Ақшабұлақ кен орны туралы

Пән: Мұнай, Газ
Жұмыс түрі: Дипломдық жұмыс
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 65 бет
Таңдаулыға:

Кіріспе

Мұнай мен газ өндіру еліміздің өнеркәсібінің ең маңызды салаларының бірі болып табылады. Оның дамуына біздің елімізде үлкен көңіл бөлінеді.

Еліміздің әлеуметтік─экономикалық жоспарында жаңа мұнай мен газ кен орындарын пайдалануды жеделдету қамтылуда. Олардың қатарына Ақшабұлақ кен орны жатады.

Ақшабұлақ кен орны 1987 жылы Тұрлан геофизикалық экспидициясының зерттеуімен ашылды. Фонтанды мұнай ағынын алу Қазақстан Республикасындағы Оңтүстік Торғай ойпатының өнеркәсіптік мұнай газдылығын растайды.

«Ақшабұлақ кен орнын игерудің технологиялық схемасына» сәйкес 1989 жылы кен орынды өндірістік игеру басталды.

1993 жылдың қараша айынан бастап кен орынды “ҚазГерМұнай” біріккен кәсіпорны игеруде.

1. Технологиялық бөлім

1. 1 Кен орнының геологиялық құрылымының сипаттамасы

1. 1. 1 Жалпы мәліметтер

Ақшабұлақ кен орны Қазақстан Республикасы, Қызылорда облысы, Тереңөзек ауданында орналасқан. Кен орны Оңтүстік Торғай ойпатының оңтүстік бөлігінде орналасқан. Облыс орталығы Қызылорда қаласына дейінгі қашықтық 120 км. . Кен орнынан шығысқа қарай 116 км тас жолы өтеді. Қызылорда ─Жезқазған линиялық электр жүйесі кен орнынан 20 км қашықтықта өтеді. Кен орнынан шығысқа қарай 250 км қашықтықта Омбы-Павлодар-Шымкент мұнай құбыры өтеді. Солтүстік-батыста 75 км қашықтықта Құмкөл кен орны орналасқан. Алаңнан оңтүстікке қарай құмды Арысқұм массиві орналасқан. Ол түйіршік құмнан құралған. Арыс тұзды көлі толық кеуіп қалған. Батысқа қарай 15 км орналасқан, 60-70 м болатын Чинк биіктігі өзгермейтін тегіс жерді бедер белгісі 150-200 м көтеріңкі плитасы бөліп тұр. Ауданның климаты жедел континенталды, құрғақ болып келеді. Жазда 30-35ºC, қыста -35-38ºС, жылдық жауын-шашын мөлшері 115-150 мм-ге дейін, негізінде қыс, күз мезгілдерінде түседі. Оңтүстікте ағып жатқан Сырдария өзені кен орнынан 210 км қашықтықта орналасқан. Жануарларды суару үшін, алаңға жақын жерден Қызылорда гидрогеологиялық экспедициясымен өзгермейтін тегіс жерден артезиан ұңғысы бұрғыланған.

Ауданда өзен және саяз су көздері жоқ. Су көзі болып жоғарғы бордың артезианды сулары болып табылады. Олардың дебиті 5-16 л/сек, минералдығы 3г/л. Жануарлар және өсімдіктер әлемі жартылай шөлді аудандарға тән түрде кездеседі.

Сурет 1. Ауданның жалпы орналасуының шолу картасы

1. 1. 2. Өнімді объектілердің коллекторлық қасиеттері

Ақшабұлақ кен орнында кәсіптік мұнайгаздылық бор мен юра қабаттарында анықталған. Бұл қабаттар келесі горизонттарға бөлінген:М-ІІ-1,

М-ІІ-2, Ю-І, Ю-ІІ, Ю-ІІІ.

М-ІІ-1 горизонты. Горизонттың жалпы қалыңдығы 28-49, 5 м. Горизонт коллекторларының қалыңдығы 19-42, 5 м. Бұл горизонт құм мен алевролиттен құралған.

Бұл горизонтта 17 ұңғы жұмыс істейді. Максималды өнімділік 45 м3/тәу*МПа(307-ұңғы) . Эффективті мұнай қанығу қалыңдығы 6, 6-26, 4 м. Орташа кеуектілік коэффициенті 0, 13-0, 23. Мұнайлылық коэффициенті 0, 35-0, 67.

