Жеке тұлғалардың табыстарына салық салу ерекшеліктері

Пән: Салық
Жұмыс түрі: Дипломдық жұмыс
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 78 бет
Таңдаулыға:

ӘЛ-ФАРАБИ АТЫНДАҒЫ ҚАЗАҚ ҰЛТТЫҚ УНИВЕРСИТЕТІ

ЭкономикА ЖӘНЕ бизнес ЖОҒАРЫ МЕКТЕБІ

050509 «ҚАРЖЫ» мамандығы

«Қаржы» кафедрасы

Диплом жұмысын орындауға арналған

ТАПСЫРМА

4 курс студенті Ештайбеков Нұрсұлтанға

Жұмыс тақырыбы «Жеке тұлғалардың табыстарына салық салу ерекшеліктері»

«30» желтоқсан 2011 жылғы №4-2899 бұйрығымен бекітілді.

Аяқталған жұмыстың тапсырылу мерзімі «»

Жұмыс барысында қолданылған бастапқы мәліметтер

Диплом жұмысын қарастыру барысындағы сұрақтар немесе жұмыстың қысқаша мазмұны:

а)

;

б)

;

в)

МАЗМҰНЫ

КІРІСПЕ . . . 6

ЖЕКЕ ТҰЛҒАЛАРДЫҢ ТАБЫСТАРЫНА САЛЫНАТЫН САЛЫҚТЫҢ ҚҰРЫЛЫМЫНЫҢ ТЕОРИЯЛЫҚ АСПЕКТІЛЕРІ . . . 9

1. 1 Жеке тұлғалардың табыстарына салынатын салықтың экономикалық мәні . . . 9

1. 2 Жеке тұлғалардың табыстарына салық салудың шетел тәжірибесі . . . 22

ҚР-ДАҒЫ ЖЕКЕ ТАБЫС САЛЫҒЫНЫҢ БЮДЖЕТТІ ҚАЛЫПТАСТЫРУДАҒЫ РӨЛІНЕ ТАЛДАУ (АЛМАТЫ ҚАЛАСЫ БОЙЫНША ЖЕКЕ ТАБЫС САЛЫҒЫ ТУРАЛЫ МӘЛІМЕТТЕРДІ МЫСАЛҒА АЛА ОТЫРЫП) . . . 34

2. 1 Жеке табыс салығының ҚР-да қызмет етуін талдау . . . 34

2. 2Алматы қаласының 2009-2011 жылдардағы бюджетінің табысын толтырудағы жеке табыс салығының орны . . . 45

ЖЕКЕ ТҰЛҒАЛАРДЫҢ ТАБЫСТАРЫНА САЛЫҚ САЛУ МЕХАНИЗІМІН ДАМЫТУ ЖОЛДАРЫ . . . 56

ҚОРЫТЫНДЫ . . . 67

ПАЙДАЛАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТТЕР . . . 71

КІРІСПЕ

Зерттеу тақырыбының өзектілігі. Бүгінгі таңда, біздің алдымызда бюджетті толықтырудың оңтайлы жолдарын іздестіріп, елімізді индустриалды-инновациялық дамыту міндеті тұр. Мемлекет басшысы Нұрсұлтан Назарбаев Үкімет мүшелері, әкімдер, орталық мемлекеттік органдар, «Нұр Отан» ХДП және «Самұрық-Қазына» ҰӘҚ басшылары қатысқан кеңейтілген отырыста, «Салық әкімшілігі мәселесін жақсарту қажет. Экономика өсуде, алайда берешеке те өсуде. Тек 2010 жылы жиналмаған салық мөлшері 2009 жылмен салыстырғанда екі есе өсті, ал 2011 жылы ол 224 миллиард теңгеге жетті. Салық және кеден органдары өздерінің ақпараттық жүйесіндегі сараптамалық мәселелерді күшейтуге тиіс» деп елдегі салық қызметінің жұмысын одан ары жандандыруды міндеттеген болатын. Бұл тұрғыда, Елбасы салық жүйесін Қазақстанның жаңа сатыдағы дамуының міндеттерімен сәйкестендіру қажет екендігін де көрсетіп берді. Осы орайда, салық органдары қызметкерлерінің де негізгі міндеттерінің бірі - салық және басқа да төлемдердің мемлекет қоржынына түсуін, болжамдалған соманың орындалуын қамтамасыз ету болып табылады. Салықтардың бюджетке толық әрі уақтылы түсуін қамтамасыз ету - салық органдарының негізгі мақсаты. Салық төлеушiлер салық төлеуден жалтару жолын iздеп оңды тәжiрибе жинай бастады, сол себептi мемлекеттiк қазынаға келiп түсетiн салықтар, соның iшiнде жеке тұлғаға салынатын табыс салығы бойынша түсiм толық сипатта емес. Жеке табыс салығы мемлекеттің экономикалық реттеу тұтқаларының бірі. Бұл салық арқылы мемлекет әртүрлі мәселелерді шешуге тырысады. Атап айтқанда, барлық деңгейдегі бюджеттерді ақшалай түсімдермен қамтамасыз ету, халықтың табыс деңгейін реттеу, алынған табысты рационалды пайдалануды ынталандыру. Жеке табыс салығы халықтың нақты табыстарының деңгейіне ықпал етеді. Сондықтан салықты бюджетке есептеп, аудару механизмдерiн жетiлдiру және табысқа салық салудың тиімді критерийлерін іздестіру қажеттілігі туындап отыр.

Сондай-ақ, мемлекет басшысы Нұрсұлтан Назарбаев Қазақстанда қолайлы инвестициялық жағдай жасауды, шикізаттық емес экономика секторларында жалпы салық жүктемесін төмендетуді, жеке кәсіпкерліктің еркін дамуына кедергі тудыратын әкімшілік мәселелерді шешуді мемлекет басымдығының бірі деп атады. “Әртараптандырудың өзегі кәсіпкерлік болады. Біз тәуекелдерді өз мойнына алуға, жаңа рыноктарды игеруге, инновациялар өндіруге дайын қуатты кәсіпкерлер тобын көргіміз келеді”, - деген Елбасы талабы бәріміздің алдымызға нақты міндеттер қойды. Жаңа өнімнің нарыққа толық өтуін қамтамасыз ету, өзекті мәселе. Бұл орайда белгілі ғалым, профессор Ғ. М. Мұтановтың пікірі мынадай: «Жаңа жоғары технологиялық өнімдерді нарыққа өткізу үшін технологиялық өту жолын қалыптастыру қажет: жаңартпашылық ұсыныс - ҒЗТКЖ (Ғылыми зерттеу тәжірибелік - конструкторлық жұмыстар) - технологиялық жоба - тәжирибелік үлгі - өндіріс-нарық. Жаңа технологияның өндіріске өту жолының нәтижелі жұмыс істеуі үшін жаңартпашылық қызметке қатысатын барлық тұлғаларды құқықтық, институтционалдық және салықтық ынталандыру механизмдері қажет».

Жеке табыс салығының экономикалық мәнiн ашу және оның өзге салық түрлерiнен ерекшелiгiн қарастыру, еліміздің инвестициялық тартымдылығына әсерін білу, салықты бюджетке есептеп, аудару механизмдерiн жетiлдiру, салықтық шегерiмдер мен жеңiлдiктер мөлшерi, салық ауыртпашылық деңгейiн мейлiнше төмендету, салықтың бюджетке түсу мерзiмдерiн тұрақтандыру, салық ставкаларын елдiң экономикалық және әлеуметтiк жағдайына сай бекiту, шетелдік тәжірибені талдай отырып шағын кәсіпкерлікті дамытуды жеке табыс салығы арқылы ынталандыру тақырыптың өзектілігі болып табылады.

Дипломдық жұмыстың мақсаты: Қазақстан Республикасының шағын кәсіпкерліктің дамуын ынталандыру мен бюджет кірістерін тиімді қалыптастырудағы жеке табыс салығының рөлін арттыру болып табылады.

Негізгі мақсатты іске асыру үшін келесідей міндеттер қарастырылады:

Жеке табыс салығының экономикалық мәні мен рөлін қарастыру;
Жеке табыс салығының мемлекеттік бюджет кірістерін қалыптастырудағы рөлін қарастыру;
Жеке табыс салығын салудың шетелдік тәжірибесін қарастыру;
Жеке табыс салығының алыну механизімінің жүргізілуін ұйымдастыру;
Алматы қаласы бойынша бюджетке түскен жеке табыс салығының ағымдағы жағдайын талдау;
Ел азаматтарының табыс деңгейін реттеуді жеке табыс салығы арқылы жүзеге асырушы дамыған елдердің озық тәжірибелерін талдау.

Осы аталған міндеттерді іске асыра отырып, біз көзделген мақсатқа қол жеткізіп, Қазақстандағы әлеуметтік-экономикалық жағдайды ғаламдық дағдарыстың толқындарының теріс салдарынан алдын алып, халықтың әл-ауқатының жақсаруы мен болашақта сапалы экономикалық өсу үшін қажетті негіздерді қамтамасыз ете аламыз.

Жалпы, дипломдық жұмыс 3 бөлімнен қарастырылып жазылған.

Бірінші бөлімде жеке табыс салығының теориялық негіздері мен экономикадағы рөлі, яғни жеке табыс салығының экономикалық мәні мен пайда болу тарихы, өзге салық түрлерінен ерекшеліктері және жеке табыс салығын салудың шетелдік тәжірибесі қарастырылған.

Ал екінші бөлімде жеке табыс салығының Қазақстан Республикасы салық жүйесіндегі рөлі, соның ішінде Алматы қаласы бойынша бюджетке түскен жеке табыс салығының ағымдағы жағдайына талдау жеке табыс салығының алыну механизімін ұйымдастыру жүзеге асады.

Үшінші бөлімде ҚР-ның экономикалық дамуы барысындағы жеке табыс салығының мәселелері мен оны жетілдіру жолдары қарастырылады.

Тақырыптың зерттелу деңгейі. Қазақстан Республикасының салық жүйесіндегі жеке табыс салығының ерекшеліктері бойынша ғылыми көзқарастарды теориялық және әдіснамалық тұрғыда көптеген ғалымдар өз еңбектерінде қарастырып өткен. Олардың қатарына Ермекбаева Б. Ж, Сәбден О, Нурхалиева Д. М, Таттымбетова К. Т. Молдахметова А. Б. Омирбаев С. М, Омарова Ш. А, Бекболсынова А. С, Джамбурбаева М. У, Жакишев С. А, Жақыпбеков Д. С, Үмбеталиев А. Д, Керімбек Ғ. Е, Құлпыбаев С, Мельников В. Д, Худяков А. И, Крамаренко Т. Н, Қомбарова А, Нуракаева А, Нұрымов А, Шарипов А. Қ. сынды ғалымдарды жатқызуға болады.

Зерттеудің теориялық және әдіснамалық негіздеріне отандық және шетелдік ғалым-экономистерінің монографиялары, ақыл-ой еңбектері мен зерттеу нәтижелері алынды. ҚР Президентінің жарлықтары, ҚР Үкіметінің қаулылары, Қазақстан Республикасының заңдары мен нормативтік-құқықтық актілері қолданылды. Зерттеудің мәліметтік базасы ретінде Қазақстан Республикасы Статистика агенттігінің мәліметтері, ҚР Қаржы министрлігінің талдау жұмыстары, ҚР Қаржы министрлігі Салық комитетінің мәліметтері, Алматы қаласы бойынша Салық департаментінің жылдық есептері, халықаралық және республикалық ғылыми-тәжірибелік конференцияның мәліметтері пайдаланылды.

. ЖЕКЕ ТҰЛҒАЛАРДЫҢ ТАБЫСТАРЫНА САЛЫНАТЫН САЛЫҚТЫҢ ҚҰРЫЛЫМЫНЫҢ ТЕОРИЯЛЫҚ АСПЕКТІЛЕРІ

1. 1 Жеке тұлғалардың табыстарына салынатын салықтың экономикалық мәні

Салықтар мемлекеттің құрылумен бірге пайда болады және мемлекеттің өмір сүруі мен дамуының негізгі қаржылық көзі болып табылады. Мемлекет құрылымының өзгеруі, өркендеуі қашан да болса оның салық жүйесінің қайта құрылуымен, жаңаруымен бірге қалыптасады. Әрбір мемлекетке өзінің ішкі және сыртқы саясатын жүргізу үшін белгілі бір мөлшерде қаржы көздері қажет.

Салықтар - мемлекет қаржысының тұрақты қайнар көзі. Мемлекет салықтарды экономиканы дамыту, тұрақтандыру барасында қуатты экономикалық тетік ретінде пайдаланады, өйткені мемлекеттің экономикалық қатынастарды реттейтін негізгі құралы салықтар болып табылады. Қандай да болмасын мемлекеттің атқаратын қызметтерінің ең маңызды түрі мемлекеттік кірістерді қалыптастыру. Мемлекеттік кіріс мемлекет қарамағына әртүрлі түсім көздерінен келіп түсетін және оның өзіне тән міндеттемелерін орындауға, функцияларын жүзеге асыруға пайдаланатын қаржылық ресурстар. Ол мемлекеттік кірістердің қатарынан салықтар өте маңызды орын алады. Оның есебінен мемлекеттің әлеуметтік, экономикалық, саяси және басқадай бағдарламалары қаржыландырылады, мемлекеттің қызмет етуі қамтамасыз етіледі.

Нарықтық экономика жағдайында салықтар мемлекеттік қызметті және оның аппаратын ұстаудың негізгі көзі. Салық құралдарын қолданып мемлекет елдегі болып жатқан экономикалық процестерге белсенді ықпал етеді. Салық ставкаларын белгілеу және салық алу арқылы мемлекет біріншіден, өзінің функцияларын жүзеге асырудың қаржылық базасын ақша қаражаттарымен қамтамасыз етсе, екіншіден, салықтар мемлекеттің мақсаты мен міндеттемелерін сәйкес бағытта дамуға нысаналанған экономикалық процестерге ықпал ететін қуатты құрал ретінде көрініс табады. Салықтар әрқашанда мемлекет пен халықтың жан-жақты мұқтаждықтарын қанағаттандыру және өндірісті дамыту мақсатында ұлттық табыс және жалпы ішкі өнімді қайта бөлуге байланысты экономикалық қатынастарды көрсетеді. Сондықтан салықтар - шаруашылық жүргізуші субъектілердің, жеке тұлғалардың мемлекетпен екі арадағы мемлекеттік орталықтандырылған қаржы көздерін құруға байланысты туындайтын қаржылық қатынастарды сипаттайтын экономикалық категория болып табылады.

«Салық» ұғымы әр түрлі экономикалық әдебиеттерде әр түрлі қарастырылады. Негізінен көптеген экономикалық әдебиеттерде «салық» ұғымы бюджет қорына белгілі бір көлемде және белгілі бір уақытта түсетін міндетті төлем ретінде қарастырылады. Ал Қазақстан Республикасының Салық кодексі бойынша салықтар дегеніміз мемлекеттік бюджетке заңды және жеке тұлғалардан белгілі бір мөлшерде және мерзімде түсетін міндетті төлемдер болып табылады. Салықтардың экономикалық мәні мынада:

біріншіден, салықтар шаруашылық жүргізуші субъектілер мен халық табысының қалыптасуындағы қаржылық қатынастардың бір бөлігін көрсетеді;
екіншіден, шаруашылық жүргізуші субъектілер мен халық табысының белгілі бір мөлшерін мемлекет үлесіне жинақтап, жиынтықтаудың қаржылық қатынастарын көрсетеді.

Салықтардың мәнін толық түсіну үшін олардың экономикалық маңызын түсіну қажет. Ал салықтардың экономикалық маңызы олардың атқаратын қызметіне тікелей қатысты. Салықтардың функцияларына талдау жасау арқылы салықтардың тікелей мәнін және экономикалық табиғатын, атқаратын қызметтерінің негізгі бағыттарын көруге болады. Салықтардың функциялары белгілі кезеңде өздері атқаратын рөліне байланысты мемлекет алдында тұрған негізгі мәселелерді шешуге ықпал ететін қажетті экономикалық реттеуші тұтқа болып табылады. Салықтырдың мынадай негізгі қызметтері (функциялары) бар:

фисқалдық;
реттеушілік;
бақылаушылық.

Салықтардың бірінші қызметі - фисқалдық немесе бюджеттік қызмет. Жалпы «Фискон» латын сөзi, қазақша «Себет» деген мағынаны бiлдiредi. Бұл қызмет арқылы мемлекеттік бюджеттің кіріс бөлігі құрылып, салықтардың қоғамдық міндеті артады. Себебі, салықтар мемлекеттік бюджеттің кірісін топтастыра отырып, әлеуметтік, әскери, қорғаныс, тағы басқа да шаралардың іске асуын қамтамасыз етеді. Мемлекеттік бюджеттің кіріс көзін құрайтын негізгі қаржылық көздер - салықтар. Салықтардың екінші маңызды қызметі ол - реттеушілік қызметі. Реттеушілік қызметі салық механизмі арқылы іске асырылады. Оның ішіндегі негізгі тетіктер салық ставкалары мен салық жеңілдіктері. Салықтық реттеудің тетіктері тек қана өндірістің дамуын реттеп қана қоймай, сонымен қатар ақша және баға саясаты, шетелдік инвесторларды ынталандыру, шағын және кіші кәсіпкерлікті дамыту жұмыстарын жүзеге асыруы қажет. Әрине салықтық реттеу тетіктері тиімді қызмет атқару үшін олардың басқа да экономикалық тетіктерімен тығыз байланыста болуы керек.

Салықтардың келесі негізгі қызметі ол бақылаушылық қызметі, яғни салықтық бақылау. Салықтардың бақылаушылық қызметі арқылы салық механизмінің қызмет етуінің тиімділігі бағаланады, қаржы ресурстарының қимылына бақылау ісі жүргізіледі, салық жүйесі мен бюджет саясатын жетілдіру жолдары қарастырылады. Салықтық бақылауды тиімді жүргізу арқылы салықтық тәртіпті қатаң сақтау, салық төлеушілердің заңға сәйкес төлейтін салықтары мен алымдарын толық және уақытылы бюджетке төлеп отыруы қамтамасыз етіледі.

Салық салу кезінде мемлекет белгілі бір қағидаларға сүйенеді. Салық салу салық жүйесінің негізгі қалыпты жағдайы. Салық салу қағидаларын ең алғаш рет А. Смит қалыптастырды. Смиттің пікірінше ең бастысы салық салуды дұрыс жолға қоя білу керек, салық ісін тиімді ұйымдастыра білу керек. Оны ұйымдастыру үшін белгілі бір қағидалар болады, олар келесідей:

Әділеттілік - азматтар салықты табысына қарай төлеу керек;

Анықтылық - салық төлеушіге салық сомасы, салық төлеу тәртібі, уақыты алдын - ала белгілі болу керек;

Қарапайымдылық - салық салық төлеуші ушін ыңғайлы уақытта және қарапайым тәсілмен алыну керек;

Үнемділік - салық алуға кеткен шығын салықтық түсімдерден көп болмауы керек.

Осы қағидалар күні бүгінге дейін салық салуды ұйымдастыру қағидалары ретінде қолданылады. Бұлар салық салудың кез-келген жүйесінің бастамалары ретінде қызмет ете алады.

Салық жүйесі белгілі бір қағидаларға сүйеніп қалыптасуы тиіс, сонымен қатар олар салық қатынастарының негізін анықтайды. Сондықтан салық салу қағидаларының ғылыми талдануы мен жүйелендірілуі бүтіндей экономикалық қатынастар үшін маңызы өте зор. Юткина Т. Ф. салық қағидаларын екі топқа бөледі: Жалпылама немесе іргелі (негізгі) қағидалар, бұл қағидалар кез-келген мемлекеттерде қолданылады, яғни ол классикалық қағидалар.

Салық жүйесін құрудың функционалды немесе экономикалық, ұйымдық-құқықтық қағидалары. Мұндай қағидалар жиынтығы ішкі ұлттық қағидалардың қосалқы жүйесіне жатады және осы қағидалар негізінде белгілі бір елде салық жүйесі туралы заң қабылданады олар келесідей:

салық заңдарының тұрақтылығы, заңның кері күшіне тыйым салу;
әмбебап салық салуға тырысу;
салық салудың бейтараптылығы, дискреттілігі, ашықтығы;
барлық субъектілер үшін салық ауыртпалығының бірқалыптылығы;
салық техникасының икемділігі;
экономикалық мүдделердің теңдігін қамтамасыз етуге тырысу;
салық әкімшілігінің репрессивті сипаттағы әрекеттерін болдырмау.

Ресей экономисті Евстигнеев Е. Н. салық салудың қағидаларын үш топқа бөлуді ұсынады: экономикалық, заңдық және ұйымдастырушылық.

Экономикалық қағидаларға: шаруашылық тәуелсіздік, әділеттілік, мемлекеттік бюджет пен салық төлеуші арасындағы мүдделердің байланыстылығы жатады. Әділеттілік қағидасына сәйкес әрбір тұлға өзінің табысына және мүлкіне қарай мемлекеттің шығындарын қаржыландыруға өз үлесін қосу қажет. Бұл қағида екі орталықтандырылған идеяға сүйенеді: 1) салық салудың сомасы төлеушінің табысына сәйкес болуы тиіс және 2) мемлекеттен көп игілік алатын тұлға салықты да көп төлеуі керек. Бұл қағиданың методологиялық негізі салық салудың прогрессивтілігі мен щедулярлығы.

Мемлекеттік бюджет пен салық төлеуші арасындағы мүдделердің байланыстылығы қағидасы Лаффер қисығымен сипатталады, яғни бұл қисық салық базасының, оның ставкасына және бюджет табыстарының салық ауыртпалығына байланысты екенін көрсетеді.

Заңдық қағидаларға: салықты заңмен бекіту, салық заңнамасының салықтық емес заңдарға қарағанда басымдылығы, салықтық қатынастардың субъектілері мүдделерінің сәйкестігі жатады.

Ұйымдастырушылық қағидаларға: салық жүйесінің тұрақтылығы, салық жүйесінің біртұтастығы жатады.

Еліміздің салық заңнамасына сәйкес, Қазақстан Республикасында келесідей салық салу қағидалары қызмет етеді:

Қазақстан Республикасының салық заңдары салық және бюджетке төленетін басқа міндетті төлемдерді төлеудің міндеттілігі, салық салудың айқындығы, әділдігі, салық жүйесінің біртұтастығы және салық заңдарының жариялылығы қағидаларына негізделеді.

Қазақстан Республикасының салық заңдарының ережелері белгіленген салық салу қағидаларына қайшы келмеуге тиіс.

Салық салудың міндеттілігі. Салық төлеуші салық заңдарына сәйкес салық міндеттемелерін толық көлемінде және белгіленген мерзімдерде орындауға міндетті.

Салық салудың айқындығы. Қазақстан Республикасының салықтары және бюджетке төленетін басқа да міндетті төлемдері айқын болуға тиіс. Салық салу айқындығы салық төлеушінің салық міндеттемелері туындауының, орындалуының және тоқтатылуының барлық негіздері мен тәртібін салық заңдарында белгілеу мүмкіндігін білдіреді.

Салық салудың әділдігі . Қазақстан Республикасында салық салу жалпыға бірдей және міндетті болып табылады, ал жеке сипаттағы салық жеңілдіктерін беруге тыйым салынады.

Салық жүйесінің біртұтастығы. Қазақстан Республикасының салық жүйесі Қазақстан Республикасының бүкіл аумағында барлық салық төлеушілерге қатысты біртұтас болып табылады.

Салық заңдарының жариялылығы. Салық салу мәселелерін реттейтін нормативтік құқықтық актілер ресми басылымдарда міндетті түрде жариялануға тиіс.

Қазіргі жағдайда дұрыс ұйымдастырылған салық жүйесі - салық заңнамасының тұрақтылығы, салық төлеушілер мен мемлекет арасындағы өзара қарым-қатынастарының құқықтық сипатта болуы, салық ауыртпалығының салық төлеушілердің арасында біркелкі бөлінуі, алынатын салықтар оларды төлеушілердің табысына байланысты алынуы, салық алу әдісі мен уақытының салық төлеуші үшін ыңғайлығы, салық төлеушілердің заң алдында теңдігі, салық жинауға кеткен шығындардың минималды болуы, экономикалық қызметтін формалары мен әдістеріне қатысты салық салудың бейтараптылығы, салық салу бойынша ақпараттың қолжетерлігі мен ашықтылығы, салық құпиясының сақталуы сынды қағидаларға жауап беру керек.

Салық заңдарының тұрақтылығы дегеніміз салықтық өзара қарым-қатынас саласын реттейтін нормалардың және ережелердің өзгермейтіндігі. Осы қағидаға сәйкес салық туралы заңдарға өзгерістер мен толықтырулар салық жылы ішінде еңгізілмеуі тиіс, ал жеңілдіктер беретін ережелер мен преференциялар бастапқы заңмен бекітілген мерзімге дейін өзгеріске ұшырамауы тиіс. Салық заңнамасының бірнеше жыл ішінде тұрақтылығы үлкен мәнге ие, яғни реформалар мен елеулі сипаттағы өзгерістер жыл сайын жүргізілмеу керек. Салық заңдарының нормаларын қайта қарау іс жүзінде заңмен бекітілген рәсімдерге сәйкес жүргізіледі.

Құқықтық мемлекетте салық төлеушілер мен мемлекет арасындағы өзара қатынастар тек қана заңмен реттеледі. Құқықтық өзара қатынастар қағидасы, салық саясаты саласында тұлғалардың өзара жауапкершілігін сипаттайды. Салық төлеушілер мен мемлекет арасындағы құқықтық сипаттағы өзара қатынастар қағидасының орындалмауы үкіметтің салықтық уәкілетсіздігінен көрінеді.

Салық ауыртпалығын бөлу қағидасы салық жүйесін құру кезінде қатал болмайды, бірақ оны сақтамау немесе жиі жасалатын бұзұшылық салық төлеуден жалтару сияқты ауыр зардапқа әкеледі. Кез-келген мемлекеттің заңы әлеуметтік жағдайы, кәсібі бойынша ажыратылатын салық төлеушілердің әртүрлі категориялары бойынша салық ауыртпалығын теңсіз бөлуді болдырмауға, сондай-ақ бірдей табыстары бар тұлғалардың табыстарына әртүрлі деңгейдегі салық салуды болдырмауға тырысады. Салық ауыртпалығын бірқалыпты бөлу қағидасының бұзылуы - салық төлеуден жалтару, салық төлеуден жаппай жалтарудың таралуы салық салуда мемлекеттік бақылаудың жоқтығын көрсетеді. [28. 13-16 б. ]

Алынатын салықтар салық төлеушілердің табыстарына сәйкес алыну қағидасы салық төлегеннен кейін салық төлеушіде қалыпты өмір сүру үшін немесе экономикалық қызметті кеңейту үшін ақша қаражаттарының қалуын ғана емес, сондай-ақ белгілі бір кезеңдерде, яғни салықтық төлемдерді төлеу кезінде олар ағымдағы түсімдер деңгейінен аспауы керек, себебі жаппай банкротқа ұшырау жағдайы болуы мүмкін.

Салық төлеуші үшін ең жоғарғы қолайлы жағдай жасау - экономикалық өсуге бағытталған мемлекеттің маңызды мәселесі. Салық төлеушіге қолайлы жағдай жасау салықтық төлемдерді төлеу мерзімін еңгізу, салық төлеу мерзімін ұзарту және бөліп төлеу мүмкіндігі ғана емес, сонымен қатар салық заңнамасының ережелері мен нормаларының түсініктілігі. Төлеушілердің барлық категориялары үшін салық заңнамасының ережелері мен нормаларына қолжетерлік барлық елдердің заң шығарушыларының мақсаты. Оларға келесі талаптар қойылады:

кез-келген қолданылатын термин заңмен бекітілген бір ғана мәнге ие болуы керек;
шығарылатын заң актілерінің саны көп болмауы тиіс;
заң актілері мен нормалары бір-біріне қайшы болмау керек;
заңның құрамы салық төлеушіге түсінікті болу керек;
заң актілерінің қандай да бір нормалары өзгерген жағдайда, өзгерістер баспа бетінде жариялануы тиіс.

... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.