Сапаны басқарудың концепциясына талдау

Пән: Информатика, Программалау, Мәліметтер қоры
Жұмыс түрі: Дипломдық жұмыс
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 76 бет
Таңдаулыға:

қазақстан республикасы

білім және ғылым министрлігі

әл-фараби атындағы қазақ ұлттық университеті

Механика-математика факультеті

Ақпараттық жүйелер кафедрасы

Кафедра меңгерушісі Тукеев У. А.

(қолы)

рұқсатымен қорғауға жіберілді

(күні)

Дипломдық жұмыс

«САПАНЫ БАСҚАРУДЫҢ КОНЦЕПЦИЯСЫНА ТАЛДАУ»

050703 - «Ақпараттық жүйелер» мамандығы

Орындаған Джакупова Г. А.

(қолы)

Ғылыми жетекші

т. ғ. д., проф. Мурзабеков З. Н.

(қолы)

Норма бақылаушы Тусупова К. Б.

(қолы)

Алматы 2011

МАЗМҰНЫ

КІРІСПЕ3

1САПА ЖӘНЕ САПА МЕНЕДЖМЕНТІ ТУРАЛЫ ЖАЛПЫ ТҮСІНІК5

1. 1Сапаға анықтамалар5

1. 2Сапа және сенімділік ұғымдарына түсінік9

1. 3Тұтынушының қанағаттандыратын қасиеттер11

1. 4Сапа тұтынушымен анықталады14

1. 5Сапа және оған қызығушы жақтар17

1. 6Жалпы менеджмент пен сапа менеджментінің өзара байланысы18

2ҚАЗІРГІ САПА МЕНЕДЖМЕНТІНІҢ КОНЦЕПЦИЯСЫНА ТАЛДАУ24

2. 1Қазіргі сапа менеджментінің концепциясына талдау24

2. 2Сапаны жоспарлау. 24

2. 3Сапаны қамтамасыз ету. 26

2. 4Сапаны бақылау. 27

2. 5TQM концепцияларының басты ережелері29

2. 6Қазақстанға TQM-ді енгізу39

3ЭКОНОМИКАЛЫҚ ЕСЕПТІҢ МОДЕЛІ44

3. 1Жалпы сипаттама44

3. 2Сызықты программалау есебі47

3. 3Симплекс әдісі48

3. 4Бүтін санды сызықты программалау есебін шешу әдістері49

3. 5Алгоритм сұлбасы51

3. 6Экономика-математикалық есеп54

ҚОРЫТЫНДЫ67

ПАЙДАЛАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТТЕР ТІЗІМІ68

ҚОСЫМША69

КІРІСПЕ

Қазіргі заман нарықтық экономикасында барлық елдерде сапа мәселелеріне үлкен ықылас қойылады. Қатаң бәсекелестік сапаның жоғарылатуының бағдарламасын әзірлеуге себепші болды. Фирмалардың өндіретін өнімдерінің сапасын сипаттау, қабілеттіліктерін бағалау үшін ғылыми зерттеулерде және тәжірибеде нақты көрсеткіштердің қажеттілігі пайда болды. Бұл сипаттамалар өнімге сәйкес сертификаттармен расталады. Көптеген өндіруші фирмалардың өзідеріне тиісті халықаралық стандарттарға сай сапа жүйелері бар. Тұтынушыға сапалы өнім табыстау кез келген кәсіпорынның ең басты азығы болып табылады.

Нарықтық экономикада сапаны бірінші кезекті мәселе деп санағаны, осы салада үлкен төңкерілістер жасады. Шетелдің алдыңғы фирмалары сапа менеджментінің жаңа әдістерін қолдана нарықтың әр түрлі салаларында озып келе жатқан позицияларға қол жеткізді.

Қазақстандық кәсіпорындар сапа менеджментінің жаңа әдістерін қолдану төңірегінде әлі артта қалушылар арасынан табылады. Сол арасынша, сапаны жоғарылату шындығында мол мумкіндіктер алып келеді. Сапаға деген қатынас барлық деңгейлерде өзгермейінсіз, сапаның жоғарылауы мүмкін емес. Егер әр түрлі деңгейлердің жетекшілері сапаға өмір сүру образы ретінде қарамаса, сапаның жоғарылатуына байланысты шақырулар іске асырыла алмайды.

