Магнит өрісі жайлы

Пән: Физика
Жұмыс түрі: Дипломдық жұмыс
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 59 бет
Таңдаулыға:

Мазмұны

Кіріспе . . . 3

1. Магнит өрісі тақырыбындағы негізгі ұғымдарды қалыптастыру әдістемесі

Магниттік құбылыстар. Токтардың өзара әсері . . . 7
Магнит өрісі . . . 10
Магнит өрісінің индукция векторы.

Магнит индукциясын өлшеу тәсілдері . . . 12

1. 4 Магнит индукция сызықтары.

Әртүрлі токтардың магнит өрістері . . . 16

1. 5 Магнит өрісінің ток пен зарядқа әсерлері

1. 5. 1 Магнит өрісіндегі токқа әсер етуші күш. Ампер заңы . . . 20

1. 5. 2 Лоренц күші . . . 23

1. 6 Заттардың магниттік қасиеттері . . . 25

2. Магнит өрісі тақырыбы бойынша жүргізілетін эксперименттік және зертханалық

жұмыстар

2. 1 Эрстед тәжірибесі . . . 31

2. 2 Түзу және дөңгелек токтардың магниттік сызықтары . . . 32

2. 3 Дөңгелек токтардың өзара әсерлері . . . 34

2. 4 Тұрақты магниттің магнит өрісінің магнит индукциясын Ампер заңымен анықтау . . . 35

2. 5 Тұрақты магниттің магнит өрісінің магнит индукциясын магнит ағынын өлшеу арқылы анықтау . . . 37

2. 6 Жердің магнит өрісін зерттеу . . . 39

3. Магнит өрісі тақырыбына есептер шығару әдістемесі . . . 47

4. “. Магнит өрісі. Магнит индукциясы ” тақырыбын оқытуда

компьютер негіздерін қолдану. Компьютер арқылы . . . 54

5. Магнит өрісінің техникада қолданылуы . . . 58

Қорытынды . . . 65

Пайдаланылған әдебиеттер тізімі . . . 68

Кіріспе

Физика - материя козғалысының жалпы және қарапайым формаларын, қасиеттері мен заңдылықтарын зерттейді. Ол осы заманғы жаратылыстануда жетекші роль атқарады. Мұның өзі физикалық заңдардың, теориялардың және зерттеу әдістерінің барлық жаратылыстану ғылымдары үшін шешуші мәні барлығымен байланысты.

Қазіргі заманғы физика ғылымы жаратылыстану білімі мен ғылыми-техникалық прогресстің іргетасы болып табылады. Электротехника, автоматика, радиотелеметрия және техниканың басқа да көптеген салалары физиканың сәйкес бөлімдерінен дамып өрістеді. Ғылым мен техниканың ары қарай дамуы физика жетістіктерінің техника мен өндірістің түрлі салаларына одан әрі неғұрлым терең енуіне алып келеді.

Жаратылыстану үшін және техниканы дамыту үшін физиканың мәні арта беруіне байланысты, физиканы білу қазіргі коғамның әрбір адамына қажет бола түсуде.

Адамның табиғи ақыл-ой қабілеті оның дамуының қуатты қозғаушы күші болып табылады. Білім берудің негізгі мақсаты - жеке тұлғаның ақыл-ой қабілетінің көзін ашу және оның үздіксіз дамуы мен жетілуін камтамасыз ету. Физиканы оқытудың бүкіл оқу-әдістемелік жүйесі осы негізгі мақсатты жүзеге асыруға қызмет етуі керек.

Жұмыстың көкейкестілігі

Мектептік физикалық білім берудің нақты мақсаттары оқушылардың ақыл-ойын, олардың танымдық және шығармашылық қабілеттерін дамыту, физиканың қазіргі қоғам өміріндегі және жалпы адамзаттық мәдениеттің дамуындағы рөлі жайлы түсініктерін қалыптастыру, табиғатқа ғылыми көзқарасты, адамның дүниеге қатынасына жеке түлғаның құндылык жүйесіне, білімді түрлі проблемаларды шешуге шығармашылықты қолдану біліктілігіне алғы шарт болатын әлеуметтік мәні бар бағдармаларды қалыптастыру болып табылады.

