Испан революциясы
(1931-39)-жаңа типтегі Испания демократиялық республикасы қалыптастырған революция. 1930 ж. 28 январьда диктатор ген. Примо де Ривера халық наразылығының дүмпуімен үкімет билігінен бас тартты. Жаңа үкіметті ген. Д, Беренгер басқарды. 1930 жылдың ортасында Испанияны түгел қамтыған экономикық дағдарыс елдегі әлеуметтік және саяси система қайшылықтарын шегіне жеткізе шиеленістірді, Испания бурж.-демокр. революция қарсаңында тұрды. Күн тәртібінде монархияны жою, агр. реформа жасау және ҰЛТ мәселесін шешу талаптары тұрды. Бұл міндеттер тек жұмысшы табанының басшылығымен ғана жүзеге асырылатын еді. Бірақ ревоолюция қарсаңында жұмысшы табының басым көпшілігі соц. және анархиялық-синдикалистік көсемдердің ықпалында болды. 1931ж. 12 апрельде муниципальдық сайлаулар елдің барлық ірі қалаларында республика кандидаттардың жеңісіне әкелді. Сайлаудан кейінгі келесі күні Каталония ұлттық қозғалысының басшысы Масиа Каталония республикасының құрылғанын жариялады. 14 апрельде Ревком [Сан-Себастьян, пактысының (1930) негізінде буржуазиялық-республикалық қозғалыс басшылары құрған] А.Самора (Демократиялық либералдық партияның басшысы) басқарған уақытша үкімет құрды. Сол күні король тақтан тайдырылды. 1931ж. 27 июньде Құрылтай кортестері шақырылып, 9 декабрьде республика конституциясын қабылдады. Буржуазия өкімет басына келді. Үкіметті ұсақ бурж. республикашылдар басқарды. Оның құрамына буржуазияға ерген Социалистік партия да кірді. Олар әлеуметтік-экономикалық, түбірлі өзгерістер жасаудан бас тартты. Испания үшін аса қажетті аграрлық реформаны жүзеге асырмады. Елде бұрынғысынша феодалдық ірі жер иелену басым болды. Жер үшін күрескен шаруалар толқуларын үкімет қаталдықпен басты. Реакцияға жарамсақтану саясаты, халыққа жасаған озбырлық, жаңа құрылыстың алғашқы қадамынан бастап ескі тәртіпті қайтадан қалпына келтіруге әзірленген контрреволюцияға жол ашты. 1932 жылдың 10 январында ген. Санхурхо қарулы бүлік шығарды. Тек қалың қауымның көмегімен ғана ол тез басылды.
ИСПАН РЕВОЛЮЦИЯСЫ
(1931-39)-жаңа типтегі Испания демократиялық республикасы
қалыптастырған революция. 1930 ж. 28 январьда диктатор ген. Примо де Ривера
халық наразылығының дүмпуімен үкімет билігінен бас тартты. Жаңа үкіметті
ген. Д, Беренгер басқарды. 1930 жылдың ортасында Испанияны түгел қамтыған
экономикық дағдарыс елдегі әлеуметтік және саяси система қайшылықтарын
шегіне жеткізе шиеленістірді, Испания бурж.-демокр. революция қарсаңында
тұрды. Күн тәртібінде монархияны жою, агр. реформа жасау және ұлт мәселесін
шешу талаптары тұрды. Бұл міндеттер тек жұмысшы табанының басшылығымен ғана
жүзеге асырылатын еді. Бірақ ревоолюция қарсаңында жұмысшы табының басым
көпшілігі соц. және анархиялық-синдикалистік көсемдердің ықпалында болды.
1931ж. 12 апрельде муниципальдық сайлаулар елдің барлық ірі қалаларында
республика кандидаттардың жеңісіне әкелді. Сайлаудан кейінгі келесі күні
Каталония ұлттық қозғалысының басшысы Масиа Каталония республикасының
құрылғанын жариялады. 14 апрельде Ревком [Сан-Себастьян, пактысының (1930)
негізінде буржуазиялық-республикалық қозғалыс басшылары құрған] А.Самора
(Демократиялық либералдық партияның басшысы) басқарған уақытша үкімет
құрды. Сол күні король тақтан тайдырылды. 1931ж. 27 июньде Құрылтай
кортестері шақырылып, 9 декабрьде республика конституциясын қабылдады.