Сапа мен өндірістің тиімділігі арасында тікелей байланыс бар. Сапаның жоғарылатуы өндірістің тиімділігінің жоғарылатуына, шығынды төмендетуге және нарықтың еншісін көбейтуге мүмкіндік туғызады.

Сапаны басқару сұрақтарына әр түрлі елдер ғалымдарының көптеген зерттеулері арналған және сапа менеджментінің төңірегінде түбегейлі тәжірибелер жиналған. Сапаның мәселелеріне ғылыми қызығушылық жиналған теориялық материялға талдау жасауды керек етеді.

ХХ ғасырдың 20 жылдары өз алдына жеке пән ретінде бөлініп шыққан сапаны басқару қазіргі кездері кәсіпорынның жалпы менеджментіне бірігіп кетті. Сапаны басқарудың ең әйгілі және әдістемелік күшті бағыты - Жалпы Сапаны Басқарудың (Total Quality Management) талқылауы бойынша, сапалы өнімнің шығарылуына тек инженерлер, сапа жөніндегі менеджерлер немесе сенімділік жөніндегі мамандар ғана емес, фирманың барлық қызметкерлері қатысуы қажет.

Сапа өндірістің барлық кезеңдерінде қамтылуы керек. Барлық техникалық талаптарға, спецификацияларға сәйкес келгендігіменен, тұтынушыға қажет емес тауардың сапалы болуы мүмкін емес. Тауар сапасының негізі - бұл тұтынушының қажеттіктерін анықтау, яғни маркетинг. Сонымен бірге, сатып алу кезеңдері, қызметкерді жалдау, өндіру, сақтау және жеткізу сапаға қойылатын талаптарға тікелей байланысты. Әрбір кезеңде сапаға жетудің өз әдістері мен аспаптары бар болады.

Әлемде сапаны басқаруға ықылас үнемі өсуде. Сонымен бірге, бүгінгі күнге дейін көптеген менеджерлер жұмыс уақытының негізгі бөлігін бастапқы кезден сапаны жоспарлауға емес, аз уақыттық мәселелерге және қателердің түзелуіне арнайды. Кеңес Үкіметі кезіндегі бақылаумен, жазалаумен және айыппұлмен шектелген сапаға деген көзқарас қазіргі таңда әлі де үстемдік етуде. Кәсіпкерлердің және басқарушылардың олардың экономикалық өркендеуінің жалғыз негізі - тұтынушыларды қанағаттандыруды жоспарлауға негізделген тауарлар және қызметтердің сапасын басқару екенін түсінуі үшін уақыт қажет.

Сапа мәселесі, әсіресе, Қазақстан, Ресейдің Бүкіләлемдік Сауда Ұйымына алдағы уақытта мүшелік етуімен күрделенеді. Осы жағдайда көптеген отандық салаларды қорғайтын кеден баж салығы төмендейді, отандық нарыққа енетін импорттық тауарлардың көлемі айтарлықтай өсетін болады. Сонымен бірге, импортқа сенімді бәсекелестікті тек сапалы қазақстандық тауарлар ғана құрайды. Сапаны жоғарылататын отандық фирмалардың кез келген әрекеттерін қолдауға уақыт жетіспеушілігі ахуалдарды тек күрделендіреді. Сапаны басқарумен Жапония 50-ші жылдардан, АҚШ 80-ші жылдардың басынан бастап шұғылдана бастады.

Сапаны басқару менеджменттің басқа пәндерімен, жеке алғанда бірлескен басқарумен, жобаларды, өндірісті басқарумен өзара тығыз байланысты.

Осы дипломдық жұмысты жазудың мақсаты Қазақстан Республикасының мемлекеттік индустриалды-инновациялық бағдарламасын жүзеге асыру бойынша біздің еліміздің дүниежүзілік сауда ұйымына кіруі (ДСҰ), қазіргі кездегі басқару жүйесін өзгертуі қажеттігі, отандық және шетелдік тәжірибеге негізделе отырып халықаралық талаптарға сай жоғары нәтижелі және сапалы деңгейде реформалауы болып табылады.