Жоғарыда келтірілген мақсаттар физикалық білімнің стандартына , мазмұнына және құрылымына нақты талаптар кояды. Бұл мақсаттарға жету физиканы оқытудың базалық деңгейінде бірқатар мәселелерді шешу арқылы қамтамасыз етіледі.

Физиканы оқыту әдістемесінің ең басты мақсат және міндеттерін қысқаша былай жинақтауға болады:

оқушылардың айналадағы табиғи құбылыстар мен - материалистік түрғыдан дұрыс түсінуі үшін, олардыңөмір мен техникада колданылуын білуі үшін, мен дағдыларын калыптастыру үшін, физикалық шамалармен өлшемдерді меңгеру үшін мектепте физиканы оқыту қажет;
физиканы оқыту процессінде оқушыларды табиғат құбылыстарынбақылай білуге, оларды талдауға, олардың заңдылықтарын түсініп, практикада қолдана білу ебдейліктеріне үйретеміз, сөйтіп жасжеткеншектерді материалистік ойлауға дағдыландырамыз;
физиканы оқыту процессі нәтижелі болу үшін оқушылардың логикалықсанасы мен диалектикалық ойлауын дамыту мақсатында, әр түрлі әдіс-тәсілдерді кеңінен қолданамыз, оқу материалын және көрнекілік түрде түсіндіреміз.

Физиканы оқыту үрдісінде оқушыларды физиканың өнеркәсіп пен ауылшаруашылығындағы, транспорт пен медицинадағы аса маңызды қолданыстарымен таныстыруға, автоматика туралы түсінік беруге, практикада кеңінен қолданылатын өлшеу приборларымен және құрал-жабдықтарымен жұмыс істеу дағдыларын қалыптастыруға мүмкіндік туды.

Сондықтан физиканы оқыту - окушыларды ғылыми-таным әдістерімен қаруландыруға, олардың жасына және білім деңгейіне сәйкес табиғи құбылыстар мен технологиялық процестерді өз бетінше зерттей алатындай жоғары интеллектуалдық және практикалық біліктіліктерін дамытуға бағдарлануы тиіс.

X сыныпта «Электродинамика негіздерін» оқып үйрену маңызды әрі күрделі сұрақтардың бірі «Магнит өрісі» тақырыбы оқытылады. Оқушылар бұл тақырыпты меңгеру кезінде материяның бір түрі «өріс» ұғымымен ары қарай танысады.

"Магнит өрісі" тақырыбын оқу әдетте тұрақты магниттердің өрісінен

басталады. "Магнит өрісі" тақырыбын оқушылар оқуда, ең басынан бастап магнит өрісін электр тогымен тығыз байланыста түсінерліктей етіп және магнетизм түсінігіне басынан бастап электрон теориясы енерліктей етіп қайта қүру талабын қазір кездестіре бастаймыз. "Магнит өрісін" оқуды электр тогының магнит өрісіне токтардың өзара әсерленуін т. с. с. оқудан бастау керек.

Магнит өрісі туралы алғашқы мағлұматтарды оқушылар физика курсының VIII сыныбында алады. Сонан соң, электродинамиканы оқып үйренудің алдына X сыныпта, бұл мағлұматтарды кеңейтіп және жалпылап, оқушыларға магнит өрісі электромагниттік өрістің дербес жағдайы екендігін көрсетеді. Жалпыға белгілі тұрақты магниттердің қасиеттері жол-жөнекей, әдетте магнит стрелкасының индикаторы ретінде және жолақ доға тәрізді магниттерді тәжірибелерде колдануға байланысты айтылып кетеді.

