерекшеліктері: Классикалық лигандтармен өте тұрақты негізгі қосылыс түрлері: МХ ₆ ^2- , MX ₅ L ^- , MX ₄ L ₂ . Re-Re байланысы бар қосылыстар тән. Re0 ₂ жэне ReS ₂ тұрақты.

ТотығуДәреже: Re (III) (d ⁴ )

Магнит моменті: 1, 5-2, 1 ВМ

Ерекшеліктері:

а) моноядролы ReX ₂ L ₄ ⁺ , ReX ₃ L ₃ жэне ReX4L ₂ ^- типтес октаэдрлі комплексер. Координациялық саны 5 және 7 сирек кездеседі.

б) Re-Re берік байланысы бар биядролы кластерлер. Басты типтер Re ₂ X ₆ ^2- және Re ₂ X ₆ L ₂

в) Re атомының үшбұрышынан құралған триядролы кластерлер. Басты типтер Re ₃ X _{1 2} Re ₃ X ₁₁ ^2- Re ₃ X ₁₀ ^-

ТотығуДәреже: Re (II) (d ⁵ )

Магнит моменті:

Ерекшеліктері: Өте сирек. Моноядролы ReX ₂ L ₄ және ReXL ₅ қосылыстарын және тұрақсыз би-, триядролы қосылыстар түзеді.

ТотығуДәреже: Re (I) (d ⁶ )

Магнит моменті: Диамагнитті

Ерекшеліктері:

Тұрақты октаэдрлік және карбонилді туындылар.

σ - алкилдер, арилдер және π-арендер көп. Негізгі типтер: полиядролы карбонил туындылар.

ТотығуДәреже: Re ⁰ (d ⁷ )

Магнит моменті:

Ерекшеліктері: Моно- және биядролы туындылар Re ₂ (CO) ₁₀

ТотығуДәреже: Re(-l) (d ⁸ )

Магнит моменті: Диамагнитті

Ерекшеліктері: Re(CO) ₅ ^- және бірнеше полиядролы карбонилді аниондар.

Тұз және фторсутек қышқылдарында қыздырғанда да рений ерімейді. Рений азот, күкірт қышқылдарында және сутегінің перокситінде сонымен қатар тотықтырғыш қосқан сілтілерде жақсы ериді/5/.

Рений химиялық қосылыстарда бір мен жетінің арасындагы тотығу дәрежесін көрсетеді. Ең тұрақты қосылыстар төрт-, алты-, жеті- валентті рений . Рений гидриді -(ReH) қосылысы екені белгілі, оның құрамында ренийдің валенттілігі (-1) .

Ренийдің барлық күйлеріне негізінен Re-О байланысы бар қосылыстар тән. Олардың барлыгы диамагнитті. Тотығу дәрежесі жетіге тең ренийдің ерітіндідегі күйін зерттеуде қышқылдық орта (НСІ, H2SO4, Н3РО4) ко даны лады. Т отықсыздандырғыш ретінде әртүрлі реагенттер (Sn(II), I ^- , V(II), С _r (ІІ), Ті(ІІ) ), амальгамалар (Zn-Hg, Cd-Hg), металдар (А1, Mg, Девард құймалары, т. б. ), органикалық реагенттер пайдаланылады. Перренат иондарының тотықсыздану процестері W, Pt, Hg катодтарында зерттеледі[6] .

Кесте 2. Ренийдің молибденді концентраттардағы мөлшері келтірілген.