Буржуазия өкімет басына келді. Үкіметті ұсақ бурж. республикашылдар
басқарды. Оның құрамына буржуазияға ерген Социалистік партия да
кірді. Олар әлеуметтік-экономикалық, түбірлі өзгерістер жасаудан бас
тартты. Испания үшін аса қажетті аграрлық реформаны жүзеге асырмады. Елде
бұрынғысынша феодалдық ірі жер иелену басым болды. Жер үшін күрескен
шаруалар толқуларын үкімет қаталдықпен басты. Реакцияға жарамсақтану
саясаты, халыққа жасаған озбырлық, жаңа құрылыстың алғашқы қадамынан
бастап ескі тәртіпті қайтадан қалпына келтіруге әзірленген контрреволюцияға
жол ашты. 1932 жылдың 10 январында ген. Санхурхо қарулы бүлік шығарды. Тек
қалың қауымның көмегімен ғана ол тез басылды.
1933ж. сентябрьде социалистер үкімет құрамынан шығарылды. Елде сяяси
дағдарыс басталды. Парламент таратылды. 1933 ж. 19 ноябрьде өткен сайлау
реакцияның жеңісімен аяқталды. Өкіметті басып алмақшы болған реакциялық
күштер Автономдық оңшылдар конфедерациясына (СЭДА) бірікті. 1934ж.
октябрьдің басында СЭДА үкімет құрамына кірді. Сөйтіп, реакция үстемдігі
орнады. Испания коммунистік паритясы контррев күштеріне қарсы күресті. Елді
жүйелі түрде демократияландыру үшін жұмысшы табы басшылық роль атқару
керек екендігін ашық жариялады. Ол үшін бүкіл жұмысшы табының күштері
бірігуі қажет екенін атап көрсетті. Бірігу саясатына Соц. партия да
ниеттестік білдірді. Реакцияның үкімет басына келуі Испанияда
жаппай ереуілге әкеліп соқтырды. Ол Астурияда, Баскілер елінде.
Каталония мен Мадридте қарулы көтеріліске ұласты. Күрес әсіресе Астурияда
кең өріс алды. Үкімет еңбекшілерге қарсы шетел легиондары мен марокко
бөлімшелерін жіберді. Олар көтерілісті айуандықпен басты. Жазалау
шараларын осы кездің өзінде-ақ республикаға қарсы астыртын әрекет дайындай
бастаған ген. Франко басқарды. Көтеріліс сәтсіздікке ұшыраса да ол реакция
жоспарын кешеуілдетіп, елде фашизмге қарсы қозғалысты оятты. Халық
майданының құрылуына қолайлы жағдай жасады.
1935ж. кәсіподақтардың бірігуі жолында сәтті қадам жасалды.
1935ж. декабрьде үкімет көпшіліктің қысымымен отставкаға кетті де, жаңа
үкімет парламентті таратып, қайтадан сайлау өткізілетіндігін
жариялады. Осындай жағдайда халық майданын құруды жеделдету қажет
болды. Ол 1936ж. 15 январьда құрылды. Халық майданының құрамына
Социалистік партия, Коммунистік партия, Солшыл республикалық партия,
Республикалық одақ, Еңбекшілердің жалпыға бірдей одағы және басқа да шағын
саяси топтар кірді. 1936ж. 16 февральдағы сайлауда Халық майданы 480
орынның 268-іне ие болып, айтарлықтай жеңіске жетті. Бұл жеңіс испан
прогресшіл күштерінің жігерін арттырды. Елде шынайы демократиялық
өзгерістерді жүзеге асыруға жағдай туды. Компартияның ықпалы өсе түсті.