Тәжірибе көрсеткендей тұрақты магниттердің касиеттерінІң жалпы қысқаша мағлұматтарын жүйеленген түрде оқушыларға айтылуы тиіс. Тұрақты магнит өрісінің негізгі ұғымдарын білмей, оқушылар бірқатар маңызды физикалық эксперименттерді түсіндіруде, есептер шығаруда киналады. Кейде олар магнит индукциясы сызықтарын графикалық түрде сызып және бағытын анықтай алмайды, кейде электр және магнит өрістерінІң кейбір қасиеттерін айыра алмайды, магнит полюстерінің әсерімен электр зарядтарының жэне тағы басқа әсерлерді араластырып жібереді. Бірақ тақырыпты өткенде негізгі зейінді фундаментальды қозғалыстағы электр зарядтарының арасындағы, кулон күшінен өзгеше күштің пайда болуын көрсететін тәжірибелерге аудару керек, Бұл күштердің релятивистік сипатта болатындығын көрсету басты мәселе болып табылады.

Дипломдык жұмыс кіріспеден, бес тараудан, қорытындыдан және 49 әдебиеттер тізімінен тұрады. Бірінші тарауда орта мектепте «Магнит өрісі» тақырыбын оқыту әдістемесі қарастырылған. Екінші тарауда «Магнит өрісі. Магнит индукциясы» тақырыбына лабораториялық жұмыстар қарастырылды. Үшінші тарауда «Магнит өрісі» тарауы бойынша есептер шығару әдістемесі және төртінші тарауда физика сабағында компьютер негіздерін қолдану көрсетілсе. Соңғы тарауда магнит өрісінің техникада қолдануы қарастырылды.

1. Магнит өрісі тақырыбындағы негізгі ұғымдарды қалыптастыру

1. 1. Магниттік құбылыстар. Токтардың өзара әсері.

Бұл материалды алғашқы кіріспе сабақта, оқушылардың магниттік құбылыстар мен магнит өрісі туралы бар мағлұматтарын қайталау, тереңдету және жүйелеу мақсатында қарастыру ұсынылады.

Адамның магниттік құбылыстар мен кездейсоқ алғаш танысуы өте ерте заманда-ақ басталған және ол магнитті темірдің әр түрлі заттарды тартуын бақылаудан туған. Магнетизм біздің эрамызға дейінгі IV ғасырда Фалес Милетскийге белгілІ болған. Магнит туралы Платон да айтып кеткен (б. э. д. 4ғ) "Заттар табиғаты" туралы философиялық поэмасында Лукреций Кар "магнит" сөзін, темір рудасын өндіретін Кіші Азиядағы - Магнезия атанған аймақтан шыққан деп қолданады. Магниттің қасиеттері туралы "Табиғи тарих" еңбегінде Плиний де жазған.

Физика кабинетінде оның қасиетІн демонстрациялау үшін темір магнит әрқашан болғаны дұрыс. Бұл оқушыларға зор әсер етеді. Магниттерді ең алғаш компаста колданған. Бірінші компастар туралы б. э. д. III ғасыр жазбаларында айтылады. X сыньш оқушылары компаспен таныс болғанымен де, сабақта оны көрсетіп немесе Жердің магнит өрісінде табиғи жасанды және электромагниттік магниттердің бағдарлауын анықтайтын күрделі немесе тәжірибелерді үйде өз бетінше жасауды ұсынуға болады.

Оқушылардың біліміне сәйкес, тұрақты магниттердің аттас және әр аттас полюстарының әсерлесу ережесін қысқаша қайталап, электромагниттердің әсерлесуін көрсету қажет.

Алынған нәтижелер, магнит құбылыстары электр токтарына (электр зарядтарының қозғалысына) негізделгендігін көрсетеді. Бұл ойды ары қарай, оқушыларға VIII сынып физика курсынан таныс Эрстед тәжірибесІн демонстрациялап және ол тәжірибені кеңірек әр түрлі орталардағы токтарға арнап жасап бекіткен дұрыс.

Өткізгіштердегі ток электрондардың бағытталган қозғалысы екендігін қолданып, магнит өрісі электр зарядтары қозғалатын барлық жерде болатындығын ұғыну керек. Бұл ұғымды тәжірибелер арқылы бекітіп

отырған дұрыс.

