Әлеуметтік өзгерістер кең мәтініндегі Қазақстан жастар мәдениетінің ерекшелігі

Пән: Мәдениеттану
Жұмыс түрі: Дипломдық жұмыс
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 118 бет
Таңдаулыға:

ӘЛ-ФАРАБИ АТЫНДАҒЫ ҚАЗАҚ ҰЛТТЫҚ УНИВЕРСИТЕТІ

ФИЛОСОФИЯ және САЯСАТТАНУ ФАКУЛЬТЕТІ

МАГИСТРАТУРА

Дінтану және мәдениеттану кафедрасы

6М020400 - Мәдениеттану

МАГИСТРЛІК ДИССЕРТАЦИЯ

Әлеуметтік өзгерістер кең мәтініндегі Қазақстан жастар мәдениетінің ерекшелігі

Орындаушы

2 курс магистранты С. М. Туленова «__» мамыр 2013 ж.

Ғылыми жетекші

филос. ғ. д., профессор Т. Х. Ғабитов «__» мамыр 2013 ж.

Қорғауға жіберілді:

Кафедра меңгерушісі

филос. ғ. д., профессор А. Д. Құрманалиева «__» мамыр 2013 ж.

Алматы 2013 ж

МАЗМҰНЫ

КІРІСПЕ . . . 3

1 ЖАСТАР МӘДЕНИЕТІН ЗЕРТТЕУДІҢ ТЕОРИЯЛЫҚ-ӘДІСНАМАЛЫҚ НЕГІЗДЕРІ

1. 1 Жастар және оның әлеуметтік-мәдени болмысы . . . 12

1. 2 Жастар мәдениетінің қалыптасу ерекшелігі мен даму бағыты . . . 20

2 ЖАҺАНДАНУ ҮРДІСІНДЕГІ ҚАЗАҚСТАН ЖАСТАР МӘДЕНИЕТІНІҢ ЕРЕКШЕЛІКТЕРІ

2. 1 Қазіргі қоғамдағы жастардың рухани-мәдени бет-бейнесі . . . 33

2. 2 Әлеуметтік өзгерістер кең мәтініндегі жастар мәдениетінің трансформациялануы . . . 39

2. 3 Жаһандану үрдісінің Қазақстандағы жастар мәдениетіне тигізетін әсерлері . . . 47

3 ҚАЗІРГІ ҚАЗАҚСТАНДАҒЫ ЖАСТАР МӘДЕНИЕТІН ҚАЛЫПТАСТЫРУДЫҢ НЕГІЗГІ БАҒЫТТЫРЫ

3. 1 Жастарды патриоттық және азаматтық тәрбиелеу бағыттары . . . 67

3. 2 Қазіргі Қазақстандағы жастар мәдениеті қалыптасуындағы дәстүрлі құндылықтар . . . 82

ҚОРЫТЫНДЫ93

ПАЙДАЛАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТТЕР ТІЗІМІ . . . 97

КІРІСПЕ

Жұмыстың жалпы сипаттамасы. Диссертация жұмысында қазіргі кездегі жаһандану үрдісіндегі Қазақстан жастарының құндылықтық бағыт жүйесіндегі дүниетанымдық, саяси, адамгершілік сенімдерінің қалыптасуы, жастарды патриоттық, азаматтық тәрбиелеу бағыттары және ұлттық бет-бейнесі және оларды қалыптастыру жолдары, қарастырылады.

Зерттеу тақырыбының өзектілігі. Кез-келген жаңадан тәуелсіздік алып, аяғынан тұрып келе жатқан мемлекеттің болашаққа байыппен қарауы үшін үлкен әлеуметтік күш болып табылатын жастар мәселесіне баса назар аударуы керек. Басқаларға қарағанда жастар әлеуметтік топ ретінде өзгеше қасиеттерге ие. Бұл не қасиеттер? Ең әуелі, олардың «рухының беймазалығы», болмысқа сын көзбен қарайтындығы, ешкімге кіріптар болғысы келмейтін «өзімшілдігі», ақиқаттан, тіпті қоғамнан іргесін аулақ салуға ұмтылуы, саяқ жүріп, қара басының қамын бәрінен биік қоюы.