М-ІІ-2 горизонты. Горизонт коллекторлары гравелит пен карбонат қоспасы бар құмнан құралған. Горизонт қалыңдығы солтүстік күмбезде 3, 6-13, 3 м, оңтүстік күмбезде 3, 2 м-ге дейін болады. Солтүстік күмбезде 4 ұңғы орналасқан. Максималды өнімділік 14-ұңғыда анықталған(85 м3/тәу*МПа) . Оңтүстік күмбез сыналмаған.

Тиімді мұнай қанығу қалыңдығы солтүстік күмбезде 2-8, 8 м, ал оңтүстік күмбезде 0, 4-8 м. Орташа кеуектілік коэффициенті 0, 1-0, 22.

Ю-І горизонты. Горизонт қалыңдығы 84-107, 2 м. 7-ұңғыда 50 м-ге дейін төмендейді. Арналық коллекторлар алевролиттер мен құмнан құралған. Арналық емес коллекторлар сазды және доломитті құмтастан тұрады. Мұнайдың келуі 13-ұңғыда анықталған. 1682-1708 м аралығында сынау кезінде 390 м3/тәу дебитті 16 мм штуцерде мұнай келуі анықталған. 203-ұңғы арналық емес аймақта орналасқан, оны сынау кезінде 10 мм штуцерде мұнай дебиті 53, 5 м3/тәу көрсеткен(К өнім=15 м3/тәу*МПа) . 7 және 204-ұңғылар қазіргі уақытта сынақтан өтуде. 7-ұңғының өнімділігі 500 м3/тәу*МПа асады. Арналық шөгінділер аймағында коллектор қалыңдығы 12, 8-39, 2 м аралығында болса, арналық емес шөгінділер аймағында 3, 8-26, 1 м аралығында болып келеді. Мұнайға қаныққан қабаттың қалыңдығы 23-24 м аралығында. Арналық аймақтардың сыртында 2-13 м аралығында болып келеді. Арналық аймақ ұңғыларында орташа кеуектілік коэффициенті 0, 181-0, 26 аралығында, ал мұнайға қанығу коэффициенті 0, 45-0, 61 аралығында болып келеді. Арналық емес аймақтарда орташа кеуектілік коэффициенті 0, 2-0, 25, мұнайға қанығу коэффициенті 0, 43-0, 6 арасында болады.

Солтүстік күмбездің арналық аймағында мұнайлылық ауданы 5951 мың м2 болса, арналық емес аймақта 12594 мың м2, оңтүстік күмбезде арналық аймақта 5375 мың м2, арналық емес аймақта 9501 мың м2 болып келеді.

Ю-ІІ горизонты. Бұл құрылымда оңтүстік және солтүстік күмбездерде орналасқан мұнай қабаттары бар. Оңтүстік күмбезде горизонт қалыңдығы 12-28, 6 м аралығында болса, солтүстік күмбезде 14-33 м аралығында болады. Оңтүстік күмбезде коллектор қалыңдығы 9-28, 6 м аралығында болса, солтүстік күмбезде 2, 4-33 м аралығында болып келеді.

Бұл горизонтта тек қана 7-ұңғы сыналған. Оның өнімділігі 27, 8 м3/тәу*МПа. Орташа кеуектілік коэффициенті оңтүстік күмбезде 0, 17-0, 27 аралығында болса, солтүстік күмбезде 0, 2 болып келеді. Мұнайға қанығу коэффициенті оңтүстік күмбезде 0, 525-0, 58 аралығында болса, солтүстік күмбезде 0, 42 шамасында.

Оңтүстік күмбезде мұнайлылық ауданы 7457 мың м2, қабат қалыңдығы 60 м болса, солтүстік күмбезде мұнайлылық ауданы 850 мың м2, қабат қалыңдығы 2, 4 м болып келеді.

Ю-ІІІ горизонты. Горизонт қалыңдығы 5-39, 4 м аралығында. Ю-ІІІ горизонтының негізгі бөлігі іргетастың эрозиялық аймағында орналасқан. Тек қана шығыс бөлігі Құмкөл свитасының төменгі бөлігінде орналасқан. Горизонт коллекторлары аз цементтелген құмтастар мен гравий мен карбонат араласқан құмнан құралған.

Бұл горизонтта 11 ұңғы сыналған. Олардың максималды өнімділігі 1697 м3/тәу*МПа(13-ұңғы) екені анықталды. Коллектор қалыңдығы 2, 8-39, 4 м аралығында болып келеді. Орташа кеуектілік коэффициенті 0, 2-0, 28 аралығында болса, мұнайға қанығу коэффициенті 0, 72-0, 92 аралығында болады. Мұнайлылық ауданы 40669 мың м2 болса, қабат қалыңдығы 98, 6 м шамасында болып келеді.

Іргетас. Іргетастың мұнайлылығы екі ұңғыны сынау барысында анықталған. 9 және 13-ұңғыларды тексеру кезінде мұнай дебиті 9-ұңғыда 7, 6 м3/тәу болса, 13-ұңғыда 29, 4 м3/тәу екені анықталды. Карбонатты доға Ю-ІІІ горизонтымен бірдей деңгейде орналасқан. Карбонатты доға екі объектіде орналасқан. І-объектіде мұнай мен су алынған, ІІ-объектіде дебиті 16, 4 м3/тәу болатын мұнай алынған.

1 кестеде өнімді қабаттардың қимасының біртексіздігінің параметрлері горизонттар бойынша келтірілген.

Горизонт

Құмтастық коэффициенті (орташа мәні)

Бөліну коэффициенті (орташа мәні)

Таралу коэффициентті

Горизонт: М-IІ-1

Құмтастық коэффициенті (орташа мәні): 0, 602

Бөліну коэффициенті (орташа мәні): 4, 2

Таралу коэффициентті: 1

Горизонт: М-II-2

Құмтастық коэффициенті (орташа мәні): 0, 676

Бөліну коэффициенті (орташа мәні): 7, 0

Таралу коэффициентті: 1

Горизонт: Ю-I

Құмтастық коэффициенті (орташа мәні): 0, 581

Бөліну коэффициенті (орташа мәні): 3, 9

Таралу коэффициентті: 1

Горизонт: Ю-II

Құмтастық коэффициенті (орташа мәні): 0, 733

Бөліну коэффициенті (орташа мәні): 2, 4

Таралу коэффициентті: 0, 98

Горизонт: Ю-III

Құмтастық коэффициенті (орташа мәні): 0, 769

Бөліну коэффициенті (орташа мәні): 2, 8

Таралу коэффициентті: 0, 97

1. 1. 3 Мұнай, газ және судың қасиеттері мен құрамы

Қабаттың тереңінен алынған мұнай сынамаларының құрамында газқұрамдылықтың барлау және сынама пайдалану кезеңімен салыстырғанда азайғанын жүргізілген зерттеулер мен алынған нәтижелердің анализі көрсетеді. Қабат мұнайының газқұрамдылықтың төмендеуінің себебі игеру кезіндегі қабат мұнайының қысымның төмендеу әсерінен газсыздануы немесе өнімнің жаппай сулануы болып табылады. Себебі сулану кезінде мұнай газының бір бөлігі өндірілетін суда еріп кетеді. Бұл екі процесте Ақшабұлақ кен орнында игеріліп жатқан алаңдарда орын алған. Ал қарқынды игеріліп жатқан алаңдарда қабат жағдайындағы мұнайдың қасиеттері бастапқы қасиеттеріне сәйкес келмейді.

Мұнай мен газдың физика-химиялық қасиеттері Ю-ІІІ горизонтында көп зерттелген.

М-ІІ горизонты. Мұнайдың негізгі қасиеттері келесідей:

Газ құрамы 20, 4-35, 6 м ³ /т

Газға қанығу қысымы 6, 5-8, 8 МПа

Тұтқырлық 2, 4-6, 9 МПа•с

Көлемдік коэффициент 1, 05-1, 15

Ю-ІІІ горизонты. Бұл горизонтта мұнайдың газға қанығу қысымы, көлемдік коэффициенті, қысымы мен тұтқарлығы зерттелген. Оның қасиеттері келесідей:

Газ құрамы 40, 8 м ³ /т

Газға қанығу қысымы 13, 74 МПа

Тұт қарлық 0, 542 МПа•с

Көлемдік коэффициент 1, 319

Газдалған мұнай қасиеттері.

Газсыздалған мұнайдың әр горизонттағы орташа мәндерінің айырмашылықтары аз. Ю-ІІІ горизонтындағы мұнай жеңіл, оның тығыздығы 0, 8-0, 836 аралығында. М-ІІ мен Ю-ІІ горизонтарында 0, 821-0, 835 мен 0, 825-0, 835 аралығында.

Мұнайдың басқа компоненттерінің құрамы төмендегідей:

М-ІІ горизонты:

Асфальтендер 0, 03-1, 3%

Парафин 3, 1-20, 3%

Шайыр 3, 5-10, 6%

Күкірт 0, 07-0, 32%

Ю-І горизонты:

Асфальтендер 0, 2-12, 5%

Парафин 9, 1-16, 1%

Шайыр 8, 3-10, 9%

Күкірт 0, 06-0, 2%

Еріген газ қасиеттері.

Зерттеу нәтижесінде газдың басты компоненті метан екендігі анықталды. Газ құрамында ауытқулар көп. Бұл сынамалардың әр түрлі жағдайда зерттелуімен байланысты болуы мүмкін. Газдың басты ерекшеліктері азоттың аз болуы және қүкіртсутекттің көп мөлшері (0, 05%) .

Қабат суының қасиеттері.

Қабат суларының минерализациясы 70-80 г/л аралығында. Ерітілген тұз натрий хлоридінен (70-80%), кальцийден (20%) және магнийден (5-10%) тұрады. Қабат суының тығыздығы 1, 04-1, 06 г/см ³ аралығында. Осы мәндерге сәйкес судың көлемдік коэффициенті (1, 023) және судың қабат жағдайындағы тұтқырлығы (0, 447 МПа•с) анықталған, сығылу коэффициенті $0, 405 \times 10^{- 3}\frac{1}{мПа}$ $0, 405 \times 10^{- 3}\frac{1}{мПа}$ Ю-I, Ю-II және Ю-III горизонттарының сулары тегеурінді. Қабаттың интервалдары күшті ағындық қасиеттерге ие және динамикалық деңгейі тез қалпына келеді (1-5 күн аралығында) . Ю-I, Ю-II және Ю-III горизонттары тек төменгі шеткі су қабаттарынан тұрады. Су тұздылығы 35 г/л тең. В. А. Суллиннің классификациясы бойынша су хлоркальцийлі типті болып табылады. Су құрамында 18мг/л мөлшерінде стронций кездеседі. Қабаттың температурасы 32-ден 42 ⁰ С аралығында өзгереді. Қабаттың қысымы шамамен 7, 2 МПа тең.

Жоғарғы альб-сеноман шөгінділерінің сулы горизонты жергілікті жақсы тараған. Қабаттың су сіңіруші жыныстары жасыл-сұр, қызыл-қоңыр түсті құм болып табылады. Қабаттың қалыңдығы 46 м. № 13 ұңғысында дебиті 24, 4 л/с болатын су ағыны алынған. Судың минералдығы 1, 7 г/л-ге; ал рН=7, 45 тең. Қабат температурасы 25 ⁰ С аралығында. Су құрамында 0, 1 мг/л мөлшерінде қорғасын кездеседі. Жоғарыда аталған қабат суларын техникалық мақсаттарға қолдануға болады.

Төменгі тұран-сенон сулы комплексі жергілікті жақсы жетілген. Қабаттың су сіңіруші жыныстары 270 м тереңдікте жататын жасыл-сұр түсті құмдар болып табылады. Су тұщы. Жалпы минерализациясы 0, 6 г/л тең. Суды жалпы күнделікті ішуге, алдын-ала тазалаудан кейін жарамды болады.

1. 1. 4. Мұнай мен газдың қорлары.

Кен орнын зерттеу жұмыстарына сәйкес келесідей мәліметтер анықталды.

Мұнайдың бастапқы балансты қоры 41, 272 млн. т.

Мұнайдың алынатын қоры 12, 8 млн. т.

Еріген газдың балансты қоры 3, 32 млрд. м ³

Жоғарыда келтірілген көрсеткіштер С1 категориялы алынатын қормен сәйкес.

Зерттеулерге сәйкес С1 категориялы алынатын мұнай қорлары әр горизонтта:

М-ІІ горизонты 3, 887 млн. т.

Ю-О горизонты 1, 112 млн. т.

Ю-І горизонты 2, 998 млн. т.

Ю-ІІ горизонты 0, 064 млн. т.

1. 2. Кен орын игеру жүйесі.

1. 2. 1. Игерудің ағымдағы жағдайын талдау.

