Фазааралық беттік керілуге БАЗ және полимерлердің әсері

Пән: Химия
Жұмыс түрі: Дипломдық жұмыс
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 58 бет
Таңдаулыға:

ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫНЫҢ БІЛІМ ЖӘНЕ ҒЫЛЫМ МИНИСТРЛІГІ

ӘЛ-ФАРАБИ АТЫНДАҒЫ ҚАЗАҚ ҰЛТТЫҚ УНИВЕРСИТЕТІ

Химия факультеті

катализ, коллоидтық химия және мұнай химиясы кафедрасы

Бітіру жұмысы

Фазааралық беттік керілуге БАЗ және полимерлердің әсері

Орындаған

4 курс студенті

Жұмабек Манапхан

Орындаған4 курс студенті: Ғылыми жетекшісі

Жұмабек Манапхан: C. Ш. Құмарғалиева

Орындаған4 курс студенті: Нормоконтролер

Жұмабек Манапхан: Ж. Б. Оспанова

Орындаған4 курс студенті:

Қорғауға жіберілді

Кафедра меңгушісі

Жұмабек Манапхан: К. Б. Мұсабеков

Алматы, 2009

КІРСПЕ

: 1

КІРСПЕ: Әдеби шолу.

3: 4

: 2

КІРСПЕ: Тәжірибелік бөлім. .

3: 29

: 2. 1

КІРСПЕ: Зерттеу нысандары.

3: 29

: 2. 2

КІРСПЕ: Зерттеу әдістері. .

3: 29

: 2. 2. 1

КІРСПЕ: Фазааралық керілуді өлшеу. .

3: 29

: 3

КІРСПЕ: НӘТИЖЕЛЕРДІ ӨҢДЕУ. .

3: 31

КІРСПЕ: ҚОРЫТЫНДЫ

3: 42

КІРСПЕ: ПАЙДАЛАНҒАН ӘДЕБИЕТТЕР ТІЗІМІ

3: 43

КІРСПЕ: ҚОСЫМША

3: 52

МАЗМҰНЫ

КІРІСПЕ

Фазааралық керілуді зерттеу фазааралық адсорбциялық қабаттың түзілуінің ерекшклігін толық түсіну үшін өте маңызды. Сондай-ақ эмульсия түзілген кезде фазааралық керілу үлкен маңызға ие. Эмульсиялардың тұрақтануы мен тұрақсыздандыру мәселесі коллоидтық-химиялық тапсырмалар қатарында көрнекті орын алады. Бұл олардың өндірісте және күнделікті тұрмыста кең қолданылуымен байланысты. Сондықтын дисперстік жүйелердің тұрақтылығының термодинамикалық факторларының біреуі болып фазааралық керілу(σ) табылады.

Су-май фазалардың бөліну шекарасындағы бос энергия фазааралық керілудің шамасымен анықталады. Осыған байлансты толуол - су фазаларды бөлу шекарасындағы фазааралық керілуге ионогнді емес полимер полиэтиленгликоль мен анионды беттік - активті заттар (АБАЗ) пальмитин және мирстин қышқылдарының әсері зерттелді.

Май фазасы ретінде толуолдағы анионды беттік - активті заттар пальмитин және мирстин қышқылдарының ертіндісі алынды, ал су фазасы ретінде полиэтиленгликольдың сулы ертіндісі алынды.

Фазаралық керілуді зерттеу әдістері ретінде Вильгельми әдісі қолданылды. Фазааралық керілудің изотермаларыныан алғыш рет фазалардың бөлу шекарасындағы адсорбцияны Гиббс теңдеуі арқылы есептеудің мүмкіндігі қарстырылды.

Жоғарыда айтып өткендей фазааралық керілумен дисперстік жүйенің тұрақтылығының байланысын қарастыру үшін, полимер мен БАЗ - дың эмульсиялардың тұрақтылығына әсері зерттелді. Сонымен қатар толуол-су бөліну бетінде тұрақты эмульсиялар түзуге қаблетті полиэтиленгликоль мен анионды беттік активті заттардың тұрақты концентрациялары анықталды.

Жұмыстың зерттеу нәтижелері бойнша, полиэтиленгликоль - пальмитин қышқылы және полиэтиленгликоль - мирстин қышқылы ассоциаттары толуол - су бөліну бетінің бос энергиясын жеке БАЗ не полимерге қарағанда, АБАЗ - полиэтиленгликоль композициясы тиімді азайтатыны анықталып, оларды эмульсиялардың тұрақтандырғышы ретінде ұсынуға болатыны көрсетілді.

ӘДЕБИ ШОЛУ

Эмульсиялардың тұрақтануы мен тұрақсыздандыру мәселесі коллоидтық-химиялық тапсырмалар қатарында көрнекті орын алады. Бұл олардың өндірісте және күнделікті тұрмыста кең қолданылуымен байланысты[1-3] . Осыған байланысты көптеген зерттеушілердің осы тақырыпта қызығушылықтары түсінікті. Эмульсиялардың алу жолдары мен зерттеу әдістері, олардың негізгі қасиеттері мен қолданылу аймақтары туралы негізгі түсініктер беретін фундаменталды монографиялар［4; 5］ мен［6］ шолулар бар.

Білетініміздей, біреуі екіншісінде диспергіленген екі араласпайтын сұйықтықтың пайда болуы тұрақтандырғыш қоспайынша мүмкін емес. Төмен молекулалық беттік активті заттардың эмульгирлеуші әсері жақсы зерттелген［7］ және БАЗ-дың бар түрлері олрды нақты тапсырмаларды шешу үшін мақсатты бағытта таңдауға мүмкіндік береді [8] . Жоғары молекулалы эмульгаторларды қолдануға байланысты зерттеулер аз. Сонымен бірге дәл осылар тамшылардың бетінде, оларды коалесценциядан сенімді тоқтататын жоғары тұтқыр, берік адсорбциялық қабат түзе алады [9] .

Бұл тарауда эмульсиялар, эмульсиялардың тұрақтандырғыштары, эмульсияны алу және зерттеу салаларындағы жаңа жетстіктер жайлы әдебиеттегі бар мағлұматтарды жүйелеуге мүмкіндік жасалған.

Эмульсиялар жайлы жалпы түсінік

Эмульсиялар-бұл сұйық дисперстік ортамен сұйық (реже газ) дисперстік фазасы бар дисперстік жүйелер. Дисперстік ортасы (негізінен су) дисперстік фазаға қарағанда күшті полярлы болатын-тура эмульсиялар (мысалы, сүт, латекстер) және дисперстік ортасы аз полярлы болатын -кері (инвертті) эмульсиялар (маргарин, шикі мұнай) болады. [10] Сонымен қатар дисперстік фаза тамшылары өз көлемінде өте ұсақ дисперстік орта тамшыларын құрайтын көптеген эмульсиялар болады. Эмульсияларды сұйытылған (дисперстік фаза көлемдік үлесті алады %), концентрленген (бірліктер мен ондықтар %), және жоғары концентрлі немесе спумоидты (көбік түзгіш), мысалы, кремдер, мазьдар деп бөлінеді. Мүндай эмульсияларды дисперстік фаза тамшылары бір-біріне жабысқан және тура немесе кері жұқа эмульсиялық үлдір мен бөлінген, демек дисперстік фазаның көлемдік үлесі 99, 9% және жоғары болуы мүмкін. Эмульсиялардың маңызды қасиет -олардың дисперстілігі, дәлірек айтқанда тамшылардың өлшемі бойнша таралу функциясы. Концентрленген эмульсияларда тамшылрдың орташа өлшемі әдетте бірнеше мкм-ден ондаған мкм-ге дейін болады, ал сұйытылған эмульсияларда доли мкм және одан аз тамшылар болады.

Эмульсияның түзілуі-эмульгирлеу-жаңа дисперстік фазаның концентрациялық түзілу нәтижесінен сияқты, бір сұйық фазаны басқаға диспергілеу арқылы да жүруі мүмкін. Диспергілеу өздігінен немесе механикалық әсерден жүреді. Өздігінен эмульгирлеу екі сұйықтықтың бөлу шекарасының беттік керілуінің өте аз шамасында (жүздік үлестен аз мН/м) болуы мүмкін және термодинамикалық тепе-тең критикалық эмулсиялардың түзілуіне әкелді. Сонымен қатар, өздігінен эмульгирлеу заттардың(әдетте БАЗ) бір фазадан екіншісіне дифузиялық ауысу нәтижесінде де жүруі мүмкін. Механикалық эмульгирлеу үшін әртүрлі гомогенизаторлар мен дспергаторлар қолданады.

Эмульсиялардың түзілу мүмкіндігі олардың түрлері мен тұрақтылығына фазалардың бөлініу шекарасындағы беттік құбылстармен анықталады және ең алдымен жүйеде БАЗ эмульгаторлардың болуына, олардың концентрациясына және молекулалық құрлысна, негізінен, гидрофильді-липофилді баланысқа байлансты. Тура эмульсиялардың тұрақтандырғыштары - ГЛБ көрсеткіштері жоғары суда еритін БАЗ -дар (8-ден көп) : аниондық (сілтілік металдардың сабындары, алкилсульфоқышқылдар мен алкилфосфор қышқылдарының натрий және триэтаноламинды тұздары), ионды емес (твиндер, спирттер мен алкилфенолдардың этоксидтері), катионды(алкилиминдазолиндер, төртіншілік аммоний тұздары), шығу тегі табиғи жоғарымолекулалы БАЗ-дар (лецитиндер, полисахаридтер, липопратеиндер, ақуыздар), және синтетикалық БАЗ-дар (поливинил спирті, полиакрилаттаржәне басқа) .

Кері эмулсияларды тұрақтандыру үшін ауспалы металдардың сабындары, моноалканоламидтер, ГЛБ-сы төмен ионды емес БАЗ-дар, мысалы, спан-80, жоғары спирттер мен қышқылдардың этиленоксилаттары қолданылады. Сілтілік металдардың сабындарымен тұрақтанған тура эмульсиялардың көп зарядты иондармен әсерлесуінен фазалардың айналуы-тура эмульсияның керіге өздігінен айналуы болуы мүмкін ; ионды емес эмульгаторларды қолданғанда фазалардың айналуы температураның өсуімен жүруі мүмкін.

Эмульсия-сұйық-сұйық дисперстік орта . Екі сұйықтық бір-бірінде таралған және араласпайтындықтан, соған сәйкес мұндай жүйелердің беті жетілген және осының салдарынан мұндай жүйелер үлкен бос беттік энергияға ие. Нәтижесінде эмульсиялар термодинамикалық тұрақсыз болады, осы бос энергияны азайту үшін фазалардың біреуінде БАЗ болу керек. БАЗ-дар фазааралық шекарада адсорбциялану және май мен су арасындағы фазааралық керілуді азайту тенденциясына ие. Бұл МФАС-дың құрамы және құрлсын эмульсияның тәртібі анықтайды. Негізінде бұл шекаралық үлдірлер сыртқы әсерді азайтатын және үлдірдің түзілуіне қарсылық көрсететін жағыдайда болуы керек. Тұтқыр серпімді қасиеттері шекара аралық қабатта көрінеді[11-14] .

Эмульсияның тұрақтылығының бұзылуы жүйеде седиментация процестерінің жүруімен, тамшылардың каогуляциясымен, олардың жабысуымен және заттың кіші тамшыдан үлкен тамшыға диффузиялық аусуымен байлансты. (Оствальдтық жетілу, изотермиялық айдау, қайта конденсациялау) Дөрекі дисперсті эмульсияларда седиментация-дисперстік орта мен дисперстік фаза болатын сұйықтықтардың тығыздықтарының қатынастарына байлансты тура немесе кері (қаймақтың түзілуі) . Седиментацияны тоқтатыу үшін эмульсияларды қосымша диспергілейді(гомогендейді), немесе фазалар тығыздығын теңейтін қосымшалар енгізеді. Каогуляцияға тұрақтылыққа ионды БАЗ-ды қолданғанда жетеді; кері эмульсиялар жағыдайында жоғары май қышқылдарының Fe-және Cr- тұздарын қолдану тиімді, БАЗ-ды әсіресе тамшылардың бетінде құрлымды-механикалық барьер түзетін жоғары молекулалық БАЗ-дар ды қолданған кезде ккаогуляцияны толық практикалық жоюға болады. Эмульсиялардың қайта конденсациялануын баяулатудың тимді әдісі-дисперстік фаза құрамына дисперстік ортада ерімейтін қоспаларды енгізу болып табылады, тура эмульсиялар үшін -молекулалық массасы жоғары көмір сутектерді, кері эмульсиялар үшін-электролиттерді. Эмульсиялар табиғатта кең таралған: ол сүт (майдың судағы тамшылары, ақуыздар қоспасыме тұрақтанған, негізінен, казейін, липопротеиндер және фосфолипидтермен) өсімбіктердің шырындары, мысалы, каучуконостардың; мұнай эмульсиялары қатты тұздалған судан арылу үшін оларды деэмульгирлеу мұнайды біріншілік айдаудағы маңзды тапсырмалары болып табылады. Қан да эмульсияға жақын, соныме қатар липосомалар мен микроорганизмдерден тұратын жүйелер де өндірсте және технологияда эмульсияларды эмульсиялық полимер процестерінле майлағыш-салқындатқыш сұйықтықтар ретінде, сүтті алмастырғыштар ретінде, майлағыш ретінде, консервілеу үшін құрамдар, қағаз өндірісінде жабыстырғыш құрамдар, терінің қасиетін жақсартуға және бояуға қажет апертура, жіптер мен маталарды өңдеуге арналған заттар ретінде қолданады. Кері эмульсиялар-мұнай және газ скважиналарын бұрғылау кезіндегі ондағы бітелген аимақтарды өңдеу үшін бұрғылау ертінділерінің ролын атқарады; қаттардың мұнай беру дәрежесін арттыру үшін микроэмульсияларды қолдану тиімді. Әртүрлі кері эмульсиялар-дәрі және касметикалық майлар және кремдер түрінде, тамақ өнімдері(мысалы, маргарин) түрінде, перфторкөміртек қосылстарының судағы тура эмульсиялары-қаналмастырғыштар ретінде қолданылады .

Эмульсиялардың тұрақтылығы, колоидтық және дисперстік жүйлердікі сияқты, жалпы жағыдайда, беттік керілу 0-ге қатты жақын болмағанда, демек, екі жанасатын фазаның критикалық жағыдайынан алшақ шарттарда, принциптік кинетикалық түсінік болып табылады, өйткені, термодинамикалық мағынада көрсетілген шектеулері бар дисперстік жүйелердің барлығы тұрақсыз.

Мұндай жүйелер лиофобтылар жалпы атауға бірігеді оларға, лиофилдіге қарағанда, өздігінен түзілетін эмульсиялар жатады. Мұндай эмульсияларды фазалардың ығысуының критикалық температурасына жақын фазалардың бөлу шекарасындағы өте төмен беттік керіліу кезінде түзілетін, термодинамикалық тұрақты деп қарастыруға болады немесе дәл осы БАЗ-дың көп мөлшерінде. Лиофобты эмульсиялардың тұрақтылығын қарастырған кезде үш түрлі құрлысты анық ерекшелуге болады:

1. Фазалар арасындағы тығыздықтың әртүрлілігі мен ауырлық өрісіндегі тамшы өлшемдеріне байлансты дисперстік фазаның жоғары немесе төмен ауысуын тудыратын-седиментациялық тұрақсыздық. Бұл процесс қаймақ немесе тұнба түзілуіне әкеледі-таза күйде дисперстіліктің өзгеруінсіз

2. Агрегаттар немесе кеңістіктік коагуляциялық құрылымдар түзілумен жүретін, тамшылардың жабысуына әкелетін-агрегаттық тұрақсыздық

3. Тамшылардың коалеценциясы-кеңстіктің бос энергиясының минимумына үмтылуы нәтижесінде олардың жабылуы. Коалеценция тамшылардың үлкеюіне әкеледі және соңында дисперстік фаза тұтас қабат түрінде бөлінеді.

Бұл құбылстардың ішінде коалеценция ғана толық бұзылудың қайтымсыз процесін көрсетеді, демек, эмудьсияның қабаттануы, сондықтан коалеценцияны зерттеу-эмульсиялардағы ең маңызды сипаттамалы процесс.

Полиэлектролиттер тамшының бетінде үзілуге төзімді, берік, қорғағыш қабат түзуге ыңғайлы. Осыған байлансты алғаш рет авторлардың желатиннің фазааралық адсорбциялық қабаттарының эластикалық қасиеттерінің есебінен тура эмульсиялардың тұрақтану мүмкіндігін сандық бағалауға тырысқан құнды жұмысы ұсынылды. Олармен дисперстік фазаның адсорбциялық қабатпен жабылған екі тамшысының жақындасуынан коагуляциялық күй түзілуіне қатыстыы модель жетілдірілген. Мұндай "қабаттың" арасындағы тартылу энергиясы 25 kT, құрайтыны, демек эмульсия тамшыларының арасындағы мұндай жазық коагуляциялық күй болуы мүмкін және оны бөлу үшін жылу қозғалсының энергиясы жеткіліксіз.

Дисперстік жүйелердің тұрақтылығының себебі бос энергиясының фазааралық қабаттағы кеңістікке жеткілікті тығыздалуы. Сондықтан мұндай жүйелерде барлық өзіндік процестер бір жақты және фазааралық бөліну кеңістігінің кішіреюіне әкеледі, демек коалеценция мен коагуляциядан сипатталатын дисперстік жүйенің кішіреюіне.

Полимерлердің адсорбциясының негізгі заңдылықтары

Қазіргі кезде полимердің физикалық химиясы мен коллоидтық химияның маңзды бөлімдерінің бірі-полимерлердегі беттік құбылыстардың физика-химиясы.

сының нәтижесінде полимердегі және полимерлік материалдағы беттік құбылыстар олардың қасиеттерінің барлық комплекіснде орынды роль атқарады және ең алдымен құрлымдық қасиеттерінде. Ал фазалардың бөлу шекарасындағы макромолекулалардың тәртібінің ерекшеліктерін зерттеу, қазыр бұл саладағы маңзды тапсырмалардың бірі.

Полимердегі беттік құбылыстар мәселесін айта отырып, оның техникалық көзқарастан ғана емес, биологиялық көзқарастан да маңызды мағынаға ие екенін үмытпау қажет. Биополимер молекулалары қатысаын биологиялық процесстердегі беттік құбылыстардың ролі де өте зор.

Полимердің адсорбциясының мәселесі жан-жақты және кеңауқымды. Ол-полимерлердің бетке адгезиялануы, моноқабаттың құрлымдары мен қасиеттері, полимерлердің шекаралық қабаттарының құрлымды -механикалық қасиеттері және басқа да техника үшін маңзды сұрақтарды қамтиды. Шынымен, фазалардың бөлу шекарасында адгезиялық әсерлесу бар, ең алдымен, екі дене арасындағы адсорбциялық әсерлесу. Қатты дененің бетінде полимерлердің адсорбциясы шекаралық қабаттың құрлымының ерекшеліктерін, макромолекулалардың шекаралық қабаттарда жиналу тәртібін, ал осыдан-тізбектердің молекулалық қозғалғыштығын және олардың релаксациялық және басқа қасиетерін анықтайды. Адсорбция процесстері полимерлі материалдардың соңғы физика-химиялық және физика-механикалық қасиетерінің комплекстерінде ғана ерекше роль атқарады.

J. van der Gucht соавторлармен бірге"Тірі" полимерлерді зерттеп, фазаларды бөлу бетінде полимерлердің сорбциялнуының бірнеше механизімін ұсынды (1-сурет, ) [19] .

A-жай адсорбцияның моделі, полимердің адсорбциялық молекуласында адсорбциялық функцианалды топтар (жабысқақ соңдар) болмайды; B-полимер молекуласында бір жабысқақ соңмен адсорбциялану механизмі; C- полимер молекуласында екі жабысқақ соңмен адсорбциялану механизмі; a- полимердің бос тізбегі; b - сорбцияланған қатарлық, c- құйрық, d- ілгек, e- көпір тізбек, f- бір коваленттік байланспен тігілген тізбек, g- екі жабысқақ соңы бар ілгек, h- екі жабысқақ соңы бар көпір.

Мұндай жүйелердің түзілу шарттары сонымен қатар шекаралық қабаттардың қасиеттерін зерттеудің мүмкіндігін шектейді. Тәжрибе жүзінде ешқайда(өте жұқа қабаттардағы кристалданатын полимерлерді қоспағанда) өзіндік шекаралық қабаттардың қасиеттерін зерттеуге болмайды, сондықтан барлық қорытындылар полимердің көлемдік бөліну шекарасымен енгізілген өзгерулер негізінде жасалады.

1 сурет. Полимер молекулаларының екі фазаның арасындағы адсорбциялық қабатта сызбалық таралуы.

Полимерлік молекулалардың толтырылған жүйелерде орны бар бетпен адсорбциялық әсерлесуін жүйедегі молекулааралық байланыстардың қайтатопталуына және сегіменттердің бетпен әрекеттесуі нәтижесінде физикалық құрлымдық тордың қосымша түйіндер түзуіне әкелетін процесс ретінде қарастыруға болады. Қосымша түйіндердің түзілуі жүйені құрлымдандырудың нәтижесі ретінде молекулалық қозғалғыштықты төмендету қажет. Толтырылған полимерлерді алудың шарттарына байлансты және тізбектердің бетпен әсерлесу түріне байлансты қосымша түйіндердің саны әртүрлі болады, соған байлансты полимердің беттік қабатының қасиеттері де ерекшеленеді. Бет пен үлдірдің(лактық жабындар, желімдік қосылыстар және т. б) түзілуінің бірінші акті полимер молекулаларының бетпен адсорбциялануы болып табылады. Адсорбцияның жағыдайына және балқымада немесе ертіндідегі тізбектің формасына байлансты беттік қабаттардың қасиеттері әртүрлі болады.

J. H. Maac жұмысында, полистиролдың поли-(4-винилпиридинді) құйрықшалармен блок -сополимерінің беттік үлдірін зерттеп, мұндай тптардың өсуімен тефлонның бетінде сызықтық құрылымға біріктірілген, қатаң бағытталған тұздар түзілетінін көрсетті. Бірақ блоктардың өсуі кезінде автор полимердің өзінде тесіктердің түзілу есебінен моноқабаттың бұзылуын бақылады.

J. C. Dijt қасындағы авторлармен бірге бөлу шекарасының болуы полимердің шекаралық қабаттағы релаксациялық тәртібінің өзгеруіне, шынылану температураларының және шыныланудың көлденең аралығының өзгеруіне, релаксацияның орташа уақытының және басқаларының өзгеруіне әкелетінін шешті. Бұл молекулалық орамның тығыздығының өзгеруіне байлансты, сонымен қатар полимерлі тізбектің сегменттерінің және ірі кинетикалық элементтердің қозғалғыштығының азаюымен байлансты. Осы берілгендердің негізінде авторлар шекаралық қабаттағы тізбектердің қозғалғыштығының шектеуі ең алдымен энтропиялық фактор мен байлансты, демек бөлу шекарасының жанындағы мкромолекуланың конформациялық жинақтың бірігуімен деп санайды. Бұл эффекті беттің химиялық табиғатынан тәуелсіздігін, бетпен әсерлеспейтін қабаттағы қозғалғыштықтың өзгеруінің жайылуын, осы эффектерге полимер тізбегінің иілгіштігінің әсерін толық түсіндіруге мүмкіндік береді. Шынымен, илгіш молекулалармен салстырғанда шектеулі болатын, қатаң тізбекті полимер молекулаларының конформациялық жиналуы тізбектің қаттылығының әсерінен илгіш молекулалар жағыдайындағы сияқты, бөлу шекарасының жаныныда қатты өзгермейді. Мұнда тізбектің қозғалғыштығының өзгеру эффектілері көрінбеді.

Сонымен, молекулалық қозғалғыштықтың өзгеруі конформациялық шектеулердің нәтижесінде шекаралық қабатта тізбектің иілгіштігінің азаюымен байланысты деп қорытындылауға болады. Бұл жағыдайда конформацияның өзгеруі беттің немесе молекуланың байлансу дәрежесінің болуымен ғана болатынының мағынасы жоқ. Соңғы фактор, адгезиялық байланстың беріктілігінің көзқарасынан өте нақты-молекулалық қозғалғыштықтың азаюы кезінде анық мағынаға ие болмайды, өйткені бұл процесстер бөлу шекарасындағы байланстардың бұзылуымен байлансты емес.

Анықталған және дамып жатқан адгезия теорялары жекеше және шектелген тәртіпке ие. Адгезияның электірлік теориясы[23] адгезивтің астындағыдан бөліну кезінде түзілетін электірлік құблсты қарастырады, бірақ адгезияның өзін түсіндіре алмайды немесе электірлік құбылыстар бөліну процесстпрі кезінде түзіледі, ал адгезия бізді адгезиялық байланыс бұзылмаған шартта қызықтырады. Адгезияның диффузиялық теориасы тәжрибе жүзінде полимердің бір біріне адгезиялануы кезінде ғана қолданылады. Сонымен, бүгінде жалғыз қолайлы адгезияны бөліну шекарасындағы молекулалық күштердің әсерімен байланстыратыны, демек адсорбциямен, адгезияның адсорбциялық теориасы болады. Физикалық тұрғыдан адсорбциялық теория ең негізделгені болып табылады. Жекелеп айтқанда, әртүрлі беттердің әсерлесуінен екі электірлік қабаттың түзілуі жайлы түсінік адсорбциямен макромолекуланың полярлы топтарының бетке бағытталуының нәтижесінде де болады, демек бұл түсініктер адсорбция теориа жақтауына жинақталады. Адсорбция жайлы түсініктерді жалпылау және дамыту толтырылған және армирленген полимердің физикалық химиясының ары қарай дамуына негіз болуы қажет, сонымен қатар қазіргі өндірсте маңызды роль атқаратын тігілмеген полимерлі материалдардың физикохимиясы.

Шекаралық қабаттағы полимерлердің молекулалық қозғалғыштығы полимер тізбегінің илгіштігімен және оның бетпен әсерлесу тәжрибесімен, демек, адсорбцияда анықталатын факторлар анықталады. Молекуланың қозғалғыштығы жайлы сұрақты қарастырғанда полимердің адсорбциялық қабаттарындағы молекулалық қозғалғыштықты тура анықтау тәжрибе жүзінде қыйын және қазірге дейін әдебиетерде шынымен адсорбциялық қабаттарда мұндай зерттеулер жүргізілгені жайлы жұмыстар жоқ екенін есте сақтау қажет. Біздің айтайын дегеніміз адсорбциялық және шекаралық қабат жайлы түсінікті жою қажеттілігі. Айтылғандарға сәйкес, бетте ертіндіден полимердің оған адсорбциялануы нәтижесінде түзілген және полимер тізбектерінің сегіменттерінің бір бөлігі бетпен қарым- қатынаста болатын макромолекулалар қабаты -адсорбциялық қабат болып табылады. Мұндай адсорбциялық қабаттың қалыңдығы адсорбцияланған молекулалардың конформациясымен анықталады, бірақ полимолекулалық адсорбция немесе бөлек макромолекулалардың емес, олардың агрегаттарының бетте адсорбциялануы орын алатын күрделі жүйелерге ауысу кезінде мұндай анықтауды қолдануға болмайды. Өйткені бұл жағыдайда бетпен үздіксіз қатынаста болатын полимер молекулалары ғана емес бетпен байлансты болатын мұндай мүмкіндіктер Силберберга жұмыстарында, және Ю. С. Липатов және Л. М. Сергееваның жұмыстарында көрсетілген.

Мұндай жүйелердің түзілу шарты шекаралық қабаттардың зерттйтін мүмкіндіктерді шектейді. Тәжрибе жүзінде ешқайда(өте жұқа қабаттарда кристалданатын полимерден басқасы) өзіндік шекаралық қабаттардың қасиеттерін зерттеуге болмайды, сондықтан барлық қорытындылар полимердің көлемдік қасиетеріне бөлу шекарасымен енгізілетін өзгерулер негізінде жасалады, демек кейбір артық сипатамалардың табылуынан. Сондықтан барлық экспперименталды сипаттамалар шекаралық қабат пен көлемнің қасиеттерінің қосындысы болып табылады және шекаралық қабаттағы құрлымдардың өзгеру тәртібі жайлы әңгімелер сол немесе басқа сипаттамалардың өзгеру бағытының негізінде жасалады. Бұл жағыдайда шекаралық қабаттардың қасиеттерін зерттеуге ең қолайлы модель толтырылған полимерлер болып табылады.

... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.