Темір жол көлігінде шекаралық-жүк стансасы ішкіэкономикалық байланыстарда өте маңызды роль атқарады.
Көптеген шекаралық-жүк стансаларының ерекщеліктері - бұл әр мемлекеттің жолдарының өз жүк стансасы болуында. Осындай әрбір стансада екі мемлекеттің де агенттері жұмыс жасап, біріге отырып жүктердің қауіпсіздігін, олардың сапасын тексереді, құжаттарды біріге отырп рәсімдейді.
Желіде екі жақтың келісімімен жүкті ауыстыру жұмыстары бір жерде мамандандырылатын шекаралық-жүк стансалары да кездеседі. Біріккен жүк ауыстыру құрылғыларын бір жерге мамандандыру - бұл құрылғыларға кететін шығын мөлшерін азайтып, вагондарды қолдануды жақсартады.
Мұндай стансаларды вагондар қозғалысының ағымдылығы әр түрлі табан енінің қиылысуын азайту мүмкін болатындай жобалау керек. Жүк ауыстыру құралдарына вагондар ағымды түрде беріледі және қайтадан қайтады. Бұл жұмыстар тартымдық ожлдардан ауыстырусыз да жүргізіледі бұл жағдай ауыстыру жұмысына толық маршруттарды немесе ірі вагондар топтарын жібергенде аса қолайлы.
Шекаралық-жүк стансаларын бөлек сұрыптау бөлімді қылып жобалайды.
Kн - әр түрлілік коэфициенті (Кн= 1, 1÷1, 2 тең деп алынады)
Осы формула бойынша әр бағыт үшін бөлек, және қабылдануы мен жөнелтілуі бойынша бөлек есептеу керек.
С бағытынан қабылдануы:
Ыдыстама-даралы жүктер
Орташа тонналық контейнер
Мұнай
Цемент
Көмір
Кен
Металл бұйымдары
С бағытына қарай жөнелтілуі:
Ыдыстама-даралы жүктер
Контейнерлер
Тыңайтқыштар
Машина мен бұйымдар
Ағаш материалдары
Жеміс-жидек
Мұнай өнімдері
Г бағытынан қабылдануы:
Ыдыстама-даралы жүктер
Контейнерлер
Тыңайтқыштар
Машина мен бұйымдар
Ағаш материалдары
Жміс-жидек
Мұнай өнімдері
Г бағытына қарай жөнелтілуі:
Ыдыстама-даралы жүктер
Контейнерлер
Мұнай
Цемент
Көмір
Кен
Металл бұйымдары
2. 2. Орташатәуліктік вагон ағынын анықтау
2. 2. 1. Жылжымалы құрам түрін таңдау
Жылжымалы құрам түрін таңдау жүкті, олардың түріне қарай екі жаққа да қарай (С мен Г) әр вагонмен тасымалдап, бөліп тастау үшін жүргізіледі. Өйткені бұл вагондар өздерінің келген стансаларына қайтадан оралады. Таңдалмалы жылжымалы құрамның мінездемесі № 1 кестеде көрсетілген.
№ 1 кесте.
Бағыты
№ п/п
Жүк атауы
Вагон түрі
Жүккөтергіштігі, т
Ұзындығы, м
Толуының техникалық нормасы, т
Бағыты:
С бағытынан
№ п/п:
1
2
3
4
5
6
7
Жүк атауы:
Ыдыстама-даралы
Ірі тонналық контейнер
Шикі мұнай
Цемент
Көмір
Кен
Металл бұйымдары
Вагон түрі:
Кр
Пл
Цс
Кр
Пв
Пв
Пп
Жүккөтергіштігі, т:
60
36
66
60
64
64
60
Ұзындығы, м:
15
15
13
15
15
15
15
Толуының техникалық нормасы, т:
40
36
66
60
64
64
60
Бағыты:
Г бағытынан
№ п/п:
1
2
3
4
5
6
7
Жүк атауы:
Ыдыстама-даралы
Ірі тонналық контейнер
Тыңайтқыштар
Машина мен бұйымдар
Ағаш материалдары
Жеміс-жидек
Мұнай өнімдері
Вагон түрі:
Кр
Пл
Кр
Пл
Кр
Реф
цс
Жүккөтергіштігі, т:
54
30
54
54
54
40
59
Ұзындығы, м:
15
15
15
15
15
15
13
Толуының техникалық нормасы, т:
54
30
54
40
30
20
54
№1 кестені толтыру үшін алынатын деректер «1520 мм табан енінің жүк вагондары альбомынан» алынған. Шет мемлекет елдерінің жолдары үшін мінездеме 10 % қысқартылған.
