Нанокөміртекті сорбент көмегімен алынған биореттегіштің цитоуыттылық белсенділігін анықтау

Қазақстан Республикасы Білім және Ғылым Министрлігі

Әл-Фараби атындағы Қазақ Ұлттық Университеті

Химия және химиялық технология факультеті

Мамбетова М. Ж.

«НАНОКӨМІРТЕКТІ СОРБЕНТ КӨМЕГІМЕН АЛЫНҒАН БИОРЕТТЕГІШТІҢ ЦИТОУЫТТЫЛЫҚ БЕЛСЕНДІЛІГІН АНЫҚТАУ»

БІТІРУ ЖҰМЫСЫ

«5В073100-Қоршаған ортаны қорғау және өмір тіршілігі қауіпсіздігі» мамандығы

Алматы 2013

Қазақстан Республикасы Білім және Ғылым Министрлігі

Әл-Фараби атындағы Қазақ Ұлттық Университеті

Химия және химиялық технология факультеті

Химиялық физика және материалтану кафедрасы

«Қорғауға жіберілді»

« » » 2013 ж

«Химиялық физика және материалтану»

кафедрасының меңгерушісі

х. ғ. к. Түлепов М. І.

БІТІРУ ЖҰМЫСЫ

Тақырып: «НАНОКӨМІРТЕКТІ СОРБЕНТ КӨМЕГІМЕН АЛЫНҒАН БИОРЕТТЕГІШТІҢ ЦИТОУЫТТЫЛЫҚ БЕЛСЕНДІЛІГІН АНЫҚТАУ»

«5В073100-Қоршаған ортаны қорғау және өмір тіршілігі қауіпсіздігі» мамандығы

Орындаған: М. Ж. Мамбетова

Ғылыми жетекші: А. Р. Керімқұлова х. ғ. к.

Норма бақылаушы: Б. У. Рахимова

Алматы, 2013

РЕФЕРАТ

Бітіру жұмысының құрылымы мен көлемі: бітіру жұмысы 45 бетке жазылып, 7 суреттен, 5 кестеден және 50 қолданылған әдебиеттер тізімінен тұрады.

Түйін сөздер: КӨМІРТЕКТІ СОРБЕНТТЕР, БИОРЕТТЕГІШ, НАНОҚҰРЫЛЫМ, КОЛОНКАЛЫ ХРОМАТОГРАФИЯ.

Зерттеу нысандары: биореттегішті бөліп алып, зерттеуге қажетті материалдар: жұмсақ бидайдың (Triticumaestivum) «Арай», «Стекловидная-24», «Саратовская-29», «Казахстанская-10», «Надежда», «Дауыл», күріштің «Маржан» (Oryzae sativa) сорттарының дәні мен өскіндері алынды.

Жұмыстың негізгі мақсаты: Нанокөміртекті сорбент көмегімен биореттегіш алу, алынған биореттегіштің фузикокциндік белсенділігін және цитоуыттылығын анықтау.

Зерттеудің практикалық маңызы: бидай өскінінен жаңа эффективті биореттегішті тазарту үшін жаңа наноқұрылымы бар көміртегі сорбенті арқылы тазарту әдісі ұсынылды. Сонымен қатар биореттегіш құрамындағы фузикокциннің цитологиялық уыттылық көрсетуінің медициналық маңыздылығы зор.

РЕФЕРАТ

Объем и структура дипломной работы: дипломная работа изложена на 45 страницах, включает 5 таблиц, 7 рисунков, список используемой литературы содержит 50 литературных источников.

Ключевые слова: УГЛЕРОДНЫЕ СОРБЕНТЫ, БИОСТИМУЛЯТОР, НАНОСТРУКТУРА, КОЛОНОЧНАЯ ХРОМАТОГРАФИЯ.

Объекты исследования: мягкая пшеница (Triticumaestivum) «Арай», «Стекловидная-24», «Саратовская-29», «Казахстанская-10», «Надежда», «Дауыл», зерна и ростки риса сорта «Маржан» (Oryzae sativa) .

Цель данного исследования: получение биостимулятора с применением наноуглеродных сорбентов. Определение фузикокциновой активности полученного биостимулятора и цитотоксической активности.

