Автоматтандырылған өрт хабарландырғыштар

Пән: Автоматтандыру, Техника
Жұмыс түрі: Дипломдық жұмыс
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 59 бет
Таңдаулыға:

КІРІСПЕ

Қазіргі қауымда адамдар өмірі мен материалдық құндылықтарды өрттен сақтау шараларына, яғни объектілердің өрт қауіпсіздік жүйесін құрастыруға үлкен назар аударылуда. Өйткені өртпен туындаған өмір үшін қауіптілік, шығындар ұрлық пен зомбылықтан пайда болған қауіптен ондаған есе жоғары.

Негізгі мақсат - адам өмірін сақтап қалу.

Көбінесе өрттен туындаған зиянды тек жәбірленушінің ғана емес, сонымен қатар бүкіл қоғамның өтеуіне тура келеді. Сондықтан да, көптеген адамдар кәсіби өрт дабыл қаққыш жүйесін орнатуды жолға қояды.

Автоматтандырылған өрт дабыл қаққыш жүйесі пайда болған өртті жылу бөлу, түтін және т. б өрт кезінде болатын құбылыстарды тез және сенімді анықтау үшін арнайы құрастырылған. Өрт қауіпі анықталғаннан кейін орталық станция ғимараттың автоматтандырылған жүйесін басқару ережесінде көрсетілген шараларды ( вентиляциялық жүйесін өшіру, түтінсорғышты, хабарлау жүйесін, жарық және дыбыс хабарлағыштарды, өрт сөндіру жүйесін қосу, лифттерді тоқтату, есіктерді құлыптау және т. б. ) орындауға міндетті. Бұл ғимарат ішіндегі адамдарға және өрт бөліміне немесе объектінің жанама өрт күзетіне өртті пайда болу кезінде жоюға және келтірілген шығынды минималды азайтуға мүмкіндік береді.

Өрт дабыл қаққыш жүйесінің мақсаты оның жалпы құрылымын, яғни оның әр түрлі қызмет атқаратын үш құрамын анықтайды:

- өрттің анықталуы автоматтандырылған өрт хабарлағыштардың алуан түрлі анықтау қағидалары мен түрлі ақпаратты өңдеу мен алмасу тәсілдері арқылы жүзеге асырылады;

- хабарландырғыштан түскен ақпаратты өңдеу мен шешімді операторға беру орталық станциямен және басқару пультімен орындалады;

- өрттің туындау себебін жою үшін ұжымды және өрт бөлімін хабарлау қабылданған ереже бойынша шаралар орталықтандырылған станциямен, сонымен қатар өрт бөлімінің бөлімшелерімен және жанама өрт күзет постының жылдам тура әрекеттерімен орындалады.

Үш құрауыштар бір-бірімен тығыз байланысқан және жалпы өрт дабыл қаққыш жүйесінің тиімді жұмысы әрбір құрауыш жұмысының сенімділігімен және қалыптылығана байланысты. Бірақ та, объектінің кәсіби өрт қауіпсіздік жүйесін құру кезінде негізгі құраушы рөлді өрт хабарландырғыштар алады. Дәл солар өрттің пайда болу себебін жылдам әрі сенімлі анықтауға міндетті.

ТЕХНОЛОГИЯЛЫҚ БӨЛІМ

1. 1 Қайта қосу мүмкіндіктер жіктемесі

Автоматтандырылған өрт хабарландырғыштар іске қосылғаннан кейін қайта қосу мүмкіндіктерге байланысты келесі түрлерге бөлінеді.