1936ж. июльде оның қатары 100 мың адамға жетті. Коммунистік және
социалистік жастар одағы бірікті. Каталонияда жұмысшылардың 4 партиясы
қосылып, Каталонияның біріккен социалистік партиясын құрды. Сөйтіп Халық
майданы нығая түсті. Саяси
тұтқындар түрмеден босатылды. Халық майданының бұл абыстары демократиялық
революцияны бейбіт, парламенттік жолмен жүргізуге мүмкіндік ашты. Бірақ
Асанъя (1936 ж. 19 февр.- 12 май), Касарес Кирога (1936 ж. 12 май -18 нюль)
үкіметтері республиканың алғашқы жылдарының қатал сабақтарын ескермей,
демократиялық құрылысты қорғау жолында ешқандай шаралар жүргізбеді, Сөйтіп
реакцияшыл гепералдардың ықпалымен контрреволюция қайтадан бас көтерді.
1936 ж. 18 июльде Испанияда әскери-фашистік бүлік басталды. Республика
армиясыз қалды. Енді оны сақтап қалатын бір ғана жол - халықты жаппай
қаруландыру еді. Үкімет басшысы Касарес Кирога мен президент Асанья
бүлікшілермен келісімге келмекші болып, халыққа қару бермеді. Жұмысшы табы,
қалың бұқара канитуляцияға қарсы шығып, қаруландыруды талап етті. Ақыры
Касарес Кирога отставкаға кетіп, 1936 ж, 19 июльден үкіметті X. Хираль
(солшыл республикалық партия) басқарды. Бұл кезде фашистер 23 қаланы басып
алған еді. Барселонада, Мадридте бүлік тез тойтарылды. 1936 ж. августа
бүлік негізінен басылды. Испания фашистеріне фашистік Германия мен Италия
көмекке келді. Осы кезеңнен бастап Испаниядағы азамат соғысы испан халқының
ұлттық-рев. соғысына айналды. Ұлттық болатын себебі - ол Испанияның
тұтастығы мен тәуелсіздігін қорғады. Революциялық болатын себебі - ол
демократиялық бостапдықты қорғап, фашизмге қарсы күресті. Испан халқының
бұл күресі империалистердің 2-дүние жүзілік соғыс өртін тұтандырмақ болған
әрекеттеріне көп кедергі жасады. Италия мен Германия интервенциясы соғыстың
бірінші кезеңінде шешуші роль атқарды. Испанияда 150 мың итальян солдаты,
бірнеше мың неміс фашистері, аздаған марокколықтар болды. Германия мен
Италия Франкоға көптен соғыс техникасын берді. Осы кезде Батыс елдері
Испания республикасына опасыздық жасады. Олардың қол сұқпаушылық саясаты
фашистерге көмектесу, республиканы тұншықтыру болды. ... жалғасы
Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.
(1931-39)-жаңа типтегі Испания демократиялық республикасы
қалыптастырған революция. 1930 ж. 28 январьда диктатор ген. Примо де Ривера
халық наразылығының дүмпуімен үкімет билігінен бас тартты. Жаңа үкіметті
ген. Д, Беренгер басқарды. 1930 жылдың ортасында Испанияны түгел қамтыған
экономикық дағдарыс елдегі әлеуметтік және саяси система қайшылықтарын
шегіне жеткізе шиеленістірді, Испания бурж.-демокр. революция қарсаңында
тұрды. Күн тәртібінде монархияны жою, агр. реформа жасау және ұлт мәселесін
шешу талаптары тұрды. Бұл міндеттер тек жұмысшы табанының басшылығымен ғана
жүзеге асырылатын еді. Бірақ ревоолюция қарсаңында жұмысшы табының басым
көпшілігі соц. және анархиялық-синдикалистік көсемдердің ықпалында болды.
1931ж. 12 апрельде муниципальдық сайлаулар елдің барлық ірі қалаларында
республика кандидаттардың жеңісіне әкелді. Сайлаудан кейінгі келесі күні
Каталония ұлттық қозғалысының басшысы Масиа Каталония республикасының
құрылғанын жариялады. 14 апрельде Ревком [Сан-Себастьян, пактысының (1930)
негізінде буржуазиялық-республикалық қозғалыс басшылары құрған] А.Самора
(Демократиялық либералдық партияның басшысы) басқарған уақытша үкімет
құрды. Сол күні король тақтан тайдырылды. 1931ж. 27 июньде Құрылтай
кортестері шақырылып, 9 декабрьде республика конституциясын қабылдады.