2. 2. 2. Орташа тәуліктік вагон ағынынын анықтау
Түріне байланысты вагондар саны келесі формуламен анықталады:
мұнда, 0, 9 - 1435 мм табан енді вагон паркінің мінездемесін азаюын
ескеретін коэфициент.
Осы формула бойынша әр бағыттағы қабылдану мен жөнелту үшін бөлек есептеу керек.
Жүргізілген есептерді № 2 кестеге түсіреміз.
3, 4, 5, 6 графалары бойынша әр бағыттың шыққан санын есептеу керек, 7 графа тек соңғы болып есептеледі, оны жүк салмағының жалпы санын (4 графа) жөнелту бойынша вагон санына (графа 6) бөлу арқылы табады.
С бағытынан қабылдануы:
Ыдыстама-даралы жүктер
Контейнерлер
Мұнай
Цемент
Көмір
Кен
Металл бұйымдары
С бағытына қарай жөнелтілуі:
Ыдыстама-даралы
Контейнерлер
Тыңайтқыштар
Машина мен бұйымдар
Ағаш материалдары
Жеміс-жидек
Мұнай өнімдері
Г бағытынан қабылдануы:
Ыдыстама-даралы
Контейнерлер
Тыңайтқыштар
Машина мен бұйымдар
Ағаш материалдары
Жеміс-жидек
Мұнай өнімдері
Г бағытына қарай жөнелтілуі:
Ыдыстама-даралы
Контейнерлер
Мұнай
Цемент
Көмір
Кен
Металл бұйымдары
№ 2 кесте.
Атауы
Жүк түрі
Тәуліктік жүк айналымы
Тәуліктік вагон ағыны
Статикалық қысым
Қабылдау
Жөнелту
Қабылдау
Жөнелту
Атауы:
1
Жүк түрі:
2
Тәуліктік жүк айналымы:
3
Тәуліктік вагон ағыны:
4
Статикалық қысым:
5
6
7
Атауы:
С бағытынан
Жүк түрі:
Ыдыстама-даралы
Ірі тонналық контейнерлер
Шикі мұнай
Цемент
Көмір
Кен
Металл бұйымдары
Тәуліктік жүк айналымы:
459
90
2648
591, 4
1308, 4
904, 1
328, 7
Тәуліктік вагон ағыны:
429
90
2648
542, 4
1038, 4
158, 9
2189, 5
Статикалық қысым:
13
44
40
10
20
14
5
11
44
17
14
35
8
41
Атауы:
Жүк түрі:
Барлығы:
Тәуліктік жүк айналымы:
7845
Тәуліктік вагон ағыны:
6766, 6
Статикалық қысым:
146
170
41
Атауы:
Г бағытынан
Жүк түрі:
Ыдыстама-даралы
Ірі тонналық контейнерлер
Тыңайтқыштар
Машина мен бұйымдар
Ағаш материалдары
Жеміс-жидек
Мұнай өнімдері
Тәуліктік жүк айналымы:
437, 2
90
936, 9
542, 4
1038, 9
158, 9
2189, 5
Тәуліктік вагон ағыны:
522, 7
90
2618, 6
588, 4
1308, 4
904, 1
328, 7
Статикалық қысым:
12
44
19
15
39
6
45
15
44
14
11
23
16
6
Атауы:
Жүк түрі:
Барлығы:
Тәуліктік жүк айналымы:
6766, 6
Тәуліктік вагон ағыны:
7845
Статикалық қысым:
186
163
48, 1
П стансасының жұмысы және бос вагон ағынынынң баллансы
№ 3 кесте.
Вагон
Жүк
Түсіру (қаб)
Тиеу (жөн)
Артық
Кем
кр
пл
цс
пв
пл
реф
кр
пл
цс
пв
пл
реф
кр
пл
цс
пв
пл
реф
кр
пл
цс
пв
пл
реф
:
С бағытынан
ВагонЖүк:
Ыдыстама-даралы
Түсіру (қаб):
13
Тиеу (жөн):
Артық:
Кем:
12
1
:
Ірі тонналық контейнерлер
ВагонЖүк:
Түсіру (қаб):
45
Тиеу (жөн):
Артық:
Кем:
45
:
Шикі мұнай
ВагонЖүк:
Түсіру (қаб):
Тиеу (жөн):
40
Артық:
Кем:
17
:
Цемент
ВагонЖүк:
10
Түсіру (қаб):
Тиеу (жөн):
Артық:
Кем:
14
:
Көмір
ВагонЖүк:
Түсіру (қаб):
Тиеу (жөн):
Артық:
20
Кем:
35
:
Кен
ВагонЖүк:
Түсіру (қаб):
Тиеу (жөн):
Артық:
14
Кем:
8
:
Металл мен бұйымдар
ВагонЖүк:
Түсіру (қаб):
Тиеу (жөн):
Артық:
Кем:
5
41
:
Барлығы
ВагонЖүк:
23
Түсіру (қаб):
44
Тиеу (жөн):
40
Артық:
34
Кем:
5
63
44
41
14
8
34
40
1
9
8
:
Г бағытынан
ВагонЖүк:
Ыдыстама-даралы
Түсіру (қаб):
12
Тиеу (жөн):
Артық:
Кем:
15
:
Ірі тонналық контейнер
ВагонЖүк:
Түсіру (қаб):
48
Тиеу (жөн):
Артық:
Кем:
48
:
Тыңайтқыштар
ВагонЖүк:
19
Түсіру (қаб):
Тиеу (жөн):
Артық:
Кем:
44
:
Машина мен бұйымдар
ВагонЖүк:
Түсіру (қаб):
Тиеу (жөн):
Артық:
Кем:
15
11
:
Ағаш материалдары
ВагонЖүк:
38
Түсіру (қаб):
Тиеу (жөн):
Артық:
Кем:
23
:
Жеміс-жидек
ВагонЖүк:
Түсіру (қаб):
Тиеу (жөн):
Артық:
Кем:
9
16
:
Мұнай өнімдері
ВагонЖүк:
Түсіру (қаб):
Тиеу (жөн):
45
Артық:
Кем:
6
:
барлығы
ВагонЖүк:
69
Түсіру (қаб):
48
Тиеу (жөн):
45
Артық:
Кем:
15
9
26
48
44
39
6
43
1
9
9
39
2. 4. П стансасының басты көрсеткіштерін анықтау
Стансаның тәуліктік жүк айналымы, тонна:
Ггр =Nпогр+Nвыгр, тонн/тәу;
Nпогр -стансаға қабылданған вагон саны,
Nвыгр -стансадан жөнелтілетін вагон саны.
С бағытынан : Ггр = 7843+7198=15041 тонн/тәу;
Г бағытынан: Ггр =7198+7843=15041 тонн/тәу.
Стансаның тәуліктік вагон айналымы, вагондар:
Nваг=Птиеу + Птүсіру + Пбос, ваг
мұнда, Птиеу -стансағы қабылданатын вагон саны;
Птүсіру -стансадан жөнелтілетін вагон саны;
Пбос -жөнелтуге жетіспейтін вагон саны.
С бағытынан : Nваг =147+161+35+58=400 вагон;
Г бағытынан: Nваг =140+180+61+39=420 вагон.
Қосарланған операциялар коэфициенті келесі формуламен анықталады: