Қазақстан Республикасының кедендік бақылаудың формалары мен принциптері
Мазмұны
Кіріспе
І. Кедендік бақылау кеден ісінін кұрамдас бөліктері.
1.1. Кедендік бақылау мәні, құылымы максаттары.
1.2 Кедендік бақылау механизмін ұйымдастырудың негізгі бағыттары.
1.3. Қазақстан Республикасының Кедендік бақылаудың құқықтық
негіздері.
II. Қазақстан Республикасының кедендік бақылаудың формалары мен
принциптері.
2.1. Кедендік бақылаудың әлемдік тәжірибесі.
2.2. Қазақстан Респуликасының кедендік бақылаудың формалары.
2.3. Қазақстан Республикасында тауарлар мен көлік кұралдарына
қатысты жүргізілетін алдын ала операциялар және негізгі кедендік
ресімдеу тәжірибесі.
ПІ. Оңтүстік Қазақстан облысы бойынша кеден департаментінің
кедендік бақылау жұмыстарына талдау.
3.1. Оңтүстік Қазақстан облысы бойынша кеден департаментінің
кедендік жұмыстарының барысы.
3.2. Кедендік ресімдеу мен кедендік бақылаудың проблемалары мен
болашағы.
Қорытынды.
Пайданылған әдебиеттер.
Кіріспе
І. Кедендік бақылау кеден ісінін кұрамдас бөліктері.
1.1. Кедендік бақылау мәні, құылымы максаттары.
1.2 Кедендік бақылау механизмін ұйымдастырудың негізгі бағыттары.
1.3. Қазақстан Республикасының Кедендік бақылаудың құқықтық
негіздері.
II. Қазақстан Республикасының кедендік бақылаудың формалары мен
принциптері.
2.1. Кедендік бақылаудың әлемдік тәжірибесі.
2.2. Қазақстан Респуликасының кедендік бақылаудың формалары.
2.3. Қазақстан Республикасында тауарлар мен көлік кұралдарына
қатысты жүргізілетін алдын ала операциялар және негізгі кедендік
ресімдеу тәжірибесі.
ПІ. Оңтүстік Қазақстан облысы бойынша кеден департаментінің
кедендік бақылау жұмыстарына талдау.
3.1. Оңтүстік Қазақстан облысы бойынша кеден департаментінің
кедендік жұмыстарының барысы.
3.2. Кедендік ресімдеу мен кедендік бақылаудың проблемалары мен
болашағы.
Қорытынды.
Пайданылған әдебиеттер.
Кіріспе
Қазіргі экономикалық даму ұлттық экономикалардың аймақтық және бірыңғай әлемдік кешендерге бірігу үрдісіне, еркін сауданың кең аймақтарын құруға тауарлар мен қызметтермен алмасу жөніндегі халықаралық келісімдер ролінің артуына ұмтылысымен сипаталады. Барлық елдердегі ұлттық экономикалар есімдеудің белгілі бір дәрежеде ашық болуда халықаралық еңбек бөлінісімен халықаралақ бәсекеге қосылуда.
Сыртқы экономикалық қызметті мемлекеттік басқару органдарының жүйесінде сыртқы экономикалық қызметке қатысушыларға уақытылы қызмет көрсететін неғүрлым динамикалы түрде дамуышы ретінде кеден қызметіне ерекше рөл беріліп отыр. Бұл сыртқы экономикалық байланыстар қарқындарының өсуімен түсіндіріледі.
Кеден қызметінің мемлекеттік құрлылым ретіндегі негізгі қызметі мемлекеттің саясатын жүргізу болып табылады. Сондықтан, кеден органдарының қызметтері барлық елдерде дерлік бірдей болғанымен, барлық жерде осы қызметтерді орындау мен қайта бөлудің өзі бірдей деп тұжырымдау дұрыс емес болар еді. Әр түрлі елдерде кеден органдарының алдында түрлі мәселелер қойылды. Кейбір елдерде, әсіресе дамушы елдерде, кеден органдары бюджеттің негізгі "толтырушысы" бола отырып, негізінен фискалды қызметті атқарады. Экономикасы дамыған елдерде кеден органдары есірткімен күресудің негізгі звеносы немесе үкімет саясатының негізгі жүргізушілері болып табылады.
Кеден органдарының қызмет аясы кеңейді және интеллектуалды меншік қүқықтарын қорғау, уландыратын қалдықтарды өткізілуін бақылау мәселелері сияқты мәселелерді шешуді қосады. Экономиканы жоспарлаумен айналысатын мемлекеттік шенеуніктердің талаптары, сенімді кеден статистика берілгендерін алудағы қажеттілік кеден органдарына мәліметтерді өндеу процесіне қосьшуға түрткі бодды. Осы факторлар, сонымен қатар қоғамды терроризмнен, зорлық-зомбылық, діни экстремизмді
тарататын материадцардың енуінен қорғауды талап ету бүкіл әлемнің кеден қызметтері алдында өте күрделі және ауқымды мәселелер тұратындығына көз жеткізді.
Қазақстан Республикасының кеден қызметі 1992 жылдан бері кеден жүйесінің бөлігі Бүкіләлемдік Кеден Ұйымының мүшесі болып табылады. Қазіргі таңда біздің қызметінің халықаралық беделінің қалыптасуы туралы, халықаралық деңгейдегі позициялардың біртіндеп нығаюы туралы айтуға болады. Мүшеліліктің практикалық маңызы кадрларды дайындау. Қайта дайіндау, кеден қызметін модернизациялау мен реформалау жөніндегі Бүкіләлемдік Кеден Ұйымының әр түрлі бағдарламаларында катысу мүмкіндігінде.
Тауарлар мен көлік құралдарын кеден шекарасы арқылы өткізілуін тез-дету үшін кедендік ресімдеу мен кедендік бақьшау механизмін жетіддіру маңызды болып табылады. Сондықтан дишюмдық жұмысымды орындаудьщ мақсаты: кедендік ресімдеу мен кедендік бақылаудың негізгі терминдері мен түсініктерін, мақсаттарын және құқықтық негіздерін ашу; қатысушылар шеңберін анықтау және олардың тауарлар мен көлік құралдарын Қазакстан Республикасының кеден шекарасы арқылы өткізу кезінде кедендік ресімдеу кезендерін рет ретімен орындау; Оңтүстік Қазақстан облысы бойынша .Кеден басқармасының жұмыстарына талдау жасау арқылы кедендік ресімдеу мен кедендік бақылау механизмін жетілдіру бойынша тиімді әрі ұтымды ұсын-ыстар жасау болып табылады.
Қазіргі экономикалық даму ұлттық экономикалардың аймақтық және бірыңғай әлемдік кешендерге бірігу үрдісіне, еркін сауданың кең аймақтарын құруға тауарлар мен қызметтермен алмасу жөніндегі халықаралық келісімдер ролінің артуына ұмтылысымен сипаталады. Барлық елдердегі ұлттық экономикалар есімдеудің белгілі бір дәрежеде ашық болуда халықаралық еңбек бөлінісімен халықаралақ бәсекеге қосылуда.
Сыртқы экономикалық қызметті мемлекеттік басқару органдарының жүйесінде сыртқы экономикалық қызметке қатысушыларға уақытылы қызмет көрсететін неғүрлым динамикалы түрде дамуышы ретінде кеден қызметіне ерекше рөл беріліп отыр. Бұл сыртқы экономикалық байланыстар қарқындарының өсуімен түсіндіріледі.
Кеден қызметінің мемлекеттік құрлылым ретіндегі негізгі қызметі мемлекеттің саясатын жүргізу болып табылады. Сондықтан, кеден органдарының қызметтері барлық елдерде дерлік бірдей болғанымен, барлық жерде осы қызметтерді орындау мен қайта бөлудің өзі бірдей деп тұжырымдау дұрыс емес болар еді. Әр түрлі елдерде кеден органдарының алдында түрлі мәселелер қойылды. Кейбір елдерде, әсіресе дамушы елдерде, кеден органдары бюджеттің негізгі "толтырушысы" бола отырып, негізінен фискалды қызметті атқарады. Экономикасы дамыған елдерде кеден органдары есірткімен күресудің негізгі звеносы немесе үкімет саясатының негізгі жүргізушілері болып табылады.
Кеден органдарының қызмет аясы кеңейді және интеллектуалды меншік қүқықтарын қорғау, уландыратын қалдықтарды өткізілуін бақылау мәселелері сияқты мәселелерді шешуді қосады. Экономиканы жоспарлаумен айналысатын мемлекеттік шенеуніктердің талаптары, сенімді кеден статистика берілгендерін алудағы қажеттілік кеден органдарына мәліметтерді өндеу процесіне қосьшуға түрткі бодды. Осы факторлар, сонымен қатар қоғамды терроризмнен, зорлық-зомбылық, діни экстремизмді
тарататын материадцардың енуінен қорғауды талап ету бүкіл әлемнің кеден қызметтері алдында өте күрделі және ауқымды мәселелер тұратындығына көз жеткізді.
Қазақстан Республикасының кеден қызметі 1992 жылдан бері кеден жүйесінің бөлігі Бүкіләлемдік Кеден Ұйымының мүшесі болып табылады. Қазіргі таңда біздің қызметінің халықаралық беделінің қалыптасуы туралы, халықаралық деңгейдегі позициялардың біртіндеп нығаюы туралы айтуға болады. Мүшеліліктің практикалық маңызы кадрларды дайындау. Қайта дайіндау, кеден қызметін модернизациялау мен реформалау жөніндегі Бүкіләлемдік Кеден Ұйымының әр түрлі бағдарламаларында катысу мүмкіндігінде.
Тауарлар мен көлік құралдарын кеден шекарасы арқылы өткізілуін тез-дету үшін кедендік ресімдеу мен кедендік бақьшау механизмін жетіддіру маңызды болып табылады. Сондықтан дишюмдық жұмысымды орындаудьщ мақсаты: кедендік ресімдеу мен кедендік бақылаудың негізгі терминдері мен түсініктерін, мақсаттарын және құқықтық негіздерін ашу; қатысушылар шеңберін анықтау және олардың тауарлар мен көлік құралдарын Қазакстан Республикасының кеден шекарасы арқылы өткізу кезінде кедендік ресімдеу кезендерін рет ретімен орындау; Оңтүстік Қазақстан облысы бойынша .Кеден басқармасының жұмыстарына талдау жасау арқылы кедендік ресімдеу мен кедендік бақылау механизмін жетілдіру бойынша тиімді әрі ұтымды ұсын-ыстар жасау болып табылады.
Пайдаланылған әдебиеттер:
1. Қазақстан Республикасының конститутциясы 1995
2. Қазақстан Республикасының Кеден кодексі. 2005
3. Қазақстан Республикасының кеден шекарасы арқылы тауарлар
мен көлік құралдарын кедендік ресімдеу мен кедендш бақылаудың ережесін бекіту туралы" ҚР Кедендік бакылау Агенттігі Төрағасының 10.10.2002 жылғы N48 бұйрығы.
4. "Тауарларды декларациялаудың кейбір мәселелері туралы" ҚР Кедендік бақылау Агенттігі Төрағасының 20.05.2003 жылғы N221-бұйрығы.
5. "Тауарлар мен көлік құралдарын әкету әкелу туралы міндеттеме формасьш бекіту туралы" ҚР Кедендік бақылау Агенттігі Төрағасынын 12.05.2003 жылғы№186-бұйрығы.
6. "Жеке кедендік режимдер шеңберінде кедендік бақылау туралы"
ҚР кедендік бақылау Агенттігі Төрағасының 7.05.2003 жылғы №187-бұйрығы.
7. "Тауарлар мен көлік құралдарын кедендік ресімдеу туралы" ҚР мемлекеттік кіріс Министрлігі Кеден комитеті Төрағасының 15.02,2001 жылғы N54 бұйрығына өзгертулер мен толықтырулар енгізу туралы ҚР кедендік бақылау Агенттігі Төрағасының 6.01.2003 жылғы №3 бүйрығы.
8."Тауарлар мен көлік құралдарын кедендік ресімдеудің кейбір мәселелері туршіы" ҚР мемлекеттік кіріс Министрлігі Кеден комитеті төрағасының 15.02.2001 жылғы №51-бұйрығына өзгертулер енгізу туралы.
9."Тауарлар мен көлік құралдарын кедендік ресімдеу туралы" ҚР мемлекеттік кіріс Министрлігі Кеден Комитеті төрағасынын 15.02.2001. жылғы №54 бұйрығы.
10. Кедендік бақылау туралы" ҚР мемлекеттік кіріс Министрлігі Кеден Комитеті Төрағасының 15.02.2001 жылғы №50 бұйрығы.
11. "Алдын ала жүргізілетін операциялар туралы" ҚР мемлекеттік кіріс Министрлігі кеден комитеті Төрағасының 15.02.2001 жылғы №149-бүйрығы.
12 "Жеке тұлғалардың валюталарды декларациялаудың тәртібі туралы" ҚР мемлекеттік кіріс Министрлігі Кеден Комитетінің 14.09.2000 №285-бұйрығы.
13. "Әуе кемелерін пайдалануға қажетті жанар-жағармай материадцарды кедендік ресімдеу-туралы" ҚР мемлекеттік кіріс Министрлігі Кеден Комитеті Төрағасының 22.05.2000 жылғы №157- бұйрығы. 12."Жүктерге шекараларда бақылау жүргізу шарттарын үйлестіру туралы Халықаралық конвенцияға Қазақстан Республикасының қосылуы туралы" 6.05.2002 жылғы N320 ҚР Заңы.
13."Контейнерлерге қатысты 1972 жылғы Кеден конвенциясына Қазақстан Республикасының қосылуы туралы" 6.05.2002 жылғы N319 ҚР заңы.
14 Трансферттік бағалары қолдану негізіндегі мемлекеттік бақылау туралы" 5.01.2001 жылғы ҚР заңы.
15." Қазақстан Республикасындағы өнімінің сәйкестігін бақылау туралы" ҚР Үкіметінің 29,11.2000 жылғы № 1787 Қаулысы.
16."Теміржол көлігімен тасымалданатын транзит тауарларды кедендік ресімдеу туралы" ҚР Үкіметінің 18.03.1999 жылғы №258 қаулысы. 17."Евразиялық экономикалық қауымдастық мүше-мемлекеттерінің территорияларындағы этил спиртін, алкогольді, құрамында спирті бар және темекі өнімдерінің өндірісі мен айналысын кедендік бақылау туралы Келісімнің жасалуы туралы" ҚР Үкіметінің 23.01.2002 жьшғы N82 қаулысы. 18."Қазақстан республикасының территориясы бойынша автокөлік құралдарының өтуін реттейтін кейбір мәселелер" ҚР Үкіметінің 19.01.2002 жьшғы N62 Қаулысы.
19. Әлібеков С.Т. Қазақстанның кеден қүқығы Жалпы және ерекше бөлім.-Астана: 2002.
20. Борисов К.Г. Международное таможенное право.-Москва:2001
21. Сандровский К.К. Международное таможенное право: Учебник для вузов;-Киев:2001.
22. Основы таможенного дела: Учебник для вузов /под ред. В.Г. Драганова.-Москва: экономика, 1998.
23. Сарсембаев М.А. Таможенное право Республики Казахстан.-Алматы: 2000.
24. Нұрақметов Б. Қазақстан Респбликасының кеден ісі: сұрақтар мен жауаптар-таможенное дело в Республики Казахстан: Вопросы и ответы.-Алматы: 2000.
25. Таможенное право /под ред. Габричидзе — Москва. 1997.
26. Мадиярова Д.М. Кеден ісін ұйымдастыру және басқару: оқу құралы.-Алматы:2000.
27. Досымханова Ш.Некоторые аспекты совершенствования таможен-ных процедур Таможенный вестник N1, 2002.
28. Концепция проекта Таможенного кодекса Республики Казахстан Вестник МГД РК, N2 (29) февраль 2002.
29. Проект таможенного кодекса Внешнеэкономическая дятельность в Казахстане, N23 (197), 2002.
30. Новая подход к основным положениям таможенного законодательства Внешнеэкономическая деятельность в Казахстане, N22 (196), 2002.
31. Исахан Г. Казахстанской таможенной службе-10 лет! Вестник МГД РК, N7 (22) июль 2001.
32. Сериков Б. Таможенный контроль за перемещением
энергетических ресурсов страны Таможенный вестник- N1, 2001.
33. Ванин М. Реформа таможенной системы и эффективность экономики Проблемы теории и практики управления - N2, 2001.
34. Таможенные процедуры должны быть прозрачны для всех
Автомобильный транспорт N1, 2001.
35. Приоритетные направления Таможенной автоматизированной информационной системы РК (ТАИС) Вестник МГД РК, N10 (25)октябрь2001.
36. Глобальная экономика и проблемы таможенного контроля КОРИНФШІ, 2001.
37. Шалтыкова А. Таможенная служба-важнейший политический институт Республики Казахстан Евразийское сообщество N4, 2000.
38. Задачи таможенной политики на современном этапе Таможенный вестник №1, 2002.
39. Кеденшілер шетінен жемқор деу жансақ пікір: Кедендік бақылау Агенттігінін төрағасы Бердібек Сапарбаевпен сұхбат Егемен Қазақстан - 5 наурыз, 2003.
40. Об утверждении правил таможенного оформления и таможенного контроля товаров и транспортных средств, перемещаемых через таможенную границу Республики Казахстане — N22 (196), 2002.
41. Таможенное оформление: Сборник нормативных актов:-А:2001.
42. Таможенный контроль: Сборник нормативных актов:-А:2001
43. Таможенное право: Сборник документов. Ч 1 и 2 Сост. П.В Диденко; М.Б. Кудайбергенов-А.Данекер, 2000.
44. Нұрахметов Б. Қазақстан Респбликасының кеден ісі: сұрақтар мен жауаптар — Таможенное дело в Республике Казахстан: вопросы
и ответы. — Алматы: Жеті жарғы, 2000.
45.Таможенное прово подред. Б.Н. Габричедзе-М. 1997.
46. Алибеков С.Т. Таможенное дело в Республике Казахстан:
Учебное пособие; — Алматы: 1997.
47. Таможенное оформление товаров и транспотных средств Таможенный альманах, 5 2001.
48. Инструкция о проведении таможенного контроля и таможенного оформления товаров и транспортных средств, ввозимых на комплекс "Байконур" из РФ Внешнее экономическая деятельность в Казахстане - N3 (201), 2003.
49. Таможенное оформление информации передающейся по спутниковой связи ВЭД в Казахстане N22 (196), 2002. Сапарбаев Б.М. Фундамент таможенной деятельности ВЭД в Казахстане№0(208),2003.
50. Досымханова ІП.Ш. Перемешение товаров и транспортных средств, оформление и их декларирование ВЭД в Казахстане N9 (207), 2003.
51. Программа развития таможенной службы Казахстана на 2003 ВЭД в Казахстане N23 (197), 2002.
1. Қазақстан Республикасының конститутциясы 1995
2. Қазақстан Республикасының Кеден кодексі. 2005
3. Қазақстан Республикасының кеден шекарасы арқылы тауарлар
мен көлік құралдарын кедендік ресімдеу мен кедендш бақылаудың ережесін бекіту туралы" ҚР Кедендік бакылау Агенттігі Төрағасының 10.10.2002 жылғы N48 бұйрығы.
4. "Тауарларды декларациялаудың кейбір мәселелері туралы" ҚР Кедендік бақылау Агенттігі Төрағасының 20.05.2003 жылғы N221-бұйрығы.
5. "Тауарлар мен көлік құралдарын әкету әкелу туралы міндеттеме формасьш бекіту туралы" ҚР Кедендік бақылау Агенттігі Төрағасынын 12.05.2003 жылғы№186-бұйрығы.
6. "Жеке кедендік режимдер шеңберінде кедендік бақылау туралы"
ҚР кедендік бақылау Агенттігі Төрағасының 7.05.2003 жылғы №187-бұйрығы.
7. "Тауарлар мен көлік құралдарын кедендік ресімдеу туралы" ҚР мемлекеттік кіріс Министрлігі Кеден комитеті Төрағасының 15.02,2001 жылғы N54 бұйрығына өзгертулер мен толықтырулар енгізу туралы ҚР кедендік бақылау Агенттігі Төрағасының 6.01.2003 жылғы №3 бүйрығы.
8."Тауарлар мен көлік құралдарын кедендік ресімдеудің кейбір мәселелері туршіы" ҚР мемлекеттік кіріс Министрлігі Кеден комитеті төрағасының 15.02.2001 жылғы №51-бұйрығына өзгертулер енгізу туралы.
9."Тауарлар мен көлік құралдарын кедендік ресімдеу туралы" ҚР мемлекеттік кіріс Министрлігі Кеден Комитеті төрағасынын 15.02.2001. жылғы №54 бұйрығы.
10. Кедендік бақылау туралы" ҚР мемлекеттік кіріс Министрлігі Кеден Комитеті Төрағасының 15.02.2001 жылғы №50 бұйрығы.
11. "Алдын ала жүргізілетін операциялар туралы" ҚР мемлекеттік кіріс Министрлігі кеден комитеті Төрағасының 15.02.2001 жылғы №149-бүйрығы.
12 "Жеке тұлғалардың валюталарды декларациялаудың тәртібі туралы" ҚР мемлекеттік кіріс Министрлігі Кеден Комитетінің 14.09.2000 №285-бұйрығы.
13. "Әуе кемелерін пайдалануға қажетті жанар-жағармай материадцарды кедендік ресімдеу-туралы" ҚР мемлекеттік кіріс Министрлігі Кеден Комитеті Төрағасының 22.05.2000 жылғы №157- бұйрығы. 12."Жүктерге шекараларда бақылау жүргізу шарттарын үйлестіру туралы Халықаралық конвенцияға Қазақстан Республикасының қосылуы туралы" 6.05.2002 жылғы N320 ҚР Заңы.
13."Контейнерлерге қатысты 1972 жылғы Кеден конвенциясына Қазақстан Республикасының қосылуы туралы" 6.05.2002 жылғы N319 ҚР заңы.
14 Трансферттік бағалары қолдану негізіндегі мемлекеттік бақылау туралы" 5.01.2001 жылғы ҚР заңы.
15." Қазақстан Республикасындағы өнімінің сәйкестігін бақылау туралы" ҚР Үкіметінің 29,11.2000 жылғы № 1787 Қаулысы.
16."Теміржол көлігімен тасымалданатын транзит тауарларды кедендік ресімдеу туралы" ҚР Үкіметінің 18.03.1999 жылғы №258 қаулысы. 17."Евразиялық экономикалық қауымдастық мүше-мемлекеттерінің территорияларындағы этил спиртін, алкогольді, құрамында спирті бар және темекі өнімдерінің өндірісі мен айналысын кедендік бақылау туралы Келісімнің жасалуы туралы" ҚР Үкіметінің 23.01.2002 жьшғы N82 қаулысы. 18."Қазақстан республикасының территориясы бойынша автокөлік құралдарының өтуін реттейтін кейбір мәселелер" ҚР Үкіметінің 19.01.2002 жьшғы N62 Қаулысы.
19. Әлібеков С.Т. Қазақстанның кеден қүқығы Жалпы және ерекше бөлім.-Астана: 2002.
20. Борисов К.Г. Международное таможенное право.-Москва:2001
21. Сандровский К.К. Международное таможенное право: Учебник для вузов;-Киев:2001.
22. Основы таможенного дела: Учебник для вузов /под ред. В.Г. Драганова.-Москва: экономика, 1998.
23. Сарсембаев М.А. Таможенное право Республики Казахстан.-Алматы: 2000.
24. Нұрақметов Б. Қазақстан Респбликасының кеден ісі: сұрақтар мен жауаптар-таможенное дело в Республики Казахстан: Вопросы и ответы.-Алматы: 2000.
25. Таможенное право /под ред. Габричидзе — Москва. 1997.
26. Мадиярова Д.М. Кеден ісін ұйымдастыру және басқару: оқу құралы.-Алматы:2000.
27. Досымханова Ш.Некоторые аспекты совершенствования таможен-ных процедур Таможенный вестник N1, 2002.
28. Концепция проекта Таможенного кодекса Республики Казахстан Вестник МГД РК, N2 (29) февраль 2002.
29. Проект таможенного кодекса Внешнеэкономическая дятельность в Казахстане, N23 (197), 2002.
30. Новая подход к основным положениям таможенного законодательства Внешнеэкономическая деятельность в Казахстане, N22 (196), 2002.
31. Исахан Г. Казахстанской таможенной службе-10 лет! Вестник МГД РК, N7 (22) июль 2001.
32. Сериков Б. Таможенный контроль за перемещением
энергетических ресурсов страны Таможенный вестник- N1, 2001.
33. Ванин М. Реформа таможенной системы и эффективность экономики Проблемы теории и практики управления - N2, 2001.
34. Таможенные процедуры должны быть прозрачны для всех
Автомобильный транспорт N1, 2001.
35. Приоритетные направления Таможенной автоматизированной информационной системы РК (ТАИС) Вестник МГД РК, N10 (25)октябрь2001.
36. Глобальная экономика и проблемы таможенного контроля КОРИНФШІ, 2001.
37. Шалтыкова А. Таможенная служба-важнейший политический институт Республики Казахстан Евразийское сообщество N4, 2000.
38. Задачи таможенной политики на современном этапе Таможенный вестник №1, 2002.
39. Кеденшілер шетінен жемқор деу жансақ пікір: Кедендік бақылау Агенттігінін төрағасы Бердібек Сапарбаевпен сұхбат Егемен Қазақстан - 5 наурыз, 2003.
40. Об утверждении правил таможенного оформления и таможенного контроля товаров и транспортных средств, перемещаемых через таможенную границу Республики Казахстане — N22 (196), 2002.
41. Таможенное оформление: Сборник нормативных актов:-А:2001.
42. Таможенный контроль: Сборник нормативных актов:-А:2001
43. Таможенное право: Сборник документов. Ч 1 и 2 Сост. П.В Диденко; М.Б. Кудайбергенов-А.Данекер, 2000.
44. Нұрахметов Б. Қазақстан Респбликасының кеден ісі: сұрақтар мен жауаптар — Таможенное дело в Республике Казахстан: вопросы
и ответы. — Алматы: Жеті жарғы, 2000.
45.Таможенное прово подред. Б.Н. Габричедзе-М. 1997.
46. Алибеков С.Т. Таможенное дело в Республике Казахстан:
Учебное пособие; — Алматы: 1997.
47. Таможенное оформление товаров и транспотных средств Таможенный альманах, 5 2001.
48. Инструкция о проведении таможенного контроля и таможенного оформления товаров и транспортных средств, ввозимых на комплекс "Байконур" из РФ Внешнее экономическая деятельность в Казахстане - N3 (201), 2003.
49. Таможенное оформление информации передающейся по спутниковой связи ВЭД в Казахстане N22 (196), 2002. Сапарбаев Б.М. Фундамент таможенной деятельности ВЭД в Казахстане№0(208),2003.
50. Досымханова ІП.Ш. Перемешение товаров и транспортных средств, оформление и их декларирование ВЭД в Казахстане N9 (207), 2003.
51. Программа развития таможенной службы Казахстана на 2003 ВЭД в Казахстане N23 (197), 2002.
Мазмұны
Кіріспе
І. Кедендік бақылау кеден ісінін кұрамдас бөліктері.
1.1. Кедендік бақылау мәні, құылымы максаттары.
1.2 Кедендік бақылау механизмін ұйымдастырудың негізгі бағыттары.
1.3. Қазақстан Республикасының Кедендік бақылаудың құқықтық
негіздері.
II. Қазақстан Республикасының кедендік бақылаудың формалары мен
принциптері.
2.1. Кедендік бақылаудың әлемдік тәжірибесі.
2.2. Қазақстан Респуликасының кедендік бақылаудың формалары.
2.3. Қазақстан Республикасында тауарлар мен көлік кұралдарына
қатысты жүргізілетін алдын ала операциялар және негізгі кедендік
ресімдеу тәжірибесі.
ПІ. Оңтүстік Қазақстан облысы бойынша кеден департаментінің
кедендік бақылау жұмыстарына талдау.
3.1. Оңтүстік Қазақстан облысы бойынша кеден департаментінің
кедендік жұмыстарының барысы.
3.2. Кедендік ресімдеу мен кедендік бақылаудың проблемалары мен
болашағы.
Қорытынды.
Пайданылған әдебиеттер.
Кіріспе
Қазіргі экономикалық даму ұлттық экономикалардың аймақтық және бірыңғай
әлемдік кешендерге бірігу үрдісіне, еркін сауданың кең аймақтарын құруға
тауарлар мен қызметтермен алмасу жөніндегі халықаралық келісімдер ролінің
артуына ұмтылысымен сипаталады. Барлық елдердегі ұлттық экономикалар
есімдеудің белгілі бір дәрежеде ашық болуда халықаралық еңбек бөлінісімен
халықаралақ бәсекеге қосылуда.
Сыртқы экономикалық қызметті мемлекеттік басқару органдарының жүйесінде
сыртқы экономикалық қызметке қатысушыларға уақытылы қызмет көрсететін
неғүрлым динамикалы түрде дамуышы ретінде кеден қызметіне ерекше рөл
беріліп отыр. Бұл сыртқы экономикалық байланыстар қарқындарының өсуімен
түсіндіріледі.
Кеден қызметінің мемлекеттік құрлылым ретіндегі негізгі қызметі
мемлекеттің саясатын жүргізу болып табылады. Сондықтан, кеден органдарының
қызметтері барлық елдерде дерлік бірдей болғанымен, барлық жерде осы
қызметтерді орындау мен қайта бөлудің өзі бірдей деп тұжырымдау дұрыс емес
болар еді. Әр түрлі елдерде кеден органдарының алдында түрлі мәселелер
қойылды. Кейбір елдерде, әсіресе дамушы елдерде, кеден органдары бюджеттің
негізгі "толтырушысы" бола отырып, негізінен фискалды қызметті атқарады.
Экономикасы дамыған елдерде кеден органдары есірткімен күресудің негізгі
звеносы немесе үкімет саясатының негізгі жүргізушілері болып табылады.
Кеден органдарының қызмет аясы кеңейді және интеллектуалды меншік
қүқықтарын қорғау, уландыратын қалдықтарды өткізілуін бақылау мәселелері
сияқты мәселелерді шешуді қосады. Экономиканы жоспарлаумен айналысатын
мемлекеттік шенеуніктердің талаптары, сенімді кеден статистика
берілгендерін алудағы қажеттілік кеден органдарына мәліметтерді өндеу
процесіне қосьшуға түрткі бодды. Осы факторлар, сонымен қатар қоғамды
терроризмнен, зорлық-зомбылық, діни экстремизмді
тарататын материадцардың енуінен қорғауды талап ету бүкіл әлемнің кеден
қызметтері алдында өте күрделі және ауқымды мәселелер тұратындығына көз
жеткізді.
Қазақстан Республикасының кеден қызметі 1992 жылдан бері кеден
жүйесінің бөлігі Бүкіләлемдік Кеден Ұйымының мүшесі болып табылады. Қазіргі
таңда біздің қызметінің халықаралық беделінің қалыптасуы туралы,
халықаралық деңгейдегі позициялардың біртіндеп нығаюы туралы айтуға болады.
Мүшеліліктің практикалық маңызы кадрларды дайындау. Қайта дайіндау, кеден
қызметін модернизациялау мен реформалау жөніндегі Бүкіләлемдік Кеден
Ұйымының әр түрлі бағдарламаларында катысу мүмкіндігінде.
Тауарлар мен көлік құралдарын кеден шекарасы арқылы өткізілуін тез-дету
үшін кедендік ресімдеу мен кедендік бақьшау механизмін жетіддіру маңызды
болып табылады. Сондықтан дишюмдық жұмысымды орындаудьщ мақсаты: кедендік
ресімдеу мен кедендік бақылаудың негізгі терминдері мен түсініктерін,
мақсаттарын және құқықтық негіздерін ашу; қатысушылар шеңберін анықтау және
олардың тауарлар мен көлік құралдарын Қазакстан Республикасының кеден
шекарасы арқылы өткізу кезінде кедендік ресімдеу кезендерін рет ретімен
орындау; Оңтүстік Қазақстан облысы бойынша .Кеден басқармасының жұмыстарына
талдау жасау арқылы кедендік ресімдеу мен кедендік бақылау механизмін
жетілдіру бойынша тиімді әрі ұтымды ұсын-ыстар жасау болып табылады.
I. КЕДЕНДІК БАҚЫЛАУ МЕН КЕДЕНДІК РЕСІМДЕУ - КЕДЕН ІСІНІҢ ҚҰРАМДАС
БӨЛІКТЕРІ
1.1. Кедендік бақылау мәні, құрылымы және мақсаттары
Сыртқы экономикалық қызмет және ең алдымен сыртқы сауда елдің кеден
шекарасы арқылы занды тұлғалар мен жеке тұлғалардың тауарлар мен көлік
құралдарын өткізумен байланысты. Мұнда тауарлар мен көлік құралдары
кедендік бақылау мен кедендік ресімдеуге жатады. Кеден шекарасы арқыпы
өткізілетін тауарларды кедендік бақылау мен кедендік ресімдеудің мәні мен
механизімін түсіну үшін осы процестермен байланысты негізгі терминдер мен
түсініктерді ескеру қажет.
Қазақстан Республикасының кеден территориясы Қазакстан Республикасының
құрлықтағы жері, териториялық және ішкі сулары және олардың үстіндегі әуе
кеңістігі.
Қазақстан Республикасының кеден териториясына сонымен қатар Қазақстан
Республикасының теңіздегі ерекше экономикалық аймағында болатын жасанды
аралдар, қондырғылар мен құрыльйтар жатады. Қазақстан Республикасының
териториясында еркін кеден аймақгар мен еркін қоймалар орналасуы мүмкін.
Еркін кеден аймақтар мен еркін қоймалардың териториялары Қазақстан
Республикасының кеден ісі туралы заңы мен кеден ісі бойынша өзге де заң
актілерімен анықталатын жағдайлардан басқасында Қазакстан Республикасының
кеден териториясынан тысқары жерде орналасатын қоймалар ретінде
қарастырылады.
Кедендік шекара — бүл Қазақстан Республикасының кеден територияларының
шектері, сондай-ақ еркін кеден аймакгары мен еркін қоймалардың
периметрлері.
Тауар - кез келген жылжымалы мүлік, соның ішінде валюта, валюталық
бағалықтар, энергияның электр, жылу, өзге де түрлері және контейнерлер мен
өзге де көлік жабдықтарын қоса жолаушылар мен тауарларды халықаралық
тасымалдау үшін қолданылатын көлік құралдарынан басқа көлік құралдары.
Көлік құралдары — бұл контейнерлер мен өзге де көлік жабдықтарын қоса
жолаушылар мен тауарларды халықаралық тасымалдау үшін қолданылатын кез
келген құралдар.
Қазақстан Республикасының кеден шекарасы арқылы өткізу -бүл Қазақстан
Республикасының кеден териториясына немесе осы териториядан халықаралық
почта жөнелтілімдеріндегі жіберуді, труба құбыры көлігі мен электр тарату
желілерін пайдалануды қоса алғанда, тауарлар мен көлік құралдарын кез
келген тәсілмен әкелу немесе әкету жөніндегі іс-әрекеттер жасау.
Аталған іс-әрекеттерге мыналар жатады:
- Қазақстан Республикасының кеден территориясына
тауарлар мен көлік кұралдарын әкелген кезде және еркін кеден аймактары
мен еркін қоймалардан Қазақстан Республикасы кеден териториясынын қалған
бөлігіне әкелген кезде - Қазақстан Республикасынын кеден шекарасынан іс
жүзінде өту.
- Қазақстан Республикасы кеден териториясынан тауарлар
мен көлік құралдарын шығарған кезде және Қазақстан Республикасы кеден
териториясының қалған бөлігінен тауарлар мен көлік құралдарын шығару немесе
әкелу ниетін жүзеге асыруға тікелей бағытталған өзге де іс-әрекет.
Қазақстан тауарлары Қазақстан Республикасынан шығатын тауарлар немесе
Қазақстан Республикасы териториясына еркін айналыска түскен тауарлар.
Шетел тауарлары — Қазақстандық тауарлардан баска бяршык тауарлар.
Тауарлардың иелері қазақстандық түлға да, шетелдік заңды және жеке
тұлғалар да бола алады.
Тауарлар мен көлік құралдарын кеден шекарасынан заңды тұлғалар сияқты,
жеке тұлғалар да өткізе алады — бұл тауарлар иесі, олардын сенімді
делдалдары (агенттер, кеден брокерлер, кедендік тасымалдаушылар т.с.с.)
бола алады.
Тауарларды өткізуші тұлғалар — тауарларды меншіктенуші. оларды сатып
алушы, тауар иесі немесе Қазақстан Республикасының зандылығына сәйкес
тауарлармен өз атынан іс-әрекеттер жасауға жеткілікті баска да тұлға
ретінде көрінетін тұлғалар.
Декларант — тауарларды өткізуші түлға немесе тауарлар мен көлік
кұралдарын өз атынан мәлімдеуші, көрсетуші және ұсынушы кеден брокері
(делдалы).
Кеден брокері — заңды түлға күқықтарына ие болатын Қазақстан
Республикасының заңдылығына сәйкес құрылған және кеден брокері ретінде іс-
әркеттерді жүзеге асыруға орталық кеден органының лицензиясын алған
кәсіпорын.
Тасымалдаушы - тауарларды іс жүзівде өткізуші не көлік құрал арын
пайдалануға жауапты тұлға,
Сыртқы экономикалық қызмет арқасында мемлекеттің бюджетке табыс
түсіруге, қажетті құрал жабдықтар, шикізат, материалдар, прогрессивті
технологиялар мен өзінің экономикасын қайта кұру, халықты қамсыздандыру
үшін басқа да тауарларды сатып алуға, өзінің тауарларын экспорттауға,
сыртқы саясатын жүзеге асыруға мүмкіндігі бар.
