Мұнайгаз өндіретін комплексті дамыту

КІРІСПЕ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 3

1 БӨЛІМ. МҰНАЙГАЗ ӨНДІРЕТІН КОМПЛЕКСТІ ДАМЫТУДЫҢ НЕГІЗДЕМЕЛЕРІ. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 5
1.1 Экономикалық қауіпсіздік концепциясы және отын.энергетикалық ресурстары . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 5
1.2 Қазақстан Республикадағы мұнай және газ өндіруді дамытудың қазіргі заманғы жағдайы. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 8
1.3 Зерттеу объектілерінің экономикалық күйін талдау. . . . . . . . . . . . . . .12

2 БӨЛІМ. МҰНАЙГАЗ ӨНДІРНТІН КӘСІПОРЫНДАРДЫҢ ДАМУ СТРАТЕГИЯСЫН МОДЕЛЬДЕУ. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. . . 15
2.1 Мұнайгаз өндіретін саланың негізгі көрсеткіштерін болжамдау үлгісі15
2.2 Болжамды бағалау әдістері. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .17
2.3 Кәсіпорынның дамуын экономикалық көрсеткіштерін болжамдауды модельдеу. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .19

3 БӨЛІМ. ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫНЫҢ МҰНАЙГАЗ САЛАСЫНЫҢ КӘСІПОРЫНДАР ҚЫЗМЕТІНІҢ ЭКОНОМИКАЛЫҚ ТИІМДІЛІГІ . . . . . 20
3.1 “Кәсіпорын №1” негізгі көрсеткіштерін болжамдау үлгісі. . . . . . . . . . 20
3.2 Мұнайгаз өндіруші сала өнеркәсіптерінің экономикалық көрсеткіштерінің көпфакторлы анализі. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 22
3.3 Қазақстан Республикасының мұнайгаз саласының кәсіпорындар қызметінің экономикалық тиімділігін бағалау. . . . . . . . . . . . . . . . . . . 26

ҚОРЫТЫНДЫ. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 33

ӘДЕБИЕТТЕР ТІЗІМІ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .34

Әлемдік экономикадағы мұнайгаз комплексінің алатын орны ерекше. Энергоқорлармен сенімді қамтамасыз ету алдыңғы қатардағы елдердің сыртқы саяси сипатын анықтайтын негізгі ұлттық артықшалақтарға жатады.
Отандық экономиканың мұнайгаз секторы дегеніміз мемлекеттің индустриалды дамуы мен экономикалық өсуінің негізі, қазіргі кезде ол жалпы ішкі өнімнің едәуір бөлігін қамтамасыз етеді және бюджетті қалыптастыру көздерінің негізгілерінің болып табылады. Мұнайдан түскен пайда экономиканың стратегиялық маңызды саласы ретінде елдің тұрақты әрі орнықты дамуы және ірі валюталық келіп түсу сипатын қамтиды.
Қазақстан мұнайгаз секторының негізгі стратегиялық даму келешегі үш бағытта жүргізіледі:
- Мұнай кен орындарын әрі қарай өңдеу (әсіресе Каспий шельфінде);
- Мұнайгаз құбырларын салу;
- Мұнайдан түскен пайда мен мұнайгазды тасымалдау инфрақұрылымын дамыту.
Мұнайгаз саласының жоғары даму қарқыны халық шаруашылығын дамытуда мұнай мен газды қолдануға негізделген. Табиғи газ және мұнай өндірудегі ауыр қалдықтар – бұл арзан және қолайлы енергетикалық, тұрмыстық отын.
Мұнайгаз саласының жоғарғы қарқынмен дамуы ел халық шаруашылығының дамуына арналған мұнай мен газдың үлкен маңыздылығына негізделеді. Арзан әрі тиімді энергетикалық және тұрмыстық отын табиғи газ бен мұнайды қайта өңдеуден қалған ауыр қалдықтары болып табылады.
Бұл курстық жұмыста Қазақстандағы мұнайгаз шығарушы саланың даму күрделілігі мен көп жоспарлығы, әртүрлі факторлардың қарастырылып отырған экономика секторының негізгі көрсеткіштеріне әсерін талдау және Қазақстанның мұнайгаз шығарушы кешенінің дамуын болжаммен үлгілеу қарастырылған.
Теориялық және практикалық жоспардағы мұнайгаз кешенінің және кәсіпорынның даму болжамын үлгілеу мәселелері толық қарастырылмайды. Соның ішінде осы сала мен оның кәсіпорынның экономикалық даму қауіпсіздігі, мұнайгаз шығарушы кәсіпорынның даму каупінің факторларын анықтау, осы қызметтің экономикалық тиімділігіне баға беру және тағы басқа толық сипатталмаған. Қазақстанның мұнайгаз шығарушы кәсіпорындарының стратегияларының, осы тұтас саланың даму және сонымен қатар эконометриялық талдау әдістерін, саланың негізгі даму көрсеткіштерінің факторларын жасау мәселелері бірінші дәрежелі мәнге ие.
Алынған табыс көлемінің экономикалық-математикалық үлгіленуін талдау және мұнайгаз өнімін жүзеге асыру, таза пайда, өзіндік құн үлгілері Қазақстан Республикасының энергетика және минералды ресурстар министрлігінің кәсіпорындарында қолданылуы мүмкін. Бұл нәтижелер әр түрлі бөлімдерге арналған маңызды экономикалық факторлар бойынша динамикалық индикативті жоспарлары мен Қазақстанның мұнайгаз кәсіпорындарының түрлі өндірістік қызмет түрлерін дайындауға мүмкіндік береді.