Ипотекалық несиелеу және оның ерекшеліктері
Қазақстан Республикасы Білім және ғылым министрлігі
ӘЛ-ФАРАБИ АТЫНДАҒЫ ҚАЗАҚ ҰЛТТЫҚ УНИВЕРСИТЕТІ
«ЭКОНОМИКА ЖӘНЕ БИЗНЕС» ЖОҒАРЫ МЕКТЕБІ
«ҚАРЖЫ» КАФЕДРАСЫ
«Қорғауға жіберілді»
кафедра менгерушісі э. ғ, к., доцент
М. Ж. Арзаева
«Қазақстан Республикасындағы ипотекалық несиенің дамуы»
атты тақырыбында
ДИПЛОМ жұмысы
050509- «Қаржы» мамандығы
Орындаған:
«Қаржы» мамандығының
3 курс студенті Оспанғалиев Е. Қ.
(күні, қолы)
Ғылыми жетекші:
э. ғ. к., аға оқытушы Жорабаева Ж. К.
(күні, қолы)
Норма бақылаушы:
аға оқытушы Садыханова Д. А.
(күні, қолы)
Алматы, 2011
Диплом жұмысын дайындау
ГРАФИГІ
Тапсырманың берілген күні
Кафедра меңгерушісі
э. ғ. к., доцент Арзаева М. Ж.
Жұмыс жетекшісі
э. ғ. к., аға оқытушы Жорабаева Ж. К.
Тапсырманы орындауға
алған студент Оспанғалиев Е. Қ.
ӘЛ-ФАРАБИ АТЫНДАҒЫ ҚАЗАҚ ҰЛТТЫҚ УНИВЕРСИТЕТІ
«ЭКОНОМИКА ЖӘНЕ БИЗНЕС» ЖОҒАРЫ МЕКТЕБІ
«ҚАРЖЫ» КАФЕДРАСЫ
«ҚАРЖЫ» мамандығы
3 курс тобының студенті Оспанғалиев Е. Қ .
«Ипотекалық несиелеу және оның ерекшеліктері» атты тақырыбында диплом жұмысын орындауға арналған
ТАПСЫРМА
« _07_ » желтоқсан 2010 ж. № __№ бұйрығымен бекітілді.
Аяқталған жұмысты тапсыру мерзімі «»
Жұмыстың бастапқы мәліметтері :
Диплом жұмысындағы толықтырылуы қажет сұрақтар тізімі немесе жұмыстың қысқаша мазмұны:
a)
ә)
б)
Мазмұны
Кіріспе
Коммерциялық банктің негізгі мақсаты - кең мағынадағы оның дамуы, яғни, коммерциялық кәсіпорын ретінде оның сандық жағынан дамуы және сапалы дамуы - қызмет етудің, тиімділігін көтеру, сонымен бірге банк акционерлері, клиенттері, қызметкерлері және банктік қадағалау органдарының мүдделерін қамтамасыз ету ұстанымы банктің әлеуметтік институт ретінде дамуы туралы болып табылады. Бұл дипломдық жұмыстың негізгі мақсаты Қазақстан Республикасындағы несие қатынастарының, несие жүйесінің, кейбір жаңа дамып келе жатқан несие операциялары түрлерінің қазіргі жағдайы мен даму болашағын ашып көрсету болды.
Коммерциялык банктердің клиенттеріне беретін қарызын біраз белгілерге байланысты топтастыруға болады:
- борышқордың типіне байланысты - кәсіпорынға, үкіметке және жергілікті үкімет органдарына, халыққа, басқа банктерге берілетін қарыз;
- пайдаланатын мерзіміне байланысты - қысқа мерзімді (1 жылға дейін), орта мерзімді (1 жылдан 5 жылға дейін), ұзақ мерзімді (5 жылдан жоғары) ;
- қызмет ету ортасына байланысты - өндіріс аясына берілген қарыз және айналыс аясына берілген қарыз;
- борышқордың қай салаға тиістілігіне қарай өнеркәсіпке, саудаға, ауыл шаруашылығына, транспортқа берілетін қарыз;
- қамтамасыз етілуі бойынша - кепілді, қорғаулы, қауіпсіз және қамтамасыз етілмеген (бланктік) ;
- өтеу тәсіліне қарай - бір уақытта және бөлік-бөлікпен өтелетін қарыз.