Бұл дипломдық жұмыста өндірісті және қызметкерлерді басқару қағидаттарының, нысандарының, әдістерінің тәсілдері мен құралдарының жиынтығы, онда басқару ғылымының соңғы жетістіктері қолданылады - ол дегеніміз менеджмент.

Менеджменттің инновациялық қызметі келешек кезеңде өндірістік-экономикалық жоспарды өндіруі үшін бағытталу керек, және сыртқы бәсекелес ортада кәсіпорынның экономикалық қатынасын және келешектегі қауіпсіздікті басқару қажет.

САПА ЖӘНЕ САПА МЕНЕДЖМЕНТІ ТУРАЛЫ ЖАЛПЫ ТҮСІНІКСапаға анықтамалар

ISO 9000:1994 стандартына сәйкес:

Сапа - объектінің бекітілген және шамаланған қажеттiктердi қанағаттандыруға мүмкіндігі бар объект қасиеттерiнiң жиынтығы.

Қазіргі таңда халықаралық ISO 9000:2000 стандарты редакциясының бар болуына қарамастан, көптеген зерттеушілер жоғарыда келтірілген анықтаманы заттың заманауи сипаттамасына сәйкес деп санайды.

Бұл анықтамада сапа тауарлар мен қызметтерге қалай қатысты болса, тауар өндірісінің процестері мен қызмет көрсетулеріне де солай қатысты. Кез келген өнім немесе қызмет тұтынушылардың белгілі талаптарына сай болу керек. Сапа осы талаптарға сәйкестікті сипаттайды. Нақтылы талаптарды орындау жарамдылығын сипаттайтын тауардың қасиеті сапаның белгілері, сипаттамалары деп аталады.

Сапаның басқа да анықтамалары.

Сапаның пайда болуы мен дамуы барысында әр түрлі ғалымдар мен зерттеушілердің сапа туралы өз пікірлері қалыптасты. Төменде келтірілген анықтамалардың ешқайсысы бір-біріне қарама-қайшы келмейді. Керісінше, олар бірін-бірі толықтыра түсіп, сапаға әр түрлі көзқараспен қарауға мүмкіндік береді. «Сапа» категориясының көп аспектілігіне және көпмағыналығына байланысты оның мазмұны туралы көзқарастар ғылыми ойдың әр түрлі даму кезеңдерінде өзгеріп отырды.

Сапаны түсіну үшін зерттеушілермен корытылған, әр түрлі ғылыми дәуірдің пайымдауларынан алынған жолдары келесідей:

субстратты, ежелгі мәдениеттерге тән, негізгі ғарыштық стихияларға жататындар (от, су, жер, ауа тағы сол сияқты) ;
пәндік, өндірістік қызметтің ықпалымен мерзімделген, ғылыми және техникалық пәндердің құрастыруына, заттардың және олардың сипаттарының қарастыруына алып келетіндер;
жүйелік, ол ғылыми зерттеу және практикалық тәжірибенің объектісі білім беру жүйелерінде маңызды болып табылады;
функциянапдық, ол тенденцияны сапа сандық көрсеткіш арқылы анықтайды;
интегралды, ол барлық тараптар, факторлардың синтетикасының, бүтіндігінің қамтуын бағдарлайды.

Неміс қоғамы сапаға келесі анықтама береді:

Сапа- бұйымның немесе процестердің нұсқауы бойынша қолдану жарамдылығының дәрежесіне себепші болған қасиеттері мен белгілерінің жиынтығы.

Сапа жүйесі бойынша американдық маман Джозеф Джуранның талқылауы бойынша, сапа - бұл қолдануға жарамдылық. Бұл анықтама төрт элементті қамтиды:

тұтынушылардың тауар жобасын (дизайнын) қабылдауы;
тауардың жобаға/спецификацияға сәйкестік деңгейі;
тауардың тұтынушыға қолжетімді болуы, оның сенімділігі мен жөндеуге келетіндігі;
қолжетімді сервис.

Арманд Фейгенбаум сапаны инженердің немесе маркетологтың емес, тұтынушының шешімі ретінде анықтайды. Сапа тұтынушы мен тауардың әсерлесуіне негізделеді және сәйкесінше тұтынушы талаптарының қанағаттануымен өлшенеді. Талаптар айқын немесе айқын емес, саналы немесе саналы емес, объективті немесе субъективті болуы мүмкін.