Буржуазия өкімет басына келді. Үкіметті ұсақ бурж. республикашылдар
басқарды. Оның құрамына буржуазияға ерген Социалистік партия да
кірді. Олар әлеуметтік-экономикалық, түбірлі өзгерістер жасаудан бас
тартты. Испания үшін аса қажетті аграрлық реформаны жүзеге асырмады. Елде
бұрынғысынша феодалдық ірі жер иелену басым болды. Жер үшін күрескен
шаруалар толқуларын үкімет қаталдықпен басты. Реакцияға жарамсақтану
саясаты, халыққа жасаған озбырлық, жаңа құрылыстың алғашқы қадамынан
бастап ескі тәртіпті қайтадан қалпына келтіруге әзірленген контрреволюцияға
жол ашты. 1932 жылдың 10 январында ген. Санхурхо қарулы бүлік шығарды. Тек
қалың қауымның көмегімен ғана ол тез басылды.
1933ж. сентябрьде социалистер үкімет құрамынан шығарылды. Елде сяяси
дағдарыс басталды. Парламент таратылды. 1933 ж. 19 ноябрьде өткен сайлау
реакцияның жеңісімен аяқталды. Өкіметті басып алмақшы болған реакциялық
күштер Автономдық оңшылдар конфедерациясына (СЭДА) бірікті. 1934ж.
октябрьдің басында СЭДА үкімет құрамына кірді. Сөйтіп, реакция үстемдігі
орнады. Испания коммунистік паритясы контррев күштеріне қарсы күресті. Елді
жүйелі түрде демократияландыру үшін жұмысшы табы басшылық роль атқару
керек екендігін ашық жариялады. Ол үшін бүкіл жұмысшы табының күштері
бірігуі қажет екенін атап көрсетті. Бірігу саясатына Соц. партия да
ниеттестік білдірді. Реакцияның үкімет басына келуі Испанияда
жаппай ереуілге әкеліп соқтырды. Ол Астурияда, Баскілер елінде.
Каталония мен Мадридте қарулы көтеріліске ұласты. Күрес әсіресе Астурияда
кең өріс алды. Үкімет еңбекшілерге қарсы шетел легиондары мен марокко
бөлімшелерін жіберді. Олар көтерілісті айуандықпен басты. Жазалау
шараларын осы кездің өзінде-ақ республикаға қарсы астыртын әрекет дайындай
бастаған ген. Франко басқарды. Көтеріліс сәтсіздікке ұшыраса да ол реакция
жоспарын кешеуілдетіп, елде фашизмге қарсы қозғалысты оятты. Халық
майданының құрылуына қолайлы жағдай жасады.
1935ж. кәсіподақтардың бірігуі жолында сәтті қадам жасалды.
1935ж. декабрьде үкімет көпшіліктің қысымымен отставкаға кетті де, жаңа
үкімет парламентті таратып, қайтадан сайлау өткізілетіндігін
жариялады. Осындай жағдайда халық майданын құруды жеделдету қажет
болды. Ол 1936ж. 15 январьда құрылды. Халық майданының құрамына
Социалистік партия, Коммунистік партия, Солшыл республикалық партия,
Республикалық одақ, Еңбекшілердің жалпыға бірдей одағы және басқа да шағын
саяси топтар кірді. 1936ж. 16 февральдағы сайлауда Халық майданы 480
орынның 268-іне ие болып, айтарлықтай жеңіске жетті. Бұл жеңіс испан
прогресшіл күштерінің жігерін арттырды. Елде шынайы демократиялық
өзгерістерді жүзеге асыруға жағдай туды. Компартияның ықпалы өсе түсті.