Несиені банктер несиелеудің мына негізгі принциптері (қағидалары) сақталғанда ғана береді: қамтамасыздық, қайтарылымдылық, мерзімділік, төлемділік және мақсаттылық.
Несиені өтеу және беруге байланысты, банктің сыйақы ставкаларының мөлшері олардың өзгерістеріне байланысты барлық сұрақтар құқықтың өз аралық міндеттемелерін және жан-жақты жауапкершіліктерді анықтайтын несиелік келісімдердегі қарыз алушылар мен банк арасындағы қорытындылар негізінде шешіледі.
Жеке тұлғаларға берілетін ипотекалық несиенің жалпы экономика үшін тиімділігі жоғары.
Несие - өндірістік күштерді ынталандырады, ғылыми - техникалық прогресстің негізінде өндірісті кеңейту үшін капитал көздерін қалыптастырады. Несие арқылы капитал мен ресурстардың ағымы жүзеге асырылады және жаңа құн қалыптасады.
Сонымен, бүгінгі таңдағы жеке тұлғаларды несиелеу халықтың табыстары есебінен әлеуметтік маңызды бар проблемаларын шешудің басты құралы болып табылады. Диплом жұмысын жазу барысында қарастырып отырған мәселелер, атап айтқанда: жеке тұлғаларға несие беру жүйесін дамытудың негізгі мақсаттары мен қағидалары, сондай-ақ осы салаға несиелік ресурстарды тартудың ұйымдық - экономикалық тетігінің сипаттамасы; халыққа несиені беруге банктердің қатысуын жандандыру; процессті нормативтік реттеу нысандары сияқты мәселелері Қазақстанның банк жүйесінің қалыптасуы мен дамуына байланысты сұрақтарды зерттеудің жаңа бағыты болып табылады. Талдау мен зерттеу жүргізу барысында халыққа тұтыну несиесі мәселелерін ашып көрсету үшін, біз әлемдік тәжірибиеге үлкен көңіл аударып отырмыз және соның көмегі арқылы Қазақстан Республикасында қолдануға тиімді де пайдалы үлгілерін қарастырып, оған бейімделу үшін қажетті әдістемелерді саралап отырмыз.
Осы кешегі күнге дейін отандық банктер үшін халыққа тұтыну несиесін беру саласындағы басты проблема заң базасын нығайту болып саналып келеді. Бүгінде өзінің өзектілігін жоғалтпай, бұл проблеманы өзінің орынын басқа проблемаға береді - ол ел экономикасына және халықтың әлеуметтік жағдайына несиелерінің әсері, қаржы ресурстарын тартудың тетіктері, несиелерді беруді жетілдірудің негізгі бағыттарының мәселелері.
Сонымен, коммерциялық банктердің қызмет аясы кеңейген сайын, халыққа берілетін несие процесіне қатысушылардың қаржылық тәуекелдері ұлғая бермек. Осы орайда жеке тұлғаларды несиелеу саласындағы зерттеулер Қазақстанның банк жүйесін одан әрі дамыту кезіндегі өзекті проблемалардың бірі болып отыр. Барлық аталған проблемалар және себептер осы диплом жұмысының тақырыбының өзектілігін көрсетеді және оның мақсаттары мен негізгі міндеттерін қоюға негіз болды.
Осы диплом жұмысын жазу кезінде Қазақстан Республикасының заңнамалы және нормативті актілері (Заңдар, Қазақстан Республикасы Президентінің Жарлығы, Қазақстан Республикасының Министрлер Кабинетінің Қаулылары мен Ережелері және т. с. с. ) “Альянс банк” АҚ есептері мен сайты қолданылды. Жеке тұлғаларды несиелендіру аясындағы шетел ғалымдарының және мамандарының еңбектері, сонымен бірге статистикалық және анықтама материалдары қолданылды.
Диплом жұмысының негізгі мақсаты: Қазақстан Республикасының коммерциялық банктерінің ипотекалық несиелендіру жүйесін қарастыру.
Зерттеу мәселелері:
1) несие түсінігін анықтау, оның шетелдегі және Қазақстан Республикасындағы дамуын қарастыру;
2) «Альянс банк» АҚ материалдары негізінде, Қазақстанның коммерциялық банктерінің ипотекалық несиелендіру тәжірибесіне талдау жүргізу;
3) Қазақстан Республикасындағы ипотекалық несиелеудің даму мәселелері мен келешегін қарастыру.
Бұл жұмыстың бірінші бөлімінде несие және несие жүйесі туралы түсінік беріліп, яғни Қазақстан Республикасындағы несие жүйесінің даму кезеңдерінен бастап, несиенің мәні, қажеттілігі мен қызметтері, несиенің формалары мен олардың жіктелуі және несиелеуді ұйымдастыру қағидалары туралы теориялық негіз барынша ашылып жазылды.
Ал, екінші бөлімінде «Альянс банк» АҚ мысалындағы ипотекалық несиелеудің ерекшеліктерін көрсетіп, тұтыну несиесінің түрлері мен оның ставкаларын талданған.
Жұмыстың үшінші бөлімінде Қазақстан Республикасындағы ипотекалық несиелеу қатынастардың даму болашағы жазылған, яғни ипотекалық несиелеудің операцияларының болашағы, ипотекалық несиелеу нарығын жетілдіру жолдары ашылды.
Экономикалық категория ретінде, несие - бұл кәсіпорындар, ұйымдар және бірлестіктер, сондай-ақ, халық арасындағы несие қорын құру және оларды қайтарылу, пайыз төлеу шартында белгілі бір мерзімге уақытша пайдалануға беру негізінде қалыптасатын өндірістік қатынастар жиынтығын білдіреді.
Диплом жұмысының құрылымы қойылған талаптарға сай жазылған. Жұмыс: кіріспеден, үш бөлімнен, қорытындыдан, қолданылған әдебиеттер тізімінен тұрады.
Бiрiншi бөлiмде, жалпы коммерциялық банктерің ипотекалық несиелеу ерекшеліктеріне тоқталып, жеке тұлғаларды ипотекалық несиелеудің формалары мен түрлері қарастырылды. Сонымен қатар, осы бөлімде жеке тұлғаларды ипотекалық несиелендірудің шет елдік тәжірибесін зерттеп, Қазақстан экономикасы үшін тиімді жақтарына көңіл бөлінді.
Екiншi бөлiмде, Қазақстан Республикасындағы жеке тұлғаларды ипотекалық несиелеуге талдау жүргізіп, осы нарықтағы жеке тұлғаларды несиелендіру жағдайы мемлекеттегі ірі аймақтар негізінде зерттелді. Сонымен қатар, осы бөлімді жазу барысында «Альянс банк» АҚ тәжірибесіне сүйене отырып, банктегі ипотекалық несиелендіру бойынша көрсетілетін қызметтерін талдадық.
Үшiншi бөлiмде, Қазақстан Республикасындағы банктердің ипотекалық несиелеуде кездесетін өзекті мәселелері мен оларды шешу жолдарына мән берілген.
Диплом жұмысын жазу барысында «ҚР банктер және банктiк қызмет туралы" заңдық күші бар Қазақстан Республикасы Президентiнiң жарлығы, Қазақстан Республикасының Ұлттық банкінің нормативтiк - құқықтық актiлерi мен статистикалық деректерi, мерзiмдi басылымдарда жарияланған банктiң бiлiктi мамандарынынң еңбектері және өндiрiстiк тәжiрибеде өтiлген, «БТА банк» АҚ есептік мәліметтері пайдаланылды.
1 ИПОТЕКАЛЫҚ НЕСИЕЛЕНДІРУ ҰҒЫМЫ ЖӘНЕ ОНЫҢ ЕРЕКШЕЛІКТЕРІ
1. 1 Ипотекалық несилендіру жүйесінің экономикалық мәні мен ерекшеліктері
Жалпы, ипотека бұл б. з. д. І-ІІ ғ. Рим шекарасында белгілі болған. Банк ісі оқулықтарына сүйенсек, «Ипотека» термин ретінде б. з. д. VІ ғ. пайда болды. Ипотека грек тілінен аударғанда кепілдік деген мағына береді. [1]
Жылжымайтын мүлікті, оның ішінде меншіктегі жерді де, кепілге қоюмен және сол арқылы мәмілені сенімді етіп берілетін ипотекалық несие
несиелендірудің нарық экономикасында белсенді қолданылатын нысандарының біріне жатады. Жерге деген меншік құқығы нарықтық несиелік қатынастар аясына меншігінде жекешелендірілген пәтерлері, жер телімдері, тұрғын үй қорлары бар кәсіпорындарды, ұйымдарды, фирмалары, халықты тартады.
Ипотекалық несие кәсіпорындардың, фирмалардың және тұрғын үй құрылысының қажеттіліктерін мемлекет тарапынан қаржыландыру көздерін банк несиесімен алмастыруда үлкен роль атқарады. Оның алға басуы шаруашылық ететін субъектілердің ұзақ мерзімді сипаттағы несиелік ресурстардың тапшылығы, инфляцияның жоғары қарқындылығы жағдайында инвестициялық белсенділігін ұлғайтуға әсер етеді.
Ипотекалық несилендіру жүйесі екі бағыттан тұрады:
- ипотекалық несиелердің шаруашылық ететін субъектілерге және халыққа тікелей берілуі;
- ипотекалық несилерді (несиелік міндеттемелерді) несилендіруге ресурстардың қосымша тартылуын қамтамасыз ететін екінші рынокта сату.
Бірінші бағытымен негізінен ипотекалық банктер айналысып келсе, екіншісімен - ипотекалық банктердің мүлікті кепілге қоюмен қамтамасыз етілген активтерін сатып алатын және кейін оларды өз атынан олардың базасында құнды қағаздар (облигациялар) шығаратын қаржы компаниялары, қорлар айналысады. Бағалы қағаздар өтімді болып келеді, себебі олар жылжымайтын мүлікпен қамсыздандырылған, және олар инвестициялар арқасында ұзақ мерзімді және тұрақты табыс алуға мүмкіндік береді.
Кейбір қаржы компанияларының міндеттемелері бойынша шетелде кепілгер ретінде мемлекет белгіленеді, ол болса, олардың сенімділігін арттырады. Ипотекалық несиелер жылжымайтын мүлікті кепліге қою - ипотекаға негізделеді. [2]
Ипотеканы кепіл заты иегерінің болуысыз дамыту мүмкін емес, өйткені жер мен жылжымайтын мүлікті кепілге тек кепіл затының иегері ғана қоя алады, сондай-ақ осы иегердің оның меншігіндегі жылжымайтын мүлікті еркін шеттету құқығынсыз да мүмкін емес.
Бұл жағдайда ғимараттардың ипотекасы ол орналасқан жер телімінің ипотекасымен бірге ресімделеді. Қазақстанда жылжымайтын мүлікпен және
жермен операцияларды жүзеге асыруға жағдай жасайтын нормативтік құқықтық база әзірленуде. Қазақстан Республикасының Конституциясында жерге деген меншік құқығын және оны сату-сатып алу, кепілге қою, жалға беру және т. б. операцияларды заңдастыратын бірқатар құқықтық нормалар қалыптастырылды.
Кепіл туралы, банктар мен банк қызмет туралы, жекешелендіру туралы заңдар қабылданды. Тұрғын үй саласын қаржыландыру, ипотекалық несилендіруді дамыту жөнінде бірқатар қосымша шаралар көзделген Президентің бірқатар жарлықтары мен үкіметтің қаулылары қабылданды.
Қазақстанда ипотекалық несиелеу меншік туралы Кеңес Үкіметінің заңы қабылданғаннан кейін мүмкін бола бастады. Шын мәнінде алғашқы ипотекалық несиелеу тұрғын үй құрылыс мемлекеттік бағдарламасымен 1994-1995 жылы жүзеге асырыла бастады. Ал бүгінгі таңда коммерциялық банктердің дәстүрлі - базалық қызметі - экономиканы және халықты несиелендіру. Бұл қызмет банктік қызмет көрсету аясындағы маңыздыларға және банкінің актив операцияларына жатады. Көптеген елдерде ипотекалық несиелендірудің халықты тұрғын үймен қамтамасыз етудегі ролі баршаға белгілі. Шағын болса да тұрақты табысы бар халық топтары үшін тұрғын үй сатып алуға жағдайлар жасаумен қоймай, ипотекалық несие құрылыс саласына инвестициялар тартуға мүмкіндік беріп, қор рыногының жаңа сегменті - ипотекалық құнды қағаздар рыногының әрекет етуіне септігін тигізді. Осының барлығы тақырыптың өзектілігін, зерттеу объектісін және мәнін, сондай-ақ оның мақсаттары мен міндеттерін таңдауға негіз болды.
Зерттеудің мақсаты ретінде қазіргі күнгі Қазақстандағы ипотекалық несиелендірудің даму жолдарын талдау көзделіп отыр. Мұндай мақсатқа коммерциялық банкте тұтынушылық несиелендіру жөніндегі қалыптасқан көзқарастарды және оны арттыруға бағытталған іс-шараларды жүйеге келтіру қажеттілігінен туындап отыр. Қазақстаннның заңнамасында ипотека болып жермен тікелей байланысты кәсіпорынды, ғимаратты немесе өзге де объектіні оған тиесілі жер телімімен бірге немесе оны пайдалану құқығымен кепілге қою танылады. [3]
Ипотека - міндеттемені жылжымайтын мүлікпен қамтамасыз ету әдістерінің біріне жатады. Және, бұл ретте кепілзат иесі кепілгер міндететмесін орындамаған жағдайда кепілге қойылған жылжымайтын мүлік арқылы қанағаттануы мүмкін. Ипотека кез келген ақшалай міндеттемені қамтамасыз етуде қолданылуы мүмкін, сондай-ақ ол несилеік келісімге қатысты да міндеттемені қамтамасыз етуге пайдаланылады.
Жылжымайтын мүлік санатына жер немесе онымен тікелей байланысты объектілер (кәсіпорындар, тұрғын және тұрғын емес үйлер, жолдар) жатады.
Ипотекалық несиелендіруде мәмілелерді құқықтық түрді рәсімдеудің маңызы зор, себебі бұл мәмілелердің негізін кепілге қойылатын жылжымайтын мүлікке деген меншік құқықығы немесе шаруашылық иемдену құқығы қалайды. Заңнамада ипотекалық несиелендірудің нақты бір тәртібі көзделген.
Кепілзат туралы келісімнің субъектілері болып мыналар табылады:
- кепіл туралы келісімнің тараптары (кепілгер және кепілге қойылған затты ұстаушы) заңды және жеке тұлғалар;
- біртұтас кепіл реестрін ұстаушы.
Ипотека туралы келісім жазбаша түрде жасалып, нотариалды түрде куәландырылуы тиіс. Ипотекалық келісім кепілгердің әрекет етуінің едәуір еркіндігін көздеуі мүмкін, атап айтқанда онда келесідей мүмкіншіліктер көзделуі мүмкін:
а) кепілге қойылған мүлікті міндеттеме бойынша қарызды сатып алушыға ауыстырып шеттету;
ә) мүлікті жалға беру;
б) мүлікке жаңа қарыздар жүгін түсіру және т. б. мүмкіндіктер.
Кепілзаттың бір түріне кепілдік (кепілге салу) жатады. Бұл жағдайда кепілге салынған мүлік кепілзат ұстаушының иелігіне осы мүлікпен қамтамасыз етілетін несие бойынша міндеттеме орындалғанша беріледі.
Кәсіпорынның ипотекасы оның бүкіл мүлігіне, оның ішінде негізгі қорларына және айналым қаражатына, сондай-ақ, егер заңмен немесе келісіммен басқаша белгіленбесе, кәсіпорынның жеке балансында көрсетілген өзге де құнды заттарға қолданылады.
Ипотека туралы келісімде келесідей деректер көрсетілуі тиіс:
- кепілгердің және кепілзатын ұстаушының атауы және олардың орналасқан жерлері;
- орындалуы осы кепілге салу шартымен қамтамасыз етілетін несиелік келісімнің немесе өзге де міндеттеменің атауы, келісімді жасау күні және орны;
- ипотекамен қамтамасыз етілген негізгі міндеттеменің сомасы;
- ипотекамен қамтамасыз етілген сомаларды төлеу мерзімдері;
- кепілге қойылған жылжымайтын мүліктің сипаты және оның ақшалай құны, орналасқан жері;
- иегердің кепілге қойылған мүлікке деген құқығын растайтын құжаттардың атауы;
- кепілге қойылған мүлікке өзге міндеттемелер салынбағандығы туралы сілтеме;
- кепілгер мен кепілзатты ұстаушының қолтаңбалары;
- ипотеканы тіркеген органның атауы, тіркелген күні мен жері.
Тараптардың келісімі бойынша кепіл шартына өзге де жағдайлар енгізілуі мүмкін.
Ипотека кепілзатты ұсташыға негізгі қарыз сомасының және ол бойынша проценттердің төленуін, несиелік ресурстарды пайдаланумен байланысты шығындардың өтелуін, және қажет болған жағдайда ипотека затын сатуға жұмсалатын шығындардың өтелуін қамтамасыз етуі тиіс.
Ипотека кәсіпорынның, құрылыстың, ғимараттың немесе өзге де объектінің орналасқан жеріндегі тиісті
органдарда міндетті түрде тіркелуге жатады. Ипотека затына меншік құқығы ауысқан кезде өзге тұлға ипотека қай жерде тіркелген болса, сол жерде ол да тіркелуі тиіс.
Несиелендіру субъектісіне қарай тұрғын үй құрылысына берілетін ипотекалық ссудалар осы үйдің болашақ иегеріне берілетін несиеге және мердігерлерге берілетін ссудаларға бөлінеді.
Тұрғын үй құрылысына несие құрылыс салушыға белгіленген тәртіппен жер телімінің бөлініп берілуімен және тиісті органдардың тұрғын үй салуға берген рұқсаты болғанда беріледі.
Тұрғын үйді салуға (реконструкциялауға) несие жобалармен және құрылыс-монтаждық жұмыстарды жүзеге асыруға мердігерлік келісімдермен көзделген құрылыстың (реконструкциялаудың) мерзімдері мен құны аясында беріледі.
Несиелендіру объектілеріне мыналар жатады:
тұрғын үй құрылысына жер сатып алу және оны жайластыру;
- тұрғын үй салу (реконструкциялау) ;
- тұрғын үй сатып алу.
Несиелендіру объектісіне қарай банктер тұрғын үй несиелерінің үш
түрін ұсынады:
- жерге берілетін несие;
- құрылысқа берілетін несие;
- тұрғын үй сатып алуға берілетін несие.
Тұрғын үй несиелері туралы ережеде тұрғын үй құрылысына несиелер несиелік желі ашу арқылы жүзеге асырылады деп атап көрсетілген. Бұл ретте ссуда қарызданушыға, құрылыс-монтаждау жұмыстары кезеңдерінің құнына сәйкес келетін бөлшектермен беріледі. [4]
Құрылысты қаржыландыру процесінде банк ақшалай қаражаттың мақсатты жұмсалуына және құрылыс графигінің сақталуына бақылау жүргізіп отырады.
Банк беретін несиенің сомасы әдетте жер сатып алу және оны жайластыру құнының, тұрғын үйді салудың (реконструкциялаудың) немесе кепіл шартында белгіленген оны сатып алу құнының 70 процентінен аспауы тиіс, ал шығындардың қалған бөлігін қарызданушы өз қаражаты есебінен жұмсауы шарт.
Құрылысқа несие беру туралы шешімді несие беруші банк қарыз алушының несиелік тапсырысы негізінде қабылдайды.
Несиені пайдаланудың мақсаты мен мерзімі, оны қамтамасыз ету нысаны көрсетілетін ссуда бөлу туралы өтінішпен қатар, тапсырысқа мыналар кіреді:
- заңды тұлға қарыз алушылар үшін - құрылтай және тіркелу құжаттары:
- кәсіпорынның бухгалтерлік балансы; табыстардың және міндетті төлемдердің түсу графигі; ссуда қамтамасыз етілетінін растайтын құжаттар;
- несиені пайдаланудың техникалық-экономикалық негіздемесі және несиеленетін шығындардың болжамды өтелімділігін есептеу;
- құрылыс салынатын жер учаскесіне деген құқықты растайтын құжаттар;
- белгіленген тәртіппен бекітілген жобалық-сметалық құжаттама;
- мердігерлік құрылыс жұмыстарын жүзеге асыруға берілген келісім-шарттардың көшірмелері; несие беруші талап етуі мүмкін өзге де құжаттар. - жеке тұлғалар үшін - құрылыс салу учаскесіне құқығын растайтын құжаттар; құрылыс салуға рұқсат қағаз;
- белгіленген тәртіппен келісілген жобалық-сметалық құжаттама;
- қарыз алушының төлем қабеліттілігін анықтауға қажетті құжаттар;
- банк талап етуі мүмкін өзге де құжаттар.
Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.
- Іс жүргізу
- Автоматтандыру, Техника
- Алғашқы әскери дайындық
- Астрономия
- Ауыл шаруашылығы
- Банк ісі
- Бизнесті бағалау
- Биология
- Бухгалтерлік іс
- Валеология
- Ветеринария
- География
- Геология, Геофизика, Геодезия
- Дін
- Ет, сүт, шарап өнімдері
- Жалпы тарих
- Жер кадастрі, Жылжымайтын мүлік
- Журналистика
- Информатика
- Кеден ісі
- Маркетинг
- Математика, Геометрия
- Медицина
- Мемлекеттік басқару
- Менеджмент
- Мұнай, Газ
- Мұрағат ісі
- Мәдениеттану
- ОБЖ (Основы безопасности жизнедеятельности)
- Педагогика
- Полиграфия
- Психология
- Салық
- Саясаттану
- Сақтандыру
- Сертификаттау, стандарттау
- Социология, Демография
- Спорт
- Статистика
- Тілтану, Филология
- Тарихи тұлғалар
- Тау-кен ісі
- Транспорт
- Туризм
- Физика
- Философия
- Халықаралық қатынастар
- Химия
- Экология, Қоршаған ортаны қорғау
- Экономика
- Экономикалық география
- Электротехника
- Қазақстан тарихы
- Қаржы
- Құрылыс
- Құқық, Криминалистика
- Әдебиет
- Өнер, музыка
- Өнеркәсіп, Өндіріс
Қазақ тілінде жазылған рефераттар, курстық жұмыстар, дипломдық жұмыстар бойынша біздің қор #1 болып табылады.
Ақпарат
Қосымша
Email: info@stud.kz