Сапа дегеніміз не? Бұл ұғымның талдауы бойынша, ол бірмәнді сөз емес. Егер сөйлесу кезінде “жоғары сапалы бұйым” тіркесін естісек, біз өте жақсы жасалған өнімді елестетеміз. Бұл мағынада “Мерседес” жоғары сапалы автомобиль болып саналады, ал “Таврия” - керісінше. Сапа бойынша маманның айтуы бойынша автомобильдің екеуі де жоғары сапалы бұйым болуы мүмкін. Оған қоса, егер жүру кезінде “Мерседес” кенет сықырлай немесе өше бастаса, “Мерседес” оның ойынша “Таврия” - ға қарағанда сапасы төмен бұйым болып саналуы әбден мүмкін, “Мерседестен” мұны ешкім күтпейді, ал “Таврия” үшін бұл қалыпты құбылыс.

Жоба сапасын жоба талаптарына сәйкес сападан айыра білу өте маңызды. Бірінші жағдайда біз «жобаланған сапа», ал екінші жағдайда «орындау сапасы» тіркесін қолданамыз. Егер біз сапа, сапалық айырмашылықтар, сапаның нашарлауы мен жақсаруы туралы айтсақ, онда бұл бірінші жағдайдың мәселесі болып табылады. Сапа айырмашылықтары тұтынушының әр түрлі сұраныстарын қанағаттандыру үшін өндірушімен жобаланады.

Талаптарға сәйкес сапаны жақсартуға (шығын, ақау, қайта жасау саны азаяды) бағаны төмендетумен жетуге болады. Жоба сапасын жақсарту, керісінше, шығынды көбейтеді, яғни сапалы және эстетикалық жоба үшін аз емес қаражат қажет.

Сапа өзін құрайтын сапа ілмегі деп аталатын бірқатар белгілермен анықталады. Сапа ілмегі дегеніміз- өндіру және пайдалану кезеңдерінде тауардың немесе процестің сапасын анықтайтын өлшемдердің тұйықталған тізбегі. Сапа осы ілмектің барлық кезеңдерінде қамтылады. Қажеттіктерді және нарықтық мүмкіндіктерді зерттеуден, яғни маркетингтен басталып, өз мерзімін өтеген өнімнің утилизациясымен аяқталады.

Қандай да бір кезеңде сапаға тиісті ықылас бөлінбесе, тауардың толық сапасы бұзылады, өндірушінің имиджі төмендейді және өндіруші тұтынушылардың сенімінен шығады. Әдетте сапа өндіру сатысында құрылады деп есептелген. Ең маңыздысы өндіріс жолында ақауларды болдырмаса, өндіріс графиктерін бұзбаса болғаны. Тек өндіріске көңіл бөле отырып, керемет тауарлар жасауға болады. Алайда ол тауарларды тек өндірушілердің өздері ғана қолданады. Қалғандары бұл жайлы не білмейді (сатуды ұйымдастырудың сауатсыздығынан), не сатып алғысы келмейді (сапасыз және тартымсыз орама, қызмет көрсету мен кепілдіктің болмауы) . Жақсы жасалған тауар тұтынушыға қажет болмауы да мүмкін.

1. 1-сурет. Сапа ілмегі

Сапа қажеттіктерді зерттеуден басталады. Бұл кез келген тауардың өмірлік цикліндегі ең маңызды кезеңдерінің бірі, онда тауардың жалпы ниеті ұйғарылады, түрі және жалпы сипаттамалары анықталады. Бұл кезеңде қателердің пайда болуы, яғни қажеттіктерді бұрыс анықтау, ешкім сатып алмайтын тауардың өндірісіне әкеліп соғады. Сапаны басқаруда «еселі шығындардың ережесі» бар. Ереже бойынша, сапасыз өнімнің өндірісіне, брактың табылуына кеткен шығын маркетинг, жобалау кезеңдерінен өндіріс кезеңінен пайдалану кезеңіне, сонымен қатар өндіріс кезеңінен пайдалану кезеңіне өткенде он есе көбейеді. Егер жобалау кезеңінде қандай бір кемшілікті жөндеу 1000 теңге болса, өндіріс кезеңінде 1 теңгеге, ал сатылымнан кейін 1 теңгеге дейін өседі.

Бұйымның барлық ерекшеліктері ескерілмеген, мүмкін болатын сынулар мен ақаулары саналмаған, тауардың әрбір құрамдас бөлігі талқыланбаған, бұйымның жасалу құны мен келесі қызметтері оптимизацияланбаған жобаның негізінде сапалы тауар жасауға болмайды.

Жақсы жобаны жасау үшін сызбалар мен ниеттерден физикалық формаға ауыстыру қажет. Бұны өндірісті сапалы ұйымдастыру, яғни өндірістің барлық процестерін және бақылау әдістерін жоспарлап қана жүзеге асыруға болады. Өндірістің нашар ұйымдастырылуы, жабдықтың келісілмеген және сапасыз жұмысы жобалаушылар мен маркетологтардың бар жұмысын жоққа шығаруы мүмкін. Сол себепті өндіріс және сапаны бақылау - тауарды жасаудың ең маңызды кезеңі.

Жақсы жасалып шығарылған тауарды ыңғайсыз және көріксіз ораумен орауға болады. Бірақ, уақыт өте тұтынушылар бәсекелестердің сапалырақ өніміне қарап, өздерінің наразылығын білдіре бастайды. Әрине, оларды ораушы ең бастысы емес екендігіне сендіруге талаптануға болады. Бірақ, мұндай дәлелдер іске аспайды.

Тауарды жасап шығарып, оны әсерлі және қауіпсіз ораушаға орау жеткіліксіз. Оны әлі сақтап, тұтынушыға жеткізу қажет. Сатудың қалай ұйымдастырылғаны, сатып алушы үшін оның қаншалықты ыңғайлы екендігі тауардың өзі сияқты сапаның құрамдас бөлігі болып табылады.

Көптеген тауарлар негізінен күрделі тұрмыстық құралдар, өндірістік жабдықтар, есептеуші техника және байланыс құралдары кәсіби монтаж бен іске қосып баптау жұмыстарын талап етеді. Егер бұл жұмыс дұрыс атқарылмаса, жабдықтың бір бөліктері жұмыс істемеуі мүмкін, тіпті, ол саптан шығуы мүмкін. Маңызды фирмалар күрделі бұйымдардың монтажын тұтынушылардың қатысуынсыз жасауға тырысады. Кәсіби емес маман құрастырған жабдықтың кепілдіктен және қызмет көрсетулерден айырылуы мүмкін.

Жұмыс істеу мерзімі біткен тауарды утилизациялау да өндірушілердің міндеті. Өндіруші тауарды қауіпсіз және өте оңай утилизацияланатындай етіп жобалауы керек. Өнімді утилизациялаудың ережелерін зерттеме кезінде құрастыру өндірушінің міндеті болып табылады.

Жоғарыда айтылған сөздерден мынадай қорытынды жасауға болады: сапа тауарға басынан бастап беріледі және барлық кезеңдерде бақыланады. Егер барлық кезеңдерде қажетті талаптар сақталса, тауар сапалы болып шығады.

Тауар сапасының жақсаруы- тек фирманың ғана емес, сонымен қатар мемлекеттің де өркендеуінің негізі. Төмен сапалы өнімді өндіру ешқандай мемлекетке пайдалы емес. Бұзылған тракторлар, жолдар, құлайтын ұшақтар, жыртылатын аяқ киімдер тұтынушыға да мемлекетке де ешқандай пайдасын бермейді.

Демингтің «Тізбектелген реакциясы» - сапаны жақсарту талаптарының тұтынушылардың бос сөзі еместігі туралы идеяның иллюстрациясы. Сапаны жоғарылату әрекеті өз жемісін береді. Бұл жағдайда қажеттіктерін қанағаттандыратын құралды алған тұтынушы да, табысты көбейткен өндіруші фирма да, салық жинаған мемелекет те пайдасын табады.

1. 2- cурет. Демингтің “Тізбектелген реакциясы”

Сапа және сенімділік ұғымдарына түсінік

Сенімділік- объектінің берілген шекте бекітілген эксплуатациялық көрсеткіштердің мәндерін уақыт бойынша сақтай отырып, берілген тәртіп пен қолдану, техникалық қызмет көрсету, жөндеу, сақтау және тасымалдау шарттарына сай келетін берілген функцияларын орындауға арналған қасиеті.

Сенімділік, ұзақ өмір сүру- уақыт бойынша сипатталатын қасиеттер. Сенімділік түсінігі сапа түсінігіне өте жақын, сол себепті сапалы басқару мәселесі сенімділікті түсіндірумен бейнеленеді.

Сенімділік- бұйымның объективті қасиеті болғандықтан, оны өлшеуге болады. Осы мақсатпен “қабылдамау”, “тоқтаусыз жұмыс ықтималдығы”, “қабылдамаудың қарқындылығы”, т. б. түсініктері енгізілген. Қабылдамау мен тоқтаусыздық түсініктері сенімділік теориясында негізгілері болып келеді. Тоқтаусыздық- бұйымның белгілі уақыт аралығы бойында жұмыс істеу қабілетін сақтауы. Қабылдамау- бұл бұйымның толық немесе бөлшектеп жұмыс істеу қабілетін жоғалтуы.

Американың Д. Ллойд пен М. Липов “Сенімділік” атты еңбегінің кіріспесінде былай дейді: “Сенімділік бағаға, уақытша шығындарға әсер етеді, психологиялық тұрғыда - ыңғайсыздық түрінде, ал анықталған жағдайларда адамдар мен ұлттар қауіпсіздігіне кері әсерін тигізеді. Әдетте сенімсіздік әсерінен болатын шығындар тек істен шыққан агрегаттың ғана емес, қабылдамау нәтижесінде бұзылатын онымен байланысты құрылғының да бағасын көрсетеді. ”

Кейбір бұйымдар үшін, соның ішінде конструкциясы бойынша күрделі емесі, қабылдамау түсінігін нақты енгізуге болады. Мысалы, электрлік лампа жанады немесе ол күйіп кеткен болса, жанбайды. Алайда қандай да бір күрделі бұйымдар үшін қабылдамау түсінігі тығыз байланысты. Егер де электрлік ұстара қырса және қыру кезінде қатты шу шығарса, оны істен шыққан деуге бола ма? Қабылдамау түсінігінің байланысын радиотехникалық бұйымдар мысалынан анық көруге болады. Егер теледидардың қандай да бір кедергісі мәні бірнеше пайызға өзгерсе, оның бейнесі нашарлайды. Одан артық еш нәрсе болмайды. Тура осындай кедергі мәнінің күрделі құрылғыдағы өзгерісі үлкен зардапқа алып келуі мүмкін.

Тәжірибеде кей жағдайларда сенімсіздік пен апаттың себебі болмашы, көмекші сипаттағы конструктивті түйіндер болып табылатындығын байқамай, бұйымның негізгі түйіндерін жақсартуға көп көңіл бөлінеді. Әдетте жоғарғы сенімділікке негізгі түйіндер мен құрылғылар есптеледі. Мысалы, ағылшын-француз өндірісінің “Конкорд” атты жүйрік дыбысты реактивті ұшағының негізгі бүйір жүйесінің сенімділігі қауіпсіз жағдайлармен аяқталатын қабылдамау ықтималдығы 10 ^-3 аспайтындай, қауіпті қабылдамау 10 ^-7 , ал апатты сынықтар 10 ^-9 кіші ықтималдықта болатындай етіп таңдалған. Сол себепті ұшақтардағы негізгі құрылғылар негізінен жоғарғы сенімділікте жасалған. Алайда “Конкорд” ұшағының 2000 жылы болған апатының себебі маңызы жоқ болмашы ақау болған еді. XIX ғасырдың ағылшын ақыны, жазушысы және ғалымы Оливер Холмстың “шедевр священника, или Замечательная одноконная коляска” атты өлеңі бар. Өлеңде барлық бөлшектерінің беріктігі бірдей арба құрған дін қызметшісі туралы жазылған. Бұл арба тура 100 жыл қызмет етіп, жолда бұзылады. Барлық бөлшектер бір уақытта бұзылды, жолда тек сынықтар үйіндісі ғана қалды.

Осындай жолмен, алдын ала көрсетілген уақытта бұзылған бұйым- әрбір инженер мен спалалы басқару бойынша маманның арманы. Бірақ нақты механизмдер кездейсоқ жағдайда және кездейсоқ уақытта істен шығады. Сондықтан сенімділікті өлшеп бағалау үшін кездейсоқ оқиғалар мен кездейсоқ процесстерді бейнелейтін аппарат қолдану қажет. Демек, ол ықтималдықтар теориясы мен оған жақын математикалық пәндер туралы айтылып отыр. Сенімділіктің сандық көрсеткіштерінің негізгісі болып бұйымның белгіленген уақыт аралығында тоқтаусыз жұмыс жасау ықтималдығы қабылданады. Тоқтаусыз жұмыс жасау ықтималдығы- берілген интервалда немесе берілген істеген жұмыс шегінде бұйымның істен шықпау ықтималдығы.

Осы түсінікті енгізу арқылы сенімділікті өлшеу және осы көрсеткіш бойынша бұйымды салыстыру мүмкіндігі пайда болады. Жыл бойына тоқтаусыз жұмыс жасау ықтималдығы 0, 9 болатын бұйым сол мерзімде тоқтаусыз жұмыс жасау ықтималдығы 0, 8 болатын бұйымнан әлдеқайда жақсы екені анық. Сонымен қатар бір ғана бұйымның тоқтаусыз жұмыс жасау ықтималдығы оны эксплуатациялаудың әр түрлі сәттерәнде бірдей болмайды. Бір жыл жұмыс жасаған кір жуғыш машина он жыл жұмыс жасаған машинаға қарағанда сенімдірек және біріншісінің жақын арада бұзылуының ықтималдығы аз болып келеді.

Сенімділікті бағалау үшін көптеген сандық сипаттамалар кездеседі. Олар жоғарыда айтылған тоқтаусыз жұмыс жасау ықтималдығы, даярлық коэффициенті (бұйымның берілген немесе кездейсоқ сәттерде жұмыс жасау қабілетінің болу ықтималдығы), уақытты пайдалану коэффициенті (бұйым жұмыс жасап тұрған уақытының оның қызмет ету уақытына қатынасы) .

Тауардың тұтынушымен тоқтаусыз эксплуатациялау уақыты тауар өндірушінің кепілдігімен өзінің тұтынушы күтетін сапа параметрлерін сақтайтын уақытты көрсетеді. Сол себепті уақытты әдетте өнімнің қызмет етуінің кепілдік мерзімі деп атайды.

Тауардың қызмет етуінің өндірушімен берілген кепілдік мерзімі оның тауардың ұзақ қызмет етуімен сипатталатын шын мәнінде қызмет ету мерзімінен аз болады. Өз кезегінде ұзақ қызмет ету сапа параметрлерін қайта қалпына келтіруге болатын жөндеу жұмыстарының мүмкіндігінен тәуелді, яғни өнімнің жөндеуге жарамдылығы. Ұзақ қызмет ету тауардың қызмет етуінің нақты мерзімін сипаттайды.

Тұтынушы қызмет етудің нақты мерзімі бойынша өзі алған тауардың сапасын сынайды, бұл кейініректе сәйкесінше өндірушімен қарым-қатынасына әсерін тигізеді және нәтижесінде осы өндірушінің имиджіне тұтынушының көзқарасы қалыптасады.

Тұтынушыға ұсынылған тауардың қызмет етуінің кепілдік мерзімі тауарды иеленген сәтінде бәсекелестердің ұқсас тауарларымен салыстырғанда өте маңызды. Алдын ала айқындалған барлық шарттардың орындалу міндеттілігі, тауарды иеленген кездегі кепілдіктер тұтынушының тек сатушының ғана емес, өндірушінің де сенімділігіне қатынасын білдіреді. Егер кепілдік берілген уақыт аралығында сапа параметрлері мәндері тұтынушы қажеттіліктеріне сәйкес келмесе, жауапкершілікті өз қаражатына жөндеу жұмыстарын жасауға тура келетін тауар өндіруші артады, ал жөндеу жұмыстары болмаған жағдайда сапасыз тауарды сапалысымен ауыстыруы керек.

... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.