Қайта қосу мүмкіндігі бар қайтарылатын хабарландырғыштар - егер іске қосылу себебі жойылатын болса, онда өрт қауіпі жағдайынан ешқандай түйіндерді ауыстыруды қажет етпей бақылау жағдайына келе алатын хабарландырғыш. Олар келесі түрлерге бөлінеді:

-автоматтандырылған қайта қосылатын хабарландырылғыштар - іске қосылғаннан кейін өз еркімен бақылау жағдайына ауыса алатын хабарландырғыштар;

-қашықтықтағы қайта қосылатын хабарландырылғыштар - қашықтықтан берілетін бұйрық арқылы бақылау жағдайына көше алатын хабарландырғышатр;

-адам көмегімен қосылатын хабарландырғыштар - хабарландырғыш өзіне адам көмегі арқылы ғана бақылау жағдайына ауысатын хабарландырғыштар;

-элементтері ауысатын хабарландырғыштар - іске қосылғыннан кейін кейбір элементтері ауыстырылғаннан кейін ғана бақылау жағдайына келетін хабарландырғыштар;

-қайта қосу мүмкіндігі жоқ (ауыстыратын элементтерсіз) хабарландырғыштар;

-іске қосылғаннан кейін бақылау жағдайына орала алмайтын хабарландырғыштар.

1. 2 Сигналдарды жіберу түріне қарай жіктемесі

Сигналдарды жіберу түріне қарай автоматтандырылған өрт хабарландырғыштар келесі түрлерге бөлінеді:

Екірежимді хабарландырғыштар өрт қаупі болса да, болмаса да бір жақты сигналды жібереді;

Көпрежимді хабарландырғыштар өрт қаупі мен басқа да мүмкін жағдайларда бірқалыпты тыныштық жағдайына бір жақты шектеулі (екіден көп) сигнал түрін жібереді;

Аналогты хабарландырғыштар басқарылатын өрт белгілерінің ауқым көлемі туралы сигналдар беруге арналған немес өрт қаупінің тікелей сигналы болмайтын аналогты-сандық сигнал;

1. 3 Жылулық өрт хабарландырғыштар

Ең алғашқы электрлі өрт хабарландырғыш жылулық болды. Алғашқы жылулық өрт хабарландырғышты құрастырушылардың бірі Фрэнсис Роббинс Аптон және Фернандо Диббл 1890 жылдың 23 қыркүйегінде АҚШ патентін (№ 436961) алған болатын. Құрылғыда электрлік батареялар, қоңырау куполы, ажыратылған шыншырлы магниттер мен термостатикалық құрылғы болған. Термостатикалық құрылғы жылудың ауытқу көлемін анықтайтын. Жылу көлемінің ең жоғарғы артуы бекітілгеннен кейін батарея мен магнит арасындағы контур біріктіріледі. Осы сәтте балғаша қоңырау куполын ұрып ғимараттағы адамдарды ескертеді.

Қолданылуы:

Жылулық өрт хабарландырғыш ХІХ ғасырдың құрылғысы. Электр өткізбейтін сс материалды шайбадмен қосылатын екі a және b сымнан тұрады. Құрылғы жанынан сыныппен толтырылған және астынан пластиналық воскімен жабылатын d капсулды құбырша орналастырылған. Температура жоғарылағаннан сайын воск балқиды, сынап құрылғыға құйылады да, екі сым арасында байланыс пайда болады, бұл сигналдың пайда болуына алып келеді.

Егер өрт басталу кезінде қажетті мөлшерде жылу бөлінетін болса аталған хабарландырғыш пайдаланылады, мысалға, жаңғыш-тұтылатын материалдар қоймаларда. Немес басқа да хабарландырғыштарды пайдалану мүмкін болмаса қолданылуы мүмкін. Әкімшілік-тұрмыстық ғимаратта қолданылуы тыйым салынған.

Жоғарғылау температура аймағы төбеден 10 мен 23 см аралығында орналасады. Сондықтан да, осы аймақта хабарландырғыштың жылуға сезімтал элементін орналастыру жөн. Өрт пайда болу себебі мен төбеден алты метр аралығында орналасқан жылулық хабарландырғыш өрт кезінде жылу бөлінетін жағдайда 420 кВт іске қосалады, ал 10 метр биіктігінде - 1, 46 МВт;

Нүктелік- шағын аумақта өрт қаупінің белгілеріне әсер ететін хабарландырғыш.