Электролиттердегі магнит өрісін байқау қиын емес. Ол үшін бірнеше ампер ток күші (бұл ток мысалы ас тұзының ерітіндісі немесе шыны түтікке кұйылған мыс купоросы арқылы өтсін делік) жеткілікті.

Газдардағы токтың магнит өрісін анықтау тәжірибелері күрделірек, себебі демонстрациялық мақсат үшін едәуір үлкен ток күші кажет.

Мектеп жағдайында инклинатор-деклинатор деп аталатын спектральдық түтігіне немесе күндізгі жарық шамына параллель орналасқан едәуір сезімтал және стрелкасы үлкен құралдың көмегімен тәжірибе жасауға болады (1-сурет) .

Құралдың шкаласы жақсы көрінуі үшін, оны горизонталь жазықтыққа қандай да бір бұрышпен орналастыру қажет.

1 - сурет.

Соңынан телевизорды қолданып вакуумда электр зарядтары қозғалған кезде магнит өрісі пайда болатын тәжірибені көрсетуге болады. Ол үшін магнит стрелкасын телевизорға жақындатып, оны қосқаннан біраз уақыт өткен соң, стрелканың тербеле бастағанын бақылаймыз, ол вакуумда электрондар ағынының магнит өрісінің болатындығын көрсетеді. Сонымен қатар, зарядталған денелердің механикалық козғалысы кезінде де магнит өрісі болатындығын айту керек. Осы мақсат үшін, сыныптан тыс сабақтарда қушыларды Роуланда-Эйхенвельд тәжірибесінің схемасымен таныстыруға болады. Бұл тәжірибеде электр зарядтары айналмалы дискіде 1 магнит өрісін тудырады, ол 2 гальвонометрмен бақыланады, оның сезгіш элементі тұрақты магнит 3 және ілгіштің 4 ширатылган жібі болып табылады. Маятниктің бұрылу бұрышы зайчиктің 5 шкала бойынша анықталады. Барлық эксперименттердің негізінде оқушылар қозғалған зарядтардың маңына магнит өрісі болатындығын ұғынуы керек.

2-сурет

Тогы бар параллель өткізгіштердің әсерлесуі негізінде жүргізілген тәжірибелердің сарапталуы арқылы бұл ұғым қалыптасады. Өткізгіштер ретінде жұмсақ изоляцияланған телефон сымдарын немесе станиол ленталарды қолданған дұрыс. Тәжірибеден көретініміздей қозғалыстағы зарядтар тек қана тебілмейді , тартылады да. Олай болса, ол Кулон күштеріне жатпайды, баскаша болады. Бұл жағдайда, өткізгіштердегі оң және теріс зарядтардың толық компенсациялануына байланысты, олардың өзара электрлік әсерін ескермеуге болатындығын ұғыну керек.

Оқушыларға жалпы жағдайда козғалыстағы электр зарядына электр күші Ғ _э = qE және қайсыбір қосымша магнит күші Ғ _м әсер ететіндігін жеткілікті түрде жеткізу қажет. " Магниттік күштік пайда болуы, таңдап алынған санақ жүйесінде зарядтардың қозғалу жылдамдығына v тәуелді" релятивистік эффект болып табылады. Бұл кездегі зарядтардың өткізгішке (Жерге) салыстырмалы жылдамдығы бір секундтағы миллиметрдің бөлігін кұрайды. Жылдамдық аз болған сайын магниттік әсер соғұрлым әлсіз болады. Жылдамдық нольге тең болғанда, әсер тоқталады.

Магнит өрісі. Магнит тілшелері және тогы бар рамкалар.

Алдыңғы сабақта көрсетілген тәжірибелер магнит өрісі және оның қасиеттері туралы ұғымды қалыптасгыруды жалғастыруға мүмкіндік береді. Ол үшін тәжірибелерді келесі түрде түсіндіреді. Эрстед тәжірибесінен белгілі болғандай тогы бар өткізгіштің маңайында магнит өрісі пайда болады. Ол тікелей екінші өткізгішке, дұрысы оның қозғалыстағы зарядтарына әсер етеді. Оқушылардың зейінін фактіге аудару үшін магнит өрісін электростатикалық өріспен салыстырған пайдалы. Оқушыларға белгілі электр зарядтарының маңайындағы электр өрісі оның электр зарядтарына әсері арқылы байқалады. Бұл жағдайда электр зарядтары қозғала ма, әлде тыныштықта бола ма ол маңызды емес. Магинт өрісі тек қозғалыстағы электр зарядтарына ғана әсер етеді.

Осы тұжырымды қорыту және бекіту үшін келесідей тәжірибелерді көрсеткен жөн:

Электромагниттің жанына магнит стрелкасын және электрленгенмаятникті орналастырады (3-сурет) . Токты қосқанда магнит стрелкасыбұрылады, магнит өрісі пайда болады, ол маятниктің жағдайы өзгермейді.

2) Осциллографтың экранында оған электрондар ағынын түскенін
айқындайтын ашық дақ алады. Осы даққа тұрақты доға тәрізді магнитті
жақындатып, магнит өрісінің әсерінен қозғалған зарядтардың ығысуын
бақылайды.

Барлық оқылғандардан шығатын қорытынды, магнит өрісінің индикаторлары болып, магнит стерлкалары, тогы бар өткізгіштер және еркін козғалатын электр зарядтары табылады. Бұл жағдайда магнит өрісі оның қозғалыстағы электр зарядтарына әсер етуіне байланысты табылған.

Практикада барлық жағдайлар қарастырылады: магнит стрелкасын жердің магнит өрісін зерттеу үшін, тогы бар өткізгіштің қозғалысы, мысалы, гальванометрлерде, ал вакуумдағы қозғалыстағы зарядтарға магнит өрісінің әсері телевизор киноскоптарында қолданылады. Тогы бар өткізгіш магнит өрісінің өте ыңғайлы индикаторы болып табылады.

Бірақ тогы бар өткізгіштің кішкене оқшауланған бөлігін алу қиын болғандақтан, электростатикада кішігірім зарядталған денені қолданғандай, кішкене тогы бар рамканы колдануға болады. Магнит өрісінің кішкене сезгіш орамның көмегімен зерттеуді, тәжірибеде көрсеткен дұрыс. Мысалы өлшемі 40х40мм пенопластан жасалған рамкаға диаметрі 0, 08-0, 13мм лакпен изоляцияланған өткізгіштің 50-200 орамын орайды. Рамканы ағаш немесе плексиглас каркасқа іледі, ал айналы гальванометрдегідей болады. Рамканың жазықтығына перпендикуляр, оның ортасына пенопласта ағаш спицаны бекітеді (4-сурет) .

Құралдың әсерін түсіндіру үшін, орамнан ток жіберіп оның Жердің магнит өрісінде бұралатындығын анықтайды. Жеткілікті ток күшінде орам жазықтыққа жүргізілген нормаль срелкасының S-N осінің бағытымен орналасатындай болып орналасады.

Стрелкамен нормальдің бағыттарындағы айырмашылық ілу жібінің серпімділігімен аныкталады. Сәйкес тәжірибені мектеп әмбебап трансформаторының жанында орналасқан катушкамен жасаған ыңғайлы және катушкаға тұйықталған электролит ерітіндісінде жүзіп жүрген гальваникалык элемент (5-сурет) .

Соңғы жағдайда тұткыр үйкеліс күшінің ерекшелігіне байланысты, катушка қатаң түрде магнит меридианына орналасады. Тогы бар орамның көмегімен қайсы бір кеңістікте магнит өрісін "зерттеуді" демонстрациялап көрсеткен тиімді.

Ол үшін, мысалы құралды демонстрациялық столдың бетімен қозғалтады да, магнит жапсырылған картон жәшіктің маңында рамканың тез бұрылғанын көрсетеді. Осындай тәжірибелерді магнит стрелкасымен де көрсетуге болады. Олай болса магнит өрісі тогы бар рамкаға, магнит стрелкасы сияқты бағыттаушы әсер береді.

Бұл материалды оқу барысында оқушылар

мынаны қатаң үғыну тиіс. Таңдап алынған санақ жүйесінде

қозғалыстағы зарядтың маңайында магнит өрісі туады,

бұл өріс осы санақ жүйесіндегі басқа да зарядтарға әсер етеді.

Магнит өрісі материалды. Ол көптеген физикалық

құбылыстарға процестерге денелердің қасиеттеріне әсер етеді. Сондықтан магнит өрісінің қозғалыстағы зарядқа әсерін зерттеу магнетизмді оқығанда негізгі мәселе болып табылады.

1. 3. Магнит өрісінің индукция векторы. Магнит индукциясын өлшеу тәсілдері.

Оқушылардың магнит өрісі туралы алған алғашқы мағлұматтары, оларды электр өрісіне күштік сипаттамасы болып табылатын Е кернеулік сияқты, бұл өріс те күштік сипаттамаға ие болу керектігін түсінуге дайындайды.

Бұл сипаттаманы белгісіз түрде оқушылардың өздері қолданады. "Күшті" немесе "әлсіз" магнит өрісі үғымдары магнит өрісінің сандық өлшемін көрсетеді. Қазіргі кезде, орта мектепте оқылатын магнит өрісінің күштік сипаттамасы болып магниттік индукция векторы табылады. Бұл шаманы ендірудің негізгі екі әдісі бар:

1. Магнит өрісінің әсерін тогы бар түзу сызықты өткізгіштің бөлігіне қолдану және Ампер формуласы

sin a = 1 болғанда, магнит индукциясы:

оқушыларға көрнекі түрде, өткізгіштен 1А ток өткенде оның бірлік ұзындығына әсер ететін күшке сан жағынан тең шама ретінде өрнектеледі.

2. Магнит стрелкасы мен тогы бар рамкаға әсер ететін күш моменті ұғымын қолдану. Физиканың программасында күш моменті ұғымын векторлық шама ретінде ендірілмегендіктен, оны

ң модулін анықтайды.

Токтың, не тұрақты магнит өрісі векторының бағытын арнайы ережелер бойынша анықтайды. Магнит индукциясының векторы ұғымын ендірудің екінші әдісі, электр өрісімен салыстырғанда, және шамаларының айырмашылығына, магнит өрісінің сипатына көбірек сай келеді. Ток күштері әр түрлі өткізгіштердің немесе әр түрлі магниттердің магнит өрісінде рамканың бұрылу бұрышы әр түрлі болатындығын көрсетіп, магниттік күштер магнит өрісінде тогы бар рамканы немесе стрелканы бұру арқылы сипатталатынын ұғындыру қиын емес. сандық қатынасын табу үшін, арнайы құрал және онымен бірнеше тәжірибелер жасау керек. Осындай жеңілдетілген демонстрациялық құрал ретінде индикатор-орамды қолдануға болады. Егер оның іліну жібін стрелка жапсырылған айналмалы дөңгелекке бекітсе, жіптің иірілу бұрышын өлшеу үшін, құрал градустарға бөлінген дөңгелек шкаламен жарақталған. - векторлық шама болғандықтан, демонстрация қиындайды. мұңдағы (n- бағыты оң винт ережесімен анықталатын бірлік вектор) магнит моменті. Олай болса, , мұндағы а- және векторларының арасындағы бұрыш. Орта мектепте күш моменті векторлық шама ретінде ендірілмейтіндіктен, тәжірибелерде нормаль және векторларының арасындағы бұрыш 90°-қа тең деп аталады. М ~ I тәуелділігін көрсету үшін ең жайлы демонстрациялық гальванометрді қолдану. Тогы бар гальванометрдің рамкасы барлық уақытта полюстік ұштар мен цилиндрдің арасындағы қуыста пайда болатын біртекті радиалды өрісте болады. Осы тәжірибеде қосымша, бұл құбылысты қарапайым және көрнекі түрде демонстрациялық рамканың көмегімен көрсетуге болады. Рамканы күшті магниттің (немесе электромагниттің) полюстарының арасына орналастырып, ол арқылы миллиамперметрмен (арнайы таңдалып алынған шунттары бар демонстрациялық гальванометрмен) өлшенетін ток өткізеді. Сонан соң құралдың басын бұрады. Ілінген жіптің иірілу бұрышын а белгілеп алады. Сонан соң токты екі (үш) есе арттырып, а бұрышымен бұру моменті М-де екі (үш) есе артатындығын бақылайды. M-S тәуелділігін демонстрациялау үшін, аудандары әр түрлі ұзындықтары бірдей бірнеше орамдар дайындау керек. Мысалы: ( S= 0, М = 0 болғанда) S ₁ : S ₂ : S ₃ =3:2:1. Бұл екі жақты өткізгіш, оған магнит өрісі әсер етпейді. Демонстрацияны оқушылардың алдында бір орамның формасы мен ауданын еркін өзгерте отырып көрсетуге болады. Бұл берілген біртекті магнит өрісі үшін, тәжірибе жүзінде М ₁ ~І ₁ S ₁ екендігін тағайындайды Бұл тәуелділікті теңдік түрінде жазу үшін, қандай да бір коэффициентті қолдану керек. Ол В әрпі арқылы белгіленеді. М ₁ =В ₁ 1 ₁ S ₁ . Тура осында қатынасты басқа да, мысалы күшті магнит өрісі үшін де жазуға болады: М ₂ =В ₂ 1 ₂ S ₂ Бұл жағдайда, > екендігі анық, > . Mагнит индукциясы деп аталатын В шамасы кеңістіктің берілген нүктесіндегі өрісті сипаттайды. Магнит индукциясы векторының магнит өрісінің кез-келген нүктесіндегі бағыты магнит стрелкасының S-N осімен және тогы бар орамның п нормалімен бағыттас болады. Осыдан соң магнит индукциясының бірлігін ендіреді, ол тесла деп аталады: Сонымен қатар магнит өрісі кернеулік векторы деп аталатын шамамен де сипатталады. Біртекті изотропты орталарда магнит индукциясының векторы кернеулік векторымен мынадай қатынас арқылы байланыста болады: мұндағы - магнит тұрақтысы, - ортаның магнит өтімділігін сипаттайтын шама, яғни сыртқы макротоктар әсерінен қаншалықты өсетіндігін көрсетеді. Сонымен, электр өрісін сипаттайтын және шамалары сияқты , магнит өрістерін және шамалары сипаттайтындығын салыстыра айту керек. Әртүрлі магнит өрістерін оқып-үйрену сәйкес магниттік шамаларды өлшеудІ қажет етеді. Қарапайым индикаторлар және өлшегіштер ретінде оқушыларға таныс магниттік стрелкалар мен серпімді ілгішке не спираль пружиналарға ілінген тогы бар рамкалар қолданылады, олар қарама-қарсы момент тудырады. Демонстрациялық индикаторлар осы принципке негізделіп жасалған. Өкінішке орай, олар кеңістіктің аз көлемінде магнит өрісін бақылауға мүмкіндік бермейді. Қазіргі кезде жасалған индикаторлар -магнит өрісінің зондтары басқа принцип бойынша әсер етеді. Магнит өрісін байқау және әр түрлі нүктелердегі магнит индукциясын өлшеу үшін, тек қана механикалық күштер ғана емес, басқа да көптеген өріс көріністері:1) металдардың электр кедергісін өлшеу; 2) қозғалыстағы өткізгіштерде Э. Қ. К. -нің пайда болуы; 3) денелердің магниттелуі; 4) электрондық сәуленің ауытқуы ; 5) тогы бар өткізгіште Э. Қ. К. -нің пайда болуы (Холл эффектісі) ; 6) магнит өрісінде кейбір денелердің көлемдерінің өзгерісі (магнитострукция) және тағы басқалар қолданылады.