Жастар қанша өзгеше қасиеттерге ие болмасын, ол таптан, әлеуметтік топтан тысқары өмір сүре алмайды. Сондықтан да жастар мәселесі күллі қоғамға қозғау салатын кең көлемдегі әлеуметтік проблемалардан да ауқымды һәм күрделі. Өйткені тәуелсіздік алумен «айқара ашылған» есігімізден елімізге мысықтабандап кірген түрлі діни секталар мен мәдени бағыттардың онсыз да жетпіс жыл бойы жырым-жырымы шыққан рухани санамызды одан сайын азғындатып жатқаны бесенеден белгілі.

Иә, Қазақстан халқы өз болашағы, дамуы үшін алдына мақсат қойды. Ол - алдағы жылдарда бәсекеге қабілетті елу елдің қатарына қосылу болатын. Бұл мақсатқа уақытынан ерте қол жеткізіп, бүкіләлемдік экономикалық Форум жүргізген зерттеу нәтижесі бойынша Қазақстан бәсекеге қабілетті мемлекеттердің әлемдік рейтингінде 51 орында тұрғаны жарияланды. Міне тағы бір қадамнан кейін көздеген мақсатымызғада жетіп тұрмыз. Форум көрсеткішіне көз жүгіртсек, біздің республикамыз Орталық Азия елдері арасында көшбастаушы екен. Сонымен қатар дүние жүзіндегі өте қатты қарқынмен дамып келе жатқан 5 мемлекеттің қатарына кіреді. 2012 жыл 14 желтоқсан Тәуелсізігіміздің 20 жылдығы қарсаңында Елбасымыздың халыққа жолдауы жаңа «Қазақстан -2050» Мемлекеттік даму стратегиясы қабылданды. Бұл стратегияның мақсаты Қазақстан бәсекеге қабілетті дамыған 30 елдің қатарына ену болып табылады.

Мемлекеттік саясаттың басты мақсаты-жастардың шығармашылық жаңашылдық қуатын қоғамды алға бастар күшке айналдыру М. Әуезов «Отаным, сеннен аяр жаным жоқ сеннен іркер күшім жоқ» деп ер қайратыңа міндағы, өрге бас деп айтқандай, тәуелсіз елдің парасатты ұрпағын қоғамда ғасырлар бойы қалыптасып келе жатқан рухани-мәдени құндылықтар негізінде тәрбиелеуге көңіл бөлу [1, 28] .

Бүгінгі таңда қазақтың тұрмыстық әл-ауқаты жағдайы көтерілгенмен мәселенің екінші жағы қылтияды. Ол - жаһандану кезінде ұлттың жұтылып кетпеуі. Жаһандану - бүкіл әлемнің біртұтас ортақ құндылықтарға бірігуі. Жаһанданудың объективтік құрамдастарын - ғылыми-техникалық прогресті, жаңа ақпараттық, сандық, коммуникациялық технологиялар, әлемдік экономика және оның субьектілерін білмеу, көру мүмкін емес.

Адамзат баласының ойлауы нәтижесінде пайда болған жаңа сандық технологиялар, өзге елдердің мәдениетін білу арқылы рухани баю, шексіз экономикалық сауда-саттық қатынастары секілді жаһанданудың қоғамға беретін пайдалы нәрселері - таразының екінші басындағы ұлттың жастары, бет-бейнесі, рухани күші секілді түсініктерді аударып әкетіп тұр.

Әрине, ғылымның соңғы жетістіктерін пайдаланбай технологиялық жақтан артта қалуды жою мүмкін емес. Кез келген ел өзінің даму жолында ғылымның соңғы жаңалықтары - интернет, сандық технологиялар, космостық объектілерді өз экономикасының даму мүдделеріне бағыттап, барынша көңіл аударуда. Бірақ сонымен бірге дүние дамыған сайын рухани бет-бейнесін, мәдениетін, менталитетін жоғалтып алған, жоғалтуға даяр ұлт, мемлекеттер қаншама. Демек, жаһанданудың жетегінде кету. Осы орайда Қазақстанға жаһандану қауіп пе? Әрине Қазақстан жастары әлемдік даму үрдісінен сырт қала алмайды. Бұл процестен қорқып, етек-жеңімізді қымтап, озық технологияларды қолданбау күлкілі нәрсе. Салыстырмалы түрде көрші елдердегі құрбы-құрдастарымыз, замандастарымыздың интеллектуалдық деңгейін, жоғарыда айтылған үдеріске қарсы тұрар қайратына зер салайықшы (өзбек, қырғыз) . Істің ақ-қарасы болатыны секілді, жаһанданудың екі жағын да таразыға салған дұрыс. Бұл процесс Қазақстанды бәсекеге қабілетті елу елдің қатарына енгізіп, әлемнің озық елдерінің қатарына енгізуді көздесе, келесі бір жағы жастарымыздың мәдени, рухани тұрғысынан аштыққа әкелуіне, сонымен бірге ұлттық түп-тамырынан ажырап, бүгінгі батыстың түпсіз-тамырсыз, жасанды менталитетін қабылдауға, аз ұлттың бет-бейнесін жоғалтуға әкеп соқтыруда. Ашылған кіндік пен мұрындықты, сырғалы жігіттер соның айғағы.

Яғни, жаһандану процесі бүгінгі жастардың ұлттық табиғи болмысы мен ұлттық санасының жоғалуына, құруына әкеп соғуы мүмкін.

Қай уақыт, қай кезең болмасын адамзат алдында тұратын ұлы мұрат-міндеттердің ең бастысы - өз ісін, ұлттың өмірін жалғастыратын, салауатты ұрпақ тәрбиелеу. Бұл міндет бүгінгі күні де қатты назар аударуды талап етеді, қажет етеді. ХХ ғасырдағы қазақ жастары ұлттық мәдениет, төл өнер, әдет-ғұрыптармен сусын қандырып, әлемде өз бейнесі мен орны бар елге айналу орнына нашақорлық, жезөкшелік пен неше түрлі атыс-шабыс, порнографиялық өнімдермен сусындап, сонымен өсуде. Бес саусақ бірдей емес, көпке топырақ шашуға да болмас.

Американдықтар өз жастарын алуан түрлі құбыжықтар, қансорғыш кейпіндегілермен тәрбиелесе, түркі халқы жас жеткіншектерін қанішер кейіпкерлермен тәрбиелемеген. Бұл нені көрсетеді? Бұл Америка деген жеке ұлттың жоқтығын, оның түп-тамыры мен менталитетінің құрамды екендігін, ұлттық нышанда еліктеп өсер бейнелердің жоқтығын айғақтайтын тағы бір дәлел. Батыстың өздері көрмейтін боевиктерімен сусындап жүрген жастардан, өсіп келе жатқан еліктегіш жеткіншек ұрпақ өзінің ұлттық дәстүрі мен ұлттық өнерінен бірте-бірте қол үзіп, адамдық қасиеттерден жұрдай етіп қана қоймай, мәңгүрттікке апаратын шетелдік ұятсыз әдебиеттер, жауыздық пен қанішерліктің жастар арасында таралуын насихаттайтын туындыларға ет үйретіп, соны мәдениетке балап бауыр басып алды [2, 583] .

Мәдениет - біздің жастар түсінігіндегі түнгі клуб пен дискотека емес, мәдениет - салт-дәстүр, тіл, діл, тарих, музыка, әдебиет т. б. Сондықтан біз жастардың төл мәдениетті сақтап, дамытуын қадағалаған жөн. Бұл жаһандануға жұтылмаудың жалғыз амалы. Қоғамымыздың жастарының парасат биіктігі мен рухани деңгейінің мықтылығы жоғары болған сайын мемлекет негізінің іргетасы да соғұрлым берік болмақ. Біліммен қаруланған, экономикасы мен демократиясы дамыған елдердің бүгінгі таңда әлемдік аренада өз мәдениетін, тілі мен ділін сақтап қалғанын, жаһандануға қарсы тұрарлық қайраты бар екенін өз көзімізбен көріп, куә болып отырмыз. Бұның сыры аталмыш өз әдет - ғұрпын сақтауға тырысқан өркениетті елдерде жастарына БАҚ- да көрініс табатын жаһандану сипаттарын реттеп отыру жұмысын қоғамдық кеңестер атқарады. Міне, осындай бақылау мен ұлттық рух, патриотизмді жастайынан сіңіріп, болашағына кепіл бола алатынына сенім білдіреді.

Сондықтан да бүгінгі жаһандану уақытында жастарды осындай рухани азғындаудан шығатын жолдарды қарастыру күн тәртібіне шығып отырған күрделі мәселелердің бірі. Бұл ретте ата-бабаларымыздың сан ғасырлар бойы көздің қарашығындай сақтап, аманат ретінде қалдырып кеткен жер тұтастығы, бодандық жағдайында біраз әлсіреген салт-дәстүр, әдет-ғұрып, дін, тіл тарихы мен руханият тұтастығы еліміз үшін, оның «қожайыны» - жастар үшін аса маңызды жауапкершілік екенін естен шығармауымыз керек.

Ең алдымен жастар деген кім? Жастар - бойында энергиялық қуаты мол, еш нәрседен қорықпайтын, қорқынышынан үміті мол 16 мен 30 жас аралығындағы әлеуметтік топ. Қазіргі жастар болашақ ел бастайды. Жастар қоғамымыздың икемді де белсенді және мобильді бөлігі болып есептелуі тақырыптың өзектілігін ашады. Дәл осы жастар он жылдан кейін біздің қоғамымыздың негізгі бөлігіне айналады - өмірге деген көзқарасы толық қалыптасқан түрде, олар өндіріс саласынан бастап, басқару салаларына дейін жетіп, қоғамның одан әрі дамуына өз үлестерін қосады. Сондықтан да жастардың дүниетанымдық көзқарастары мен жалпы білім қорының молдығы өте маңызды фактор [3, 170] .

Ал, жаһандану заманында ақпараттық қоғамда әлемдік түрлі мәдениеттің ықпалында өсіп, сонымен сусындаған Қазақстанның болашақ ел бастайтын, өзіндік ұлттық дүниетанымы қалыптаспаған жастардың бет-бейнесі қандай?

Еліміз ананың құрсағында бір түтікпен тамақтанып, тоғыз ай, тоғыз күні толғанда анасының құрсағынан ажырап бөлектенген жас нәресте секілді егемендігімізді алып, Кіндіктен ажырап тамақ іздеген бала секілді бізде «өз алдымызға мемлекет боламыз», «өз күнімізді өзіміз көреміз», «өз мәдениетімізді өзіміз жасаймыз» - деп, әлемге есік терезімізді айқара ашқанымыз сол еді, құдды жаһандану бүкіл әлемді шарпып, енді біздің мемлекетті ғана күтіп тұрғандай лап қойды. Жаһанданумен түрлі Батыстық, Шығыстық мәдениеттер елімізге енді де кетті. Еншісін енді алған «Жап-жас қазақ» оның ішінде кеңестік жүйеде тәрбиеленгендер емес, екі ғасыр (XX ғасыр аяғымен XXI ғасыр басы) тоғысында дүниеге келген «жастар» қай мәдениеттің дұрыс, қайсысы бұрыс екендігін аңғармай қомағайланып біріңғай барлығын қабылдай берді. Технологиясы жетілген Батыс адамын көргенде, Шығыстың дамымай қалған елдері: «Батыстың мәдениеті мықты. Олардың дәстүрі мен мәдениетін қабылдасақ, солардай боламыз»-деп ойлай бастайды. Сөйтіп әлемде тепе-теңдік үйлесімділігі жойылады [3, 169] .

Нәтижесінде рухани мәдениеті қалыптасып үлгермеген, өзіндік ұлттық идеалы жоқ жастар, оқыған - тоқығанын, көрген-білгенінінің барлығын өздерінің дүниетанымдарына айналдыра бастады. Тоғыз қатынның толғағы бірден келген заман сияқты сырттан келіп жатқан түрлі мәдениеттердің дұрыс-бұрысын үлкен буындағы ағалардың өздері айыра алмай қалған секілді. Ең алдымен әлеуметтік-экономикалық жағдайымызды түзеп алайық деп жүріп, идеологиялық жағдайға көңіл бөлінбеді.

Қазақстан тәуелсіз мемлекет ретінде экономикалық, саяси, мәдени дамуында дәл осындай немкеттіліктің шылауында кетіп барады. Әсіресе, бұл енжарлық мәдени дамуымызға тектілік пен талғамның, саралау мен сараптаудың әлсіреуіне соқтырып отыр. Сондықтан бүгінгі жаһандану дәуірінде ұлттық мемлекеттің іргесін нығайту мен мәдени құндылықтарымызды сақтап қалу өте актуальді проблемаға айналды. Мемлекетіміздің қоғамдық-саяси дамуындағы мәдени бей-жайлық төмендегідей келеңсіз, зиянкес процестерді тудырды:

- елде жаппай қарабайыр «бұқаралық мәдениеттің» таралуы;

- жастар мен жасөспірімдердің мәдени талғамсыздығы;

- байырғы ұлт қазақ халқының мәдени мұралары мен құндылықтарын, тілін қажетсінбеу;

- шығармашылық өнерінің сұранысқа ие болмауы;

- кәсібилік өнерден әуесқойлық өнердің басым түсуі, т. б.

Мұның басты себебі, біріншіден, жас тәуелсіз мемлекеттің мәдениетті дамыту функциясы қалыптаспаған, екіншіден, мәдени сұранысты зерттеумен қалыптастыру жолға қойылмаған. Ол үшін қазақ мәдениет қайраткерлерінің рухани бірлігі, мәдени даму жаңа жүйеге салыну керек.

Біз балалар мен жас жеткіншектердің интелектуалдық өресі өздерінің жас деңгейінен асып түсіп «әлеуметтік бәсеке» жолында өз балаларын жекеменшік арнаулы мектептерге орналастыруға ұмтылуда. Әлбетте, балалар, жастар жан-жақты, мол мағлұматты болып жетіліп келеді, бұл арада адамзат баласы білімпаз болып отыр, білім беру жүйесі нығайып, кең қанат жайды, ақпарат көлемі ұлғайды, демек, бұл факторларды назардан тыс қалдырмағанымыз мақұл. Солай бола тұрғанымен, тәрбие ісінде мына мәселерге мән берілмей барады: жақсылыққа сүйеніп, жамандыққа күйіне білу; қайғыны бөлісе білу; қайрымдылық, қарапайымдылық; үлкенді сыйлап, кішіге ізетпенен қарау; мейірбандық сияқты кісілік, адамгершілік қасиеттерді баланың тал бойына егіп, санасына сіңіруге жоқпыз. Соның нәтижесінде өмірде күтпеген тосын жағдайлар - парадокстар алдымыздан орағытып өтеді. Балалар қаршадайынан шетелше бұлбұлша сайрайды, бірақ ана тіліне шорқақ немесе білмегеннен бетімен жер басады. Ал тілін білгендер ділге жоқ. Яғни адамгершілік «витамині» жетіспейді. Осындай жағдайда ұлттық мәдени бет-бейнемізді сақтап қалумен қатар, оны дамытудың стратегиялық маңыздылығы мен болашақ үшін атқаратын қызметін күшейту мемлекеттік деңгейдегі проблема болып тұр. Жастардың жаһандану жағдайында өздерінің ұлттық болмысын жоғалтпау үшін басты қағида: ұлттық болмысымызды, төл мәдени мұраларымыз бен дәстүрлерімізді сақтау және мәдени құндылықтарымызды жетілдіре отырып, жаһанданудың жаппай бірегейленуіне қарсы тұру.

Мемлекет қаншалықты дамыған сайын оның қауыпсіздігіне соншалықты қатер туады деген Канттың И. белгілі көзқарасы бар. Мәселені мәймөңкелемей төтесінен қоятын болсақ, елдің территориялық және рухани тұтастығына төнген қауыптің алдын алудың өзіндік жолдары бар. Бұл жерде территориялық тұтастық халықтың демографиялық жағдайымен анықталатын болса, рухани тұтастық халықтың, оның ішінде жастардың жаһандану деп аталатын үлкен үрдістің батыстану (вестернизация) деп аталатын қою шаңына ілесіп кетпеуі. Ол үшін не істеу керек? Яғни олар рухани тұтастықты бұзатын түрлі мәдени ағымдар мен идеялардың ағымына қарсы төл мәдениет пен руханиятты, салт-дәстүрді қалқан етіп ұстау.

Мәдени білім тек жастар үшін ғана емес, барлық қоғамның әлеуметтік топтары үшін де маңызды болып табылатын құндылық. Ал, мәдениет - адамның рухани әлемін құраушы құндылық.

Диссертация тақырыбының зерттелу деңгейі. Егемендігін алған елімізде бұл жұмыстың зерттелу деңгейі әлеуметтану, психология, педагогика саласында кеңінен зерттеліп келе жатыр. Бірақ та, жастардың рухани мәдениетінің қалыптасуын мәдениеттанулық тұрғыдан аз зерттелген мәселелер санатына жатады.

Сонау антика кезеңінен Сократ, Аристотель, Платон, орта ғасыр кезеңінің философтары Августин, Макиавеллиден бастап жаңа заман философтарының философиялық идеяларынан бастау алған зерттеулер жеке тұлғанының қалыптасуында маңызды орын алады.

Тақырыпта негізгі зерттеу объектісі болып табылатын жастардың мәселесімен терең айналысқан бірнеше ғалымдарды айтуға болады. Жастардың мәселелері жеткілікті деңгейде ғылыми зерттеудің пәні болып келеді. XX ғасырдың басынан бастап әдебиет жанрында жастар өміріне арналған сұрақтар қарастылған еңбектер жарыққа шыға бастады. Қазіргі зерттеушілердің көпшілігі 1900-1909 жылдары жастардың әлеуметтануы пайда болды деп есептейді. Сонымен жастар мәселесін зеретеудің әдістемелік және қолданбалы аспектілері Қазақстандық ғалымдар - Әженов М. С., Биекенов К. У., Ғабдуллин К. Ғ., Нұсқабаев О., Пузиков М. Ф., Қасымова Л. Н., НысанбаевН. М., Калашников Н. еңбектерінде әзірленуде [4] .

Зайниева Л. Ю., Омаров Ш., Сыдықов Ұ. Е. мақалаларында жастардың саяси әлеуметтенуіне, мемлекеттік жастар саясатының нәтижелігіне талдау жасау көрсетілген [5] .

Көптеген зерттеушілердің ғылыми мақалаларында мәселенің жекелеген аспектілері көрініс тапқан. Сонымен Жаманбалаева Ш. Е., Қазымбетова Д. К., Ляднева Ж. М еңбектерінде жастар арасындағы адамгершілік құлдырауға тереңінен талдау жасалған, жастардың нормативті санасының сипаттары анықталған [6] .

Жаназарова З. Ж., Абдирайымова Г. С., Сарсенбаев А. С., Телебаев Г. Т., Калетаев Д. А., Золотухин С. А. еңбектерінде Қазақстан жастарының трансформациясының мәселелері қарастырылады [7, 132] . Қазақстандағы жастар мәселесі - ТМД және Отандық ғылымда әр қырынан, түрлі салаларда зерттеліп жүрген мәселелердің бірі. 1990-жылдардан бастап, жастар тақырыбы ғылымның түрлі салаларын саясаттану, философия, педагогика, тарих, әлеуметтану қызықтыруда. Қазіргі кезеңде философиялық, мәдениеттанулық, әлеуметтік-психологиялық және педагогикалық концепциялар негізінде жастар мәселесін зерттеу деңгейі жоғары деңгейде. Жастардың әлеуметтік-мәдени бағдары және жастар мәселесі туралы ой-пікірлер айтқан шетелдік және Отандық ғалымдарды ерекше айтып кетуге болады. Жастарды әлеуметтік жағынан терең зерттеген ғалымдар қатарына. Быков С. Н., Матлуенис А. А., Мансуров А. А., Рубина Л. Я., Саар З. А., Несмелов М. Ю., Земрах Т. В., Борисов Ю. В. және т. б. еңбектерін келтіруге болады [8] .

Филиппов Ф. Р. пен Руткеевич М. Н. зерттеулері де жастар мәселесін тереңірек қарастырды. Шубкин В. Н. бір мезгілде дерлік Сверловскіде Филиппов Ф. Р. пен Руткеевич М. Н. зерттеулер жүргізе бастады. Олардың зерттеу тәсілдерінің өзіндік бір ерекшелігі мынада еді, жастар мәселелері кеңес қоғамының әлеуметтік құрылымын жаңғырту мен ұрпақаралық әлеуметтік өзгерістер арқылы қаралды. Қоғам дамуының үш құраушысына баса назар аударылды: қоғамдық қажетіліктер, білім беру жүйесі мен жастар, сондай-ақ олардың арасындағы қарама-қайшылықтар. Соның нәтижесінде жастар әлеуметтануының жаңа бағыты пайда болды, студент жастардың әлеуметтік мәселелері. Осы тақырыпты Свердловскіде Рубина Л. Я., Харьковта Якуба Е. А. жалғастырды.

Жастар мәселесіне қатысты негізгі зерттеулерді ленинградтық мектеп ұсынған әлеуметтік-психологиялық сала. Лисовскийдің бастамасымен жұмыс жасайтын бұл сала эмпирикалық материалдың негізінде жастардың тіршілік әрекетінің үлгілерін жасады. Оның жастар мәселесіне арналған көп кітаптары 60-жылдардың соңынан бастап осы уақытқа дейін жастардың мәселелері жөніндегі ақпараттың негізгі әдіснамалық дерек көзі болып келеді [9, 23] . Ал осы ленинградтық мектеп аясында өз қызметін бастаған Кон И. С. жасөспірімдік шақ пен Батыста кең тараған бағыт-жастардың субмәдениеті психологиясымен айналысқан. 60-жылдардағы батыстың жастары туралы зерттеулері қазіргі заманғы батыста өте құнды [10, 27] .

Руханилық, рухани - адамгершілік құндылықтар мәселесінің акциологиялық аспектіні батысеуропа философисының көрнекті өкілдерінің еңбектері арналған. Олардың арасында Гегель Г., Гуссерел Э., Джеймс У., Шопенгеуэр А., Шпенглер О., Ясперс К. атап өту керек.

Классикалық әлеуметтануда өмірлік стратегиялар ұғымы әлеуметтік ойлардың әртүрлі ағымдарында көрініс тапты. П. Бергердің, Т. Лауманның, А. Шюцтің еңбектерінде тұлғаның өмірдік әлемнің субъективтілігінің және концепциялары феноменологиялық дәстүрде қолданылады [11, 46] .

Жалпы, бұл зерттеулердің барлығы жастар мәселесін жан-жақты қарастырғанымен, қазіргі информациялық, техногендік кезеңде бұл тақырыптағы зерттеулер әлі де жеткіліксіз. Жастардың әлеуметтік бейімделу, мәдениет саласындағы, саяси процеске қатысуындағы белсенділіктері жөнінде терең сараптамалар жасау бүгінгі күнде басты міндет. Уақыт өткен сайын жастар арасында әлеуметтік-саяси, мәдени құндылықтар өзгеріп, дүниеге деген жаңа көзқарас пайда болады. Бүгінгі жастардың қоғамдағы белсенділіктерін және олардың өміріндегі дәстүрлі құндылықтардың ролін анықтау өте маңызды. Сондықтан да қоғамдағы жастардың мәселесін жан-жақты зерттеу ізденісімнің өзіндік ерекшелігін білдіреді.

Зерттеудің мақсаты мен міндеттері. Ақпараттық қоғамдағы жастардың рухани мәдениетін қалыптастыру мәселелері, жастарының арасында дәстүрлі ұлттық болмыс пен иновациялық жаңашылдықты сабақтастыру жұмыстың мақсаты болып табылады. Осы мақсатқа жету үшін мынандай міндеттер белгіленді:

... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.