Кен орындары: Кен орындары

Ренийдің мөлшері, г/т: Ренийдің мөлшері, г/т

Кен орындары:

Каджаран, Армения

Дастакерт, Армения

Парагачай, Армения

Айгедзор, Армения

Джиндарин, Армения

Коунрад, Қазақстан

Шығыс. Коунрад, Қазақыстан

Ақшатау, Қазақстан

Алмалық, Өзбекстан

Кальмакыр, Өзбекстан

Сары Шекі, Өзбекстан

Үмбетті, Өзбекстан

Ренийдің мөлшері, г/т:

300

280

1000

250

500

230

290

460

210

Рений табиғатта шашыранды сирек кездесетін металға жатады. Сондықтан оның өзінің кен орны жоқ. Ренийдің өнеркәсіптегі ең көп кездесетін шіикізаттары мыс пен молибденнің концентраттары. Себебі MoS ₂ мен ReS ₂ өте бір-біріне ұқсас сульфидтер. Осыған байланысты мыстың немесе молибденнің рудаларын байтқанда ренийдің дисульфиді бірге бөлінеді. Осы себептен молибденнің концентратының құрамында 0, 02― 0, 17%-ке дейін рений кездеседі. Кеиінгі кезде Жезқазғанның кен орындарында мыс концентратымен бірге рений бөлініп шығарылады. Қазіргі уақытта ренийдің тау-кен жыныстарында таралуы жайында мәліметтер басқа химиялық элементтерге қарағанда толығырақ зерттелген деуге болады. Осы күнгі геохимиялық көзқарастарға қарағанда ренийдің жиналуына өзгеше көңіл бөлінеді. Д. И. Менделеев периодтық жүйесінде ренийді қоршап тұрған элементтердің ассоциациясы негізінен оның геохимиялық қасиеті мен түр өзгерісін анықтайды. Көлденең бағытта ренийдің алдында вольфрам тұрса, ол осмий, иридий және платинадан бұрын тұр. Қиғашынан ол молибденмен байланысты. Табиғатта ренийқұрамды кендер көп. Ренийдің жоғары мөлшері екіншілік кварциттердің кен орындарында байқалады.

Ренийдің молибдениттердегі мөлшері, ондағы мыстың мөлшерінің көбеюіне байланысты артады.

Қолданылуы ; Рений және оның қосылыстары химия, мұнай және металлургия өнеркәсіптеріне катализатор ретінде[7] электротехника салаларында электр шамдарының қылсымын, кедергілері, резисторлар, термо-паралар және қосмоста қолданатын ыстыққа төзімді әртүрлі құймалар жасауға, әсіресе ұшақтар мен зымырандарда кеңінен қолданады. Ренийдің түрлі металдармен құймалары электроникада, катализде т. б. техника салаларында қолданылады. Соңғы жылдары ренийдің мұнай өндірісінде катализатор құрамында қолданылуына байланысты оған сұраныс көбеюде.

1. 2. Реныийдің тәжрибеде жиі қолданылатын комплекстік қосылыстары

Ренийдің бейарганикалық лигандтармен комплекстері. Көпдеген мәліметтерде Re(III), Re(IV), Re(V), Re(VI) комплекстерінің түзілуі анықталған. Аналитикалық химияда ренийдің роданидпен, диметил-глиоксиммен, тисмочевинамен, тиосемикарбазидпен комплексті қосылыстары қолданылады. кеңінен пайдаланылатыны - белгілі сары түсті роданидті комплексі. Бұл комплекс қышқыл ортада перренатқа қалайы (II) хлоридін және калий роданидін қосқанда түзіледі. Перренаттың және қышқылдардың концентрациясына және құрамына байланысты комплекстің құрамы әр түрлі болады. Ренийдің(V) валентті комплекстері: K ₃ [ReO ₂ (CNS) ₄ ], K ₂ [ReO(CNS) ₅ ], K ₃ [ReO ₂ (CNS) ₄ ], [ReO ₂ Py ₄ ] Cl, K[ReO(CNS) ₄ ] комплекстің құрамында рений бес валентті. ал ренийдің (IV) комплексі үшын: K ₂ [ReO ₂ (CNS) ₂ ], (PyH) ₂ [ReBr ₆ ], K ₄ [Re ₂ O(OH) ₆ (C ₂ O ₄ ) ₂ ], K ₄ [Re ₂ O(OH) ₂ (C ₂ O ₄ ) ₄ ] . Re(VI) комплекстері: MeReOF ₅ , (C ₆ H ₅ ) ₄ AsReOCl ₅ , (C ₂ H ₅ ) ₄ NReOCl ₅ . Re(IV) комплекстері: Re(III) комплексі K ₃ [Re(CN) ₆ ] .

Тұз қыштылды ортада комплекс түзу реакциясы келесі бағытпен жүреді:

ReO ₄ ^- + 5CNS ^- + SnCI ₂ + 6HCI → [ReO(CNS) ₅ ] ^2- + SnCI ₄ +4CI ^- + 3H ₂ O (1)

Бұл реакция сезімтал болғандықтан, ренийді анықтағанда сапалық және сандық (фотометрлік әдісте) анализдерде пайдаланады. Рений диоксиді қымыздық қышқылында еріп, қоңыр ертінді береді, оны булағаннан кейін қара түсті үнтақ комплексті қышқыл түзледі, формаласы H[Re(OH) ₃ C ₂ O ₄ ] ·H ₂ O немесе H ₂ [Re(OH) ₄ C ₂ O ₄ ] · Ренийлі мыс-малибденді өндірісте полигафиялық әдіспен анықтау әдістемесін Т. В. Арефьева және Р. Г. Пац өңдеген. Төменгі валентті ренийдің комплекс хлорид қосылыстары калий перренатын йодитпен немесе йод қышқылымен (НСl ертіндісінде) тотықсыздырғанда алуға болады[8] .

2KReO ₄ + 2KI+ 12HCl→2K ₂ [ReCl] +I ₂ +8H ₂ O. (2)

Әдебиетте бес валентті ренийдің комплекс қосылыстары этилендиаминмен, придинмен және үш валентті ренийдің комплекстік қосылысы ReCl ₃ -4Am, (Am-NH ₃ , C ₂ H ₅ NH ₂ , [C ₂ H ₅ ] NH, C ₆ H ₅ N) туралы айтылған[9] .

Бейтарап шулы және сұйтылған қышқыл ертінділерінде рений (VII) рений қышқылы немесе оның тұздары- перренаттар түрінде болады. Перренат ионының жұтылу спектріне УК аймақта екі максимумның болуы тән. Концентрленген қышқылында 40% су бар. Қышқылдың екі түрі болатындығы туралы пікір белгілі[10] . Олар тетраэдрлы ReO ₃ OH (pH=1, 67) және октаэдрлі ReO(OH) ₅ (pH=2, 10) . Рений қышқылын сусыздандырғанда поликонденсацияға ұшырайды. Содан кейін рений (VII) біртіндеп әртүрлы валентті окцидтеріне дейін тотықсызданады. Рений иондары бар жүйедегі су инертті еріткіш емес ол лигандтық ауысуға қатысып, молекула ішілік тотығу- тотықсыздану процесін іске асыратын белсенді компанент. Қышқыл ертіндісінде тотықсыздандырғыш енгізгенде ( спирт, NaBH ₄ т. б. ) тотықсызданған ренийдің гидратталған окситтері ReO ₃ . H ₂ O, ReO ₂ ∙1. 5H ₂ O түзіледі.

Перренат-ионының тұз қышқылымен әрекеттесуі 6-11, 8M концентрация аймағында ғана байқалады. Хлорсутекпен қанықтырлған концентрлі тұз қышқылының ертіндісінде рений (VII) -нің оксохлоридті комплексі түзіледі [11] .

ReO ₄ ^- +2H ⁺ +3CI ^- ↔︎ReO ₃ CI ₃ ^2- +H ₂ O (3)

HReO ₄ немесе перренаттар үшіншілік фасфин, арсин немесе стибиндермен тұз қышқылы бар этанол ертіндісінде немесе сірке қышқылының ертіндісінде ReOCI ₃ (PPh ₃ ) ₂ типті комплекстер түзеді. Мұндай комплекстер ренийдің басқа қосылыстарын алудағы бастапқы зат ретінде қолданылады. Оттегі атомы күшті транс әсер еткендіктен, оттегіне катысты транс орнында орналасқан галоген атомы неғұрлым қозғалғыш болып келеді. Галоген қозғалғыштығы мына қатарда артады: CI ^- < Br ^- < I ^- Сондықтан реацияны этанол ертіндісінде откізгенде этанолиз процесінің жүргені байқалады. Re=O тобының қозғағыш әсерін [ReOX ₄ ] ^- ионының басқа лиганттармен түрақсыз қосылыс түзуінен коруге болады [12] .