Кен орнын игерудің барлық мерзімінде, игеру процесін бақылауды жүзеге асыру. Бақылаудың негізгі есебі, бұл алу. Ұңғы жұмысы және параметрлердің өзгеруі нақты ақпаратты өңдеп жалпыландыру ерекшеленеді. Қабат жұмысын мына мақсаттармен сипаттаймыз:

тыңайған жерді игерудің нәтижелі жүйенің фактілік тех-қ бағаның, тех-қ іс-шаралардың жалпы жүзеге асырып, реттейді
жүзеге асырылып жатқан игеру процестің, оптимикалық процестің, жоспарлау іс-шараларын жақсарту бойынша
жаңа тех-р нәтижесінің бағасы, тыңайған жерді бөлек учаскелерде пайдалану.

Кен орнын игерудегі бақылау арқылы ақпарат алу негізгі тәсіл болып келеді:

дебит және ұңғы өнімін жер бетінде сумен емдеу
ұңғы стволындағы ағын келуші және сұйықтық құрамын зерттеу
ұңғы қиығындағы қабатты зерттеу.

Мұнай кен орнын игеру процесінде мыналар оқытылады:

қазіргі жиналған мұнайдың және дебиттің, жолаушы су мен газ, және жұмысшы агенттердің алу динамикасы кен орнындағы, бөлек ұңғылармен бөлшектерде
қорды игеруді қамту, бөлек қабаттардан қысушы агентті кіргізу сипаттамасы тыңайған жерлер учаскесімен қамту деңгейінің бағасы қабатты қысу процесімен сипатталады
тыңайған жердің энерг-қ жағдайы, кіргізуші және қабат қысымының сұрыптау және енгізу зоналарындағы динамикасы.
ұңғының өнімділік және қалдықтық коэффициентінің өзгеруі, сонымен қатар газ факторының, қабатты гидро өткізгіштігінде де болады
пайдаланушы колоннаның герметикалық күйі, пайдаланушы объектілер

арасындағы өнімділік горизонттының көрші горизонты қиықтың

болуымен сипатталады

өндірілген сұйықтық пен газдың физико-химиялық қасиеттерінің өзгеруі, игеру процесінің жүргізілуі кезінде.

Игеру объектісінің барлық ауданын қамту игеруді бақылауға байланысты. Шартты жүйелік жиынды зерттеу және өлшеу бақылаумен бірге жүзеге асады, яғни өндіруші және айдаушы ұңғылардың қоры. Кен орнын игерудегі реттеушінің мақсаты, мұнай өндірудің максималды нәтижелі қордың жүзеге асырылатын шартта игеру. Игеру кезеңінің анализінің және пайдаланушы объектілердің гидродинамикалық моделінің нәтижесінде іс-шаралар жиынтығын бір бағытқа бағыттау үшін жасалған.

Берілген тех-қ сұлбамен, Ақшабұлақ кен орнын игерудің реттеуші іс-шараларын жүргізу.

Өндіруші ұңғыларының жұмыс уақытының өзгеруі (жұмыстың оптималды болуы өндіру мүмкіншіліктеріне байланысты) .
Күшейткіш ұңғыларының жұмысын реттеу, күшейткіш газдың өтуін алдын алу мақсатымен.
Пайдаланушы ескі ұңғылардың және кейбір ұңғыларды бұрғылауын енгізіп, 1 - пайдаланушы объектіні бөлшектеп ашу.
Ағынды қайтару технологиясын жүзеге асыру.
Игеру жүйесінің элементтері бойынша көлемді болу.
Әр түрлі ұңғылардың тазалаушы ағын бағытын өзгерту үшін кезеңдік өшірулер.
Ұңғының гидродинамикалық мүлтіксіздігін арттыру, мына көмекпен:

Өндіруші және күшейткіш ұңғылардың кіргізуші зонасын сұрыптау.
Тыңайған жердің қабаттық бөлімінің аумағындағы қышқыл гидро-үзілудің қабатта жүргізілуі.
Ұңғылардың гидромеханикалық және гидроқұндық перформация-лардың қосымша және саңылауларын анықтау.

Қабатты қамтудың артуы, мына әсерлесу нәтижесі:

Мұнай қайтаруды арттыру үшін тұнбамен сірне жасайтын реагенттері қолдану.
Ағын қырын тегістеу және қалдықтық.
Өндіруші ұңғыларға су және газ ағынын шектеу (физикалық әдіспен және химиялық реагент) .
Резервті ұңғыларды бұрғылау.