Көпнүктелік- жылулық көпнүктелік хабарландырғыш - бұл сызық бойында дискретті орналасқан нүктелі сенсорлар жиынтығы болып табылатын сезімтал элементтерден тұратын автоматты хабарландырғыш. Оларды орнату қадамы белгілі бұйымның техникалық құжатында көрестілетін нормативті құжаттар мен техникалық сипаттамларға міндеттемелермен анықталады.

Сызықтық (термокабель) - бірінен құрамы бойынша ажыратылатын сызықтық жылулық өрт хабарландырғыштардың бірнеше түрі бар:

Жартылай өткізгіштер - температура сенсорының орнына қарама-қарсы температуралық коэффициенті бар сыммен қапталған зат пайдаланылатын сызықтық жылулық өрт хабарландырғыш. Аталған термокабель түрі тек электронды басқару блокымен топтамада ғана жұмыс істейді. Термокабелдің кез келген аймағына температурасының әсер етуі әсір ету нүктесінде қарсылығы өзгереді. Басқару блогы арқылы температуралық іске қосылу шегін бекітуге болады;

Механикалық - аталған хабарландырғыштың температура сенсорының орнына газбен толтырылған герметикалық металды құбырша мен электронды басқару блогына қосылған қысым датчигі пайдаланады. Термокабельдің кез келген аймағына температурасының әсер етуі маңызы электронды блогымен тіркелетін газдың ішкі қысымы өзгереді. Аталған сызықтық жылулық өрт хабарландырғыш түрі көп пайдалануға арналған. Сенсордың металдық трубканың жұмыс бөлімінің ұзындығы 300 метрге дейін ұзындық шегі бар:

Электромеханикалық - аталған хабарландырғыштың температура сенсорының орнына екі механикалық электрленген сымға бағытталған термосезімтал материалмен пайлаылатын сызықтық жылулық өрт хабарландырғыш. Температура әсерінен термосезімтал қабат жібітіледі, бұл екі өткізгіштің қысқа мерзімге бірігеді.

1. 4 Түтін хабарландырғыш

Түтін хабарландырғыштар - жұту мен таралатын шашу қабілетті инфрақызыл, ультрафиолетті немесе көрінетін диапозонды спектрларға әсер ететін жанатын өнімдерге іске қосылатын хабарландырғыштар. Түтін хабарландырғыштар нүктелік, аспирациондық және дербес болуы мүмкін. Бұл хабарландырғыш кеңінен пайдаланылатын хабарландырғыш болып табылады.

Қолданылуы:

Түтін хабарландырғышты іске қосатын белгі - түтін. Әкімшілік - тұрмыстық ғимараттарда өрт дабыл қаққыш жүйесінде тек түтін хабарландырғыштар ғана қолданылуы керек. Әкімшілік - тұрмыстық ғимараттарда хабарландырғыштардың басқа түрлерін пайдалану тыйым салынады. Ғимаратты қорғайтын хабарландырғыштар саны ғимарат ауданы, хабарландырғыш түріне, өрт дабыл қаққыш басқарылатын (өрт сөндіру, түтінді жою, құрылғларды құлптау) жүйенің болуына байланысты.

70% дейінгі өрттер кислородқа қажетті мөлшерде қол жетімділігі жоқтығынан пайда болатын өрт туындау шағын себепетеріне тиесілі. Жанатын өнімдер ерекшелігімен және бірнеше сағат аралығында өтетін мұндай өрт пайда болу себебінің дамуы құрамында целлюлоз бар материалдарға тән. Мұндай өрт пайда болу себебін анықтаудың ең жақсы жолы жанатын өнімдерді шамал концентрацияда тіркеу. Бұл түтіндік және газды хабарландырғыштар жасауға мүмкіндік береді.

Оптикалық:

Оптикалық құралдарды анықтауға қолданылатын түтін хабарландырғыштар, әр түрлі түстегі түтіндерге түрлі әсер етеді. Қазіргі кезде өндірушілер түтін хабарландырғыштар реакциясы туралы техникалық мінездемелерде шектелген ақпараттарды ұсынады. Түтін хабарландырғыштар реакциясы туралы ақпарат өзіне қара түтінге емес, тек сұр түтінге реакцияның номиналды мағынасын ( сезімталдық) қосады. Нақты мағынаның орнына жиі сезімталдық диапозоны көрсетіледі.