Перреннат ионының HCI ортасында тотықсыздануы нәтижесінде рений (V) және рений (IV) хлоридті және оксохлоридті комплекстері түзіледі. Ренийдің бұрннан бері жақсы зерттелген комплексті қосылыстары - оның хлоридті комплекстері. /12, 16, 19/. Ренийдің алты, бес, төрт, үшке тең тотығу дәрежесіндегі күйлеріне ауа мен сулы ертінділерде тұрақтылығы әртүрлі комплексті қосылыстар тән. Рений (VI) - нің комплесті қосылыстары өте тұрақсыз және ауадағы ылғалдан - ақ гидролизге ұшырайды. Рений (V) - тің галоген комплексті қосылыстары концентрленген қышқыл ертінділерінде тұрақты, алайда сұйтылған қышқыл қатысында гидролизденеді және диспропортйияналды. Рений (V) және рений (VI) галоген комплекстеріне ішкі сферада оксотоптың болуы тән. Ауа мен сулы ертінділерде рений (IV) галоген комплекстері тұрақтырақ. Рений (III) галоген тундылары гидролизге де, диспропорциялануға да ұшырамайды. Рений (II) галоген коміртектерін алу үшін рений (VII) -ні сутегімен жоғары қысымда тотықсыздандырады [13] .

Әр түрлі тотығу дәрежедегі ренийдің комплексті қосылыстарының тұрақтылығы бейарганикалық және органикалық лигандтардың қатысында жоғарлайды. Себебі ондай лигандтар сәйкес валенттік күйлерді тұрақтандырады[14] . Рений (V) және рений (IV) цианид-, роданид-, сульфит-, ферроцианид иондарымен, аминдермен, амин қышқылдарымен және басқа да оттегі, азот, күкірт, фосфор бар лигандтармен қосылыстар түзеді. Бұл қосылыстар сулы ертінділерде тұрақты және ренийдің аналитикаалық химияда кеңнен пайдаланылады.

Цианидті қосылыстар ренийдің -1-ден +6-ға дейін тотығу дәрежесінің барлығына тән [6] . Әртүрлі бейтарап молекулалармен комплекстерді түзу беймділігі, мысалы, коміртек оксиді орын басқан фосфиндер, арсиндер, т. б. барлық ауспалы металдарға тән. Рений үшін белгілі комплекстердің типтері өте көп, олар: бинарлы молекулалық қосылыстар, аралас комплекстер және комплексті аниондар.

Рений (VI) қосылыстары тіпті концентрлі тұз қышқылында да гидролизденіп жеке түрде алынбаған. Импульсті фотолиз әдісі арқылы ғана аз уақыт өмір сүретін рений (VI) хлоридтерінің болатындығы анықталды[6] .

Перреннат- иондары концентрлі HCI ертіндісінде Sn(II) және т. б. комегімен тотықсызданғанда Re(V) хлоридті комплекстері түзіледі [15] . Ол Re(VII) : Sn(II) =1:2 қатынасында түзіліп аяқталды. Рений (V) күйіне негізінде Re-O байланысы бар комплекстер тән. Me ₂ ReOCl ₅ оксихлоридті комплексті қосылыстардың (Me 一 (Na ⁺ , K ⁺ ) ИҚ спектрлерінде Re-O байланысына тән жолақтар алынған [12] . Олардың барлығы диамагнитті. Концентрлі HCI ертіндісінде Re(V) [ReOCI ₅ ] ^2- түрінде болады, оның жұтылу спектрлері көрнетін аймақтағы 416 және 480 нм толқын ұзындығындағы екі жұтылу сызығымен және УК аймақта 241нм-дегі үлкен сызықпен сипатталады. HCI концентрациясы 11, 3-5 М арасында жүйедегі жарық жұтудың өзгерістері байқалады. Ол гидролизденген формалалардың болумен түсіндіріледі [6] .

