Стереофотограмметри

КІРІСПЕ
I. ҚҰРАЛДАРДЫҢ СИПАТТАМАСЫ
1.1. Әмбебап стереофотограмметриялық құралдар
1.1.1. Аналитикалық тәсіл кезінде қолданылатын құралдар
1.1.2. АП аналитикалық құралы
1.1.3.Мультиплекс аэропроекторы
1.1.4.Проф. Ф.В.Дробышевтың СД.1 стереографы
1.1.4.Проф. Ф.В.Дробышевтың СД.1 стереографы
1.1.6. СЦ.1 стереографы
1.1.7.Стереометрограф
1.1.9.ЗЛС айналы.линзалы стереоскоп
1.1.10.Топокарт
1.1.11.Топофлекс
1.2. Диференциалдық стереофотограмметилық құралдар.
1. 2.1. Стереокомпаратор.
1.2.2. Стереометрлер
1.2.3. СПА аналитикалық стереопроекторы
1.3. Геологиялық жұмыстар кезінде қолданылатын
1.3.1. Стереоскоптар
1.3.2.Өлшеуге арналған геологиялық дешифрлеу құралдары
1.3.3. Аэросуреттердегі нұсқасызықты негізге көшіруге арналған құралдар
1.3.4. Геологилық жұмыстар кезіндегі қолданылатын универсал
II. КӨМЕКШІ СТЕРЕОҚҰРАЛДАР.
2.1. В трансмаркы.
2.2. Интерпретоскоп
III. ФОТОГРАММЕТРИЯЛЫҚ ҚҰРАЛДАРДЫҢ САЙМАНДЫҚ ДӘЛДІГІН АНЫҚТАУ. ЖАЛПЫ ЕРЕЖЕЛЕР
ҚОРЫТЫНДЫ
ПАЙДАЛАНҒАН ӘДЕБИЕТТЕР

Алғаш Стереофотограмметрия – қос стерео (стереоскоптық бейне) фотосуреттің геометриялық қасиеттерін және қос стереофото кескіндер бойынша нәрселердің мөлшерін, пішінін кеңістіктегі орнын анықтайтын тәсілдерді зерттейтін фотограмметрия саласы. Ол аэро- және жер бетіндегі стереофотограмметрия болып ажыратылады. Стереофотограмметрияның құрамына космостық фотосуреттер де енеді.
Стерефотограмметрия құралдары 20 ғасырдың екінші он жылдығында пайда болған. Олар жергілікті, әуе және ғарыштық фототүсіріс бойынша топографиялық карта құрастыруға мүмкіндік береді. Заманауи әмбебеп стереофотограмметриялық аспаптар конструкциясы негізінің принципі бойынша 2-ге бөлінеді: аналитикалық және аналогтік. Аналитикалық құралдар стерекомпаратордың жоғарғы дәлдікті базасында және электронды есептеуіш машинаcынан құрылған. Ол фототүсіріс және жер беті координаталарының байланысын есептеп, өлшеулер жүргізуге мүмкіндік береді. Аналогтік аспаптар оптикалық, оптико-механикалық, механикалық болып бөлінеді. Проф. Г. В. Романовскийдің стереопроекторы СПР3 – механикалық типтегі жоғары дәлдікті стереофотограмметриялық аспап, топографиялық карта құрастыруға, геодезиялық торларды жобалық әуетүсіріс бойынша байланыстыруға арналған. Проф. Ф. В. Дробышевтің стереграфы СД3 – әуефототүсіріс бойынша топографиялық карта құрастыруға арналған стереофотограмметриялық аспап. ЦНИИГАиК стереографы – жобалық әуетүсіріс бойынша топографиялық карта құрастыруға арналған стереофотограмметриялық аспап.[1]
Қазіргі таңда стереофотограмметриялық құралдардың көптеген құрылымдары жасақталған. Жүйелі болу үшін құралдар фотограмметриялық құрал жасауды жетілдіру бағыттарына сәйкес жекелеген топтарға бөлінеді:
1. Дифференциалдық стереофотограмметриялық аспаптар;
2. Төмендегі топтарға жіктелетін әмбебап стереофотограмметриялық құралдар:
а) аналитикалық әмбебап стереофотограмметриялық құралдар;
б) аналогтік әмбебап стереофотограмметриялық құралдар.
3. Көмекші стереоқұралдар.
Мысалы, дифференциалдық стереофотограмметриялық құралдарға стереокомпаратор, стереометрлер, стереопроекторлар жатады. Ал әмбебап стереофотограмметиялық құралдарға стереоскоптар, интерпретоскоптар, топофлекс пен топокарт, аэропроекторлар, планикомптар, стереографтар және т.б. құралдарды жатқызуға болады.[2]

1. Қазақ Совет Энциклопедиясы. 8 том. Стереофотограмметрия бөлімі
2. Урмахер Л. С. «Оптика фотограмметрических и аэрофотограмметрических приборов», Москва, Геодезиздат, 1962 г. [12-29]
3. А. Н. Успенский «Геодезия» 1964 г. [202-210]
4. Дробышев Ф. В. «Исследования в стереофотограмметрии»
5. Калантаров Е. И. « Фотограмметрическое инструментоведение» Москва Недра, 1986 г. [8-35]
6. Қалмұратов Е. Б., Қалмұратов Ж. Е. «Аэрогеодезия (лекциялық курс)» Алматы, 1998 ж. [106-113]
7. И. Ф. Куштин, П. Н. Бруевич, Г. А. Лысков «Справочник Техника-фотограмметриста», Москва Недра, 1988 г. [214-219]
8. Н. Н. Воронков, В. С. Плотников, Е. И. Калантаров, А. Н. Голубев ГЕОДЕЗИЯ «Геодезические фотограмметрические приборы», Справочное пособие. Москва Недра, 1991 г. Под. ред. В. П. Савинных, В. В. Ященко, [385-397]
9. Келль А.Н., Корнилов Ю.Н. и др. Фотограмметрия. – М.: Недра 1989, [15-17]
10. Лобанов А.Н. и др. Фотограмметрия. – М.: Недра 1983 г. [52-68], [77-85]
11. Методическое указания по наземной стереофотограмметрической съемке карьеров. М.: Недра 1970 г. [98-111], [124-128]
12. Методическое указания по наземной стереофотограмметрической съемке карьеров с применением современных приборов. II часть. Ленинград, 1971 г. [14-19]
13. Под. ред. А. И. Виноградовой и В. К. Еремина «Аэрометоды геологических исследований», Изд. Недра, Ленинград 1971 г. [120-137]
14. Господинов Г. В. «Дешифрирование аэроснимков», Изд. МГУ 1961 г.
15. Черкасов И. А. «Исследование возможностей дифракционного метода дешифрирования аэроснимков. В сб. Фотограмметрическая обработка и дешифрирование аэроснимков» Наука 1963 г.
16. Смирнов Л. Е. «Теоритеческие основы и методы географического дешифрирования аэроснимков». Изд. ЛГУ 1967 г. [21-25]
17. Келль Л. Н., Комаров В. Б. «Современное состояние и пути развития аэрометодов в Советском Союзе. В сб. Аэросъемка и ее применение»,Ленинград, Наука 1967 г. [45-67]