1. 5

Негізгі мақала: Өрттік түтіндік нүктелік хабарландырғыштар

Қосылған түтіндік өрт хабарландырғыш ( қызыл жарықтық диод үзіліссіз жанып тұр )

Түтін хабарландырғыштар ғимаратта жөндеу жүргізу кезінде шаң түспес үшін жабылуы керек.

Нүктелік хабарландырғыш компактілік аймақта өрт факторларына әсер етеді. Нүктелік оптикалық хабарландырғыштардың іске асыру қағидасы инфрақызыл сәулелердің сұр түтіннен ыдырауына негізделеді. Өрттің бастапқы стадияларында шоқтану кезінде ерекшеленетін, сұр түтінге жақсы әсер етеді. Инфрақызыл сәулелерін сіңіретін қара түтінге кері әсер етеді.

Хабарландырғыштардың кезеңдік қызмет көрсетуіне төрт байланысы бар «розетка» деп аталатын, бөліне алатын қосылымдар қажет, оған түтін хабарландырғыш қосылады. Датчикті шлейфтен өшіруді бақылау үшін резеткіге хабаландырғышты орнату кезінде түйісетін екі кері байланыстар болады.

1. 5. 1- сурет. Өрттік түтіндік нүктелік хабарландырғыштар

Түтіндік камера және нүктелік түтіндік хабарландырғыштар электроникасы

НПБ 76-98 жіктемесі бойынша барлық нүктелік түтіндік оптикалық өрт хабарландырғыштарда ИП 212-ХХ, түтіннің бөлшектерінде жарықты диодты сәулені ыдырату диффуздық эффектісі қолданылады. Жарықты диод, ол сәуленің фотодиодқа тікелей түсуін болдырмау үшін осылайша орналасады. Түтіннің бөлшектерінің пайда болу кезінде сәуленің жартысы олардан көрініс табады және фотодиодқа түседі. Оптопардың сыртқы жарығынан қорғану үшін -жарықтыдиод және фотодиод, қара түсті пластиктен түтіндік камерада орналасады.

Тәжірибелік зерттеулер түтіндік хабарландырғыштарды төбеден 0, 3 м қашықтықта орнатқан жағдайда өрттің тестілік ошағын анықтау уақыты 2. . 5 есе ұлғаятындығын көрсетті. Ал хабарландырғышты жабыннан 1 м қашықтықтан орнату кезінде өрттің уақытын анықтау 10. . 15 есе ұлғайғанын жорамалдауға болады.

Ең бірінші рет кеңестік оптикалық түтіндік хабарландырғыштар ойлап табылған кезде, мамандандырылған элементтік база, стандартты жарықтыдиод және фотодиодтар болмаған. Түтіндік фотоэлектрлік ИДФ-1М хабарландырғышта оптопар ретінде СГ24-1, 2 сияқты шамның қызуы және ФСК-Г1 сияқты фоторезистор қолданылды. Бұл ИДФ-1М хабарландырғышының төмен техникалық мінездемесін және сыртқы әсер етуден әлсіз қорғанысты анықтады: оптикалық тығыздық 15 - 20 %/м кезінде іске асырудың инерттілігі 30 с, 27±0, 5 В қорек көзінің кернеуі, 50 мА-ден жоғары тұтыну токы, масса 0, 6 кг, фондық сәулелендіру 500 лк-ге дейін, ауа ағынының жылдамдығы 6 м/с-ге дейін құраған. Ресейлік АЭС-те 2000 . . . 2006 жылдар кезеңіне ИДФ-М 629 хабарландырғыштар эксплуатацияланды.

ДИП-1 аралас түтінді-жылу хабарландырғышта тігінен жазықтықта орналасқан жарықтыдиод және фотодиодтар қолданылған. Үсіліссіз емес, ал импулсьтік сәуле қолданылды: ұзақтығы 30 мкс, жиілік 300 Гц. Бөгеттерден қорғау үшін синхронды детектірлену қолданылды, т. б. күшейткіш есігі тек жарықтыдиодтың сәулесі уақытысында ғана ашылды. Бұл ИДФ-1М хабарландырғышқа қарағанда, бөгеттерден қорғаныстың одан әрі жоғарылығын қамтамасыз етті және хабарландырғыштың мінездемесін айтарлықтай жақсартты: оптикалық тығыздық 10%/м кезінде инерттілік 5-ке дейін төмендеді, т. б. 2 есе азайтты, масса 2 есе төмендеді, фондық сәулелік шегі 20 есе ұлғайды, 1 лк-ге дейін, ауа ағынының жылдамдық шегі 10 м/с-ге дейін ұлғайды. «Өрт» режимінде қызыл түсті жарықтыдиодты индикатор қосылды. ДИП-1 және ИДФ-1М хабарландырғыштарында дабылқаққышты жіберу үшін реле қолданылды, айтарлықтай токты тұтынуды анықтады: кезекшілік режимінде 40 мА артық және дабылда 80 мА артық, қорек көзінің кернеуі кезінде 24±2, 4 В, бөлек дабыл тізбегін және қорек көзі тізбегін қолдану қажеттігі. ДИП-1-ден бас тартудың шекті жұмыс істеуі 1, 31·104сағатты құрайды.

1. 6 Cызықтық хабарландырғыш

Сызықтық - қабылдағыш блогы мен сәулендірі блогынан тұратын екі құрамды хабарландырғыш, ол қабылдағыш пен сәулендіру блоктары арасындағы түтін пайда болғанда іске асады.

Сызықтық түтінді өрт хабарландырғыш түтін бөлшектерінің әсерінен сәулелендіру мен фотоқабылдағыш көзін ортада электромагнитті ағымның таралуы арқылы әлсіздендіру негізінде жұмыс істейді. Мұндай құрылғы түрі екі блоктан тұрады, біріншісі - оптикалық сәулендіру көзін қамтиды, ал екіншісі - фотоқабылдағыш. Екі блок та тікелей көріну геометриялық осінде жанаса орналасады.

Барлық сызықтық түтіндік хабарландырғыштардың ерекшелігі болып олардың жөнделмейтін сигналын орталық қабылдау құрылғыға беру арқылы өзін-өзі тексеру қызметі табылады. Осы ерекшелік үшін басқа хабарландырғыштармен бір уақытта қолдану тек ауыспалы белгі шлейфінде дұрыс деп есептелінеді. Сызықты хабарландырғышты ауыспалы белгі шлейфінде қосу жөнделмейтін өрт сигналын құлыптауға алып келеді, ол өз кезіндеНПБ75-ке қарсы келеді. Тұрақты белгі шлейфіне тек бір ғана сызықтық хабарландырғышты қосуға болады.

Алғашқы кеңестік сызықтық хабарландырғыш ДОП-1 деп аталған және жарық көзі ретінде СГ-24-1, 2 шамын қыздыру үшін пайдаланған. Ал фотоқабылдағыш ретінде германиевті фотодиодтар қолданды. Хабарландырғаш қажетті аралыққа перпендикулярлі бағытталған жарық сәулесін орнататын жарық сәулесін қабылдау мен сәулелендіру және жарықты шағылыстыру үшін пайдаланатын қабылдап жіберетін блоктан тұрды. Қабылдап жіберетін блок пен шағылыстыру арасындағы номиналды қашықтық 2, 5±0, 1 м.

2 КОНСТРУКТОРЛЫҚ БӨЛІМ

2. 1 Өрт дабылқаққышының түтін датчигі

Өрттен зиян ұрыдан түскен зияннан көп болуы мүмкін, ал уақытылы ескертілген дабылқаққыш бәр нәрсені сақтап қалуға мүмкіндік береді.