1936ж. июльде оның қатары 100 мың адамға жетті. Коммунистік және
социалистік жастар одағы бірікті. Каталонияда жұмысшылардың 4 партиясы
қосылып, Каталонияның біріккен социалистік партиясын құрды. Сөйтіп Халық
майданы нығая түсті. Саяси
тұтқындар түрмеден босатылды. Халық майданының бұл абыстары демократиялық
революцияны бейбіт, парламенттік жолмен жүргізуге мүмкіндік ашты. Бірақ
Асанъя (1936 ж. 19 февр.- 12 май), Касарес Кирога (1936 ж. 12 май -18 нюль)
үкіметтері республиканың алғашқы жылдарының қатал сабақтарын ескермей,
демократиялық құрылысты қорғау жолында ешқандай шаралар жүргізбеді, Сөйтіп
реакцияшыл гепералдардың ықпалымен контрреволюция қайтадан бас көтерді.
1936 ж. 18 июльде Испанияда әскери-фашистік бүлік басталды. Республика
армиясыз қалды. Енді оны сақтап қалатын бір ғана жол - халықты жаппай
қаруландыру еді. Үкімет басшысы Касарес Кирога мен президент Асанья
бүлікшілермен келісімге келмекші болып, халыққа қару бермеді. Жұмысшы табы,
қалың бұқара канитуляцияға қарсы шығып, қаруландыруды талап етті. Ақыры
Касарес Кирога отставкаға кетіп, 1936 ж, 19 июльден үкіметті X. Хираль
(солшыл республикалық партия) басқарды. Бұл кезде фашистер 23 қаланы басып
алған еді. Барселонада, Мадридте бүлік тез тойтарылды. 1936 ж. августа
бүлік негізінен басылды. Испания фашистеріне фашистік Германия мен Италия
көмекке келді. Осы кезеңнен бастап Испаниядағы азамат соғысы испан халқының
ұлттық-рев. соғысына айналды. Ұлттық болатын себебі - ол Испанияның
тұтастығы мен тәуелсіздігін қорғады. Революциялық болатын себебі - ол
демократиялық бостапдықты қорғап, фашизмге қарсы күресті. Испан халқының
бұл күресі империалистердің 2-дүние жүзілік соғыс өртін тұтандырмақ болған
әрекеттеріне көп кедергі жасады. Италия мен Германия интервенциясы соғыстың
бірінші кезеңінде шешуші роль атқарды. Испанияда 150 мың итальян солдаты,
бірнеше мың неміс фашистері, аздаған марокколықтар болды. Германия мен
Италия Франкоға көптен соғыс техникасын берді. Осы кезде Батыс елдері
Испания республикасына опасыздық жасады. Олардың қол сұқпаушылық саясаты
фашистерге көмектесу, республиканы тұншықтыру болды. ... жалғасы
Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.
Ұқсас жұмыстар
Пәндер
- Іс жүргізу
- Автоматтандыру, Техника
- Алғашқы әскери дайындық
- Астрономия
- Ауыл шаруашылығы
- Банк ісі
- Бизнесті бағалау
- Биология
- Бухгалтерлік іс
- Валеология
- Ветеринария
- География
- Геология, Геофизика, Геодезия
- Дін
- Ет, сүт, шарап өнімдері
- Жалпы тарих
- Жер кадастрі, Жылжымайтын мүлік
- Журналистика
- Информатика
- Кеден ісі
- Маркетинг
- Математика, Геометрия
- Медицина
- Мемлекеттік басқару
- Менеджмент
- Мұнай, Газ
- Мұрағат ісі
- Мәдениеттану
- ОБЖ (Основы безопасности жизнедеятельности)
- Педагогика
- Полиграфия
- Психология
- Салық
- Саясаттану
- Сақтандыру
- Сертификаттау, стандарттау
- Социология, Демография
- Спорт
- Статистика
- Тілтану, Филология
- Тарихи тұлғалар
- Тау-кен ісі
- Транспорт
- Туризм
- Физика
- Философия
- Халықаралық қатынастар
- Химия
- Экология, Қоршаған ортаны қорғау
- Экономика
- Экономикалық география
- Электротехника
- Қазақстан тарихы
- Қаржы
- Құрылыс
- Құқық, Криминалистика
- Әдебиет
- Өнер, музыка
- Өнеркәсіп, Өндіріс
Қазақ тілінде жазылған рефераттар, курстық жұмыстар, дипломдық жұмыстар бойынша біздің қор #1 болып табылады.
Ақпарат
Қосымша
Email: info@stud.kz