Актуальность темы исследования: для получения эффективного и чистого биостимулятора из ростка пшеницы был предложен метод его очистки с помощью нового углеродного сорбента. Также цитотоксичность фузикокцина, которое находится в составе биостимулятора играет важную роль в медицине.

ҚЫСҚАРТЫЛҒАН СӨЗДЕР ТІЗІМІ

БР - биореттегіш

ББ - бидай биореттегіші

6-БАП - 6-бензиламинопурин

ФК - фузикокцин

ККМ - кеуекті көміртекті материал

СЭФ - спирттік экстрактісі бар фузикокцин

МАЗМҰНЫ

КІРІСПЕ

Адамзат кеуекті көміртекті материалды (сорбентті) жүздеген жылдардан бері қолданып келеді. XVIII ғасырдың өзінде ағаш көмірінің әртүрлі сұйықтарды тазалау және кейбір газдарды сору қабілеті белгілі болған. XX ғасырға дейін көміртекті сорбент (негізінен ағаш және сүйектің белсенді көмірлері) тамақ өндірісінде, сұйықты тазарту үшін және шарап жасауда қолданылды. Бірінші дүниежүзілік соғысы кезінде пайда болған улайтын заттарды зиянсыз ету қажеттілігі газдарды тазарту жұмысының дамуын қалыптастырды. Орыс ғалымы Н. Д. Зелинский ашқан сорбент ретіндегі белсенді көміртекті газға қарсы зат әлі күнге дейін ұшатын улы заттардан қорғайтын ең тиімді әдіс болып саналады.

Қазіргі уақытта көміртекті сорбентті қолданудың негізгі бағыты газды және сұйық ортада концентрациялау, тарату, бөлу және адсорбциялық тазалау үрдісі технологиясымен байланысты. Экологиялық мәселелерді шешуде көміртекті сорбент рөлі үнемі өсуде: өндірістік және энергетикалық кәсіпорындарынан шығатын газды, ағынды, ауыз суды тазартуда. Көміртекті сорбентті медицина және фармацевтика саласында қолданылу кеңеюде. Мысалы, көміртекті гемосорбенттер аурулардың қанын тазартуда, ал энтеросорбенттер - ішкі организмді зиянды заттардан және микробтардан тазарту мақсатында қолданылады.

Кеуекті көміртекті материалын алғашқыда ағаштың термиялық өңдеуінен кейін тас көмірден алды. Қазір оларды құрамында көміртегісі бар барлық шикізаттан өндіреді: ағаш және целлюлоза, тас және қоңыр көмірден, торфтан, мұнайдың және таскөмірдің пісірінділерінен, синтетикалық полимер материалдан, сұйық және газ тәрізді көмірсутектен, әртүрлі органикалық қалдықтардан. Кеуекті көміртегі материалын (ККМ) шығаратын заманауи әлемдік өндіріс өнімі жылына бір миллион тоннаға жақындап келеді.

Көміртекті сорбент әртүрлі формада қолданылады: бөлшек мөлшері 0, 8 мм болатын ұнтақ, ірі мөлшерде гранула, әртүрлі формалы және ұзындықты блок, қабыршақ және талшықты мата түрінде. Кеңінен тарағаны ұсақталған шикізаттан алынатын ұнтақ тәрізді сорбент.

Онкологиялық аурулар қауіпті және зиянды болып табылады. Қатерлі ісік жасушалары сау жасушалармен күреседі, олар жоғары мутациялық қабілетке ие болып келеді. Жалпыға мәлім, жасушалардың өмір тіршілігі өзінің ген бақылауында ағады және айқын реттелген. Көптеген ағза жасушалары өсірілген in vitro жасушаларындағыдай өмірдің шектелген мерзіміне ие және жасушалардың өлімі алдын ала болжанады. Бұл құбылысты апоптоз деп атайды. Жасушалардың өлімі оның өлшемінің кішірейтілуімен, хроматиннің конденсациясы және фрагментациясымен, сыртқы және цитоплазмалық жарғақшаның тығыздануымен көрсетіледі.

Қатерлі ісік жасушалары апоптоздық өлімнің орнына бақылаусыз бөлінеді, соның салдарынан ісік пайда болады. Қатерлі ісік жасушалары өзінің өсуін аутокриндік жолмен реттейді.

Қатерлі ісік жасушаларында генетикалық программаның (апоптоз) басқа негізде, яғни жасушалар өлмейтін ауыстырылым болады. Қатерлі ісік жасушаларындағы үлкен әртүрлілік олардың пролиферацияға деген жоғары қабілеттілікті біріктіреді. Бұл қабілеттілік әдетте екі компоненттен құралады: белгілі жағдайдағы өсу қабілетінен және анықталмаған ұзақ уақыт өсу қабілетінен (пролиферацияға қабілеттілік) .

Жақында өсімдік фитогормондарын - фузикокцинді нанограмды концентрацияда қатерлі ісік жасушаларын апоптоз жағдайына ауыстырылатыны байқалды [1] .

М. А. Айтхожин атындағы молекулалық биология және биохимия институтының және жану мәселелері институтының ғалымдары бидайдың өскен дәндерінің экстрактісінен фузикокцинді алу әдістерін жасап шығарды. Бұл әдіс наноқұрылымдық көміртекті сорбентті фузикокциннің іріктеуші сорбциясына негізделіп жану мәселелері институтының зерттеушілерімен жасап шығарылды [2-3] .

Қорыта келгенде, сорбенттермен жұмыс жасай отырып, қатерлі ісік ауруларына қарсы тиімді препараттарды жасауға мүмкіндік ашылды.

1 ӘДЕБИЕТКЕ ШОЛУ

1. Көміртекті материалдар туралы жалпы мәлімет және оларды алу әдістері.

Кеуекті көміртекті материал (ККМ) құрылымы графит құрылымы секілді тұрғызылған, алайда онда гексагон - көміртекті сақиналардың реттелген және реттелмеген ауданы кезектесе орналасқан [4] . ККМ графиттен ерекшелігі әртүрлі мөлшерлі және формалы кеңею және сығылумен өзара байланысқан үшөлшемді лабиринт түріндегі бос кеуекті кеңістікке ие. Микрокеуектер (мөлшері 2 нм), мезокеуектер (мөлшерінің диапазоны 2 ден 50 нм дейін) және макрокеуектер мөлшері > 50 нм жоғары деп ажыратылады. Микрокеуектердің ішінде супермикрокеуектер мөлшері 0, 7-2 нм және ультрамикрокеуектер мөлшері <0, 6-0, 7 нм деп бөлінеді. ККМ кеуек әсерінен жоғары меншікті бетке ие және сұйық пен газдан әртүрлі заттарды соруға (сіңіруге) қабілетті. «Адсорбция» түсінігі фазаға жақын бөлікте заттар концентрациясының жоғарылауы дегенді білдіреді. Адсорбция құбылысы [5] және [6] әдебиеттерде суреттелген.

ККМ-дың әртүрлі молекулалар адсорбциясы қабілеті оның беткі қабатының түзілуімен, беттік реакцияға қабілетті топтар концентрациясы және табиғатымен анықталады. Беттік реакцияға қабілетті топтар концентрациясы ретінде көміртекті материалдың беткі қабатында тотығу өңдеуі нәтижесінде түзілетін, оттегіден құралатын функционалды топтар қолданылады: фенол (су), карбонил (хиноид), карбоксил, эфирлі, фенолді, лактонды. ККМ өңдеу және синтездеу шартына сәйкес оның беткі қабатында азот, күкірт, галоген және фосфор құрамды функционалды топтар алынуы мүмкін.

Алынатын көміртекті сорбенттің әртүрлілігін бірнеше шарттармен топтастыруға болады: шикізаттың бастапқы табиғатына (қатты, сұйық, газ күйінде), структуралық және құрылымдық алу әдісіне (кеуектілік, беттік, мөлшері және кеуектерге бөлінуі), сипаттамасы және қолдану саласына байланысты.

ККМ қатты органикалық шикізаттан алу. ККМ карбидтің, целлюлозаның, ағаштың, торфтың, қазып алынған көмірдің пиролизі (ауада оттек жоқ болғанда жылынудан) кезінде топохимиялық реакцияның ағуы нәтижесінде түзіледі. Қазіргі таңда ағаштан 36% жуық, тас көмірден -28%, қоңыр көмірден -14%, торфтан -10%, кокос жаңғақтары қабығынан -10% жуық көміртекті сорбент дайындалады. Қатты органикалық шикізаттің 650-1000 ⁰ С температура интервалында термиялық күйге өтуінде гетероатомдары жойылады, көміртектің жартысы sp3 тен sp2 күйге өтеді, жартысы сұйық және газ түріндегі қосындылармен жойылады. Қатты материал көлемінде көміртек атомдарының екі өлшемді реттілігімен, жазық жартыядролы хош иісті молекуладан тұратын графендер түзіледі. Температура жоғарылауынан параллель орнатылған графендерден, температуралық өңдеуде мөлшері және реттелу құрылымының деңгейі жоғарылайтын кластерлер түзіледі: алдымен графен кластерлерінен реттелмеген қабаттар бумасы, сосын графиттің реттелген құрылымы түзіледі.

Қазіргі уақытқа дейін қатты органикалық шикізаттан ККМ алудың бірнеше технологиясы жасалған және оларды екі топқа бөлеміз. Олардың бірінде пиролиз үрдісінде аллотермиялық принципі қолданылады. Пиролиз үрдісін жүзеге асыруға қажетті жылуды бір аппараттан алады және шикізат термиялық өңдеуден өтетін басқа аппаратта қолданады. Ұсақталған шикізат пиролизінің кейбір заманауи технологиясында үрдісті жүзеге асыру үшін автотермиялық принцип қолданылады: жылудың бөлінуі және шикізатты термиялық өңдеуден өткізу бір аппаратта орындалады.

Соңғы жағдайда аппараттар саны мен көлемін азайтуға, меншікті энергетикалық шығынды төмендетуге және үрдіс ұзықтығын қысқартуға болады. Түзілетін кеуек саны мен мөлшері шикізат түріне және термиялық өңдеу үрдісінің параметр режиміне қатысты анықталады. Шикізатты жылыту жылдамдығы үлкен маңызға ие. Кеуектің жалпы көлемі және де ірі кеуектер (макрокеуек) саны шикізатті жылыту жылдамдығының өсуіне байланысты өседі. Шикізаттың қозғалмайтын қабатты реакторының пиролиз технологиясында жылытудың баяу жылдамдығы қалыптасады. Осындай жолмен ағаш көмірі алынады. Пиролиздің біраз өндірістік технологиясы ұсақталған шикізатты және реакторды нашар сұйытылған немесе қайнаған қабатты деп аталатындарда қолдануға негізделген: газдың қажетті ағынымен шикізаттың ұсақ бөлшектері қайнаған жағдайда болады. Реактордың қайнаған қабаттан ерекшелігі - шикізаттың қозғалмайтын қабатты пиролиз технологиясымен салыстырғанда пиролиз үрдісінің жоғарылатылған қарқындылығын қамтамасыз ететін, масса және жылуалмасудың жоғары жылдамдығы болып табылады. Кеуек көлемі мен таралуын радуиспен және пиролиз үрдісінің созылуын өзгерту жолымен реттеуге болады. Нашар сұйытылған қабатты реакторда ұсақталған шикізат бөлшегінің болу ұзақтығы пиролиз зонасында секундтың ондық бөлігінен бірнеше минутты құрайды.

Автордың қатысуымен орындалған жұмыста [7] көрсетілгендей, қатты шикізаттың пиролиз үрдісінің жоғары көрсеткіштеріне тотықтыру катализаторының нашар сұйытылған қабатты реакторын қолданғанда қол жеткізе аламыз. Ұсақталған шикізат бөлшегін аз су буы және оттегісі бар азот ағынды катализатордың ірілеу бөлшегінің нашар сұйытылған қабаты арқылы үрлеу жолымен шикізаттың пиролиз үрдісін сәйкестендіруге, түзілетін көміртекті өнімдердің активациясын және кеуекті көміртекті сорбентті алудың кеңейтілген ассортиментін қамтамасыз ете аламыз. Катализатор бөлшегінің маңызы нашар сұйытылған қабатында шикізаттың жылытылған бөлшегінен бөлінетін, ұшатын органикалық өнімдердің тотығу реакциясының жылдамдатылуымен сәйкес келеді. Осыдан бөлінетін жылу үрдістің автотермиялық режимін қамтамасыз етеді. Катализатор бенз(а) пирен сияқты зиянды қосымша байланыстарды H ₂ O және CO ₂ дейін тотықтырады, сонын негізінде пиролиз үрдісінің экологиялық қауіпін жоғарылатады.