2. 1. 1-cурет. Түтін датчигінің электрлік сызбасы

Өндіріс орындарында дабыл қағу үшін негізінен өрттің жылулық датчиктері (олар арзанырақ) пайдаланады. Бұл құрылғылардың ерекшелігі қорғалатын объектілер өртеніп болған соң ғана, қауіптілік сигналын береді.

Өрт сөндірушілер ойынша түтінге әсер ететін датчиктер сенімдірек, бірақ олардың құны басқа датчиктерден қымбат.

Түтін датчигінің орындалу нұсқасының бірі 2. 1. 1-суретте көрсетілген. Сызба генератордан (микросызба элементтерінде DD1. 1, DD1. 2, С1, R1, R2), қысқа импульстер құраушыдан ( DD1. 3 және С2, R3), күшейткіштен (VT1) және сәуле шағылыстыру (HL1) ИК-импульстардан, сонымен қатар компаратор (DD2) мен транзистор кілтінен тұрады.

2. 1. 2- сурет. Датчик конструкциясының түрі

Фотодиотқа ИК-импульсы HL2 түскенде компаратор іске қосады, нәтижесінде С4 конденсаторды өшіреді. Импульстің қозғалысы бұзылғаннан кейін 1 секунд ішінде қорек көзі дейін конденсатор резистор R9 арқылы қоректенеді және D1. 4 элемент іске қосады. Ол генератор импульстарын тоқ коммутаторына VT2өткізеді. HL3 жарықдиодының пайдалану міндетті болып табылмайды, бірақ оның болуы датчиктің уақытын ыңғайлы басқаруға мүмкіндік береді.

Датчик конструкциясында (2. 1. 2-сурет) жұмыс аймағы бар, оған түтін келгенде ИК-импульсі әлсірейді, ал егер бірнеше импульс қатарынан өте алмаса - датчик (сызбаның ахаукедергісін қамтамасыз ететін) іске қосылады. Сонымен қатар, қосылу сызығында басқару сызбасын ерекшелейтін тоқ импульсі пайда болады, ол (2. 1. 3- сурет) .

2. 1. 3- сурет. Басқару сызбасы

Бір қорғалатын шлейфке бірнеше (параллельді) түтін датчигін қосуға болады. Басқару сызбасын - R14 резисторындағы транзисторлар VT3 және VT4 жабық жағдайында (HL4 жарықдиоды жарық жанбайды) болатындай орнатылады.

Бір түтін датчигі күзет режимінде 3 мА артық тоқ қажет етеді және диапозонда жұмыс кезінде -40-ден +50 °С дейін температура орнатылады.

Басқару сызбасының шығуын (коллектор VT4) датчик орнына күзет жүйесіне қосыла алады.

Бір уақытта әртүрлі жерде бірнеше датчиктерді пайдаланғанда түтін датчигіндегі индикатор номерімен толықтыруға болады. Генератор тазалығы (С1 мен байланысты) бір-бірінен ерекшеленуі үшін, ал тазалықтың сандық индикаторын пайдаланғаннан жану ошағын оңай табу мүмкін болады. Сымдарды бөлу процесін жеңілдету мен олардың шығынын азайту үшін қорғалатын шлейфтерді енгізу қажеттілігі жоғалады.

VT1 и VT2 транзисторлары КТ814-пен ауыстырыла алады. ИК-диоды көптеген басқа түрлерге болады, бірақ R6 резисторының номиналын келтіру қажет болуы мүмкін.

К10-17а, СЗ - К53- 18-16В, С6 - К50-6-16В типтерге конденсаторлар С1, С2, С4, С5-де пайдаланады.

Түтін датчигін оңай жанатын заттар орналасқан ғимараттарда сақтау, ал ауа ағымы өтетін ғимараттарда, мысалға, вентиляциялық тесік қасында - бұл жағдайда өртенудің бастапқы жағдайы тез анықталады, орналастырған жөн.

Сызбаға басқа да пайдалану көздерін табуға болады, мысалға; күзет дабылқаққыштың немесе автоматика жабдығының байланыссыз датчигі ретінде қолдану.

... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.