Қазақстан туризмінің дамуындағы «Эйр Астана» компаниясының ролі

Пән: Туризм
Жұмыс түрі: Дипломдық жұмыс
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 64 бет
Таңдаулыға:

МАЗМҰНЫ

КІРІСПЕ . . . 3

1 ҚАЗАҚСТАН ТУРИЗМІНІҢ ДАМУЫНДА ӘУЕ ТАСЫМАЛДАУЛАРЫ-НЫҢ РОЛІ . . . ………4

1. 1 Әуе тасымалдауларының дүние жүзіндегі жағдайы, даму тенденция- лары . . . 4

1. 2 Құқық аспектілері . . . 9

1. 3 Қазақстан Республикасының әуе нарығы . . . 14

2 ҚАЗАҚСТАН ТУРИЗМІНІҢ ДАМУЫНДАҒЫ «ЭЙР АСТАНА» КОМПАНИЯСЫНЫҢ РОЛІ . . . 18

2. 1 «Эйр Астана» компаниясының дамуы . . . 18

2. 2 «Эйр Астана» компаниясының басқару құрылымы . . . 20

2. 3«Эйр Астана» компаниясының негізгі бағыттары . . . 28

2. 3. 1 Қазақстан бойынша маршруттар . . . 28

2. 3. 2 Халықаралық маршруттар . . . 30

3 ҚАЗАҚСТАНДАҒЫ ӘУЕ КӨЛІГІНІҢ ҚАЗІРГІ ЖАҒДАЙЫ - «ЭЙР АСТАНА» КОМПАНИЯСЫНЫҢ МЫСАЛЫНДА . . . 40

3. 1 «Эйр Астана» әуекомпанисының жалпы сипаттамасы . . . 40

3. 2 «Эйр Астана» компаниясының брондау жүйесі . . . 47

3. 3 «Эйр Астана» компаниясының мәселелері мен болашағы . . . 57

ҚОРЫТЫНДЫ . . . 63

ПАЙДАЛАНҒАН ӘДЕБИЕТТЕР ТІЗІМІ . . . 64

КІРІСПЕ

Жер бетімен және сумен тасымалдау түрлерінің қаншалықты жедел болғанымен, жер өте үлкен, сондықтан алыс мемлекеттер мен континенттер саяхаттау үшін айлар мен жылдар кеткен.

Адамдардың әуе көлігін ойлап табуы, бұл көлік түрінің дамуы мен оның саяхаттау мақсатын да пайдаланылуы туризмнің қалпын, стилі мен тәсілдерін өте қатты өзгертіп, туризмнің көпшілік түрінің дамуына, саяхаттар географисының және туристік ағымдардың, құрылымының өзгеруіне әкеп соқты.

Мысалы, Мәскеуден Владивостокқа темір жол арқылы саяхаттау ең аз дегенде 7 күн алады, демек жалпы 14 күн (барып-қайту үшін) . Ал бұл саяхатшының тасымалдауға бөлетін уақытының нормасынан шығады. Ұшақ болса, Мәскеуден Владивостокқа 8 сағат ішінде жетуге мүмкіндік туғызады. Туризм мақсатымен трансконтиненталдық тасымалдауда әуе көлігінің бәсекелесі жоқ.

Көпшілік туризмі әр жұмыс істейтін адамның бос уақытына негізделген. Еңбек қарым-қатынастарын реттейтін Норма бойынша, жұмысшыларға берілетін демалыс 2-4 аптаға созылады. Сондықтан, адамдар тек 5-12 күнге басқа жерлерге, мемлекеттерге қысқа мерзімді саяхаттарға барады және бұл мерзімде тасымалдауға саяхатшы ең көп дегенде 2 күн бөліп, қалғанын дамалысқа қалдырады. Осындай туризм түрі тек әуе көлігінің пайда болуынан кейін ғана мүмкін болды. Бұл көлік түрі саяхатқа шыққан ірі туристік ағымдарды комфортты және берік тасымалдауға мүмкіндік туғызды. Дәл осы жағымен әуә көлігі ерекшеленеді және туризм дамуында маңызды орын алады.

Осы жұмыста жалпы тасымалдау түрлеріне мағлұмат беріп, әуе көлігінің туризм үшін қаншалықты маңызды екендігін жеткізіп, оны толық сипаттау, оның ішінде әуе тасмалдарының дүние жүзіндегі жағдайы, реттелу, ұйымдастырылу сұрақтарын қарастыру, сонымен қатар, Қазақстан Республикасындағы көлік нарығын зерттеп, ондағы әуе көлігінің жағдайын сипаттап, бағалау мақсатқа алынған. Ол үшін мемлекетіміздің әуе нарығындағы «Эйр Астана» әуе компаниясы мысалға алынады. Өйткені, бүгінгі күні 2001 жылы құрылған «Эйр Астана», Қазақстандағы ұлттық әуе тасымалдау нарығында басты орын ала отырып, мемлекеттің ең ірі әуе компаниясы болып табылады.

Дипломдық жұмыстың міндеттері:

Қазақстан республикасының әуе нарығын талдау;
«Эйр Астана» компаниясының дамуын зерттеу;
«Эйр Астана» компаниясының басқару құрылымын анықтау;
«Эйр Астана» компаниясының халықаралық және ішкі маршруттарын көрсету.

1 ҚАЗАҚСТАН ТУРИЗМІНІҢ ДАМУЫНДА ӘУЕ ТАСЫМАЛДАУЛАРЫНЫҢ РОЛІ

1. 1 Әуе тасымалдауларының дүние жүзіндегі жағдайы, даму тенденция-лары

Халықаралық туризм адамдарың мемлекеттен мемлекетке қозғалуы туралы айтады. Оның дамуын зерттеу алдында көлік индустриясымен қарым-қатынасын анықтау өте маңызды. Туризмдегі сұраныс көлік индустриясының тез дамуын ынталандырады. Мұндағы маңызды рольді көлік индустриясын-дағы соңғы 10 жылдағы ғылыми-техникалық жетістіктер ойнады. Жартысынан аз халықаралық саяхаттар жер жолдары арқылы жүзеге асады. Әуе көлігінің ролі жылдан жылға өсе береді.

Жылдағы халықаралық саяхаттар Европа ішінде ерекше таралған. Өйткені мемлекеттер арасындағы арақашықтық және жоғары дамыған жолдар желісі көліктің осы түрін пайдалануға олжалы етеді. Сонымен қатар, иммиграциялық және кеден процедуралары Европалық одақ мемлекеттері арасында соңғы жылдары жұмсартылды.

Туризм индустриясында және әлемдік экономикада әуе көлігі маңызды орын алады және оның өсу темптері өте жоғары - әлемдік жіө (ВНП) өсу темпінен 2 есе жоғары. 70 ж. жыл сайын ол 60 %, 90ж. 5% құрған. Өсудің жоғары темптері тек индустриялды және жаңа индустриялды мемлекеттерге тән. Тасымалдауда топты тасымалдау өсу темпі басым - жылына 7, 5% [1] .

Әуе көлігі индустриясы экономикалық және саяси өзгерістерге өте сезім-тал. Мысалы, Парсы шығанағындағы соғыс және экономикалық құлдырау (90 ж. басталған) әуе тасымалдауларының қысқаруына себеп болды. Азаматтық авияцияның халықаралық ұйымының (ICAO) статистикасы бойынша, осы периодта дүние жүзілік әуе тасымалдаулары 3, 5% азайды.

Әуе тасымалдауларына сұраныс реактивті двигательдердің пайда болуынан кейін жоғары өсті. 1950 ж. бастап коммерциялық авияцияның жолаушылық ағымдары 60 есеге өсті және бұл басқа көліктің түрлерімен салыстырғанда ең жоғары өсу болды. Сұраныстың өсуіне, одан басқа, халықаралық туризмнің дамуы ықпал жасады [2] .

Халықаралық әуе тасымалдаулары негізінен Солтүстік Америка, Европа, Жапония және Азияның жаңа индустриялды мемлекеттері арасында жүзеге асырылып, дүниежүзінің тасымалдауларының 75% құрайды. Олардың 70% АҚШ компаниялары, 10% Ұлыбритания компаниялары қамтамасыз етеді.

АҚШ ең ірі жоспарланған әуе тасымалдауларының ішкі нарығына ие. Ол дүниежүзілік ішкі тасымалдаудың 56% құрайды. Европаның Одақ мемлекет-теріне дүниежүзілік ішкі тасымалдаудың 22% келеді. Солтүстік Атлантика әлемнің ең көп баратын маршруты болып саналады да, оған әлемнің жолаушыларының 22, 3% келеді.