Көміртекті өнімде алынатын кеуек таратылуына, реакторда шикізат бөлшегінің болу ұзақтығының әсері көрсетілген. Қатты шикізат пиролизімен алынған көміртекті материал кеуекті құрылымы әлсіз дамыған және жоғары емес адсорбциялық қабілетке ие. Көміртекті сорбент сапасын жоғарылату үшін оларды қосымша жоғарылатылған температуралы су буы және CO ₂ ұшыратады (активация кезеңі деп аталатын) . Бұл шартта көміртегінің жартысы келесі реакциямен газдандырылады

C+H ₂ O CO+H ₂ ; C+CO ₂ 2CO

Активация үрдісінде кеуек көлемі мен сорбенттің меншікті беткі қабаты жоғарылайды және микро, мезо, макрокеуектер көлемі арасындағы қатынас өзгереді. Активация үрдісіндегі көміртегінің беткі қабатының газдандырылу жылдамдығы көміртекті материалдың реттелген құрылымдық деңгейіне байланысты. Көбінесе көміртегінің беткі қабатының реттелмеген көміртекті аумағы тез және оңай газдандырылады.

Өсімдік целлюлозасы және синтетикалық полимерлі талшық пиролизінен кеуекті көміртекті талшық алады. Белсендірілген көміртекті талшықтар жақсы дамыған микрокеуекке және жоғары меншікті беткі қабатқа ие белсендірілген көміртекті талшықты материалдар сипаттамасы келтірілген.

Белсендірілген талшық Carbosieve өте жақсы көміртекті молекулярлы елеуіштерге жатады, ал AX-21 максималды микрокеуек көлеміне ие. Тәжірибеде көміртекті сорбентті қолданғанда олардың гидравликалық кедергісін төмендету үшін оларды көбінесі түрлі формалы өнім ретінде қолданады: гранула, блок, сақина, пластина. Пиролиз және ағаш шикізаты мен қатты жанатын қазбалар активациясымен алынатын арзан ұнтақ тәрізді сорбент ретінде әртүрлі формалы және әртүрлі мөлшерде формалы көміртекті сорбенттер алынады.

Байланыстырушы материалдар ретінде таскөмір және мұнай пісірулері мен шайырлар, фенолформальдегидті, эпоксидті түрдегі оңай полимерленетін композициялар қолданылады.

ККМ газ күйіндегі көмірсутек пиролизімен алу. Газ фазасындағы көмірсутектің пиролизі - көптеген химиялық реакцияларды қосатын күрделі үрдіс. Метан пиролизін оқуда негізгі өнімдер атом аралық көміртегі, сутегі және ацетилен деп қабылданған. Пирокөміртегі (күйелер) түзілуі келесі этаптардан өтеді: ацетиленнен жартылай хош иісті байланыстар түзілуі, олардың кластердегі агрегациясы - күйелердің біріншілік бөлшегінің ядросы, ірілеу бөлшектердің кластерлер агрегациясы, беткі қабатта түзілген бөлшектерде пиролиз өнімдерінің шөгуі.

Пирокөміртекті материалдардың қасиеті мен түзілуі пиролиз шартымен анықталады. Пиролиз барысында оттегі жоқ болғанда өте төмен ретті термиялық күйе түзіледі. Оттегі бар болған жағдайда жоғары меншікті беткі қабат және микрокеуектің үлкен көлемі бар каналдық күйесі түзіледі.

Кеуекті матрицада пирокөміртектің шөгуі композициялық материалдарды алуда кеңінен қолданылады. Осындай жолмен материалдың кеуекті құрылымын басқаруға және модифицирлеуге болады.

Гранулирленген көміртекті сорбентті алудың соңғы уақытта жаңа бағыты - гранулирленген күйеде пирокөміртегі шөгуін алу дамуда. [8] жұмысында кеуекті композициялық материалдың жаңа түрін алуда каталитиялық матрикалық синтезді қолдану мүмкіндері көрсетілген. Көрсетілген жолдар көміртекті материалдың жаңа екі түрін құруда қолданылды: сибунит (сібір көміртекті сақтаушысы) және КТК (каталитиялық талшықты көміртек) .

Көміртегі химиясында фуллерендер мен көміртекті нанотүтіктердің ашылуы маңызды саналады. Фуллерен гексагондар (6-мүшелі көміртекті сақиналар) және пентагондар (5- мүшелі көміртекті сақиналар) тізбегімен түзілген, тұйық жарты сфера түрінде болады. Фуллерендердің түзілуі мен синдезделуінің әдістері [9, 10] мақалаларда баяндалған. Қазірге дейін Cn құрамды фуллерен синтезделген, мұндағы, n=60, 70, 76, 78 және т. б. n=240, 560, 960 және т. б. дейін, тағы да “пияз текті” құрылымды фуллерен зерттелген. Фуллерендерді алу барысында қуысты көміртекті нанотүтіктер түзіледі. Цилиндрлік қуыстың диаметрі 1-6 нм, түтік ұзындығы - бірнеше мкм дейін болады. Түтіктің цилиндрлік беті C6 сақинасымен түзілген. Фуллерендер, нанотүтіктер және олардың әртүрлі комбинациясы негізінде оларды әртүрлі салада қолдану үшін бірегей қасиеттермен кеуекті көміртек құрылымының синтездеу мүмкіндігі болады деп айтуға болады.

2. Көміртекті материалдардың медицинада және өнеркәсіпте қолданылуы

Сорбенттер және энтеросорбенттер әртүрлі ауруларды емдеуде және профилактикада қолданылады. Атеросклероз және жүректің ишемия ауруларын ескертеді. Беткі қабатына өт қышқылдарын байланыстырып, майлардың мылжалап пісіруіне кедергі келтіреді және оларды жоюға мүмкіндік туғызады - «ашығусыз ашығу» әсеріне. Тамақтан қатты уланғанда, әртүрлі умен, дәрілік және есірткі заттарымен уланғанда, алкогольдың - азық түліктің артық салмағында, нашақорлық және алкогольмен байланысқан абстинентті синдромда, бүйрек, бауыр, асқазан асты безі, асқазан-ішек жолдарының өткір және созылмалы ауруларында, аллергиялық және иммунға тәуелді ауруларында (тыныс алу демікпесі, ревтатизм, азық-түлік аллергиясы, алаңғасар склероз, псориаз) емдеуге тиімді.

Алкогольді қабылдағанға дейін немесе қабылдағаннан кейін бірдестен сорбент этанолдық байланыстыру есебінен және алкогольдік токсинді қабылдау нәтижесінде бөлінетін мас қылатын синдромды жоюға қабілетті. Мас болғанды, бас жазуды сорбент тәсілімен жеңілдетуге болады.

Онкологиялық ауруларды хирургиялық емес емдеуде ісік пайда болған жасушаға біртіндеп десорбирленетін цитостатикалық препаратқа толы адсорбент - полимерден тұратын микросфералы трансартериалды химиоэмболизация қолданылады.

Сорбенттер (лат. sorbens - сорып алушы) - қоршаған ортадан газдарды, буларды немесе еріген заттарды таңдап сіңіретін (соратын) қатты дене немесе сұйықтар.

Сорбция сипаттамасына байланысты: абсорбенттер - сорылғын заттардан түзілетін қатты немесе сұйық қоспа және дене; адсорбенттер -өзінің беткі қабатында затты сорушы (қоюлататын), және олармен химиялық әсерге түсе отырып сорылатын заттарды байланыстыратын химиялық сіңіргіштер және дене.

Ион алмасу сорбенттері (иониттер) өздігінен жеке топ құрады. Олар ерітіндіден бір типті ионды ерітіндідегі басқа типті иондардың эквивалентті сандарынан бөліп сорып алады. Белсендірілген көмір, силикагель, алюминий оксиді, кремний диоксиді, әртүрлі ион алмасу шайырлары, дибутилфталат және т. б. кеңінен қолданылады.

