Туристік қызметтер саласындағы маркетинг

Пән: Маркетинг
Жұмыс түрі: Дипломдық жұмыс
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 78 бет
Таңдаулыға:

Кіріспе

Туризм индустриясы мемлекетке экономикалық және әлеуметтік пайда әкелетін сала, қаржы салудың берік сферасы ретінде көпшілікке мәлім. Халықаралық тәжірибеге жүгінсек, бұл саланың дамуы елдің валюталық жағдайын, халықты жұмыспен қамтуын жоғарлатуға өз әсерін тигізіп, әлеуметтік - мәдени жағдайдың жақсаруына және халықтың денсаулығының жақсаруына әсер ететіндігін көрсетті.

Туризмнің тиімді дамуы маркетинг жүйесін ендіру арқылы ғана мүмкін. Соңғы жылдары Қазақстанда туристік қызметтер саласында маркетинг элементтерін қолдану кең өріс алуда. Алайда, туристік маркетингті ендіру жүйелілік және мақсаттылық сипатқа ие болмай, туристік фирма басшысының эпизодты инициативасы ғана болып отыр.

Сондықтан туристік қызметтің экономикалық тиімділігі мен бәсекеге қабілеттілігін жоғарлату үшін, туризмде маркетингтің бүтіндей концепциясын қолдану қажеттілігі туындап тұр. Туристік фирмалар бәсекелестік артықшылықтарға жету мақсатын көздеп қоймай, сонымен қатар қызметінің әрбір кезеңінде маркетингтік орта өзгерістеріне бейімделуге және нарықта жетістіктерге жетуге мүмкіндік беретін тұрақты бәсекелестік артықшылықтарды қамтамасыз ету мақсаттарын көздейді. Туризмде бәсекелестік артықшылыққа жету оңай емес, бірақ бірнеше артықшылықтарды иемденіп, белгілі бір уақыт мерзімінде нарықтың үлесін алу мүмкіндігі бар. Бәсекеге қабілеттілікті жоғарлату Қазақстанның туристік фирмаларының даму стратегиясына айналуы керек, сонда ғана туристік фирмалар нарықта қызмет етіп қана қоймай, өз қызметтерін кеңейтуге, нарықтағы үлесін арттыруға мүмкіндік алады.

Қазіргі таңда бұл сұрақ өте актуалды болып табылады, сондықтан берілген диссертациялық жұмыстың тақырыбы ретінде таңдалынып алынған.

Тақырыптың өзектілігі: Туристік қызметтер саласындағы маркетингтің өзіндік ерекшеліктері бар. Бұл ерекшеліктер туристік сала спецификасымен және бұл саланың аз зерттелгендігімен сипатталады. Туристік қызметтер саласында маркетингті қолдану, әсіресе маркетинг стратегияларын тиімді жүзеге асыру туристік мекемелердің нарықта тиімді жұмыс істеп, бәсекеқабілеттілік артықшылықтарға ие болып, нарықта өз позициясын ұстап тұруға мүмкіндік береді.

Диссертациялық жұмыстың мақсаты - Қазақстан Республикасының туристік қызметтер саласында маркетинг стратегияларын қалыптастыру және жүзеге асыру процесін қарастыру, Алматы қаласындағы жетекші туристік фирмаларды маркетингтік зерттеу және маркетинг стратегияларын талдау болып табылады.

Диссертациялық жұмыстағы барлық жинақталған ақпараттар өз нәтижесінде теориялық білімдер мен практикалық дағдыларды ұштастыруға ықпал етеді және де мынандай міндеттерді шешуге көзделеді:

- туристік қызметтің екекшеліктерін анықтау және туристік қызметтер саласында маркетинг стратегияларын қалыптастыру ;

- Алматы қаласындағы жетекші туристік фирмалардың стратегияларын талдау;

- туристік мекемелерге нарықта өз позициясын ұстап тұруға стратегиялар қарастыру және ұсыну;

- Қазақстан Республикасының туризм нарығының даму жағдайын анықтау;

Зерттеу пәні - туристік қызметтер саласындағы маркетинг стратегиялары

Зерттеу объектісі - Алматы қаласының жетекші туристік мекемелері.

Зерттеу тәсілі мен әдістері. Зерттеудің теориялық және методологиялық негізін туристік фирманың маркетинг стратегияларын қарастыруға мүмкіндік беретін туристік фирмаларды жүйелі анализдеу, Қазақстан Республикасының Статистика Агенттігінің деректері, қазақстандық, ресейлік және шетел ғалымдарының туризм және маркетинг облысындағы ғылыми және тәжірибелік жұмыстары құрайды.

Диссертациялық жұмыстың ғылыми жаңалығы:

туристік қызметтер саласында маркетинг стратегияларын қалыптастыру және тиімді жүзеге асыру бағыттары анықталды;
туристік фирмаларға маркетинг кешенінің элементтері бойынша бәсекелестік және даму стратегиялары ұсынылды.

Тақырыптың теориялық және тәжірибелік маңызы: Туристік қызметтер саласындағы маркетинг стратегияларын анализдеу нарыққа ұсынылатын туристік қызметтердің бәсекеге қабілеттілігін бағалауға мүмкіндік береді.

Ұсынылып отырған диссертациялық жұмыс үш тараудан тұрады. Бірінші бөлімде туристік қызметтің ерекшеліктері мен берілген салада пайдалынатын маркетинг стратегиялары анықталған. Сондай-ақ туристік қызметтер саласында маркетинг стратегияларын қалыптастыру үрдісі көрсетілген.

Екінші бөлімде Қазақстан Республикасындағы туризмнің даму жағдайы мен Алматы қаласында орналасқан жетекші туристік фирмалардың маркетингтік қызметінің анализі жасалған.

Үшінші бөлімде туристік қызметтер саласында маркетинг стратегиясын жүзеге асыру мен жетілдірудің негізгі бағыттары және тиімді маркетинг стартегиялары ұсынылған.

Басылымдар. Магистрлік диссертацияның тақырыбына байланысты мақалалар Экономика және бизнес факультетінің студенттер мен жас ғалымдардың «Бүгінгі экономика: жастардың көзқарасы» тақырыбына өткізілген X-шы ғылыми-теоретикалық конференциясының және Жас ғалымдар мен студенттердің «Ғылым әлемі» Халықаралық конференциясының жинақтарында басылып шықты.

Диссертациялық жұмыстың құрылымы. Диссертациялық жұмыс 80 беттен, 23 сурет, 5 кесте, 3 тарау, қорытынды, пайдаланған әдебиет көздері және қосымшалардан тұрады.

1- тарау. Туристік қызметтер саласында маркетинг стратегияларын қалыптастырудың теориялық аспектілері

1. 1 Туристік қызметтің ерекшеліктері және туристік фирмалардың

маркетингтік қызметі

Туризм нарығы - бұл қызметтер нарығы болып табылады, себебі, қызметтер айырбасқа түсетін негізгі нысан болып келеді. Туризмнің өзіне тән ерекшеліктері бар. Мұнда қызметтерді сатумен қатар, тауарды сату процесі жүзеге асады. Мамандардың есебі бойынша туризмдегі қызмет көрсету үлесі 75%, ал тауарлар үлесі 25%.

Сонымен қатар туризмдегі тағы бір ерекшелік бұл туристік қызметтер мен тауарларды өндіріс орнында және белгілі бір жағдайда тұтынудың ерекше сипаты.

Туризмдегі іс-әрекеттердің нәтижесі туристік өнімдерге әкеледі. Мәні жағынан туристік өнім дегеніміз бұл туристердің қажетін өтеп қанағаттандыратын қандай да бір болмасын көрсетілетін қызмет түрі. Бұл қонақ үй, транспорттық, экскурсиялық, аудармашылық, тұрмыстық, коммуналдық, денсаулық және басқа да қызмет түрлері. Негізгі туристік өнім бұл кешенді қызмет көрсету, яғни туристерге бір пакетте сатылатын стандартты қызметтер жиынтығы.

Туристік өнімді тар және кең көлемде қарауға болады. Тар көлемдегі туристік өнім бұл туристік индустрияның жеке секторларында көрсетілетін қызметтер (мысалы, қонақ үй қызметі, туроператордың қызметі, т. с. с) . Ал кең көлемдегі туристік өнім бұл нәтижесінде турды құрайтын тауарлар мен көрсетілетін қызметтер кешені [4] .

Туристік қызмет - бұл қызмет көрсету саласындағы турист қажеттіліктерін өтеуге бағытталған, туризм мақсаттарына жауап беретін, жалпы азаматтық ұстанымдарына қайшы келемейтін мақсатты әрекеттер жиынтығы. А. Ю. Александрованың айтуынша туристік қызметтерге келесі негізгі төрт сипат тән:

Сезілмеуі;
Өндіріс пен тұтынудың үзіліссіздігі;
Сапаның өзгергіштігі;
Сақтауға болмайтындығы.

Дегенмен, Чудновский А. Д. пікірінше, туристік қызметтерге аталған ерекшеліктерінен басқа тағы бірнеше сипат тән болып келеді:

Тұтынушы туристік өнім мен оны тұтынатын жер арасындағы қашықтықтан өтеді (ұзақ жол жүреді) ;
Туристік қызметті сату кезінде дестинация аудандардың стратегиялық дамуына арнайы жүйелі шаралар қажет етіледі. Дестинация дамуы үшін жағымды келбет қалыптастыру мен оны ұстап тұру өте маңызды болып келеді;
Туристік өнім көрсетілетін қызметтер мен тауарлар кешені;
Туристік өнімге деген сұраныс табыс пен баға деңгейіне өте икемді болып келеді. Бірақ сұраныс көбінесе әлеуметтік және саяси жағдайларға байланысты болады;
Туристік өнімге сұраныс өзгермелі болады. Сұраныстың маусымдық өзгеруімен бірге арнайы туристік зоналар қалыптасады. Мысалы, «күн-теңіз» факторы бойынша - Қырым, Кипр курорттары, «емдік-демалу» факторы бойынша - Карловы Вары, Есентуки курорттары және т. б;
Тұтынушы туристік өнімді қолданғанға дейін көре алмайды. Ал қолданудың өзі туристік қызметті көрсететін жерде ғана болады, яғни өнім қызмет көрсету процесі кезінде пайда болады;
Туристік өнім көптеген мекемелердің күшімен өндіріледі және әр мекеменің өзінің жұмыс істеу тәсілі, арнайы қажеттіліктері мен әртүрлі коммерциялық мақсаттары болады (туроператор, турагент, көлік мекемесі, қонақ үй кешені және т. б) ;
Кемшіліктің аздығы туристік қызметтің сапасын жоғарғы деңгейге көтермейді;
Туристік қызметтің сапасын бағалау көбінесе субъективті болып келеді;
Туристік өнімнің сапасына форс-можорлы сипаттағы факторлар әсер етеді: (табиғат жағдайы, ауа-райы, туризм облысындағы саясат, халықаралық оқиғалар және т. б) ;
Туристік өнім уақыт пен кеңістік сияқты өзгермелілерге тәуелді болады. Мұнда маусымдық фактор үлкен мәнге ие (туристік мекеменінің маркетингтік шаралары маусымның шырқау кезеңі мен өлі кезеңінде әр түрлі болып келеді) . Маусым аралық кезеңдерінде сұранысты ынталандыратын арнайы шаралар қажет: төмен баға, қосымша қызметтер, жеңілдіктер, т. б.

Туристік қызметтерге тән ерекшеліктер туризм индустриясында қызмет көрсететін мекемелер іс әрекеттерінен көрініс табады.

И. В. Зорин және В. А. Квартальнов атап көрсеткендей, туристік қызметтер шектеулі болып табылатын экономикалық құндылықтар. Туристік қызметтер өндірісі тек қана көлемімен ғана шектелмеген, сонымен қатар, орнымен, уақытымен шектеулі. Туристік өнімдерді өндіру орны мен мерзімі көлемге қарағанда маңызды шектеуіш болып келеді. Туристік өнімді тұтыну өндіру мүмкіндіктеріне байланысты шектелмейді, тұтыну кезіндегі көлік шығындарды қалыптастыратын тұтыну маусымы мен географиясына байланысты болып келеді [29] .

ҚР-ның «Туризм туралы» Заңына сәйкес туристік қызметтерге келесілер жатады:

Кіру және шығу туризмін ұйымдастыратын туроператор қызметі;
Турагент қызметі;
Туроператор мен турагенттің жеке қызметтері: туристерді орналастыру, тамақтандыру, алып бару, алып келу, экскурсиялық, танымдық шараларын ұйымдастыру бойынша қызметтер;
Экскурсиялық қызметтер [6] .

Туристік қызметтердің тағы бір ерекшелігі туристік қызметтер территория бойынша бөлінеді. Туристерге қызметтердің кейбіреулері тұрғылықты өмір сүретін жерінде көрсетіледі (ақпараттық, делдалдық қызмет) . Басқаларын турист саяхат кезінде (ақпараттық-экскурсиялық, көліктік қызметтер) алады. Үшіншісін туристер туристік орталықтарда (орналасу, тамақтану, емдеу, көңіл көтеру, іскерлік кездесу) алады.

Туристік қызмет тұтыну маңыздылығына байланысты келесі түрлерге бөлінеді:

1) негізгі қызметтер (туристік пакетте болатын міндетті түрде тұтынылатын қызметтер: орналастыру, тамақтандыру және т. б. туристік қызметтер), яғни турға қосылған және тұтынушымен алдын ала төленген қызметтер, демалу орнында міндетті түрде жүзеге асатынына туристік жолдама немесе ваучер арқылы кепілдеме беріледі) .

2) қосымша қызметтер (қосымша ақыға алуға болатын мақсатты және инфрақұрылымды қызметтер, яғни саяхат кезінде немесе демалу орнында тұтыну процесі кезінде төленетін қызметтер) . Бұл қызметтер турдың бағасына кірмейді.

3) қосалқы қызметтер (туристер де қолданатын жергілікті инфрақұрылым кешенінің қызметтері) [4] .

Сонымен, туристік қызметтер - бұл туристер қажеттіліктерін қанағаттандыратын, материалды емес формадағы арнайы өндіріс әрекеті. А. П. Дурович туристік қызметтерге келесілерді кіргізеді:

туристерді орналастыру;
туристердің тұрақты тұратын жерінен уақытша тұратын демалыс орнына және кері тасымалдау қызметтері;
туристерді тамақпен қамтамасыздандыру;
трансфер қызметі;
туристердің рухани қажеттіліктерін қанағаттандыратын қызметтер (экскурсиялар, театрларды, концерт залдарды, мұражайларды, тарих ескерткіштерін көріп тамашалау) ;
іскерлік және ғылыми қызығушылықтарын қанағаттандыру (конгресс, конференция, симпозиумдарға қатысу) ;
ақпараттық (валюта курсы, баға, кеден және шекара тәртіптері туралы ақпарат ету) ;
байланыс құралдары (интернет, қала аралық және халықаралық байланыс, факс) ;
ұйымдастырушылық (паспорт, визаны дайындау, сақтандыруды рәсімдеу, гид және аудармашы қызметтерін көрсету) ;
сауда кәсіпкерлік мекемелерінің қызметтері (сувенир, сыйлықтар, открыткаларды сату) ;
тұрмыс (киім, аяқ киім жөндеу, көлікті жалға беру, химиялық тазалау)
спорт-сауықтыру қызметтері (бассейн, спорт құрылыстары, аң аулау) .

Туристердің туристік қызметтерді алуға кететін шығындары 3 кезеңге бөлінеді:

саяхат басталғанға дейін, туристің тұрғылықты тұратын жерінде кететін шығындары (жолға қажетті заттар, билет, жолдама сатып алу) ;
саяхат кезінде, ағымдағы қолданысқа қажетті заттарға кететін шығындар;
сяхат кезінде, болашақ қолданысқа алынатын заттарға кететін шығындар (шопингтік туризм) .

Туристік қызметті өңдіруші (туристік ұйым) тұтынушыны келесі жағдайлармен қамтамасыз етуі тиіс:

Туристік қызметті өндіруші туралы мәлімет беру;
Көрсетілетін туристік қызмет жайлы толық және дұрыс ақпарат беру;
туристік қызмет сертификациясы туралы ақпарат;
қызметтерді көрсету ережелері туралы ақпарат;
Туристік қызметтің қауіпсіздігі;
Қызметті көрсету ережелері жайлы ақпарат беру;
Келісімшартта көрсетілген қызметтердің сапасы жоғары болуын қамтамасыз ету;
әділ баға және жағдайларға сәйкес жеңілдіктер беру;
келсім бойынша қызмет толығымен көрсетілмесе әділ өтем ақыны төлеу;
қаржы қауіпсіздігі.

Туризм индустриясының басты айрықша ерекшелігі өндіріс пен өнімді тарату уақытының бірлестігі. Көлік уақытының жоқтығы, яғни туристік қызметтер (турөнімдер) бұл жерде өндіріледі және бірден қолданылады. Екінші ерекшелігі оның өнімдері артығынан шығарылып, қоймада сақталмайды. Туристік қызмет көрсетудің келесі бір ерекше айырмашылығы - қызмет өндірісіне дейін өндіріс объектісіне тұтынушыларды тасымалдап, жеткізу. Бұл өз тұрғысында туризмнің басқа да ерекше айырмашылықтарымен байланысты, турист алған өнімдерді “өзімен алып кетеді”, яғни жақсарған денсаулық, көңіл-күйі, жаңадан толтырылған білім, пікір, ақпарат арқылы.

Туристік индустрия дегеніміз туристік өнім шығарушылар, солар

арқылы нарық халықтың туристік сұранысын өтейді, ал сұраныс адамдардың рекреациялық қажеттіліктері арқылы құрылады. Туризм индустриясының мекемелері мен орталықтарын, кәсіпорындарын үш топқа бөледі:

Демалыс орындары мен маршруттардағы туристік-экскурсиялық

қызмет көрсету мекемелері (турбазалар, қонақ үйлер, санаториялар, кемпингтер; саяхат және экскурсия бюролары; арнайы көлік, туристік-экскурсиялық тасымалдау; демалу орындары мен туристік орталықтары, туристерді сауықтыру орындарымен, сувенир мен басқа туристік тауарлармен қамтамасыз ететіндер) .

Демалыс орындарындағы туристерге, жергілікті халыққа тұрмыстық,

мәдени-танымдық, сауда қызметтерін көрсететін мекемелер (жолаушылар көлігі, қонақ үйлер, ауруханалар, дүкендер, кинотеатрлар, клубтар) .

Материалдық-техникалық базаларды құру мен пайдалануды

қаматамасыз ететін өнеркәсіп орталықтары және оларға еңбек құралдарын, шикізат, инвентарь жеткізетіндер, сондай-ақ туризм сферасына біліктілігі жоғары мамандар дайындайтын мекемелер) [4] .

Туризм индустриясы үш айрықша қасиеттерімен ерекшеленеді: біріншіден, туристік мекемелердің орналасуындағы ресурстарға болжам; екіншіден, туристік қызмет көрсетудегі мезгілдік; үшіншіден туризм инфрақұрылымының даму деңгейіне жоғары талап.

АҚШ-тың Солтүстік-Батыс университетінің маркетинг профессоры,

Американың маркетинг ассоциациясының белсенді мүшесі Ф. Котляр мынадай анықтама береді: “ Өнім - өзіне тарту, алу пайдалану және қолдану мақсатымен нарыққа ұсынылатын және адамның ынтасы мен керегін өтей алатын қандай да болмасын зат”. Өнім физикалық объектілер, көрсетілетін қызметтер, ой-пікір және тағы басқалар бола алады.

Туризмде өнім болатыны көрсетілетін кешенді қызмет, яғни бір пакетте туристерге сатылатын қызметтер жиынтығы. Өндірушілерге қарағанда, туристер туристік өнімді кең түрде ұғынады. Туристік сапарға шыққанда, адамдар өзіне көрсетілетін қызметтерден басқа да ерекшеліктерді іздестіреді. Біреулері ұзақ демалысқа шығып, курортқа барып демалып, денсаулығын түзеп қайтса, басқалары командировкаға барып, іскерлік келіссөздер жүргізіп, шартты келісімдер жасайды. Демек, туристер туристік өнімдерге мұқтаж емес, олар жаңа сезімге, қызық оқиғаларға мұқтаж немесе өзінің бизнесін ұлғайтуға мүдделі.

Атақты ағылшын туризмологы В. Мидлтонның анықтамасы бойынша, Кешенді туристік өнім дегеніміз “сезінетін және сезінбейтін компонентті пакеттер, оның құрамы туристік орталықтағы адамдардың іс-әрекеттерімен анықталады. Алған әсерлерінің бағасы ретінде пакетті туристер қабылдайды”. Туристік өнім нарыққа ұсыныс ретінде шығады. Бұл ұсыныс туристердің қажеттіліктерін кешенді түрде қанағаттандыру тиіс.

Туристік өнім құрамы жағынан үш бөлімге бөлінеді [4] :

тур;
қосымша туристік-экскурсиялық қызметтер;
тауарлар;

Тур дегеніміз клиентке біртұтас таратылатын және туроператордың еңбегімен өндірілген, белгілі бір маршрутқа және мерзімге арналған бірінші туристік өнімнің бірлігі. Тур туристік өнімнің негізгі бөлігі. Тур - бұл туристерді орналастыру, тасымалдау, тамақтандыру кезіндегі кешенді қызметтер, экскурсиялық қызметтер және саяхаттың мақсатына қарай көрсетілетін қызметтер. Тур туристік жолдама немесе ваучер түрінде рәмізделеді.

Туристік қызметтер турды былай бөледі:

Сауықтыру (демалу емдік мақсатта) ;
Танымдық (экскурсиялық бағдарламамен турлар, музейге бару, мәдени шараларға қатысу) ;
Іскерлік (конференция, семинар, конгресс, көрме, жәрмеңкелерге қатысу) ;
Спорттық (жаяу, шаңғы, тау және т. б спорт түрлерімен айналысу, аңшылық, балық аулау) ;
Діни (діни шараларға қатысу, киелі орындарды аралау) ;

Сонымен қатар тур тапсырыстық тур, пакеттік тур (турпакет) және

инклюзив тур болып бөлінеді.

Тапсырыстық тур туристің қалауы бойынша және өзінің қатысуы

бойынша іске асатын қызметтермен жүйеленеді. Туристтің әр қызмет түріне қызмет көрсетілу нұсқасын таңдау мүмкіндігі бар. Бұл көпнұсқалы тур. Тапсырыстық тур турпакеттен және маршрутта көрсетілетін қызметтер кешенінен тұрады.

Пакеттік тур (пакет-тур, турпакет, пэкидж-тур) - сериялы тур 4 міндетті элементтен тұрады: туристік орталық, орналастыру кезіндегі көлік қызметі, трансфер. Турпакет кез келген турдың міндетті бөлігі және турдың негізгі болып келеді. Турист турпакетті ала отырып, өзінің қалауы бойынша туроператордың көмегімен немесе өзі туристік қызмет кешенін кеңейтуге құқығы бар.

Инклюзив-тур белгілі бір туризм түріне бағытталған алдын ала жобаланған қызметтер кешені. Турдың бұл түрі бәріне ортақ бағдарлама, ортақ саяхат кестесімен (автобустық, круиздік тур) ерекшеленеді.

Турдың құрамы келесідей болады: 1) туристік пакет және 2) маршрутта көрсетілетін қызметтер кешені.

Туристік пакетті туроператорлар ұсынады және маршрутта міндетті түрде көрсетілетін қызметтерден тұрады:

туристерді көлікпен демалыс орнына апару және алып келу;
трансфер;
орналастыру және тамақтандыру;
міндетті түрдегі экскурсиялық және мәдени бағдарламалар.

Туристік өнімнің туристік пакеттен айырмашылығы - нақтылы міндетті жағдайы. Төрт базалық элементтен тұратын туристік пакетті сатып алып, турист туроператордан едәуір жеңілдікпен басқа да фирманың туристік өнімін алады, туроператордан оны басқа да қызметтер арқылы кеңейтуін сұрай алады немесе оны демалыс орнында өзі де жасай алады.

Туристік өнімнің туристік пакеттен тағы бір айырмашылығы - туристік пакет туристік өнімінің бір бөлігі.

Туристік өнім элементтері бойынша туристің шығынын келесідей бөлуге болады:

тур - 50 %;
қосымша туристік-экскурсиялық қызметтер - 30 %;
тауарлар - 20 %.

Қосымша туристік-экскурсиялық қызметтер дегеніміз - бұл жолдамада көрсетілмеген, бірақ, туристерге қажет болса, солардың тілегі бойынша көрсетілетін қызметтер. Бұл қызметтер жолдаманың негізгі бағасына кірмейді. Оған жататындар: резервтік орындар, валюта айырбастау, туристік қызмет көрсету, прокат, телефон, қоғамдық көлік, пошта, тауарлар сақтау орны және т. б. Қосымша қызметтерді туристер бөлекше өз ақшасына алуы керек.

Тауарлар дегеніміз - бұл туристік өнімнің арнайы бөлігі, оған жататындар: туристік карталар және қаланың жоспары, сувенирлер, буклеттер, сондай-ақ туристің тұрғылықты елдегі дефицит тауарлар және т. б.

Туристік индустрияда өндірілетін туристік өнім екі әдіспен бағалануы мүмкін:

барлық өндірістің шығынының жинағы есебінде;
туристердің барлық шығынының жинағы немесе туризмнен түскен кіріс есебінде.

Қандай бір әдіспен бағаланса да, сөз туристік индустрияда өндірілетін туристік өнімдердің жалпы табысы жөнінде болып отыр.

Өзінің арналуына қарай туристік қызметтер мен тауарларды үш топқа біріктіруге болады: көлік қызметі; туристердің туристік аудандарда болуымен байланысты қызметтер мен тауарлар (рекреациялық ресурстар, түнеу, тамақтану және т. б. ) ; бір реттік қызмет пен тауарлар (көңіл көтеру, спорт қызметтері, сувенирлер және т. б. ) . Әрбір туристік қызметтер мен тауарлар тобы тағы да түрлерге жіктеледі. Мысалы, көлік қызметтері көліктің түріне және комфорттылығына қарай жіктеледі [4] .

Туристік сұраныс және ұсыныс туристік құрылыстың экономикалық элементі болып туристік нарықты, яғни туристік қызмет пен тауарларды тарату сферасын құрайды.

Туристік нарықтың өзінше ерекшеліктері бар. Егер дүниежүзілік нарықта тауарлардың бағасына экспорт шығыны кірсе, туристік қызметтердің бағасына туристердің көлікке шығыны кіреді. Негізігі туристік нарықтың басқа нарықтардан айырмашылығы, міне, осында.

Туристерге қызмет көрсету процесіне қатысушы кәсіпорындар, ұйымдар

және жеке кәсіпкерліктер туристік қызметті ұсынушылар және туристік ұйымдар болып бөлінеді.

Туристік қызметті ұсынушылар тур кезінде, маршрутта туристерге кешенді қызмет көрсетеді (қонақ үй кешендері, демалу орындары мен туристік орталықтар және т. с. с) [2] .

Ал туристік ұйымдарға туроператорлар мен турагенттер жатады.

Туроператор туризмде маңызды роль атқарады. Өйткені ол әр түрлі қызметтерді (көлік, туристерді орналастыру, тамақтандыру, көңіл көтеру және т. б. ) бір турпакетке жинап, тур өнімді шығарады; оны турагент арқылы таратады [1- сурет] .

... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.