«Боинг» компаниясының «Current Market Outlook» басылымына сәйкес әлемдік әуе тасымалдаулары 2000 жылға дейін жыл сайын 5, 9% өсе береді, ал 2000-2013 ж. дейін - 4, 9%. 1980-1990 жж. әлемдік әуе тасымалдауларының 5, 9% орташа жылдың өсуі нәтижесінде, жыл сайын пайда 51 млрд. ПМП (пассажир - миля пайдасы) өсті. Компания болжамы 2000-2015 жж. жылына пайдаға 119 млрд. ПМП қосылып отырады. Ал жолаушылық тасымалдау 1994-2015 жж. 3 есеге көбейді [3] .

Келешекте толған маршруттар туризм және халықаралық сауда тез темп-термен дамып жатқан Азияға бағытталатын болады. Ең толған европалық маршруттар Лондонда басталып, оған Лондон - Париж, Лондон - Нью-Йорк және Лондон - Амстердам.

№1 кестеден келешектегі өсудің 40%-і Азия - Тынық мұхиттық аймақ ішіндегі маршруттарға, транстынық-мұхиттық маршруттарға және Азия - Европа бағыты бойынша ұшуға келетіні көрініп тұр [2] .

1 кесте

1994-2015 жж. әуе саяхаттарының ең ірі нарықтары [2]

Туристік бағыттар

Тасымалдаудың орташа жылдық өсі-мі, ПМП

Туристік бағыттар: Европа-Африка

Тасымалдаудың орташа жылдық өсі-мі, ПМП: 1, 9

Туристік бағыттар: Латын Америкасы

Тасымалдаудың орташа жылдық өсі-мі, ПМП: 2, 1

Туристік бағыттар: Европа-Латын Америкасы

Тасымалдаудың орташа жылдық өсі-мі, ПМП: 2, 5

Туристік бағыттар: Солтүстік Америка-Латын Америка

Тасымалдаудың орташа жылдық өсі-мі, ПМП: 3, 8

Туристік бағыттар: Азия-Европа

Тасымалдаудың орташа жылдық өсі-мі, ПМП: 8, 8

Туристік бағыттар: Солтүстік атланттық маршруттар

Тасымалдаудың орташа жылдық өсі-мі, ПМП: 9, 8

Туристік бағыттар: Европа ішінде ұшу

Тасымалдаудың орташа жылдық өсі-мі, ПМП: 11, 2

Туристік бағыттар: Транстынықмұхиттық маршруттар

Тасымалдаудың орташа жылдық өсі-мі, ПМП: 13, 3

Туристік бағыттар: Солтүстік Америка

Тасымалдаудың орташа жылдық өсі-мі, ПМП: 22, 7

Туристік бағыттар: ВАТ ішіндегі маршруттар

Тасымалдаудың орташа жылдық өсі-мі, ПМП: 23, 5

Әуе тасымалдауларын ұйымдастыру өте қиын. Ол әуекемелерін, жердегі және ауадағы қамтамасыздандыру жүйелерін, күрделі және әркелкі аэродром-дық шаруашылықты, жөндеу базасын, әуе билеттерін сататын агенстволардың жүйесін, автоматизацияланған броньдау жүйелерін, т. б. болдырып, бағыпқағу және қызмет көрсету үшін салмақты қаржыландыру және капиталды салымдарды қажет етеді. Бұл қызметпен тек ірі компаниялар мен консорциум-дар айналыса алады. Өте жиі негізгі тасымалдаушы - ұлттық компания немесе акциялардың негізгі үлесін мемлекет иеленетін компания-лар болып табылады. Мемлекет бойынша және шетелге әуерейстерін орындайтын ірі ұлттық әуекомпания major airline деп аталады. Бір мемлекеттің белгілі бір аймағы ішінде, әлде бірнеше ұсақ мемлекеттерді біріктіретін аймақ ішінде қызмет ететін әуекомпания regional airline деп аталады.

КСРО кезінде бір ғана «Аэрофлот» мемлекеттік әуе компаниясы болатын. Реформалардың бастапқы кезінде «Аэрофлот» мыңдаған ұсақ кәсіпорындарға бөлінді. Олардың көбісі бәсекеге төтеп бере алмады.

Халықаралық әуетасымалдау нарығында әртүрлі ұлттық компаниялардың қуаттары мен капиталдарын біріктіретін бірнеше ірі авияциялық консор-циюмдар бар. Барлық компаниялар әрбір жолаушы үшін бәсекелестік күрес жүргізеді, түрлі қызықтыратын қызмет көрсету бағдарламаларын жүргізеді. Үлкен көңіл ұшу қауіпсіздігі мен жайлылығына бөлінеді.

Жоспарланған әуе тасымалдаулары жалпы халықаралық жолаушылық тасымалдадың 17% құрайды.

Халықаралық жоспарланбаған әуе көлігі нарығында чартерлік компания-лар мен әрдайымғы тасымалдаушылардың үлесі тепе-тең. Чартерлік әуета-сымалдаулары тек 50 жылдары Солтүстік Америка мен Европада пайда болды. Сол кезде солтүстік суық климаттық зоналардан демалушылар Флорида, Кариб бассейні, Жерорта теңіз сияқты оңтүстіктегі туристік орталықтарға баратын.

Чартерлік әуетасымалдаулары, жеке алғанда, әуе көлігінің сұранысына кризис периодында жақсы адаптацияланған 90 ж. басында Европа туристік нарығында жоспарланбаған тасымалдауларының үлесі 5% өсіп, барлық халықаралық европалық тасымалдаулаының 43% құрады.

Әуекомпаниялардың топтастырылуы белгіленген критерийге байланысты болады, сондықтан ол әр түрлі болуы мүмкін. Бірақ әуекомпаниялардың негізгі топтастырылуы жолаушы километр пайдасында (ПКП) негізделген. Ол бір жолаушыны бір километрге тасымалдаудағы пайда бірлігіне тең. Осы көрсеткішке байланысты топтастыруға сүйенгенде Солтүстік Америкалық «Юнайтед Эйрлайнс», «Американ Эйрлайнс», «Дельта Эйрлайнс», «Норд вест Эйрлайнс» компаниялары халықаралық және ішкі транспортировка көлемі бойынша дүниежүзінде бірінші орында.

Бірақ жекелеп талдағанда, кейбір европалық және жапон әуекомпаниялары басқаларына қарағанда көбірек саяхатшыларды тасымалдады. Мысалы, «Бритиш Эйруэйс» тасымалдаудың үлкен үлесін қамтамасыз етеді. Одан кейінгі орында «Юнайтед Эйрлайнс», «Джепен Эйрлайнс» және «Люфтганз» тұр. Бұл жағдай тез өзгереді және «Юнайтед Эйрлайнс», «Американ Эйрлайнс» және «Дельта Эйрлайнс» әуекомпаниялардың халықаралық байланыстарының көбеюіне байлаынсты дамиды.

Солтүстік Америка бірінші 10 компаниялардың 5-іне ие бола отырып, компанияларды сатудан басты орын алады. 1993 ж. 4 америкалық компания ең табысты бірінші 20 әуекомпаниялардың ішінде болды. Бірақ ең табысты азиялық-тынықмұхиттық компанялар болып табылады.

Ал европалық компанияларға келетін болсақ, 1991ж. 10 орында болған «Свиссэйр» 1993 ж. 20 компаияның ішіне кірмеді, ал 9-шы орында болған «KLM» 16-шы орынға түсті. «Бритиш Эйруейс» бірінші ондыққа кіре отырып, оның табысы 623, 8 млн. долл. (1991 ж. ) 430 млн. долл. дейін (1993 ж. ) түсті.

«Пан Американ» және «Истерн» әуекомпанияларының жойылуы «Аме-рикан Эйрлайнс», «Юнайтед Эйрлайнс» және «Дельта Эйрлайнс» 3 ірі ком-паниялардың сату мөлшерінің өсуіне алып келді.

Европалық әуекомпаниялар ішкі өсу («Люфтганза», KLM) немесе компа-ниялардың қосылуына байланысты кеңейеді. Мысалы, «Бритиш Эйруейс» және «Бритиш Каледониан», «Эйр Франс», ЮТА және «Эйр Интер». Бірақ бірігуге келетін компаниялар саны шектеулі, сондықтан компаниялар альянстарға бірігіп немесе басқа мемлекеттердің әуекомпаниялардың бақылаушы пакетін сатып алады. «Бритиш Эйруэйс» француз және солтүстік америкалық нарыққа активті түрде еніп жатыр.

Европалық әуекомпанияларының айналым бойынша топтастырылуы ПКП көрсеткіші бойынша құрастырылған топтастырылуға келмейді. Мысалы 1993 ж. 92, 7 млрд. ПКП бар «Бритиш Эйрвуэйс» басты европалық компания болды, сол кезде, «Люфтганза» 67 млрд. ПКП және «Эйр Франс»-та - 55, 4 млрд. ПКП болды. Бірақ, айналымы бойынша, «Бритиш Эйруэйс» компаниясы 9, 5 млрд. доллар ие болып, европалық мемлекеттер ішінде үшінші орында болды, оны «Люфтганза» (10, 7 млдр. доллар) және «Эйр Франс» (9, 7 млрд. доллар) озады. Оған қарамастан «Бритиш Эйруэйс» европалық әуе көлік нарығында жетекші орын алады. Мұндай жағдай компаниялар арасындағы стратегиялық ерекшеліктер нәтижесі болып табылады. «Бритиш Эйруэйс» тек әуе көлігіне негізделген, ал «Люфтганза» және «Эйр Франс Групп» жолаушылар мен жүкті тасымалдау үшін қосымша көліктің басқа түрлерін пайдаланады. Мысалы, соңғы жылдары «Люфтганза» темір жол көлігіне активті түрде еніп жатыр [4] .

Азия - Тынықмұхиттық аймақ әуекомпанияларына өсудің жоғары темптері мен әлемдегі ең жақсы қаржы жетістіктері тән. «Сингапур Эйрлайнc» - дүниежүзіндегі ең ірі табысты компания. 1993 ж. компанияның жалпы табысы 510, 5 млн. доллар құрды.

«Катэй Пацифик» (Гонконг), «Чайна Эйрлайнс» (Тайвань) компаниялары Оңтүстік-Шығыс Азияның жаңа индустриялды мемлекеттердегі жетекші компаниялар.

Азия - Тынықмұхиттық компаниялардың айналымы солтүстік америкалық компанияларға қарағанда төмен. Өйткені, ондағы жарықтағы сатып алу мүмкіншілігі жоғары. Бірақ та болжамдардың көрсетуі бойынша, келесі бірнеше жылдарда халықаралық тасымалдаулар азиялық компаниялар ара-сында жіктеледі.

Латын Американың негізгі әуекомпаниялары халқы көп ірі мемлекеттерде - Бразилия, Аргетина, Мексикада орналасқан.

80-жылдардың соңында әуекөлігі индустриясында бірігулер мен құйылулар саны жоғары өсті. Әуе компаниялар альянсқа келесі себептерге байланысты бірігуі қажет:

бүкіл әлемдегі кең байланыстардағы қажеттілік;
операциялардағы масштабтан экономдау қажеттілігі;
терминалдағы кеңістік және бос терезе алудағы бәсекелестік;
жаңа дистрибьютерлік каналдарға кіру мүмкіншілігі.

1992 ж. «Эйр Франс» компаниясы ұлттық банктердің қолдауымен Шығыс және Батыс Европа арасында интеграциялық байланысты нығайту үшін «Сабена» бельгиялық компанияның және «Чешские авиалинии» (ЧСА) ком-панияның акцияларының бір бөлігін сатып алды. Бірақ 1994 жылдың наурыз айында Чехия үкіметінің талабы бойынша акцияларды қайтадан ЧСА-ға сатты.

«Иберия» кейбір оңтүстік америкалық компаниялардың акцияларын сатып алады. Негізгі мақсаты - Европа мен Латын Америка арасындағы мар-шруттарда жетекші орын алу.

Қаржы жағынан күшті «Бритиш Эйруэйс» компаниясы «ЮСАЭР»-дың 44% акциясын сатып алды. «ЮСАЭР» АҚШ-тың ірі компаниялары ішінде 6-орын алып, Шығыс жағалауындағы ішкі маршруттардың 40% бақылайды. 1992 ж. басында ол 55 млн. жолаушыны тасымалдап, 441 ұшақтан және 45281 адамнан тұратын флоты болды. «Бритиш Эйруэйс» 23 млн. жолаушыны тасымал-дап, 230 ұшағы бар флот және 48000 адамнан тұратын персоналы болды.

«ЮСАЭР» компаниясының қаржы жағдайы «Бритиш Эйруэйс»-ке қара-ғанда сондай тұрақты болған жоқ. Сөйтіп, 1992 ж. оның қарызы 2 млрд. доллардан көп болды. Ал «Бритиш Эйруэйс» приватизациядан кейін 430 млн. доллар жуық пайда тапты. 1992 ж. ол «Дан Эйр» компаниясын, «Доич БА» компаниясының 49% акциясын, «Эйр Раша»-ның 31%, ТАТ-тың 49, 9% сатып алды. Одан басқа қосымша 39 ұшақ сатып алды, Лондон Гатвик аэропортында үлкен және әрдайымғы терезеге ие болды [5] .

Дүниежүзіндегі әуе индустриясындағы ең ірі консорциум 1993 ж. қазан айында пайда болған «Люфтганза» және «Юнайтед Эйрлайнс» альянсы. Одан басқа, «Люфтганза» тағы бірнеше әртүрлі альянстарға кіреді. Мысалы, «Адрия Эйруэйс», «Вариг», «Люксаэр», «Аустриан Эйрлайнс», «Фин Эйр»-мен маркетингтік альянс, «Джепен Эйрлайнс» және «Кореан Эйрлайнс» пен альянс фрахта. «Юнайтед»-тің жақтастары «Таи Эйруэйс», «Иберия», «Эйр Канада», «Эмиратс», «Трансбразил», «АЛМ Антилеан», «Алока», «Бритиш Мидленд», «Чайна Саутерн Инт. », «Сипрас Эйруэйс».

Әуекомпаниялар арасында альянсты құру туралы келісімдері белгілі бір сферада қамтуы мүмкін.

Коммерциялық қызметтердің бірігуі, мысалы, «Свиссайр», САС және «Аустриан Эйрлайнс» «Европен Куалити Альянс» коммерциялық келісімін құрайды. Онда бұл компаниялардың айналымдары бірігіп, броньдау және жолаушыларға қызмет көрсету жүзеге асады. Бұл альянс мүшелері Батыс және Шығыс Европа арасындағы барлық жолаушылық тасымалдауларының 42% қамтамасыз етеді. Тура сондай келісім «KLM» және «Нордвест» арасында жасалған.
Бірге басқару мен қаржыландыру туралы келісім. Бұған ұшақтарды сатып алу, қызмет көрсету бөлмелерін бірге пайдалану, сақтандыру келісім шарт-тарын жасау, аэропортта бірге басқару кіреді. Мысалы, Нью-Йорктағы Кеннеди атындағы аэропортында жаңа терминалды бірге құрастыруға «Джепен Эйрлайнс», «Люфтганза» және «Эйр Франс» компаниялары бірікті.
Холдингті топтарды құру туралы келісім. Холдингті топтарға кіретін ком-паниялар стратегиялық жоспарлау, маркетинг, сату және бухгалтерлік есепке бірдей жауапты.

Халықаралық бизнес, әсіресе халықаралық туристік бизнеске тәуелді болмау үшін, әуетасымалдаушылар диверсификация саясатын жүргізеді. Оның мәні келесіде, біріншіден, туристік секторда тік интеграция саясаты жүргізіледі. Кейбір компаниялардың жеке туроператорлары, саяхат агенттіктері, қонақ үй желілері болады.

Мысалы, «Эйр Франс» компаниясы ТФИ туроператорын, «ТАП Эйр Португал» компаниясы «Каравелла Тур», «Кантас» - «Джэтабоут», САС - «Винтгресол» компаниясына ие және т. б. Одан басқа «Эйр Франс» «Мере-диан» қонақ үй желісіне ие. Оған компанияның негізгі транзиттік пунктерінде орналасқан 50-ден астам қонақ үйлер кіреді.

Екіншіден, туристік компаниялармен серіктес қарым-қатынастарын орнату саясаты жүргізіледі. Осылай, «Алиталия», «Бритиш Эйруэйс», KLM, «Свиссаэр» компаниялары істейді. Осыған қоса, олар туристік секторындағы компанияларды сатып алып, жеке өздерінің фирмаларының құрмайды.

Диверсификациялық саясат туристік сектормен шектелмейді. Мысалы, «Эйр Франс» жер көлігінің индустриясын және қызмет көрсету секторына ене бастады.

Соңғы жылдары әуетасымалдау индустриясының өкілдері мен кредиттік карточкалар индустрисының өкілдерімен альянсқа бірігудің мәні өсе береді. Мысалы, «Американ Эйрлайнс» және «Сити Банк» арасындағы альянс. «Канадиан Эйрлайнс» пен «Диннерс Клуб» компаниялары бірігіп, шығын-дарды есептеу жүйесін құрды. Ол арқылы саяхатшылар өздерінің шығындары туралы дұрыс есеп ала алады.

1. 2 Құқық аспектілері

Жолаушыларды әуетасымалдау халықаралық қатынастарда «Халықаралық әуе тасымалдауларының негізгі ережелерін унификациялау үшін келісім» деген Варшава Конвенциясымен реттеледі. Бұл Конвенцияның шарттары жолаушы-лар мен жүкті әуетасымалдаудың бәріне қолданылады. Сонымен қатар, мұндай Ережелер ұлттық заңдармен, үкімет қаулысымен, кодекстермен реттеледі.

Егер де тасымалдау чартерлік режимде жүзеге асырылса, онда ол Конвен-ция мен ұлттық заңға қарссы келмейтін чартерлік келісіммен реттеледі.

Осы құжаттар бойынша келесі анықтамалар қабылданды.

Ішкі әуетасымалдау - бұл ұшып кету, ұшып келу және барлық отыру пунк-тері бір мемлекет территориясында болатын әуетасымалдаулары.

Халықаралық әуетасымалдау - бұл ұшып кету және ұшып келу пунктері екі мемлекет территориясында, әлде бір мемлекет территориясында (егер отыру пунктері басқа мемлекетте болатын болса) орналасқан әуетасымалдаулары.

Жолаушылардың әуетасымалдауларына оның ұшу алдындағы тексеруден өту кезінен бастап тасымалдаушының уәкілетті адамдардаың бақылауымен аэродромнан шыққан кезіне дейінгі кезең кіреді.

Азаматтық авияцияның маңызы зор халықаралық ұйымдар - ICAO және IATA. Олар халықаралық азаматтық авияцияның дамуының стратегиялық бағы-ты бойынша рекомендация мен методикалық материалдарын, ережелер мен процедураларын анықтайды.

ICAO (International Civil Aviation Organization) - 1994 ж. 7 желтоқсан күні Чикаго қаласында 52 мемлекеттің халықаралық азаматтық авияция бойынша Конвенцияға қол қоюымен құрылды. 1947 ж. қазанда ICAO Біріккен Ұлттар Ұйымының экономикалық және әлеуметтік сұрақттар бойынша Комитеті (ECOSOC) ішінде мамандандырылған агенттікке айналды.

IATA халықаралық ұйымы (The International Air Transport Association) 1945 ж. сәуір айында Гавана (Куба) қаласында құрылды. Оның мақсаты - әуекөлігін пайдаланушылар үшін әуекомпаниялардың бірігіп, ұшу қауіпсіздігін әуе-техникасының сапасын және экономикалық тиімділікті жоғарлату жұмыстарын бірге жасау. Бүгінгі күнге IATA ұйымында дүние жүзінің 130 астам мемлекеті-нен 230 мүше бар [15] .

Соңғы мәліметтерге қарағанда азаматтық авияция жыл сайын 1 трлн. АҚШ долл. пайдал өнім (прибавочный продукт) келтіріп, 22 млн. адамды жұмыспен қамтамасыз етеді.

Европалық Одақ ішінде тасымалдауларды жаңарту, жақсарту сұрақтарымен көлік министрлерінің Конвенциясы мен көлік мәселелері бойынша Комиссия айналысады. Европалық Одақ жұмыс этаптарының бірі - оған кіретін мемлекеттердің әуе кеңістігін либерализациялау болды.

Ұшуларды либерализациялау уекомпаниялар арасындағы бәсекелестікті шиеленістірді. Бұл бағалардың төмендеуіне (әсіресе, Франция, Германия, Швецияда), жиі ұшатын жолаушыларға жаңа бағдарламалардың пайда болуына ұшу барысындағы қызмет көрсету сапасының жоғарлауына және т. б. себеп болды.

... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.