Қатты сорбенттер гранулирленген және талшықты деп ажыратылады. Талшықты сорбенттер жоғары меншікті беткі қабаты және функционалдық топ мүмкіндігіне байланысты сорбцияның өте жоғары кинетикасына ие. Сонымен қатар, талшықты сорбенттер өндірістік сферада мұнай, мұнай өнімдері басқа да агрессивті заттардың жайылу апатын жою үшін кеңінен қолданылатын, регенеративті қабілеттілігі бойынша қайта қолдану мүмкіндігі көрсеткіштеріне ие.

Талшықты сорбент жанғыш, яғни өртке қауіпті екенін ескеруіміз қажет.

Мұнайөнімдерін, мазутты, дизель жанармайларды, майды жинау үшін нарықта сорбенттің саны жеткілікті, алайда олардың барлығы талап етілетін қауіпсіздікті және қолданудағы қолайлылық пен сапаны қамтамасыз етпейді. Мысалы, мазут, дизель жанармайлары, май сорбенті жалындау температурасын төмендете отырып өздігінен жанбауы тиіс, сол үшін мүк, үгінділер, синтепон, пенопласт, резеңке ретінде қолданылытын сорбент өрт жағдайын тудырады. Кейбір токсикалық сұйықтар сорбент құрылымын шіріте бастайды. Сорбенттің маңызды емес қасиеті оның кейінгі утилизациясы болып табылады. Ереже ретінде, утилизация арнайы полигондарда көму, жағу немесе орналастыру арқылы жүргізіледі. Мұнайөнімін өзіне сіңіріп алып үгілгіш болып қалған және түйіртпектер түзбеген сорбенттер ғана жағылады. Полимерлі, синтетикалық, көмірлі талшық, полипропилен, пенопласт негізіндегі сорбенттер мұндай қасиеттерге ие емес. Жылыту кезінде олар еріп, утилизация орындалмайтын жағу жабдығына беру жүйесін жауып түйіртпектер түзеді.

Сорбенттер мұнай әсерінен ластануларды жою үшін қолданылады. Технологияда апат нәтижесіндегі аяйтын әсерлерін жою үшін талшықты сорбенттер көмегімен экологияға кері әсерін төмендетуге мүмкіндік береді. Талшықты сорбенттерді қолдану қоршаған ортаға зиянының тура және жанама деңгейінің төлем құнын төмендетуге әкеледі. Сонымен қатар, сорбенттер штатты зат ретінде АЗС да экологиялық қауіпсіздік үшін және өндірісте қолданылатын техникалық суды тазарту үшін қолданылады.

Талшық негізіндегі сорбент нөсер канализациясында қолданылатын тиімді сүзгілеуші компонент болып табылады. Әлемдік мәселелерді ескере отырып тұщы сутағандар мен техникалық және ағын сулар шығуларын тазалау үшін инновациялық сорбенттерді қолдану технологиясы аса тиімді екенін көрсетті.

---

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.

• Іс жүргізу
• Автоматтандыру, Техника
• Алғашқы әскери дайындық
• Астрономия
• Ауыл шаруашылығы
• Банк ісі
• Бизнесті бағалау
• Биология
• Бухгалтерлік іс
• Валеология
• Ветеринария
• География
• Геология, Геофизика, Геодезия
• Дін
• Ет, сүт, шарап өнімдері
• Жалпы тарих
• Жер кадастрі, Жылжымайтын мүлік
• Журналистика
• Информатика
• Кеден ісі
• Маркетинг
• Математика, Геометрия
• Медицина
• Мемлекеттік басқару
• Менеджмент
• Мұнай, Газ
• Мұрағат ісі
• Мәдениеттану
• ОБЖ (Основы безопасности жизнедеятельности)
• Педагогика
• Полиграфия
• Психология
• Салық
• Саясаттану
• Сақтандыру
• Сертификаттау, стандарттау
• Социология, Демография
• Спорт
• Статистика
• Тілтану, Филология
• Тарихи тұлғалар
• Тау-кен ісі
• Транспорт
• Туризм
• Физика
• Философия
• Халықаралық қатынастар
• Химия
• Экология, Қоршаған ортаны қорғау
• Экономика
• Экономикалық география
• Электротехника
• Қазақстан тарихы
• Қаржы
• Құрылыс
• Құқық, Криминалистика
• Әдебиет
• Өнер, музыка
• Өнеркәсіп, Өндіріс