Сондықтан мемлекет сыртқы экономикалық қызметтің белгілеген тәртібіне
сәйкес жүзеге асыруына мүдделі болады.
СЭҚ қатысушылары оны жүзеге асырудың белгіленген тәртібін білу керек
және оны орындау керек.
Ең алдымен бұл кедендік бақылаудың пәні болатын және тауарлар мен көлік
құралдарын дұрыс кедендік ресімдеу үшін қажетті мәселелерге қатысты:
Шаруашылық субъектілері ретінде мемлекеттің сәйкес органдарына тіркелу
жолымен сыртқы экономикалық қызметпен айналысуына рұксат алу;
-келісімдерге түру, соның ішінде тауарлардың өндірісіне, сатылуына,
сатуына, тауарлармен айырбас (бартерлік) операцияларына, тасымалдауға, тиеу-
түсіру, сақтандыру және тауарлардын сақталуымен, сараптамамен байланысты
басқа да операцияларға халықаралық контрактілерге түру;
-тауарлардың белгілі бір түрлерінің импортына немесе экспортына сәйкес
лицензиялар, тауарлардың белгілі бір мөлшерін немесе белгілі бір сомасын
(сандық немесе қүндық квоталар) әкелуге немесе шығаруға, яғни экономикалық
саясат шараларын орындауына рүқсат алу;
-сәйкес тауарларды алып жүруші, көлік және тауарлардын СЭҚ ТН-на сәйкес
топтастыруына, санына, сапасына, аталуына, олардың құнына, жеткізу,
сақтандыру, тасымалдау шарттарына қатысты барлық қажет мәселелерге
байланысты басқа да құжаттарды ресімдеу;
-салықтарды, кеден баждары мен алымдарын төлеу немесе төлеуге кепілдік
беру;
-тауарлар мен құжаттарды келіскен орнына және уақытта жеткізу;
-кеден органдарының кедендік бақьшау мен кедендік ресімдеуді жүргізу
үшін тауарларды мәлімдеуі;
-тауарлар мен көлік кұралдарын уақытша сактау қоймаларына және кедендік
бақылау аймағындағы басқа да жерлерге орналастыру;
-тауарларды еркін айналысқа шығарғаннан кейін немесе өзге де кеден
режиміне орналастырғаннан кейін пайдалану.
Кеден режимі - бұл елдің кеден шекарасы арқылы өтетін тауарлар
мен көлік кұралдарының мәртебесін анықтайтын ережелер жиынтығы.
Белгіленген тәртіпті орындау жағдайында тауарлар мен көлік кұралдары
кеден шекарасы арқылы кедергісіз өте алады.
Сыртқы, ішкі, экономикалық , қаржы, салық, сыртқы сауда, кеден, әскери
саясатты жузеге асыруда, сондай-ақ мемлекеттік, экономикалық қауіпсіздікті
қамтамасыз ету саласындағы саясатты жузеге асыруда мемлекет сыртқы
экономикалық қызметтің барлық катысушыларына кұқықтар беруде ғана емес,
сонымен қатар оларға жүктелген міндеттерді орындауда, соның ішінде кедендік
бақылау мен кедендік ресімдеуді жүзеге асыратын кеден органдарының
көмегімен сәйкес шараларды қабылдайды.
Кедендік_бақылау - бұл Қазақстан Республикасының кеден ісі және
халықаралық шарттар бойынша заңдылықгы сақтауды қамтамасыз ету максатында
Қазақстан Республикасының кеден органдарымен кабылданатын шаралар жиынтығы.
Кедендік ресімдеу - тауарлар мен көлік құралдарын белгілі бір кеден
режиміне орналастыру және осы режимнің аяқталу процедурасы.
Қазақстан Республикасының заң және басқа да нормативтік актілеріңде
сыртқы экономикалық, соның ішінде сыртқы сауда қызметін реттеу жүйесіндегі
кеден органдарының рөлі мен орны анықталған, олардың қызметтері мен
мәселелері тұжырымдалған, оларды орындаудың негізгі принциптері, әдістері
мен құралдары, кеден органдарының қызмет тәртібі белгіленген.
Кеден органдарына жүктелген қызметтерді жүзеге асыру үшін елдің кеден
шекарасы арқылы өткізілетін тауарлар мен көлік кұралдарын ең алдымен
кедендік бақылау мен кедендік ресімдеуді жүзеге асыру қажет.
Бүл қызметтер кеден шекарасынан тауарлар мен көлік құралдары шекарадан
өту кезінде бір жерде, бір органда шешімдерді қабылдау үшін өткізілетін
тауарлар туралы кажетті ақпаратты жинауға, құжаттардағы мәліметтерді
тауарлар туралы нақты берілгендермен салыстыруға, екі түрлі
берілгендердің арасындағы сәйкессіздікті табуға, оларды белгілеуге,
қателерді жөндеуге және мемлекетке мүмкін болтын зиянды алдын алуға,
кеден ережелері мен зандарды бұзудың пайда болу себептері мен шарттарын
анықтауға және жоюға, соларға қатысты тұлғаларды бекітуде шаралар
кабылдауға, осы бұзушылықтардың заңды квалификациясын бер те мүмкіндігі
болуымен байланысты.
Кедендік бақылау - бұл Қазақстан Республикасының кеден ісі және
халықаралық шарттар бойынша заңдылықты сақтауды қамтамасыз ету мзксатында
Қазақстан Республикасының кеден органдарымен кабылданатын шаралар жиынтығы.
Кедендік рәсімдеу-тауарлар мен көлік құралдарын Қазақстан
Республикасының кеден шекарасы арқылы өткізуге байланысты адамдар және
Қазакстан Республикасының кеден органдарын жасайтын іс-әрекеттер жиынтығы.
Кедендік бақылаудың мақсаты әр түрлі тексерулердің көмегімен кедендік
операциялар мен іс-әрекеттердің кеден заңдылығына сәйкестігін, жеке және
заңды тұлғалардың кеден ережелері мен рәсімдерін сақталуын айқындау.
Кедендік бақылаудың объектілері: Қазақстанның кеден шекарасы арқылы
өткізілетін тауарлар мен көлік кұралдары; сол туралы құжаттар мен
мәліметтер; осы тауарларға қатысы бар жеке және заңды тұлғалар — тауарлар
иесі, олардың тапсырмалары бойынша жұмыс істейтін тұлғалар -кеден
брокерлері, декларанттар, кедендік тасымалдаушьшар және т.б. олардың
қүжаттары; іс жүзіндегі жағдайлардың кеден шекарасы арқылы тауарлар мен
көлік құралдарын өткізудің белгіленген тәртібіне сәйкестігі;
Декларанттардың тауарлар мен көлік құралдарына қатысты кеден органдарын
келісімімен таңдаған кеден режимдерін сақтау мен үсыну мүмкіндігі.
Кедендік бақылау тауар қозғалысының өндірісі, сақталуы. сатып
алуы, сатуы, тиеу, түсіру, қораптау, тасымалдау, сақтандыру, пайдалану
сиякты кезендерін қамтиды.
Кедендік бақылау субъектілері Қазақстан Республикасы кеден органдарының
жүйесі, СЭҚ-ке қатыстырушылармен өзара қатынаста болатын билік
өкілдіктерінің қызметтерін атқаратын олардың лауазымды тұлғалары.
Кедендік бақылауды жүргізу:
1. Сыртқы экономикалық айналымды тездетуге мүмкіндік беретін
жағдайлар жасауды;
2 Тауарлар мен көлік күралдарын кеден шекарасы арқылы
өткізудің рүқсат етушілік тәртібін;
3. Контрабанда, кеден ережелері мен салық заңдылығын бүзумен күрес
жүргізу, содай-ақ есірткі заттар, кару-жарақ, оқ-дәрі жарылғыш заттар,
халықтардың көркем-өнер, тарихи және археологиялық игіліктерінің кеден
шекарасынан заңсыз айналымының жолын кесуді;
4. Кедендік баждардың, салықтардың және басқа да кеден төлемдерін
уақтьшы және толық төлеуді;
5. Сыртқы сауданың кеден статистикасын және Қазақстанның арнайы кеден
статистикасын жүргізуді;
6. Кеден органдары қүзыры шегінде валюталық бақылауды жүзеге асыруды;
7. Сыртқы экономикалық қызметтің Тауар номенклатурасын жүргізу және
т.б. қамтамасыз етеді.
Тиімді кедендік бақылауды жүзеге асыру мүмкіндігі тауарлар мен көлік
құралдарын кедендік ресімдеу қызметін орындау аркылы кұрылады.
Осы қызметтің мақсаты, тиімді құжаттык және нақты кедендік бақылау
үшін, сонымен катар валюталық , экспорттык , ветерннарлық -экологиялық
бақылау үшін жағдай жасауды қамтамасыз ету мақсатына өткізілетін тауарлар
мен көлік құралдары туралы толық , сенімді құжаттық акпараттық негізді
қалыптастыру, мәліметтерді есепке алу мен тіркеу; сыртқы сауданың кедендік
статистикасын және арнайы кеден статистикасын жүргізу; сәйкес тауарлар мен
көлік құралдарын орналастыруда, осы режимнің сақгалуы мен оның қызметін өз
уақтысында аякгауда СЭҚ қатысушыларына көмек көрсету.
Кедендік ресімдеу СЭҚ-ке қатысушылардың барлық тауарлар мен көлік
кұралдарын міндетті түрде декларациялау (кеден органдарына мәліметтерді
мәлімдеу) туралы заңдылық талаптары орындалуына негізделеді. Мәлімдеу
ауызша, жазбаша немесе электрондық түрде кедендік декларацияны, кедендік
ресімдеу мен кедендік бақылауға қажетті өзге де құжаттар мен мәліметтерді
үсынуында көрінеді.
Тауарлар мен көлік құралдарының әкелуі, шығаруы және транзиті кезіндегі
декларанттар болатын әр түрлі жағдайларына байланысты мәлімдеу процесі
формасы, мазмүны, уақыт аралықтары және т.б. бойынша, соның ішінде
декларанттың таңдалған кеден режимінің түріне байланысты қатты
ерекшеленуі мумкін. Сәйкесінше кедендік ресімдеу процесі де әрбір нақты
жағдайда ерекше болады, бірақ жалпы жағдайда оның мәні өзгермейді — тауар
туралы мәліметгерді, оның кеден шекарасы арқылы өтуі туралы,оны бақылау
процедурасы немесе еркін айналысқа шығару туралы қабылданған шешімдерді
құжаттық белгілеу. Тауарлар мен көлік құралдарының кедендік ресімдеуге:
- Декларанттан көлік, тауарды алып жүруші, өзге де коммерциялық
құжаттарды, кедендік жүк декларациясын немесе қысқаша декларациясын алу,
ауызша мәлімдемелерді белгілеу, кедендік
мақсатқа қажетті тауарлар мен көлік құраларының барлық параметрлері мен
олардың өткізілу туралы мәліметтері бар құжаттарды немесе олардың
электрондық көшірмелерін есепке алумен
тіркеу бойынша іс-әрекеттер;
белгіленген тәртіпке сәйкес әрбір кеден режимі үшін кедендік
лекларацияға және өзге де құжаттарға белгілі бір мәліметтерді енгізу
бойынша іс-әрекеттер, осы мәліметтерге кеден органының лауазымды тұлғасының
қолы және оның жеке нөмірлік мөрмен куәландыру;
- әр түрлі құжаттарды (жеткізуді бақылау құжаттары және т.б.) кұру
бойынша іс-әрекеттер;
- уакытша сақтау қоймасында тауарлар мен көлік құралдарын уакытша
сақтау кезінде сынамалар мен үлгілерді алу туралы құжаттарды ресімдеу
бойынша іс-әрекеттер;
- тауарлар мен көлік құралдарының қатысты шешімдерді қабылдау мен
оларды белгілеу бойынша іс-әрекеттер;
- тауарлар мен көлік құралдарын кедендік бақылау мен кедендік
ресімдеуді аяктау фактісін растау бойынша іс-әрекеттер жатады.
Тауарлар мен көлік құраларын кедендік бақылау мен кедендік ресімдеу әр
түрлі кызыметтер бола отырып, сонымен қатар бір - бірімен тығыз байланысты
және параллель жүзеге асырылады, кейде бір мезгілде.
1.2. Кедендік бақылау мен кедендік ресімдеу механизмін ұйымдастырудың
негізгі бағыттары
Кедендік бақылау мен кедендік ресімдеуді ұйымдастыру - тауарлар мен
көлік кұраларын кеден шекарасы арқылы өткізумен байланысты кеден органдары
жүргізетін шаралар кешені. Бұл кешенге кедендік бақылау мен кедендік
ресімдеуді оларды жүзеге асырудың көрсетілген орындарда сияқгы, кедендік
бақьшау мен кедендік ресімдеуді оларды жүзеге асыраудың бақыпауға жататын
тауарлар мен көлік құралары болатын және бақылауы кеден органдарға
жүктелген іс-әрекет жүзеге асыра алатын баска да орындарда кедендік бақылау
мен кедендік ресімдеуді қамтамасыз етуге мүмкіндік беретін кеден
инфрақұрылымын күру жатады.
Сонымен қатар, кедендік бақылау мен кедендік ресімдеуді ұйымдастыру:
- кеден шекарасынан өтудің нақгы орындары мен уақыты туралы; СЭҚ
-қатысушыларының экспорттық немесе импорттық операцияны жүзеге асыру
ниеттері туралы хабарландыру тәртібі туралы; -тауарлар мен көлік құраларын
жеткізудің уақыты, орны және тәсілі, үсынуы мен көрсетуі және оларға
құжаттарды кеден органына беру туралы;
-тауарлар мен көлік құраларының кедендік бақылауға алу тәртібі, оларды
уақытша сақгау қоймасына орналастыру тәртібі туралы мәселелерді шешуді
қосады.
Кедендік бақылау мен кедендік ресімдеуді ұйымдастыру процесінде олардың
өндірісінің технологиялық схемалары жасалады, жұмыс орындарда кеден
органдары қызметкерлері орналасады, олардың арасында кедендік бақылау мен
кедендік ресімдеуді жүзеге асыру бойынша накты Қызметтер мен жұмыс
операциялары қайта бөлінеді, олардын арасында өзара әрекеттестік
ұйымдастырылады, кедендік бақьшау мен кедендік
песімдеуді жүзеге асыру барысында бақылау мәселелері шешіледі.
Сөйтіп, кедендік бақылау мен кедендік ресімдеуді ұйымдастыру өте
күрделі, көпқырлы процесс болып табылады. Осы процестің ерекшелігі көптеген
факторларға байланысты. Тауарлар мен көлік құраларын кедендік бакылау мен
кедендік ресімдеуді ұйымдастырудың кейбір мәселелерін толығырақ
қарастырайық. -
Кеден зандылығымен тауарлар мен көлік құраларынын кеден шекарасынан
өтудің, кедендік бақьшау мен кедендік ресімдеуді жүзеге асырудың орны мен
уақыты, сондай-ақ тауарлардың кедендік бакылауда болу уақыты анықталған.
Сөйтіп, тауарлар мен көлік құралдарының кеден шекарасынан өтуі кеден
органдары анықтайтын орындарда және олардың жұмыс уақытысында жүргізіледі.
Сонымен бірге, тауарлар мен көлік кұралдары кеден шекарасын кеден
органдарының өзге де орындарда және жұмыс уақытысынан тыс орындарда кесіп
өте алады.
Дәл кеден шекарасынан өту орындарда (өткізу пунктерінде) әкелінетін
тауарлар мен көлік құралдары кедендік бақылауға алынады, ал оларды кеден
шекарасынан әкету кезінде кеден шекарасының іс жүзіндегі өтуін бақылау
жүзеге асырылады.
Тауарлар мен көлік құралдарының кеден шекарасынан өтуі таңдау қүқығы
мен қолданылуы декларант анықтайтын кеден режимдеріне сәйкес жүргізіледі.
Тауарлар мен көлік құралдарын кеден органдарына ұсынылатын мәлімдеу
процедурасы кедендік ресімдеудің негізгі бөлігі болып табылады. Кедендік
ресімдеу тауарларды жіберуші немесе алушы болатын кеден органы қызметінің
аймағында осы үшін аныкталған орыңдарда және кеден органы жұмысының уақыты
кезінде жүргізіледі. Сонымен бірге, кеден органының келісімімен мүдделі
түлғаның өтініші бойынша кедендік ресімдеу өзге де орындарда және осыған
келісім берген
кеден органы жұмысының уақгысынан тыс жерлерде жүзеге асыра алады.
Тауарлар мен көлік құралдарын оларды шығарғанға дейін немесе тандап
алынған кеден режиміне сәйкес тұлғаның иелігіне берілгенге дейін мәлімдеу
мен сақтау мақсатында кеден оргаңдарына үсыну орындары болып, кеден
органдарымен немесе қазақстандық заңды тұлғалармен кұрылатын уақытша сақтау
қоймалары табылады.
Тауарлар мен көлік құралдарын кеден территориясына жеткізу және келіп
жету орны кеден заңдьшығына сәйкес тек уақытша сақтау қоймасы бола алады.
Бүл талап өткізу пунктерінде кедендік ресімдеуді жүргізуге де орындалады.
Сондықтан халықаралық хабарландыруға қатынастарға ашық аэропорттар мен
порттарда, кеден шекарасы арқылы өтетін тауарлардың қабылдауын, тиеу, арту,
түсіру және беруін жүзеге асыратын темір жолдар станцияларының
қоймаларында, алаңдарында, халықаралық автомобиль қатынасты жүзеге
асырылатын мемлекеттік немесе кеден шекарасы арқылы өткізу пунктерінде
уақытша сақтау қоймалары міндетті түрде болу керек.
Тауарлар мен көлік құралдарын уақытша сақтау қоймасына орналастыру
негізгі кедендік ресімдеу, яғни олардың мәлімденуі мен оларға белгілі бір
кеден режимін қолдану алдындағы алдын ала жасалатын операцияларға жатады.
Алдын ала жасалатын операциялар осы процедуралардың өндірісін оңайлату және
тездетуге мүмкіндік береді және тыйым салынған тауарлар мен көлік
құралдарын әкелу мен әкетуін болдырмауына, сонымен қатар кеден мақсаттары
үшін олардың бірдейлендіруге бағытталған.
Тауарлар мен көлік күралдары автоматты түрде оларды кеден органына беру
кезінен бастап уақытша сактауда болатын мәртебеге ие болады.
Тауарлар мен көлік құралдарын әкелу кезінде шекарадағы кеден рганының
тасымалдаушы немесе өкілетті түлғаны тауарлар мен көлік құралдарын
кеден территориясына немесе жеткізу орнына әкелу туралы
хабардар ету болып табылады.
Тауарлар мен көлік құралдарын шығару кезінде үсыну кеден органының
кеден декларациясын жіберуін қабылдауында немесе кеден органын олардың
келіп жетуі туралы жеткізу орнына белгілеуін хабзрдар етуінде көрінеді.
Тауарларды тасымалдайтын көлік құралдары кедендік ресішелуі тауарлардың
кедендік ресімдеу орындарында жүзеге асырылады. Келенлік шекарада теңіз,
өзен және әуе кемелері, бос көлік кұралдары мен жолаушыларды таситын көлік
құралдары кедендік ресімдеуге жатады. Олардың мәлімдеуі берілген көлік
құралдарын мемлекеттік тіркелуі жөне оларға иелік ету құқығын растайтын
көлік құжаттарын кеден органына ұсыну жолымен жүзеге асырылады.
Кеден заңдылығына сәйкес кеден шекарасын кесіп өту орындары мен
тауарлар мен көлік құралдарын кедендік ресімдеуді жүзеге асырулың орындары
кедендік бақылау аймақтары болып табылады, ал тауарлзрды. көлік кұралдарын
және өзге де мемлекеттік органдардың лауазымды тұлғаларын қоса отырып
тұлғаларды осындай аймақтардың шекарасы арқылы өткізу тек кеден
органдарының рүқсатымен және олардың бақылауымен ғана жүргізіледі.
1.3. Қазақстан Республикасының кедендік
бақылаудың құқықтық негіздері
2. Қазақстан Республикасының Конституциясы.
3. Қазақстан Республикасының Кеден кодексі.
4. ҚР Президентінің жарлықтары.
5. ҚР Үкіметінің қаулылары.
6. ҚР Кедендік бақьшау Агенттігінің бұйрықтары, нұсқаулары,
инструкциялары.
7. Қазақстан Республикасының кеден шекарасы арқылы тауарлар мен көлік
құралдарын кедеңцік ресімдеу мен кедендік бақылаудың ережесін бекіту туралы
ҚР Кедендік бақылау Агенттігі Төрағасының 10.10.2002 жьшғы N48 бұйрығы.
8. 'Тауарларды декларациялаудың кейбір мәселелері туралы ҚР Кедендік
бақылау Агенттігі Төрағасының 20.05.2003 жьшғы N221-бұйрығы.
9. Тауарлар мен көлік құралдарын әкетуәкелу туралы міндеттеме формасын
бекіту туралы ҚР Кедендік бақылау Агенттігі Төрағасының 12.05.2003 жьлғы
11186-бұйрығы.
10. "Жеке кедендік режимдер шеңберінде кедендік бақылау туралы ҚР
кедендік бақылау Агенттігі Төрағасының 7.05.2003 жинағы 87-бұйрығы.
Тауарлар мен көлік құралдарын кедендік ресімдеу туралы" ҚР мемлекеттік
кіріс Министрлігі Кеден комитеті Төрағасының 15.02.2001 жылғы N54 бұйрығына
өзгертулер мен толықтырулар енгізу туралы ҚР кедендік бақылау Агенттігі
Төрағасының 6.01.2003 жылғы № 187 бұйрығы. Тауарлар мен көлік құралдарын
кедендік ресімдеудің кейбір мәселелері туралы" Қ.Р мемлекеттік кіріс
Министрлігі Кеден комитеті төрағасының 15.02.2001 жылғы №1-бүйрығына
өзгертулер енгізу туралы.
12."Тауарлар мен көлік құралдарын кедендік ресімдеу туралы ҚР
мемлекеттік кіріс Министрлігі Кеден Комитеті төрағасының 15.02.200Ь
жинағы №54-бұйрығы.
ІЗ.Кедендік бақылау туралы ҚР мемлекеттік кіріс Министрлігі Кеден
Комитеті Төрағасының 15.02.2001 жылғы №50-бұйрығы
14."Алдын ала жүргізілетін операциялар туралы" ҚР мемлекеттік кіріс
Министрлігі кеден комитеті Төрағасының 15.02.2001 жылғы №49-бүйрығы.
15. Жеке тұлғалардың валюталарды декларациялаудың тәртібі туралы" Қ.Р
мемлекеттік кіріс Министрлігі Кеден Комитетінің 14.09.2000 № 85-бұйрығы.
16. Әуе кемелерін пайдалануға қажетті жанар-жағармай материалдарды
кедендік ресімдеу-туралы ҚР мемлекеттік кіріс Министрлігі Кеден Комитеті
Төрағасьшьщ 22.05.2000 жылғы Ш57-бүйрығы.
17.Жүктерге шекараларда бақылау жүргізу шарттарын үйлестіру туралы
Халықаралық конвенцияға Қазақстан Республикасының косылуы туралы
6.05.2002 жылғы № 320 ҚР Заңы.
18.Контейнерлерге қатысты 1972 жылғы Кеден конвенциясына Қазақстан
Республикасының қосылуы туралы 6.05.2002 жылғы №319 ҚР Заңы.
19. Трансферттік бағалары қолдану негізіндегі мемлекеттік бақылау
туралы
5.01.2001 жинағы ҚР заңы.
20. Қазақстан Республикасындағы өнімінің сәйкестігін бақылау
туралы ҚР Үкіметінің 29.11.2000 жьлғы № 1787 Қаулысы. 21. Теміржол
көлігімен тасымалданатын транзит тауарларды кедендік ресімдеу
туралы ҚР Үкіметінің 18.03.1999 жылғы № 258 қаулысы.
22. Евразиялық экономикалық қауымдастық мүше-мемлекеттерінің
территорияларындағы этил спиртін, алкогольді, құрамында спирті бар және
темекі өнімдерінің өндірісі мен айналысын кедендік бақылау туралы
Келісімнің жасалуы туралы" ҚР Үкіметінің 23.01.2002 жьлғы N82 қаулысы.
23."Қазақстан республикасының территориясы бойынша автокөлік
кұралдарының өтуін реттейтін кейбір мәселелер" ҚР үкіметінің 19.01.2002
жылғы N62 қаулысы.
Кез келген мемлекеттік қызметің әсіресе кеден қызметінің жұмысы
басқарылатын, және реттелетін болуы керек. Ондай болмаған жағдайда мемлекет
осы саладағы оқиғалардың дамуын бақылауды болдырмайды, ал қызметтің өзі
өзінің мақсатын жоғалтады және тиімсіз болып калады. Мемлекеттік органның
жұмысының тиімділігіне құқықтық реттеудін сенімді механизімі негізінде,
басқаша айтқанда нормативтік базанын негізінде жүзеге асырылатын жағдайда
ғана жетуге болады.
Мұндай кұқықтық база ретінде 2003 жылдың 1-мамырында күшіне енген Кеден
кодексі болып табылады.
Кодекстің бұрынғы кеден заңдылығымен салыстырғанда айырмашылығы бұл
орталық кеден органының нормативтік зан актілерінін санын азайтатын
нормативтік қүқықтық акт болып табылады. Мұндай айырмашылық сыртқы
экономикалық қызметке қатысушыларды кеден органдары лауазымды тұлғаларының
кедендік процедураларға заңсыз араласуынан қорғауға мүмкіндік береді.
Кодексте тауарлар мен көлік құралдарының өткізілуіне, оларды кедендік
ресімдеу мен декларациялауына, кедендік бақылауға үлкен орын беріліп отыр.
Тауарлар мен көлік құралдарын өткізуге байланысты алдын ала
жүргізілетін операциялар, кедендік операциялар мен рәсімдер бөлімінде
негізгі кедендік ресімдеу мен тауарлар мен көлік құралдарын белгілі бір
кеден режиміне орналастыру алдындағы жеке кедендік операцияларды орындаудың
төртібі рет-ретімен және толық жазылған.
Алдын ала жүргізілетін операцияларды жасаудың белгіленген тәртібі
негізі кедендік ресімдеуді аяқтау процесін оңайлатады және тездетеді,
тауарларды ұзақ уақытша сақталуын болдырмайды. Алдын ала жүргізілетін
операциялардағы маңызды рөлді — Қазақстан Республикасының териториясы
бойынша өткізілетін тауарлар мен көлік құралдарын жеткізілуін бақылау
атқарады.
Тауарлар мен көлік құралдарын жеткізілуін бақылау ішкі кедендік транзит
процедурасы көмегімен жүзеге асырылады. Яғни, ол дегеніміз -тауарлар мен
көлік құралдарын жіберуші кеден оргынынан мәжелі кеден органына дейін
кеден бақылауымен өткізудің белгіленген тәртібі.
"Уақытша сақтау" деп аталатын 13-тарауда сыртқы экономикалық кызметке
қатысушыларға да, кеден органдарына да қолайлы формалар ретінде өздерін
үсынған уақытша сақтау орындарының түрлері сакталған.
Кеден кодексінің 95-бабы мына жағдайларда алушы коймаларда уақытша
сақтау мүмкіндігін қарастырады:
-арнайы тауарларды уақытша сақтау немесе сақтаудың ерекше шарттарын
талап ететін тауарларды сақтау кезінде; -кедендік төлемдерді төленуін
қамтамасыз еткен жағдайда тауарларды жеткізу
орындарында уақытша сақтау қоймалары болмаған жағдайда.
"Тауарлардың кедендік режимдері" деп аталатын 6-бөлімі 15 тараудан 32
тарауын қамтиды.
Сыртқы экономикалық қызметке қатысушьшар үшін тиімді жағдайлар жасау,
кедендік мақсаттарда тауарлардың статусын дәл бөлу мақсатында Кеден
кодексінде кеден режимдерінің түрлері бүрынғы заң бойынша 15-тен 17-ге
дейін арттыру қарастырылдьі.
Егер кеден ісі туралы заңында тауарларды уақытша әкелу мен әкету кеден
режимі бар режим ретінде анықталса, онда Кеден Кодексінде бүл режим 2-ге
бөлінеді:
-Тауарлар мен көлік құралдарын уақытша әкелу. -тауарлар мен көлік
құралдарын уақытша әкету.
"Тауарларды еркін айналыс үшін қайта өңдеу" режимінің аталуы Киото
Конвенциясына сәйкестендірілді, Заңда ол "кедендік бақылаумен
кайта өндеу" деп аталған, бірақ ол кедендік режимнің дәл аталуы
болмаған, өйткені кеден териториясында қайта өңдеу кезінде де кедендік
бақылауға алынуы тиіс. Сонымен қатар арнайы кедендік режим енгізілді, яғни
тарифтік емес реттеу шараларын қолданбай, кеден баждары мен салықгары
алынбай тауарлар орналастырылады.
Кедендік режимдерді регламентгеуде негізгі концепция Киото
Конвенциясының Арнайы шарттары мен талаптарына жақындау болып табылады.
"Кедендік ресімдеу" деп аталатын 9-бөлімде кедендік ресімдеудің негізгі
ережелері беріледі, тауарларды декларациялаурәсімі, тауарларды шығаруға
негіздемелер нақты шығарылған.
Жаңа нормалар енгізілген, яғни соған сәйкес декларант болып тек
қазақстандық түлға ғана емес, сонымен қатар кедендік төлемер бойынша
жеңідціктерді пайдаланатын шетелдік түлғалар, Қазақстан Республикасының
аумағында белгіленген тәртіппен тіркелген шетеддік ұйымдардың өкілдіктері
декларант бола алады.
Кеден кодексімен таңдалған кеден режимдері шеңберінде тауарларды
кедендік ресімдеу үшін қажетті құжаттардың тиянақты тізімі анықталады.
Кедендік декларацияны қабылдау мен тіркеу тәртібі толық көрсетілген, кеден
органдары кедендік декларацияны тіркеуден бас тартуға қүқылы жағдайлар
жазылған. Сонымен қатар, Кеден кодексінде тауарларды алушы, жіберуші немесе
олардың құрылымдық бөлімшелері тіркелген кеден органы қызметі аймағынан тыс
жерде тауарлардың негізгі кедендік ресімделу жүзеге асыру кезінде кеден
органдарын хабардар ету процедурасын жүзеге асыруға мүмкіндік беретін
жағдайлар анықталған.
Кедендік декларацияны тексеру мерзімдері бұрынғы тәртіпке қарағанда
Кеден Кодексінде үш күннен екі күнге кыскартылған.
"Тауарларды шығару" деп аталатын 50-тарау енгізілген. онда белгілі бір
шарттарды
сақтауды көздейтін тауарларды шығаруға негіздемелерді.
сонымен қатар құжаттық және нақты бақылауды аяқтағанан кейін тауарларды
шығарудың мерзімдері белгіленген.
"Кедендік бақылау" деп аталатын 12-бөлімнің 56-тарауында кедендік
бақьшау жөнінде жалпы ережелер, кедендік бақылау жүргізудің принциптері
қарастырылады, кедендік бақылаудың нақты формалары мен түрлері анықталған,
кедендік бақылауды іріктеп жүргізудің принципі қарастырыл ған.
II. Қазақстан Республикасында кедендік бақылаудың формалары мен
принциптері
2.1.Кедендік бақылаудың әлемдік
тәжірибесі.
1. Кедендік бақылау кедендік қатынастарды реттеу формасы ретінде.
Халықаралық кедендік ресімдеуі мен кедендік бақьшауы тауарларды бекітілген
тәртіппен халықаралық шарттарды орындау арқылы өткізуте бағытталған.
Халықаралық кеден қатынасындағы жүктерге шекарадан өтетін барлық заттар
мен ұйымдар, жеке түлғалардың заттары мен көлік құралдары жатқызылады.
Қазіргі уақытта халықаралық қатынастар шеңберінде кедендік бақылау
операцияларының келесідей кызметтерінің түрлері кездеседі:
1. Кеден қызметі мен кеден шекарасы арқылы сыртқы сауда жүктерін
өткізуде ресімдеу қызметі. Мүндай өткізулер халықаралық сауда келісім
шарттары мен келісімдердің талаптарын орындау аркылы жүргізілуі керек.
Осындай өткізулердің негізгілері болып табылатындар:
- Кеден жүк декларациясы;
- тауар, көлік қүжаттары.
Соның ішінде 1966 жылдың 9-қарашасында қабылданған №17 резолюциясына
сәйкес өндірілген халықаралық түп нүсқалы накладнойы болып табылады. Егер
кеден шекарасының өсімдіктердің, жемістердің, жануарлардың, құстардың, тері
мен жүн заттарының импорты болғанда, кедендерге сәйкесінше санитарлық
және мал дәрігерлік куәліктері көрсетілуі қажет. Бұл құжаттар экспортер
елінің санитарлық және мемлекеттік бақылаушы органдарының өсімдіктердің
карантиндік инспекциясы береді. Егер жүктер мен тауарлар заңсыз түрде
өндірістік таңбалар немесе баска елден шыққан деген таңба болса және сәйкес
келмесе, сондай-ак импорттауға тиым салынған болса, ол тәркіленеді.
1. Халықаралық су арқылы тасымалдаудағы кеден бақылау " Порттық кеден
режимін шекарадан тыс жүзетін кемелер мен үлкен тасымалдау кемелерінің
режимдерін ескере отырып жүргізіледі. Кедендік бақылау жолаушыларға, кеме
экипажына, кеме қорына, кеме экипажы мен жолаушыларының декларациялануына,
жолаушылардың қол жүктеріне жүргізіледі. Шекара болып табылатын немесе
шекарадан өткен өзендердегі бақылау тәртібі Рейн, Мальта, Конго және тағы
басқалары халықаралық өзендерде жүргізілетін кедендік тәртіптеріне сай
қолданады.
2. Халықаралық тасымалдаудағы кедендік бақылау мең кедендік ресімдеу
операциялық қызмет келесілерді көрсетеді:
Жүк поездерін ресімдеу;
Тиелген вагондарды кедендік тінту үшін ашылғандар
ресімдеу;
Кеден жүк декларациясын тексеру;
- Кеден жүк декларациясындағы деректер мен жүктің нақты болуын
салыстырып тексеру;
Халықаралық қатынастардағы жолаушылар поездерін кедендік қарау, тінту;
Тасымалдау құжаттарын тексеру.
3. Халықаралық автокөлік тасымалдаулар сферасындағы кеден қызметінің
арнайы жолдарымен тасымалданатын жүктерді, жолаушыларды және жүргізушілер
күрамын, көлік құралдарымен бірге бір жүйелі кедендік тексеру арқылы іске
асырылады.
4. Әуе тасымалдауларын кедендік бақылау сол әуе кемелерімен
тасымадцанатын жүктерге, жолаушыларға, олардың қол жүктеріне, сондай-ақ
әскери-көліктік үшақтарға бақылау жүргізу арқылы орындалады.
5. Кедендік қоймалардағы жүктерге кедендік тексеруді елдің ішкі
зандарына сәйкес жүргізіледі.
2. Кедепдік тексеру, кедендік бақылау бойынша Халықаралық шаралар
жуйесінің элементі ретінде.
Кедендік тексеру — халықаралық кеден бақьиіауының негізгі әдісі болып
табылады. Мемлекеттік шекарадан өтетін қол жүктерін, жүктерді кедендік
тексеру декларацияны тексеру негізінде жүргізіледі. Кедендік тексеру
тәртібі елдердің үлттық зандарымен анықталынады. Кедендік бақылау мен тінту
кезінде мөр қою, қол қою және басқа да осыған келетін істерге көп көңіл
бөлінеді. Халықаралық пошталық жіберулерді кедендік тексерулерде
дипломатиялық пшықгарды және транзиттік пошта қапшықгарының бүтіндігіне
көңіл бөлінеді.
3. Әлемдік Денсаулың сақтау Ұйымыньщ халықдралық тәртіптегі санитарльщ
режимге сәйкес кедеп қызметкерлерінің функциялары.
Кеден қызметі, Әлемдік Денсаулық сақтау Ұйымы сертификатынын болуына
бақылау жүргізеді. Бүл сертификаттауда егу (вакцинация) бойынша сырттан
келетін жүқпалы аурулардан халықты қорғау үшін, Әлемдік Денсаулық сақтау
Ұйымының Халықаралық санитарлық тәртіптерін заңды және жеке түлғалардың
үстануы бойынша елге зиянкестермен өсімдік ауруларының енуін ескерту
мақсатында береді.
Мемлекеттік шекараны санитарлық қорғауды 1951 жылдың 25-ші мамырындағы
Әлемдік Денсаулық сақтау Ұйымының 4-ші Ассамблеясында қабылданған және
1955, 1956, 1976 жылы қосымша ендірілген "Денсаулық бақылау бойынша
максималды шараларды" қарастыратын халықаралық санитарлық тәртіпке сәйкес
санитарлық эпидемиологиялық талаптарды ескере отырып жүргізіледі.
Санитарлық, карантиндік қызмет немесе Әлемдік Денсаулық сақтау ұйымының
қызметі — бүл шекарадан немесе қалада, кеден аудандарынада орналасқан
санитарлық эпидемияға карсы күресу ұжымынын жиынтығы. Бұл ұжымның жүйесіне
кіретіндер:
санитарлы-карантиндік бөлімдері немесе пунктері; саниатарлы-
эпидемиялогиялық обаға қарсы күресу станциялары мен лабораториялары.
Халықаралық санитарлы шаралар қолданатын жүқпалы ауруларға немесе
"карантиндік" ауруларға келесілерді жатқызамыз: оба, сүзек, табиғи оспа
және тағы басқалар эпидемиялогиялық тез жұғатын аурулар. Бұл тәртіптерменен
елге келетін және кететін тұлғаларға медициналық куәләндірудің бірыңғай
процедуралары орнатылып вакциналармен егу жөніндегі қүжаттардың сәйкестігін
тексереді.
Мемлекетттік шекараны қорғау үшін мемлекеттер әкімшілік-санитарлық
шараларды қолданады: орнатылған санитарлық тәртіптерді орындауға бас
тартқан түлғалардың елдің шеңберінен шығуға немесе кіріге рұқсат етпеу;
оба, сүзек сияқты ауруларға байланысты эпидемиялогиялық жағдайдағы елдерден
халықаралық пошта жіберулеріне тыйым салу; мемлекеттік шекараны карантиндік
ауру жүріп жатқан қауіпті учаскілерді уақытшажабу.
Санитарлық ресімдеулерді атасақ, 1963 жылғы Халықаралық саяқат және
туризм бойынша Біріккен Ұлттар Ұйымының Римдік дипломатиялық конференциясы
өзінің үсыныстарында Біріккен Үлттар Ұйымындағы Әлемдік Денсаулық сақтау
Ұйымының қабылдаған халықаралық санитарлық тәртіптері, халықаралық ауысулар
жолымен тарайтын карантиндік аурулармен күресте әр елде рүқсат етілген
шараларын максимум қолдануына қамтамасыз ететіндігін атап көрсетті.
4. Есірткі және психотроптьщ заттарды кедендік баңылау бойынша
халықдральщ жүйедегі кедендік тексеру.
Есірткі заттарды кедендік тексеру сүрақтарымен мемлекеттер 1909 жылғы
есірткі бойынша алғашқы халықаралық конференциясынан бастап айналысады.
Содан келе бақылаудың халықаралық жүйесі біріншіден Үлттар Лигасының
шеңберінде, ал екіншіден 1946 жылдан бастап Біріккен Үлттар Ұйымының
күрамында жұмыс істей бастады.
Есірткі заттарға бақылаудың халықаралық-қүқықтық режимі мемлекеттердің
есірткі заттардың өндірісі мен таралуына, және олардың контрабандалық
саудасына бақылау жасауды қарастырды. Атап айтқанда, опиум бойынша
Халықаралық келісім, сіріңке дайындауда ақ фосфорды қолдануға тыйым салу
бойынша Келісім, есірткі заттарды өндіруді шектеу мен сауда жасау бойынша
келісімде опиум мен есірткі заттардың саудасына халықаралық бақылауды
ұйымдастыру анықталған.
Психотроптық және синтетикалық заттарды халықаралық бакылауға 196 1
жылғы Есірткі заттар бойынша бірыңғай конвенциямен және 1971 жылы
жасалынып, 1976 жылы күшіне енген Психотроптық заттар бойынша Конвенциямен
алынған.
Бұл халықаралық конвенциялардың басты мақсаты мұндай заттарды шығаруды
шектеу және оларды тек медициналық мақсаттарда ғана колдану болып табылады.
Нақты уақытта мемлекеттер арасында есірткі бойынша түрлі келісімдер
қызмет етеді: Біреулері 1961 жылғы Бірыңғай конвенциясына және 1936 жылғы
конвенцияларына (95 мемлекет) сүйенсе, келесілері кейінгі қабылданған 8
қүжатына сүйенеді. Бүл бақылаудың екі жүйесі бар екендігін білдіреді. Бірақ
бақылаудың 22. Евразиялық экономикалық қауымдастық мүше-мемлекеттерінің
територияларындағы этил спиртін, алкогольді, құрамында спирті бар және
темекі өнімдерінің өндірісі мен айналысын кедендік бақылау туралы
Келісімнің жасалуы туралы" ҚР Үкіметінің 23.01.2002 жылғы N82 қаулысы.
23."Қазақстан республикасының территориясы бойынша автокөлік
құралдарының өтуін реттейтін кейбір мәселелер" ҚР Үкіметінің 19.01.2002
жылғы N62 Қаулысы.
Орган барлық елдерде біреу — 1968 жылғы Біріккен Үлттар Ұйымымынын
жүйесінде құрылған Есірткі заттардың бақылауы бойынша Халықаралық Кеңесі.
5. Біріккен Үлттар Ұйымының азьщ-түлік және ауыл шаруашыльщ уйымдарының
халықаралық тәртіптерге санитарлы-малдәрігерлік және фитосанитарльщ
режимдерге сәйкестігі баңылаудыгы кеден ңызметініц функциялары.
Кеден органдары кеден шекарасынан тасымалданатын жануарлардың,
кустардың, жануарлар шикізатының, жемістердің, Халықаралық тәртібіндегі
ауыл шаруашылық өнімдері мен өсімдіктерінін санитарлы-малдәрігерлік және
фитасанитарлық жағдайға сәйкестігін тексеру қызметін атқарады.
Өсімдіктерді сақтаудың Халықаралық келісімі 4-ші және 5-ші баптарында
өсімдіктердің немесе олардың бір бөлігін импорттау және транзиттеу кезінде
тек мемлекекттердің арнайы ұлттық органдарынын рұқсатымен алып өтуі
қарастырылған. Сонымен қатар,мемлекеттік карантин қызметі кеден қызметімен
бірге келесідей бақылауды атқарады:
а) Өсімдіктерден жасалған өнімдерге, карантиндік және басқа да қауіпті
ауруларды, өсімдік зиян кестерін тасымалдау мүмкіндігі бар жолаушылардың,
посылкаларын, бандерольдарын, қол жүктерін тексеру;
б) шетелден келген көлік құралдарын бақылау;
в) өсімдік өнімдерінің сақталатын қоймаларды шетелден келген өсімдік
шикізаттарын өндеген кәсіпорындарды тексеру.
Шекара және кеден бекеттеріндегінің фитосанитарлық бақылау карантиндік
тексеруге жататын жүктердің келіп жеткенінен кейін жүргізіледі.
Фитосанитарлық тексеру барысында карантиндік нысандардың анықаталу
жағдайында импортер-елдің мемлекеттік сыртқы сауда ұйымы карантин жүктерді
қайтадан жіберуге күқығы бар, ондай мүмкіншілік болмаған жағдайда оларды
фитосанитарлықтәртіптердің жолдарымен жойылады.
Әлемдік пошталық одацтың орнатцан ережелер талаптарыиа халақаралық
пошталъщ эісіберу тәртіптеріииі сәйкестігін кедендік
тексеру мен бақылау.
Біріккен Ұлттар Ұйымының Әлемдік пошталық одағының негізгі мақсаты
негізгі "Корреспонденцияның алмасуы үшін мемлекеттердің бірыңғай пошталық
кеңістігін құру" пошталық қатынастың ұйымдастырылуы мен дамуын қамтамасыз
ету" және осы мақсаттарды жүзеге асыру үшін халықаралық ынтымақгастыққа
көмектесу болып табылады.
Халықарлық пошталық жіберулер (посылкалар, шағын қораптар, бандерольдар
және тауарлық салымы бар хаттар) шетелге жіберілгенде немесе шетелден
келгенде, халықаралық пошта айырбастау орындарында байланыс кәсіпорындары
кедендік мекемелердің кедендік тексеруіне алынады.
Халықаралық пошталық жіберулердегі кедендік тексеру Әлемдік пошта
конвенциясының немесе пошталық ауысу бойынша келісімде бекітілген уақытта
қамтамасыз етілуі кджет. Бұған қоса посылкалар мен шағын қораптар кеден
мекемелеріне тиісті кеден деклорациясымен бірге үсынылады. Халықдралық
пошталық жіберулердегі қораптардың бүзылғандығы, салмағының жетіспеуі және
тағы басқалары анықталған жағдайда, байланыс кәсіпорындары тиісті акт
толтырып кеден мекемесіне халықаралық пошталық жіберулер мен бірге
жібереді.
Халықаралық пошталық жіберулердегі қалыптасқан тәжірибесінде шекарадан
кеден рүқсатынсыз және кеден бажынсыз өткізуге келесідей жіберулерге рұқсат
етіледі:
а) ғылыми қызметкерлерге авторлық құқықтық тәртібінде жіберілген,
мөрленген посылкалармен бандеролдар (кем дегенде 100 экземпляр);
б) тек басылым шығармалары бар бандеролдар, әр аталуынан екі экземпляр;
в) Сол аталуындағы жіберулер;
г) Сыйлық, сувенир салынған тауарлы емес посылкалар мен шағын
қораптар.
Халықаралық пошталық жіберулерді кедендік тексеру барысында, кедендік
бақылаудан тығылған немесе кеден декларациясында көрсетілмеген заттар
анықталған жағдайда, оларды контрабанда ретінде тәркілейді.
Дипломатиялық пошта (қаптар, шемодандар және тағы баскалары) кол
сұқпаушылық құқығын қолданып, кеден бақылауына кеден мекемесіне алынбай
өткізіледі. Олар шетел істері министрлігінің және дипаломатиялық елшіліктің
сургучтік мөрімен немесе қорғасын плобаларымен мөрленіп курьерлік парағына
енгізілуі қажет. Дипломатиялық поштанын әкел әкетуге рүқсат етілетін көлемі
өзара келісім арқыпы белгіленеді. Транзиттелінетін поштаның көлемдік
нормасы шектелмейді.
Дипломатиялық поштаның алмасуына дипломатиялық және консулдық
елшіліктері және шетел істер министрліктерінің ведомстволары құқылы.
Халықаралық пошталық стандарттарға сәйкес дипломатііялық поштаның
ресімделу тәртібі келесідей: пошта салмағы 30 килограмға дейін жететін
брезент қаптарға салынады. Жіберуші қаптарды пломбалап, қаптардың
номерлері, жіберу мекені жазылған екі этикеткісі ілініп, жіберушінің ресми
мөрі қойылады.
Валюта мен валюталъщ цүндылыцгардың әкелуі мен әкетілуіне және валюта-
царжылъщ операциялардың жүргізілуіне кедендік бақылауды уйымдастыру.
Қаржыны реттеудің халықаралық жүйесі халықаралық қаржы ұйымдарының
орталық банктерінің және мемлекеттердің қаржы министрліктерінің орталық
банктерінің қаржылық бақылауынан құралады. Біраз мемлекеттердің қатары,
мысалы — Британ үлттарының ынтымақтастығындағы мүше елдер (Үлыбританияны
коса алғанда) қаржы бакылауынан бас тартып, Біріккен Ұлттар Ұйымынын
халықаралық каржы
қорымен келіспей ағымдық операциялар бойынша қаржылық шектеулерден бас
тартуды қарастыратын міндеттемелерді қабылдау.
Орталық және Шығыс Еуропа елдері саудалық емес сипаттағы операциялар
бойынша есептерді және есеп айырысудың тәртібі бойынша жан-жақгы
келісімдермен саудалық емес төлемдер бойынша есеп жүргізумен сәйкес ұлттық
валютаның қаржылық реттеуін жүргізеді.
Мемлекеттік шекара арқылы олардың ұлттық валютасын. заем
облигацияларын, лоторея билеттерін өткізуге тыйым салынады. Орталық және
Шығыс Еуропа елдеріне валюталық құндылықтарды аударуға немесе қайта
аударуға, әкелуге, ұлттық қаржы министрліктерінің рүксатынсыз жүзеге
асырьша беруіне болады.
Шетел валютасын әкелуі кезінде кеден мекемелері онын тіркелуі туралы
куәлік береді. Төлем қүжаттары мен валюталық қүндылықгарды осы куәлікке
енгізеді.
Шекарадан қымбат металлдардың, тастардың және маржандардың әкелу мен
окетілу тәртібін тиісті үлттық министрліктер айқындайды (әдетте қаржы
немесе сыртқы сауда министрліктері).
Елден шығып бара жатқан түлғаның иелігі болып табылатын мүліктік
қүжаттарды шығару, сәйкес банктерімен және қаржы министрліктерімен
анықталады.
Еуропалық экономикалық қауымдастьщқа мүше елдер (Еуропалық Экономикалық
Одақ) өздерінің қаржылық реттеуін Еуропалық қаржы жүйесінің (ЕҚЖ)
шеңберінде жүзеге асырылады.
1978 жылғы келісімге сәйкес бүл жүйенің негізгі бөліктері болып
Еуропалық қаржы бірлігі, қаржы бірліктерін реттейтін механизмі және
Еуропаның қаржы қоры болып табылады.
Француз Одағы аймағындағы және елдеріндегі каржылық реттеуін Француз
Банкі, Батыс Африка мемлекеттерінін Орталық Банкі, және Малидің Орталық
Банкі анықтайды. Бүл елдерде валюталық
әкетуді әр адам басына бес мың франк есебінде рұқсат етіледі. Шетелдік
валютаның әкелуі шектелмеген, бірақ шетелден келген соң бір ай мерзім
ішінде валюта ... жалғасы
Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.
Кіріспе
І. Кедендік бақылау кеден ісінін кұрамдас бөліктері.
1.1. Кедендік бақылау мәні, құылымы максаттары.
1.2 Кедендік бақылау механизмін ұйымдастырудың негізгі бағыттары.
1.3. Қазақстан Республикасының Кедендік бақылаудың құқықтық
негіздері.
II. Қазақстан Республикасының кедендік бақылаудың формалары мен
принциптері.
2.1. Кедендік бақылаудың әлемдік тәжірибесі.
2.2. Қазақстан Респуликасының кедендік бақылаудың формалары.
2.3. Қазақстан Республикасында тауарлар мен көлік кұралдарына
қатысты жүргізілетін алдын ала операциялар және негізгі кедендік
ресімдеу тәжірибесі.
ПІ. Оңтүстік Қазақстан облысы бойынша кеден департаментінің
кедендік бақылау жұмыстарына талдау.
3.1. Оңтүстік Қазақстан облысы бойынша кеден департаментінің
кедендік жұмыстарының барысы.
3.2. Кедендік ресімдеу мен кедендік бақылаудың проблемалары мен
болашағы.
Қорытынды.
Пайданылған әдебиеттер.
Кіріспе
Қазіргі экономикалық даму ұлттық экономикалардың аймақтық және бірыңғай
әлемдік кешендерге бірігу үрдісіне, еркін сауданың кең аймақтарын құруға
тауарлар мен қызметтермен алмасу жөніндегі халықаралық келісімдер ролінің
артуына ұмтылысымен сипаталады. Барлық елдердегі ұлттық экономикалар
есімдеудің белгілі бір дәрежеде ашық болуда халықаралық еңбек бөлінісімен
халықаралақ бәсекеге қосылуда.
Сыртқы экономикалық қызметті мемлекеттік басқару органдарының жүйесінде
сыртқы экономикалық қызметке қатысушыларға уақытылы қызмет көрсететін
неғүрлым динамикалы түрде дамуышы ретінде кеден қызметіне ерекше рөл
беріліп отыр. Бұл сыртқы экономикалық байланыстар қарқындарының өсуімен
түсіндіріледі.
Кеден қызметінің мемлекеттік құрлылым ретіндегі негізгі қызметі
мемлекеттің саясатын жүргізу болып табылады. Сондықтан, кеден органдарының
қызметтері барлық елдерде дерлік бірдей болғанымен, барлық жерде осы
қызметтерді орындау мен қайта бөлудің өзі бірдей деп тұжырымдау дұрыс емес
болар еді. Әр түрлі елдерде кеден органдарының алдында түрлі мәселелер
қойылды. Кейбір елдерде, әсіресе дамушы елдерде, кеден органдары бюджеттің
негізгі "толтырушысы" бола отырып, негізінен фискалды қызметті атқарады.
Экономикасы дамыған елдерде кеден органдары есірткімен күресудің негізгі
звеносы немесе үкімет саясатының негізгі жүргізушілері болып табылады.
Кеден органдарының қызмет аясы кеңейді және интеллектуалды меншік
қүқықтарын қорғау, уландыратын қалдықтарды өткізілуін бақылау мәселелері
сияқты мәселелерді шешуді қосады. Экономиканы жоспарлаумен айналысатын
мемлекеттік шенеуніктердің талаптары, сенімді кеден статистика
берілгендерін алудағы қажеттілік кеден органдарына мәліметтерді өндеу
процесіне қосьшуға түрткі бодды. Осы факторлар, сонымен қатар қоғамды
терроризмнен, зорлық-зомбылық, діни экстремизмді
тарататын материадцардың енуінен қорғауды талап ету бүкіл әлемнің кеден
қызметтері алдында өте күрделі және ауқымды мәселелер тұратындығына көз
жеткізді.
Қазақстан Республикасының кеден қызметі 1992 жылдан бері кеден
жүйесінің бөлігі Бүкіләлемдік Кеден Ұйымының мүшесі болып табылады. Қазіргі
таңда біздің қызметінің халықаралық беделінің қалыптасуы туралы,
халықаралық деңгейдегі позициялардың біртіндеп нығаюы туралы айтуға болады.
Мүшеліліктің практикалық маңызы кадрларды дайындау. Қайта дайіндау, кеден
қызметін модернизациялау мен реформалау жөніндегі Бүкіләлемдік Кеден
Ұйымының әр түрлі бағдарламаларында катысу мүмкіндігінде.
Тауарлар мен көлік құралдарын кеден шекарасы арқылы өткізілуін тез-дету
үшін кедендік ресімдеу мен кедендік бақьшау механизмін жетіддіру маңызды
болып табылады. Сондықтан дишюмдық жұмысымды орындаудьщ мақсаты: кедендік
ресімдеу мен кедендік бақылаудың негізгі терминдері мен түсініктерін,
мақсаттарын және құқықтық негіздерін ашу; қатысушылар шеңберін анықтау және
олардың тауарлар мен көлік құралдарын Қазакстан Республикасының кеден
шекарасы арқылы өткізу кезінде кедендік ресімдеу кезендерін рет ретімен
орындау; Оңтүстік Қазақстан облысы бойынша .Кеден басқармасының жұмыстарына
талдау жасау арқылы кедендік ресімдеу мен кедендік бақылау механизмін
жетілдіру бойынша тиімді әрі ұтымды ұсын-ыстар жасау болып табылады.
I. КЕДЕНДІК БАҚЫЛАУ МЕН КЕДЕНДІК РЕСІМДЕУ - КЕДЕН ІСІНІҢ ҚҰРАМДАС
БӨЛІКТЕРІ
1.1. Кедендік бақылау мәні, құрылымы және мақсаттары
Сыртқы экономикалық қызмет және ең алдымен сыртқы сауда елдің кеден
шекарасы арқылы занды тұлғалар мен жеке тұлғалардың тауарлар мен көлік
құралдарын өткізумен байланысты. Мұнда тауарлар мен көлік құралдары
кедендік бақылау мен кедендік ресімдеуге жатады. Кеден шекарасы арқыпы
өткізілетін тауарларды кедендік бақылау мен кедендік ресімдеудің мәні мен
механизімін түсіну үшін осы процестермен байланысты негізгі терминдер мен
түсініктерді ескеру қажет.
Қазақстан Республикасының кеден территориясы Қазакстан Республикасының
құрлықтағы жері, териториялық және ішкі сулары және олардың үстіндегі әуе
кеңістігі.
Қазақстан Республикасының кеден териториясына сонымен қатар Қазақстан
Республикасының теңіздегі ерекше экономикалық аймағында болатын жасанды
аралдар, қондырғылар мен құрыльйтар жатады. Қазақстан Республикасының
териториясында еркін кеден аймақгар мен еркін қоймалар орналасуы мүмкін.
Еркін кеден аймақтар мен еркін қоймалардың териториялары Қазақстан
Республикасының кеден ісі туралы заңы мен кеден ісі бойынша өзге де заң
актілерімен анықталатын жағдайлардан басқасында Қазакстан Республикасының
кеден териториясынан тысқары жерде орналасатын қоймалар ретінде
қарастырылады.
Кедендік шекара — бүл Қазақстан Республикасының кеден територияларының
шектері, сондай-ақ еркін кеден аймакгары мен еркін қоймалардың
периметрлері.
Тауар - кез келген жылжымалы мүлік, соның ішінде валюта, валюталық
бағалықтар, энергияның электр, жылу, өзге де түрлері және контейнерлер мен
өзге де көлік жабдықтарын қоса жолаушылар мен тауарларды халықаралық
тасымалдау үшін қолданылатын көлік құралдарынан басқа көлік құралдары.
Көлік құралдары — бұл контейнерлер мен өзге де көлік жабдықтарын қоса
жолаушылар мен тауарларды халықаралық тасымалдау үшін қолданылатын кез
келген құралдар.
Қазақстан Республикасының кеден шекарасы арқылы өткізу -бүл Қазақстан
Республикасының кеден териториясына немесе осы териториядан халықаралық
почта жөнелтілімдеріндегі жіберуді, труба құбыры көлігі мен электр тарату
желілерін пайдалануды қоса алғанда, тауарлар мен көлік құралдарын кез
келген тәсілмен әкелу немесе әкету жөніндегі іс-әрекеттер жасау.
Аталған іс-әрекеттерге мыналар жатады:
- Қазақстан Республикасының кеден территориясына
тауарлар мен көлік кұралдарын әкелген кезде және еркін кеден аймактары
мен еркін қоймалардан Қазақстан Республикасы кеден териториясынын қалған
бөлігіне әкелген кезде - Қазақстан Республикасынын кеден шекарасынан іс
жүзінде өту.
- Қазақстан Республикасы кеден териториясынан тауарлар
мен көлік құралдарын шығарған кезде және Қазақстан Республикасы кеден
териториясының қалған бөлігінен тауарлар мен көлік құралдарын шығару немесе
әкелу ниетін жүзеге асыруға тікелей бағытталған өзге де іс-әрекет.
Қазақстан тауарлары Қазақстан Республикасынан шығатын тауарлар немесе
Қазақстан Республикасы териториясына еркін айналыска түскен тауарлар.
Шетел тауарлары — Қазақстандық тауарлардан баска бяршык тауарлар.
Тауарлардың иелері қазақстандық түлға да, шетелдік заңды және жеке
тұлғалар да бола алады.
Тауарлар мен көлік құралдарын кеден шекарасынан заңды тұлғалар сияқты,
жеке тұлғалар да өткізе алады — бұл тауарлар иесі, олардын сенімді
делдалдары (агенттер, кеден брокерлер, кедендік тасымалдаушылар т.с.с.)
бола алады.
Тауарларды өткізуші тұлғалар — тауарларды меншіктенуші. оларды сатып
алушы, тауар иесі немесе Қазақстан Республикасының зандылығына сәйкес
тауарлармен өз атынан іс-әрекеттер жасауға жеткілікті баска да тұлға
ретінде көрінетін тұлғалар.
Декларант — тауарларды өткізуші түлға немесе тауарлар мен көлік
кұралдарын өз атынан мәлімдеуші, көрсетуші және ұсынушы кеден брокері
(делдалы).
Кеден брокері — заңды түлға күқықтарына ие болатын Қазақстан
Республикасының заңдылығына сәйкес құрылған және кеден брокері ретінде іс-
әркеттерді жүзеге асыруға орталық кеден органының лицензиясын алған
кәсіпорын.
Тасымалдаушы - тауарларды іс жүзівде өткізуші не көлік құрал арын
пайдалануға жауапты тұлға,
Сыртқы экономикалық қызмет арқасында мемлекеттің бюджетке табыс
түсіруге, қажетті құрал жабдықтар, шикізат, материалдар, прогрессивті
технологиялар мен өзінің экономикасын қайта кұру, халықты қамсыздандыру
үшін басқа да тауарларды сатып алуға, өзінің тауарларын экспорттауға,
сыртқы саясатын жүзеге асыруға мүмкіндігі бар.
Сондықтан мемлекет сыртқы экономикалық қызметтің белгілеген тәртібіне
сәйкес жүзеге асыруына мүдделі болады.
СЭҚ қатысушылары оны жүзеге асырудың белгіленген тәртібін білу керек
және оны орындау керек.
Ең алдымен бұл кедендік бақылаудың пәні болатын және тауарлар мен көлік
құралдарын дұрыс кедендік ресімдеу үшін қажетті мәселелерге қатысты:
Шаруашылық субъектілері ретінде мемлекеттің сәйкес органдарына тіркелу
жолымен сыртқы экономикалық қызметпен айналысуына рұксат алу;
-келісімдерге түру, соның ішінде тауарлардың өндірісіне, сатылуына,
сатуына, тауарлармен айырбас (бартерлік) операцияларына, тасымалдауға, тиеу-
түсіру, сақтандыру және тауарлардын сақталуымен, сараптамамен байланысты
басқа да операцияларға халықаралық контрактілерге түру;
-тауарлардың белгілі бір түрлерінің импортына немесе экспортына сәйкес
лицензиялар, тауарлардың белгілі бір мөлшерін немесе белгілі бір сомасын
(сандық немесе қүндық квоталар) әкелуге немесе шығаруға, яғни экономикалық
саясат шараларын орындауына рүқсат алу;
-сәйкес тауарларды алып жүруші, көлік және тауарлардын СЭҚ ТН-на сәйкес
топтастыруына, санына, сапасына, аталуына, олардың құнына, жеткізу,
сақтандыру, тасымалдау шарттарына қатысты барлық қажет мәселелерге
байланысты басқа да құжаттарды ресімдеу;
-салықтарды, кеден баждары мен алымдарын төлеу немесе төлеуге кепілдік
беру;
-тауарлар мен құжаттарды келіскен орнына және уақытта жеткізу;
-кеден органдарының кедендік бақьшау мен кедендік ресімдеуді жүргізу
үшін тауарларды мәлімдеуі;
-тауарлар мен көлік кұралдарын уақытша сактау қоймаларына және кедендік
бақылау аймағындағы басқа да жерлерге орналастыру;
-тауарларды еркін айналысқа шығарғаннан кейін немесе өзге де кеден
режиміне орналастырғаннан кейін пайдалану.
Кеден режимі - бұл елдің кеден шекарасы арқылы өтетін тауарлар
мен көлік кұралдарының мәртебесін анықтайтын ережелер жиынтығы.
Белгіленген тәртіпті орындау жағдайында тауарлар мен көлік кұралдары
кеден шекарасы арқылы кедергісіз өте алады.
Сыртқы, ішкі, экономикалық , қаржы, салық, сыртқы сауда, кеден, әскери
саясатты жузеге асыруда, сондай-ақ мемлекеттік, экономикалық қауіпсіздікті
қамтамасыз ету саласындағы саясатты жузеге асыруда мемлекет сыртқы
экономикалық қызметтің барлық катысушыларына кұқықтар беруде ғана емес,
сонымен қатар оларға жүктелген міндеттерді орындауда, соның ішінде кедендік
бақылау мен кедендік ресімдеуді жүзеге асыратын кеден органдарының
көмегімен сәйкес шараларды қабылдайды.
Кедендік_бақылау - бұл Қазақстан Республикасының кеден ісі және
халықаралық шарттар бойынша заңдылықгы сақтауды қамтамасыз ету максатында
Қазақстан Республикасының кеден органдарымен кабылданатын шаралар жиынтығы.
Кедендік ресімдеу - тауарлар мен көлік құралдарын белгілі бір кеден
режиміне орналастыру және осы режимнің аяқталу процедурасы.
Қазақстан Республикасының заң және басқа да нормативтік актілеріңде
сыртқы экономикалық, соның ішінде сыртқы сауда қызметін реттеу жүйесіндегі
кеден органдарының рөлі мен орны анықталған, олардың қызметтері мен
мәселелері тұжырымдалған, оларды орындаудың негізгі принциптері, әдістері
мен құралдары, кеден органдарының қызмет тәртібі белгіленген.
Кеден органдарына жүктелген қызметтерді жүзеге асыру үшін елдің кеден
шекарасы арқылы өткізілетін тауарлар мен көлік кұралдарын ең алдымен
кедендік бақылау мен кедендік ресімдеуді жүзеге асыру қажет.
Бүл қызметтер кеден шекарасынан тауарлар мен көлік құралдары шекарадан
өту кезінде бір жерде, бір органда шешімдерді қабылдау үшін өткізілетін
тауарлар туралы кажетті ақпаратты жинауға, құжаттардағы мәліметтерді
тауарлар туралы нақты берілгендермен салыстыруға, екі түрлі
берілгендердің арасындағы сәйкессіздікті табуға, оларды белгілеуге,
қателерді жөндеуге және мемлекетке мүмкін болтын зиянды алдын алуға,
кеден ережелері мен зандарды бұзудың пайда болу себептері мен шарттарын
анықтауға және жоюға, соларға қатысты тұлғаларды бекітуде шаралар
кабылдауға, осы бұзушылықтардың заңды квалификациясын бер те мүмкіндігі
болуымен байланысты.
Кедендік бақылау - бұл Қазақстан Республикасының кеден ісі және
халықаралық шарттар бойынша заңдылықты сақтауды қамтамасыз ету мзксатында
Қазақстан Республикасының кеден органдарымен кабылданатын шаралар жиынтығы.
Кедендік рәсімдеу-тауарлар мен көлік құралдарын Қазақстан
Республикасының кеден шекарасы арқылы өткізуге байланысты адамдар және
Қазакстан Республикасының кеден органдарын жасайтын іс-әрекеттер жиынтығы.
Кедендік бақылаудың мақсаты әр түрлі тексерулердің көмегімен кедендік
операциялар мен іс-әрекеттердің кеден заңдылығына сәйкестігін, жеке және
заңды тұлғалардың кеден ережелері мен рәсімдерін сақталуын айқындау.
Кедендік бақылаудың объектілері: Қазақстанның кеден шекарасы арқылы
өткізілетін тауарлар мен көлік кұралдары; сол туралы құжаттар мен
мәліметтер; осы тауарларға қатысы бар жеке және заңды тұлғалар — тауарлар
иесі, олардың тапсырмалары бойынша жұмыс істейтін тұлғалар -кеден
брокерлері, декларанттар, кедендік тасымалдаушьшар және т.б. олардың
қүжаттары; іс жүзіндегі жағдайлардың кеден шекарасы арқылы тауарлар мен
көлік құралдарын өткізудің белгіленген тәртібіне сәйкестігі;
Декларанттардың тауарлар мен көлік құралдарына қатысты кеден органдарын
келісімімен таңдаған кеден режимдерін сақтау мен үсыну мүмкіндігі.
Кедендік бақылау тауар қозғалысының өндірісі, сақталуы. сатып
алуы, сатуы, тиеу, түсіру, қораптау, тасымалдау, сақтандыру, пайдалану
сиякты кезендерін қамтиды.
Кедендік бақылау субъектілері Қазақстан Республикасы кеден органдарының
жүйесі, СЭҚ-ке қатыстырушылармен өзара қатынаста болатын билік
өкілдіктерінің қызметтерін атқаратын олардың лауазымды тұлғалары.
Кедендік бақылауды жүргізу:
1. Сыртқы экономикалық айналымды тездетуге мүмкіндік беретін
жағдайлар жасауды;
2 Тауарлар мен көлік күралдарын кеден шекарасы арқылы
өткізудің рүқсат етушілік тәртібін;
3. Контрабанда, кеден ережелері мен салық заңдылығын бүзумен күрес
жүргізу, содай-ақ есірткі заттар, кару-жарақ, оқ-дәрі жарылғыш заттар,
халықтардың көркем-өнер, тарихи және археологиялық игіліктерінің кеден
шекарасынан заңсыз айналымының жолын кесуді;
4. Кедендік баждардың, салықтардың және басқа да кеден төлемдерін
уақтьшы және толық төлеуді;
5. Сыртқы сауданың кеден статистикасын және Қазақстанның арнайы кеден
статистикасын жүргізуді;
6. Кеден органдары қүзыры шегінде валюталық бақылауды жүзеге асыруды;
7. Сыртқы экономикалық қызметтің Тауар номенклатурасын жүргізу және
т.б. қамтамасыз етеді.
Тиімді кедендік бақылауды жүзеге асыру мүмкіндігі тауарлар мен көлік
құралдарын кедендік ресімдеу қызметін орындау аркылы кұрылады.
Осы қызметтің мақсаты, тиімді құжаттык және нақты кедендік бақылау
үшін, сонымен катар валюталық , экспорттык , ветерннарлық -экологиялық
бақылау үшін жағдай жасауды қамтамасыз ету мақсатына өткізілетін тауарлар
мен көлік құралдары туралы толық , сенімді құжаттық акпараттық негізді
қалыптастыру, мәліметтерді есепке алу мен тіркеу; сыртқы сауданың кедендік
статистикасын және арнайы кеден статистикасын жүргізу; сәйкес тауарлар мен
көлік құралдарын орналастыруда, осы режимнің сақгалуы мен оның қызметін өз
уақтысында аякгауда СЭҚ қатысушыларына көмек көрсету.
Кедендік ресімдеу СЭҚ-ке қатысушылардың барлық тауарлар мен көлік
кұралдарын міндетті түрде декларациялау (кеден органдарына мәліметтерді
мәлімдеу) туралы заңдылық талаптары орындалуына негізделеді. Мәлімдеу
ауызша, жазбаша немесе электрондық түрде кедендік декларацияны, кедендік
ресімдеу мен кедендік бақылауға қажетті өзге де құжаттар мен мәліметтерді
үсынуында көрінеді.
Тауарлар мен көлік құралдарының әкелуі, шығаруы және транзиті кезіндегі
декларанттар болатын әр түрлі жағдайларына байланысты мәлімдеу процесі
формасы, мазмүны, уақыт аралықтары және т.б. бойынша, соның ішінде
декларанттың таңдалған кеден режимінің түріне байланысты қатты
ерекшеленуі мумкін. Сәйкесінше кедендік ресімдеу процесі де әрбір нақты
жағдайда ерекше болады, бірақ жалпы жағдайда оның мәні өзгермейді — тауар
туралы мәліметгерді, оның кеден шекарасы арқылы өтуі туралы,оны бақылау
процедурасы немесе еркін айналысқа шығару туралы қабылданған шешімдерді
құжаттық белгілеу. Тауарлар мен көлік құралдарының кедендік ресімдеуге:
- Декларанттан көлік, тауарды алып жүруші, өзге де коммерциялық
құжаттарды, кедендік жүк декларациясын немесе қысқаша декларациясын алу,
ауызша мәлімдемелерді белгілеу, кедендік
мақсатқа қажетті тауарлар мен көлік құраларының барлық параметрлері мен
олардың өткізілу туралы мәліметтері бар құжаттарды немесе олардың
электрондық көшірмелерін есепке алумен
тіркеу бойынша іс-әрекеттер;
белгіленген тәртіпке сәйкес әрбір кеден режимі үшін кедендік
лекларацияға және өзге де құжаттарға белгілі бір мәліметтерді енгізу
бойынша іс-әрекеттер, осы мәліметтерге кеден органының лауазымды тұлғасының
қолы және оның жеке нөмірлік мөрмен куәландыру;
- әр түрлі құжаттарды (жеткізуді бақылау құжаттары және т.б.) кұру
бойынша іс-әрекеттер;
- уакытша сақтау қоймасында тауарлар мен көлік құралдарын уакытша
сақтау кезінде сынамалар мен үлгілерді алу туралы құжаттарды ресімдеу
бойынша іс-әрекеттер;
- тауарлар мен көлік құралдарының қатысты шешімдерді қабылдау мен
оларды белгілеу бойынша іс-әрекеттер;
- тауарлар мен көлік құралдарын кедендік бақылау мен кедендік
ресімдеуді аяктау фактісін растау бойынша іс-әрекеттер жатады.
Тауарлар мен көлік құраларын кедендік бақылау мен кедендік ресімдеу әр
түрлі кызыметтер бола отырып, сонымен қатар бір - бірімен тығыз байланысты
және параллель жүзеге асырылады, кейде бір мезгілде.
1.2. Кедендік бақылау мен кедендік ресімдеу механизмін ұйымдастырудың
негізгі бағыттары
Кедендік бақылау мен кедендік ресімдеуді ұйымдастыру - тауарлар мен
көлік кұраларын кеден шекарасы арқылы өткізумен байланысты кеден органдары
жүргізетін шаралар кешені. Бұл кешенге кедендік бақылау мен кедендік
ресімдеуді оларды жүзеге асырудың көрсетілген орындарда сияқгы, кедендік
бақьшау мен кедендік ресімдеуді оларды жүзеге асыраудың бақыпауға жататын
тауарлар мен көлік құралары болатын және бақылауы кеден органдарға
жүктелген іс-әрекет жүзеге асыра алатын баска да орындарда кедендік бақылау
мен кедендік ресімдеуді қамтамасыз етуге мүмкіндік беретін кеден
инфрақұрылымын күру жатады.
Сонымен қатар, кедендік бақылау мен кедендік ресімдеуді ұйымдастыру:
- кеден шекарасынан өтудің нақгы орындары мен уақыты туралы; СЭҚ
-қатысушыларының экспорттық немесе импорттық операцияны жүзеге асыру
ниеттері туралы хабарландыру тәртібі туралы; -тауарлар мен көлік құраларын
жеткізудің уақыты, орны және тәсілі, үсынуы мен көрсетуі және оларға
құжаттарды кеден органына беру туралы;
-тауарлар мен көлік құраларының кедендік бақылауға алу тәртібі, оларды
уақытша сақгау қоймасына орналастыру тәртібі туралы мәселелерді шешуді
қосады.
Кедендік бақылау мен кедендік ресімдеуді ұйымдастыру процесінде олардың
өндірісінің технологиялық схемалары жасалады, жұмыс орындарда кеден
органдары қызметкерлері орналасады, олардың арасында кедендік бақылау мен
кедендік ресімдеуді жүзеге асыру бойынша накты Қызметтер мен жұмыс
операциялары қайта бөлінеді, олардын арасында өзара әрекеттестік
ұйымдастырылады, кедендік бақьшау мен кедендік
песімдеуді жүзеге асыру барысында бақылау мәселелері шешіледі.
Сөйтіп, кедендік бақылау мен кедендік ресімдеуді ұйымдастыру өте
күрделі, көпқырлы процесс болып табылады. Осы процестің ерекшелігі көптеген
факторларға байланысты. Тауарлар мен көлік құраларын кедендік бакылау мен
кедендік ресімдеуді ұйымдастырудың кейбір мәселелерін толығырақ
қарастырайық. -
Кеден зандылығымен тауарлар мен көлік құраларынын кеден шекарасынан
өтудің, кедендік бақьшау мен кедендік ресімдеуді жүзеге асырудың орны мен
уақыты, сондай-ақ тауарлардың кедендік бакылауда болу уақыты анықталған.
Сөйтіп, тауарлар мен көлік құралдарының кеден шекарасынан өтуі кеден
органдары анықтайтын орындарда және олардың жұмыс уақытысында жүргізіледі.
Сонымен бірге, тауарлар мен көлік кұралдары кеден шекарасын кеден
органдарының өзге де орындарда және жұмыс уақытысынан тыс орындарда кесіп
өте алады.
Дәл кеден шекарасынан өту орындарда (өткізу пунктерінде) әкелінетін
тауарлар мен көлік құралдары кедендік бақылауға алынады, ал оларды кеден
шекарасынан әкету кезінде кеден шекарасының іс жүзіндегі өтуін бақылау
жүзеге асырылады.
Тауарлар мен көлік құралдарының кеден шекарасынан өтуі таңдау қүқығы
мен қолданылуы декларант анықтайтын кеден режимдеріне сәйкес жүргізіледі.
Тауарлар мен көлік құралдарын кеден органдарына ұсынылатын мәлімдеу
процедурасы кедендік ресімдеудің негізгі бөлігі болып табылады. Кедендік
ресімдеу тауарларды жіберуші немесе алушы болатын кеден органы қызметінің
аймағында осы үшін аныкталған орыңдарда және кеден органы жұмысының уақыты
кезінде жүргізіледі. Сонымен бірге, кеден органының келісімімен мүдделі
түлғаның өтініші бойынша кедендік ресімдеу өзге де орындарда және осыған
келісім берген
кеден органы жұмысының уақгысынан тыс жерлерде жүзеге асыра алады.
Тауарлар мен көлік құралдарын оларды шығарғанға дейін немесе тандап
алынған кеден режиміне сәйкес тұлғаның иелігіне берілгенге дейін мәлімдеу
мен сақтау мақсатында кеден оргаңдарына үсыну орындары болып, кеден
органдарымен немесе қазақстандық заңды тұлғалармен кұрылатын уақытша сақтау
қоймалары табылады.
Тауарлар мен көлік құралдарын кеден территориясына жеткізу және келіп
жету орны кеден заңдьшығына сәйкес тек уақытша сақтау қоймасы бола алады.
Бүл талап өткізу пунктерінде кедендік ресімдеуді жүргізуге де орындалады.
Сондықтан халықаралық хабарландыруға қатынастарға ашық аэропорттар мен
порттарда, кеден шекарасы арқылы өтетін тауарлардың қабылдауын, тиеу, арту,
түсіру және беруін жүзеге асыратын темір жолдар станцияларының
қоймаларында, алаңдарында, халықаралық автомобиль қатынасты жүзеге
асырылатын мемлекеттік немесе кеден шекарасы арқылы өткізу пунктерінде
уақытша сақтау қоймалары міндетті түрде болу керек.
Тауарлар мен көлік құралдарын уақытша сақтау қоймасына орналастыру
негізгі кедендік ресімдеу, яғни олардың мәлімденуі мен оларға белгілі бір
кеден режимін қолдану алдындағы алдын ала жасалатын операцияларға жатады.
Алдын ала жасалатын операциялар осы процедуралардың өндірісін оңайлату және
тездетуге мүмкіндік береді және тыйым салынған тауарлар мен көлік
құралдарын әкелу мен әкетуін болдырмауына, сонымен қатар кеден мақсаттары
үшін олардың бірдейлендіруге бағытталған.
Тауарлар мен көлік күралдары автоматты түрде оларды кеден органына беру
кезінен бастап уақытша сактауда болатын мәртебеге ие болады.
Тауарлар мен көлік құралдарын әкелу кезінде шекарадағы кеден рганының
тасымалдаушы немесе өкілетті түлғаны тауарлар мен көлік құралдарын
кеден территориясына немесе жеткізу орнына әкелу туралы
хабардар ету болып табылады.
Тауарлар мен көлік құралдарын шығару кезінде үсыну кеден органының
кеден декларациясын жіберуін қабылдауында немесе кеден органын олардың
келіп жетуі туралы жеткізу орнына белгілеуін хабзрдар етуінде көрінеді.
Тауарларды тасымалдайтын көлік құралдары кедендік ресішелуі тауарлардың
кедендік ресімдеу орындарында жүзеге асырылады. Келенлік шекарада теңіз,
өзен және әуе кемелері, бос көлік кұралдары мен жолаушыларды таситын көлік
құралдары кедендік ресімдеуге жатады. Олардың мәлімдеуі берілген көлік
құралдарын мемлекеттік тіркелуі жөне оларға иелік ету құқығын растайтын
көлік құжаттарын кеден органына ұсыну жолымен жүзеге асырылады.
Кеден заңдылығына сәйкес кеден шекарасын кесіп өту орындары мен
тауарлар мен көлік құралдарын кедендік ресімдеуді жүзеге асырулың орындары
кедендік бақылау аймақтары болып табылады, ал тауарлзрды. көлік кұралдарын
және өзге де мемлекеттік органдардың лауазымды тұлғаларын қоса отырып
тұлғаларды осындай аймақтардың шекарасы арқылы өткізу тек кеден
органдарының рүқсатымен және олардың бақылауымен ғана жүргізіледі.
1.3. Қазақстан Республикасының кедендік
бақылаудың құқықтық негіздері
2. Қазақстан Республикасының Конституциясы.
3. Қазақстан Республикасының Кеден кодексі.
4. ҚР Президентінің жарлықтары.
5. ҚР Үкіметінің қаулылары.
6. ҚР Кедендік бақьшау Агенттігінің бұйрықтары, нұсқаулары,
инструкциялары.
7. Қазақстан Республикасының кеден шекарасы арқылы тауарлар мен көлік
құралдарын кедеңцік ресімдеу мен кедендік бақылаудың ережесін бекіту туралы
ҚР Кедендік бақылау Агенттігі Төрағасының 10.10.2002 жьшғы N48 бұйрығы.
8. 'Тауарларды декларациялаудың кейбір мәселелері туралы ҚР Кедендік
бақылау Агенттігі Төрағасының 20.05.2003 жьшғы N221-бұйрығы.
9. Тауарлар мен көлік құралдарын әкетуәкелу туралы міндеттеме формасын
бекіту туралы ҚР Кедендік бақылау Агенттігі Төрағасының 12.05.2003 жьлғы
11186-бұйрығы.
10. "Жеке кедендік режимдер шеңберінде кедендік бақылау туралы ҚР
кедендік бақылау Агенттігі Төрағасының 7.05.2003 жинағы 87-бұйрығы.
Тауарлар мен көлік құралдарын кедендік ресімдеу туралы" ҚР мемлекеттік
кіріс Министрлігі Кеден комитеті Төрағасының 15.02.2001 жылғы N54 бұйрығына
өзгертулер мен толықтырулар енгізу туралы ҚР кедендік бақылау Агенттігі
Төрағасының 6.01.2003 жылғы № 187 бұйрығы. Тауарлар мен көлік құралдарын
кедендік ресімдеудің кейбір мәселелері туралы" Қ.Р мемлекеттік кіріс
Министрлігі Кеден комитеті төрағасының 15.02.2001 жылғы №1-бүйрығына
өзгертулер енгізу туралы.
12."Тауарлар мен көлік құралдарын кедендік ресімдеу туралы ҚР
мемлекеттік кіріс Министрлігі Кеден Комитеті төрағасының 15.02.200Ь
жинағы №54-бұйрығы.
ІЗ.Кедендік бақылау туралы ҚР мемлекеттік кіріс Министрлігі Кеден
Комитеті Төрағасының 15.02.2001 жылғы №50-бұйрығы
14."Алдын ала жүргізілетін операциялар туралы" ҚР мемлекеттік кіріс
Министрлігі кеден комитеті Төрағасының 15.02.2001 жылғы №49-бүйрығы.
15. Жеке тұлғалардың валюталарды декларациялаудың тәртібі туралы" Қ.Р
мемлекеттік кіріс Министрлігі Кеден Комитетінің 14.09.2000 № 85-бұйрығы.
16. Әуе кемелерін пайдалануға қажетті жанар-жағармай материалдарды
кедендік ресімдеу-туралы ҚР мемлекеттік кіріс Министрлігі Кеден Комитеті
Төрағасьшьщ 22.05.2000 жылғы Ш57-бүйрығы.
17.Жүктерге шекараларда бақылау жүргізу шарттарын үйлестіру туралы
Халықаралық конвенцияға Қазақстан Республикасының косылуы туралы
6.05.2002 жылғы № 320 ҚР Заңы.
18.Контейнерлерге қатысты 1972 жылғы Кеден конвенциясына Қазақстан
Республикасының қосылуы туралы 6.05.2002 жылғы №319 ҚР Заңы.
19. Трансферттік бағалары қолдану негізіндегі мемлекеттік бақылау
туралы
5.01.2001 жинағы ҚР заңы.
20. Қазақстан Республикасындағы өнімінің сәйкестігін бақылау
туралы ҚР Үкіметінің 29.11.2000 жьлғы № 1787 Қаулысы. 21. Теміржол
көлігімен тасымалданатын транзит тауарларды кедендік ресімдеу
туралы ҚР Үкіметінің 18.03.1999 жылғы № 258 қаулысы.
22. Евразиялық экономикалық қауымдастық мүше-мемлекеттерінің
территорияларындағы этил спиртін, алкогольді, құрамында спирті бар және
темекі өнімдерінің өндірісі мен айналысын кедендік бақылау туралы
Келісімнің жасалуы туралы" ҚР Үкіметінің 23.01.2002 жьлғы N82 қаулысы.
23."Қазақстан республикасының территориясы бойынша автокөлік
кұралдарының өтуін реттейтін кейбір мәселелер" ҚР үкіметінің 19.01.2002
жылғы N62 қаулысы.
Кез келген мемлекеттік қызметің әсіресе кеден қызметінің жұмысы
басқарылатын, және реттелетін болуы керек. Ондай болмаған жағдайда мемлекет
осы саладағы оқиғалардың дамуын бақылауды болдырмайды, ал қызметтің өзі
өзінің мақсатын жоғалтады және тиімсіз болып калады. Мемлекеттік органның
жұмысының тиімділігіне құқықтық реттеудін сенімді механизімі негізінде,
басқаша айтқанда нормативтік базанын негізінде жүзеге асырылатын жағдайда
ғана жетуге болады.
Мұндай кұқықтық база ретінде 2003 жылдың 1-мамырында күшіне енген Кеден
кодексі болып табылады.
Кодекстің бұрынғы кеден заңдылығымен салыстырғанда айырмашылығы бұл
орталық кеден органының нормативтік зан актілерінін санын азайтатын
нормативтік қүқықтық акт болып табылады. Мұндай айырмашылық сыртқы
экономикалық қызметке қатысушыларды кеден органдары лауазымды тұлғаларының
кедендік процедураларға заңсыз араласуынан қорғауға мүмкіндік береді.
Кодексте тауарлар мен көлік құралдарының өткізілуіне, оларды кедендік
ресімдеу мен декларациялауына, кедендік бақылауға үлкен орын беріліп отыр.
Тауарлар мен көлік құралдарын өткізуге байланысты алдын ала
жүргізілетін операциялар, кедендік операциялар мен рәсімдер бөлімінде
негізгі кедендік ресімдеу мен тауарлар мен көлік құралдарын белгілі бір
кеден режиміне орналастыру алдындағы жеке кедендік операцияларды орындаудың
төртібі рет-ретімен және толық жазылған.
Алдын ала жүргізілетін операцияларды жасаудың белгіленген тәртібі
негізі кедендік ресімдеуді аяқтау процесін оңайлатады және тездетеді,
тауарларды ұзақ уақытша сақталуын болдырмайды. Алдын ала жүргізілетін
операциялардағы маңызды рөлді — Қазақстан Республикасының териториясы
бойынша өткізілетін тауарлар мен көлік құралдарын жеткізілуін бақылау
атқарады.
Тауарлар мен көлік құралдарын жеткізілуін бақылау ішкі кедендік транзит
процедурасы көмегімен жүзеге асырылады. Яғни, ол дегеніміз -тауарлар мен
көлік құралдарын жіберуші кеден оргынынан мәжелі кеден органына дейін
кеден бақылауымен өткізудің белгіленген тәртібі.
"Уақытша сақтау" деп аталатын 13-тарауда сыртқы экономикалық кызметке
қатысушыларға да, кеден органдарына да қолайлы формалар ретінде өздерін
үсынған уақытша сақтау орындарының түрлері сакталған.
Кеден кодексінің 95-бабы мына жағдайларда алушы коймаларда уақытша
сақтау мүмкіндігін қарастырады:
-арнайы тауарларды уақытша сақтау немесе сақтаудың ерекше шарттарын
талап ететін тауарларды сақтау кезінде; -кедендік төлемдерді төленуін
қамтамасыз еткен жағдайда тауарларды жеткізу
орындарында уақытша сақтау қоймалары болмаған жағдайда.
"Тауарлардың кедендік режимдері" деп аталатын 6-бөлімі 15 тараудан 32
тарауын қамтиды.
Сыртқы экономикалық қызметке қатысушьшар үшін тиімді жағдайлар жасау,
кедендік мақсаттарда тауарлардың статусын дәл бөлу мақсатында Кеден
кодексінде кеден режимдерінің түрлері бүрынғы заң бойынша 15-тен 17-ге
дейін арттыру қарастырылдьі.
Егер кеден ісі туралы заңында тауарларды уақытша әкелу мен әкету кеден
режимі бар режим ретінде анықталса, онда Кеден Кодексінде бүл режим 2-ге
бөлінеді:
-Тауарлар мен көлік құралдарын уақытша әкелу. -тауарлар мен көлік
құралдарын уақытша әкету.
"Тауарларды еркін айналыс үшін қайта өңдеу" режимінің аталуы Киото
Конвенциясына сәйкестендірілді, Заңда ол "кедендік бақылаумен
кайта өндеу" деп аталған, бірақ ол кедендік режимнің дәл аталуы
болмаған, өйткені кеден териториясында қайта өңдеу кезінде де кедендік
бақылауға алынуы тиіс. Сонымен қатар арнайы кедендік режим енгізілді, яғни
тарифтік емес реттеу шараларын қолданбай, кеден баждары мен салықгары
алынбай тауарлар орналастырылады.
Кедендік режимдерді регламентгеуде негізгі концепция Киото
Конвенциясының Арнайы шарттары мен талаптарына жақындау болып табылады.
"Кедендік ресімдеу" деп аталатын 9-бөлімде кедендік ресімдеудің негізгі
ережелері беріледі, тауарларды декларациялаурәсімі, тауарларды шығаруға
негіздемелер нақты шығарылған.
Жаңа нормалар енгізілген, яғни соған сәйкес декларант болып тек
қазақстандық түлға ғана емес, сонымен қатар кедендік төлемер бойынша
жеңідціктерді пайдаланатын шетелдік түлғалар, Қазақстан Республикасының
аумағында белгіленген тәртіппен тіркелген шетеддік ұйымдардың өкілдіктері
декларант бола алады.
Кеден кодексімен таңдалған кеден режимдері шеңберінде тауарларды
кедендік ресімдеу үшін қажетті құжаттардың тиянақты тізімі анықталады.
Кедендік декларацияны қабылдау мен тіркеу тәртібі толық көрсетілген, кеден
органдары кедендік декларацияны тіркеуден бас тартуға қүқылы жағдайлар
жазылған. Сонымен қатар, Кеден кодексінде тауарларды алушы, жіберуші немесе
олардың құрылымдық бөлімшелері тіркелген кеден органы қызметі аймағынан тыс
жерде тауарлардың негізгі кедендік ресімделу жүзеге асыру кезінде кеден
органдарын хабардар ету процедурасын жүзеге асыруға мүмкіндік беретін
жағдайлар анықталған.
Кедендік декларацияны тексеру мерзімдері бұрынғы тәртіпке қарағанда
Кеден Кодексінде үш күннен екі күнге кыскартылған.
"Тауарларды шығару" деп аталатын 50-тарау енгізілген. онда белгілі бір
шарттарды
сақтауды көздейтін тауарларды шығаруға негіздемелерді.
сонымен қатар құжаттық және нақты бақылауды аяқтағанан кейін тауарларды
шығарудың мерзімдері белгіленген.
"Кедендік бақылау" деп аталатын 12-бөлімнің 56-тарауында кедендік
бақьшау жөнінде жалпы ережелер, кедендік бақылау жүргізудің принциптері
қарастырылады, кедендік бақылаудың нақты формалары мен түрлері анықталған,
кедендік бақылауды іріктеп жүргізудің принципі қарастырыл ған.
II. Қазақстан Республикасында кедендік бақылаудың формалары мен
принциптері
2.1.Кедендік бақылаудың әлемдік
тәжірибесі.
1. Кедендік бақылау кедендік қатынастарды реттеу формасы ретінде.
Халықаралық кедендік ресімдеуі мен кедендік бақьшауы тауарларды бекітілген
тәртіппен халықаралық шарттарды орындау арқылы өткізуте бағытталған.
Халықаралық кеден қатынасындағы жүктерге шекарадан өтетін барлық заттар
мен ұйымдар, жеке түлғалардың заттары мен көлік құралдары жатқызылады.
Қазіргі уақытта халықаралық қатынастар шеңберінде кедендік бақылау
операцияларының келесідей кызметтерінің түрлері кездеседі:
1. Кеден қызметі мен кеден шекарасы арқылы сыртқы сауда жүктерін
өткізуде ресімдеу қызметі. Мүндай өткізулер халықаралық сауда келісім
шарттары мен келісімдердің талаптарын орындау аркылы жүргізілуі керек.
Осындай өткізулердің негізгілері болып табылатындар:
- Кеден жүк декларациясы;
- тауар, көлік қүжаттары.
Соның ішінде 1966 жылдың 9-қарашасында қабылданған №17 резолюциясына
сәйкес өндірілген халықаралық түп нүсқалы накладнойы болып табылады. Егер
кеден шекарасының өсімдіктердің, жемістердің, жануарлардың, құстардың, тері
мен жүн заттарының импорты болғанда, кедендерге сәйкесінше санитарлық
және мал дәрігерлік куәліктері көрсетілуі қажет. Бұл құжаттар экспортер
елінің санитарлық және мемлекеттік бақылаушы органдарының өсімдіктердің
карантиндік инспекциясы береді. Егер жүктер мен тауарлар заңсыз түрде
өндірістік таңбалар немесе баска елден шыққан деген таңба болса және сәйкес
келмесе, сондай-ак импорттауға тиым салынған болса, ол тәркіленеді.
1. Халықаралық су арқылы тасымалдаудағы кеден бақылау " Порттық кеден
режимін шекарадан тыс жүзетін кемелер мен үлкен тасымалдау кемелерінің
режимдерін ескере отырып жүргізіледі. Кедендік бақылау жолаушыларға, кеме
экипажына, кеме қорына, кеме экипажы мен жолаушыларының декларациялануына,
жолаушылардың қол жүктеріне жүргізіледі. Шекара болып табылатын немесе
шекарадан өткен өзендердегі бақылау тәртібі Рейн, Мальта, Конго және тағы
басқалары халықаралық өзендерде жүргізілетін кедендік тәртіптеріне сай
қолданады.
2. Халықаралық тасымалдаудағы кедендік бақылау мең кедендік ресімдеу
операциялық қызмет келесілерді көрсетеді:
Жүк поездерін ресімдеу;
Тиелген вагондарды кедендік тінту үшін ашылғандар
ресімдеу;
Кеден жүк декларациясын тексеру;
- Кеден жүк декларациясындағы деректер мен жүктің нақты болуын
салыстырып тексеру;
Халықаралық қатынастардағы жолаушылар поездерін кедендік қарау, тінту;
Тасымалдау құжаттарын тексеру.
3. Халықаралық автокөлік тасымалдаулар сферасындағы кеден қызметінің
арнайы жолдарымен тасымалданатын жүктерді, жолаушыларды және жүргізушілер
күрамын, көлік құралдарымен бірге бір жүйелі кедендік тексеру арқылы іске
асырылады.
4. Әуе тасымалдауларын кедендік бақылау сол әуе кемелерімен
тасымадцанатын жүктерге, жолаушыларға, олардың қол жүктеріне, сондай-ақ
әскери-көліктік үшақтарға бақылау жүргізу арқылы орындалады.
5. Кедендік қоймалардағы жүктерге кедендік тексеруді елдің ішкі
зандарына сәйкес жүргізіледі.
2. Кедепдік тексеру, кедендік бақылау бойынша Халықаралық шаралар
жуйесінің элементі ретінде.
Кедендік тексеру — халықаралық кеден бақьиіауының негізгі әдісі болып
табылады. Мемлекеттік шекарадан өтетін қол жүктерін, жүктерді кедендік
тексеру декларацияны тексеру негізінде жүргізіледі. Кедендік тексеру
тәртібі елдердің үлттық зандарымен анықталынады. Кедендік бақылау мен тінту
кезінде мөр қою, қол қою және басқа да осыған келетін істерге көп көңіл
бөлінеді. Халықаралық пошталық жіберулерді кедендік тексерулерде
дипломатиялық пшықгарды және транзиттік пошта қапшықгарының бүтіндігіне
көңіл бөлінеді.
3. Әлемдік Денсаулың сақтау Ұйымыньщ халықдралық тәртіптегі санитарльщ
режимге сәйкес кедеп қызметкерлерінің функциялары.
Кеден қызметі, Әлемдік Денсаулық сақтау Ұйымы сертификатынын болуына
бақылау жүргізеді. Бүл сертификаттауда егу (вакцинация) бойынша сырттан
келетін жүқпалы аурулардан халықты қорғау үшін, Әлемдік Денсаулық сақтау
Ұйымының Халықаралық санитарлық тәртіптерін заңды және жеке түлғалардың
үстануы бойынша елге зиянкестермен өсімдік ауруларының енуін ескерту
мақсатында береді.
Мемлекеттік шекараны санитарлық қорғауды 1951 жылдың 25-ші мамырындағы
Әлемдік Денсаулық сақтау Ұйымының 4-ші Ассамблеясында қабылданған және
1955, 1956, 1976 жылы қосымша ендірілген "Денсаулық бақылау бойынша
максималды шараларды" қарастыратын халықаралық санитарлық тәртіпке сәйкес
санитарлық эпидемиологиялық талаптарды ескере отырып жүргізіледі.
Санитарлық, карантиндік қызмет немесе Әлемдік Денсаулық сақтау ұйымының
қызметі — бүл шекарадан немесе қалада, кеден аудандарынада орналасқан
санитарлық эпидемияға карсы күресу ұжымынын жиынтығы. Бұл ұжымның жүйесіне
кіретіндер:
санитарлы-карантиндік бөлімдері немесе пунктері; саниатарлы-
эпидемиялогиялық обаға қарсы күресу станциялары мен лабораториялары.
Халықаралық санитарлы шаралар қолданатын жүқпалы ауруларға немесе
"карантиндік" ауруларға келесілерді жатқызамыз: оба, сүзек, табиғи оспа
және тағы басқалар эпидемиялогиялық тез жұғатын аурулар. Бұл тәртіптерменен
елге келетін және кететін тұлғаларға медициналық куәләндірудің бірыңғай
процедуралары орнатылып вакциналармен егу жөніндегі қүжаттардың сәйкестігін
тексереді.
Мемлекетттік шекараны қорғау үшін мемлекеттер әкімшілік-санитарлық
шараларды қолданады: орнатылған санитарлық тәртіптерді орындауға бас
тартқан түлғалардың елдің шеңберінен шығуға немесе кіріге рұқсат етпеу;
оба, сүзек сияқты ауруларға байланысты эпидемиялогиялық жағдайдағы елдерден
халықаралық пошта жіберулеріне тыйым салу; мемлекеттік шекараны карантиндік
ауру жүріп жатқан қауіпті учаскілерді уақытшажабу.
Санитарлық ресімдеулерді атасақ, 1963 жылғы Халықаралық саяқат және
туризм бойынша Біріккен Ұлттар Ұйымының Римдік дипломатиялық конференциясы
өзінің үсыныстарында Біріккен Үлттар Ұйымындағы Әлемдік Денсаулық сақтау
Ұйымының қабылдаған халықаралық санитарлық тәртіптері, халықаралық ауысулар
жолымен тарайтын карантиндік аурулармен күресте әр елде рүқсат етілген
шараларын максимум қолдануына қамтамасыз ететіндігін атап көрсетті.
4. Есірткі және психотроптьщ заттарды кедендік баңылау бойынша
халықдральщ жүйедегі кедендік тексеру.
Есірткі заттарды кедендік тексеру сүрақтарымен мемлекеттер 1909 жылғы
есірткі бойынша алғашқы халықаралық конференциясынан бастап айналысады.
Содан келе бақылаудың халықаралық жүйесі біріншіден Үлттар Лигасының
шеңберінде, ал екіншіден 1946 жылдан бастап Біріккен Үлттар Ұйымының
күрамында жұмыс істей бастады.
Есірткі заттарға бақылаудың халықаралық-қүқықтық режимі мемлекеттердің
есірткі заттардың өндірісі мен таралуына, және олардың контрабандалық
саудасына бақылау жасауды қарастырды. Атап айтқанда, опиум бойынша
Халықаралық келісім, сіріңке дайындауда ақ фосфорды қолдануға тыйым салу
бойынша Келісім, есірткі заттарды өндіруді шектеу мен сауда жасау бойынша
келісімде опиум мен есірткі заттардың саудасына халықаралық бақылауды
ұйымдастыру анықталған.
Психотроптық және синтетикалық заттарды халықаралық бакылауға 196 1
жылғы Есірткі заттар бойынша бірыңғай конвенциямен және 1971 жылы
жасалынып, 1976 жылы күшіне енген Психотроптық заттар бойынша Конвенциямен
алынған.
Бұл халықаралық конвенциялардың басты мақсаты мұндай заттарды шығаруды
шектеу және оларды тек медициналық мақсаттарда ғана колдану болып табылады.
Нақты уақытта мемлекеттер арасында есірткі бойынша түрлі келісімдер
қызмет етеді: Біреулері 1961 жылғы Бірыңғай конвенциясына және 1936 жылғы
конвенцияларына (95 мемлекет) сүйенсе, келесілері кейінгі қабылданған 8
қүжатына сүйенеді. Бүл бақылаудың екі жүйесі бар екендігін білдіреді. Бірақ
бақылаудың 22. Евразиялық экономикалық қауымдастық мүше-мемлекеттерінің
територияларындағы этил спиртін, алкогольді, құрамында спирті бар және
темекі өнімдерінің өндірісі мен айналысын кедендік бақылау туралы
Келісімнің жасалуы туралы" ҚР Үкіметінің 23.01.2002 жылғы N82 қаулысы.
23."Қазақстан республикасының территориясы бойынша автокөлік
құралдарының өтуін реттейтін кейбір мәселелер" ҚР Үкіметінің 19.01.2002
жылғы N62 Қаулысы.
Орган барлық елдерде біреу — 1968 жылғы Біріккен Үлттар Ұйымымынын
жүйесінде құрылған Есірткі заттардың бақылауы бойынша Халықаралық Кеңесі.
5. Біріккен Үлттар Ұйымының азьщ-түлік және ауыл шаруашыльщ уйымдарының
халықаралық тәртіптерге санитарлы-малдәрігерлік және фитосанитарльщ
режимдерге сәйкестігі баңылаудыгы кеден ңызметініц функциялары.
Кеден органдары кеден шекарасынан тасымалданатын жануарлардың,
кустардың, жануарлар шикізатының, жемістердің, Халықаралық тәртібіндегі
ауыл шаруашылық өнімдері мен өсімдіктерінін санитарлы-малдәрігерлік және
фитасанитарлық жағдайға сәйкестігін тексеру қызметін атқарады.
Өсімдіктерді сақтаудың Халықаралық келісімі 4-ші және 5-ші баптарында
өсімдіктердің немесе олардың бір бөлігін импорттау және транзиттеу кезінде
тек мемлекекттердің арнайы ұлттық органдарынын рұқсатымен алып өтуі
қарастырылған. Сонымен қатар,мемлекеттік карантин қызметі кеден қызметімен
бірге келесідей бақылауды атқарады:
а) Өсімдіктерден жасалған өнімдерге, карантиндік және басқа да қауіпті
ауруларды, өсімдік зиян кестерін тасымалдау мүмкіндігі бар жолаушылардың,
посылкаларын, бандерольдарын, қол жүктерін тексеру;
б) шетелден келген көлік құралдарын бақылау;
в) өсімдік өнімдерінің сақталатын қоймаларды шетелден келген өсімдік
шикізаттарын өндеген кәсіпорындарды тексеру.
Шекара және кеден бекеттеріндегінің фитосанитарлық бақылау карантиндік
тексеруге жататын жүктердің келіп жеткенінен кейін жүргізіледі.
Фитосанитарлық тексеру барысында карантиндік нысандардың анықаталу
жағдайында импортер-елдің мемлекеттік сыртқы сауда ұйымы карантин жүктерді
қайтадан жіберуге күқығы бар, ондай мүмкіншілік болмаған жағдайда оларды
фитосанитарлықтәртіптердің жолдарымен жойылады.
Әлемдік пошталық одацтың орнатцан ережелер талаптарыиа халақаралық
пошталъщ эісіберу тәртіптеріииі сәйкестігін кедендік
тексеру мен бақылау.
Біріккен Ұлттар Ұйымының Әлемдік пошталық одағының негізгі мақсаты
негізгі "Корреспонденцияның алмасуы үшін мемлекеттердің бірыңғай пошталық
кеңістігін құру" пошталық қатынастың ұйымдастырылуы мен дамуын қамтамасыз
ету" және осы мақсаттарды жүзеге асыру үшін халықаралық ынтымақгастыққа
көмектесу болып табылады.
Халықарлық пошталық жіберулер (посылкалар, шағын қораптар, бандерольдар
және тауарлық салымы бар хаттар) шетелге жіберілгенде немесе шетелден
келгенде, халықаралық пошта айырбастау орындарында байланыс кәсіпорындары
кедендік мекемелердің кедендік тексеруіне алынады.
Халықаралық пошталық жіберулердегі кедендік тексеру Әлемдік пошта
конвенциясының немесе пошталық ауысу бойынша келісімде бекітілген уақытта
қамтамасыз етілуі кджет. Бұған қоса посылкалар мен шағын қораптар кеден
мекемелеріне тиісті кеден деклорациясымен бірге үсынылады. Халықдралық
пошталық жіберулердегі қораптардың бүзылғандығы, салмағының жетіспеуі және
тағы басқалары анықталған жағдайда, байланыс кәсіпорындары тиісті акт
толтырып кеден мекемесіне халықаралық пошталық жіберулер мен бірге
жібереді.
Халықаралық пошталық жіберулердегі қалыптасқан тәжірибесінде шекарадан
кеден рүқсатынсыз және кеден бажынсыз өткізуге келесідей жіберулерге рұқсат
етіледі:
а) ғылыми қызметкерлерге авторлық құқықтық тәртібінде жіберілген,
мөрленген посылкалармен бандеролдар (кем дегенде 100 экземпляр);
б) тек басылым шығармалары бар бандеролдар, әр аталуынан екі экземпляр;
в) Сол аталуындағы жіберулер;
г) Сыйлық, сувенир салынған тауарлы емес посылкалар мен шағын
қораптар.
Халықаралық пошталық жіберулерді кедендік тексеру барысында, кедендік
бақылаудан тығылған немесе кеден декларациясында көрсетілмеген заттар
анықталған жағдайда, оларды контрабанда ретінде тәркілейді.
Дипломатиялық пошта (қаптар, шемодандар және тағы баскалары) кол
сұқпаушылық құқығын қолданып, кеден бақылауына кеден мекемесіне алынбай
өткізіледі. Олар шетел істері министрлігінің және дипаломатиялық елшіліктің
сургучтік мөрімен немесе қорғасын плобаларымен мөрленіп курьерлік парағына
енгізілуі қажет. Дипломатиялық поштанын әкел әкетуге рүқсат етілетін көлемі
өзара келісім арқыпы белгіленеді. Транзиттелінетін поштаның көлемдік
нормасы шектелмейді.
Дипломатиялық поштаның алмасуына дипломатиялық және консулдық
елшіліктері және шетел істер министрліктерінің ведомстволары құқылы.
Халықаралық пошталық стандарттарға сәйкес дипломатііялық поштаның
ресімделу тәртібі келесідей: пошта салмағы 30 килограмға дейін жететін
брезент қаптарға салынады. Жіберуші қаптарды пломбалап, қаптардың
номерлері, жіберу мекені жазылған екі этикеткісі ілініп, жіберушінің ресми
мөрі қойылады.
Валюта мен валюталъщ цүндылыцгардың әкелуі мен әкетілуіне және валюта-
царжылъщ операциялардың жүргізілуіне кедендік бақылауды уйымдастыру.
Қаржыны реттеудің халықаралық жүйесі халықаралық қаржы ұйымдарының
орталық банктерінің және мемлекеттердің қаржы министрліктерінің орталық
банктерінің қаржылық бақылауынан құралады. Біраз мемлекеттердің қатары,
мысалы — Британ үлттарының ынтымақтастығындағы мүше елдер (Үлыбританияны
коса алғанда) қаржы бакылауынан бас тартып, Біріккен Ұлттар Ұйымынын
халықаралық каржы
қорымен келіспей ағымдық операциялар бойынша қаржылық шектеулерден бас
тартуды қарастыратын міндеттемелерді қабылдау.
Орталық және Шығыс Еуропа елдері саудалық емес сипаттағы операциялар
бойынша есептерді және есеп айырысудың тәртібі бойынша жан-жақгы
келісімдермен саудалық емес төлемдер бойынша есеп жүргізумен сәйкес ұлттық
валютаның қаржылық реттеуін жүргізеді.
Мемлекеттік шекара арқылы олардың ұлттық валютасын. заем
облигацияларын, лоторея билеттерін өткізуге тыйым салынады. Орталық және
Шығыс Еуропа елдеріне валюталық құндылықтарды аударуға немесе қайта
аударуға, әкелуге, ұлттық қаржы министрліктерінің рүксатынсыз жүзеге
асырьша беруіне болады.
Шетел валютасын әкелуі кезінде кеден мекемелері онын тіркелуі туралы
куәлік береді. Төлем қүжаттары мен валюталық қүндылықгарды осы куәлікке
енгізеді.
Шекарадан қымбат металлдардың, тастардың және маржандардың әкелу мен
окетілу тәртібін тиісті үлттық министрліктер айқындайды (әдетте қаржы
немесе сыртқы сауда министрліктері).
Елден шығып бара жатқан түлғаның иелігі болып табылатын мүліктік
қүжаттарды шығару, сәйкес банктерімен және қаржы министрліктерімен
анықталады.
Еуропалық экономикалық қауымдастьщқа мүше елдер (Еуропалық Экономикалық
Одақ) өздерінің қаржылық реттеуін Еуропалық қаржы жүйесінің (ЕҚЖ)
шеңберінде жүзеге асырылады.
1978 жылғы келісімге сәйкес бүл жүйенің негізгі бөліктері болып
Еуропалық қаржы бірлігі, қаржы бірліктерін реттейтін механизмі және
Еуропаның қаржы қоры болып табылады.
Француз Одағы аймағындағы және елдеріндегі каржылық реттеуін Француз
Банкі, Батыс Африка мемлекеттерінін Орталық Банкі, және Малидің Орталық
Банкі анықтайды. Бүл елдерде валюталық
әкетуді әр адам басына бес мың франк есебінде рұқсат етіледі. Шетелдік
валютаның әкелуі шектелмеген, бірақ шетелден келген соң бір ай мерзім
ішінде валюта ... жалғасы
Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.
Ұқсас жұмыстар
Пәндер
- Іс жүргізу
- Автоматтандыру, Техника
- Алғашқы әскери дайындық
- Астрономия
- Ауыл шаруашылығы
- Банк ісі
- Бизнесті бағалау
- Биология
- Бухгалтерлік іс
- Валеология
- Ветеринария
- География
- Геология, Геофизика, Геодезия
- Дін
- Ет, сүт, шарап өнімдері
- Жалпы тарих
- Жер кадастрі, Жылжымайтын мүлік
- Журналистика
- Информатика
- Кеден ісі
- Маркетинг
- Математика, Геометрия
- Медицина
- Мемлекеттік басқару
- Менеджмент
- Мұнай, Газ
- Мұрағат ісі
- Мәдениеттану
- ОБЖ (Основы безопасности жизнедеятельности)
- Педагогика
- Полиграфия
- Психология
- Салық
- Саясаттану
- Сақтандыру
- Сертификаттау, стандарттау
- Социология, Демография
- Спорт
- Статистика
- Тілтану, Филология
- Тарихи тұлғалар
- Тау-кен ісі
- Транспорт
- Туризм
- Физика
- Философия
- Халықаралық қатынастар
- Химия
- Экология, Қоршаған ортаны қорғау
- Экономика
- Экономикалық география
- Электротехника
- Қазақстан тарихы
- Қаржы
- Құрылыс
- Құқық, Криминалистика
- Әдебиет
- Өнер, музыка
- Өнеркәсіп, Өндіріс
Қазақ тілінде жазылған рефераттар, курстық жұмыстар, дипломдық жұмыстар бойынша біздің қор #1 болып табылады.
Ақпарат
Қосымша
Email: info@stud.kz