ReOCI ₅ ^2- +H ₂ O↔︎ ReOCI ₄ (H ₂ O) ^- +CI ^- (4)

Мысал ретінде кобінесе K ₂ ReOCI ₅ комплексті қосылысы қолданылыды. Бұл кристалдық қосылыстар құрғақ ауада тұрақты, алайда ылғалда оңай гидролизденіп, рений (V) гидрототығына, содан кейін диспропортциялану нәтижесінде ReO ₂ 2H ₂ 0 қосылысына айналады.

3ReOCI ₄ ^- ·H ₂ O +4H ₂ O ↔︎ 2ReO ₂ ·2H ₂ O +ReO ₃ CI ₃ ^2- +9CI ^- +6H ⁺ (5)

Сызба нүсқа түріде:

3Re(V) = 2Re(IV) + Re(VII) (6)

Концентрі тұз қышқылында түзілген кристалдар ериді, ерітіндінің түсі сарғыш-жасыл түсты болады. 2н НСІ ерітіндісінде гидролизге ұшырайды. Тотықсыздандыргыштың артық мөлшерінде Re (IV) қосылыстары түзіледі. Рений (IV) тұз қышқылы ерітінділерінде бірнеше комплексті күйлері болады. Рений (IV) хлоридті және щксохлортдті комплекстердің тұрақтылығы жоғарырақ. Ол келесі иондар түрінде болады: [ReCI ₆ ] ^2- , [Re ₂ O ₂ CI ₁₀ ] ^4- , [ReOHCI ₅ ] ^2- , [ReOCI ₄ ] ^2- . Бырақ ең тұрақтысы ReCI ₆ ^2- ионы 281нм толқын ұзындығында қарқынды жарық жұтады. Хлордың перренаттағы оттегінің орнын басу дәрежесі оның концентратциясы мен температурасына, және қышқылдыққа тәуелді. ReOCI ₄ ^2- белсенді формасы ортаға байланысты гексахлорренатқа аралық у формалар арқылы өтеді[15] .

2ReOCI ₄ ^2- +2HCI ↔︎ Re ₂ O ₂ CI ₁₀ ^4- +H ₂ O↔︎ ReOHCI ₅ ^2- (7)

2 ReOHCI ₅ ^2- + HCI↔︎ ReCI ₆ ^2- +H ₂ O (8)

Зерттеулерде көбінесе гексахлоренат кездеседі. (Me ₂ ReCI ₆ , мұндағы Me- NH ₄ ⁺ , K ⁺ , PyH ⁺ , EnH ⁺ , AnH ⁺ ) .

Гексахлорреннат ертінділері 20 ⁰ С температурада ұзақ уақыт бойы түрақты, бірақ температура жоғарлағесанда немесе сілті ертіндісі қосылғанда гидролизге ұшырайды, нәтижесінде гидратталған қос толық тұнбасы, ал екі ядролық қосылысы бірінші K ₄ Re ₂ O ₂ CI ₁₀ тұзына айналып, кейін перренат ионы түзіледі. [CI ₅ Re-O-ReCI ₅ ] ^4- анионы оттегі атомы арқылы байланысқан екі октаэдырден тұрады синтездеуге болады.

+3 тотығу дәрежелі ренийдің хлоридті комплекстері HCI ертіндісінде тотықсыздандырғыш қатысында алынған жоқ. ReCI ₃ HCI- ерткенде ReCI ₄ ^- және ReCI ₆ ^- иондары түзіледі.

Ренийдің оргоникалық лигандтармен комплекстері Ренийдің O, S, N- бар лигандтармен түзетін комплексті қосылыстары көптеген монографиалар мен әдеби шолуларда келтірлген. Рений әртүрлы тотығу дәрежесінде біртекті лигандты, әртүрлы лигандты, димерлы және поиядролы қосылыстар түзеді[5, 6, 18, 12] .

... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.