Ақшабұлақ кен орнындағы пайдаланушы объектілерді басқа маңызды әдісімен, кен орнын игерудегі геофизикалық зерттемелерді бақылау. Компановка негізінде мына датчиктерді есептейді:

муфта лакаторлары
гамма-трикотаж құралы
термометр
манометр
расхомер.

Кәсіптік геофизикалық зерттемелердің көмегімен объекттер қиығында жұмысшы интервалдардың жүзеге асырылуы. Ерекше нәтижелі деректі интерпретация жиынтығы MDT және PLT, бұл деректер маңызды деңгейде басқару мәселесін шешеді және реттейді, ал ол болса Ақшабұлақ кен орнына тән сипатта.

Ж. Ш. С «СП КазГерМұнай» 5 мұнай және газ кен орнын игеруде: Орталық Ақшабұлақ, Оңтүстік Ақшабұлақ, Шығыс Ақшабұлақ, Нұралы және Ақсай.

Орталық Ақшабұлақ кен орнының 01. 04. 08 жылғы жағдайы:

Орталық Ақшабұлақ кен орнында игеру жұмыстары басталғаннан 13, 225 млн. тонна мұнай өндірілген. Қалдық мұнай қоры 27, 782 млн. тонна және 3397, 2 млн. м3еріген газ өндірілген.

Ж. Ш. С «СП КазГерМұнай»-да 01. 01. 08 жылдағы барлық игерілудегі кен орындарындағы қалдық қоры: геологиялық мұнай қоры 80, 9 млн. тонна, алынатын мұнай қоры 34, 783 млн. тонна, игеру басынан жиналған мұнай шығымы 14, 339 млн. тонна бастапқы алынатын қордың 29, 1%-ы игерілген. 2008 жылдың 1-ші ширегінде бастапқы алынатын қордың 6, 23%-ы игерілді.

2008 -ші жылдың 1-ширегінде игерілудегі кен орындарда мұнай және газ өндірудің нақты өндірілгені 3055, 057 мың тоннаны құрады.

Кен орны

2008 ж

жоспар

2008 ж 1 маусым жоспар

Жоспар

Факт

(+, -)

Кен орны: Ақшабұлақ

2008 жжоспар: 2 844, 54

2008 ж 1 маусым жоспар: 2 844, 54

2 867, 776

+23, 236

1. 2. 2. Ұңғылар қорының құрылымын және олардың ағымдағы шығымын, игерудің технологиялық көрсет кіштерін талдау

01. 04. 08 ж. дейінгі есептеулер бойынша Ақшабұлақ кен орнындағы игеру ұнғылары - 38, және 7 айдау ұңғысы анықталған:

Пайдалану ұңғы саны 38

Жұмыс істеп тұрған 31

Жұмыс істемей тұрған 5

Меңгерілуде 2

Айдау ұңғыларының саны 7

Жұмыс істеп тұрған 6

Жұмыс істемей тұрған 0

Меңгерілуде 1

Өндірудің технологиялық көрсеткіштері:

01. 10. 00-01. 01. 08 аралығында Ю-ІІІ горизонты бойынша 1859, 83 мың. т. мұнай алынған. Оның 904, 6 мың тоннасы солтүстік күмбезде, ал 955, 47 мың тоннасы оңтүстік күмбезде алынған.

1. 2. 3. Қабаттан мұнай қорын алуды талдау.

М-ІІ горизонты пайдалану 1999 ж. басталған.

01. 01. 08 ж. дейін 1491 мың т. мұнай алынған.

Қазіргі мұнай алу коэффициенті В+С1 категориясындағы мұнайдың геологиялық қорының 7% құрайды.

Ю-І горизонты 2001 ж. пайдалануға берілді.

01. 01. 08 ж. дейін 843 мың т. мұнай алынған.

Қазіргі мұнай алу коэффициенті мұнайдың балансты қорының 11% тең.

Ю-ІІІ пайдалануға 1999 ж. берілген.

01. 01. 08 ж. дейін 12696 мың т. мұнай алынды. Қазіргі МАК балансты қордың 29% құрайды.

Демек, 01. 01. 08 ж. дейінгі алынған мұнай көлемі 15030 мың т. Оның үлкен бөлігі 84, 5% Ю-ІІІ горизонтына келеді.

1. 2. 4. Кеніштің энергетикалық жағдайының сипаттамасы, игеру режимдері.

Кен орнының энергетикалық жағдайын анықтау ұңғылардағы келтіру қисығы арқылы жүргізілді.

Изобарлар картасын тұрғызу кезінде қабат қысымы оңтүстікте 17, 57 МПа екендігі анықталды. Қысым азаюының жинақталған өнім алудан тәуелділігін қарастыру керек.

Солтүстік бөлік үшін теңдеу:

$У = 2Е - 0, 6х + 18, 663$ $У = 2Е - 0, 6х + 18, 663$ , корреляция коэффициенті R ² =0, 96

Оңтүстік бөлік үшін:

$У = - 2Е - 0, 6х + 18, 672$ $У = - 2Е - 0, 6х + 18, 672$ , корреляция коэффициенті R ² =0, 94

Осы графикті қолдану арқылы қабат қысымын ұстаусыз өнім алу анықталады. Оның мөлшері 2, 5 млн. т. мұнай.

Қазіргі уақытта қабат қысымының азаюы орын алуда. Сынақтың пайдалану кезінде қабат қысымы 18, 28-18, 66 МПа аралығында болды. Қысым азаюы 0, 5 МПа құрады.

Ақшабұлақ кен орны үшін қазіргі уақытта қабат қысымын ұстау жүйесін жетілдіру басты мақсат болып табылады.

Ақшабұлақ кен орны серпімді режимде игерілуде

Бұл режимде, мұнайды ығыстыру кенішті қоршаған су және қабат қаңқаларындағы мұнай өзінің серпімді кеңею әсерінен болады. Бұл режимдегі міндетті талап, ол қабат қысымын, қанығу қысымын жоғары ұстау. Қабат жабық болуы керек, бірақ біршама үлкен болуы қажет, себебі оның серпімді энергиясы негізгі мұнай қорын алу үшін.

Серпімді ортаның көлемдік коэффициенті сол ортаның бірінші көлемдік бөлігі сияқты анықталаады.

(1)

Мұндағы

-бастапқы орта көлемі.

Кеуекті қабаттың қаңқасы ішкі қысымның өзгеруіне байланысты деформацияланады. Ішкі қысымның өзгеруі, кеуектіліктің және қосымша сұйықты ығыстырудың азаюына әкеліп соқтырады. Эксперименталды берілгендерден:

су үшін :

мұнай үшін :

жыныс үшін :

Қабаттың сығылуын бағалау үшін, сонымен бірге сығылу коэффициенті келтірілген, олар қабаттың серпімді коэффиценті деп аталады. Ол кейдір фиктивті ортадағы көлемдік сығылудың орташа коэффиценті, оның көлемі сұйықпен қанықтырылған қабат көлеміне тең.

Серпімді (приращение) су, мұнай және жыныс көлемін анықтағанда, оның қабат көлемінің бірлік элементі мынаған тең:

(2)

мұндағы V-фиктивті орта көлемі,

V _n , V _b , V _H -қабат қаңқас, қабаттағы мұнай және су қанығу көлемдері.

-қабаттың серпімді келтірілген коэффиценті.

-арқылы қабаттағы су және мұнай қанығу, және кезектілікті (2) формуланы келесідей жазуға болады.

;

немесе (3)

(3) формула көбіне қабат жүйесінің серпімділігін келтірілген көлем коэффиценті үшін қолданылады.

1. 2. 5. ҚҚҰ жүйесі және мұнай бергіштікті ұлғайту әдістерін қолдану.

Әсер етудің мақсаттары мен әдістері. Мұнай кенішіне әсер етудің мақсаты қабат қысымын ұстау болып табылады және маңыздысы ақырғы мұнай бергіштікті арттыру. Соңғысында әсер ету әдісі өзгеше болуы мүмкін, және игерудің соңғы сатыларында қолданылады.

Көп жағдайда әсер ету әдісі екі мақсатта да қолданылады:

Қабат қысымын ұстау және ақырғы мұнай бергіштік коэффициенттін арттыру.

Мұнай кенішіне әсер ету әдісі үлкен масштабта қолданылады. Мұнайдың шамамен 85%-ы қабаттан әсер ету арқылы өндіріледі. Әсер етудің көп қолданылатын қабатка су айдау арқылы қабат қысымын ұстау болып табылады.

Қабатқа әсер етудің келесідей маңызды түрлері бар: